SlideShare a Scribd company logo
vfg]kfgL dx;'n lgwf{/0f cfof]u P]g, @)^#
                                                                          k|df0fLs/0f / k|sfzg ldlt
                                                                            @)^#.*.*
                                       @)^# ;fnsf] P]g g= @(
                vfg]kfgL dx;'n lgwf{/0f cfof]usf] ;DaGwdf Joj:yf ug{ ag]sf] P]g
k|:tfjgf M vfg]kfgL tyf ;/;kmfO{ ;]j fsf] dx;' n lgwf{/0f u/L dgfl;a d"Nodf pkef]QmfnfO{
u'0f:t/Lo / e/kbf]{ vfg]kfgL tyf ;/;kmfO{ ;]j f pknAw u/fO{ pkef]Qmfsf] lxt ;+/If0f ug{ vfg]kfgL
dx;' n lgwf{/0f cfof]usf] :yfkgf ug]{ ;DaGwdf sfg"gL Joj:yf ug{ jf~5gLo ePsf] n],
      k|ltlglw;efsf] 3f]if0ff, @)^# hf/L ePsf] klxnf] jif{d f k|ltlglw;efn] of] P]g agfPsf] 5 .
                                               kl/R5]b–!
                                               k|f/lDes
!=   ;+lIfKt gfd / k|f/De M -!_ o; P]gsf] gfd ævfg]kfgL dx;'n lgwf{/0f cfof]u P]g, @)^#Æ /x]sf]
     5.
           -@_ of] P]g t'?Gt k| f/De x'g]5 .
@=   kl/efiff M ljifo jf k|;Ën] csf]{ cy{ gnfu]df o; P]gdf,–
           -s_ æcfof]u Æ eGgfn] bkmf # adf]lhd u7g ePsf] vfg]kfgL dx;'n lgwf{/0f cfof]u
                 ;Demg' k5{ .
           -v_ æcWoIfÆ eGgfn] cfof] usf] cWoIf ;Demg' k5{ .
           -u_ æ;b:oÆ eGgfn] cfof]usf] ;b:o ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] cfof]usf] cWoIf ;d]t nfO{
                 hgfpF5 .
           -3_ æk|fs[lts kfgLÆ eGgfn] ;gftgb]lv cjl:yt 9' Ë]wf/f, s'j f, gbL, vf]nf, Ogf/,
                 kf]v/L, tfn jf ;txL k|fs[lts ;|f]taf6 lgM;[t ePsf] jf e"ldut ;|f]taf6
                 lgsflnPsf]] kfgL ;Demg' k5{ .
           -ª_ ævfg]kfgL ;]j fÆ eGgfn] k| fs[lts kfgLnfO{ k|zf]wg tyf z'l4s/0f u/L pkef]QmfnfO{
                 pknAw u/fpg] sfd ;Demg' k5{ .
           -r_ æ;/;kmfO{ ;]jfÆ eGgfn] dfgj dnd"qaf6 jf 3/] n', Jofkfl/s jf cf}Bf]lus pkof]u
                 kZrft lgisfzg ePsf] kmf] x/ kfgL tyf To:tf] kfgLdf ldl>t ;a} lsl;dsf kmf]x/
                 kbfy{nfO{ gi6 ug]{, lgisfzg ug]{, k| zf] wg ug]{ jf z'l4s/0f ug]{ sfd ;Demg' k5{ .
           -5_ æ;]jfÆ eGgfn] vfg]kfgL jf ;/;kmfO{ ;] jf ;Demg' k5{ .
           -h_ æ;]jf k|0ffnLÆ eGgfn] vfg]kfgL jf ;/;kmfO{ ;]jf k|bfg ug]{ p2]Zon] lgdf{0f jf
                 h8fg ul/Psf] kfOk, hnfzo, vfg]kfgL, kmf] x/ kfgL jf 9n ldl;Psf] kfgL k|zf]wg
                 jf z'l4s/0f ug]{ Knf06 jf To:t} lsl;dsf cGo pks/0f jf ;+/rgf ;Demg' k5{ .
                                                   1
-em_ æ;]jf k|b fosÆ eGgfn] dx;'n lnO{ ;]jf pknAw u/fpg] JolQm, pkef]Qmf ;d"x jf
                  ;+ul7t ;+:yf ;Demg' k5{ .
           -`_ ædx;'nÆ eGgfn] ;]jf k|bfosn] ;]jf k|bfg u/] afkt pkef]Qmfaf6 lng kfpg]
                  dx;' n ;Demg' k5{ .
           -6_ ætf]lsPsf]Æ jf ætf]lsP adf]lhdÆ eGgfn] o; P]g cGtu{t ag]sf] lgoddf tf]lsPsf]
                  jf tf]lsP adf]lhd ;Demg' k5{ .
                                                kl/R5]b–@
                            cfof]usf] u7g tyf sfd, st{Jo / clwsf/
#=   cfof]usf] u7g M -!_ vfg]kfgL tyf ;/;kmfO{ ;]j fsf] dx;' n lgwf{/0f u/L dgfl;a d"Nodf
     u'0f:t/Lo / e/kbf]{ vfg]kfgL tyf ;/;kmfO{ ;]j f pknAw u/fO{ pkef]Qmfsf] lxt ;+/If0f ug{
     Pp6f vfg]kfgL dx;'n lgwf{/0f cfof] usf] u7g ul/Psf] 5 .
           -@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] cfof]udf b]xfosf ;b:ox? /xg]5g M–
            -s_    dfGotfk| fKt lzIf0f ;+:yfaf6 Ol~hlgol/Ë, Joj:yfkg,
                   cy{ zf:q jf ljQLo Joj:yfkgdf sDtLdf :gfts pkflw
                   xfl;n u/L ;fj{hlgs ;+: yfdf Joj:yfksLo lhDd]jf/L
                   lnO{   sDtLdf        afx|   jif{sf]   cg'ej   k| fKt   u/]sf – cWoIf
                   JolQmx?dWo]af6 g]kfn ;/sf/n] lgo'lQm u/]sf] JolQm
            -v_    dfGotfk| fKt lzIf0f ;+: yfaf6 cy{zf:q, ljQLo Joj:yfkg
                   jf ljZn]if0f, rf68{ Psfp06]G;L jf jfl0fHo zf:qdf
                   sDtLdf :gfts pkflw xfl;n u/L cfly{s d"NofÍg, n]vf
                   jf ljQLo ljZn]if0f ;DaGwL sfddf sDtLdf bz jif{sf] – ;b:o
                   cg'ej k|fKt u/]sf JolQmx?dWo]af6 g]kfn ;/sf/n]
                   lgo'lQm u/]sf] Pshgf
            -u_    dfGotfk| fKt lzIf0f ;+: yfaf6 Ol~hlgol/Ë, ;dfhzf:q jf
                   sfg"g ljifodf sDtLdf :gfts pkflw xfl;n u/L
                   ;DalGwt If]qdf sDtLdf ;ft jif{sf] cg'ej k| fKt u/]sf
                   dlxnf, blnt / hghfltdWo]af6 g]kfn ;/sf/n] lgo'Qm –;b:o
                   u/]sf] Pshgf
           -#_ cWoIf tyf ;b:osf] kbfjlw rf/ jif{sf] x'g]5 / lghx? csf]{ Ps cjlwsf]
     nflu k'gM lgo'Qm x'g ;Sg] 5g .



                                                     2
-$_ ;b:on] cfˆgf] sfo{e f/ ;DxfNg'cl3 cg';"rLdf pNn]v eP adf]lhdsf] 9fF rfdf zky
     lng' kg]{5 .
           -%_ cWoIfn] cfof]usf] s'g} clws[t sd{rf/LnfO{ cfof]usf] ;lrj eO{ sfd ug{ tf]Sg] 5 .
           -^_ cWoIf jf ;b:onfO{ lghsf] kbfjlw ;dfKt x'g' cufj} lghsf] kbaf6 x6fOg] 5}g .
           -&_ o; bkmfdf cGoq h'g ;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg cWoIf jf ;b:on] kbLo lhDd]jf/L
     k"/f gu/]df jf OdfGbf/Lk"j{s sfd gu/]df jf lgh v/fa cfr/0fdf nfu]s f], zf/Ll/s jf dfgl;s
     ?kdf cIfd ePsf] jf ;]j f k|b fos;F u lghsf] cfly{s :jfy{ /x]s f] s'/f k|d fl0ft ePdf jf lghn]
     kmf}Hbf/L cleof]udf cbfntaf6 ;hfo kfPdf lghnfO{ cWoIf jf ;b:osf] kbaf6 h'g;'s} avt
     x6fpg ;lsg]5 .
           -*_ b]xfosf s'g} klg JolQm cWoIf jf ;b:osf] kbdf lgo'Qm x'g jf kbdf axfn /xg
     ;Sg] 5}g M–
                -s_    g]kfn ;/sf/sf] axfnjfnf sd{rf/L,
                -v_    /fhg}lts bnsf kbflwsf/L,
                -u_    ;]jf k|bfos jf ;]jf k|bfos;F u ;DalGwt s'g} ;+:yfdf sfo{/t jf To:tf]
                       ;+:yfdf nufgL ePsf] jf To;df s'g} lsl;dsf] JolQmut :jfy{ /x]sf] JolQm,
                -3_    pkbkmf -@_ adf]lhdsf] of]Uotf tyf cg'ej gePsf] JolQm, /
                -ª_    k}+;¶L jif{ pd]/ k"/f ePsf] JolQm .
$=   l;kmfl/; ;ldlt M -!_ cWoIf tyf ;b:osf] lgo'lQmsf] nflu g]kfn ;/sf/ ;dIf l;kmfl/; k]z
     ug{ b]xfo adf]lhdsf] Pp6f l;kmfl/; ;ldlt /xg]5 M–
                -s_    /fli6«o of]hgf cfof]usf] ;b:o -;DalGwt If]q x]g]{_   – ;+ of] hs
                -v_    s'g} ljifodf sDtLdf :gftsf]Q/ pkflw xfl;n u/L vfg]kfgL tyf
                       ;/;kmfO{sf] If]qdf sDtLdf kGw| jif{sf] cg'ej k|fKt u/]sf]
                       JolQmx?dWo]af6 g]kfn ;/sf/n] tf]s]sf] JolQm          – ;b:o
                -u_    Eff}lts of]hgf tyf lgdf{0f dGqfnosf] /fhkqflÍt k|yd >]0 fLsf]
                       clws[t                                               – ;b:o
           -@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] ;ldltn] cWoIf jf ;b:osf] kbdf lgo'lQmsf] nflu l;kmfl/;
     ubf{ k| To]s kbsf] nflu sDtLdf b'O{ hgf JolQmsf] gfd l;kmfl/; ug'{ kg]{5 / g]kfn ;/sf/n]
     To;/L l;kmfl/; ul/Psf JolQmx?dWo]af6 cWoIf jf ;b:osf] kbdf lgo'lQm ug]{5 .
           -#_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] l;kmfl/; ;ldltsf] a} 7s ;DaGwL cGo sfo{ljlw ;f] ;ldlt
     cfk}m n] lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g]5 .
%=   cfof]u :jzfl;t ;+: yf x'g] M -!_ cfof] u cljlR5Gg pQ/flwsf/jfnf :jzfl;t ;+ ul7t ;+ :yf
     x'g]5 .
                                                   3
-@_ cfof]usf] ;a} sfd sf/afxLsf] nflu cfˆgf] Pp6f 5'§} 5fk x'g] 5 .
           -#_ cfof]un] JolQm ;/x rn, crn ;DklQ k| fKt ug{ , pkof]u ug{, vl/b ug{, laqmL ug{ jf
     cGo s'g} lsl;dn] Joj:yf ug{ ;Sg] 5 .
           -$_ cfof]u n] JolQm ;/x cfˆgf] gfdaf6 gfln; ph'/ ug{ / cfof]u pk/ klg ;f] xL
     gfdaf6 gfln; ph'/ nfUg ;Sg]5 .
^=   cfof]usf] sfd, st{Jo / clwsf/ M cfof]usf] sfd, st{ Jo tyf clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g]5 M–
           -s_ ;]jf k|bfosn] pkef]Qmf;Fu lng kfpg] ;]j fsf] dx;' n lgwf{/0f ug]{,
           -v_ ;]jf k|b fosn] dx;' n lgwf{/0fsf] lgldQ cfof] u ;dIf lgj]bg k]z ubf{ ckgfpg' kg]{
                 gLlt tyf sfo{ljlw :jLs[t ug]{,
           -u_ ;]jf k|bfosn] k|b fg ug]{ ;]j fsf] cg'udg u/L ;]j fsf] u'0 f:t/ sfod ug]{ u/fpg],
           -3_ ;]jf k|bfos / pkef]QmfaLr pTkGg ljjfb tf]lsP adf]lhd ;dfwfg ug]{ u/fpg],
           -ª_   ;]jf k|bfosn] k|b fg u/]sf] ;]jf;Fu ;DalGwt ljj/0f k|fKt u/L k|sfzg ug]{ u/fpg],
           -r_ dx;' n lgwf{/0f ;DaGwL dfkb08 lgwf{/0f u/L sfof{Gjog u/fpg],
           -5_ vfg]kfgL jf ;/;kmfO{ ;]j f ;DaGwdf g]kfn ;/sf/nfO{ cfjZos ;Nnfx / ;'emfj
                 lbg], /
           -h_ tf]lsP adf]lhdsf cGo sfdx? ug]{ .
&=   cfof]usf] a}7s / lg0f{ o M -!_ cfof]usf] a} 7s cfjZostf cg';f/ a:g]5 .
           -@_ cfof]usf] a}7s cWoIfn] tf]s]sf] ldlt, ;do / :yfgdf a:g] 5 .
           -#_ pkbkmf -@_ df h'g ;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg cfof]usf b'O{hgf ;b:on] cfof]usf]
     a}7s a:g cfjZos 5 egL cWoIf ;dIf lnlvt ?kdf cg'/f] w u/]df cWoIfn] Ps xKtfleq
     cfof]usf] a}7s af]nfpg' kg]{5 .
           -$_ cfof]usf s'n ;b:o ;+ Vofsf] krf; k|ltzt eGbf a9L ;b:ox? pkl:yt ePdf
     cfof]usf] a}7ssf] nflu u0fk"/s ;+ Vof k'u]s f] dflgg]5 .
           -%_ cfof]usf] a}7ssf] cWoIftf cWoIfn] ug]{ 5 / lghsf] cg'kl:yltdf ;b:ox?n]
     cfk"m x?dWo]a f6 5fg]sf] JolQmn] a}7ssf] cWoIftf ug]{5 .
           -^_ cfof]usf] a} 7sdf ax'dtsf] /fo dfGo x'g]5 / dt a/fa/ ePdf a}7ssf] cWoIftf ug]{
     JolQmn] lg0ff{os dt lbg]5 .
           -&_ cfof]u n] cfjZos b]v]df g]kfn ;/sf/sf] s'g} lgsfosf] k|ltlglw jf s'g} :jb]zL jf
     ljb]zL ljz]i f1nfO{ cfof] usf] a} 7sdf efu lng cfdGq0f ug{ ;Sg] 5 .
           -*_ cfof] usf] lg0f{o cWoIfn] k|dfl0ft ug]{5 .
           -(_ cfof]usf] a} 7s ;DaGwL cGo sfo{ljlw cfof]u cfk}mn] lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g]5 .

                                                  4
*=    cWoIf tyf ;b:osf] kfl/>lds tyf ;'ljwf M -!_ cWoIf cfof]usf] k"/f ;do sfd ug]{ k|d'v
      k|zf;sLo kbflwsf/L x'g]5 .
             -@_ cWoIfsf] kfl/>lds, ;'ljwf / ;]j fsf zt{ tyf sfd, st{Jo / clwsf/ tf]lsP
      adf]lhd x'g]5g .
             -#_ cfof]usf] a} 7sdf efu lnP afkt ;b:on] tf]lsP adf]lhd a} 7s eQf kfpg]5 .
             -$_ cof] usf] s'g} ;b:onfO{ s'g} lglZrt cjlw tf]sL cfof]usf] sfd u/fpg' k/]d f Ps
      k6sdf tLg dlxgfdf ga9g] u/L cfof]un] tf]lslbP adf]lhd kfl/>lds lbg] u/L cfof]u n]
      sfddf nufpg ;Sg]5 .
(=    sd{rf/L ;DaGwL Joj:yf M -!_ cfof]udf cfjZos ;+Vofdf sd{rf/Lx? /xg]5g .
             -@_ cfof]udf /xg] sd{rf/Lsf] lgo'lQm, kfl/>lds, ;]j fsf zt{ tyf ;'ljwf tf]lsP adf]lhd
      x'g]5g .
                                                  kl/R5]b–#
                                   dx;' n lgwf{/0f tyf ph'/L ;DaGwL Joj:yf
!)= dx;' n lgwf{/0f ug]{ cfwf/ M -!_ cfof]un] ;]jfsf] dx;' n lgwf{/0f ubf{ x|f; s§L, pko'Qm nfe,
      ;]jf ;~rfngsf] nfut, pkef]Qmf d"N o ;"rLsf] kl/jt{g, /f]oN6L, vfg]kfgL jf ;/;kmfO{ ;]jfsf]
      ;DaGwdf g]kfn ;/sf/sf] gLlt, kl/jTo{ ljb]zL d'b|fsf] ljlgdo b/ tyf bkmf !! df plNnlvt
      s'/fx? ;d] tsf] cfwf/df dx;'n lgwf{/0f ug]{]5 .
             -@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] cfwf/df dx;' n lgwf{/0f ubf{ cfof] un] pkef]Qmfx?sf] a[xQ/
      lxtnfO{ Wofgdf /fvL kfgLsf] u'0f:t/, pkef]Qmfsf] qmozlQm tyf ;]j fsf] :t/ ;d]tnfO{ ljrf/
      ug'{ kg]{5 .
!!= dx;' n lgwf{/0f ug{ lgj]bg lbg' kg]{ M ;]j f k|b fosn]] dx;'n lgwf{/0f u/fpg] ;DaGwdf b]xfosf
      ljj/0fx? ;lxt tf]lsP adf]lhdsf] 9fFrfdf cfof]u ;dIf lgj]bg lbg' kg]{5 M–
             -s_ k|:tfljt dx;'n lgwf{/0f ug'{ kg]{ cfwf/,
             -v_ dx;' n b/df kl/jt{g ug'{ kg]{ eP To;sf cfwf/,
             -u_ ;fljsdf lnO{ cfPsf] dx;'n / k|: tfljt dx;'n b/ :ki6 b]lvg] u/L tof/ ul/Psf]
                     t'ngfTds d"No ;" rL,
             -3_ ;]jf k|bfosn] k|:tfj u/]sf] dx;' naf6 ;]j f ;~rfng, dd{t tyf ;+ef/ vr{ , x|f;
                     s§L, ;] jf k|bfosn] ;]jf ;~rfngsf] nflu lnPsf] C0fsf] ;fjfF Aofhsf] e'QmfgL,
                     jflif{s d"Noj[l¢af6 a9g] vr{ ;d]tsf] lx;fa u/L ;]jf k|bfosnfO{ x'g ;Sg]
                     dgfl;a d'gfkmf,



                                                  5
-ª_    k|:tfljt dx;'naf6 v08 -3_ adf]lhdsf] vr{ wfGg / d'gfkmf cfh{g ug{ kof{Kt x'g ]
                   gb]lvPdf jf tTsfn dx;' n a9fpg gx'g] ePdf To:tf] ckof{Kttf k"lt{ ug{ ;] jf
                   k|bfosn] klxrfg u/]sf] cfly{s ;| f]t / bL3{sfnLg of]hgfsf] dgfl;a cfwf/,
            -r_ ;]jf ;~rfng vr{d f ;fna;fnL x'g] j[l4 / k|:tfljt dx;'nsf] t' ngfTds
                   ljZn]if0f,
            -5_ k|:tfljt dx;' n Joxf]g{ g;Sg] txsf pkef]QmfnfO{ dx;'ndf 5"6 ug]{ ;DaGwdf
                   tof/ u/]sf] cfwf/ / To:tf] 5"6 dx;' nsf sf/0fn] cGo pkef]QmfnfO{ kg{ ;Sg] yk
                   ef/,
            -h_ ;]jf k|bfosn] k|rlnt sfg"g adf]lhd :yfkgf ePsf] s'g} lgsfoaf6 ;]j f ;~rfng
                   ug{ cg'dltkq k|fKt u/]sf] jf ;Demf}t f u/]sf]df To:tf] cg'dltkq jf ;Demf}t fsf]
                   k|ltlnlk,
            -em_ tf]lsP adf]lhdsf cGo s'/fx? .
!@= lgj]bg pk/ hfFra'em M -!_ bkmf !! adf]lhd lgj]bg k/]df cfof]u n] lgj]bg ;fy k]z ug'{ kg]{
      cfjZos sfuhft tyf ljj/0f k] z u/] gu/]sf] ;DaGwdf cfjZos hfF ra'em ug]{5 .
            -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd hfFra'em ubf{ lgj]bsn] k]z ug'{ kg]{ s'g} sfuhft jf ljj/0f k]z
      u/]sf] /x]g5 eg] To:tf] sfuhft jf ljj/0f k] z ug{ cfof]u n] lgj]bsnfO{ dgfl;a cjlw tf]sL
      lgj]bg btf{ ePsf] ldltn] kGw| lbgleq ;f] s'/fsf] ;" Rfgf lbg' kg]{5 .
            -#_ pkbkmf -@_ adf]lhd s'g} sfuhft jf ljj/0f k] z ug{ cfof]u n] cjlw tf]ls ;"Rfgf
      lbPsf]df h'g ldltdf To:tf] sfuhft jf ljj/0f k|fKt x'g cfpF 5 ;f]xL ldltnfO{ lgj]bg k/]sf]
      ldlt dflgg]5 .
            -$_ pkbkmf -!_ adf]lhd lgj]bg hfFra'em ubf{ lgj]bsn] k|:tfj u/]sf] dx;'n kl/jt{g
      ug{ cfjZos gb]lvPdf jf dx;'n kl/jt{g ug'{ kg]{ cfwf/ dgfl;a gePdf lgj]bg k/]sf] ldltn]
      ;f7L lbgleq ;DalGwt lgj]bsnfO{ ;f]sf] sf/0f v'nfO{ hfgsf/L lbg' kg]{5 .
!#=   dx;' n lgwf{/0f ug]{ M -!_ bkmf !@ adf]lhd cfof]u n] lgj]bg hfFra'em u/]kl5 lgj]bsn] k|:tfj
      u/]sf] dx;' n b/ adf]lhd jf ;+ zf] wg ;lxt cfof]u n] lgj]bg k/]sf] ldltn] ;f7L lbgleq dx;'n
      lgwf{/0f ug]{5 .
            t/ lgj]]bsn] k|:tfj u/]sf] dx;'n b/df aL; k|ltzteGbf a9L km/s kg]{ u/L cfof]u n]
      dx;' n lgwf{/0f ug]{ 5}g .
            -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd cfof]u n] dx;' n lgwf{/0f ubf{ lgwf{l/t jf kl/jlt{t b/ nfu" x'g ]
      ldlt ;d]t tf]sL lbg' kg]{5 .
            -#_ pkbkmf -!_ adf]lhd dx;' n lgwf{/0f ubf{ cfof]un] bkmf !) / !! adf]lhdsf cfwf/sf]
      cltl/Qm k|rlnt sfg"g adf]lhd cg'dltkq k|fKt u/L jf ;Demf}t f u/L ;]j f ;~rfng ug]{ ;]jf
                                                  6
k|bfossf] xsdf To:tf] ;Demf}t f ubf{ jf cg'dltkq k|bfg ubf{sf avt tf]lsPsf cGo zt{
      ;d]tnfO{ dx;'n lgwf{/0fsf] cfwf/ agfpg ;Sg]5 .
            -$_ cfof]u n] pkbkmf -!_ adf]lhd dx;'n lgwf{/0f ug'{cl3 k|:tfljt dx;'n b/ v' nfO{
      tf]lsP adf]lhd ;fj{ hlgs ;"rgf k|sfzg ug'{ kg]{5 .
            -%_ pkbkmf -$_ adf]lhdsf] ;"rgf k|sfzg eP kl5 k|:tfljt dx;'n b/sf ;DaGwdf
      pkef]Qmfaf6 s'g} ;' emfj jf k|ltlqmof k| fKt x'g cfPdf ;f] ;DaGwdf pkef]Qmf ;+:yfsf
      k|ltlglwx?;Fu k/fdz{ u/L To:tf] ;'emfjnfO{ ;d]t cfof]u n] dx;'n lgwf{/0fsf] cfwf/ dfGg
      ;Sg]5 .
            -^_ s'g} JolQmn] ;]jf k|bfosnfO{ jf ;]jf k|bfosn] s'g} JolQmnfO{ vfg]kfgL jf ;/;kmfO{
      ;]jfsf] nflu Psd'i6 kfgL -aNs jf6/ ;KnfO{_ vl/b jf laqmL ug]{ ePdf To;/L vl/b jf laqmL
      ug]{ kfgLsf] vl/b jf laqmL d"No cfof] uaf6 k"j{ :jLs[t u/fpg' kg]{5 .
             -&_ o; bkmfdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg cfof]u n] Psd'i6 kfgL vl/b ug]{
      pkef]Qmf / ;fwf/0f pkef]QmfnfO{ km/s km/s dx;'n lgwf{/0f ug{ ;Sg]5 .
            -*_ dx;' n lgwf{/0f ;DaGwL cGo sfo{ljlw tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
!$=    ;"rgf k|sfzg ug'{ kg]{ M bkmf !# adf]lhd cfof]u n] lgwf{/0f u/]sf] dx;' n b/ ;j{;fwf/0fsf]
       hfgsf/Lsf] nflu k|sfzg ug'{ kg]{5 .
!%=    dx;' n k'g/fjnf]sg x'g ;Sg] M -!_ bkmf !# adf]lhd cfof] un] lgwf{/0f u/]sf] dx;'n pk/ lrQ
       ga'‰g] ;]jf k|b fosn] lrQ ga'‰gfsf] plrt / kof{K t sf/0f ;lxt dx;' n lgwf{/0f ePsf]
       ;"rgf kfPsf] ldltn] tL; lbgleq ef}lts of]hgf tyf lgdf{0f dGqfno ;dIf lgj]bg lbg
       ;Sg]5 .
            -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd lgj]bg k|fKt ePdf g]kfn ;/sf/n] b]xfosf cWoIf tyf ;b:o
      /x]sf] Pp6f dx;'n k'g/fjnf]sg cfof] u u7g ug{ ;Sg]5 M–
                 -s_ k'g/fj]bg cbfntsf] GofofwLz eO;s]sf] jf x'g of]U otf k'u]sf]
                       JolQm                                                            – cWoIf
                 -v_ Ol~hlgol/Ë ljifodf sDtLdf :gftsf]Q/ pkflw xfl;n u/L
                       vfg]kfgL jf ;/;kmfO{sf] If]qdf sDtLdf kGw| jif{sf] cg'ej k|fKt
                       u/]sf] JolQm                                                     – ;b:o
                 -u_ Rff68{ PsfpG6]G;L jf jfl0fHo zf:qdf sDtLdf :gftsf]Q/ pkflw
                       xfl;n u/L sDtLdf kGw| jif{sf] n]vfk/LIf0f ;DaGwL cg'ej k|fKt
                       u/]sf] JolQm                                                     – ;b:o
            -#_ dx;'n k'g/fjnf]sg cfof]un] pkbkmf -!_ adf]lhd k|fKt x'g cfPsf lgj]bg pk/
      cfjZos 5fgljg u/L bkmf !# adf]lhd lgwf{l/t dx;' n pk/ k'g/fjnf]sg ug{]{5 .
                                                 7
-$_ dx;'n k'g/fjnf]sg cfof] un] pkbkmf -#_ adf]lhd dx;' n k'g/fjnf]sg ug'{cl3
      tf]lsP adf]lhd ;fj{ hlgs ;'gjfO{ ;d]t ug{ ;Sg]5 .
            -%_ dx;' n k'g/fjnf]sg cfof]u n] pkbkmf -$_ adf]lhd ;fj{hlgs ;'gjfO{ ubf{ k|fKt x'g
      cfPsf ;' emfj ;d]tnfO{ cWoog u/L sfd k| f/De u/]sf] ldltn] tL; lbgleq dx;' n
      k'g/fjnf]sg u/L ;f]sf] ;fj{ hlgs ;"rgf k|sfzg ug'{ kg]{5 .
            -^_ pkbkmf -%_ adf]lhd k|sfzg u/]sf] dx;' n clGtd x'g]5 .
            -&_ dx;'n k'g /fjnf]sg cfof] usf] ;lrjfno ef} lts of] hgf tyf lgdf{0f dGqfnodf /xg]5 .
            -*_ ef}lts of]hgf tyf lgdf{0f dGqfnoaf6 tf]lsPsf] clws[tn] dx;' n k'g/fjnf]sg
      cfof]usf] ;lrj e} sfd ug]{5 .
            -(_ dx;'n k'g/fjnf]sg cfof]udf cfjZos kg]{ sd{rf/L ef}lts of]hgf tyf lgdf{0f
      dGqfnon] pknAw u/fpg]5 .
            -!)_ dx;'n k'g/fjnf]sg cfof]usf] a} 7s, lg0f{o ;DaGwL Joj:yf tyf ;f] cfof]usf
      cWoIf tyf ;b:osf] kfl/>lds tyf ;'ljwf tf]lsP adf]lhd x'g]5g .
            -!!_ pkbkmf -%_ adf]lhd dx;' n k'g/fjnf]sg ug]{ sfd ;dfKt ePkl5 dx;' n
      k'g/fjnf]sg cfof]u :jtM lj36g ePsf] dflgg]5 .
!^= cfof]u n] z'Ns nufpg ;Sg] M cfof]u n] ;]jf k|bfos;F u lghn] pkef]Qmfaf6 lng] dx;'nsf] b'O{
      k|ltztdf ga9g] u/L tf]lsP adf]lhd z'Ns nufO{ p7fpg ;Sg]5 .
!&= cfof]u n] ph'/L ;'Gg ;Sg] M -!_ ;]j f k|b fosn] k|bfg u/]sf] ;] jf pk/ lrQ ga'‰g] pkef]Qmfn]
      tf]lsP adf]lhd cfof] u ;dIf ph'/ L lbg ;Sg]5 .
            -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd pkef]Qmfn] cfof]udf ph'/L lbg'cl3 cfk"mn] k| fKt u/]sf] ;]j fsf
      ;DaGwdf lrQ ga'em]sf s'/f v' nfO{ ;] jf k|b fosnfO{ hfgsf/L u/fO{ ;s]sf] / To;df pkef]Qmfn]
      ;Gtf]ifk|b pkrf/ gkfPsf] x'g' kg]{ 5 .
            -#_ pkbkmf -!_ adf]lhd ph'/L k|fKt ePdf cfof]u n] cfjZos 5fgljg u/L ;]jfsf] :t/
      ;'wf/sf ;DaGwdf ;DalGwt ;]jf k|bfosnfO{ lgb]{zg lbg ;Sg]5 / To:tf] lgb]{zgsf] kfng ug'{
      ;DalGwt ;]j f k|bfossf] st{Jo x'g] 5 .
!*= cfof]u n] ;hfo ug{ ;Sg] M -!_ s'g} ;]j f k|b fosn] cfof]u n] lgwf{/0f u/]sf] dx;' n nfu" gu/]df,
      cfof]u n] lgwf{/0f u/]sf] eGbf a9L dx;' n p7fPdf jf :jLs[t dfkb08 ljk/Lt c;dfg dx;' n
      nufPdf cfof] un] To:tf ;]j f k|bfosnfO{ s;'/sf] dfqf x]/L krf; xhf/ ?k} ofF ;Dd hl/afgf ug{
      ;Sg]5 .
            -@_ pkef]Qmfn] lbPsf] ph'/L pk/ ;]jf k|b fosn] dgfl;a sf/afxL gu/]sf] s'/f pkef]Qmfn]
      k|dfl0ft u/]df cfof] un]] To:tf] ;]j f k|bfosnfO{ bz xhf/ ?k} ofF ;Dd hl/afgf ug{ ;Sg] 5 .

                                                  8
-#_ s'g} pkef]Qmfn] b'Mv lbg] b'/fzon] ;] jf k|bfos lj?4 e'm§f ph'/ L u/]sf] k|dfl0ft ePdf
      ph'/Lsf] k|s[lt x]/L cfof]u n] To:tf pkef]QmfnfO{ kfFr xhf/ ?k} ofF;Dd hl/afgf ug{ ;Sg]5 .
            -$_ cfof]u n]] o; bkmf adf]lhd u/]sf] ;hfo pk/ ;DalGwt k'g/fj]bg cbfntdf
      k'g/fj]bg ug{ ;lsg]5 .
!(= ljz]if sf]ifsf] :yfkgf M -!_ cfof]un] bkmf !* adf]lhd hl/afgf afkt k|fKt u/]sf] /sd hDdf
      ug{ Pp6f 5'§} ljz]if sf]ifsf] :yfkgf ug]{5 .
            -@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] sf]ifdf /x]sf] /sd ;] jf k|bfosaf6 k|bfg ul/Psf] ;]j f k| fKt
      ug{ tf]lsP adf]lhdsf c;dy{ pkef]QmfnfO{ cg'bfg lbg]] sfddf vr{ ul/g]5 .
            -#_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] sf]ifsf] ;~rfng tyf Joj:yfkg ;DaGwL cGo s'/f tf]lsP
      adf]lhd x'g]5g .
                                              kl/R5]b–$
                            cfof]usf] sf]if tyf n] vfk/LIf0f ;DaGwL Joj:yf
@)= cfof]usf] sf]if M -!_ cfof]usf] cfˆgf] Pp6f 5'§} sf]if x'g]5 / To:tf] sf]ifdf b]xfosf /sdx?
      /xg]5g M–
                   -s_ g]kfn ;/sf/af6 k|fKt /sd,
                   -v_ s'g} ljb]zL ;/sf/, cGt/f{li6«o ;+3 jf ;+:yfaf6 C0f jf ;xof]u afkt k|fKt /sd,


                                t/ ljb]zL ;/sf/, cGt/f{li6«o ;+3 jf ;++:yfaf6 C0f jf ;xof]u
                          lng'cl3 cfof]un] g]kfn ;/sf/sf] :jLs[lt lng' kg]{5 .
                   -u_    bkmf !^ adf]lhd cfof] un] nufPsf] z'Ns afkt k| fKt /sd,
                   -3_    cGo s'g} ;|f]taf6 k|fKt /sd .
            -@_ cfof]usf] ;Dk"0 f{ vr{ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] sf]ifaf6 Joxf]l/g]5 .
            -#_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] /sd g]kfnsf] s'g} a}+s jf ljQLo ;+: yfdf vftf vf]nL hDdf
      ul/g]5 .
            -$_ pkbkmf -#_ adf]lhdsf] vftfsf] ;~rfng tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
@!= n]vf / n] vfk/LIf0f M -!_ cfof]usf] cfo Joosf] n]vf k|rlnt sfg"g adf]lhd /flvg] 5 .
            -@_ cfof]un] tf]lsP adf]lhd cfGtl/s n]vfk/LIf0f tyf cfGtl/s lgoGq0fsf] Joj:yf ug'{
      u/fpg' kg]{5 .
            -#_ cfof]usf] n]vfsf] n]vfk/LIf0f dxfn] vf k/LIfsaf6 x'g]5 .
            -$_ g]kfn ;/sf/n] cfjZos b]v]df h'g;'s} avt cfof] usf] n] vf tyf tT;DaGwL
      sfuhft hfF Rg jf hF rfpg ;Sg] 5 .
                                                kl/R5]b–%
                                                     9
ljljw
@@= ljjfb ;dfwfg ug]{ M ;]jf k|bfos / pkef]QmfaLr jf k|rlnt sfg"g adf]lhd ;]jf k|bfg ug{
      cg'dltkq lbg] lgsfo / ;]jf k|b fosaLr dx;'n ;DaGwdf s'g} ljjfb pTkGg ePdf cfof]un]
      tf]lsP adf]lhd To:tf] ljjfbsf] ;dfwfg ug]{5 .
@#= ;ldlt jf pk;ldlt u7g ug{ ;Sg] M -!_ ;]jf k|bfosn] pkef]QmfnfO{ k|bfg ug{] ;]jfsf] cg'udg
      u/L pkef]Qmfx?sf] xs lxt ;+/If0f ug]{ ;DaGwdf cfof]u nfO{ ;' emfj lbg tyf ;] jfdf plrt
      kx'Fr gk'u]sf jf ;] jfsf] dx;'n ltg{ c;dy{ pkef]Qmfx?sf] lxt ;+/If0f ug{ cfof]un] cfjZostf
      cg';f/ pkef]Qmf ;] jf ;'emfj ;ldlt u7g ug{ ;Sg]5 .
            -@_ cfof]u n] of] P]g jf o; cGtu{t ag]sf] lgod adf]lhd cfk"mn] ;Dkfbg ug]{ sfd
      ;'rf? ?kn] ug{sf] nflu cfjZostf cg';f/ pk;ldlt u7g ug{ ;Sg]5 .
            -#_ pkbkmf -!_ jf -@_ adf]lhd ul7t ;ldlt jf pk;ldltsf] sfd, st{ Jo / clwsf/ tyf
      sfo{ljlw tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
@$= clwsf/ k|Tofof] hg M cfof]un] of] P]g jf o; cGtu{t ag]sf] lgod adf]lhd cfk"mnfO{ k|fKt
      clwsf/dWo] cfjZostf cg';f/ s]xL clwsf/ cWoIf, ;b:o, bkmf @# adf]lhdsf] s'g} ;ldlt jf
      pk;ldlt jf cfof]usf] s'g} clws[t sd{rf/LnfO{ k| Tofof]hg ug{ ;Sg] 5 .
@%= jflif{s k|ltj]bg k]z ug'{ kg]{ M -!_ cfof] un] cfk"mn] jif{e/L ;Dkfbg u/]sf] sfdsf] ;+lIfKt ljj/0f,
      ;f]sf] k| zf;sLo vr{, cfo Joosf] ljj/0f tyf eljiodf ;~rfng ug]{ sfo{qmd ;d]t ;dfj]z
      u/L k|To]s jif{sf] c;f] h dlxgfleq g]kfn ;/sf/ ;dIf k|ltj]bg k]z ug'{ kg]{5 .
            -@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] k|ltj]bg g]kfn ;/sf/n] cfjZostf cg';f/ cfof]u nfO{
      ;fj{hlgs ug{ nufpg] 5 .
@^= g]kfn ;/sf/;+Fu ;Dks{ M cfof]un] g]kfn ;/sf/;Fu ;Dks{ /fVbf ef}lts of]hgf tyf lgdf{0f
      dGqfno dfkm{t /fVg' kg]{5 .
@&= lgod agfpg] clwsf/ M o; P]gsf] p2] Zo sfof{ Gjog ug{ cfof]u n] cfjZos lgod agfpg
      ;Sg]5 / To:tf] lgod g]kfn ;/sf/af6 :jLs[t ePkl5 nfu" x'g]5 .
@*= lgb]{lzsf agfO{ nfu" ug{ ;Sg] M cfof]un] of] P]g / o; cGtu{ t ag]sf] lgodsf] cwLgdf /xL
      cfjZos lgb]{lzsf agfO{ nfu" ug{ ;Sg]5 .




                                                  10
cg';"rL
                              -bkmf # sf] pkbkmf -$_ ;Fu ;DalGwt_
                                                zky
      d====================================O{Zj/nfO{ ;fIfL /fvL÷;To lgi7fk"j{s zky lnG5' ls cfof]usf]
cWoIf÷;b:osf] x}l ;otn] dnfO{ ;'lDkPsf] lhDd]jf/L / st{Jo kfng s;}sf] 8/, qf;, df] nflxhf,
kIfkft, å]if jf nf]edf gk/L lgikIf tyf OdfGbf/Lk"j{s ug]{5' / cfˆgf] st{ Jo kfngfsf] l;nl;nfdf
hfgsf/L x'g cfPsf] uf]Ko s'/f k|rlnt sfg"gsf] kfngfsf] l;nl;nfdf afx]s s'g} cj:yfdf s;} nfO{
s'g} klg dfWodaf6 cfk"m kbdf axfn /x] jf g/x]sf] h'g;'s} cj:yfdf k|s6 ug]{ 5}g .
                                     ldlt M–
                                     b:tvt M======================




                                                  11

More Related Content

What's hot

Leadership In Marathi
Leadership In MarathiLeadership In Marathi
Leadership In Marathi
Laxmikant Deshmukh
 
Class 12 business studies planning in nepali medium
Class 12 business studies  planning in nepali mediumClass 12 business studies  planning in nepali medium
Class 12 business studies planning in nepali medium
Pragati Secondary School Hetauda- 9, Makawanpur, Nepal
 
Nepal faecal sludge management and regulatory framework 2074
Nepal faecal sludge management and regulatory framework 2074Nepal faecal sludge management and regulatory framework 2074
Nepal faecal sludge management and regulatory framework 2074
Bhim Upadhyaya
 
नेपाली भाषामा बाख्रापालन पुस्तिका
नेपाली भाषामा बाख्रापालन पुस्तिका नेपाली भाषामा बाख्रापालन पुस्तिका
नेपाली भाषामा बाख्रापालन पुस्तिका
Growel Agrovet Private Limited
 
Powerful Act of Coaching Employees
Powerful Act of Coaching EmployeesPowerful Act of Coaching Employees
Powerful Act of Coaching Employees
Profiles Asia
 
याैन हिंसा तथा घरेलु हिंसा सम्बन्धी सूचना सामग्री
याैन हिंसा तथा घरेलु हिंसा सम्बन्धी सूचना सामग्रीयाैन हिंसा तथा घरेलु हिंसा सम्बन्धी सूचना सामग्री
याैन हिंसा तथा घरेलु हिंसा सम्बन्धी सूचना सामग्री
WOREC Nepal
 
Say no to violence
Say no to violenceSay no to violence
Say no to violence
WOREC Nepal
 
लैङ्गिक विभेदमा आधारित हिंसा | Gender-based violence
लैङ्गिक विभेदमा आधारित हिंसा  | Gender-based violenceलैङ्गिक विभेदमा आधारित हिंसा  | Gender-based violence
लैङ्गिक विभेदमा आधारित हिंसा | Gender-based violence
WOREC Nepal
 
Grade 10 accountancy filing & indexing.pptx
Grade 10 accountancy filing & indexing.pptxGrade 10 accountancy filing & indexing.pptx
Grade 10 accountancy filing & indexing.pptx
Pragati Secondary School Hetauda- 9, Makawanpur, Nepal
 
महिला पुनर्स्थापना केन्द्र (ओरेक) को परिचय
महिला पुनर्स्थापना केन्द्र (ओरेक) को परिचयमहिला पुनर्स्थापना केन्द्र (ओरेक) को परिचय
महिला पुनर्स्थापना केन्द्र (ओरेक) को परिचय
WOREC Nepal
 
Cost of Quality (COQ) In Tamil
Cost of Quality (COQ) In TamilCost of Quality (COQ) In Tamil
Cost of Quality (COQ) In Tamil
5S BALAMURUGAN
 
பல்லூடகம் Multimedia GRADE 11 CHAPTER 4
பல்லூடகம் Multimedia GRADE 11 CHAPTER 4பல்லூடகம் Multimedia GRADE 11 CHAPTER 4
பல்லூடகம் Multimedia GRADE 11 CHAPTER 4
Raza Malhardeen
 
Networking Skills Presentation Dec09
Networking Skills Presentation Dec09Networking Skills Presentation Dec09
Networking Skills Presentation Dec09
tkarg
 
Target setting
Target settingTarget setting
Target setting
wcctlc
 
एकद्वार संकट व्यवस्थापन केन्द्र र यसले प्रदान गर्ने सेवा सम्बन्धी जानकारी पत्र
एकद्वार संकट व्यवस्थापन केन्द्र र यसले प्रदान गर्ने  सेवा सम्बन्धी जानकारी पत्रएकद्वार संकट व्यवस्थापन केन्द्र र यसले प्रदान गर्ने  सेवा सम्बन्धी जानकारी पत्र
एकद्वार संकट व्यवस्थापन केन्द्र र यसले प्रदान गर्ने सेवा सम्बन्धी जानकारी पत्र
WOREC Nepal
 
बालअघिकार सचेतना पुस्तिका
बालअघिकार सचेतना पुस्तिकाबालअघिकार सचेतना पुस्तिका
बालअघिकार सचेतना पुस्तिका
Children & Women in Social Service and Human Rights
 
Tqm tamil
Tqm tamilTqm tamil
Importance of goal
Importance of goalImportance of goal
What is leadership ppt @ bec doms
What is leadership ppt @ bec doms What is leadership ppt @ bec doms
What is leadership ppt @ bec doms
Babasab Patil
 
violence against women (Nepal)
violence against women   (Nepal)violence against women   (Nepal)
violence against women (Nepal)
Ankita Kunwar
 

What's hot (20)

Leadership In Marathi
Leadership In MarathiLeadership In Marathi
Leadership In Marathi
 
Class 12 business studies planning in nepali medium
Class 12 business studies  planning in nepali mediumClass 12 business studies  planning in nepali medium
Class 12 business studies planning in nepali medium
 
Nepal faecal sludge management and regulatory framework 2074
Nepal faecal sludge management and regulatory framework 2074Nepal faecal sludge management and regulatory framework 2074
Nepal faecal sludge management and regulatory framework 2074
 
नेपाली भाषामा बाख्रापालन पुस्तिका
नेपाली भाषामा बाख्रापालन पुस्तिका नेपाली भाषामा बाख्रापालन पुस्तिका
नेपाली भाषामा बाख्रापालन पुस्तिका
 
Powerful Act of Coaching Employees
Powerful Act of Coaching EmployeesPowerful Act of Coaching Employees
Powerful Act of Coaching Employees
 
याैन हिंसा तथा घरेलु हिंसा सम्बन्धी सूचना सामग्री
याैन हिंसा तथा घरेलु हिंसा सम्बन्धी सूचना सामग्रीयाैन हिंसा तथा घरेलु हिंसा सम्बन्धी सूचना सामग्री
याैन हिंसा तथा घरेलु हिंसा सम्बन्धी सूचना सामग्री
 
Say no to violence
Say no to violenceSay no to violence
Say no to violence
 
लैङ्गिक विभेदमा आधारित हिंसा | Gender-based violence
लैङ्गिक विभेदमा आधारित हिंसा  | Gender-based violenceलैङ्गिक विभेदमा आधारित हिंसा  | Gender-based violence
लैङ्गिक विभेदमा आधारित हिंसा | Gender-based violence
 
Grade 10 accountancy filing & indexing.pptx
Grade 10 accountancy filing & indexing.pptxGrade 10 accountancy filing & indexing.pptx
Grade 10 accountancy filing & indexing.pptx
 
महिला पुनर्स्थापना केन्द्र (ओरेक) को परिचय
महिला पुनर्स्थापना केन्द्र (ओरेक) को परिचयमहिला पुनर्स्थापना केन्द्र (ओरेक) को परिचय
महिला पुनर्स्थापना केन्द्र (ओरेक) को परिचय
 
Cost of Quality (COQ) In Tamil
Cost of Quality (COQ) In TamilCost of Quality (COQ) In Tamil
Cost of Quality (COQ) In Tamil
 
பல்லூடகம் Multimedia GRADE 11 CHAPTER 4
பல்லூடகம் Multimedia GRADE 11 CHAPTER 4பல்லூடகம் Multimedia GRADE 11 CHAPTER 4
பல்லூடகம் Multimedia GRADE 11 CHAPTER 4
 
Networking Skills Presentation Dec09
Networking Skills Presentation Dec09Networking Skills Presentation Dec09
Networking Skills Presentation Dec09
 
Target setting
Target settingTarget setting
Target setting
 
एकद्वार संकट व्यवस्थापन केन्द्र र यसले प्रदान गर्ने सेवा सम्बन्धी जानकारी पत्र
एकद्वार संकट व्यवस्थापन केन्द्र र यसले प्रदान गर्ने  सेवा सम्बन्धी जानकारी पत्रएकद्वार संकट व्यवस्थापन केन्द्र र यसले प्रदान गर्ने  सेवा सम्बन्धी जानकारी पत्र
एकद्वार संकट व्यवस्थापन केन्द्र र यसले प्रदान गर्ने सेवा सम्बन्धी जानकारी पत्र
 
बालअघिकार सचेतना पुस्तिका
बालअघिकार सचेतना पुस्तिकाबालअघिकार सचेतना पुस्तिका
बालअघिकार सचेतना पुस्तिका
 
Tqm tamil
Tqm tamilTqm tamil
Tqm tamil
 
Importance of goal
Importance of goalImportance of goal
Importance of goal
 
What is leadership ppt @ bec doms
What is leadership ppt @ bec doms What is leadership ppt @ bec doms
What is leadership ppt @ bec doms
 
violence against women (Nepal)
violence against women   (Nepal)violence against women   (Nepal)
violence against women (Nepal)
 

Viewers also liked

Pres rest vf_01
Pres rest vf_01Pres rest vf_01
Pres rest vf_01
bav
 
Diagonal Mar
Diagonal MarDiagonal Mar
Diagonal Marcarikower
 
Wilson-chimbo
Wilson-chimboWilson-chimbo
Wilson-chimbo
UTPL
 
Mapa Ome Paktli
Mapa Ome PaktliMapa Ome Paktli
Mapa Ome PaktliOme Paktli
 
Atencion __alerta_nueva_droga
 Atencion __alerta_nueva_droga Atencion __alerta_nueva_droga
Atencion __alerta_nueva_droga
Miguel Gonzalez
 
Texto luisa alvim
Texto luisa alvimTexto luisa alvim
Texto luisa alvim
cesaltiaguerreiro
 
Pre W29 Reported Questions.
Pre W29 Reported Questions.Pre W29 Reported Questions.
Pre W29 Reported Questions.turboenglish
 
Brochura certificação ACSTH (certificação Coaching)
Brochura certificação ACSTH (certificação Coaching)Brochura certificação ACSTH (certificação Coaching)
Brochura certificação ACSTH (certificação Coaching)
Ana Pinto Coelho
 
Yoooooooom deber de compuuu
Yoooooooom deber de compuuuYoooooooom deber de compuuu
Yoooooooom deber de compuuu
Dieguis Loza Yánez
 
Garfield amigos
Garfield amigosGarfield amigos
Garfield amigos
wpsly
 

Viewers also liked (10)

Pres rest vf_01
Pres rest vf_01Pres rest vf_01
Pres rest vf_01
 
Diagonal Mar
Diagonal MarDiagonal Mar
Diagonal Mar
 
Wilson-chimbo
Wilson-chimboWilson-chimbo
Wilson-chimbo
 
Mapa Ome Paktli
Mapa Ome PaktliMapa Ome Paktli
Mapa Ome Paktli
 
Atencion __alerta_nueva_droga
 Atencion __alerta_nueva_droga Atencion __alerta_nueva_droga
Atencion __alerta_nueva_droga
 
Texto luisa alvim
Texto luisa alvimTexto luisa alvim
Texto luisa alvim
 
Pre W29 Reported Questions.
Pre W29 Reported Questions.Pre W29 Reported Questions.
Pre W29 Reported Questions.
 
Brochura certificação ACSTH (certificação Coaching)
Brochura certificação ACSTH (certificação Coaching)Brochura certificação ACSTH (certificação Coaching)
Brochura certificação ACSTH (certificação Coaching)
 
Yoooooooom deber de compuuu
Yoooooooom deber de compuuuYoooooooom deber de compuuu
Yoooooooom deber de compuuu
 
Garfield amigos
Garfield amigosGarfield amigos
Garfield amigos
 

Similar to Khanepani mahasul-nirdharan-aayog

2009 11-08-07-49-20
2009 11-08-07-49-202009 11-08-07-49-20
2009 11-08-07-49-20
DPNet
 
Third Eye Volunteer Nepal
Third Eye Volunteer NepalThird Eye Volunteer Nepal
Third Eye Volunteer Nepal
spirituallynepal
 
Jagga prapti-act
Jagga prapti-actJagga prapti-act
Jagga prapti-act
DPNet
 
Sushasan Aain of Nepal 2065
Sushasan Aain of Nepal 2065Sushasan Aain of Nepal 2065
Sushasan Aain of Nepal 2065
bishal406
 
Sushasan Aain 2064
Sushasan Aain 2064Sushasan Aain 2064
Sushasan Aain 2064
sanu sharma
 
Nepal van ain
Nepal van ainNepal van ain
Nepal van ain
DPNet
 
Education act 8th amendment, MoE, Nepal
Education act 8th amendment, MoE, Nepal Education act 8th amendment, MoE, Nepal
Education act 8th amendment, MoE, Nepal
laxman sharma
 
Upabhokta samrakshan
Upabhokta samrakshanUpabhokta samrakshan
Upabhokta samrakshan
DPNet
 
Guthi sansthan-ain
Guthi sansthan-ainGuthi sansthan-ain
Guthi sansthan-ain
DPNet
 
Khani tatha-khanij-padartha
Khani tatha-khanij-padarthaKhani tatha-khanij-padartha
Khani tatha-khanij-padartha
DPNet
 
विपन्न नागरिक औषधि उपचार कोष निर्देशिका २०७१
विपन्न नागरिक औषधि उपचार कोष निर्देशिका २०७१विपन्न नागरिक औषधि उपचार कोष निर्देशिका २०७१
विपन्न नागरिक औषधि उपचार कोष निर्देशिका २०७१
Niraj Bartaula
 
Local Curriculum of Balephi rural municipality Balephi Final PDF.pdf
Local Curriculum of Balephi rural municipality Balephi Final PDF.pdfLocal Curriculum of Balephi rural municipality Balephi Final PDF.pdf
Local Curriculum of Balephi rural municipality Balephi Final PDF.pdf
SaraswotiSchool1
 
Sampatti suddhikaran
Sampatti suddhikaranSampatti suddhikaran
Sampatti suddhikaran
DPNet
 
Achal sampatti-adhigrahan
Achal sampatti-adhigrahanAchal sampatti-adhigrahan
Achal sampatti-adhigrahan
DPNet
 
Eco
EcoEco
Aayodinyukta noon
Aayodinyukta noonAayodinyukta noon
Aayodinyukta noon
DPNet
 
The youth definition for Nepal
The youth definition for Nepal The youth definition for Nepal
The youth definition for Nepal
Brabim Kumar
 
Guideline for health institutions established upgrade standard
Guideline for health institutions established upgrade standardGuideline for health institutions established upgrade standard
Guideline for health institutions established upgrade standard
Asian college
 
right to food act 2073
right to food act 2073right to food act 2073
right to food act 2073
Anjana Paudel
 
राष्ट्रिय चिकित्सा शिक्षा विधेयक
राष्ट्रिय चिकित्सा शिक्षा विधेयकराष्ट्रिय चिकित्सा शिक्षा विधेयक
राष्ट्रिय चिकित्सा शिक्षा विधेयक
Niraj Bartaula
 

Similar to Khanepani mahasul-nirdharan-aayog (20)

2009 11-08-07-49-20
2009 11-08-07-49-202009 11-08-07-49-20
2009 11-08-07-49-20
 
Third Eye Volunteer Nepal
Third Eye Volunteer NepalThird Eye Volunteer Nepal
Third Eye Volunteer Nepal
 
Jagga prapti-act
Jagga prapti-actJagga prapti-act
Jagga prapti-act
 
Sushasan Aain of Nepal 2065
Sushasan Aain of Nepal 2065Sushasan Aain of Nepal 2065
Sushasan Aain of Nepal 2065
 
Sushasan Aain 2064
Sushasan Aain 2064Sushasan Aain 2064
Sushasan Aain 2064
 
Nepal van ain
Nepal van ainNepal van ain
Nepal van ain
 
Education act 8th amendment, MoE, Nepal
Education act 8th amendment, MoE, Nepal Education act 8th amendment, MoE, Nepal
Education act 8th amendment, MoE, Nepal
 
Upabhokta samrakshan
Upabhokta samrakshanUpabhokta samrakshan
Upabhokta samrakshan
 
Guthi sansthan-ain
Guthi sansthan-ainGuthi sansthan-ain
Guthi sansthan-ain
 
Khani tatha-khanij-padartha
Khani tatha-khanij-padarthaKhani tatha-khanij-padartha
Khani tatha-khanij-padartha
 
विपन्न नागरिक औषधि उपचार कोष निर्देशिका २०७१
विपन्न नागरिक औषधि उपचार कोष निर्देशिका २०७१विपन्न नागरिक औषधि उपचार कोष निर्देशिका २०७१
विपन्न नागरिक औषधि उपचार कोष निर्देशिका २०७१
 
Local Curriculum of Balephi rural municipality Balephi Final PDF.pdf
Local Curriculum of Balephi rural municipality Balephi Final PDF.pdfLocal Curriculum of Balephi rural municipality Balephi Final PDF.pdf
Local Curriculum of Balephi rural municipality Balephi Final PDF.pdf
 
Sampatti suddhikaran
Sampatti suddhikaranSampatti suddhikaran
Sampatti suddhikaran
 
Achal sampatti-adhigrahan
Achal sampatti-adhigrahanAchal sampatti-adhigrahan
Achal sampatti-adhigrahan
 
Eco
EcoEco
Eco
 
Aayodinyukta noon
Aayodinyukta noonAayodinyukta noon
Aayodinyukta noon
 
The youth definition for Nepal
The youth definition for Nepal The youth definition for Nepal
The youth definition for Nepal
 
Guideline for health institutions established upgrade standard
Guideline for health institutions established upgrade standardGuideline for health institutions established upgrade standard
Guideline for health institutions established upgrade standard
 
right to food act 2073
right to food act 2073right to food act 2073
right to food act 2073
 
राष्ट्रिय चिकित्सा शिक्षा विधेयक
राष्ट्रिय चिकित्सा शिक्षा विधेयकराष्ट्रिय चिकित्सा शिक्षा विधेयक
राष्ट्रिय चिकित्सा शिक्षा विधेयक
 

More from DPNet

Implementation Guideline for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)
Implementation Guideline for  Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)Implementation Guideline for  Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)
Implementation Guideline for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)
DPNet
 
Comprehensive School Safety Implementation Guidelines Nepal (English)
Comprehensive School Safety Implementation Guidelines Nepal (English)Comprehensive School Safety Implementation Guidelines Nepal (English)
Comprehensive School Safety Implementation Guidelines Nepal (English)
DPNet
 
Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...
Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...
Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...
DPNet
 
Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...
Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...
Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...
DPNet
 
Nepal national actionplan_disastermanagement_1996
Nepal national actionplan_disastermanagement_1996Nepal national actionplan_disastermanagement_1996
Nepal national actionplan_disastermanagement_1996
DPNet
 
AMCDRR 2016 Nepal Disaster Report
AMCDRR 2016 Nepal Disaster ReportAMCDRR 2016 Nepal Disaster Report
AMCDRR 2016 Nepal Disaster Report
DPNet
 
Joint aintgdm+dp netpresentationmarch2017
Joint aintgdm+dp netpresentationmarch2017Joint aintgdm+dp netpresentationmarch2017
Joint aintgdm+dp netpresentationmarch2017
DPNet
 
DRR CCA Learning Centre Guideline approved by GON
DRR CCA Learning Centre Guideline approved by GONDRR CCA Learning Centre Guideline approved by GON
DRR CCA Learning Centre Guideline approved by GON
DPNet
 
Ssdp
SsdpSsdp
Ssdp
DPNet
 
Safe School Toolkit and Plan Nepal (Piloting Book)
Safe School Toolkit and Plan Nepal (Piloting Book)Safe School Toolkit and Plan Nepal (Piloting Book)
Safe School Toolkit and Plan Nepal (Piloting Book)
DPNet
 
Sbdrr training to teachers n lfinal draft
Sbdrr training to teachers  n lfinal draftSbdrr training to teachers  n lfinal draft
Sbdrr training to teachers n lfinal draft
DPNet
 
Crc supplementary training manual on annual sip updating and references for d...
Crc supplementary training manual on annual sip updating and references for d...Crc supplementary training manual on annual sip updating and references for d...
Crc supplementary training manual on annual sip updating and references for d...
DPNet
 
Safe school policies and practices in Nepal
Safe school policies and practices in NepalSafe school policies and practices in Nepal
Safe school policies and practices in Nepal
DPNet
 
Safe Schol toolkit Nepali
Safe Schol toolkit NepaliSafe Schol toolkit Nepali
Safe Schol toolkit Nepali
DPNet
 
Nepal disaster report 2013
Nepal disaster report 2013Nepal disaster report 2013
Nepal disaster report 2013
DPNet
 
Impact of climate change on children research report-plan nepal
Impact of climate change on children research report-plan nepal Impact of climate change on children research report-plan nepal
Impact of climate change on children research report-plan nepal
DPNet
 
Child centred disaster risk reduction project evaluation and learning-plan-ne...
Child centred disaster risk reduction project evaluation and learning-plan-ne...Child centred disaster risk reduction project evaluation and learning-plan-ne...
Child centred disaster risk reduction project evaluation and learning-plan-ne...
DPNet
 
Sphere book 2011 nepali 2013
Sphere book 2011 nepali 2013Sphere book 2011 nepali 2013
Sphere book 2011 nepali 2013
DPNet
 
Nepal Disaster Report 2011
Nepal Disaster Report 2011Nepal Disaster Report 2011
Nepal Disaster Report 2011
DPNet
 
Nepal ldrmp 2011 final
Nepal ldrmp 2011 finalNepal ldrmp 2011 final
Nepal ldrmp 2011 final
DPNet
 

More from DPNet (20)

Implementation Guideline for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)
Implementation Guideline for  Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)Implementation Guideline for  Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)
Implementation Guideline for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)
 
Comprehensive School Safety Implementation Guidelines Nepal (English)
Comprehensive School Safety Implementation Guidelines Nepal (English)Comprehensive School Safety Implementation Guidelines Nepal (English)
Comprehensive School Safety Implementation Guidelines Nepal (English)
 
Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...
Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...
Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...
 
Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...
Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...
Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...
 
Nepal national actionplan_disastermanagement_1996
Nepal national actionplan_disastermanagement_1996Nepal national actionplan_disastermanagement_1996
Nepal national actionplan_disastermanagement_1996
 
AMCDRR 2016 Nepal Disaster Report
AMCDRR 2016 Nepal Disaster ReportAMCDRR 2016 Nepal Disaster Report
AMCDRR 2016 Nepal Disaster Report
 
Joint aintgdm+dp netpresentationmarch2017
Joint aintgdm+dp netpresentationmarch2017Joint aintgdm+dp netpresentationmarch2017
Joint aintgdm+dp netpresentationmarch2017
 
DRR CCA Learning Centre Guideline approved by GON
DRR CCA Learning Centre Guideline approved by GONDRR CCA Learning Centre Guideline approved by GON
DRR CCA Learning Centre Guideline approved by GON
 
Ssdp
SsdpSsdp
Ssdp
 
Safe School Toolkit and Plan Nepal (Piloting Book)
Safe School Toolkit and Plan Nepal (Piloting Book)Safe School Toolkit and Plan Nepal (Piloting Book)
Safe School Toolkit and Plan Nepal (Piloting Book)
 
Sbdrr training to teachers n lfinal draft
Sbdrr training to teachers  n lfinal draftSbdrr training to teachers  n lfinal draft
Sbdrr training to teachers n lfinal draft
 
Crc supplementary training manual on annual sip updating and references for d...
Crc supplementary training manual on annual sip updating and references for d...Crc supplementary training manual on annual sip updating and references for d...
Crc supplementary training manual on annual sip updating and references for d...
 
Safe school policies and practices in Nepal
Safe school policies and practices in NepalSafe school policies and practices in Nepal
Safe school policies and practices in Nepal
 
Safe Schol toolkit Nepali
Safe Schol toolkit NepaliSafe Schol toolkit Nepali
Safe Schol toolkit Nepali
 
Nepal disaster report 2013
Nepal disaster report 2013Nepal disaster report 2013
Nepal disaster report 2013
 
Impact of climate change on children research report-plan nepal
Impact of climate change on children research report-plan nepal Impact of climate change on children research report-plan nepal
Impact of climate change on children research report-plan nepal
 
Child centred disaster risk reduction project evaluation and learning-plan-ne...
Child centred disaster risk reduction project evaluation and learning-plan-ne...Child centred disaster risk reduction project evaluation and learning-plan-ne...
Child centred disaster risk reduction project evaluation and learning-plan-ne...
 
Sphere book 2011 nepali 2013
Sphere book 2011 nepali 2013Sphere book 2011 nepali 2013
Sphere book 2011 nepali 2013
 
Nepal Disaster Report 2011
Nepal Disaster Report 2011Nepal Disaster Report 2011
Nepal Disaster Report 2011
 
Nepal ldrmp 2011 final
Nepal ldrmp 2011 finalNepal ldrmp 2011 final
Nepal ldrmp 2011 final
 

Recently uploaded

Level 3 NCEA - NZ: A Nation In the Making 1872 - 1900 SML.ppt
Level 3 NCEA - NZ: A  Nation In the Making 1872 - 1900 SML.pptLevel 3 NCEA - NZ: A  Nation In the Making 1872 - 1900 SML.ppt
Level 3 NCEA - NZ: A Nation In the Making 1872 - 1900 SML.ppt
Henry Hollis
 
Haunted Houses by H W Longfellow for class 10
Haunted Houses by H W Longfellow for class 10Haunted Houses by H W Longfellow for class 10
Haunted Houses by H W Longfellow for class 10
nitinpv4ai
 
CIS 4200-02 Group 1 Final Project Report (1).pdf
CIS 4200-02 Group 1 Final Project Report (1).pdfCIS 4200-02 Group 1 Final Project Report (1).pdf
CIS 4200-02 Group 1 Final Project Report (1).pdf
blueshagoo1
 
Oliver Asks for More by Charles Dickens (9)
Oliver Asks for More by Charles Dickens (9)Oliver Asks for More by Charles Dickens (9)
Oliver Asks for More by Charles Dickens (9)
nitinpv4ai
 
Bossa N’ Roll Records by Ismael Vazquez.
Bossa N’ Roll Records by Ismael Vazquez.Bossa N’ Roll Records by Ismael Vazquez.
Bossa N’ Roll Records by Ismael Vazquez.
IsmaelVazquez38
 
NIPER 2024 MEMORY BASED QUESTIONS.ANSWERS TO NIPER 2024 QUESTIONS.NIPER JEE 2...
NIPER 2024 MEMORY BASED QUESTIONS.ANSWERS TO NIPER 2024 QUESTIONS.NIPER JEE 2...NIPER 2024 MEMORY BASED QUESTIONS.ANSWERS TO NIPER 2024 QUESTIONS.NIPER JEE 2...
NIPER 2024 MEMORY BASED QUESTIONS.ANSWERS TO NIPER 2024 QUESTIONS.NIPER JEE 2...
Payaamvohra1
 
BIOLOGY NATIONAL EXAMINATION COUNCIL (NECO) 2024 PRACTICAL MANUAL.pptx
BIOLOGY NATIONAL EXAMINATION COUNCIL (NECO) 2024 PRACTICAL MANUAL.pptxBIOLOGY NATIONAL EXAMINATION COUNCIL (NECO) 2024 PRACTICAL MANUAL.pptx
BIOLOGY NATIONAL EXAMINATION COUNCIL (NECO) 2024 PRACTICAL MANUAL.pptx
RidwanHassanYusuf
 
RESULTS OF THE EVALUATION QUESTIONNAIRE.pptx
RESULTS OF THE EVALUATION QUESTIONNAIRE.pptxRESULTS OF THE EVALUATION QUESTIONNAIRE.pptx
RESULTS OF THE EVALUATION QUESTIONNAIRE.pptx
zuzanka
 
Gender and Mental Health - Counselling and Family Therapy Applications and In...
Gender and Mental Health - Counselling and Family Therapy Applications and In...Gender and Mental Health - Counselling and Family Therapy Applications and In...
Gender and Mental Health - Counselling and Family Therapy Applications and In...
PsychoTech Services
 
Standardized tool for Intelligence test.
Standardized tool for Intelligence test.Standardized tool for Intelligence test.
Standardized tool for Intelligence test.
deepaannamalai16
 
skeleton System.pdf (skeleton system wow)
skeleton System.pdf (skeleton system wow)skeleton System.pdf (skeleton system wow)
skeleton System.pdf (skeleton system wow)
Mohammad Al-Dhahabi
 
Leveraging Generative AI to Drive Nonprofit Innovation
Leveraging Generative AI to Drive Nonprofit InnovationLeveraging Generative AI to Drive Nonprofit Innovation
Leveraging Generative AI to Drive Nonprofit Innovation
TechSoup
 
RHEOLOGY Physical pharmaceutics-II notes for B.pharm 4th sem students
RHEOLOGY Physical pharmaceutics-II notes for B.pharm 4th sem studentsRHEOLOGY Physical pharmaceutics-II notes for B.pharm 4th sem students
RHEOLOGY Physical pharmaceutics-II notes for B.pharm 4th sem students
Himanshu Rai
 
BÀI TẬP BỔ TRỢ TIẾNG ANH LỚP 8 - CẢ NĂM - FRIENDS PLUS - NĂM HỌC 2023-2024 (B...
BÀI TẬP BỔ TRỢ TIẾNG ANH LỚP 8 - CẢ NĂM - FRIENDS PLUS - NĂM HỌC 2023-2024 (B...BÀI TẬP BỔ TRỢ TIẾNG ANH LỚP 8 - CẢ NĂM - FRIENDS PLUS - NĂM HỌC 2023-2024 (B...
BÀI TẬP BỔ TRỢ TIẾNG ANH LỚP 8 - CẢ NĂM - FRIENDS PLUS - NĂM HỌC 2023-2024 (B...
Nguyen Thanh Tu Collection
 
How to Manage Reception Report in Odoo 17
How to Manage Reception Report in Odoo 17How to Manage Reception Report in Odoo 17
How to Manage Reception Report in Odoo 17
Celine George
 
HYPERTENSION - SLIDE SHARE PRESENTATION.
HYPERTENSION - SLIDE SHARE PRESENTATION.HYPERTENSION - SLIDE SHARE PRESENTATION.
HYPERTENSION - SLIDE SHARE PRESENTATION.
deepaannamalai16
 
A Free 200-Page eBook ~ Brain and Mind Exercise.pptx
A Free 200-Page eBook ~ Brain and Mind Exercise.pptxA Free 200-Page eBook ~ Brain and Mind Exercise.pptx
A Free 200-Page eBook ~ Brain and Mind Exercise.pptx
OH TEIK BIN
 
Juneteenth Freedom Day 2024 David Douglas School District
Juneteenth Freedom Day 2024 David Douglas School DistrictJuneteenth Freedom Day 2024 David Douglas School District
Juneteenth Freedom Day 2024 David Douglas School District
David Douglas School District
 
How to Download & Install Module From the Odoo App Store in Odoo 17
How to Download & Install Module From the Odoo App Store in Odoo 17How to Download & Install Module From the Odoo App Store in Odoo 17
How to Download & Install Module From the Odoo App Store in Odoo 17
Celine George
 
Educational Technology in the Health Sciences
Educational Technology in the Health SciencesEducational Technology in the Health Sciences
Educational Technology in the Health Sciences
Iris Thiele Isip-Tan
 

Recently uploaded (20)

Level 3 NCEA - NZ: A Nation In the Making 1872 - 1900 SML.ppt
Level 3 NCEA - NZ: A  Nation In the Making 1872 - 1900 SML.pptLevel 3 NCEA - NZ: A  Nation In the Making 1872 - 1900 SML.ppt
Level 3 NCEA - NZ: A Nation In the Making 1872 - 1900 SML.ppt
 
Haunted Houses by H W Longfellow for class 10
Haunted Houses by H W Longfellow for class 10Haunted Houses by H W Longfellow for class 10
Haunted Houses by H W Longfellow for class 10
 
CIS 4200-02 Group 1 Final Project Report (1).pdf
CIS 4200-02 Group 1 Final Project Report (1).pdfCIS 4200-02 Group 1 Final Project Report (1).pdf
CIS 4200-02 Group 1 Final Project Report (1).pdf
 
Oliver Asks for More by Charles Dickens (9)
Oliver Asks for More by Charles Dickens (9)Oliver Asks for More by Charles Dickens (9)
Oliver Asks for More by Charles Dickens (9)
 
Bossa N’ Roll Records by Ismael Vazquez.
Bossa N’ Roll Records by Ismael Vazquez.Bossa N’ Roll Records by Ismael Vazquez.
Bossa N’ Roll Records by Ismael Vazquez.
 
NIPER 2024 MEMORY BASED QUESTIONS.ANSWERS TO NIPER 2024 QUESTIONS.NIPER JEE 2...
NIPER 2024 MEMORY BASED QUESTIONS.ANSWERS TO NIPER 2024 QUESTIONS.NIPER JEE 2...NIPER 2024 MEMORY BASED QUESTIONS.ANSWERS TO NIPER 2024 QUESTIONS.NIPER JEE 2...
NIPER 2024 MEMORY BASED QUESTIONS.ANSWERS TO NIPER 2024 QUESTIONS.NIPER JEE 2...
 
BIOLOGY NATIONAL EXAMINATION COUNCIL (NECO) 2024 PRACTICAL MANUAL.pptx
BIOLOGY NATIONAL EXAMINATION COUNCIL (NECO) 2024 PRACTICAL MANUAL.pptxBIOLOGY NATIONAL EXAMINATION COUNCIL (NECO) 2024 PRACTICAL MANUAL.pptx
BIOLOGY NATIONAL EXAMINATION COUNCIL (NECO) 2024 PRACTICAL MANUAL.pptx
 
RESULTS OF THE EVALUATION QUESTIONNAIRE.pptx
RESULTS OF THE EVALUATION QUESTIONNAIRE.pptxRESULTS OF THE EVALUATION QUESTIONNAIRE.pptx
RESULTS OF THE EVALUATION QUESTIONNAIRE.pptx
 
Gender and Mental Health - Counselling and Family Therapy Applications and In...
Gender and Mental Health - Counselling and Family Therapy Applications and In...Gender and Mental Health - Counselling and Family Therapy Applications and In...
Gender and Mental Health - Counselling and Family Therapy Applications and In...
 
Standardized tool for Intelligence test.
Standardized tool for Intelligence test.Standardized tool for Intelligence test.
Standardized tool for Intelligence test.
 
skeleton System.pdf (skeleton system wow)
skeleton System.pdf (skeleton system wow)skeleton System.pdf (skeleton system wow)
skeleton System.pdf (skeleton system wow)
 
Leveraging Generative AI to Drive Nonprofit Innovation
Leveraging Generative AI to Drive Nonprofit InnovationLeveraging Generative AI to Drive Nonprofit Innovation
Leveraging Generative AI to Drive Nonprofit Innovation
 
RHEOLOGY Physical pharmaceutics-II notes for B.pharm 4th sem students
RHEOLOGY Physical pharmaceutics-II notes for B.pharm 4th sem studentsRHEOLOGY Physical pharmaceutics-II notes for B.pharm 4th sem students
RHEOLOGY Physical pharmaceutics-II notes for B.pharm 4th sem students
 
BÀI TẬP BỔ TRỢ TIẾNG ANH LỚP 8 - CẢ NĂM - FRIENDS PLUS - NĂM HỌC 2023-2024 (B...
BÀI TẬP BỔ TRỢ TIẾNG ANH LỚP 8 - CẢ NĂM - FRIENDS PLUS - NĂM HỌC 2023-2024 (B...BÀI TẬP BỔ TRỢ TIẾNG ANH LỚP 8 - CẢ NĂM - FRIENDS PLUS - NĂM HỌC 2023-2024 (B...
BÀI TẬP BỔ TRỢ TIẾNG ANH LỚP 8 - CẢ NĂM - FRIENDS PLUS - NĂM HỌC 2023-2024 (B...
 
How to Manage Reception Report in Odoo 17
How to Manage Reception Report in Odoo 17How to Manage Reception Report in Odoo 17
How to Manage Reception Report in Odoo 17
 
HYPERTENSION - SLIDE SHARE PRESENTATION.
HYPERTENSION - SLIDE SHARE PRESENTATION.HYPERTENSION - SLIDE SHARE PRESENTATION.
HYPERTENSION - SLIDE SHARE PRESENTATION.
 
A Free 200-Page eBook ~ Brain and Mind Exercise.pptx
A Free 200-Page eBook ~ Brain and Mind Exercise.pptxA Free 200-Page eBook ~ Brain and Mind Exercise.pptx
A Free 200-Page eBook ~ Brain and Mind Exercise.pptx
 
Juneteenth Freedom Day 2024 David Douglas School District
Juneteenth Freedom Day 2024 David Douglas School DistrictJuneteenth Freedom Day 2024 David Douglas School District
Juneteenth Freedom Day 2024 David Douglas School District
 
How to Download & Install Module From the Odoo App Store in Odoo 17
How to Download & Install Module From the Odoo App Store in Odoo 17How to Download & Install Module From the Odoo App Store in Odoo 17
How to Download & Install Module From the Odoo App Store in Odoo 17
 
Educational Technology in the Health Sciences
Educational Technology in the Health SciencesEducational Technology in the Health Sciences
Educational Technology in the Health Sciences
 

Khanepani mahasul-nirdharan-aayog

  • 1. vfg]kfgL dx;'n lgwf{/0f cfof]u P]g, @)^# k|df0fLs/0f / k|sfzg ldlt @)^#.*.* @)^# ;fnsf] P]g g= @( vfg]kfgL dx;'n lgwf{/0f cfof]usf] ;DaGwdf Joj:yf ug{ ag]sf] P]g k|:tfjgf M vfg]kfgL tyf ;/;kmfO{ ;]j fsf] dx;' n lgwf{/0f u/L dgfl;a d"Nodf pkef]QmfnfO{ u'0f:t/Lo / e/kbf]{ vfg]kfgL tyf ;/;kmfO{ ;]j f pknAw u/fO{ pkef]Qmfsf] lxt ;+/If0f ug{ vfg]kfgL dx;' n lgwf{/0f cfof]usf] :yfkgf ug]{ ;DaGwdf sfg"gL Joj:yf ug{ jf~5gLo ePsf] n], k|ltlglw;efsf] 3f]if0ff, @)^# hf/L ePsf] klxnf] jif{d f k|ltlglw;efn] of] P]g agfPsf] 5 . kl/R5]b–! k|f/lDes != ;+lIfKt gfd / k|f/De M -!_ o; P]gsf] gfd ævfg]kfgL dx;'n lgwf{/0f cfof]u P]g, @)^#Æ /x]sf] 5. -@_ of] P]g t'?Gt k| f/De x'g]5 . @= kl/efiff M ljifo jf k|;Ën] csf]{ cy{ gnfu]df o; P]gdf,– -s_ æcfof]u Æ eGgfn] bkmf # adf]lhd u7g ePsf] vfg]kfgL dx;'n lgwf{/0f cfof]u ;Demg' k5{ . -v_ æcWoIfÆ eGgfn] cfof] usf] cWoIf ;Demg' k5{ . -u_ æ;b:oÆ eGgfn] cfof]usf] ;b:o ;Demg' k5{ / ;f] zAbn] cfof]usf] cWoIf ;d]t nfO{ hgfpF5 . -3_ æk|fs[lts kfgLÆ eGgfn] ;gftgb]lv cjl:yt 9' Ë]wf/f, s'j f, gbL, vf]nf, Ogf/, kf]v/L, tfn jf ;txL k|fs[lts ;|f]taf6 lgM;[t ePsf] jf e"ldut ;|f]taf6 lgsflnPsf]] kfgL ;Demg' k5{ . -ª_ ævfg]kfgL ;]j fÆ eGgfn] k| fs[lts kfgLnfO{ k|zf]wg tyf z'l4s/0f u/L pkef]QmfnfO{ pknAw u/fpg] sfd ;Demg' k5{ . -r_ æ;/;kmfO{ ;]jfÆ eGgfn] dfgj dnd"qaf6 jf 3/] n', Jofkfl/s jf cf}Bf]lus pkof]u kZrft lgisfzg ePsf] kmf] x/ kfgL tyf To:tf] kfgLdf ldl>t ;a} lsl;dsf kmf]x/ kbfy{nfO{ gi6 ug]{, lgisfzg ug]{, k| zf] wg ug]{ jf z'l4s/0f ug]{ sfd ;Demg' k5{ . -5_ æ;]jfÆ eGgfn] vfg]kfgL jf ;/;kmfO{ ;] jf ;Demg' k5{ . -h_ æ;]jf k|0ffnLÆ eGgfn] vfg]kfgL jf ;/;kmfO{ ;]jf k|bfg ug]{ p2]Zon] lgdf{0f jf h8fg ul/Psf] kfOk, hnfzo, vfg]kfgL, kmf] x/ kfgL jf 9n ldl;Psf] kfgL k|zf]wg jf z'l4s/0f ug]{ Knf06 jf To:t} lsl;dsf cGo pks/0f jf ;+/rgf ;Demg' k5{ . 1
  • 2. -em_ æ;]jf k|b fosÆ eGgfn] dx;'n lnO{ ;]jf pknAw u/fpg] JolQm, pkef]Qmf ;d"x jf ;+ul7t ;+:yf ;Demg' k5{ . -`_ ædx;'nÆ eGgfn] ;]jf k|bfosn] ;]jf k|bfg u/] afkt pkef]Qmfaf6 lng kfpg] dx;' n ;Demg' k5{ . -6_ ætf]lsPsf]Æ jf ætf]lsP adf]lhdÆ eGgfn] o; P]g cGtu{t ag]sf] lgoddf tf]lsPsf] jf tf]lsP adf]lhd ;Demg' k5{ . kl/R5]b–@ cfof]usf] u7g tyf sfd, st{Jo / clwsf/ #= cfof]usf] u7g M -!_ vfg]kfgL tyf ;/;kmfO{ ;]j fsf] dx;' n lgwf{/0f u/L dgfl;a d"Nodf u'0f:t/Lo / e/kbf]{ vfg]kfgL tyf ;/;kmfO{ ;]j f pknAw u/fO{ pkef]Qmfsf] lxt ;+/If0f ug{ Pp6f vfg]kfgL dx;'n lgwf{/0f cfof] usf] u7g ul/Psf] 5 . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] cfof]udf b]xfosf ;b:ox? /xg]5g M– -s_ dfGotfk| fKt lzIf0f ;+:yfaf6 Ol~hlgol/Ë, Joj:yfkg, cy{ zf:q jf ljQLo Joj:yfkgdf sDtLdf :gfts pkflw xfl;n u/L ;fj{hlgs ;+: yfdf Joj:yfksLo lhDd]jf/L lnO{ sDtLdf afx| jif{sf] cg'ej k| fKt u/]sf – cWoIf JolQmx?dWo]af6 g]kfn ;/sf/n] lgo'lQm u/]sf] JolQm -v_ dfGotfk| fKt lzIf0f ;+: yfaf6 cy{zf:q, ljQLo Joj:yfkg jf ljZn]if0f, rf68{ Psfp06]G;L jf jfl0fHo zf:qdf sDtLdf :gfts pkflw xfl;n u/L cfly{s d"NofÍg, n]vf jf ljQLo ljZn]if0f ;DaGwL sfddf sDtLdf bz jif{sf] – ;b:o cg'ej k|fKt u/]sf JolQmx?dWo]af6 g]kfn ;/sf/n] lgo'lQm u/]sf] Pshgf -u_ dfGotfk| fKt lzIf0f ;+: yfaf6 Ol~hlgol/Ë, ;dfhzf:q jf sfg"g ljifodf sDtLdf :gfts pkflw xfl;n u/L ;DalGwt If]qdf sDtLdf ;ft jif{sf] cg'ej k| fKt u/]sf dlxnf, blnt / hghfltdWo]af6 g]kfn ;/sf/n] lgo'Qm –;b:o u/]sf] Pshgf -#_ cWoIf tyf ;b:osf] kbfjlw rf/ jif{sf] x'g]5 / lghx? csf]{ Ps cjlwsf] nflu k'gM lgo'Qm x'g ;Sg] 5g . 2
  • 3. -$_ ;b:on] cfˆgf] sfo{e f/ ;DxfNg'cl3 cg';"rLdf pNn]v eP adf]lhdsf] 9fF rfdf zky lng' kg]{5 . -%_ cWoIfn] cfof]usf] s'g} clws[t sd{rf/LnfO{ cfof]usf] ;lrj eO{ sfd ug{ tf]Sg] 5 . -^_ cWoIf jf ;b:onfO{ lghsf] kbfjlw ;dfKt x'g' cufj} lghsf] kbaf6 x6fOg] 5}g . -&_ o; bkmfdf cGoq h'g ;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg cWoIf jf ;b:on] kbLo lhDd]jf/L k"/f gu/]df jf OdfGbf/Lk"j{s sfd gu/]df jf lgh v/fa cfr/0fdf nfu]s f], zf/Ll/s jf dfgl;s ?kdf cIfd ePsf] jf ;]j f k|b fos;F u lghsf] cfly{s :jfy{ /x]s f] s'/f k|d fl0ft ePdf jf lghn] kmf}Hbf/L cleof]udf cbfntaf6 ;hfo kfPdf lghnfO{ cWoIf jf ;b:osf] kbaf6 h'g;'s} avt x6fpg ;lsg]5 . -*_ b]xfosf s'g} klg JolQm cWoIf jf ;b:osf] kbdf lgo'Qm x'g jf kbdf axfn /xg ;Sg] 5}g M– -s_ g]kfn ;/sf/sf] axfnjfnf sd{rf/L, -v_ /fhg}lts bnsf kbflwsf/L, -u_ ;]jf k|bfos jf ;]jf k|bfos;F u ;DalGwt s'g} ;+:yfdf sfo{/t jf To:tf] ;+:yfdf nufgL ePsf] jf To;df s'g} lsl;dsf] JolQmut :jfy{ /x]sf] JolQm, -3_ pkbkmf -@_ adf]lhdsf] of]Uotf tyf cg'ej gePsf] JolQm, / -ª_ k}+;¶L jif{ pd]/ k"/f ePsf] JolQm . $= l;kmfl/; ;ldlt M -!_ cWoIf tyf ;b:osf] lgo'lQmsf] nflu g]kfn ;/sf/ ;dIf l;kmfl/; k]z ug{ b]xfo adf]lhdsf] Pp6f l;kmfl/; ;ldlt /xg]5 M– -s_ /fli6«o of]hgf cfof]usf] ;b:o -;DalGwt If]q x]g]{_ – ;+ of] hs -v_ s'g} ljifodf sDtLdf :gftsf]Q/ pkflw xfl;n u/L vfg]kfgL tyf ;/;kmfO{sf] If]qdf sDtLdf kGw| jif{sf] cg'ej k|fKt u/]sf] JolQmx?dWo]af6 g]kfn ;/sf/n] tf]s]sf] JolQm – ;b:o -u_ Eff}lts of]hgf tyf lgdf{0f dGqfnosf] /fhkqflÍt k|yd >]0 fLsf] clws[t – ;b:o -@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] ;ldltn] cWoIf jf ;b:osf] kbdf lgo'lQmsf] nflu l;kmfl/; ubf{ k| To]s kbsf] nflu sDtLdf b'O{ hgf JolQmsf] gfd l;kmfl/; ug'{ kg]{5 / g]kfn ;/sf/n] To;/L l;kmfl/; ul/Psf JolQmx?dWo]af6 cWoIf jf ;b:osf] kbdf lgo'lQm ug]{5 . -#_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] l;kmfl/; ;ldltsf] a} 7s ;DaGwL cGo sfo{ljlw ;f] ;ldlt cfk}m n] lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g]5 . %= cfof]u :jzfl;t ;+: yf x'g] M -!_ cfof] u cljlR5Gg pQ/flwsf/jfnf :jzfl;t ;+ ul7t ;+ :yf x'g]5 . 3
  • 4. -@_ cfof]usf] ;a} sfd sf/afxLsf] nflu cfˆgf] Pp6f 5'§} 5fk x'g] 5 . -#_ cfof]un] JolQm ;/x rn, crn ;DklQ k| fKt ug{ , pkof]u ug{, vl/b ug{, laqmL ug{ jf cGo s'g} lsl;dn] Joj:yf ug{ ;Sg] 5 . -$_ cfof]u n] JolQm ;/x cfˆgf] gfdaf6 gfln; ph'/ ug{ / cfof]u pk/ klg ;f] xL gfdaf6 gfln; ph'/ nfUg ;Sg]5 . ^= cfof]usf] sfd, st{Jo / clwsf/ M cfof]usf] sfd, st{ Jo tyf clwsf/ b]xfo adf]lhd x'g]5 M– -s_ ;]jf k|bfosn] pkef]Qmf;Fu lng kfpg] ;]j fsf] dx;' n lgwf{/0f ug]{, -v_ ;]jf k|b fosn] dx;' n lgwf{/0fsf] lgldQ cfof] u ;dIf lgj]bg k]z ubf{ ckgfpg' kg]{ gLlt tyf sfo{ljlw :jLs[t ug]{, -u_ ;]jf k|bfosn] k|b fg ug]{ ;]j fsf] cg'udg u/L ;]j fsf] u'0 f:t/ sfod ug]{ u/fpg], -3_ ;]jf k|bfos / pkef]QmfaLr pTkGg ljjfb tf]lsP adf]lhd ;dfwfg ug]{ u/fpg], -ª_ ;]jf k|bfosn] k|b fg u/]sf] ;]jf;Fu ;DalGwt ljj/0f k|fKt u/L k|sfzg ug]{ u/fpg], -r_ dx;' n lgwf{/0f ;DaGwL dfkb08 lgwf{/0f u/L sfof{Gjog u/fpg], -5_ vfg]kfgL jf ;/;kmfO{ ;]j f ;DaGwdf g]kfn ;/sf/nfO{ cfjZos ;Nnfx / ;'emfj lbg], / -h_ tf]lsP adf]lhdsf cGo sfdx? ug]{ . &= cfof]usf] a}7s / lg0f{ o M -!_ cfof]usf] a} 7s cfjZostf cg';f/ a:g]5 . -@_ cfof]usf] a}7s cWoIfn] tf]s]sf] ldlt, ;do / :yfgdf a:g] 5 . -#_ pkbkmf -@_ df h'g ;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg cfof]usf b'O{hgf ;b:on] cfof]usf] a}7s a:g cfjZos 5 egL cWoIf ;dIf lnlvt ?kdf cg'/f] w u/]df cWoIfn] Ps xKtfleq cfof]usf] a}7s af]nfpg' kg]{5 . -$_ cfof]usf s'n ;b:o ;+ Vofsf] krf; k|ltzt eGbf a9L ;b:ox? pkl:yt ePdf cfof]usf] a}7ssf] nflu u0fk"/s ;+ Vof k'u]s f] dflgg]5 . -%_ cfof]usf] a}7ssf] cWoIftf cWoIfn] ug]{ 5 / lghsf] cg'kl:yltdf ;b:ox?n] cfk"m x?dWo]a f6 5fg]sf] JolQmn] a}7ssf] cWoIftf ug]{5 . -^_ cfof]usf] a} 7sdf ax'dtsf] /fo dfGo x'g]5 / dt a/fa/ ePdf a}7ssf] cWoIftf ug]{ JolQmn] lg0ff{os dt lbg]5 . -&_ cfof]u n] cfjZos b]v]df g]kfn ;/sf/sf] s'g} lgsfosf] k|ltlglw jf s'g} :jb]zL jf ljb]zL ljz]i f1nfO{ cfof] usf] a} 7sdf efu lng cfdGq0f ug{ ;Sg] 5 . -*_ cfof] usf] lg0f{o cWoIfn] k|dfl0ft ug]{5 . -(_ cfof]usf] a} 7s ;DaGwL cGo sfo{ljlw cfof]u cfk}mn] lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g]5 . 4
  • 5. *= cWoIf tyf ;b:osf] kfl/>lds tyf ;'ljwf M -!_ cWoIf cfof]usf] k"/f ;do sfd ug]{ k|d'v k|zf;sLo kbflwsf/L x'g]5 . -@_ cWoIfsf] kfl/>lds, ;'ljwf / ;]j fsf zt{ tyf sfd, st{Jo / clwsf/ tf]lsP adf]lhd x'g]5g . -#_ cfof]usf] a} 7sdf efu lnP afkt ;b:on] tf]lsP adf]lhd a} 7s eQf kfpg]5 . -$_ cof] usf] s'g} ;b:onfO{ s'g} lglZrt cjlw tf]sL cfof]usf] sfd u/fpg' k/]d f Ps k6sdf tLg dlxgfdf ga9g] u/L cfof]un] tf]lslbP adf]lhd kfl/>lds lbg] u/L cfof]u n] sfddf nufpg ;Sg]5 . (= sd{rf/L ;DaGwL Joj:yf M -!_ cfof]udf cfjZos ;+Vofdf sd{rf/Lx? /xg]5g . -@_ cfof]udf /xg] sd{rf/Lsf] lgo'lQm, kfl/>lds, ;]j fsf zt{ tyf ;'ljwf tf]lsP adf]lhd x'g]5g . kl/R5]b–# dx;' n lgwf{/0f tyf ph'/L ;DaGwL Joj:yf !)= dx;' n lgwf{/0f ug]{ cfwf/ M -!_ cfof]un] ;]jfsf] dx;' n lgwf{/0f ubf{ x|f; s§L, pko'Qm nfe, ;]jf ;~rfngsf] nfut, pkef]Qmf d"N o ;"rLsf] kl/jt{g, /f]oN6L, vfg]kfgL jf ;/;kmfO{ ;]jfsf] ;DaGwdf g]kfn ;/sf/sf] gLlt, kl/jTo{ ljb]zL d'b|fsf] ljlgdo b/ tyf bkmf !! df plNnlvt s'/fx? ;d] tsf] cfwf/df dx;'n lgwf{/0f ug]{]5 . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] cfwf/df dx;' n lgwf{/0f ubf{ cfof] un] pkef]Qmfx?sf] a[xQ/ lxtnfO{ Wofgdf /fvL kfgLsf] u'0f:t/, pkef]Qmfsf] qmozlQm tyf ;]j fsf] :t/ ;d]tnfO{ ljrf/ ug'{ kg]{5 . !!= dx;' n lgwf{/0f ug{ lgj]bg lbg' kg]{ M ;]j f k|b fosn]] dx;'n lgwf{/0f u/fpg] ;DaGwdf b]xfosf ljj/0fx? ;lxt tf]lsP adf]lhdsf] 9fFrfdf cfof]u ;dIf lgj]bg lbg' kg]{5 M– -s_ k|:tfljt dx;'n lgwf{/0f ug'{ kg]{ cfwf/, -v_ dx;' n b/df kl/jt{g ug'{ kg]{ eP To;sf cfwf/, -u_ ;fljsdf lnO{ cfPsf] dx;'n / k|: tfljt dx;'n b/ :ki6 b]lvg] u/L tof/ ul/Psf] t'ngfTds d"No ;" rL, -3_ ;]jf k|bfosn] k|:tfj u/]sf] dx;' naf6 ;]j f ;~rfng, dd{t tyf ;+ef/ vr{ , x|f; s§L, ;] jf k|bfosn] ;]jf ;~rfngsf] nflu lnPsf] C0fsf] ;fjfF Aofhsf] e'QmfgL, jflif{s d"Noj[l¢af6 a9g] vr{ ;d]tsf] lx;fa u/L ;]jf k|bfosnfO{ x'g ;Sg] dgfl;a d'gfkmf, 5
  • 6. -ª_ k|:tfljt dx;'naf6 v08 -3_ adf]lhdsf] vr{ wfGg / d'gfkmf cfh{g ug{ kof{Kt x'g ] gb]lvPdf jf tTsfn dx;' n a9fpg gx'g] ePdf To:tf] ckof{Kttf k"lt{ ug{ ;] jf k|bfosn] klxrfg u/]sf] cfly{s ;| f]t / bL3{sfnLg of]hgfsf] dgfl;a cfwf/, -r_ ;]jf ;~rfng vr{d f ;fna;fnL x'g] j[l4 / k|:tfljt dx;'nsf] t' ngfTds ljZn]if0f, -5_ k|:tfljt dx;' n Joxf]g{ g;Sg] txsf pkef]QmfnfO{ dx;'ndf 5"6 ug]{ ;DaGwdf tof/ u/]sf] cfwf/ / To:tf] 5"6 dx;' nsf sf/0fn] cGo pkef]QmfnfO{ kg{ ;Sg] yk ef/, -h_ ;]jf k|bfosn] k|rlnt sfg"g adf]lhd :yfkgf ePsf] s'g} lgsfoaf6 ;]j f ;~rfng ug{ cg'dltkq k|fKt u/]sf] jf ;Demf}t f u/]sf]df To:tf] cg'dltkq jf ;Demf}t fsf] k|ltlnlk, -em_ tf]lsP adf]lhdsf cGo s'/fx? . !@= lgj]bg pk/ hfFra'em M -!_ bkmf !! adf]lhd lgj]bg k/]df cfof]u n] lgj]bg ;fy k]z ug'{ kg]{ cfjZos sfuhft tyf ljj/0f k] z u/] gu/]sf] ;DaGwdf cfjZos hfF ra'em ug]{5 . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd hfFra'em ubf{ lgj]bsn] k]z ug'{ kg]{ s'g} sfuhft jf ljj/0f k]z u/]sf] /x]g5 eg] To:tf] sfuhft jf ljj/0f k] z ug{ cfof]u n] lgj]bsnfO{ dgfl;a cjlw tf]sL lgj]bg btf{ ePsf] ldltn] kGw| lbgleq ;f] s'/fsf] ;" Rfgf lbg' kg]{5 . -#_ pkbkmf -@_ adf]lhd s'g} sfuhft jf ljj/0f k] z ug{ cfof]u n] cjlw tf]ls ;"Rfgf lbPsf]df h'g ldltdf To:tf] sfuhft jf ljj/0f k|fKt x'g cfpF 5 ;f]xL ldltnfO{ lgj]bg k/]sf] ldlt dflgg]5 . -$_ pkbkmf -!_ adf]lhd lgj]bg hfFra'em ubf{ lgj]bsn] k|:tfj u/]sf] dx;'n kl/jt{g ug{ cfjZos gb]lvPdf jf dx;'n kl/jt{g ug'{ kg]{ cfwf/ dgfl;a gePdf lgj]bg k/]sf] ldltn] ;f7L lbgleq ;DalGwt lgj]bsnfO{ ;f]sf] sf/0f v'nfO{ hfgsf/L lbg' kg]{5 . !#= dx;' n lgwf{/0f ug]{ M -!_ bkmf !@ adf]lhd cfof]u n] lgj]bg hfFra'em u/]kl5 lgj]bsn] k|:tfj u/]sf] dx;' n b/ adf]lhd jf ;+ zf] wg ;lxt cfof]u n] lgj]bg k/]sf] ldltn] ;f7L lbgleq dx;'n lgwf{/0f ug]{5 . t/ lgj]]bsn] k|:tfj u/]sf] dx;'n b/df aL; k|ltzteGbf a9L km/s kg]{ u/L cfof]u n] dx;' n lgwf{/0f ug]{ 5}g . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd cfof]u n] dx;' n lgwf{/0f ubf{ lgwf{l/t jf kl/jlt{t b/ nfu" x'g ] ldlt ;d]t tf]sL lbg' kg]{5 . -#_ pkbkmf -!_ adf]lhd dx;' n lgwf{/0f ubf{ cfof]un] bkmf !) / !! adf]lhdsf cfwf/sf] cltl/Qm k|rlnt sfg"g adf]lhd cg'dltkq k|fKt u/L jf ;Demf}t f u/L ;]j f ;~rfng ug]{ ;]jf 6
  • 7. k|bfossf] xsdf To:tf] ;Demf}t f ubf{ jf cg'dltkq k|bfg ubf{sf avt tf]lsPsf cGo zt{ ;d]tnfO{ dx;'n lgwf{/0fsf] cfwf/ agfpg ;Sg]5 . -$_ cfof]u n] pkbkmf -!_ adf]lhd dx;'n lgwf{/0f ug'{cl3 k|:tfljt dx;'n b/ v' nfO{ tf]lsP adf]lhd ;fj{ hlgs ;"rgf k|sfzg ug'{ kg]{5 . -%_ pkbkmf -$_ adf]lhdsf] ;"rgf k|sfzg eP kl5 k|:tfljt dx;'n b/sf ;DaGwdf pkef]Qmfaf6 s'g} ;' emfj jf k|ltlqmof k| fKt x'g cfPdf ;f] ;DaGwdf pkef]Qmf ;+:yfsf k|ltlglwx?;Fu k/fdz{ u/L To:tf] ;'emfjnfO{ ;d]t cfof]u n] dx;'n lgwf{/0fsf] cfwf/ dfGg ;Sg]5 . -^_ s'g} JolQmn] ;]jf k|bfosnfO{ jf ;]jf k|bfosn] s'g} JolQmnfO{ vfg]kfgL jf ;/;kmfO{ ;]jfsf] nflu Psd'i6 kfgL -aNs jf6/ ;KnfO{_ vl/b jf laqmL ug]{ ePdf To;/L vl/b jf laqmL ug]{ kfgLsf] vl/b jf laqmL d"No cfof] uaf6 k"j{ :jLs[t u/fpg' kg]{5 . -&_ o; bkmfdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg cfof]u n] Psd'i6 kfgL vl/b ug]{ pkef]Qmf / ;fwf/0f pkef]QmfnfO{ km/s km/s dx;'n lgwf{/0f ug{ ;Sg]5 . -*_ dx;' n lgwf{/0f ;DaGwL cGo sfo{ljlw tf]lsP adf]lhd x'g]5 . !$= ;"rgf k|sfzg ug'{ kg]{ M bkmf !# adf]lhd cfof]u n] lgwf{/0f u/]sf] dx;' n b/ ;j{;fwf/0fsf] hfgsf/Lsf] nflu k|sfzg ug'{ kg]{5 . !%= dx;' n k'g/fjnf]sg x'g ;Sg] M -!_ bkmf !# adf]lhd cfof] un] lgwf{/0f u/]sf] dx;'n pk/ lrQ ga'‰g] ;]jf k|b fosn] lrQ ga'‰gfsf] plrt / kof{K t sf/0f ;lxt dx;' n lgwf{/0f ePsf] ;"rgf kfPsf] ldltn] tL; lbgleq ef}lts of]hgf tyf lgdf{0f dGqfno ;dIf lgj]bg lbg ;Sg]5 . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd lgj]bg k|fKt ePdf g]kfn ;/sf/n] b]xfosf cWoIf tyf ;b:o /x]sf] Pp6f dx;'n k'g/fjnf]sg cfof] u u7g ug{ ;Sg]5 M– -s_ k'g/fj]bg cbfntsf] GofofwLz eO;s]sf] jf x'g of]U otf k'u]sf] JolQm – cWoIf -v_ Ol~hlgol/Ë ljifodf sDtLdf :gftsf]Q/ pkflw xfl;n u/L vfg]kfgL jf ;/;kmfO{sf] If]qdf sDtLdf kGw| jif{sf] cg'ej k|fKt u/]sf] JolQm – ;b:o -u_ Rff68{ PsfpG6]G;L jf jfl0fHo zf:qdf sDtLdf :gftsf]Q/ pkflw xfl;n u/L sDtLdf kGw| jif{sf] n]vfk/LIf0f ;DaGwL cg'ej k|fKt u/]sf] JolQm – ;b:o -#_ dx;'n k'g/fjnf]sg cfof]un] pkbkmf -!_ adf]lhd k|fKt x'g cfPsf lgj]bg pk/ cfjZos 5fgljg u/L bkmf !# adf]lhd lgwf{l/t dx;' n pk/ k'g/fjnf]sg ug{]{5 . 7
  • 8. -$_ dx;'n k'g/fjnf]sg cfof] un] pkbkmf -#_ adf]lhd dx;' n k'g/fjnf]sg ug'{cl3 tf]lsP adf]lhd ;fj{ hlgs ;'gjfO{ ;d]t ug{ ;Sg]5 . -%_ dx;' n k'g/fjnf]sg cfof]u n] pkbkmf -$_ adf]lhd ;fj{hlgs ;'gjfO{ ubf{ k|fKt x'g cfPsf ;' emfj ;d]tnfO{ cWoog u/L sfd k| f/De u/]sf] ldltn] tL; lbgleq dx;' n k'g/fjnf]sg u/L ;f]sf] ;fj{ hlgs ;"rgf k|sfzg ug'{ kg]{5 . -^_ pkbkmf -%_ adf]lhd k|sfzg u/]sf] dx;' n clGtd x'g]5 . -&_ dx;'n k'g /fjnf]sg cfof] usf] ;lrjfno ef} lts of] hgf tyf lgdf{0f dGqfnodf /xg]5 . -*_ ef}lts of]hgf tyf lgdf{0f dGqfnoaf6 tf]lsPsf] clws[tn] dx;' n k'g/fjnf]sg cfof]usf] ;lrj e} sfd ug]{5 . -(_ dx;'n k'g/fjnf]sg cfof]udf cfjZos kg]{ sd{rf/L ef}lts of]hgf tyf lgdf{0f dGqfnon] pknAw u/fpg]5 . -!)_ dx;'n k'g/fjnf]sg cfof]usf] a} 7s, lg0f{o ;DaGwL Joj:yf tyf ;f] cfof]usf cWoIf tyf ;b:osf] kfl/>lds tyf ;'ljwf tf]lsP adf]lhd x'g]5g . -!!_ pkbkmf -%_ adf]lhd dx;' n k'g/fjnf]sg ug]{ sfd ;dfKt ePkl5 dx;' n k'g/fjnf]sg cfof]u :jtM lj36g ePsf] dflgg]5 . !^= cfof]u n] z'Ns nufpg ;Sg] M cfof]u n] ;]jf k|bfos;F u lghn] pkef]Qmfaf6 lng] dx;'nsf] b'O{ k|ltztdf ga9g] u/L tf]lsP adf]lhd z'Ns nufO{ p7fpg ;Sg]5 . !&= cfof]u n] ph'/L ;'Gg ;Sg] M -!_ ;]j f k|b fosn] k|bfg u/]sf] ;] jf pk/ lrQ ga'‰g] pkef]Qmfn] tf]lsP adf]lhd cfof] u ;dIf ph'/ L lbg ;Sg]5 . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd pkef]Qmfn] cfof]udf ph'/L lbg'cl3 cfk"mn] k| fKt u/]sf] ;]j fsf ;DaGwdf lrQ ga'em]sf s'/f v' nfO{ ;] jf k|b fosnfO{ hfgsf/L u/fO{ ;s]sf] / To;df pkef]Qmfn] ;Gtf]ifk|b pkrf/ gkfPsf] x'g' kg]{ 5 . -#_ pkbkmf -!_ adf]lhd ph'/L k|fKt ePdf cfof]u n] cfjZos 5fgljg u/L ;]jfsf] :t/ ;'wf/sf ;DaGwdf ;DalGwt ;]jf k|bfosnfO{ lgb]{zg lbg ;Sg]5 / To:tf] lgb]{zgsf] kfng ug'{ ;DalGwt ;]j f k|bfossf] st{Jo x'g] 5 . !*= cfof]u n] ;hfo ug{ ;Sg] M -!_ s'g} ;]j f k|b fosn] cfof]u n] lgwf{/0f u/]sf] dx;' n nfu" gu/]df, cfof]u n] lgwf{/0f u/]sf] eGbf a9L dx;' n p7fPdf jf :jLs[t dfkb08 ljk/Lt c;dfg dx;' n nufPdf cfof] un] To:tf ;]j f k|bfosnfO{ s;'/sf] dfqf x]/L krf; xhf/ ?k} ofF ;Dd hl/afgf ug{ ;Sg]5 . -@_ pkef]Qmfn] lbPsf] ph'/L pk/ ;]jf k|b fosn] dgfl;a sf/afxL gu/]sf] s'/f pkef]Qmfn] k|dfl0ft u/]df cfof] un]] To:tf] ;]j f k|bfosnfO{ bz xhf/ ?k} ofF ;Dd hl/afgf ug{ ;Sg] 5 . 8
  • 9. -#_ s'g} pkef]Qmfn] b'Mv lbg] b'/fzon] ;] jf k|bfos lj?4 e'm§f ph'/ L u/]sf] k|dfl0ft ePdf ph'/Lsf] k|s[lt x]/L cfof]u n] To:tf pkef]QmfnfO{ kfFr xhf/ ?k} ofF;Dd hl/afgf ug{ ;Sg]5 . -$_ cfof]u n]] o; bkmf adf]lhd u/]sf] ;hfo pk/ ;DalGwt k'g/fj]bg cbfntdf k'g/fj]bg ug{ ;lsg]5 . !(= ljz]if sf]ifsf] :yfkgf M -!_ cfof]un] bkmf !* adf]lhd hl/afgf afkt k|fKt u/]sf] /sd hDdf ug{ Pp6f 5'§} ljz]if sf]ifsf] :yfkgf ug]{5 . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] sf]ifdf /x]sf] /sd ;] jf k|bfosaf6 k|bfg ul/Psf] ;]j f k| fKt ug{ tf]lsP adf]lhdsf c;dy{ pkef]QmfnfO{ cg'bfg lbg]] sfddf vr{ ul/g]5 . -#_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] sf]ifsf] ;~rfng tyf Joj:yfkg ;DaGwL cGo s'/f tf]lsP adf]lhd x'g]5g . kl/R5]b–$ cfof]usf] sf]if tyf n] vfk/LIf0f ;DaGwL Joj:yf @)= cfof]usf] sf]if M -!_ cfof]usf] cfˆgf] Pp6f 5'§} sf]if x'g]5 / To:tf] sf]ifdf b]xfosf /sdx? /xg]5g M– -s_ g]kfn ;/sf/af6 k|fKt /sd, -v_ s'g} ljb]zL ;/sf/, cGt/f{li6«o ;+3 jf ;+:yfaf6 C0f jf ;xof]u afkt k|fKt /sd, t/ ljb]zL ;/sf/, cGt/f{li6«o ;+3 jf ;++:yfaf6 C0f jf ;xof]u lng'cl3 cfof]un] g]kfn ;/sf/sf] :jLs[lt lng' kg]{5 . -u_ bkmf !^ adf]lhd cfof] un] nufPsf] z'Ns afkt k| fKt /sd, -3_ cGo s'g} ;|f]taf6 k|fKt /sd . -@_ cfof]usf] ;Dk"0 f{ vr{ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] sf]ifaf6 Joxf]l/g]5 . -#_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] /sd g]kfnsf] s'g} a}+s jf ljQLo ;+: yfdf vftf vf]nL hDdf ul/g]5 . -$_ pkbkmf -#_ adf]lhdsf] vftfsf] ;~rfng tf]lsP adf]lhd x'g]5 . @!= n]vf / n] vfk/LIf0f M -!_ cfof]usf] cfo Joosf] n]vf k|rlnt sfg"g adf]lhd /flvg] 5 . -@_ cfof]un] tf]lsP adf]lhd cfGtl/s n]vfk/LIf0f tyf cfGtl/s lgoGq0fsf] Joj:yf ug'{ u/fpg' kg]{5 . -#_ cfof]usf] n]vfsf] n]vfk/LIf0f dxfn] vf k/LIfsaf6 x'g]5 . -$_ g]kfn ;/sf/n] cfjZos b]v]df h'g;'s} avt cfof] usf] n] vf tyf tT;DaGwL sfuhft hfF Rg jf hF rfpg ;Sg] 5 . kl/R5]b–% 9
  • 10. ljljw @@= ljjfb ;dfwfg ug]{ M ;]jf k|bfos / pkef]QmfaLr jf k|rlnt sfg"g adf]lhd ;]jf k|bfg ug{ cg'dltkq lbg] lgsfo / ;]jf k|b fosaLr dx;'n ;DaGwdf s'g} ljjfb pTkGg ePdf cfof]un] tf]lsP adf]lhd To:tf] ljjfbsf] ;dfwfg ug]{5 . @#= ;ldlt jf pk;ldlt u7g ug{ ;Sg] M -!_ ;]jf k|bfosn] pkef]QmfnfO{ k|bfg ug{] ;]jfsf] cg'udg u/L pkef]Qmfx?sf] xs lxt ;+/If0f ug]{ ;DaGwdf cfof]u nfO{ ;' emfj lbg tyf ;] jfdf plrt kx'Fr gk'u]sf jf ;] jfsf] dx;'n ltg{ c;dy{ pkef]Qmfx?sf] lxt ;+/If0f ug{ cfof]un] cfjZostf cg';f/ pkef]Qmf ;] jf ;'emfj ;ldlt u7g ug{ ;Sg]5 . -@_ cfof]u n] of] P]g jf o; cGtu{t ag]sf] lgod adf]lhd cfk"mn] ;Dkfbg ug]{ sfd ;'rf? ?kn] ug{sf] nflu cfjZostf cg';f/ pk;ldlt u7g ug{ ;Sg]5 . -#_ pkbkmf -!_ jf -@_ adf]lhd ul7t ;ldlt jf pk;ldltsf] sfd, st{ Jo / clwsf/ tyf sfo{ljlw tf]lsP adf]lhd x'g]5 . @$= clwsf/ k|Tofof] hg M cfof]un] of] P]g jf o; cGtu{t ag]sf] lgod adf]lhd cfk"mnfO{ k|fKt clwsf/dWo] cfjZostf cg';f/ s]xL clwsf/ cWoIf, ;b:o, bkmf @# adf]lhdsf] s'g} ;ldlt jf pk;ldlt jf cfof]usf] s'g} clws[t sd{rf/LnfO{ k| Tofof]hg ug{ ;Sg] 5 . @%= jflif{s k|ltj]bg k]z ug'{ kg]{ M -!_ cfof] un] cfk"mn] jif{e/L ;Dkfbg u/]sf] sfdsf] ;+lIfKt ljj/0f, ;f]sf] k| zf;sLo vr{, cfo Joosf] ljj/0f tyf eljiodf ;~rfng ug]{ sfo{qmd ;d]t ;dfj]z u/L k|To]s jif{sf] c;f] h dlxgfleq g]kfn ;/sf/ ;dIf k|ltj]bg k]z ug'{ kg]{5 . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] k|ltj]bg g]kfn ;/sf/n] cfjZostf cg';f/ cfof]u nfO{ ;fj{hlgs ug{ nufpg] 5 . @^= g]kfn ;/sf/;+Fu ;Dks{ M cfof]un] g]kfn ;/sf/;Fu ;Dks{ /fVbf ef}lts of]hgf tyf lgdf{0f dGqfno dfkm{t /fVg' kg]{5 . @&= lgod agfpg] clwsf/ M o; P]gsf] p2] Zo sfof{ Gjog ug{ cfof]u n] cfjZos lgod agfpg ;Sg]5 / To:tf] lgod g]kfn ;/sf/af6 :jLs[t ePkl5 nfu" x'g]5 . @*= lgb]{lzsf agfO{ nfu" ug{ ;Sg] M cfof]un] of] P]g / o; cGtu{ t ag]sf] lgodsf] cwLgdf /xL cfjZos lgb]{lzsf agfO{ nfu" ug{ ;Sg]5 . 10
  • 11. cg';"rL -bkmf # sf] pkbkmf -$_ ;Fu ;DalGwt_ zky d====================================O{Zj/nfO{ ;fIfL /fvL÷;To lgi7fk"j{s zky lnG5' ls cfof]usf] cWoIf÷;b:osf] x}l ;otn] dnfO{ ;'lDkPsf] lhDd]jf/L / st{Jo kfng s;}sf] 8/, qf;, df] nflxhf, kIfkft, å]if jf nf]edf gk/L lgikIf tyf OdfGbf/Lk"j{s ug]{5' / cfˆgf] st{ Jo kfngfsf] l;nl;nfdf hfgsf/L x'g cfPsf] uf]Ko s'/f k|rlnt sfg"gsf] kfngfsf] l;nl;nfdf afx]s s'g} cj:yfdf s;} nfO{ s'g} klg dfWodaf6 cfk"m kbdf axfn /x] jf g/x]sf] h'g;'s} cj:yfdf k|s6 ug]{ 5}g . ldlt M– b:tvt M====================== 11