Искакова Асем Айдарбековна Преподаватель казахского языка и литературы ГККП «Многопрофильный колледж» акимата г.Астаны

1. Фамилия Имя Отчество Искакова Асем Айдарбековна
Должность Преподаватель казахского языка и литературы
Место работы ГККП «Многопрофильныйколледж» акимата
г.Астаны
Тема и форма работы Открытыйурок на тему: Сөйлемнің бірыңғай
мүшелері,оның тыныс белгілері.
Халықаралық қарым-қатынас.
Сабақтың тақырыбы:
Сөйлемнің бірыңғаймүшелері,оның тыныс белгілері.
Халықаралық қарым-қатынас.
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: білім алушыларға бірыңғай мүшелер туралы, олардыңбайланысы,
оған байланысты қойылатынтыныс белгілері туралы түсінік
беру; Қазақстанның Халықаралық қатынастыры тақырыбыныңмазмұнын
ашу,ақпараттық мәліметтер беру.
Дамытушылық: жаңа сөздер арқылы білім алушылардың сөздікқорын
байытып, ауызекі сөйлеу тілін дамыту.
Тәрбиелік:Өз Отанын құрметтеуге баулу. Өзгеұлттың тарихын,мәдениетін
білуге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: саяхат сабақ
Сабақтың барысы:
Ұйымдастырукезеңі:
Үй тапсырмасынтексеру.
Мұғалімнің кіріспе сөзі:
-Бүгінгі грамматикалық сабақтың тақырыбы-Сөйлемнің бірыңғай мүшелері.
/дәптерге жазып қоямыз/
-Бірыңғай мүшенің 4 ережесі бар
1 - ереже: Бір сұраққажауап беріп, бірдей тұлғада айтылған сөздерді
сөйлемнің бірыңғай мүшелері дейміз.
Бірыңғай мүшелердің арасынаүтір қойылады.
Мысалы:Айымда кітап, дәптер, қалам, қарындаш, сызғышбар.
Бұл сөйлемнің ішінде 5 сөз бірдей сұраққа жауап береді. Не? сұрағынажауап
беріп, бастауыш болыптұр.
2 - ереже: Бірыңғай мүшелер жеке сөзденде, сөз тіркесінен де тұрады.
Мысалы:Біз орманды, көлді, өзендіқорғаймыз.
3 - ереже: Қосымшабірыңғай мүшелердің соңғы сөзіне ғана немесе
әрқайсысынажалғанады.
4 - ереже: Бірыңғай мүшелер және мен, бен, пен шылаулары арқылы
жазылғанда үтір қойылмайды, ал да, де, та, те, шылаулары қайталанып келсе
олардыңарасына үтір қойылады.
Мысалы:Инженер де, мұғалім де, еңбегіасқан екпіндіде осы үйден
табылады.
Интерактивті тақтада
1. Ормандақайың, тал, терек, үйеңкі өседі.

2. 2. Жылыжайдаақ, көк, қызыл, сары гүлдер өсірілуде.
3. Ақ қайың, құба тал, көк теректер өседі.
4. Өзен, көлдер – елдің, жердің берекесі.
5. Бидай мен арпа, жүгерімен күріш және тары – дәнді дақылдар.
6. Алтайдың қарлы шыңдарындабүркіттер де, ұларлар да мекендейді.
7.Қазақстанда орыс,украин,татар,өзбексияқты көпұлтты халықтар өмір
сүреді.
-Балалар,бүгінде біз ұлан байтақ жерде «Қазақстан»дегенелде өмір сүріп
келе жатырмыз.Қазақстан-бәріміздің Отанымыз. Біз бәріміз өз Отанымызды
шексіз сүйеміз.Меніңше,өз Отанын,туған жерін сүймейтін адам жоқ.Қанша
ұлы адамдар,ақындар,сазгерлерсүйікті Отанына тамаша өлеңдер,әндер
арнаған.Сондықтан,еңбірінші саяхатты өз елімізден бастасақ.
Бейнесюжет:Қазақстанның халықаралық қатынастары.
Таныс өлке,
Таныс аймақ,
Таныс маң.
Анау жерде құрбыларменалысқам,
Анау жерде құрбы жанмен табысқам.
Алба-жұлба ақша бұлттар жарысқан.
Таулар әне,ұйықтап кеткен данышпан,
Жолдар анау,шұбатылып шыңы ұшқан.
Таныс өлке,таныс аймақ,таныс маң.
Шабындықтар,
Егістіктер,
Тоғайлар,
Төбелердің төбесінде –көк айдар,
Ақ сағыммен араласып аулаққа,
Сағым болып бара жатыр көп ойлар.
(М.Мақатаев)
Тапсырма:Бірыңғай мүшеболып тұрғансөздердітабыңдар.
-Балалар, картаға қарап Қазақстансолтүстікте қандай елмен шекаралас,соны
атап өтсек,әрине Ресей елімен.
Мәтінмен жұмыс(түсініп оқу,бейтаныс сөздердісөздікжұмыс ретінде
дәптерге жазғызу)

3. Орыс мәдениеті мен орыс тілінің қазақ ұлттық мәдениетін дамытудағы
үлесіне баға жетпейді. Қазақтардыңдүниетанымына ықпал еткен жүздеген
көрнекті ресейліктердің аттарын атауға болады.Абаймен
Құрманғазы,Уәлиханов пен Алтынсарин секілді қазақ
ағартушыларының,ғалымдарының,ақындары менкомпозиторларының,қазақ
жерінің басқа да ұлы перзенттерінің дүниетанымы орыс мәдениетінің
ықпалымен қалыптасады.
Сөздік жұмыс
Үлес-влияние,
Дүниетаным-мировозрение,
Перзент – дитя
Не без влияния русскойкультуры формировалисьмировозрениетаких
казахских просветителей,ученых,поэтов икомпозиторов,какАбай и
Курмангазы,Валиханов и Алтынсарин,другихвеликих сынов казахской
земли.
(Орыс халқының мәдениеті туралы слайд)
Оңтүстік-шығыстаеліміз үлкен Қытай елімен шекаралас. Қытай елінен міне
бүгін мынадай хат келіп отыр./Хаттан үзінді/Студент дауыстап оқиды.
Тапсырма:Берілгенхатты аударып көріңіз.
Біз-ақпыз,сарымыз,қарамыз.Бірақбұл біздің достыққабөгет
болмайды.Барлықелдердің балалары достасуы керек.Олар бірімен-бірі

4. түсінісуі керек.Өйткені олардыңмақсаты-бейбітшілік!Балаларға тыныштық
керек.Біздің елімізге ашық аспан керек.Біздің елімізге бақытты өмір
керек.Дүниежүзібалаларына тәтті ұйқы керек.Соғыс дегенүрейлі
сөз.Соғыстыңаты жойылсын.
-Тағы да,Қытайтуралы айтып кететін жағдай,балалар,Қытайәлемде сауда
жасау кәсібінен бірінші орында. Мысалы,madein Chine сөзібәрімізге
таныс,оныңмағынасы не екен?
-ия,әрине Қытайда жасалған деген мағынада.
-Енді, қытайлықтар жасаған үй жабдықтарынабайланысты жұмбақтар
айтсам,шешуін өздеріңтауып көріңдер.
Жұмбақтар
1.Көкшіл айна үйдегі,
Көрсетедікиноны.
2.Тентек сәби шырылдайды,
Көтерсеңқұлағыңа сыбырлайды.
3.Әрі шешен,әрі әнші,әрі күйші,
Әр үйде бар,тапқышым,кәне білші.
-Оңтүстікте қандай елмен шекаралас екенбіз?Оны қазір мына өлең
жолдарынанбілеміз
Қар,мұз еріп,
Су көбейіп,сай-салада ағады.
Бүршік шашып,
Жапырақ ашып.
Жер гүл шашақ тағады.
Бөбектерім!
Айтыңдаршы,
Бұл қай кезде болады?
Өрік,алма,
Шие,алша,
Жидек,жүзім піседі.
Қауын,қарбыз,
Қияр,сәбіз
Дүкендергетүседі.
Бөбектерім!
Айтыңдаршы,
Бұл қай елде болады?
-Әрине,жылы ел Өзбекстанреспубликасында.
Өзбекстан туралы слайд-шоу.Өзбекстанныңтарихи жерлеріне шолу жасау.

5. Оңтүстік-батыста еліміз Әзірбайжан елімен шекаралас
Әзірбайжан елі Қазақстан туралы өз пікірлерін былай жеткізіпті
Мәтінмен жұмыс .
Қазақстан көп ұлтты, егеменді мемлекет. Қазақстанда 30 мемлекеттің
елшілігі бар. Қазақстанныңнегізгі халқы- қазақ халқы. Қазақстан қазір дүние
жүзімемлекеттерімен экономикалық және мәдени байланыстар жасап жатыр.
1992 жылдың 29 қырқүйегімен 3 қазаны аралығындаАлматы қаласында
қазақтардың бірінші дүние- жүзілік құрылтайы болып өтті. Оған Министрлер
Кабинетінің «Қазақтардыңбүкіл дүниежүзілік конгресін дайындау және
өткізу туралы» қаулысы себеп болды. ҚұрылтайғаТүркия ,Иран,Монғолия,
АҚШ, Қытай, Германия, Англия сияқты 30-дан астам елден барлығы 700-ден
аса делегаттар келді. Бұл конгресті өткізу қазақ халқының өзіндік санасының
дамуы үшін маңызы зор, мәдениеті мен дәстүрлерін калпына келтіру және
көтеруге ықпал етті.
Тапсырма:insert-түртіп алустратегиясынтолтыру
Insert – түртіп алу стратегиясы
Мен үшін
түсінікті
Мен үшін
түсініксіз
-
Мен үшін жаңа
ақпарат
+
Мен үшін
жұмбақ
?
Ал,енді балалар,осы қарқынмен сіз бен біз болып«Сергіту сәтін»өткізсек.
Тақтаға көңіл аударайық,көп нүктенің орнынакеректі сөздіқоямыз
..... өссе-жердіңкөркі,
..... өссе-елдің көркі.
(қыз,гүл)
..... ми жоқ болса,.... күш түседі.
(бас,аяқ)

6. Айтушы .... болса,тыңдаушы .... болады.
(дана,ақылды)
.... сөйлесең де,.... сөйле.
(ойла,ойла)
.... болмай,.... болмас.
(кәсіп,несіп)
Ойын - жаттығу
Аспан көгіндегі күн болсаңдар, адамдарғақандай жылы сөздер сыйлар
едіңдер? Сол жылы сөздердікүн шуақтарына жазыңдар. Күтілетін жауап:
мейірімділік, жылулық, жарқындық, сұлулық, сергектік, кішілік, кісілік.т. б.
Плакатқа маркермен жазу
Ал,Қазақстан еліне ше? Өз тілектерін плакатқа жазып ілу
Төртшумақты өлеңді 1 минутте оқып,естесақтап,оны жатқа айтып беру
керек.
Туыспыз біз бәріміз,
Бір Отанды сүйеміз.
Бақытты елде туған соң,
Бақытты өмір сүреміз.
Сабақтың қорытындысы:Рефлексия
Үйге тапсырма.
Бағалау.
ЖАҢА
ҚАЗАҚСТАН

7. Фамилия Имя Отчество Искакова Асем Айдарбековна
Должность Преподаватель казахского языка и литературы
Место работы ГККП «Многопрофильныйколледж» акимата
г.Астаны
Тема и форма работы Открытыйурок на тему: Сан есім. Қазыбек би
Сабақтың тақырыбы: Сан есім. Қазыбек би
Сабақтың мақсаты:
1) білімділік-білім алушыларға сан есім тақырыбынигерту,сөйлем ішіндегі
сан есімнің қызметін дұрыс табуға,алған білімдерін бір жүйеге келтіріп
қорыту,теориялықбілімін практикалық біліммен ұштастыру;
2) дамытушылық-білім алушылардың дүниетанымын,ой-өрісін
кеңейту,тапқырлық,ізденімпаздық қасиеттерін
қалыптастыру,шығармашылыққабаулу,өз ойын тиянақты жеткізуін дамыту;
3) тәрбиелік- білім алушыларды адамгершілікке,әдептілікке,шапшандыққа
тәрбиелеу.
Сабақтың типі: Жаңа сабақты меңгерту
Сабақтың түрі:
Сабақтың әдісі: Ой шақыру,іздендіру,талдау
Сабақтың көрнекілігі: Интер тақта,слайдттар,сызба-кестелер
Пәнаралық байланыс: Математика,әдебиет,Қазақстан тарихы,музыка
Сабақтың барысы:
Ұйымдастырукезеңі
а) білім алушыларды түгелдеу
ә) білім алушылардың назарын сабаққа аудару
II. Үй тапсырмасынтиянақтау,баға қою
III. Жаңа сабаққа ену кезеңі
-Балалар,ендігі кезек жаңа сабақта
-Балалар бүгін нешесі? (тақтадан дәптерге жазғызу)
Бүгінгі сабақтың тақырыбы:гр.т Сан есім. лек.т.Қазыбекби
Мақсаты:
-Балалар қазақ тілінде қанша сөз табы бар?
-9.
-Соныңбірі-сан есім.
-Балалар,сендердің алдарындасан есім және сан есімнің түрлерітуралы кесте
жатыр. Осы кесте арқылы жұыс жасайтын боламыз.
ЕРЕЖЕ: Сан есім - бұл заттың санын,
Сан есім мағынасынақарай дара және күрделі болыпбөлінеді. Мысалы:
Сан есімнің 6 түрі болады.Олар:
1/ Есептік с.е
2/Реттік с.е
3/жинақтық с.е
4/ бөлшектік с.е
5/ болжалды с.е

8. 6/ топтау с.е
-Балалар,бүгінгі сабақ кезек-кезектен тұратын болады.
/интерактивті тақтада слайдттар көрінісі/
1 кезең /тақтада/
Талапты жас!Сен сан есімдерді бастауыш сыныптанжақсы білесің,өзің
оқыған сөйлемдерден, күнделікті өмірден үнемі кездестіресің. Ал оны жақсы
білуге бүгінгі сабақ мол мүмкіндік тудыра түспек!
ІСКЕ СӘТ!
2 кезең /тақтада/
КІМ ЖЫЛДАМ?
Семантикалық карта /тақтада кезекпен жұмыс істейді/
Сөздерденсанесімдер
шығару, құрамынанықтау
Сандарды
жазу
Дара сан есім Күрделісан
есім
Оның кекілі қысқа қиылыпты. 2 +
Ауызбірлікті нығайту керек.
Алтын жүзік.
Алтынай секірменен секірді.
Жүзім біркелкі пісіпті.
Тонныңішкі бауындай.
Тоғызқұмалақойнау.
Дербес ел.
Жүзбай - күшті адам.
Әлдебір алаулаған сезім.
Желтоқсан айында күн суық
болады.
3 кезең
Оқулықпен жұмыс
4 кезең.Поэзия минуты.
Балалар,бес саны арқылы көп мағына,көптағылым алуға болады./тақтамен
жұмыс/Ұлы ақын Абайдың «Ғылым таппай мақтанба» өлеңіндегі бес асыл
іспен,бес дұшпан істі атап тақтаға жазу керек /тақтаға екі оқушы
шақырылады/
Бес асыл істі ата Бес дұшпанды ата
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
5-кезең. «Жұмбақшеш!»
Таңертең төрт аяқты,
Түстеекі аяқты.
Кешке үш аяқты.

9. -Жарайсыңдар,балалар!Әріқарай енді сабағымыздыжалғастырсақ. Бүгінгі
лесикалық тақырыпқандай деп мен мана айтып кетіп едім?
-Балалар,қазақтың үш биін жақсы білесіңдер ия?Соныңішіндегі Қазыбекби
/би туралы мәлімет –тақтада суреті/
Енді осығанорай,бүгінгіекі тақырыпты мына мәтін арқылы байланыстырсақ
Қазыбектің тапқырлығы
(Мәтін «Қазақтыңби-шешендері» жинағынан алынған)
Бұқар жыраудың қартайған кезінде көңіл сұрамақболып қаз дауысты
Қазыбекби келеді. Төсекте жатқан Бұқар жырау:
-Бірден онға дейінгі санның мағынасынмаған ешкім айтып бере алмады.
Қазыбек,сенайтып берші,-деген.
СондаҚазыбектің берген жауабы.
Бір дегеніңіз-бірлігі кеткен ел жаман.
Екі дегеніңіз –егісіп өткен ер жаман.
Үш дегеніңіз-үш бунақты шідерден шошынған ат жаман.
Төртдегеніңіз-төрде төсек тартып жатқан жаман.
Бес дегеніңіз-білікті адамнан белгілі бала тумаған жаман.
Алты дегеніңіз- аймағын билей алмаған кісі жаман.
Жеті дегеніңіз-жетем деген мақсатына жете алмаған жаман.
Сегіз дегеніңіз-серкесіз бастаған қой жаман.
Тоғыз дегентолғанғаныңыз.
Он дегеніңіз-өткеніңіз, о дүниеге жеткеніңіз.
Сөздік жұмыс
Бунақ-
Білікті-
Аймақ билеу- править регионом или территорией
Толғану-
О дүние-
-Балалар, осы біз қазақ тілі сабағындамәтін оқимыз, жаттығу жазамыз тағы
не істейміз сабақ үстінде?
-
-Әнде айтамыз солай ма?
-
-Онда келесі кезек «Ән үйренейік!» Балалар, қазақ халқында көп ән бар,
соныңішіндегісі мына бір халықтың күлдіргі әні. Ән сендергеұнайды деп
ойлаймын.
/ән тыңдау/
I . Астыма мінген атым-генадушка,
Шабамын көңіл ашып немыножка,
Не стоит на свете жить етуге,
Азырақ ойнап-күлмей,молодушка.
Қайырмасы:
Зұлқия-ай,Ұрқия-ай,
Қатира-ай,Сағира-ай,
Гүлзира-ай,Нәзира-ай,

10. Нағима-ай,Батима-ай,
Әшекей қыз Айжан-ай,
Бәлекей қыз Балжан-ай,
Шашбаулы қыз Салима-ай,
Еркелеген Таиса-ай,
ТолықсығанМаруся-ай,
Ты оедаушы еді-ау,Сәулем-ай.
Қайда кетті Раиса-ай,
Я люблю тебя,Рая-ай!
Қарағым,айналайын,черныйкөзім,
Никогда не забуду айтқан сөзің.
Второй,третийсорттар толып жатыр,
Первый сорт,қайдантудың сенің өзің?
Бұл ән-жұмбақ балалар,өздерің байқағандай бұл әннің қайырмасындакөп
қыздыңесімі айтылған,осы өлеңде қанша қыздыңаты бар соны санап айтсақ.
IV. Сабақты бекіту:
-Балалар,сабақты қорытындылайкеле сендермен рефлексия өткізсем.Яғни
қысқаша өздеріңсабақтан қандай әсер алдыңдар
Осы сабақта МЕН
/тақтада/
НЕ БІЛДІМ? НЕНІ БІЛЕМІН? НЕНІ БІЛГІМ КЕЛЕДІ?
V.Бағалау. Үйге тапсырма
Сан есімі бар 10 мақал-мәтел жазып,бүгінгісабақта тыңдаған әнді жаттап
келу.
Фамилия Имя Отчество Искакова Асем Айдарбековна
Должность Преподаватель казахского языка и литературы
Место работы ГККП «Многопрофильныйколледж» акимата
г.Астаны
Тема и форма работы Внеклассное мероприятие: Қазақстан халқы
тілдерінің қалалық фестивалі аясындаөткізілген
мерекелік іс шараның жабылуы
Қазақстан халқы тілдерінің қалалық фестивалі аясында өткізілген
мерекелік іс шараның жабылуы
Мақсаты:Тәуелсіз елімізде өмір сүріп жатқан түрлі ұлт өкілдері арасындағы
достықпен бірлікті нығайту барысындамемлекеттік тілге құрмет сезімдерін
қалыптастыру,үштілдік саясатындамыту.
Көрнеліктер:Слайд,шарлар,гүлдер,интерактивтітақта.
Жүргізуші:
Армысыздар құрметтіоқытушылар мен білім алушылар!Бүгін біз осы залда
22 тамыз-22 қыркүйекаралығында Тілдер қалалық фестивалі аясында

11. өткізілген гуманитарлық пәндер декадасы іс-шараларының қорытынды
мерекелік кешін өткізуге жиналып отырмыз.Қошкелдіңіздер! Тіл,сөз
дегеніміз ата-бабамыздан келе жатқан ел дәстүрі.Бұлдипломатиялыққұрал
халықтың бүкіл сана-парасатын,биіктігі мен тереңдігін паш ететін үлкен
өнер. Тіл адамдар арасындағы қасиетті қатынас құралы.Тілсіз қоғам жоқ.
Ведущий:
Дорогиеребята,уважаемыепреподаватели! Мы рады приветствовать Вас на
закрытиипраздника языков. Все народы,населяющиенашу страну
равноправны. Каждыйязык-это целый мир. Язык-это живая душа народа,его
радость,боль,память,сокровище. Нет такого языка,которыйбы не заслужил
уважения,как народная мудрость гласит«Изучить другойязык-значить
прожить вторую жизнь»
Музыкалық сәлемменалдарыңыздаАқ-2 тобы білім алушысы Ескермес
Алтынай. Орындайтыны француз әні «Run-Run»
Жүргізуші:
Қазақстан әр тілде сөйлейтін халықтардың басын біріктіріп отырған
мемлекет. Қазақстан біздің достықүйіміз.
Ведущий:
Хорошие знание и развитие родного языка,умениепользоваться
выразительнымисредствамииностранныхязыков –самая лучшая опорадля
каждого человека в его общественнойи творческойдеятельности.
Жүргізуші:
Құрметті оқытушылар мен білім алушылар осы бір ай бойы тыным таппай,
тілдер фестивалі аясындаөткізілген іс-шараларға ат салысыпбір адамдай
қатысқандарыңызғазор алғысымыздыбілдіреміз.
Ведущий:
Хочется поблагодарить Вас за активное участие во всех мероприятияхи
позвольтедать слово председателю цикловойкомиссигуманитарных
дисциплин, преподавателю русского языкаи литературы Есенгараевой
Алмагуль Канашевне.
Музыкалық сәлем
Ән орындайтынТөлеухан Айбек
Жүргізуші:
Әрбір тілде сөйле әлемді таң қылып,
Ана тілін білмей өскенәңгүдік.
Өсер болсаң,байтақдалаң тұрғанда,
Қазақ тілі жасау керек мәңгілік,-дей отырып,біздер ұлан-ғайыр болашақ
иесіміз,үміт артар,арқа сүйер азаматтарымыз.Осындайбай,асыл,алыпұраны
–біз,жас ұрпақ әрі қарай жалғастыруымыз керек.
Ведущий: Хотим завершить нашу программусловамиПрезидента
Н.А.Назарбаева: «Для народанет лучше и дороже,чем родной язык,который
остр как алмаз,чуткий как парящий орел,мягкийкак свинец, и оружие,и
щит,и древний, и вечно молодой».
Жүргізуші:

12. Жылда өткізілетін Тілдер фестивальне көріскенше күн жақсы
болып,аспанымыз ашықболсын!Сау болыңыздар!Көпрахмет!!!