Οι λύσεις μου σε θέματα γνωστών συγγραφέων για το lisariFanis Margaronis
Τον Ιούνη του 2017 μετά από ιδέα του lisari και του Μάκη Χατζόπουλου, διακεκριμένοι συγγραφείς μαθηματικών βιβλίων παραχώρησαν ένα θέμα ο καθένας, λίγο πριν τις πανελλήνιες εξετάσεις.
Αυτές είναι οι λύσεις που πρότεινα στα θέματα των κυρίων Στεργίου, Σκομπρή (ΔΙΠΛΗ λύση), Μιχαηλίδη, Μαυρίδη, Πατήλα (λύση μαζί με τον Γιάννη Καρεκλά), καθώς και η πρότασή μου για το θέμα του κυρίου Τάσου, που υπάρχει αποκλειστικά εδώ.
Επώνυμες Ασκήσεις σε μια διδακτική Ώρα για την καλύτερη προετοιμασία των μαθητών & μαθητριών της Γ΄. Περιέχει Υποδείξεις των ασκήσεων και μικρό Συνταγολόγιο ! Για ενδοσχολική χρήση (ΓΕΛ ΕΞΑΠΛΑΤΑΝΟΥ ΠΕΛΛΑΣ)
This document contains a mathematics exam for high school students in Greece. It is divided into 4 sections with multiple questions in each section. The questions cover topics related to functions, limits, derivatives, and integrals. Some questions ask students to prove statements, find domains of functions, determine if functions are injective or have critical points. The document is 3 pages long and aims to test students' understanding of key concepts in calculus and mathematical analysis.
This document contains a mathematics exam with 4 problems (Themes A, B, C, D) involving functions, derivatives, monotonicity, convexity, extrema, asymptotes and limits.
Theme A involves properties of differentiable functions, the definition of the derivative, and Rolle's theorem. Theme B analyzes the monotonicity, convexity, asymptotes and graph of a given function.
Theme C proves properties of a continuous, monotonically increasing function and finds extrema of related functions. Theme D proves properties of a power function and its relation to a given line, defines a new function, and proves monotonicity and existence of a single real root for a polynomial equation.
1. Αγ.Κωνσταντίνου 11 - Πειραιάς - τηλ 210 42 24 752 & 210 42 23 687
Αναπαύσεως 81 – Κερατσίνι – Τηλ 210 46 12 555
Σελίδα 1
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
ΘΕΜΑ Α
Α1. Έστω συνάρτηση 𝑓 ορισμένη στο διάστημα , . Αν η 𝑓 είναι συνεχής
στο διάστημα , και f f , τότε να αποδείξετε ότι για κάθε
αριθμό n μεταξύ των f , f υπάρχει ένας τουλάχιστον 0x ,
τέτοιος ώστε 0f x n . Μονάδες 10
Α2. Έστω f μια συνάρτηση και 0 0
x ,f xA ένα σημείο της γραφικής της
παράστασης. Τι ονομάζεται ως εφαπτομένη της fC στο Α; Μονάδες 5
Α3. Σημειώστε Σωστό ή Λάθος στις παρακάτω προτάσεις: Μονάδες 10
(α) Η εφαπτομένη της fC σε σημείο A x ,f x0 0 έχει με την γραφική
παράσταση fC μόνο σε ένα κοινό σημείο.
(β) Αν f συνεχής συνάρτηση στο διάστημα , , τότε το σύνολο τιμών
του παραπάνω διαστήματος θα είναι ανοικτό διάστημα.
(γ) Αν μια συνάρτηση f είναι συνεχής στο πεδίο ορισμού της, τότε δεν
μπορεί να έχει κατακόρυφη ασύμπτωτη.
(δ) Αν A x ,y0 0 σημείο της γραφικής παράστασης μιας αντιστρέ-
ψιμης συνάρτησης f, τότε θα είναι f f x y
0
1
0
.
(ε) Αν είναι
0
2x x
0
g(x)
lim
x x
τότε
0x x
lim g x
.
_ _ _ _
2. Αγ.Κωνσταντίνου 11 - Πειραιάς - τηλ 210 42 24 752 & 210 42 23 687
Αναπαύσεως 81 – Κερατσίνι – Τηλ 210 46 12 555
Σελίδα 2
ΘΕΜΑ Β
Ευθεία ε περιστρέφεται γύρω από το σημείο της P 4,2 διατηρώντας θετικό
το συντελεστή διεύθυνσής της λ, ο οποίος μεταβάλλεται με ρυθμό 4 μονάδες
το λεπτό. Κατά την διάρκεια της περιστροφής, η ε τέμνει τους άξονες στα σημεία
Α και Β.
Β1. Να υπολογίσετε το ρυθμό που μεταβάλλεται το εμβαδόν του τριγώνου ΟΑΒ,
τη στιγμή 0t t κατά την οποία η ευθεία ε διέρχεται από το σημείο
K 1, 1 . Μονάδες 10
Κατά την παραπάνω χρονική στιγμή 0t η ευθεία ε εφάπτεται της γραφικής
παράστασης της συνάρτησης ,f x x στο σημείο Ρ.
Β2. Να προσδιορίσετε τις τιμές των μ, ν. Μονάδες 8
Β3. Αν 2, 3 να υπολογίσετε το εμβαδόν του χωρίου που περικλείεται
από την ευθεία ε, την γραφική παράσταση της f και τον άξονα x’x. Μονάδες 7
_ _ _ _
ΘΕΜΑ Γ
Δίνεται η παραγωγίσιμη συνάρτηση F: ώστε να ισχύουν:
x 0
F x 3x
x
lim 2
, F 9 0
Γ1. Να δείξετε ότι η CF διέρχεται από το σημείο 0,0 . Μονάδες 4
Γ2. Να προσδιορίσετε την εξίσωση της εφαπτομένης της CF στο σημείο
0,F(0) . Μονάδες 4
Γ3. Να δείξετε ότι η ευθεία με εξίσωση y x 6 τέμνει την CF σε ένα
τουλάχιστον σημείο με τετμημένη 0x 0,9 . Μονάδες 5
Γ4. Αν η F στρέφει τα κοίλα άνω, να δείξετε ότι υπάρχει μοναδικό 0,9 στο
οποίο η F παρουσιάζει τοπικό ελάχιστο. Μονάδες 6
Γ5. Να αποδείξετε ότι: (i)
2
0
F x dx 10
Μονάδες 3
(ii)
9
0
F x dx 9F
Μονάδες 3
_ _ _ _
3. Αγ.Κωνσταντίνου 11 - Πειραιάς - τηλ 210 42 24 752 & 210 42 23 687
Αναπαύσεως 81 – Κερατσίνι – Τηλ 210 46 12 555
Σελίδα 3
ΘΕΜΑ Δ
Δινεται η συνάρτηση με τύπο x
xx e x 5 .
Δ1. Να μελετήσετε την φ ως προς την μονοτονία και την κυρτότητα. Μονάδες 5
Δ2. Να δείξετε ότι η εξίσωση x 0 έχει μοναδική λύση 0x . Μονάδες 5
Δ3. Να μελετήσετε την συνάρτηση g x ln 5 x ως προς την μονοτονία και
κατόπιν να βρείτε τα όρια x x 5
lim g x , lim g x
. Μονάδες 5
Δ4. Να αποδείξετε ότι: 0 0g x x . Μονάδες 5
Δ5. Να βρείτε την εξίσωση της εφαπτομένης της Cφ στο σημείο της με τετμημένη
0ln . Μονάδες 2
Δ6. Να αποδείξετε ότι: x
e x ( 1) x ln ln για κάθε x .
Μονάδες 3
_ _ _ _
Κ Α Λ Η Ε Π Ι Τ Υ Χ Ι Α
Επιμέλεια: Γρηγόρης Μπαξεβανίδης
4. Αγ.Κωνσταντίνου 11 - Πειραιάς - τηλ 210 42 24 752 & 210 42 23 687
Αναπαύσεως 81 – Κερατσίνι – Τηλ 210 46 12 555
Σελίδα .1.
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
ΘΕΜΑ Α
Α1. Σχολικό θεώρημα-απόδειξη σελίδας 194
Α2. Σχολικό ορισμός σελίδας 212
Α3. (α) Λάθος, (β) Λάθος, (γ) Λάθος, (δ) Λάθος, (ε) Λάθος
ΘΕΜΑ Β
Β1. Τα μεταβλητα μεγέθη που θα μας απασχο-
λήσουν είναι το εμβαδόν Ε και ο συντε-
λεστής διεύθυσνης λ της ευθείας ε.
Η ευθεία ε έχει εξίσωση:
: y 2 x 4 0 (1)
Η ε τέμνει τους άξονες στα σημεία Α, Β.
Η (1) για y 0 δίνει A
4 2
x
και πάλι η (1) για x 0 δίνει By 2 4 .
Το εμβαδόν του τριγώνου ΟΑΒ είναι
2
A B
4 2 11 1
2 2
( )( ) x y
.
Για κάθε χρονική στιγμή t είναι
2
4 2 (t) 1
(t)
(t)
και τότε
2
2
2
2
2
2 2 (t) 1 2 (t) 1
(t)
(t)
(t)
2 (t) (t) (t)
(t) 4
2 (t) 1
4 2 (t) 1 (t)
4 (t) 1
4 (t)
5. Αγ.Κωνσταντίνου 11 - Πειραιάς - τηλ 210 42 24 752 & 210 42 23 687
Αναπαύσεως 81 – Κερατσίνι – Τηλ 210 46 12 555
Σελίδα .2.
Τη στιγμή t0 που η ε διέρχεται από το Κ είναι 0
2 1
(t ) 1
4 1
και 0t 4 .
Επομένως 2
2
0
0 0 2
0
/ min
(t )
4 (t ) 1
(t ) 4 (t ) 48
Β2. Στο σημείο επαφής Ρ ισχύουν:
0
f(4) 2 4 2 (2)
f (4) (t ) 1 1 2 4 (3)
2 4
Από (2), (3) προκύπτει: 2, 3
Β3. Τη χρονική στιγμή t0 το υπολογιζόμενο χωρίου είναι το μικτόγραμμο τρίγωνο ΑΓΡ όπου
(2,0), (3,0), (4,2) και : y 2 1(x 4) y x 2 , f(x) 2 x 3
2
32 2
2
3 4 3 4
2 3 2 3
43
x x 24
2 2 3 3
2 3
2x 2x (x 3)
y(x)dx y(x) f(x) dx (x 2)dx x 2 2 x 3 dx
_ _ _ _ _ _ _
ΘΕΜΑ Γ
Γ1. Έστω
F(x) 3x
g(x)
x
με x κοντά στο 0. Τότε F(x) xg(x) 3x
Η F είναι συνεχής ως παραγωγίσιμη: x 0 x 0
F(0) limF(x) lim xg(x) 3x 0 0 0
.
Άρα το (0,0) ανήκει στη γραφικήπαράσταση της F.
Γ2.: H εφαπτομένη έχει εξίσωση: : y F(0) F (0)(x 0) (1)
x 0 x 0 x 0
F(x) F(0) xg(x) 3x
lim lim lim g(x) 3 5 F (0)
x 0 x
Από (1) είναι : y 0 5(x 0) y 5x
Γ3. Θεωρούμε συνάρτηση (x) F(x) x 6 x 0,9 . Εφαρμόζοντας το θεώρημα Bol-
zano υπάρχει τουλάχιστον 0x 0,9 ώστε 0 0 0(x ) 0 F(x ) x 6 .
Έτσι η ευθεία με εξίσωση y x 6 τέμνει την CF σε ένα τουλάχιστον σημείο με
τετμημένη 0x 0,9 .
Γ4. Εφαρμόζουμε θεώρημα Rolle στη F στο 0,9 . Υπάρχει τουλάχιστον ένα 0,9
έτσι ώστε F ( ) 0 . Η F ως κυρτή έχει F γνησίως αύξουσα.
6. Αγ.Κωνσταντίνου 11 - Πειραιάς - τηλ 210 42 24 752 & 210 42 23 687
Αναπαύσεως 81 – Κερατσίνι – Τηλ 210 46 12 555
Σελίδα .3.
Για είναι γν.φθίνουσα στοx F (x) F ( ) F (x) 0 F 0,
Για είναι γν.αύξουσα στοx F (x) F ( ) F (x) 0 F ,9
Άρα η F παρουσιάζει ελάχιστο στο x που είναι μοναδικό.
Γ5. Επειδή η F είναι κυρτή, η γραφ.παράσταση CF βρίσκεται “πάνω” από κάθε εφαπτομένη
της CF. Έτσι λόγω του Γ2 θα είναι F(x) 5x x 0,9
Έτσι F(x) 5x F(x) 5x 0 και τότε
2
2 2 2
0 0 0
2 22
x
2
00 0
F(x) 5x dx 0 F(x)dx 5xdx
F(x)dx 5 F(x)dx 10
Επίσης από το Γ4 είναι για κάθε x 0,9 F(x) F( ) F(x) F( ) 0 και τότε
9 9 9
0 0 0
9 9
9
0
0 0
F(x) F( ) dx 0 F(x)dx F( )dx
F(x)dx F( ) x F(x)dx 9F( )
_ _ _ _ _ _ _
ΘΕΜΑ Δ
Δ1. φ συνεχής ως άθροισμα συνεχών με x
(x) e 1 0 . Άρα φ γνησίως αύξουσα στο .
Επίσης
x
(x) e 0 δηλαδή η φ είναι κυρτή στο .
Δ2.
x
lim (x) ...
και
x
lim (x) ...
Έτσι το σύνολο τιμών είναι
. ύ
x x
lim (x), lim (x) ,
και γν.αύξουσα0 φ Έτσι υπάρχει μοναδικό 0x ώστε 0x 0
Δ3. g συνεχής στο ,5 ως σύνθεση συνεχών με
1
g x 0
5 x
. Άρα g γνησίως
φθίνουσα στο ,5 .
x
lim g(x) ...
και
x 5
lim g(x) ...
Δ4. Από το Δ2 έχουμε
0 0x x
0 0 0 0
0 0 0 0
x 0 e x 5 0 e 5 x x 5
x ln 5 x x g(x )
7. Αγ.Κωνσταντίνου 11 - Πειραιάς - τηλ 210 42 24 752 & 210 42 23 687
Αναπαύσεως 81 – Κερατσίνι – Τηλ 210 46 12 555
Σελίδα .4.
Δ5. Η εφαπτομένη είναι
: y (ln ) (ln ) x ln y ln 5 ( 1) x ln
y ( 1) x ln ln 5
Δ6. Από το Δ1 η φ είναι κυρτή στο . Τότε Cφ “πάνω” από την εφαπτομένη ε. Δηλαδή
x
x
e x - 5 ( 1) x ln ln 5
e x ( 1) x ln ln
_ _ _ _ _ _ _
Επιμέλεια : Γρηγόρης Μπαξεβανίδης
Μαθηματικός