SlideShare a Scribd company logo
1 of 21
Download to read offline
afnclwsf/ ;r]tgf k'l:tsf
k|sfzs M ;dfh ;]jf / dfgjclwsf/df dlxnf / afnaflnsf - l;lj;_
k|sfzg ;xof]u M
afn clwsf/
afnaflnsf s;nfO{ elgG5 <
ljZjJofkL dfGotf cg';f/ !* aif{ eGbf sd pd]/sf JolQm g} afnaflnsf x'g . xfd|f] b]zsf] sfg'gn] eg] !^
jif{eGbf sd pd]/sf] AolQmnfO{ afnaflnsf eg]sf] 5 .
afn clwsf/ eg]sf] s] xf] <
afnaflnsfx?sf] zf/Ll/s, af}l4s, ;fdflhs tyf g}lts ljsf;sf nflu rflxg] Go'gtd cfjZostfx? h:t} kf]lifnf]
vfgf, cf}ifwL pkrf/, dfofF :g]x, ;+/If0f, lzIff cflb g} afnclwsf/ xf] . cyf{t afnaflnsfx?sf] cfwf/e"t
cfjZostfx? g} afn clwsf/ xf] . afn clwsf/nfO{ cem ;lhnf] ;+u a'emg o;nfO{ rf/j6f ljleGg clwsf/sf]
?kdf x]g{ ;lsG5 . tL x'g M
k|To]s afnaflnsfsf] aFfRg kfpg] clwsf/ 5 M ;a} afnaflnsfx?sf] afFRg kfpg] clwsf/ 5 . s'g} klg sf/0fn]
afnaflnsfx?sf] d[To' x'gaf6 /f]Sg' xfdL ;a}sf] st{Ao xf] . o; cGtu{t afnaflnsfx? :j:y / ;'/lIft hGdgsf
nflu ue{jtL cfdfsf] ;'/Iff / :ofxf/, hGd]kl5 /f]ux?;u n8gsf nflu vf]k tyf cfjZoQmf k/]sf] ;dodf plrt
cf}ifwL pkrf/ kfpg] clwsf/x? kb{5g .
k|To]s afnaflnsfsf] ljsf; ug{ kfpg] clwsf/ 5 M s'g} klg e]befjlagf g} afnaflnsfx?n] cfkmgf] zf/Ll/s,
dfgl;s, ;fdflhs, efjgfTds tyf g}lts ljsf; ug]{ cj;/x? kfpg'kb{5 . o;sf nflu ;a} afnaflnsfx?n]
lzIff kfpg], cfkm"n] hfg]sf] / ?rL /fVg] v]ns'bdf Ifdtf cg';f/ ;xefuL x'g kfpg], dgf]/~hg ug{ kfpg],;Lk
l;Sg kfpg'kb{5 . o;}nfO afnaflnsfsf] ljsf; ug{ kfpg] clwsf/ elgG5 .
k|To]s afnaflnsf sf] ;+/If0f kfpg] clwsf/ 5 M afnaflnsfx? zf/Ll/s tyf dfgl;s lx;fan] x's{b} u/]sf]
cj:yfsf JolQmx? ePsfn] pgLx?nfO{ xfd|f] ;dfh 3/ tyf ljZjdf y'k|} vt/fx? cfOkg{ ;S5g . tL ];a} vt/f
hGo kl/l:ytLaf6 pgLx?nfO{ ;'/lIft ug'{kb{5 . o; cGtu{t pd]/ gk'u]sf afnaflnsfx?nfO{ >ddf nfUg af6
hf]ufpg], a]ralvg, of}g b'Jo{axf/, of}g zf]if0f, lx+;f, n8fO{ emu8f, ul/aL, k|fs[lts k|sf]k / o;af6 pTkGg ePsf
ckm7of/fx? ,s'nt, b'Jo{;g cflbaf6 pgLx?n] ;'/Iff kfpg'kg]{ clwsf/ kb{5g . o;/L pgLx?nfO{ ljleGg
hf]lvdx?af6 ;+/If0f ug{ ;/sf/n] sfg"g agfP/ nfu' ug'{kg]{ s'/f klg o;} cGtu{t kb{5 .
k|To]s afnaflnsf sf] ;xeflutfsf] clwsf/ 5 M afnaflnsfx?n] cfkmgf] hLjgdf c;/ kfg]{ ljifo / ultljlwx?df
/ To; ;DalGw lglt lg0f{ox? ubf{ cfk'm ;xefuL x'g / cfkmgf] ljrf/ /fVg kfpg'kb{5 . o;}nfO{ afnaflnsfsf]
;xeflutfsf] clwsf/ elgG5 . afnaflnsfx?n] cfkmgf] 3/, 6f]n ;dfh, ljBfno, ;+:yf, ;d"x, /fi6« / cGt/f{li6«o
txdf klg afnaflnsfsf laifodf x'g] 5nkmn, s'/fsfgL tyf lgod sfg'g / sfo{qmdx? agfpFbf cfkmgf] ljrf/
7Ls tl/sfn] 7Ls 7fpFdf /fVg kfpg] clwsf/ g} o; clwsf/ leq kb{5 . o; cGtu{t afnaflnsfx?n] ;'rgf
kfpg] / k|bfg ug]{ tyf cfkmgf] ;Fu7g / ;d"x agfP/ afn clwsf/sf] ;+/If0f / nfu" ug]{ sfd klg ug{ ;S5g .
xfdL ;j}n] a'emg} kg]{ s'/f ;j} clwsf/ ;a}sf nflu ;dfg 5g
xfdL ;j} n] a'emg' kg]{ s'/f afnclwsf/sf d"'ne"'t l;4fGtx? klg 5g . lt l;4fGtx? sf] cfwf/df g}
afnclwsf/df sfo{ ug]{ ;+:yf JolQm tyf sfo{stf{x? n] sfo{ ug'{ kb{5 . afnclwsf/sf lgDg l;4fGtx? 5g M
e]bEffj /xLt M ;a} afnaflnsfnfO{ aLgf e]befj, aLgf kIfkft ;Dk"0f{ clwsf/x? pknAw u/fpg' kb{5 . s'g}
klg afnaflnsfnfO{ lghsf] jf p:sf afa'cfdf, cleefjssf] hflt, /+u, ln+u, efiff, wd{, /fhg}lts jf cGo
ljrf/x?, /fli6«o hftLo jf ;fdflhs pTklt, ;DklQ, czQmtf, hGd jf cGo x}l;otsf] cfwf/df e]befj gu/L
;dfg ?kdf ;Ddfg ug'{kb{5 . -wf/f – @_
Affnaflnsfsf] ;jf]{Qd lxt M
Affnaflnsfx?sf lglDt ul/g] k|To]s sfo{x?df afnaflnsfx?sf] ;jf]{Qd lxtnfO{ Wofg lbg' kb{5 .
;fj{hlgs tyf sNof0fsf/L ;+:yfx?, cbfnt, k|zf;lgs lgsfo, ljwflosf nufot ;a}n] afnaflnsf;+u ;DalGwt
sfds'/f ubf{ afnaflnsfsf] ;af]{Qd lxtnfO{ k|fyldstf lbg'kb{5 . -wf/f– #_
bL3{ hLjg / ljsf; M afFRg kfpg' afnaflnsfsf] hGd l;4 clwsf/ xf] . afnaflnsfsf] bL3{ hLjg / ljsf;sf
lglDt /fHon] oyf;Dej a9L eGbf a9L k|of; ug'{ kb{5 . -wf/f – ^_
Affnaflnsfsf] ljrf/ / efjgfsf] sb/ M Affnaflnsfx?;+u ;DalGwt ljifodf pgLx?n] cfkmgf] ljrf/ JoQm ug{
kfpg' k5{ . afnaflnsfsf ljrf/ / efjgfsf] sb/ ub}{ pgLx?sf] pd]/ / kl/kSjtf cg';f/ plrt dfGotf klg
lbOg'kb{5 . afnaflnsfnfO{ klg ;dfhsf] Ps cleGg c+u dfgL ;xefuL u/fOg' kb{5 . -wf/f – !@_
afnaflnsfsf clwsf/ s;n] ;'/lIft kfg'{ k5{ <
afnclwsf/sf] l;4fGtcg';f/ afnaflnsf eg]sf clwsf/sf wf/sx? x'g eg] jo:sx? afnclwsf/sf] ;+/If0fstf{
x'g . To;sf/0f klg afnaflnsf] clwsf/ ;'/lIft ug]{ tyf k'/f ug]{ s'/fsf] lhDd]jf/L ao:sx?sf] xf] . cem ;lhnf]
;+u eGg' kbf{ afnaflnsfsf] clwsf/ ;+/If0f ug]{ / afnclwsf/sf] nfu" ug]{ dflg;x? eg]sf a'af cfdf,
cleefjsx?, ;dfh, ljBfno / ljBfnosf lzIfs, k|zf;s, :yfgLo lgsfox? - h:t} j8f sfo{fno,k|x/Lsfof{no _
x'g .
afnclwsf/;+aGwL cGt/fli6«o P]g lgod tyf sfg"gx?
 afnclwsf/ ;+jGwL ;+o'Qm /fi6|;+3Lo dxf;lGw !(*(
 z;:q 4JGbdf afnaflnsfsf] ;+nUgtf /f]Sg] P]lR5s k|n]v @)))
 afnaflnsf sf] a]rlavg , cZnLn lrq0f tyf of}gzf]if0f ;+jGwL P]lR5s k|n]v @))
 /f]huf/Ldf ;+nUg x'g kfpg] Go"gtd pd]/;DaGwL cGt/f{li6«o >d ;+u7gsf] dxf;lGw g+= !#* ;g !(&#
 lgs[i6 cj:yfsf] afn>d;DaGwL cGt/f{li6«o >d ;+u7gsf] dxf;lGw g+= !*@ – h'g !, ;g !(((
 afnaflnsfsf] a]rlavg lgoGq0f ug]{ ;fs{ cle;lGw@))@
afnclwsf/ ;+jGwL /fli6«o P]g, lgod tyf sfg"gx?
 afnaflnsf;DaGwL P]g, @)$*
 afnaflnsfsf] lxt /Iff ug{ ag]sf] lgodfjnL ,@)%@
 afn>d lgif]w / lgoldt ug]{ P]g ,@)%^
 afn>d lgif]w / lgoldt ug]{ lgodfjnL ,@)^!
 afnd}qL :yfgLo zf;g lgb]{lzsf ,@)^&
 afnaflnsf ;+aGwL /fli6«o gLlt ,@)^*
dfly pNn]lvt ;j} /fli6«o tyf cGt/fli6«o sfg'g tyf lgodx? n] afnclwsf/sf] ;+/If0f tyf k|j4{gdf hf]8
lbPsf] 5 eg] afnclwsf/ ;+/If0fdf ao:ssf] lhDd]jf/L / afnaflnsfsf] st{Ao klg hf]8LPsf] x'G5 .
afnclwsf/df jo:ssf] lhDd]jf/L bfloTj / afnaflnsfsf] st{Jo
xf], afnaflnsfsf] clwsf/sf] sfof{Gjogsf nflu jo:sx?n] lhDd]jf/L lng' kb{5 . jo:sx?n]
afnclwsf/sf] sfof{Gjog ug]{ pQ/bfloTjsf] af]w ug}{ kb{5 . afnaflnsf cfdfsf] ue{df cfPb]lv
:jf:y hGdg kfpg], hlGd;s]kl5 kf]if0fo'Qm vfgf Vjfpg], ;/;kmfOdf a:g kfpg] cflb clwsf/
pkef]u ug{sf nflu cfjZos Joj:yfkg / jftfj/0f tof/ kfg]{ lhDd]jf/L jf bfloTj jo:sx?sf] xf]
. t/ ha afnaflnsf x's{b} hfG5g o;qmddf lj:tf/} pgLx?n] cfkmgf clwsf/sf] pkef]usf nflu
st{Jox? Kf"/f ug{ kg]{ s'/fsf af/]df ;r]t u/fpg] To; ;+u ;DalGwt 1fg tyf ;Lkx? l;sfpg]
lhDd]jf/L jo:sx?n] k"/f ug'{ kb{5 . dfgf} # dlxgfsf] lzz' kmf]xf]/L eof] eg] p;sf] ;kmf;'U3/ /xg
kfpg] clwsf/ pkef]u ug]{ jftfj/0f tof/ ug]{ bfloTj cfdfafa'sf] x'g hfG5 . lsgsL pm cfkm} of]
sfd ug{ ;Sb}g . t/ ha pm x's{b} hfG5 . *÷( jif{sf] ePkl5 ;kmf;'U3/ x'gsf nflu g'xfOw'jfO
ug'{ kb{5 eGg] 1fg tyf l;k l;sfpg] lhDd]jf/L jo:sx?s} x'G5 . 1fg tyf ;Lk l;sfpg] lhDd]jf/L
jo:sn] k"/f u/]kl5 ;kmf ;'U3/ eP/ a:g] st{Jo afnaflnsfsf] x'G5 . g'xfpgsf nflu kfgL,
;fa'gnufotsf ;fdu|Lx?sf] aGbf]a:t ldnfpg] lhDd]jf/L jo:ssf] x'G5 .
afnaflnsfsf] st{Jo
s'g} JolQmsf] clwsf/nfO{ ;'lglZrt ug{sf nflu ug'{ kg]{ sfo{nfO{ st{Jo elgG5 . clwsf/ k|flKtsf
nflu :jo+ JolQmn] s]xL st{Jo k"/f ug{' kb{5 . clwsf/ / st{Jo Pp6f l;Ssfsf b'O{ j6f kf6fx? x'g
. afnaflnsf eljiosf s0f{wf/dfq xf]Ogg jt{dfgsf ;fem]bf/x? klg x'g . pgLx? o; ;dfhsf
;lqmo ;b:o x'g . To;}n] pgLx?nfO{ clwsf/sf] ;fy ;fy} st{Josf af/] klg hfgsf/L u/fp“b} nu]sf]
v08df afnaflnsfsf] ;fdflhsL/0fsf] k|lqmofdf ;sf/fTds ;xof]u k'Ub5 .
!= cfkmgf] clwsf/ ;+/If0fsf nflu k"/f ug'{ kg]{ st{Jo
pd]/, lzIff Ifdtfsf cfwf/df d cfkm"n] s] s] st{Jo kfngf ug'{k5{ eg]/ 5nkmn u/]/ klxrfg u/L st{Jo k"/f ug]{
. cfÎgf] k9fO k"/f ug{ s] s] ug'{ kb{5 eg]/ yfx kfpg] . h:t} M 7Ls ;dodf ljBfno hfg], lzIf0f l;sfOdf
;xefuL x'g], sIffsfo{ / u[xsfo{ ug]{, ghfg]sf] s'/f lzIfsnfO{ ;f]Wg], cg'zf;gsf] kfngf ug]{, o;}u/L :jf:Yo
;DaGwL clwsf/ kfpgsf nflu cfk"mn] k"/f ug'{kg]{ st{Jox? s] s] x'g klxrfg ug]{ h:t} M ;/;kmfO{ lgoldt ug]{,
;dodf vfg], /f]u nfu]df ;dodf pkrf/ ug]{, cfÎgf] ;'/Iffdf Wofg lbg], /ftla/ft glx8g], vt/f x'g] 7fp“df
ghfg], s'nt 5 eg] 5f8g], v/fa ;fyLsf] ;+ut 5f8g] .
@= cfkmgf] kl/jf/ k|ltsf] st{Jo
cfdfa'af / dfGohgsf] cfb/ ug]{, 3/sf] sfddf cfkm}n] ;Sbf] / EofP;Dd ;xof]u ug]{, 3/sf] ;/;kmfO, ;fdfgsf]
;+/If0f, efOalxgLsf] ;'/Iff / ;+/If0f ug]{, efO alxgLnfO{ d2t ug]{, Jojxfl/s s'/f l;sfpg], 3/df em}emu8f gug]{,
plrt lg0f{o lng ;Nnfx lng], cfÎgf] sf/0faf6 kl/jf/df s'g} sl7gfO kf] ePsf] 5 ls eg]/ dgg ug]{, 3/sf]
km"naf/L, af]6la?jf, v]ltkftL ufOj:t' 5g eg] Vofn ug]{ .
#= ;fyL / cGo afnaflnsfk|ltsf] st{Jo
cfkmgf ;fyLx? / cGo afnaflnsf;“u e]befjo'Qm Jojxf/ gug]{, cfk"mn] hfg]sf s'/f l;sfpg], ;xof]uL aGg,]
;fyLx?;“u em}emu8f gug]{, glh:Sofpg], ckzAb gaf]Ng], ckfËtf ePsfnfO{ lzIffdf, afnSnadf ;dfj]z ug]{,
afnljjfx, afn of}g b'Jo{jxf/ tyf cGo k|sf/sf] b'Jo{jxf/, afnaflnsfdfly lbOg] oftgf cflbsf] af/]df cfjfh
p7fpg], s'ntsf af/]df 5nkmn rnfpg], afnSna jf ;d"xdf ;xefuL x'g] . s;}n] ljBfno 5f8]df vf]hL ug]{ /
laBfno hfg pTk|]/0ff ug]{ , ;fdflhs ;befjsf Aojxf/ ug]{ .
$= ljBfnodf afnaflnsfsf] st{Jo
ljBfnosf] cWoog cWofkgdf ;xefuL x'g], ljBfnosf ;DklQ, ;fwg ;|f]t, h:t} vfg]kfgL, 6]ans';L{, z}lIfs
;fdu|Lsf] ;'/Iff ug]{, v]ns'bsf ;fdu|L, lj1fg k|of]uzfnfsf k|of]ufTds ;fdu|Lsf] x]/rfx ug]{ . ljBfnosf]
cg'zf;gnfO{ b[9tfk"j{s kfngf ug]{, ckfËtf ePsf afnaflnsf tyf ;fyLnfO{ k9gsf nflu ef}lts ;'ljwf
h'6fpgsf nflu cfjfh p7fpg], ljBfno Joj:yfkg ;ldltnfO{ ;hu agfpg], sIffsf] k9fO k|efjsf/L gePdf
k|wfgfWofks, lzIfs, lzlIfsfnfO{ va/ ug]{, Pp6f ;fyLn] csf]{nfO{ ;tfpg] u/]df To;sf af/]df 5nkmn ug]{, afn
;+/If0f ug]{, afnaflnsfdfly s'g} lsl;dsf] b'Jo{jxf/ eP cfjfh p7fpg] . eo/lxt jftfj/0fdf k9g] jftfj/0f
agfpg ;a} hgf ldn]/ sfd ug]{ .
%= ;fj{hlgs ;DklQ / cfkmgf] jftfj/0fk|ltsf] st{Jo
ljBfno, v]n d}bfg, ;8s, ;8saQL, k'n, s'nf]s'n];f, vfg]kfgLnufot ;d'bfodf k|of]u x'g] ;fj{hlgs ;|f]tsf]
;+/If0f ug]{, xfgL gk'¥ofpg], af6f] ufp“3/ ;/;kmfO sfo{qmddf ;xefuL x'g], :j:o, ;'/lIft / x/fe/f jftfj/0fsf]
nflu cfjZos j[If/f]k0fnufotsf lqmofsnfkdf ;xefuL x'g], afnaflnssf] clwsf/sf] lgldQ l5d]sL, ;d'bfo,
/fi6«n] s] ul//x]sf 5g < cGo 7fp“sf afnaflnsfn] s] s;/L cfkmgf] ljsf; ul//x]sf 5g hfgsf/L lng] ;f]sf
nflu k':tsfno, ;|f]t s]Gb| cflbsf] :yfkgfsf nflu k|of; ug]{ .
afnaflnsfsf] ;+/If0f ug]{ k|d'v bfloTj jf lhDd]jf/L ;/sf/sf] xf] . /fHon] ljBfno, c:ktfn, vfg]kfgL, 9n
Joj:yf, v]nd}bfg / ;fdu|Lsf] Joj:yf ug]{ bfloTj ;/sf/n] k"/f ul/lbPg eg] afnaflnsf tyf ltgsf
cleefjsn] cfÎgf] bfloTj k"/f ug{ ;Sb}gg . t;y{ afnaflnsfn] cfÎgf] cleefjsnfO{ ;d]t hfu?s agfP/
:yfgLo ;/sf/ ;dIf cfÎgf clwsf/ k"/f ug]{ jftfj/0f ldnfpg bafad"ns sfo{qmdx? ;~rfng ug'{kb{5 . o;sf
nflu gful/s ;dfhsf] d2t lng' kb{5 .
afn;+/If0f
afn;+/If0f eg]sf] s]xf] xf] <
Affnaflnsf;DaGwL ljleGg cGt/f{li6«o sfg"g / cjwf/0ff cg';f/ afn;+/If0f eGgfn] s'g} klg afnaflnsfnfO{
lghdfly x'g;Sg] zf/Ll/s oftgf tyf dfgl;s kL8f, >dzf]if0f, ckx]ngf, of}gzf]if0f, b'Jo{jxf/ jf ;a}vfn]
lx+;faf6 hf]ufpg' xf] eGg] s'/f a'emg' kb{5 . afnaflnsf kl/jf/ jf cleefjssf] ;+/If0fdf /x] jf g/x]sf] cj:yf,
hf];'s} klg o;vfn] zf]if0f, b'Jo{jxf/ / pk]Iffaf6 kLl8t x'g ;Sb5g . oBlk kl/jf/ljxLg tyf cK7of/f]
kl/l:yltdf af“Rg afWo afnaflnsfx? o;vfn] s'/faf6 a];L jf ;lhn};“u k|efljt x'g ;Sb5g .
afn;+/If0fsf] cy{ xf],
 afnaflnsfnfO{ x]nf, b'Jo{jxf/ / pk]Iffaf6 ;+/If0f
 afnaflnsfnfO{ >dzf]if0f jf zf/Ll/s / dfgl;s oftgfaf6 ;+/If0f
 afnaflnsfnfO{ ;z:q ;+3if{ jf ;a} lsl;dsf lx+;faf6 ;+/If0f
 afnaflnsfnfO{ of}gzf]if0f / b'Jo{jxf/af6 ;+/If0f
g]kfndf afn;+/If0fsf d'Vo ;jfn tyf ;d:ofx?
afnaflnsfx? ljZje/ g} ljleGg lsl;dsf hfl]vdtfx?df afFr]sf 5g eg] nfvf}+ afnaflnsfx? clxn]klg ljleGg
lsl;dsf lx+;f, b'Jo{jxf/, zf]if0f, eo, Pj+ e]befjsf] lzsf/ eO/x]sf 5g . g]kfndf klg afnaflnsfx? w]/}
lsl;dsf vt/f tyf ;+/If0fsf] cefjaf6 hlGdPsf ;d:ofx?af6 k|efljt Pj+ kLl8t 5g . g]kfndf afnaflnsfsf]
;+/If0f b]lvPsf d'Vo ;d:ofsf If]qx? lgDg 5g M
e]befj M e]befj g]kfndf afnaflnsfx?n] ef]Ug'kl//x]sf] Ps k|d'v ;+/If0fsf] ;d:of xf] . 5f]/f / 5f]/Ldf ul/g]
e]befj, ckf+utf ePsf afnaflnsfx?lj?2 ul/g] e]befj, hftLotf tyf ;Dk|bfosf cfwf/df ul/g] e]befj,
Pr=cfO{=eL= ;+qmldt afnaflnsflj?4 ul/g] e]befj OToflb .,
afn >d zf]if0f M !$jif{ eGbf sd pd]/sf afnaflnsfx?nfO{ cfly{s jf cGo s'g} kmfObf jf cj;/sf nflu
>ddf ;+nUg u/fpg' / !% b]lv !* aif{ pd]/ ;d'xsf afnaflnsfnfO{ z}lIfs tyf cGo cj;/x?df c;/ k'Ug] u/L
/ sfg'gn] tf]lslbpsf] eGbf a9L ;do / a9L sfd nufpg' afn >d zf]if0f xf] . /fli6«o afn >d ;j]{If0f, @))*
sf cg';f/ g]kfndf sl/a !* nfv afnaflnsfx? >ddf ;+nUg 5g . g]kfn ;/sf/n] ttsfn pGd'ng ug'{kg]{ *
j6f ljleGg >d If]qx?nfO{ lgs[i6 afn >dsf] If]qdf /x]sf] 5,tL x'g M 3/]n' afn>d, vfgL tyf O6f e66fdf sfd
ug]{ afnaflnsf, afn el/of, ;8s afnaflnsf, sfk]{6 sf/vfgfdf sfd ug]{ afnaflnsf, lu6L s'6g] k]zfdf ;+nUg
afnaflnsf, afn aFw'jf dhb'/ tyf a]rlavgdf k/]sf afnaflnsfx? . sl/a ! nfv @& xhf/ afnaflnsfx? o;
k|sf/sf] >ddf /x]sf] cg'dfg ul/Psf] 5 . h;dWo] 3/]n' afn>ddf dfq %^ xhf/ afnaflnsfx? /x]sf] dflgG5 .
afn of}g b'Jo{jxf/ tyf zf]if0f M g]kfndf afnaflnsfx? of}g b'Jo{jxf/ tyf zf]if0faf6 klg kLl8t tyf k|efljt
ePsf 5g . afnaflnsfx?dfly of}g cfzosf;fy ul/g] s'g] klg Joaxf/x? of}g b'Jo{jxf/ x'g . o:tf Joaxf/x?
anfTsf/, anfTsf/ k|of;, clZnn xfpefp Ozf/f af]nL Aoaxf/ tyf lrq0f cflb kb{5g . afnaflnsfx?;Fu of}g
cfzosf ;fy ul/Psf Joaxf/x?nfO{ cfly{s jf cGo nfesf] ;|f]t agfpg' g} of}g zf]if0f xf] . l;lj;n] @))% df
u/]sf] cWoogcg';f/ ljBfno hfg gkfPsf 3/]n' afn>ldsx?dWo] %^ k|ltzt of}g b'Jo{jxf/sf lzsf/ ePsf 5g .
l;ljg / ;]e b lrN8]gn] u/]sf] cWoog cg';f/ sf7df8f}+ pkTosfdf ljBfno hfg] afnaflnsfx?dWO] $%
k|ltztn] of}g b'Jo{jxf/ ef]u]sf 5g .
zf/Ll/s oftgf tyf ;hfo Pj+ lx+;f M zfl/l/s lx+;f, oftgf tyf ;hfoaf6 g]kfnsf cToGt} w]/} afnaflnsfx?
k|efljt 5g . afnaflnsfx?nfO{ ;fgf]ltgf] uNtL ubf{, jf pgLx?sf] Joaxf/df ;'wf/ ug{ g;Sbf cleefjs, lzIfs,
/f]huf/bftf, k|x/L Pj+ cGo jo:sx?n] klg zf/Ll/s lx+;f tyf oftgfk"0f{ ;hfosf] k|of]u ug]{ u/]sf] kfOPsf] 5 .
afnaflnsfx? o; lsl;dsf] Joaxf/af6 ljBfno 5f]8g], 3/ 5f]8g], lh2L x'g], dmu8fn' aGg] / sltko 36gfdf
Hofg uPsf] tyf cfTdxTof u/]sf] klg kfOPsf] 5 .
åGb / o;sf gsf/fTds c;/ M ljleGg ;dodf rn]sf ;z:q åGb , ljBfnodf ePsf n8fO tyf ljikmf]6x?,
afnaflnsf lx+8g] af6f] tyf v]n d}bfgdf lj5ofOPsf af?bL;'?u+x?, ljleGg cfGbf]ng tyf x8tfndf afnaflnsf
r9]sf a; tyf oftfoftsf ;fwgdf ePsf cfqmd0fx?n] afnaflnsfsf] hLjgdf eo, qf; / hf]lvdtfx?
NofOlbpsf] 5 . afnaflnsfx? zf/Ll/s tyf dfgl;s ?kdf ljIfKt ePsf 5g / sltn] Hofg u'dfPsf 5g .
afnaflnsfsf] a]rlavg tyf cf];f/k;f/ M g]kfnsf afnaflnsfx? a]ralvgaf6 k|efljt / To;sf] vt/fdf klg
Tolts} /x]sf 5g . ljz]ift ef/t nufot cGo c/aL d'n'sx?df klg g]kfnL afnaflnsfx?nfO{ of}g k]zfdf
hah{:tL ;+nUg u/fpg, aFw'jf dhb'/sf] ?kdf k|of]u ug{, c+u k|Tof/f]k0fsf nflu, dfUg] k]zfdf nufpg, ;s{; tyf
pmF6 bf}8df k|of]u ug{ xhf/f}+ afnaflnsfx?nfO{ nnfO{ kmsfO{ tyf nf]e nfnrdf kf/L ;Ldf kf/L k'/ofOG5 /
a]lrG5 . cg'dflgttYof+s cg';f/ x/]s jif{ !@ b]lv !* xhf/ g]kfn dlxnfx? ef/ttk{m laqmLsf nflu nluG5g
h;sf] 7"nf] lx:;f aflnsfx? /x]f 5g .
w'd|kfg, gzf tyf nfu"kbfy{sf] b'Jo{;gM g]kfnL afnaflnsfx? ljleGg e|ddf k/L, /dfOnf] jf ;fyLsf] nx}nx}df
nfu]/ tyf w'd|kfg tyf gzfn' / nfu" kbfy{x?sf] af/]df kof{Kt hfgsf/Lx? k|fKt gePsf sf/0fn] slnn} pd]/df
o;k|sf/sf] b'Jo{;gsf] lzsf/ eO/x]sf 5g .
kfl/jfl/s lj5f]8 M g]kfndf afnaflnsfx? ljleGg sf/0fn] ubf{ kfl/jfl/s lj5f]8, kl/ToQmtf tyf cleefjsTj
ljlxg aGg k'u]sf 5g . o;/L kl/jfl/s lj5f]8df k/]sf afnaflnsfx? ljleGg zf/Ll/s tyf dfgl;s lx+;f Pj+
b'Jo{jxf/sf lzsf/ x'g] vt/fdf t x'G5g g} ;fy} klxrfg, gful/stf h:tf clwsf/x?af6 ;d]t a+lrt x'G5g /
ckf/fwLs/0fsf] lzsf/ aGg ;S5g . ljz]ift M x/fPsf afnaflnsf, >ddf /x]sf afnaflnsf, ;8sdf /x]sf
afnaflnsf, ljleGg xf]:6n tyf afnu[xx?df /x]sf afnaflnsf, ck/flws lu/f]x tyf ;z:q ;d'x;Fu /x]sf
afnaflnsf, ckx/0f tyf a]rlavgdf k/]sf afnaflnsfx? o; ;d'xdf kg]{ ub{5g . g]kfnsf] hLjg:t/ ;j]{If0f
@))# sf cg';f/ sl/a % k|ltzt afnaflnsfx? cfkmgf] 3/ ufpF jf hGd:yfgeGbf k/ a;L/x]sf 5g eg] $
k|ltzt afnaflnsfx? kl/jf/;Fu 5'l6P/ a:g' kl//x]sf] 5 .
;8s afnaflnsf M ;8shLjg latfO/x]sf afnaflnsfx? afn ;+/If0fsf] b[li6sf]0fn] vt/.df /x]sf tyf lx+;f
b'Jo{jxf/sf lzsf/ ePsf afnaflnsfx? x'g . sl/a % xhf/sf] ;+Vofdf g]kfndf /x]sf ;8s afnaflnsfx?sf]
b}lgs hLjgofkg t hf]lvdk'0f{ 5 g} ;fy} of}g zf]if0f tyf b'Jo{jxf/, lx+;f tyf oftgf, ck/flws/0f tyf
pgLx?sf] zf/Ll/s :jf:y, dfgl;s, ;fdflhs tyf ;Dj]ufTds ljsf;df g} uDeL/ gsf/fTds k|efj af6 lkl8t
eO/x]sf 5g .
afn laHofO tyf ;hfo M afnaflnsfx?n] ljleGg sf/0fjz ug]{ jf ug{ nufpg] sfg'g n] jlh{t sfdx? g}
afnlaHofO x'g . afnaflnsfx?n] ug]{ ;fgf]ltgf] rf]/L, ks]6df/L, dmu8f jf tf]8kmf]8 h:tf sfo{x?nfO{ afn laHofO
cGtu{t lnOG5 . afnaflnsfx? o:tf 36gfsf] ;Defljt kl/0ffdx?sf] af/]df k"'0f{tof hfgsf/ xF'b}gg tyf ljleGg
kl/j]z, ;fdflhs ;+:sf/ tyf pgLx?k|ltsf] Joaxf/ jf ljleGg syf tyf rnlrqx?af6 k|efljt eP/ ul/g] x'Fbf
oL afnaflnsfx?nfO{ ;'wf/ u/L c;n gful/ssf] hLjgofkgdf 8f]/ofpg'kb{5 .
afn ljjfx M afnljjfx g]kfnL afnaflnsfx?n] ef]ug' kl//x]sf] csf]{ k|d'v ;d:of xf] . g]kfndf ePsf s'n
ljjfxx?dWo] $% afnlajfx x'g] ub{5 . afnljjfxsf sf/0faf6 w]/} aflnsfx?sf] k|;j ;d:ofsf sf/0f ;fg}
pd]/df d[To' x'g], ;fg} pd]/df jo:ssf] lhDd]jf/L ;DxfNg'kbf{ pgLx?sf] z}lIfs, Jofjxfl/s, ;fdflhs ljsf; tyf
afnkgdf w]/} gsf/fTds k|efjx? kg]{ u/]sf 5g . k|hgg :jf;Yo ;DaGwL kof{Kt hfgsf/Lx? gx'Fbf,hLjgpkof]uL
;Lkx? tyf lszf]/fj:yfsf af/]df kof{Kt hfgsf/Lx? Pj+ k/fdz{ ;]jfx? gx'Fbf w]/} lszf]/lzf]/Lx? klg o;
;d:ofaf6 lkl8t ePsf 5g . g]kfnsf] sfg"'g cg';f/ cleefjssf] ;xdtLdf @) aif{ pd]/ gk'uL ljjfx ug{
kfOb}g / cleefjssf] dGh'/Llagf g} ljjfx ug{ @@ aif{ pd]/ k'Ug' h?/L 5 .
k/Dk/fut s'/Llt tyf xflgsf/s Joaxf/x? M g]kfndf /x]sf ljleGg wd{ ;Dk|bfo tyf hfthfltx?dfdm k/Dk/fut
?kdf rlncfPsf w]/] Aoaxf/x? afnaflnsfsf] ;+/If0fsf lx;fan] xflgsf/s 5g . o; cGtu{t eujfgsf gfddf
afnaflnsfnfO{ dlGb/df r9fpg] k|yfx? h:t} b]psL, d'mdf, dlxgfj/L ePsf ;dodf ul/g] Joaxf/x? h:t} 5fpk8L,
of]lgR5]bg h:tf sfo{x? unt x'g o:tf sfo{x?nfO{ sfg'gn] klg lgif]lwt u/]sf] 5 .
afn>d
afn>d s]xf] <
s'g}klg afnaflnsfx?nfO{ pgLx?sf] :jf:Yo, zf/Ll/s, dfgl;s, af}l4s, g}lts tyf ;fdflhs ljsf;df gsf/fTds
k|efj kg]{ u/L tyf pgLx?sf] lzIff k|fKt ug]{ clwsf/ s'l07t x'g] u/L sfddf nufOg' g} afn>d xf] .
s] afnaflnsfn] ug]{ ;j} sfdx? afn>d x'g t <
afnaflnsfsf] zf/Ll/s dfgl;s ljsf;df gsf/fTds c;/ gkg]{ u/L pgLx?sf] ;fdflhsLs/0f ug{, l;kx? l;Sg
l;sfpgsf nflu tyf afnclwsf/sf] ;+/If0f x'g] u/L cfkmg} 3/df jf ljBfnodf u/fOg] sfd afn>d xf]Og . o:tf
sfdx?n] afnclwsf/;DaGwL s'g} klg cGt/f{li6«o sfg'gx?n] ;'lglZrt u/]sf clwsf/x?dfly x:tIf]k ub}{gg . ;fy}
o:tf sfd n] afnaflnsf nfO{cf3ft gkf/L a? pgL x? df lhjgpkof]uL ;Lkx?sf] lasf; x'G5 .
3/]n' afn>d s] nfO{ eGg] <
sfg'gåf/f dfGotf k|fKt sfd ug]{ pd]/ gk'u]sf afnaflnsfx? lgoldt ?kdf tna lnP/ jf glnOsg klg cfkmgf]
kl/jf/afx]s c? s'g} JolQmsf] 3/]n' sfdwGbfdf ;+nUg x'g] sfo{nfO{ g} 3/]n' afn>d elgG5 . h;leq 3/ ;kmfug]{
vfgf ksfpg] efF8f dfemg], n'uf ldnfpg], w'g,] 3/sf afnaflnsfx?sf] x]/rfx ug]{ tyf ljBfno k'/ofpg] / Nofpg]
cflb sfdx? kb{5g . 3/]n' afn>d nfO{ lgs[i6 k|sf/ sf] afn>d sf] ?kdf klg lnOPsf] 5 lsg eg] o; >d df
;+nUg xhf/f} afnaflnsf x? laleGg k|sf/sf] zf]if0f / b'Jo{jxf/df k/]sf 5g .
s] tkfO nfO{ yfxf 5 <
g]kfndf M
 g]kfnsf ljleGg zx/x?df !* jif{d'lgsf s'n %% xhf/ ^%% 3/]n' afn>lds /x]sf] tyf To;dWo] $@
xhf/ ^&$ 3/]n' afn>lds !$ jif{eGbf sd pd]/sf /x]sf] cg'dfg ul/G5 .
 sf7df8f}+ zx/df dfq} @!))) eGbf a9L 3/]n' afn>lds /x]sf 5g .
 3/]n' afn>dsf] cf};t cfo' !#=$ aif{ /x]sf] 5 eg] ;aeGbf sd pd]/sf] afn>ldssf] pd]/ ^ jif{sf] 5 /
pgLx?dWo] (* k|ltzt cfkmgf kl/jf/sf ;fy a:g kfPsf 5}gg .
 3/]n' afn>ldsx? lbgsf] !# b]lv !% 306f;Dd 306f sfd ub{5g . (@ k|ltztn] laxfg & aHg'eGbf
cl3b]lv g} sfd z'? u5{g eg] (&=^ k|ltztn] ;ftfdf ;ft} lbg sfd ug'{ kb{5 .
 3/]n' afn>ldsdWo] sl/a cfwf lagfkfl/>lds sfd ul//x]sf 5g . sltko afn>ldsx?nfO{ cfk"mn] sfd
u/}afkt kfl/>lds kfpg'kb{5 eGg] klg yfxf 5}g .
 kfl/>lds kfO/x]sfx?dWo] (& k|ltztn] dlxgfsf] Ps xhf/ ?lkofFeGbf klg sd tna kfpg] u/]sf 5g .
 clwsf+z 3/]n' afn >ldsx?nfO{ ljBfno hfg lbOb}+g . pgLx?nfO{ sfdug]{ 3/af6 aflx/ c?
;fyLefOx?nfO{ e]6g / pgLx?;Fu v]Ng klg lbOb}+g .
 w]/} 3/]n' afn >ldsx? sfd ug]{ 3/df s'6lk6, lx+;f, b'Jo{jxf/ stLko t of}g b'Jo{jxf/sf] klg lzsf/
ePsf 5g .
 3/]n' afn >ldsx?nfO{ k9fpg] vfg] a:g] ;'ljwf cToGt} Go'g :t/sf] x'g] u/]sf] kfOG5 eg] pgLx? la/fdL
x'Fbf :jf:y pkrf/ klg gkfpg] u/]sf] kfOG5 .
affn>ldssf klg clwsf/ 5g ;fy} sfg'g n] klg afn>d nfO{ aGb]h
u/]sf] 5 M
g]kfnsf] cGtl/d ;+ljwfg ,@)^#
 g]kfnsf] cGtl/d ;+ljwfg @)^# sf] wf/f @@ df afnaflnsfsf] xssf] Joj:yf u/]sf] 5 . o; cGtu{t Joj:yf
u/]sf afnaflnsfsf xsx? lgDg k|sf/ 5g M
 afnaflnsfsf] klxrfgsf] xs – wf/f @@-!_
 afnaflnsfsf] kfngkf]if0f, cfwf/e"t :jf:Yo / ;fdflhs ;'/Iffsf] xs – wf/f @@ -@__
 k|To]s afnaflnsfnfO{ zf/Ll/s, dfgl;s jf cGo s'g} klg lsl;dsf] zf]if0flj?4sf] xs x'g]5 . o:tf]
zf]if0fhGo sfo{ sfg'gåf/f b08gLo x'g]5 / To:tf] Jojxf/ ul/Psf] JolQmnfO{ sfg"'gn] lgwf{/0f u/]adf]lhdsf]
Ifltk"lt{lbOg]5 . @@-#_
 c;xfo, cgfy, ;':t dgl:ylt, åGåkLl8t, lj:yflkt Pj+ hf]lvddf k/]sf, ;8s afnaflnsfnfO{ ;'lglZrt
eljiosf] nflu /fHoaf6 ljz]if ;'ljwf kfpg] xs x'g]5 . @@-$_
 s'g} klg gfafnsnfO{ s'g} snsf/vfgf, vfgL jf o:t} cGo s'g} hf]lvdk"0f{ sfddf nufpg jf ;]gf, k|x/L jf
åGå k|of]u ug{ kfOg] 5}g . @@-%_
Affn>d lgoldt / lgif]lwt ug]{ P]g @)%^
 !$ jif{ d'lgsf afnaflnsfx?nfO{ s'g}klg lsl;dsf] >ddf ;+nUg u/fpg kfO{b}g .
 afnaflnsfnfO{ /ftdf -;fFem ^ ah]b]lv laxfg ^ ah];Dd_ sfddf nufpg x'b}g . pgLx¿nfO{ lbgsf] ^ 306f
/ xKtfsf] #^ 306feGbf a9L sfddf nufpg x'b}g . nuftf/ # 306f sfd u/]kl5 cfwf 306f lj>fd / xKtfsf]
! lbg ljbf lbg'k5{ . pQm lj>fdsf] ;do / ljbfsf] lbgsf] kfl/>lds s§f ug{ kfOg] 5}g . olb o;sf] kfngf
gu/L sfd nufPdf ? %,))) .– ;Dd hl/jfgf jf @ dlxgf;Dd s}b jf b'j} ;hfo x'g]5 .
 s;}n] klg afnaflnsfnfO{ nnfOkmsfO{, em'SofO{, 8/ qf;, k|nf]eg, bjfjdf kf/L jf cGo s'g} tl/sfn] lghsf]
OR5flj?4 >ldssf] ¿kdf sfddf nufpg' x'b}g . OR5fljkl/t sfddf nufPdf ! jif;{ Dd sb} jf ? %),)))
.– ;Dd hl/jfgf jf @ dlxgf;Dd s}b jf b'j} ;hfo x'g]5 .
 !^ jif{;Ddsf s'g}klg afnaflnsfnfO{ xNsf vfnsf] sfddf dfq nufpgkb5{ . hf]lvdk'0f{ Joj;fo jf sfddf
nufpg' x'b}g . s;}n] o:tf] hf]lvdk"0f{ sfddf afnaflnsfnfO{ nufPdf ! jif{;Dd s}b jf ? %),))) .– ;Dd
hl/jfgf jf b'j} ;hfo x'g]5 .
 s'g} k|lti7fgn] afnaflnsfnfO{ sfddf nufpg k/]df ;DalGwt >d sfof{no jf tf]lsPsf] cGo lgsfo jf
clwsf/L / afnaflnsfsf] afa'cfdf jf ;+/Ifssf] :jLs[[t lng{] Joj:yf 5 . o;f] gu/]df @ dlxg ;Dd s}b
jf ?= %,))) .– ;Dd hl/jfgf jf b'j} ;hfoF x'g]5 .
 k|lti7fgdf afnaflnsfnfO{ >ldssf] ¿kdf sfddf nufpg'cl3 >d sfof{no dfk{mt lrlsT;såf/f sfd
ug{;Sg] of]Uotfsf] k|df0fkq lng'kg{]5 . ;f] glnPdf @ dlxgf;Dd s}b jf ?= %,))) .– ;Dd hl/jfgf jf b'j}
;hfo x'g]5 .
 k|lti7fgn] >ldssf] ¿kdf sfd ug{] s'g} klg afnaflnsfnfO{ lnË, j0f{, wd,{ hfthfltsf] cfwf/df s'g} e]befj
gu/L ;dfg sfdsf nflu ;dfg kfl/>lds lbg'kb{5 . ;f] glbPdf @ dlxgf;Dd s}b jf ?=%,))) .– ;Dd
hl/jfgf j b'j} ;hfo x'g]5 .
/f]huf/Ldf ;+nUg x'g kfpg] Go"gtd pd]/;DaGwL cGt/fli6«o >d ;+u7gsf] dxf;lGw g+= !#* ;g !(&#
 g]kfnn] ;g !((& d] #) df o; dxf;lGwnfO{ cg'df]bg u/]sf] 5 .
 /fHon] afn>d pGd"ng ug{] sfo{ lglZrt ug{ tyf /f]huf/Ldf jf sfddf ;+nUg x'g] Go"gtd pd]/ tf]Sg
tyf sd pd]/sf JolQmx¿sf] k"0f{ zf/Ll/s tyf dfgl;s ljsf;;Fu ldNg] u/L k|ultzLn ¿kdf a9fpFb}
n}hfg tof/ ul/Psf] /fli6«o gLlt cjnDag ug{]5g . -wf/f !_
 /f]huf/Lsf nflu Go"gtd pd]/ clgjfo{ lzIff k"/f ubf{ k'Ug] pd]/eGbf sd x'g]5}g . ;fy} of] pd]/sf] xb
s'g} klg cj:yfdf !% jif{eGbf sd x'g]5}g . -wf/f @=#_
 cfly{s, z}lIfs ;'ljwf kof{Kt ljsl;t gePsf] o; dxf;lGwsf] kIf /fi6«n] ;DalGwt /f]huf/bftf tyf
sfdbf/x¿sf] ;+u7g ePdf ltgLx¿;Fu ;Nnfx u/L ;'?df Go"gtd pd]/ !$ jif{ sfod ug{ ;Sg]5g . -
wf/f @=$_
 /f]huf/Lsf nflu Go"gtd pd]/ !$ jif{ tf]s]sf x/]s kIf /fi6«x¿n] dxf;lGwsf] sfof{Gjog;DaGwL
k|ltj]bgdf Go"gtd pd]/ !$ jif{ tf]Sg'sf sf/0f / ljrf/fwLg /x]sf k|fjwfgcGtu{tsf cfkm"n] k|fKt ug{
kfpg] clwsf/x¿ kl/Tofu ug{ tf]lsPsf] ldlt v'nfpg'kb{5 .
 /f]huf/L jf sfo{sf] k|s[lt jf sfo{ ;Dkfbg ubf{ kl/l:yltn] sd pd]/sf JolQmx¿sf] :jf:Yo ;'/Iff jf
g}ltstf vt/fdf kg{;Sg] s'g} klg k|sf/sf] sfo{ /f]huf/Ldf ;+nUg x'g] Go"gtd pd]/ !* jif{eGbf sd
x'g]5}g .
lgs[i6 cj:yfsf] afn>d;DaGwL cGt/f{li6«o >d ;+u7gsf] dxf;lGw g+= !*@ – h'g !, ;g !(((
 g]kfnn] o; dxf;lGwnfO{ ;g @))) sf] hgj/Ldf cg'df]bg ul/;s]sf] 5 .
 o; dxf;lGwn] !* jif{d'lgsf ;a} afnaflnsfnfO{ hf]lvdo'Qm >ddf nufpg lgif]w u/]sf] 5 .
 dxf;lGwn] hf]lvdo'Qm afn>dleq lgDg s'/fx¿nfO{ ;d]6]sf] 5 M
 bf;Tj jf ;f] ;/xsf ;a} :j¿kx¿, afnaflnsfsf] a]rlavg, cf];f/k;f/, C0f aFw'jf, afFwf>d, ;z:q
;+3if{sf nflu afnaflnsfsf] clgjfo{ jf ha/h:tL egf{nufot s'gklg ha/h:tL jf clgjfo{ >d .
 b]xJofkf/, cZnLn lrq0f jf k|bz{gx¿sf nflu afnaflnsfsf] k|of]u, k|flKt jf ck{0f .
 u}/sfg'gL lqmofsnfkx¿ vf;u/L nfu" cf}ifwx¿sf] pTkfbg tyf cf];f/k;f/sf]nflu afnaflnsfsf] k|of]u,
k|flKt jf ck{0f .
 afnaflnsfx¿sf] :jf:Yo, ;'/Iff jf g}ltstfdf xflg k'¥ofpg ;Sg] sfo{x¿ .
afn ;xeflutf
afn ;xeflutf s] xf] <
g]kfnL a[xt zAbsf]zdf ;xeflutfsf] cy{ o; k|sf/sf] 5 – ;xeflutf – gf= -;+=_ ;xefuL x'gfsf]
efj, s'g} sfds'/fdf c¿sf ;fy} efu lng] jf ;xefuL eP/ sfd ug]{ k|lqmof jf cj:yf . c¿sf
;fy ldn]/ sfd ug]{ cj;/ jf clwsf/ . -g]kfnL a[xt zAbsf]z, g]kfn /fhsLo k|1f k|lti7fg_ .
cfkmgf] ;/f]sf/sf] s'g} klg ljifosf] lg0f{o / sfof{Gjog k|lqmofdf nf]stflGqs k4lt / efjgfcg'¿k
kx'“r / cEof; ;xeflutf xf] . k/Dk/fut ¿kdf eg] c¿n] u/]sf] lg0f{o sfof{Gjogdf ;+nUg x'g'nfO{
;xeflutf eGg] ul/Psf] lyof] . lg0f{o, sfof{Gjog / cg'udg k|lqmofdf ;/f]sf/jfnfsf] lg0ff{os
;+nUgtf, kx'“r / cEof; ;xeflutf xf] . clwsf/d'vL cjwf/0ffcg';f/ ;xeflutfsf] cy{ cfk"m;“u
;/f]sf/ /fVg] s'g} klg ljifodf ;a} r/0fdf ;xefuL x'g] clwsf/ ;xeflutf xf] . ;xeflutf oyfy{df
;zQmLs/0fsf] /fhgLlts k|lqmof xf] . o;sf nflu sfo{qmd lgdf{0f ubf{ ;dfhsf ;b:ox¿nfO{ ;r]t
u/fpg], k|Zg ug]{, dfu /fVg], zf;gsf lgsfox¿dfly bafa l;h{gf ug]{ ultljlwx¿ ;dfj]z ul/G5 .
afn ;xeflutf s] xf]Og <
afn ;xeflutfnfO{ ;sf/fTds cy{df lnOg' kb{5 . o;}n] afn;xeflutfleq afnaflnsfn] dgdf
nfu]sf] eGb}df h] dg nfUof] ToxL af]Ng', e]nf x'g] eg]/ cgfjZos x'nx'Hht tyf jfbljjfb ug'{
h:tf s'/fx? kb}{gg . o;} u/L afnaflnsfsf] dt wf/0ffnfO{ a]jf:tf ug'{, 3/ ;dfh / /fHon]
cfkm"v'zL lg0f{o ug'{, afnaflnsfsf nflu ;~rflnt sfo{qmddf afnaflnsfsf] gfd dfq /flvg'
lgliqmo ?kdf ;xefuL u/fOg', h:tf s'/fx?n] afn ;xeflutfleq gkg]{ s'/fsf] af/]df jo:sx?n]
x]Ssf /fVg' kb{5 .
afnclwsf/ dxf;lGw, !(*( df pNn]v ePsf afn;xeflutf;DaGwL lgDg clwsf/x¿nfO{ k|Tofe't
u/]sf] 5 .
!= :jtGq ljrf/sf] clwsf/ -wf/f !@_
@= cleJolQmsf] clwsf/ -wf/f !#_
#= :jtGq cf:yfsf] clwsf/ -wf/f !$_
$= ;+u7gsf] clwsf/ -wf/f !%_
%= ;"rgfsf] clwsf/ -wf/f !&_
Affn ;xeflutfsf If]qx?
Affnaflnsf ;dfhsf cleGg cË x'g t/ afnaflnsf / jo:sx? larsf] zlQm ;+/rgf c;Gt'lnt x'g] x'“bf
pgLx?sf] clwsf/ pNn+3g eO/x]sf] x'G5 . cyf{t jo:sx?n] :jefljs 7fg]sf ;jfnx?df ;+/If0fsf] cfjZostf
eO/x]sf] x'G5 . afn ;+/If0fsf ;jfnx?nfO{ ;Daf]wg ug{sf nflu afnaflnsfsf] lgDg txx?df afn;xeflutfsf]
cfjZostf 5 .
!= afnSnadf ;xeflutf
afnSna afnaflnsfn] ;+ul7t x'g kfpg] 7fp“ xf] . o;n] afnaflnsfsf cfjfhnfO{ ;fd"lxs ?kdf JoQm ug{
kfp5g . Snasf] dfWodaf6 pgLx?n] cfkm" / cfÎgf ;fyLx?n] ef]Ub} cfPsf ;d:ofx?, jo:sx?n] Wofg k'¥ofpg
g;s]sf afn ;+/If0fsf ;jfnx?nfO{ aflx/ Nofpg ;S5g . ljBfno jf ufp“df afnaflnsfdfly x'g] u/]sf] zf]if0f,
oftgf cflbsf af/]df jo:sx?sf] Wofgfsif{0f ug{ / ;dfwfgsf nflu 3R3Rofpg ;S5g .
@= 3/ Kfl/jf/df ;xeflutf
sf“rf] df6f]nfO{ s:tf] cfsf/ lbg] eg]/ lgwf{/0f ug]{ klxnf] lhDd]jf/L 3/ Kfl/jf/sf] x'G5 . afnaflnsf 3/kl/jf/sf]
;b:o x'g . 3/ kl/jf/leq klg afn;+/If0fsf ;jfnx? x'G5g . o:tf ;jfnx?sf af/]df jo:sx?n] afnaflnsfsf
ljrf/x?nfO{ ;'Gg] ug'{ kb{5 . 3/ kl/jf/df afnaflnsf;“u ;/f]sf/ /fVg] ;jfnx?df x'g] lg0f{odf afnaflnsfsf]
;xefuLtf x'u] u/]df o;n] afnaflnsfsf k9fOdf ;xof]u x'g ;S5 . ljleGg lsl;dsf b'Jo{jxf/af6 ;+/If0f ug]{
sfddf d2t k'Ub5 . 3/]n' afn>daf6 afnaflnsfnfO{ ;+/If0f ug{ afnaflnsfn] pNn]Vo e"ldsf lgefpg ;S5g .
#= ljBfnodf ;xeflutf
afnaflnsfsf] ljBfnodf ;a} eGbf a9L ;do latfpg] ub{5g . afnaflnsfsf] hLjgsf] uf]/]6f] sf]g]{ dxTjk"0f{ :yn
ljBfno ePsf] x'gfn] ljBfnodf x'g] lqmofsnfkx?df pgLx?sf] ;lqmo ;xeflutfsf] cfjZotf x'G5 . ljBfnodf
afnaflnsfn] s}of}+ ;d:ofx? Eff]lu/x]sf x'g ;S5g . ljBfnodf klg afnaflnsfdfly oftgf lbg], of}g b'Jo{jxf/ Pj+
zf]if0f x'g] h:tf 36gfx? eO/x]sf x'g ;S5g . vfg] kfgL, rkL{ cflbsf] pko'Qm Joj:yf gePsf] x'g ;S5 . o:tf
;jfnx?sf af/]df cfjfh p7fpgsf nflu ljBfnodf afn;xeflutfsf] cfjZostf kb{5 . o;n] lzIfs, lzlIfsf
tyf ljBfno Joj:yfkg ;ldltnfO{ ljBfnodf b]vf kg]{ afn;/f]sf/sf ljifox?df afnaflnsfsf ljrf/ /
b[li6sf]0fx? a'emg / a'emfpg d2t k'Ub5 . jo:sx?af6 o;sf nflu ljz]if Wofg lbg pko'Qm x'G5 .
$= ;d'bfo / ;fd'bflos ;+:yfdf ;xeflutf
Affnaflnsf ;d'bfosf ;b:ox? X'g . ;fd'bflos ;+:yfx?n] p7fpg] s}of}+ ;jfnx? afnaflnsf;“u ;Da4 ;jfnx?
x'g ;S5g . pgLx?n] ug]{ lg0f{ox?n] afnaflnsfnfO{ k||ToIf k|efj kfg{ ;S5 . o;}n] o:tf ;+:yfx?n]
afnaflnsfsf;“u ;/f]sf/ /fVg] ;jfnx?df afnaflnsfsf ljrf/x? aemg' kb{5 . pgLx?sf] ljrf/ a'emgsf nflu
lg0f{o k|lqmofdf afnaflnsfsf] ;xefuLtf h?/L x'G5 . ;d'bfodf afnclwsf/ pNn+3gsf y'k|} ;jfnx? x'g ;S5g .
h:t} M afn>d, 3/]n' afn>dnufotsf ;jfnx?sf] ;Daf]wgsf nflu afn ;xeflutfn] pNn]Vo e"ldsf lgefpg
;S5 .
%= Ufflj; jf uflj;:t/Lo lgsfox?df ;xeflutf
Ufflj; /fHosf] :yfgLo lgsfo xf] . :yfgLo ;|f]t ;fwgsf] ljt/0f ug]{ sfo{ klg uflj;n] ub{5 . o;}u/L /fHon]
uflj;:t/Lo lgsfox? ;+rfng u/]sf] x'G5 . afnaflnsfn] cfÎgf clwsf/x?sf] pkef]u ug{sf nflu cfjZos kg]{
;|f]t ;fwg tyf cGo ;xof]u h'6fpg uflj; jf uflj;:t/Lo lgsfox?Df afnaflnsfn] glhssf] ;Dks{ Pj+ ;dGjo
ug'{ kb{5 . ;"rgfx?sf] cfbfg k|bfg ug'{kb{5 . lxhf] cfh afnSnax?n] uflj;:t/Lo ;~hfn ;d]t u7g ug]{ u/]sf
5g . o:tf afnSna ;~hfnx?n] o:tf sfo{x?df ;xefuL x'g / afn xslxtsf] kIfdf naL ug{] sfddf of]ubfg
lbg ;S5g .
^= lhNnf:t/Lo ;/sf/L lgsfo / cGo ;+:yfx?df ;xeflutf
lhNnf ljsf; ;ldlt tyf lhNnf:t/Lo ;/sf/L lgsfox?, uflj; / uflj;:t/Lo lgsfox?eGbf dflyNnf txsf
lgsfox? x'g . uflj; txaf6 ul/Psf k|of;x?af6 cfÎgf ;jfnx?sf] pko'Qm lsl;dn] ;Daf]wg x'g ;s]g eg]
afnaflnsfn] lhNnftxsf lgsfox?df kxn ug'{ kb{5 . o;sfnflu lhNnf:t/df ag]sf afnSna ;~hfnx?n]
cfÎgf ;jfnx? lhNnf :t/Lo lgsfox?df k'¥ofpg' kb{5 . afnaflnsfn] o:tf] ;~hfnsf] dfWodaf6 afn ;+/If0fsf
nflu ljz]if kxn ug{ ;S5g .
&= s]Gb|Lo lgsfo jf /fli6«o:t/sf ;+:yfx?df ;xeflutf
afn clwsf/sf] ;+/If0fsf nflu clGtd lg0f{o ug]{ lhDd]jf/L g]kfn ;/sf/sf] xf] . o;}u/L g]kfn e/ sfd ug]{ u}/
;/sf/L ;+:yfx?n] afn clwsf/sf] kIfdf jsfnt ul/x]sf x'G5g . pgLx?sf] lg0f{on] afnclwsf/sf] ;+/If0fdf
dxTjk"0f{ k|efj kfg]{ ub{5g . afnaflnsfx?n] cfÎgf ;jfnx?nfO{ of] txDd k'¥ofpg' kb{5 . s]Gb|Lo :t/df x'g]
k/fdz{ uf]i7L jf sfo{zfnfx?df ;xefuL eP/ afnaflnsfsf ;jfnx?nfO{ ;Daf]wg ug]{ gLlt agfpg] sfddf
cfÎgf ljrf/x? JoQm ug{ ;S5g .
*= cGt/f{li6«o :t/df ;xeflutf
afnaflnsfsf nflu ljZjel/ nfu" x'g] sfg'g agfpg] sfo{ ;+o'Qm /fi6« ;+3 xf] . o;}u/L afn clwsf/sf ;+/If0fsf
nflu cGt/f{li6«o :t/sf ljleGg ;+:yfx? ljleGg b]zx?df sfo{/t 5g . a]nf a]nf ljleGg o:tf u}/;/sf/L
;+:yfx?n] afn k|ltlglwx?sf] e]nf u/fO{ afnaflnsfsf cfjfhx? ;+sng ub{5g . o:tf cj;/x?df afnaflnsfn]
cfÎgf cfjfhx?nfO{ of] :t/;Dd klg k'¥ofpg ;S5g .+ ;+o'Qm /fi6| ;+3n] klg afnaflnsfsf] cfjfh x? ;'Gg
laz]if clwj]ifg x? ug]{ u5{g .
cfkmgf] afnclwsf/ ;+/If0f ug{ sf nflu sxf+ ;Dks{ ug]{ <
afnclwsf/ sf] k'0f{ pkef]u ug{ kfpg' ;j} afnaflnsfsf] g};lu{s clwsf/ xf] . afnclwsf/ ;j}sf nflu ;dfg
x'G5 . olb tkfOdfyL s'g} lsl;dsf b'Ao{jxf/ tyf zf]if0f ePdf tkfO n] glhs sf afnsNj afn;+/If0f ;ldtL,
k|x/L sfo{no, ufla;, gu/kflns tyf >dsfof{no, lhnnf afnsNof0f ;ldtL dfkm{t zf]if0f tyf b'Ao{jxf/ ug]{
AolQm ;d'bfo jf /f]huf/ bftf la?4 ph'/L ug{ ;Sg' x'g] 5 . g]kfn ;/sf/ sf laleGg afn;+/If0f / afnclwsf/
;+jGwL ph'/L ;'Gg] lgsfox? klg 5g h:n] lgz'Ns 6]lnkmf]g ;]jf klg pknAw u/fPsf] 5 . g]kfn ;/sf/ n]
;+rfng u/]sf] 6]lnkmf]g gDj/ !)(* df kmf]g ug{ ;Sg' x'g] 5 .
yk hfgsf/L sf] nflu / ;xof]u sf] nflu afnclwsf/ ;+/If0f sf] If]qdf sfd ug]{ cu|0fL ;+:yf x? h:t}
l;lj; g]kfn
a'4gu/ sf7df08f}
kmf]g gDj/ M )!$&*$%$%,)!$&*!#*^
x6nfOg M !^^)—)!!)))) df ;Dks{ /fVg ;Sg' x'g] 5 .
बालअघिकार सचेतना पुस्तिका

More Related Content

What's hot

एकद्वार संकट व्यवस्थापन केन्द्र र यसले प्रदान गर्ने सेवा सम्बन्धी जानकारी पत्र
एकद्वार संकट व्यवस्थापन केन्द्र र यसले प्रदान गर्ने  सेवा सम्बन्धी जानकारी पत्रएकद्वार संकट व्यवस्थापन केन्द्र र यसले प्रदान गर्ने  सेवा सम्बन्धी जानकारी पत्र
एकद्वार संकट व्यवस्थापन केन्द्र र यसले प्रदान गर्ने सेवा सम्बन्धी जानकारी पत्रWOREC Nepal
 
बालबिवाह के हो?
बालबिवाह के हो?बालबिवाह के हो?
बालबिवाह के हो?WOREC Nepal
 
बालयौन दुरुपयोग
बालयौन दुरुपयोगबालयौन दुरुपयोग
बालयौन दुरुपयोगWOREC Nepal
 
नेपाली भाषामा बाख्रापालन पुस्तिका
नेपाली भाषामा बाख्रापालन पुस्तिका नेपाली भाषामा बाख्रापालन पुस्तिका
नेपाली भाषामा बाख्रापालन पुस्तिका Growel Agrovet Private Limited
 
महिला पुनर्स्थापना केन्द्र (ओरेक) को परिचय
महिला पुनर्स्थापना केन्द्र (ओरेक) को परिचयमहिला पुनर्स्थापना केन्द्र (ओरेक) को परिचय
महिला पुनर्स्थापना केन्द्र (ओरेक) को परिचयWOREC Nepal
 
सहयोगी – लैङ्गिक विभेदमा आधारित हिंसा र महिला स्वास्थ्य फ्लिप चार्ट | Flip ch...
सहयोगी – लैङ्गिक विभेदमा आधारित हिंसा र महिला स्वास्थ्य फ्लिप चार्ट | Flip ch...सहयोगी – लैङ्गिक विभेदमा आधारित हिंसा र महिला स्वास्थ्य फ्लिप चार्ट | Flip ch...
सहयोगी – लैङ्गिक विभेदमा आधारित हिंसा र महिला स्वास्थ्य फ्लिप चार्ट | Flip ch...WOREC Nepal
 
Child Sexual abuse information leaflet (Nepali)
Child Sexual abuse information leaflet (Nepali)Child Sexual abuse information leaflet (Nepali)
Child Sexual abuse information leaflet (Nepali)WOREC Nepal
 
Say no to violence
Say no to violenceSay no to violence
Say no to violenceWOREC Nepal
 
Implementation Guideline for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)
Implementation Guideline for  Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)Implementation Guideline for  Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)
Implementation Guideline for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)DPNet
 
Women rights in constitution of Nepal (Nepali)
Women rights in constitution of Nepal (Nepali)Women rights in constitution of Nepal (Nepali)
Women rights in constitution of Nepal (Nepali)WOREC Nepal
 
violence against women (Nepal)
violence against women   (Nepal)violence against women   (Nepal)
violence against women (Nepal)Ankita Kunwar
 
Nepal samajik byabahar ain social culture act 2033
Nepal samajik byabahar ain social culture act 2033Nepal samajik byabahar ain social culture act 2033
Nepal samajik byabahar ain social culture act 2033Bhim Upadhyaya
 
कक्षा ८ नैतिक शिक्षा
कक्षा ८ नैतिक शिक्षाकक्षा ८ नैतिक शिक्षा
कक्षा ८ नैतिक शिक्षाsharadnp
 
बालश्रम मुक्त समाज निर्माणका लागि अघि बढौं ।
बालश्रम मुक्त समाज निर्माणका लागि अघि बढौं ।बालश्रम मुक्त समाज निर्माणका लागि अघि बढौं ।
बालश्रम मुक्त समाज निर्माणका लागि अघि बढौं ।Children & Women in Social Service and Human Rights
 
Guthi sansthan-ain
Guthi sansthan-ainGuthi sansthan-ain
Guthi sansthan-ainDPNet
 

What's hot (20)

एकद्वार संकट व्यवस्थापन केन्द्र र यसले प्रदान गर्ने सेवा सम्बन्धी जानकारी पत्र
एकद्वार संकट व्यवस्थापन केन्द्र र यसले प्रदान गर्ने  सेवा सम्बन्धी जानकारी पत्रएकद्वार संकट व्यवस्थापन केन्द्र र यसले प्रदान गर्ने  सेवा सम्बन्धी जानकारी पत्र
एकद्वार संकट व्यवस्थापन केन्द्र र यसले प्रदान गर्ने सेवा सम्बन्धी जानकारी पत्र
 
बालबिवाह के हो?
बालबिवाह के हो?बालबिवाह के हो?
बालबिवाह के हो?
 
बालयौन दुरुपयोग
बालयौन दुरुपयोगबालयौन दुरुपयोग
बालयौन दुरुपयोग
 
नेपाली भाषामा बाख्रापालन पुस्तिका
नेपाली भाषामा बाख्रापालन पुस्तिका नेपाली भाषामा बाख्रापालन पुस्तिका
नेपाली भाषामा बाख्रापालन पुस्तिका
 
महिला पुनर्स्थापना केन्द्र (ओरेक) को परिचय
महिला पुनर्स्थापना केन्द्र (ओरेक) को परिचयमहिला पुनर्स्थापना केन्द्र (ओरेक) को परिचय
महिला पुनर्स्थापना केन्द्र (ओरेक) को परिचय
 
सहयोगी – लैङ्गिक विभेदमा आधारित हिंसा र महिला स्वास्थ्य फ्लिप चार्ट | Flip ch...
सहयोगी – लैङ्गिक विभेदमा आधारित हिंसा र महिला स्वास्थ्य फ्लिप चार्ट | Flip ch...सहयोगी – लैङ्गिक विभेदमा आधारित हिंसा र महिला स्वास्थ्य फ्लिप चार्ट | Flip ch...
सहयोगी – लैङ्गिक विभेदमा आधारित हिंसा र महिला स्वास्थ्य फ्लिप चार्ट | Flip ch...
 
Child Sexual abuse information leaflet (Nepali)
Child Sexual abuse information leaflet (Nepali)Child Sexual abuse information leaflet (Nepali)
Child Sexual abuse information leaflet (Nepali)
 
Say no to violence
Say no to violenceSay no to violence
Say no to violence
 
Implementation Guideline for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)
Implementation Guideline for  Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)Implementation Guideline for  Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)
Implementation Guideline for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)
 
Women rights in constitution of Nepal (Nepali)
Women rights in constitution of Nepal (Nepali)Women rights in constitution of Nepal (Nepali)
Women rights in constitution of Nepal (Nepali)
 
violence against women (Nepal)
violence against women   (Nepal)violence against women   (Nepal)
violence against women (Nepal)
 
Nepal samajik byabahar ain social culture act 2033
Nepal samajik byabahar ain social culture act 2033Nepal samajik byabahar ain social culture act 2033
Nepal samajik byabahar ain social culture act 2033
 
Class 12 business studies planning in nepali medium
Class 12 business studies  planning in nepali mediumClass 12 business studies  planning in nepali medium
Class 12 business studies planning in nepali medium
 
कक्षा ८ नैतिक शिक्षा
कक्षा ८ नैतिक शिक्षाकक्षा ८ नैतिक शिक्षा
कक्षा ८ नैतिक शिक्षा
 
Class 12 business studies principles of management in nepali medium
Class 12 business studies principles of management in nepali mediumClass 12 business studies principles of management in nepali medium
Class 12 business studies principles of management in nepali medium
 
Business studies class 12 # organizing in Nepali medium # Organizing for clas...
Business studies class 12 # organizing in Nepali medium # Organizing for clas...Business studies class 12 # organizing in Nepali medium # Organizing for clas...
Business studies class 12 # organizing in Nepali medium # Organizing for clas...
 
बालश्रम मुक्त समाज निर्माणका लागि अघि बढौं ।
बालश्रम मुक्त समाज निर्माणका लागि अघि बढौं ।बालश्रम मुक्त समाज निर्माणका लागि अघि बढौं ।
बालश्रम मुक्त समाज निर्माणका लागि अघि बढौं ।
 
Guthi sansthan-ain
Guthi sansthan-ainGuthi sansthan-ain
Guthi sansthan-ain
 
Karaniya Meththa Suthraya
Karaniya Meththa SuthrayaKaraniya Meththa Suthraya
Karaniya Meththa Suthraya
 
Karaniya Meththa Suthraya
Karaniya Meththa SuthrayaKaraniya Meththa Suthraya
Karaniya Meththa Suthraya
 

Viewers also liked

बालचौतारी कक्षा सञ्चालन निर्देशिका
बालचौतारी कक्षा सञ्चालन निर्देशिकाबालचौतारी कक्षा सञ्चालन निर्देशिका
बालचौतारी कक्षा सञ्चालन निर्देशिकाChildren & Women in Social Service and Human Rights
 
21 aug 2016 wise words
21 aug 2016   wise words21 aug 2016   wise words
21 aug 2016 wise wordsLouis Kotze
 
Potenzialbeurteilung: Alles nur Spitzenleute, und jetzt?
Potenzialbeurteilung: Alles nur Spitzenleute, und jetzt?Potenzialbeurteilung: Alles nur Spitzenleute, und jetzt?
Potenzialbeurteilung: Alles nur Spitzenleute, und jetzt?Torsten Schneider
 
EMS MTG-P00-10
EMS MTG-P00-10EMS MTG-P00-10
EMS MTG-P00-10savomir
 

Viewers also liked (20)

बालचौतारी कक्षा सञ्चालन निर्देशिका
बालचौतारी कक्षा सञ्चालन निर्देशिकाबालचौतारी कक्षा सञ्चालन निर्देशिका
बालचौतारी कक्षा सञ्चालन निर्देशिका
 
Separation denial of rights
Separation denial of rightsSeparation denial of rights
Separation denial of rights
 
बाल संरक्षण हाते पुस्तिका
बाल संरक्षण हाते पुस्तिकाबाल संरक्षण हाते पुस्तिका
बाल संरक्षण हाते पुस्तिका
 
बाल अधिकार पुस्तिका
बाल अधिकार पुस्तिकाबाल अधिकार पुस्तिका
बाल अधिकार पुस्तिका
 
बालसंरक्षणका लागि बालसहभागिता
बालसंरक्षणका लागि बालसहभागिताबालसंरक्षणका लागि बालसहभागिता
बालसंरक्षणका लागि बालसहभागिता
 
Child Protection Policy and Procedure
Child Protection Policy and ProcedureChild Protection Policy and Procedure
Child Protection Policy and Procedure
 
Report on Child Labor in Chitwan
Report on Child Labor in ChitwanReport on Child Labor in Chitwan
Report on Child Labor in Chitwan
 
The Bamboo Project : Nepal Report
The Bamboo Project : Nepal ReportThe Bamboo Project : Nepal Report
The Bamboo Project : Nepal Report
 
Together on ending slavery
Together on ending slaveryTogether on ending slavery
Together on ending slavery
 
Closed door suffering
Closed door sufferingClosed door suffering
Closed door suffering
 
प्राकृतिक विपद्‌मा बालसंरक्षण
प्राकृतिक विपद्‌मा बालसंरक्षणप्राकृतिक विपद्‌मा बालसंरक्षण
प्राकृतिक विपद्‌मा बालसंरक्षण
 
National Child Protection Conference
National Child Protection ConferenceNational Child Protection Conference
National Child Protection Conference
 
Going Home: Children’s reintegration in Mexico, Moldova and Nepal
Going Home: Children’s reintegration in Mexico, Moldova and NepalGoing Home: Children’s reintegration in Mexico, Moldova and Nepal
Going Home: Children’s reintegration in Mexico, Moldova and Nepal
 
Child protection in post earthquake situation
Child protection in post earthquake situationChild protection in post earthquake situation
Child protection in post earthquake situation
 
Child Labor in Post Earthquake Nepal: Learning from Haiti & Pakistan
Child Labor in Post Earthquake Nepal: Learning from Haiti & PakistanChild Labor in Post Earthquake Nepal: Learning from Haiti & Pakistan
Child Labor in Post Earthquake Nepal: Learning from Haiti & Pakistan
 
Webquest robolos-c3
Webquest robolos-c3Webquest robolos-c3
Webquest robolos-c3
 
21 aug 2016 wise words
21 aug 2016   wise words21 aug 2016   wise words
21 aug 2016 wise words
 
Potenzialbeurteilung: Alles nur Spitzenleute, und jetzt?
Potenzialbeurteilung: Alles nur Spitzenleute, und jetzt?Potenzialbeurteilung: Alles nur Spitzenleute, und jetzt?
Potenzialbeurteilung: Alles nur Spitzenleute, und jetzt?
 
EMS MTG-P00-10
EMS MTG-P00-10EMS MTG-P00-10
EMS MTG-P00-10
 
Primavera
PrimaveraPrimavera
Primavera
 

Similar to बालअघिकार सचेतना पुस्तिका

Returning home: Children and their parents talk about reintegration
Returning home: Children and their parents talk about reintegrationReturning home: Children and their parents talk about reintegration
Returning home: Children and their parents talk about reintegrationRamesh Bhandari
 
परदेशीको कथा
परदेशीको कथापरदेशीको कथा
परदेशीको कथाUmesh Maharjan
 
HRDC Child Protection & Safeguarding Policy Field Modality 2018
HRDC Child Protection & Safeguarding Policy Field Modality 2018HRDC Child Protection & Safeguarding Policy Field Modality 2018
HRDC Child Protection & Safeguarding Policy Field Modality 2018Bikash Singh
 
Singapore created by lee article written by bhim upadhyaya
Singapore created by  lee article written by bhim upadhyayaSingapore created by  lee article written by bhim upadhyaya
Singapore created by lee article written by bhim upadhyayaBhim Upadhyaya
 
नागरिक चेतना.pdf
नागरिक चेतना.pdfनागरिक चेतना.pdf
नागरिक चेतना.pdfDipak Kumar Patel
 
Fifth Issue Cheli Sandesh
Fifth Issue Cheli SandeshFifth Issue Cheli Sandesh
Fifth Issue Cheli SandeshKI Nepal
 
3. sd for disaster dks 3
3. sd for disaster dks 33. sd for disaster dks 3
3. sd for disaster dks 3DPNet
 
Aan dipecho 5 dmc management flip chart backup
Aan dipecho 5 dmc management flip chart backupAan dipecho 5 dmc management flip chart backup
Aan dipecho 5 dmc management flip chart backupDIPECHO Nepal
 
aaha sanchar weekly 10, rukum
aaha sanchar weekly 10, rukumaaha sanchar weekly 10, rukum
aaha sanchar weekly 10, rukummegraj khadka
 
Role of School families for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali) 2019
Role of School families for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali) 2019Role of School families for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali) 2019
Role of School families for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali) 2019Ndrc Nepal
 

Similar to बालअघिकार सचेतना पुस्तिका (20)

Returning home: Children and their parents talk about reintegration
Returning home: Children and their parents talk about reintegrationReturning home: Children and their parents talk about reintegration
Returning home: Children and their parents talk about reintegration
 
Returning home: Children and their parents talk about reintegration
Returning home: Children and their parents talk about reintegrationReturning home: Children and their parents talk about reintegration
Returning home: Children and their parents talk about reintegration
 
परदेशीको कथा
परदेशीको कथापरदेशीको कथा
परदेशीको कथा
 
2nd issu sidhartha
2nd  issu sidhartha 2nd  issu sidhartha
2nd issu sidhartha
 
Hamro Aangan 2070
Hamro Aangan 2070Hamro Aangan 2070
Hamro Aangan 2070
 
Role of children for child friendly school
Role of children for child friendly schoolRole of children for child friendly school
Role of children for child friendly school
 
HRDC Child Protection & Safeguarding Policy Field Modality 2018
HRDC Child Protection & Safeguarding Policy Field Modality 2018HRDC Child Protection & Safeguarding Policy Field Modality 2018
HRDC Child Protection & Safeguarding Policy Field Modality 2018
 
Singapore created by lee article written by bhim upadhyaya
Singapore created by  lee article written by bhim upadhyayaSingapore created by  lee article written by bhim upadhyaya
Singapore created by lee article written by bhim upadhyaya
 
4 aaha sanchar
4 aaha sanchar 4 aaha sanchar
4 aaha sanchar
 
7 aaha sanchar
7 aaha sanchar 7 aaha sanchar
7 aaha sanchar
 
नागरिक चेतना.pdf
नागरिक चेतना.pdfनागरिक चेतना.pdf
नागरिक चेतना.pdf
 
Fifth Issue Cheli Sandesh
Fifth Issue Cheli SandeshFifth Issue Cheli Sandesh
Fifth Issue Cheli Sandesh
 
Post harvest veg
Post harvest vegPost harvest veg
Post harvest veg
 
3. sd for disaster dks 3
3. sd for disaster dks 33. sd for disaster dks 3
3. sd for disaster dks 3
 
New Year66
New Year66New Year66
New Year66
 
Bulletisn 23rd sept .
Bulletisn 23rd  sept .Bulletisn 23rd  sept .
Bulletisn 23rd sept .
 
6 aaha sanchar
6 aaha sanchar 6 aaha sanchar
6 aaha sanchar
 
Aan dipecho 5 dmc management flip chart backup
Aan dipecho 5 dmc management flip chart backupAan dipecho 5 dmc management flip chart backup
Aan dipecho 5 dmc management flip chart backup
 
aaha sanchar weekly 10, rukum
aaha sanchar weekly 10, rukumaaha sanchar weekly 10, rukum
aaha sanchar weekly 10, rukum
 
Role of School families for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali) 2019
Role of School families for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali) 2019Role of School families for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali) 2019
Role of School families for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali) 2019
 

More from Children & Women in Social Service and Human Rights

घरेलु बालश्रम सामुदायिक अभिमुखीकरण
घरेलु बालश्रम सामुदायिक अभिमुखीकरणघरेलु बालश्रम सामुदायिक अभिमुखीकरण
घरेलु बालश्रम सामुदायिक अभिमुखीकरणChildren & Women in Social Service and Human Rights
 
बालक्लब लोकतान्त्रिक परिपाटी अभ्यास गर्ने स्थान
बालक्लब लोकतान्त्रिक परिपाटी अभ्यास गर्ने स्थानबालक्लब लोकतान्त्रिक परिपाटी अभ्यास गर्ने स्थान
बालक्लब लोकतान्त्रिक परिपाटी अभ्यास गर्ने स्थानChildren & Women in Social Service and Human Rights
 
मनोसामाजिक सामस्या समाधानका लागी मनोविमर्श केन्द्र
मनोसामाजिक सामस्या समाधानका लागी मनोविमर्श केन्द्रमनोसामाजिक सामस्या समाधानका लागी मनोविमर्श केन्द्र
मनोसामाजिक सामस्या समाधानका लागी मनोविमर्श केन्द्रChildren & Women in Social Service and Human Rights
 

More from Children & Women in Social Service and Human Rights (13)

Child Rights in School
Child Rights in SchoolChild Rights in School
Child Rights in School
 
Reintegrating Nepalese child domestic workers with their families
Reintegrating Nepalese child domestic workers with their familiesReintegrating Nepalese child domestic workers with their families
Reintegrating Nepalese child domestic workers with their families
 
बालश्रम शोषणको विरोध गरौं
बालश्रम शोषणको विरोध गरौंबालश्रम शोषणको विरोध गरौं
बालश्रम शोषणको विरोध गरौं
 
बाल श्रमको प्रयोग नगरौं
बाल श्रमको प्रयोग नगरौंबाल श्रमको प्रयोग नगरौं
बाल श्रमको प्रयोग नगरौं
 
Child domestic labor handbook
Child domestic labor handbookChild domestic labor handbook
Child domestic labor handbook
 
घरेलु बालश्रम बाल परिचालन
घरेलु बालश्रम बाल परिचालनघरेलु बालश्रम बाल परिचालन
घरेलु बालश्रम बाल परिचालन
 
घरेलु बालश्रम सामुदायिक अभिमुखीकरण
घरेलु बालश्रम सामुदायिक अभिमुखीकरणघरेलु बालश्रम सामुदायिक अभिमुखीकरण
घरेलु बालश्रम सामुदायिक अभिमुखीकरण
 
Parenting education for better care of children (Pictorial Guidebook)
Parenting education for better care of children (Pictorial Guidebook)Parenting education for better care of children (Pictorial Guidebook)
Parenting education for better care of children (Pictorial Guidebook)
 
Child rights in School
Child rights in SchoolChild rights in School
Child rights in School
 
बालक्लब लोकतान्त्रिक परिपाटी अभ्यास गर्ने स्थान
बालक्लब लोकतान्त्रिक परिपाटी अभ्यास गर्ने स्थानबालक्लब लोकतान्त्रिक परिपाटी अभ्यास गर्ने स्थान
बालक्लब लोकतान्त्रिक परिपाटी अभ्यास गर्ने स्थान
 
The Invisible Workers
The Invisible WorkersThe Invisible Workers
The Invisible Workers
 
मनोसामाजिक सामस्या समाधानका लागी मनोविमर्श केन्द्र
मनोसामाजिक सामस्या समाधानका लागी मनोविमर्श केन्द्रमनोसामाजिक सामस्या समाधानका लागी मनोविमर्श केन्द्र
मनोसामाजिक सामस्या समाधानका लागी मनोविमर्श केन्द्र
 
CWISH Annual Report 2014
CWISH Annual Report 2014CWISH Annual Report 2014
CWISH Annual Report 2014
 

Recently uploaded

Lucknow 💋 Russian Call Girls Lucknow ₹7.5k Pick Up & Drop With Cash Payment 8...
Lucknow 💋 Russian Call Girls Lucknow ₹7.5k Pick Up & Drop With Cash Payment 8...Lucknow 💋 Russian Call Girls Lucknow ₹7.5k Pick Up & Drop With Cash Payment 8...
Lucknow 💋 Russian Call Girls Lucknow ₹7.5k Pick Up & Drop With Cash Payment 8...anilsa9823
 
Goa Escorts WhatsApp Number South Goa Call Girl … 8588052666…
Goa Escorts WhatsApp Number South Goa Call Girl … 8588052666…Goa Escorts WhatsApp Number South Goa Call Girl … 8588052666…
Goa Escorts WhatsApp Number South Goa Call Girl … 8588052666…nishakur201
 
Human-AI Collaboration for Virtual Capacity in Emergency Operation Centers (E...
Human-AI Collaborationfor Virtual Capacity in Emergency Operation Centers (E...Human-AI Collaborationfor Virtual Capacity in Emergency Operation Centers (E...
Human-AI Collaboration for Virtual Capacity in Emergency Operation Centers (E...Hemant Purohit
 
Cunningham Road Call Girls Bangalore WhatsApp 8250192130 High Profile Service
Cunningham Road Call Girls Bangalore WhatsApp 8250192130 High Profile ServiceCunningham Road Call Girls Bangalore WhatsApp 8250192130 High Profile Service
Cunningham Road Call Girls Bangalore WhatsApp 8250192130 High Profile ServiceHigh Profile Call Girls
 
Climate change and safety and health at work
Climate change and safety and health at workClimate change and safety and health at work
Climate change and safety and health at workChristina Parmionova
 
VIP High Class Call Girls Amravati Anushka 8250192130 Independent Escort Serv...
VIP High Class Call Girls Amravati Anushka 8250192130 Independent Escort Serv...VIP High Class Call Girls Amravati Anushka 8250192130 Independent Escort Serv...
VIP High Class Call Girls Amravati Anushka 8250192130 Independent Escort Serv...Suhani Kapoor
 
VIP Kolkata Call Girl Jatin Das Park 👉 8250192130 Available With Room
VIP Kolkata Call Girl Jatin Das Park 👉 8250192130  Available With RoomVIP Kolkata Call Girl Jatin Das Park 👉 8250192130  Available With Room
VIP Kolkata Call Girl Jatin Das Park 👉 8250192130 Available With Roomishabajaj13
 
Incident Command System xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
Incident Command System xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxIncident Command System xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
Incident Command System xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxPeter Miles
 
VIP High Profile Call Girls Gorakhpur Aarushi 8250192130 Independent Escort S...
VIP High Profile Call Girls Gorakhpur Aarushi 8250192130 Independent Escort S...VIP High Profile Call Girls Gorakhpur Aarushi 8250192130 Independent Escort S...
VIP High Profile Call Girls Gorakhpur Aarushi 8250192130 Independent Escort S...Suhani Kapoor
 
2024: The FAR, Federal Acquisition Regulations - Part 29
2024: The FAR, Federal Acquisition Regulations - Part 292024: The FAR, Federal Acquisition Regulations - Part 29
2024: The FAR, Federal Acquisition Regulations - Part 29JSchaus & Associates
 
(PRIYA) Call Girls Rajgurunagar ( 7001035870 ) HI-Fi Pune Escorts Service
(PRIYA) Call Girls Rajgurunagar ( 7001035870 ) HI-Fi Pune Escorts Service(PRIYA) Call Girls Rajgurunagar ( 7001035870 ) HI-Fi Pune Escorts Service
(PRIYA) Call Girls Rajgurunagar ( 7001035870 ) HI-Fi Pune Escorts Serviceranjana rawat
 
(DIVYA) Call Girls Wakad ( 7001035870 ) HI-Fi Pune Escorts Service
(DIVYA) Call Girls Wakad ( 7001035870 ) HI-Fi Pune Escorts Service(DIVYA) Call Girls Wakad ( 7001035870 ) HI-Fi Pune Escorts Service
(DIVYA) Call Girls Wakad ( 7001035870 ) HI-Fi Pune Escorts Serviceranjana rawat
 
##9711199012 Call Girls Delhi Rs-5000 UpTo 10 K Hauz Khas Whats Up Number
##9711199012 Call Girls Delhi Rs-5000 UpTo 10 K Hauz Khas  Whats Up Number##9711199012 Call Girls Delhi Rs-5000 UpTo 10 K Hauz Khas  Whats Up Number
##9711199012 Call Girls Delhi Rs-5000 UpTo 10 K Hauz Khas Whats Up NumberMs Riya
 
How the Congressional Budget Office Assists Lawmakers
How the Congressional Budget Office Assists LawmakersHow the Congressional Budget Office Assists Lawmakers
How the Congressional Budget Office Assists LawmakersCongressional Budget Office
 
(SHINA) Call Girls Khed ( 7001035870 ) HI-Fi Pune Escorts Service
(SHINA) Call Girls Khed ( 7001035870 ) HI-Fi Pune Escorts Service(SHINA) Call Girls Khed ( 7001035870 ) HI-Fi Pune Escorts Service
(SHINA) Call Girls Khed ( 7001035870 ) HI-Fi Pune Escorts Serviceranjana rawat
 
DNV publication: China Energy Transition Outlook 2024
DNV publication: China Energy Transition Outlook 2024DNV publication: China Energy Transition Outlook 2024
DNV publication: China Energy Transition Outlook 2024Energy for One World
 
Night 7k to 12k Call Girls Service In Navi Mumbai 👉 BOOK NOW 9833363713 👈 ♀️...
Night 7k to 12k  Call Girls Service In Navi Mumbai 👉 BOOK NOW 9833363713 👈 ♀️...Night 7k to 12k  Call Girls Service In Navi Mumbai 👉 BOOK NOW 9833363713 👈 ♀️...
Night 7k to 12k Call Girls Service In Navi Mumbai 👉 BOOK NOW 9833363713 👈 ♀️...aartirawatdelhi
 

Recently uploaded (20)

Lucknow 💋 Russian Call Girls Lucknow ₹7.5k Pick Up & Drop With Cash Payment 8...
Lucknow 💋 Russian Call Girls Lucknow ₹7.5k Pick Up & Drop With Cash Payment 8...Lucknow 💋 Russian Call Girls Lucknow ₹7.5k Pick Up & Drop With Cash Payment 8...
Lucknow 💋 Russian Call Girls Lucknow ₹7.5k Pick Up & Drop With Cash Payment 8...
 
Goa Escorts WhatsApp Number South Goa Call Girl … 8588052666…
Goa Escorts WhatsApp Number South Goa Call Girl … 8588052666…Goa Escorts WhatsApp Number South Goa Call Girl … 8588052666…
Goa Escorts WhatsApp Number South Goa Call Girl … 8588052666…
 
Human-AI Collaboration for Virtual Capacity in Emergency Operation Centers (E...
Human-AI Collaborationfor Virtual Capacity in Emergency Operation Centers (E...Human-AI Collaborationfor Virtual Capacity in Emergency Operation Centers (E...
Human-AI Collaboration for Virtual Capacity in Emergency Operation Centers (E...
 
Cunningham Road Call Girls Bangalore WhatsApp 8250192130 High Profile Service
Cunningham Road Call Girls Bangalore WhatsApp 8250192130 High Profile ServiceCunningham Road Call Girls Bangalore WhatsApp 8250192130 High Profile Service
Cunningham Road Call Girls Bangalore WhatsApp 8250192130 High Profile Service
 
Rohini Sector 37 Call Girls Delhi 9999965857 @Sabina Saikh No Advance
Rohini Sector 37 Call Girls Delhi 9999965857 @Sabina Saikh No AdvanceRohini Sector 37 Call Girls Delhi 9999965857 @Sabina Saikh No Advance
Rohini Sector 37 Call Girls Delhi 9999965857 @Sabina Saikh No Advance
 
Climate change and safety and health at work
Climate change and safety and health at workClimate change and safety and health at work
Climate change and safety and health at work
 
VIP High Class Call Girls Amravati Anushka 8250192130 Independent Escort Serv...
VIP High Class Call Girls Amravati Anushka 8250192130 Independent Escort Serv...VIP High Class Call Girls Amravati Anushka 8250192130 Independent Escort Serv...
VIP High Class Call Girls Amravati Anushka 8250192130 Independent Escort Serv...
 
VIP Kolkata Call Girl Jatin Das Park 👉 8250192130 Available With Room
VIP Kolkata Call Girl Jatin Das Park 👉 8250192130  Available With RoomVIP Kolkata Call Girl Jatin Das Park 👉 8250192130  Available With Room
VIP Kolkata Call Girl Jatin Das Park 👉 8250192130 Available With Room
 
How to Save a Place: 12 Tips To Research & Know the Threat
How to Save a Place: 12 Tips To Research & Know the ThreatHow to Save a Place: 12 Tips To Research & Know the Threat
How to Save a Place: 12 Tips To Research & Know the Threat
 
Incident Command System xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
Incident Command System xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxIncident Command System xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
Incident Command System xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
 
VIP High Profile Call Girls Gorakhpur Aarushi 8250192130 Independent Escort S...
VIP High Profile Call Girls Gorakhpur Aarushi 8250192130 Independent Escort S...VIP High Profile Call Girls Gorakhpur Aarushi 8250192130 Independent Escort S...
VIP High Profile Call Girls Gorakhpur Aarushi 8250192130 Independent Escort S...
 
Call Girls In Rohini ꧁❤ 🔝 9953056974🔝❤꧂ Escort ServiCe
Call Girls In  Rohini ꧁❤ 🔝 9953056974🔝❤꧂ Escort ServiCeCall Girls In  Rohini ꧁❤ 🔝 9953056974🔝❤꧂ Escort ServiCe
Call Girls In Rohini ꧁❤ 🔝 9953056974🔝❤꧂ Escort ServiCe
 
2024: The FAR, Federal Acquisition Regulations - Part 29
2024: The FAR, Federal Acquisition Regulations - Part 292024: The FAR, Federal Acquisition Regulations - Part 29
2024: The FAR, Federal Acquisition Regulations - Part 29
 
(PRIYA) Call Girls Rajgurunagar ( 7001035870 ) HI-Fi Pune Escorts Service
(PRIYA) Call Girls Rajgurunagar ( 7001035870 ) HI-Fi Pune Escorts Service(PRIYA) Call Girls Rajgurunagar ( 7001035870 ) HI-Fi Pune Escorts Service
(PRIYA) Call Girls Rajgurunagar ( 7001035870 ) HI-Fi Pune Escorts Service
 
(DIVYA) Call Girls Wakad ( 7001035870 ) HI-Fi Pune Escorts Service
(DIVYA) Call Girls Wakad ( 7001035870 ) HI-Fi Pune Escorts Service(DIVYA) Call Girls Wakad ( 7001035870 ) HI-Fi Pune Escorts Service
(DIVYA) Call Girls Wakad ( 7001035870 ) HI-Fi Pune Escorts Service
 
##9711199012 Call Girls Delhi Rs-5000 UpTo 10 K Hauz Khas Whats Up Number
##9711199012 Call Girls Delhi Rs-5000 UpTo 10 K Hauz Khas  Whats Up Number##9711199012 Call Girls Delhi Rs-5000 UpTo 10 K Hauz Khas  Whats Up Number
##9711199012 Call Girls Delhi Rs-5000 UpTo 10 K Hauz Khas Whats Up Number
 
How the Congressional Budget Office Assists Lawmakers
How the Congressional Budget Office Assists LawmakersHow the Congressional Budget Office Assists Lawmakers
How the Congressional Budget Office Assists Lawmakers
 
(SHINA) Call Girls Khed ( 7001035870 ) HI-Fi Pune Escorts Service
(SHINA) Call Girls Khed ( 7001035870 ) HI-Fi Pune Escorts Service(SHINA) Call Girls Khed ( 7001035870 ) HI-Fi Pune Escorts Service
(SHINA) Call Girls Khed ( 7001035870 ) HI-Fi Pune Escorts Service
 
DNV publication: China Energy Transition Outlook 2024
DNV publication: China Energy Transition Outlook 2024DNV publication: China Energy Transition Outlook 2024
DNV publication: China Energy Transition Outlook 2024
 
Night 7k to 12k Call Girls Service In Navi Mumbai 👉 BOOK NOW 9833363713 👈 ♀️...
Night 7k to 12k  Call Girls Service In Navi Mumbai 👉 BOOK NOW 9833363713 👈 ♀️...Night 7k to 12k  Call Girls Service In Navi Mumbai 👉 BOOK NOW 9833363713 👈 ♀️...
Night 7k to 12k Call Girls Service In Navi Mumbai 👉 BOOK NOW 9833363713 👈 ♀️...
 

बालअघिकार सचेतना पुस्तिका

  • 1. afnclwsf/ ;r]tgf k'l:tsf k|sfzs M ;dfh ;]jf / dfgjclwsf/df dlxnf / afnaflnsf - l;lj;_ k|sfzg ;xof]u M
  • 3. afnaflnsf s;nfO{ elgG5 < ljZjJofkL dfGotf cg';f/ !* aif{ eGbf sd pd]/sf JolQm g} afnaflnsf x'g . xfd|f] b]zsf] sfg'gn] eg] !^ jif{eGbf sd pd]/sf] AolQmnfO{ afnaflnsf eg]sf] 5 . afn clwsf/ eg]sf] s] xf] < afnaflnsfx?sf] zf/Ll/s, af}l4s, ;fdflhs tyf g}lts ljsf;sf nflu rflxg] Go'gtd cfjZostfx? h:t} kf]lifnf] vfgf, cf}ifwL pkrf/, dfofF :g]x, ;+/If0f, lzIff cflb g} afnclwsf/ xf] . cyf{t afnaflnsfx?sf] cfwf/e"t cfjZostfx? g} afn clwsf/ xf] . afn clwsf/nfO{ cem ;lhnf] ;+u a'emg o;nfO{ rf/j6f ljleGg clwsf/sf] ?kdf x]g{ ;lsG5 . tL x'g M k|To]s afnaflnsfsf] aFfRg kfpg] clwsf/ 5 M ;a} afnaflnsfx?sf] afFRg kfpg] clwsf/ 5 . s'g} klg sf/0fn] afnaflnsfx?sf] d[To' x'gaf6 /f]Sg' xfdL ;a}sf] st{Ao xf] . o; cGtu{t afnaflnsfx? :j:y / ;'/lIft hGdgsf nflu ue{jtL cfdfsf] ;'/Iff / :ofxf/, hGd]kl5 /f]ux?;u n8gsf nflu vf]k tyf cfjZoQmf k/]sf] ;dodf plrt cf}ifwL pkrf/ kfpg] clwsf/x? kb{5g . k|To]s afnaflnsfsf] ljsf; ug{ kfpg] clwsf/ 5 M s'g} klg e]befjlagf g} afnaflnsfx?n] cfkmgf] zf/Ll/s, dfgl;s, ;fdflhs, efjgfTds tyf g}lts ljsf; ug]{ cj;/x? kfpg'kb{5 . o;sf nflu ;a} afnaflnsfx?n] lzIff kfpg], cfkm"n] hfg]sf] / ?rL /fVg] v]ns'bdf Ifdtf cg';f/ ;xefuL x'g kfpg], dgf]/~hg ug{ kfpg],;Lk l;Sg kfpg'kb{5 . o;}nfO afnaflnsfsf] ljsf; ug{ kfpg] clwsf/ elgG5 . k|To]s afnaflnsf sf] ;+/If0f kfpg] clwsf/ 5 M afnaflnsfx? zf/Ll/s tyf dfgl;s lx;fan] x's{b} u/]sf] cj:yfsf JolQmx? ePsfn] pgLx?nfO{ xfd|f] ;dfh 3/ tyf ljZjdf y'k|} vt/fx? cfOkg{ ;S5g . tL ];a} vt/f hGo kl/l:ytLaf6 pgLx?nfO{ ;'/lIft ug'{kb{5 . o; cGtu{t pd]/ gk'u]sf afnaflnsfx?nfO{ >ddf nfUg af6 hf]ufpg], a]ralvg, of}g b'Jo{axf/, of}g zf]if0f, lx+;f, n8fO{ emu8f, ul/aL, k|fs[lts k|sf]k / o;af6 pTkGg ePsf ckm7of/fx? ,s'nt, b'Jo{;g cflbaf6 pgLx?n] ;'/Iff kfpg'kg]{ clwsf/ kb{5g . o;/L pgLx?nfO{ ljleGg hf]lvdx?af6 ;+/If0f ug{ ;/sf/n] sfg"g agfP/ nfu' ug'{kg]{ s'/f klg o;} cGtu{t kb{5 . k|To]s afnaflnsf sf] ;xeflutfsf] clwsf/ 5 M afnaflnsfx?n] cfkmgf] hLjgdf c;/ kfg]{ ljifo / ultljlwx?df / To; ;DalGw lglt lg0f{ox? ubf{ cfk'm ;xefuL x'g / cfkmgf] ljrf/ /fVg kfpg'kb{5 . o;}nfO{ afnaflnsfsf] ;xeflutfsf] clwsf/ elgG5 . afnaflnsfx?n] cfkmgf] 3/, 6f]n ;dfh, ljBfno, ;+:yf, ;d"x, /fi6« / cGt/f{li6«o txdf klg afnaflnsfsf laifodf x'g] 5nkmn, s'/fsfgL tyf lgod sfg'g / sfo{qmdx? agfpFbf cfkmgf] ljrf/
  • 4. 7Ls tl/sfn] 7Ls 7fpFdf /fVg kfpg] clwsf/ g} o; clwsf/ leq kb{5 . o; cGtu{t afnaflnsfx?n] ;'rgf kfpg] / k|bfg ug]{ tyf cfkmgf] ;Fu7g / ;d"x agfP/ afn clwsf/sf] ;+/If0f / nfu" ug]{ sfd klg ug{ ;S5g . xfdL ;j}n] a'emg} kg]{ s'/f ;j} clwsf/ ;a}sf nflu ;dfg 5g xfdL ;j} n] a'emg' kg]{ s'/f afnclwsf/sf d"'ne"'t l;4fGtx? klg 5g . lt l;4fGtx? sf] cfwf/df g} afnclwsf/df sfo{ ug]{ ;+:yf JolQm tyf sfo{stf{x? n] sfo{ ug'{ kb{5 . afnclwsf/sf lgDg l;4fGtx? 5g M e]bEffj /xLt M ;a} afnaflnsfnfO{ aLgf e]befj, aLgf kIfkft ;Dk"0f{ clwsf/x? pknAw u/fpg' kb{5 . s'g} klg afnaflnsfnfO{ lghsf] jf p:sf afa'cfdf, cleefjssf] hflt, /+u, ln+u, efiff, wd{, /fhg}lts jf cGo ljrf/x?, /fli6«o hftLo jf ;fdflhs pTklt, ;DklQ, czQmtf, hGd jf cGo x}l;otsf] cfwf/df e]befj gu/L ;dfg ?kdf ;Ddfg ug'{kb{5 . -wf/f – @_ Affnaflnsfsf] ;jf]{Qd lxt M Affnaflnsfx?sf lglDt ul/g] k|To]s sfo{x?df afnaflnsfx?sf] ;jf]{Qd lxtnfO{ Wofg lbg' kb{5 . ;fj{hlgs tyf sNof0fsf/L ;+:yfx?, cbfnt, k|zf;lgs lgsfo, ljwflosf nufot ;a}n] afnaflnsf;+u ;DalGwt sfds'/f ubf{ afnaflnsfsf] ;af]{Qd lxtnfO{ k|fyldstf lbg'kb{5 . -wf/f– #_ bL3{ hLjg / ljsf; M afFRg kfpg' afnaflnsfsf] hGd l;4 clwsf/ xf] . afnaflnsfsf] bL3{ hLjg / ljsf;sf lglDt /fHon] oyf;Dej a9L eGbf a9L k|of; ug'{ kb{5 . -wf/f – ^_ Affnaflnsfsf] ljrf/ / efjgfsf] sb/ M Affnaflnsfx?;+u ;DalGwt ljifodf pgLx?n] cfkmgf] ljrf/ JoQm ug{ kfpg' k5{ . afnaflnsfsf ljrf/ / efjgfsf] sb/ ub}{ pgLx?sf] pd]/ / kl/kSjtf cg';f/ plrt dfGotf klg lbOg'kb{5 . afnaflnsfnfO{ klg ;dfhsf] Ps cleGg c+u dfgL ;xefuL u/fOg' kb{5 . -wf/f – !@_ afnaflnsfsf clwsf/ s;n] ;'/lIft kfg'{ k5{ < afnclwsf/sf] l;4fGtcg';f/ afnaflnsf eg]sf clwsf/sf wf/sx? x'g eg] jo:sx? afnclwsf/sf] ;+/If0fstf{ x'g . To;sf/0f klg afnaflnsf] clwsf/ ;'/lIft ug]{ tyf k'/f ug]{ s'/fsf] lhDd]jf/L ao:sx?sf] xf] . cem ;lhnf] ;+u eGg' kbf{ afnaflnsfsf] clwsf/ ;+/If0f ug]{ / afnclwsf/sf] nfu" ug]{ dflg;x? eg]sf a'af cfdf, cleefjsx?, ;dfh, ljBfno / ljBfnosf lzIfs, k|zf;s, :yfgLo lgsfox? - h:t} j8f sfo{fno,k|x/Lsfof{no _ x'g . afnclwsf/;+aGwL cGt/fli6«o P]g lgod tyf sfg"gx?  afnclwsf/ ;+jGwL ;+o'Qm /fi6|;+3Lo dxf;lGw !(*(  z;:q 4JGbdf afnaflnsfsf] ;+nUgtf /f]Sg] P]lR5s k|n]v @)))
  • 5.  afnaflnsf sf] a]rlavg , cZnLn lrq0f tyf of}gzf]if0f ;+jGwL P]lR5s k|n]v @))  /f]huf/Ldf ;+nUg x'g kfpg] Go"gtd pd]/;DaGwL cGt/f{li6«o >d ;+u7gsf] dxf;lGw g+= !#* ;g !(&#  lgs[i6 cj:yfsf] afn>d;DaGwL cGt/f{li6«o >d ;+u7gsf] dxf;lGw g+= !*@ – h'g !, ;g !(((  afnaflnsfsf] a]rlavg lgoGq0f ug]{ ;fs{ cle;lGw@))@ afnclwsf/ ;+jGwL /fli6«o P]g, lgod tyf sfg"gx?  afnaflnsf;DaGwL P]g, @)$*  afnaflnsfsf] lxt /Iff ug{ ag]sf] lgodfjnL ,@)%@  afn>d lgif]w / lgoldt ug]{ P]g ,@)%^  afn>d lgif]w / lgoldt ug]{ lgodfjnL ,@)^!  afnd}qL :yfgLo zf;g lgb]{lzsf ,@)^&  afnaflnsf ;+aGwL /fli6«o gLlt ,@)^* dfly pNn]lvt ;j} /fli6«o tyf cGt/fli6«o sfg'g tyf lgodx? n] afnclwsf/sf] ;+/If0f tyf k|j4{gdf hf]8 lbPsf] 5 eg] afnclwsf/ ;+/If0fdf ao:ssf] lhDd]jf/L / afnaflnsfsf] st{Ao klg hf]8LPsf] x'G5 . afnclwsf/df jo:ssf] lhDd]jf/L bfloTj / afnaflnsfsf] st{Jo xf], afnaflnsfsf] clwsf/sf] sfof{Gjogsf nflu jo:sx?n] lhDd]jf/L lng' kb{5 . jo:sx?n] afnclwsf/sf] sfof{Gjog ug]{ pQ/bfloTjsf] af]w ug}{ kb{5 . afnaflnsf cfdfsf] ue{df cfPb]lv :jf:y hGdg kfpg], hlGd;s]kl5 kf]if0fo'Qm vfgf Vjfpg], ;/;kmfOdf a:g kfpg] cflb clwsf/ pkef]u ug{sf nflu cfjZos Joj:yfkg / jftfj/0f tof/ kfg]{ lhDd]jf/L jf bfloTj jo:sx?sf] xf] . t/ ha afnaflnsf x's{b} hfG5g o;qmddf lj:tf/} pgLx?n] cfkmgf clwsf/sf] pkef]usf nflu st{Jox? Kf"/f ug{ kg]{ s'/fsf af/]df ;r]t u/fpg] To; ;+u ;DalGwt 1fg tyf ;Lkx? l;sfpg] lhDd]jf/L jo:sx?n] k"/f ug'{ kb{5 . dfgf} # dlxgfsf] lzz' kmf]xf]/L eof] eg] p;sf] ;kmf;'U3/ /xg kfpg] clwsf/ pkef]u ug]{ jftfj/0f tof/ ug]{ bfloTj cfdfafa'sf] x'g hfG5 . lsgsL pm cfkm} of] sfd ug{ ;Sb}g . t/ ha pm x's{b} hfG5 . *÷( jif{sf] ePkl5 ;kmf;'U3/ x'gsf nflu g'xfOw'jfO ug'{ kb{5 eGg] 1fg tyf l;k l;sfpg] lhDd]jf/L jo:sx?s} x'G5 . 1fg tyf ;Lk l;sfpg] lhDd]jf/L jo:sn] k"/f u/]kl5 ;kmf ;'U3/ eP/ a:g] st{Jo afnaflnsfsf] x'G5 . g'xfpgsf nflu kfgL, ;fa'gnufotsf ;fdu|Lx?sf] aGbf]a:t ldnfpg] lhDd]jf/L jo:ssf] x'G5 . afnaflnsfsf] st{Jo
  • 6. s'g} JolQmsf] clwsf/nfO{ ;'lglZrt ug{sf nflu ug'{ kg]{ sfo{nfO{ st{Jo elgG5 . clwsf/ k|flKtsf nflu :jo+ JolQmn] s]xL st{Jo k"/f ug{' kb{5 . clwsf/ / st{Jo Pp6f l;Ssfsf b'O{ j6f kf6fx? x'g . afnaflnsf eljiosf s0f{wf/dfq xf]Ogg jt{dfgsf ;fem]bf/x? klg x'g . pgLx? o; ;dfhsf ;lqmo ;b:o x'g . To;}n] pgLx?nfO{ clwsf/sf] ;fy ;fy} st{Josf af/] klg hfgsf/L u/fp“b} nu]sf] v08df afnaflnsfsf] ;fdflhsL/0fsf] k|lqmofdf ;sf/fTds ;xof]u k'Ub5 . != cfkmgf] clwsf/ ;+/If0fsf nflu k"/f ug'{ kg]{ st{Jo pd]/, lzIff Ifdtfsf cfwf/df d cfkm"n] s] s] st{Jo kfngf ug'{k5{ eg]/ 5nkmn u/]/ klxrfg u/L st{Jo k"/f ug]{ . cfÎgf] k9fO k"/f ug{ s] s] ug'{ kb{5 eg]/ yfx kfpg] . h:t} M 7Ls ;dodf ljBfno hfg], lzIf0f l;sfOdf ;xefuL x'g], sIffsfo{ / u[xsfo{ ug]{, ghfg]sf] s'/f lzIfsnfO{ ;f]Wg], cg'zf;gsf] kfngf ug]{, o;}u/L :jf:Yo ;DaGwL clwsf/ kfpgsf nflu cfk"mn] k"/f ug'{kg]{ st{Jox? s] s] x'g klxrfg ug]{ h:t} M ;/;kmfO{ lgoldt ug]{, ;dodf vfg], /f]u nfu]df ;dodf pkrf/ ug]{, cfÎgf] ;'/Iffdf Wofg lbg], /ftla/ft glx8g], vt/f x'g] 7fp“df ghfg], s'nt 5 eg] 5f8g], v/fa ;fyLsf] ;+ut 5f8g] . @= cfkmgf] kl/jf/ k|ltsf] st{Jo cfdfa'af / dfGohgsf] cfb/ ug]{, 3/sf] sfddf cfkm}n] ;Sbf] / EofP;Dd ;xof]u ug]{, 3/sf] ;/;kmfO, ;fdfgsf] ;+/If0f, efOalxgLsf] ;'/Iff / ;+/If0f ug]{, efO alxgLnfO{ d2t ug]{, Jojxfl/s s'/f l;sfpg], 3/df em}emu8f gug]{, plrt lg0f{o lng ;Nnfx lng], cfÎgf] sf/0faf6 kl/jf/df s'g} sl7gfO kf] ePsf] 5 ls eg]/ dgg ug]{, 3/sf] km"naf/L, af]6la?jf, v]ltkftL ufOj:t' 5g eg] Vofn ug]{ . #= ;fyL / cGo afnaflnsfk|ltsf] st{Jo cfkmgf ;fyLx? / cGo afnaflnsf;“u e]befjo'Qm Jojxf/ gug]{, cfk"mn] hfg]sf s'/f l;sfpg], ;xof]uL aGg,] ;fyLx?;“u em}emu8f gug]{, glh:Sofpg], ckzAb gaf]Ng], ckfËtf ePsfnfO{ lzIffdf, afnSnadf ;dfj]z ug]{, afnljjfx, afn of}g b'Jo{jxf/ tyf cGo k|sf/sf] b'Jo{jxf/, afnaflnsfdfly lbOg] oftgf cflbsf] af/]df cfjfh p7fpg], s'ntsf af/]df 5nkmn rnfpg], afnSna jf ;d"xdf ;xefuL x'g] . s;}n] ljBfno 5f8]df vf]hL ug]{ / laBfno hfg pTk|]/0ff ug]{ , ;fdflhs ;befjsf Aojxf/ ug]{ . $= ljBfnodf afnaflnsfsf] st{Jo ljBfnosf] cWoog cWofkgdf ;xefuL x'g], ljBfnosf ;DklQ, ;fwg ;|f]t, h:t} vfg]kfgL, 6]ans';L{, z}lIfs ;fdu|Lsf] ;'/Iff ug]{, v]ns'bsf ;fdu|L, lj1fg k|of]uzfnfsf k|of]ufTds ;fdu|Lsf] x]/rfx ug]{ . ljBfnosf] cg'zf;gnfO{ b[9tfk"j{s kfngf ug]{, ckfËtf ePsf afnaflnsf tyf ;fyLnfO{ k9gsf nflu ef}lts ;'ljwf h'6fpgsf nflu cfjfh p7fpg], ljBfno Joj:yfkg ;ldltnfO{ ;hu agfpg], sIffsf] k9fO k|efjsf/L gePdf k|wfgfWofks, lzIfs, lzlIfsfnfO{ va/ ug]{, Pp6f ;fyLn] csf]{nfO{ ;tfpg] u/]df To;sf af/]df 5nkmn ug]{, afn ;+/If0f ug]{, afnaflnsfdfly s'g} lsl;dsf] b'Jo{jxf/ eP cfjfh p7fpg] . eo/lxt jftfj/0fdf k9g] jftfj/0f agfpg ;a} hgf ldn]/ sfd ug]{ .
  • 7. %= ;fj{hlgs ;DklQ / cfkmgf] jftfj/0fk|ltsf] st{Jo ljBfno, v]n d}bfg, ;8s, ;8saQL, k'n, s'nf]s'n];f, vfg]kfgLnufot ;d'bfodf k|of]u x'g] ;fj{hlgs ;|f]tsf] ;+/If0f ug]{, xfgL gk'¥ofpg], af6f] ufp“3/ ;/;kmfO sfo{qmddf ;xefuL x'g], :j:o, ;'/lIft / x/fe/f jftfj/0fsf] nflu cfjZos j[If/f]k0fnufotsf lqmofsnfkdf ;xefuL x'g], afnaflnssf] clwsf/sf] lgldQ l5d]sL, ;d'bfo, /fi6«n] s] ul//x]sf 5g < cGo 7fp“sf afnaflnsfn] s] s;/L cfkmgf] ljsf; ul//x]sf 5g hfgsf/L lng] ;f]sf nflu k':tsfno, ;|f]t s]Gb| cflbsf] :yfkgfsf nflu k|of; ug]{ . afnaflnsfsf] ;+/If0f ug]{ k|d'v bfloTj jf lhDd]jf/L ;/sf/sf] xf] . /fHon] ljBfno, c:ktfn, vfg]kfgL, 9n Joj:yf, v]nd}bfg / ;fdu|Lsf] Joj:yf ug]{ bfloTj ;/sf/n] k"/f ul/lbPg eg] afnaflnsf tyf ltgsf cleefjsn] cfÎgf] bfloTj k"/f ug{ ;Sb}gg . t;y{ afnaflnsfn] cfÎgf] cleefjsnfO{ ;d]t hfu?s agfP/ :yfgLo ;/sf/ ;dIf cfÎgf clwsf/ k"/f ug]{ jftfj/0f ldnfpg bafad"ns sfo{qmdx? ;~rfng ug'{kb{5 . o;sf nflu gful/s ;dfhsf] d2t lng' kb{5 . afn;+/If0f
  • 8. afn;+/If0f eg]sf] s]xf] xf] < Affnaflnsf;DaGwL ljleGg cGt/f{li6«o sfg"g / cjwf/0ff cg';f/ afn;+/If0f eGgfn] s'g} klg afnaflnsfnfO{ lghdfly x'g;Sg] zf/Ll/s oftgf tyf dfgl;s kL8f, >dzf]if0f, ckx]ngf, of}gzf]if0f, b'Jo{jxf/ jf ;a}vfn] lx+;faf6 hf]ufpg' xf] eGg] s'/f a'emg' kb{5 . afnaflnsf kl/jf/ jf cleefjssf] ;+/If0fdf /x] jf g/x]sf] cj:yf, hf];'s} klg o;vfn] zf]if0f, b'Jo{jxf/ / pk]Iffaf6 kLl8t x'g ;Sb5g . oBlk kl/jf/ljxLg tyf cK7of/f] kl/l:yltdf af“Rg afWo afnaflnsfx? o;vfn] s'/faf6 a];L jf ;lhn};“u k|efljt x'g ;Sb5g .
  • 9. afn;+/If0fsf] cy{ xf],  afnaflnsfnfO{ x]nf, b'Jo{jxf/ / pk]Iffaf6 ;+/If0f  afnaflnsfnfO{ >dzf]if0f jf zf/Ll/s / dfgl;s oftgfaf6 ;+/If0f  afnaflnsfnfO{ ;z:q ;+3if{ jf ;a} lsl;dsf lx+;faf6 ;+/If0f  afnaflnsfnfO{ of}gzf]if0f / b'Jo{jxf/af6 ;+/If0f g]kfndf afn;+/If0fsf d'Vo ;jfn tyf ;d:ofx? afnaflnsfx? ljZje/ g} ljleGg lsl;dsf hfl]vdtfx?df afFr]sf 5g eg] nfvf}+ afnaflnsfx? clxn]klg ljleGg lsl;dsf lx+;f, b'Jo{jxf/, zf]if0f, eo, Pj+ e]befjsf] lzsf/ eO/x]sf 5g . g]kfndf klg afnaflnsfx? w]/} lsl;dsf vt/f tyf ;+/If0fsf] cefjaf6 hlGdPsf ;d:ofx?af6 k|efljt Pj+ kLl8t 5g . g]kfndf afnaflnsfsf] ;+/If0f b]lvPsf d'Vo ;d:ofsf If]qx? lgDg 5g M e]befj M e]befj g]kfndf afnaflnsfx?n] ef]Ug'kl//x]sf] Ps k|d'v ;+/If0fsf] ;d:of xf] . 5f]/f / 5f]/Ldf ul/g] e]befj, ckf+utf ePsf afnaflnsfx?lj?2 ul/g] e]befj, hftLotf tyf ;Dk|bfosf cfwf/df ul/g] e]befj, Pr=cfO{=eL= ;+qmldt afnaflnsflj?4 ul/g] e]befj OToflb ., afn >d zf]if0f M !$jif{ eGbf sd pd]/sf afnaflnsfx?nfO{ cfly{s jf cGo s'g} kmfObf jf cj;/sf nflu >ddf ;+nUg u/fpg' / !% b]lv !* aif{ pd]/ ;d'xsf afnaflnsfnfO{ z}lIfs tyf cGo cj;/x?df c;/ k'Ug] u/L / sfg'gn] tf]lslbpsf] eGbf a9L ;do / a9L sfd nufpg' afn >d zf]if0f xf] . /fli6«o afn >d ;j]{If0f, @))* sf cg';f/ g]kfndf sl/a !* nfv afnaflnsfx? >ddf ;+nUg 5g . g]kfn ;/sf/n] ttsfn pGd'ng ug'{kg]{ * j6f ljleGg >d If]qx?nfO{ lgs[i6 afn >dsf] If]qdf /x]sf] 5,tL x'g M 3/]n' afn>d, vfgL tyf O6f e66fdf sfd ug]{ afnaflnsf, afn el/of, ;8s afnaflnsf, sfk]{6 sf/vfgfdf sfd ug]{ afnaflnsf, lu6L s'6g] k]zfdf ;+nUg afnaflnsf, afn aFw'jf dhb'/ tyf a]rlavgdf k/]sf afnaflnsfx? . sl/a ! nfv @& xhf/ afnaflnsfx? o; k|sf/sf] >ddf /x]sf] cg'dfg ul/Psf] 5 . h;dWo] 3/]n' afn>ddf dfq %^ xhf/ afnaflnsfx? /x]sf] dflgG5 . afn of}g b'Jo{jxf/ tyf zf]if0f M g]kfndf afnaflnsfx? of}g b'Jo{jxf/ tyf zf]if0faf6 klg kLl8t tyf k|efljt ePsf 5g . afnaflnsfx?dfly of}g cfzosf;fy ul/g] s'g] klg Joaxf/x? of}g b'Jo{jxf/ x'g . o:tf Joaxf/x? anfTsf/, anfTsf/ k|of;, clZnn xfpefp Ozf/f af]nL Aoaxf/ tyf lrq0f cflb kb{5g . afnaflnsfx?;Fu of}g cfzosf ;fy ul/Psf Joaxf/x?nfO{ cfly{s jf cGo nfesf] ;|f]t agfpg' g} of}g zf]if0f xf] . l;lj;n] @))% df u/]sf] cWoogcg';f/ ljBfno hfg gkfPsf 3/]n' afn>ldsx?dWo] %^ k|ltzt of}g b'Jo{jxf/sf lzsf/ ePsf 5g . l;ljg / ;]e b lrN8]gn] u/]sf] cWoog cg';f/ sf7df8f}+ pkTosfdf ljBfno hfg] afnaflnsfx?dWO] $% k|ltztn] of}g b'Jo{jxf/ ef]u]sf 5g . zf/Ll/s oftgf tyf ;hfo Pj+ lx+;f M zfl/l/s lx+;f, oftgf tyf ;hfoaf6 g]kfnsf cToGt} w]/} afnaflnsfx? k|efljt 5g . afnaflnsfx?nfO{ ;fgf]ltgf] uNtL ubf{, jf pgLx?sf] Joaxf/df ;'wf/ ug{ g;Sbf cleefjs, lzIfs, /f]huf/bftf, k|x/L Pj+ cGo jo:sx?n] klg zf/Ll/s lx+;f tyf oftgfk"0f{ ;hfosf] k|of]u ug]{ u/]sf] kfOPsf] 5 .
  • 10. afnaflnsfx? o; lsl;dsf] Joaxf/af6 ljBfno 5f]8g], 3/ 5f]8g], lh2L x'g], dmu8fn' aGg] / sltko 36gfdf Hofg uPsf] tyf cfTdxTof u/]sf] klg kfOPsf] 5 . åGb / o;sf gsf/fTds c;/ M ljleGg ;dodf rn]sf ;z:q åGb , ljBfnodf ePsf n8fO tyf ljikmf]6x?, afnaflnsf lx+8g] af6f] tyf v]n d}bfgdf lj5ofOPsf af?bL;'?u+x?, ljleGg cfGbf]ng tyf x8tfndf afnaflnsf r9]sf a; tyf oftfoftsf ;fwgdf ePsf cfqmd0fx?n] afnaflnsfsf] hLjgdf eo, qf; / hf]lvdtfx? NofOlbpsf] 5 . afnaflnsfx? zf/Ll/s tyf dfgl;s ?kdf ljIfKt ePsf 5g / sltn] Hofg u'dfPsf 5g . afnaflnsfsf] a]rlavg tyf cf];f/k;f/ M g]kfnsf afnaflnsfx? a]ralvgaf6 k|efljt / To;sf] vt/fdf klg Tolts} /x]sf 5g . ljz]ift ef/t nufot cGo c/aL d'n'sx?df klg g]kfnL afnaflnsfx?nfO{ of}g k]zfdf hah{:tL ;+nUg u/fpg, aFw'jf dhb'/sf] ?kdf k|of]u ug{, c+u k|Tof/f]k0fsf nflu, dfUg] k]zfdf nufpg, ;s{; tyf pmF6 bf}8df k|of]u ug{ xhf/f}+ afnaflnsfx?nfO{ nnfO{ kmsfO{ tyf nf]e nfnrdf kf/L ;Ldf kf/L k'/ofOG5 / a]lrG5 . cg'dflgttYof+s cg';f/ x/]s jif{ !@ b]lv !* xhf/ g]kfn dlxnfx? ef/ttk{m laqmLsf nflu nluG5g h;sf] 7"nf] lx:;f aflnsfx? /x]f 5g . w'd|kfg, gzf tyf nfu"kbfy{sf] b'Jo{;gM g]kfnL afnaflnsfx? ljleGg e|ddf k/L, /dfOnf] jf ;fyLsf] nx}nx}df nfu]/ tyf w'd|kfg tyf gzfn' / nfu" kbfy{x?sf] af/]df kof{Kt hfgsf/Lx? k|fKt gePsf sf/0fn] slnn} pd]/df o;k|sf/sf] b'Jo{;gsf] lzsf/ eO/x]sf 5g . kfl/jfl/s lj5f]8 M g]kfndf afnaflnsfx? ljleGg sf/0fn] ubf{ kfl/jfl/s lj5f]8, kl/ToQmtf tyf cleefjsTj ljlxg aGg k'u]sf 5g . o;/L kl/jfl/s lj5f]8df k/]sf afnaflnsfx? ljleGg zf/Ll/s tyf dfgl;s lx+;f Pj+ b'Jo{jxf/sf lzsf/ x'g] vt/fdf t x'G5g g} ;fy} klxrfg, gful/stf h:tf clwsf/x?af6 ;d]t a+lrt x'G5g / ckf/fwLs/0fsf] lzsf/ aGg ;S5g . ljz]ift M x/fPsf afnaflnsf, >ddf /x]sf afnaflnsf, ;8sdf /x]sf afnaflnsf, ljleGg xf]:6n tyf afnu[xx?df /x]sf afnaflnsf, ck/flws lu/f]x tyf ;z:q ;d'x;Fu /x]sf afnaflnsf, ckx/0f tyf a]rlavgdf k/]sf afnaflnsfx? o; ;d'xdf kg]{ ub{5g . g]kfnsf] hLjg:t/ ;j]{If0f @))# sf cg';f/ sl/a % k|ltzt afnaflnsfx? cfkmgf] 3/ ufpF jf hGd:yfgeGbf k/ a;L/x]sf 5g eg] $ k|ltzt afnaflnsfx? kl/jf/;Fu 5'l6P/ a:g' kl//x]sf] 5 . ;8s afnaflnsf M ;8shLjg latfO/x]sf afnaflnsfx? afn ;+/If0fsf] b[li6sf]0fn] vt/.df /x]sf tyf lx+;f b'Jo{jxf/sf lzsf/ ePsf afnaflnsfx? x'g . sl/a % xhf/sf] ;+Vofdf g]kfndf /x]sf ;8s afnaflnsfx?sf] b}lgs hLjgofkg t hf]lvdk'0f{ 5 g} ;fy} of}g zf]if0f tyf b'Jo{jxf/, lx+;f tyf oftgf, ck/flws/0f tyf pgLx?sf] zf/Ll/s :jf:y, dfgl;s, ;fdflhs tyf ;Dj]ufTds ljsf;df g} uDeL/ gsf/fTds k|efj af6 lkl8t eO/x]sf 5g . afn laHofO tyf ;hfo M afnaflnsfx?n] ljleGg sf/0fjz ug]{ jf ug{ nufpg] sfg'g n] jlh{t sfdx? g} afnlaHofO x'g . afnaflnsfx?n] ug]{ ;fgf]ltgf] rf]/L, ks]6df/L, dmu8f jf tf]8kmf]8 h:tf sfo{x?nfO{ afn laHofO cGtu{t lnOG5 . afnaflnsfx? o:tf 36gfsf] ;Defljt kl/0ffdx?sf] af/]df k"'0f{tof hfgsf/ xF'b}gg tyf ljleGg kl/j]z, ;fdflhs ;+:sf/ tyf pgLx?k|ltsf] Joaxf/ jf ljleGg syf tyf rnlrqx?af6 k|efljt eP/ ul/g] x'Fbf oL afnaflnsfx?nfO{ ;'wf/ u/L c;n gful/ssf] hLjgofkgdf 8f]/ofpg'kb{5 . afn ljjfx M afnljjfx g]kfnL afnaflnsfx?n] ef]ug' kl//x]sf] csf]{ k|d'v ;d:of xf] . g]kfndf ePsf s'n ljjfxx?dWo] $% afnlajfx x'g] ub{5 . afnljjfxsf sf/0faf6 w]/} aflnsfx?sf] k|;j ;d:ofsf sf/0f ;fg}
  • 11. pd]/df d[To' x'g], ;fg} pd]/df jo:ssf] lhDd]jf/L ;DxfNg'kbf{ pgLx?sf] z}lIfs, Jofjxfl/s, ;fdflhs ljsf; tyf afnkgdf w]/} gsf/fTds k|efjx? kg]{ u/]sf 5g . k|hgg :jf;Yo ;DaGwL kof{Kt hfgsf/Lx? gx'Fbf,hLjgpkof]uL ;Lkx? tyf lszf]/fj:yfsf af/]df kof{Kt hfgsf/Lx? Pj+ k/fdz{ ;]jfx? gx'Fbf w]/} lszf]/lzf]/Lx? klg o; ;d:ofaf6 lkl8t ePsf 5g . g]kfnsf] sfg"'g cg';f/ cleefjssf] ;xdtLdf @) aif{ pd]/ gk'uL ljjfx ug{ kfOb}g / cleefjssf] dGh'/Llagf g} ljjfx ug{ @@ aif{ pd]/ k'Ug' h?/L 5 . k/Dk/fut s'/Llt tyf xflgsf/s Joaxf/x? M g]kfndf /x]sf ljleGg wd{ ;Dk|bfo tyf hfthfltx?dfdm k/Dk/fut ?kdf rlncfPsf w]/] Aoaxf/x? afnaflnsfsf] ;+/If0fsf lx;fan] xflgsf/s 5g . o; cGtu{t eujfgsf gfddf afnaflnsfnfO{ dlGb/df r9fpg] k|yfx? h:t} b]psL, d'mdf, dlxgfj/L ePsf ;dodf ul/g] Joaxf/x? h:t} 5fpk8L, of]lgR5]bg h:tf sfo{x? unt x'g o:tf sfo{x?nfO{ sfg'gn] klg lgif]lwt u/]sf] 5 . afn>d
  • 12. afn>d s]xf] < s'g}klg afnaflnsfx?nfO{ pgLx?sf] :jf:Yo, zf/Ll/s, dfgl;s, af}l4s, g}lts tyf ;fdflhs ljsf;df gsf/fTds k|efj kg]{ u/L tyf pgLx?sf] lzIff k|fKt ug]{ clwsf/ s'l07t x'g] u/L sfddf nufOg' g} afn>d xf] . s] afnaflnsfn] ug]{ ;j} sfdx? afn>d x'g t <
  • 13. afnaflnsfsf] zf/Ll/s dfgl;s ljsf;df gsf/fTds c;/ gkg]{ u/L pgLx?sf] ;fdflhsLs/0f ug{, l;kx? l;Sg l;sfpgsf nflu tyf afnclwsf/sf] ;+/If0f x'g] u/L cfkmg} 3/df jf ljBfnodf u/fOg] sfd afn>d xf]Og . o:tf sfdx?n] afnclwsf/;DaGwL s'g} klg cGt/f{li6«o sfg'gx?n] ;'lglZrt u/]sf clwsf/x?dfly x:tIf]k ub}{gg . ;fy} o:tf sfd n] afnaflnsf nfO{cf3ft gkf/L a? pgL x? df lhjgpkof]uL ;Lkx?sf] lasf; x'G5 . 3/]n' afn>d s] nfO{ eGg] < sfg'gåf/f dfGotf k|fKt sfd ug]{ pd]/ gk'u]sf afnaflnsfx? lgoldt ?kdf tna lnP/ jf glnOsg klg cfkmgf] kl/jf/afx]s c? s'g} JolQmsf] 3/]n' sfdwGbfdf ;+nUg x'g] sfo{nfO{ g} 3/]n' afn>d elgG5 . h;leq 3/ ;kmfug]{ vfgf ksfpg] efF8f dfemg], n'uf ldnfpg], w'g,] 3/sf afnaflnsfx?sf] x]/rfx ug]{ tyf ljBfno k'/ofpg] / Nofpg] cflb sfdx? kb{5g . 3/]n' afn>d nfO{ lgs[i6 k|sf/ sf] afn>d sf] ?kdf klg lnOPsf] 5 lsg eg] o; >d df ;+nUg xhf/f} afnaflnsf x? laleGg k|sf/sf] zf]if0f / b'Jo{jxf/df k/]sf 5g . s] tkfO nfO{ yfxf 5 < g]kfndf M  g]kfnsf ljleGg zx/x?df !* jif{d'lgsf s'n %% xhf/ ^%% 3/]n' afn>lds /x]sf] tyf To;dWo] $@ xhf/ ^&$ 3/]n' afn>lds !$ jif{eGbf sd pd]/sf /x]sf] cg'dfg ul/G5 .  sf7df8f}+ zx/df dfq} @!))) eGbf a9L 3/]n' afn>lds /x]sf 5g .  3/]n' afn>dsf] cf};t cfo' !#=$ aif{ /x]sf] 5 eg] ;aeGbf sd pd]/sf] afn>ldssf] pd]/ ^ jif{sf] 5 / pgLx?dWo] (* k|ltzt cfkmgf kl/jf/sf ;fy a:g kfPsf 5}gg .  3/]n' afn>ldsx? lbgsf] !# b]lv !% 306f;Dd 306f sfd ub{5g . (@ k|ltztn] laxfg & aHg'eGbf cl3b]lv g} sfd z'? u5{g eg] (&=^ k|ltztn] ;ftfdf ;ft} lbg sfd ug'{ kb{5 .  3/]n' afn>ldsdWo] sl/a cfwf lagfkfl/>lds sfd ul//x]sf 5g . sltko afn>ldsx?nfO{ cfk"mn] sfd u/}afkt kfl/>lds kfpg'kb{5 eGg] klg yfxf 5}g .  kfl/>lds kfO/x]sfx?dWo] (& k|ltztn] dlxgfsf] Ps xhf/ ?lkofFeGbf klg sd tna kfpg] u/]sf 5g .  clwsf+z 3/]n' afn >ldsx?nfO{ ljBfno hfg lbOb}+g . pgLx?nfO{ sfdug]{ 3/af6 aflx/ c? ;fyLefOx?nfO{ e]6g / pgLx?;Fu v]Ng klg lbOb}+g .  w]/} 3/]n' afn >ldsx? sfd ug]{ 3/df s'6lk6, lx+;f, b'Jo{jxf/ stLko t of}g b'Jo{jxf/sf] klg lzsf/ ePsf 5g .
  • 14.  3/]n' afn >ldsx?nfO{ k9fpg] vfg] a:g] ;'ljwf cToGt} Go'g :t/sf] x'g] u/]sf] kfOG5 eg] pgLx? la/fdL x'Fbf :jf:y pkrf/ klg gkfpg] u/]sf] kfOG5 . affn>ldssf klg clwsf/ 5g ;fy} sfg'g n] klg afn>d nfO{ aGb]h u/]sf] 5 M g]kfnsf] cGtl/d ;+ljwfg ,@)^#  g]kfnsf] cGtl/d ;+ljwfg @)^# sf] wf/f @@ df afnaflnsfsf] xssf] Joj:yf u/]sf] 5 . o; cGtu{t Joj:yf u/]sf afnaflnsfsf xsx? lgDg k|sf/ 5g M  afnaflnsfsf] klxrfgsf] xs – wf/f @@-!_  afnaflnsfsf] kfngkf]if0f, cfwf/e"t :jf:Yo / ;fdflhs ;'/Iffsf] xs – wf/f @@ -@__  k|To]s afnaflnsfnfO{ zf/Ll/s, dfgl;s jf cGo s'g} klg lsl;dsf] zf]if0flj?4sf] xs x'g]5 . o:tf] zf]if0fhGo sfo{ sfg'gåf/f b08gLo x'g]5 / To:tf] Jojxf/ ul/Psf] JolQmnfO{ sfg"'gn] lgwf{/0f u/]adf]lhdsf] Ifltk"lt{lbOg]5 . @@-#_  c;xfo, cgfy, ;':t dgl:ylt, åGåkLl8t, lj:yflkt Pj+ hf]lvddf k/]sf, ;8s afnaflnsfnfO{ ;'lglZrt eljiosf] nflu /fHoaf6 ljz]if ;'ljwf kfpg] xs x'g]5 . @@-$_  s'g} klg gfafnsnfO{ s'g} snsf/vfgf, vfgL jf o:t} cGo s'g} hf]lvdk"0f{ sfddf nufpg jf ;]gf, k|x/L jf åGå k|of]u ug{ kfOg] 5}g . @@-%_ Affn>d lgoldt / lgif]lwt ug]{ P]g @)%^  !$ jif{ d'lgsf afnaflnsfx?nfO{ s'g}klg lsl;dsf] >ddf ;+nUg u/fpg kfO{b}g .  afnaflnsfnfO{ /ftdf -;fFem ^ ah]b]lv laxfg ^ ah];Dd_ sfddf nufpg x'b}g . pgLx¿nfO{ lbgsf] ^ 306f / xKtfsf] #^ 306feGbf a9L sfddf nufpg x'b}g . nuftf/ # 306f sfd u/]kl5 cfwf 306f lj>fd / xKtfsf] ! lbg ljbf lbg'k5{ . pQm lj>fdsf] ;do / ljbfsf] lbgsf] kfl/>lds s§f ug{ kfOg] 5}g . olb o;sf] kfngf gu/L sfd nufPdf ? %,))) .– ;Dd hl/jfgf jf @ dlxgf;Dd s}b jf b'j} ;hfo x'g]5 .  s;}n] klg afnaflnsfnfO{ nnfOkmsfO{, em'SofO{, 8/ qf;, k|nf]eg, bjfjdf kf/L jf cGo s'g} tl/sfn] lghsf] OR5flj?4 >ldssf] ¿kdf sfddf nufpg' x'b}g . OR5fljkl/t sfddf nufPdf ! jif;{ Dd sb} jf ? %),))) .– ;Dd hl/jfgf jf @ dlxgf;Dd s}b jf b'j} ;hfo x'g]5 .
  • 15.  !^ jif{;Ddsf s'g}klg afnaflnsfnfO{ xNsf vfnsf] sfddf dfq nufpgkb5{ . hf]lvdk'0f{ Joj;fo jf sfddf nufpg' x'b}g . s;}n] o:tf] hf]lvdk"0f{ sfddf afnaflnsfnfO{ nufPdf ! jif{;Dd s}b jf ? %),))) .– ;Dd hl/jfgf jf b'j} ;hfo x'g]5 .  s'g} k|lti7fgn] afnaflnsfnfO{ sfddf nufpg k/]df ;DalGwt >d sfof{no jf tf]lsPsf] cGo lgsfo jf clwsf/L / afnaflnsfsf] afa'cfdf jf ;+/Ifssf] :jLs[[t lng{] Joj:yf 5 . o;f] gu/]df @ dlxg ;Dd s}b jf ?= %,))) .– ;Dd hl/jfgf jf b'j} ;hfoF x'g]5 .  k|lti7fgdf afnaflnsfnfO{ >ldssf] ¿kdf sfddf nufpg'cl3 >d sfof{no dfk{mt lrlsT;såf/f sfd ug{;Sg] of]Uotfsf] k|df0fkq lng'kg{]5 . ;f] glnPdf @ dlxgf;Dd s}b jf ?= %,))) .– ;Dd hl/jfgf jf b'j} ;hfo x'g]5 .  k|lti7fgn] >ldssf] ¿kdf sfd ug{] s'g} klg afnaflnsfnfO{ lnË, j0f{, wd,{ hfthfltsf] cfwf/df s'g} e]befj gu/L ;dfg sfdsf nflu ;dfg kfl/>lds lbg'kb{5 . ;f] glbPdf @ dlxgf;Dd s}b jf ?=%,))) .– ;Dd hl/jfgf j b'j} ;hfo x'g]5 . /f]huf/Ldf ;+nUg x'g kfpg] Go"gtd pd]/;DaGwL cGt/fli6«o >d ;+u7gsf] dxf;lGw g+= !#* ;g !(&#  g]kfnn] ;g !((& d] #) df o; dxf;lGwnfO{ cg'df]bg u/]sf] 5 .  /fHon] afn>d pGd"ng ug{] sfo{ lglZrt ug{ tyf /f]huf/Ldf jf sfddf ;+nUg x'g] Go"gtd pd]/ tf]Sg tyf sd pd]/sf JolQmx¿sf] k"0f{ zf/Ll/s tyf dfgl;s ljsf;;Fu ldNg] u/L k|ultzLn ¿kdf a9fpFb} n}hfg tof/ ul/Psf] /fli6«o gLlt cjnDag ug{]5g . -wf/f !_  /f]huf/Lsf nflu Go"gtd pd]/ clgjfo{ lzIff k"/f ubf{ k'Ug] pd]/eGbf sd x'g]5}g . ;fy} of] pd]/sf] xb s'g} klg cj:yfdf !% jif{eGbf sd x'g]5}g . -wf/f @=#_  cfly{s, z}lIfs ;'ljwf kof{Kt ljsl;t gePsf] o; dxf;lGwsf] kIf /fi6«n] ;DalGwt /f]huf/bftf tyf sfdbf/x¿sf] ;+u7g ePdf ltgLx¿;Fu ;Nnfx u/L ;'?df Go"gtd pd]/ !$ jif{ sfod ug{ ;Sg]5g . - wf/f @=$_  /f]huf/Lsf nflu Go"gtd pd]/ !$ jif{ tf]s]sf x/]s kIf /fi6«x¿n] dxf;lGwsf] sfof{Gjog;DaGwL k|ltj]bgdf Go"gtd pd]/ !$ jif{ tf]Sg'sf sf/0f / ljrf/fwLg /x]sf k|fjwfgcGtu{tsf cfkm"n] k|fKt ug{ kfpg] clwsf/x¿ kl/Tofu ug{ tf]lsPsf] ldlt v'nfpg'kb{5 .  /f]huf/L jf sfo{sf] k|s[lt jf sfo{ ;Dkfbg ubf{ kl/l:yltn] sd pd]/sf JolQmx¿sf] :jf:Yo ;'/Iff jf g}ltstf vt/fdf kg{;Sg] s'g} klg k|sf/sf] sfo{ /f]huf/Ldf ;+nUg x'g] Go"gtd pd]/ !* jif{eGbf sd x'g]5}g . lgs[i6 cj:yfsf] afn>d;DaGwL cGt/f{li6«o >d ;+u7gsf] dxf;lGw g+= !*@ – h'g !, ;g !(((
  • 16.  g]kfnn] o; dxf;lGwnfO{ ;g @))) sf] hgj/Ldf cg'df]bg ul/;s]sf] 5 .  o; dxf;lGwn] !* jif{d'lgsf ;a} afnaflnsfnfO{ hf]lvdo'Qm >ddf nufpg lgif]w u/]sf] 5 .  dxf;lGwn] hf]lvdo'Qm afn>dleq lgDg s'/fx¿nfO{ ;d]6]sf] 5 M  bf;Tj jf ;f] ;/xsf ;a} :j¿kx¿, afnaflnsfsf] a]rlavg, cf];f/k;f/, C0f aFw'jf, afFwf>d, ;z:q ;+3if{sf nflu afnaflnsfsf] clgjfo{ jf ha/h:tL egf{nufot s'gklg ha/h:tL jf clgjfo{ >d .  b]xJofkf/, cZnLn lrq0f jf k|bz{gx¿sf nflu afnaflnsfsf] k|of]u, k|flKt jf ck{0f .  u}/sfg'gL lqmofsnfkx¿ vf;u/L nfu" cf}ifwx¿sf] pTkfbg tyf cf];f/k;f/sf]nflu afnaflnsfsf] k|of]u, k|flKt jf ck{0f .  afnaflnsfx¿sf] :jf:Yo, ;'/Iff jf g}ltstfdf xflg k'¥ofpg ;Sg] sfo{x¿ . afn ;xeflutf
  • 17. afn ;xeflutf s] xf] < g]kfnL a[xt zAbsf]zdf ;xeflutfsf] cy{ o; k|sf/sf] 5 – ;xeflutf – gf= -;+=_ ;xefuL x'gfsf] efj, s'g} sfds'/fdf c¿sf ;fy} efu lng] jf ;xefuL eP/ sfd ug]{ k|lqmof jf cj:yf . c¿sf ;fy ldn]/ sfd ug]{ cj;/ jf clwsf/ . -g]kfnL a[xt zAbsf]z, g]kfn /fhsLo k|1f k|lti7fg_ . cfkmgf] ;/f]sf/sf] s'g} klg ljifosf] lg0f{o / sfof{Gjog k|lqmofdf nf]stflGqs k4lt / efjgfcg'¿k kx'“r / cEof; ;xeflutf xf] . k/Dk/fut ¿kdf eg] c¿n] u/]sf] lg0f{o sfof{Gjogdf ;+nUg x'g'nfO{ ;xeflutf eGg] ul/Psf] lyof] . lg0f{o, sfof{Gjog / cg'udg k|lqmofdf ;/f]sf/jfnfsf] lg0ff{os ;+nUgtf, kx'“r / cEof; ;xeflutf xf] . clwsf/d'vL cjwf/0ffcg';f/ ;xeflutfsf] cy{ cfk"m;“u ;/f]sf/ /fVg] s'g} klg ljifodf ;a} r/0fdf ;xefuL x'g] clwsf/ ;xeflutf xf] . ;xeflutf oyfy{df
  • 18. ;zQmLs/0fsf] /fhgLlts k|lqmof xf] . o;sf nflu sfo{qmd lgdf{0f ubf{ ;dfhsf ;b:ox¿nfO{ ;r]t u/fpg], k|Zg ug]{, dfu /fVg], zf;gsf lgsfox¿dfly bafa l;h{gf ug]{ ultljlwx¿ ;dfj]z ul/G5 . afn ;xeflutf s] xf]Og < afn ;xeflutfnfO{ ;sf/fTds cy{df lnOg' kb{5 . o;}n] afn;xeflutfleq afnaflnsfn] dgdf nfu]sf] eGb}df h] dg nfUof] ToxL af]Ng', e]nf x'g] eg]/ cgfjZos x'nx'Hht tyf jfbljjfb ug'{ h:tf s'/fx? kb}{gg . o;} u/L afnaflnsfsf] dt wf/0ffnfO{ a]jf:tf ug'{, 3/ ;dfh / /fHon] cfkm"v'zL lg0f{o ug'{, afnaflnsfsf nflu ;~rflnt sfo{qmddf afnaflnsfsf] gfd dfq /flvg' lgliqmo ?kdf ;xefuL u/fOg', h:tf s'/fx?n] afn ;xeflutfleq gkg]{ s'/fsf] af/]df jo:sx?n] x]Ssf /fVg' kb{5 . afnclwsf/ dxf;lGw, !(*( df pNn]v ePsf afn;xeflutf;DaGwL lgDg clwsf/x¿nfO{ k|Tofe't u/]sf] 5 . != :jtGq ljrf/sf] clwsf/ -wf/f !@_ @= cleJolQmsf] clwsf/ -wf/f !#_ #= :jtGq cf:yfsf] clwsf/ -wf/f !$_ $= ;+u7gsf] clwsf/ -wf/f !%_ %= ;"rgfsf] clwsf/ -wf/f !&_ Affn ;xeflutfsf If]qx? Affnaflnsf ;dfhsf cleGg cË x'g t/ afnaflnsf / jo:sx? larsf] zlQm ;+/rgf c;Gt'lnt x'g] x'“bf pgLx?sf] clwsf/ pNn+3g eO/x]sf] x'G5 . cyf{t jo:sx?n] :jefljs 7fg]sf ;jfnx?df ;+/If0fsf] cfjZostf eO/x]sf] x'G5 . afn ;+/If0fsf ;jfnx?nfO{ ;Daf]wg ug{sf nflu afnaflnsfsf] lgDg txx?df afn;xeflutfsf] cfjZostf 5 .
  • 19. != afnSnadf ;xeflutf afnSna afnaflnsfn] ;+ul7t x'g kfpg] 7fp“ xf] . o;n] afnaflnsfsf cfjfhnfO{ ;fd"lxs ?kdf JoQm ug{ kfp5g . Snasf] dfWodaf6 pgLx?n] cfkm" / cfÎgf ;fyLx?n] ef]Ub} cfPsf ;d:ofx?, jo:sx?n] Wofg k'¥ofpg g;s]sf afn ;+/If0fsf ;jfnx?nfO{ aflx/ Nofpg ;S5g . ljBfno jf ufp“df afnaflnsfdfly x'g] u/]sf] zf]if0f, oftgf cflbsf af/]df jo:sx?sf] Wofgfsif{0f ug{ / ;dfwfgsf nflu 3R3Rofpg ;S5g . @= 3/ Kfl/jf/df ;xeflutf sf“rf] df6f]nfO{ s:tf] cfsf/ lbg] eg]/ lgwf{/0f ug]{ klxnf] lhDd]jf/L 3/ Kfl/jf/sf] x'G5 . afnaflnsf 3/kl/jf/sf] ;b:o x'g . 3/ kl/jf/leq klg afn;+/If0fsf ;jfnx? x'G5g . o:tf ;jfnx?sf af/]df jo:sx?n] afnaflnsfsf ljrf/x?nfO{ ;'Gg] ug'{ kb{5 . 3/ kl/jf/df afnaflnsf;“u ;/f]sf/ /fVg] ;jfnx?df x'g] lg0f{odf afnaflnsfsf] ;xefuLtf x'u] u/]df o;n] afnaflnsfsf k9fOdf ;xof]u x'g ;S5 . ljleGg lsl;dsf b'Jo{jxf/af6 ;+/If0f ug]{ sfddf d2t k'Ub5 . 3/]n' afn>daf6 afnaflnsfnfO{ ;+/If0f ug{ afnaflnsfn] pNn]Vo e"ldsf lgefpg ;S5g . #= ljBfnodf ;xeflutf afnaflnsfsf] ljBfnodf ;a} eGbf a9L ;do latfpg] ub{5g . afnaflnsfsf] hLjgsf] uf]/]6f] sf]g]{ dxTjk"0f{ :yn ljBfno ePsf] x'gfn] ljBfnodf x'g] lqmofsnfkx?df pgLx?sf] ;lqmo ;xeflutfsf] cfjZotf x'G5 . ljBfnodf afnaflnsfn] s}of}+ ;d:ofx? Eff]lu/x]sf x'g ;S5g . ljBfnodf klg afnaflnsfdfly oftgf lbg], of}g b'Jo{jxf/ Pj+ zf]if0f x'g] h:tf 36gfx? eO/x]sf x'g ;S5g . vfg] kfgL, rkL{ cflbsf] pko'Qm Joj:yf gePsf] x'g ;S5 . o:tf ;jfnx?sf af/]df cfjfh p7fpgsf nflu ljBfnodf afn;xeflutfsf] cfjZostf kb{5 . o;n] lzIfs, lzlIfsf tyf ljBfno Joj:yfkg ;ldltnfO{ ljBfnodf b]vf kg]{ afn;/f]sf/sf ljifox?df afnaflnsfsf ljrf/ / b[li6sf]0fx? a'emg / a'emfpg d2t k'Ub5 . jo:sx?af6 o;sf nflu ljz]if Wofg lbg pko'Qm x'G5 . $= ;d'bfo / ;fd'bflos ;+:yfdf ;xeflutf Affnaflnsf ;d'bfosf ;b:ox? X'g . ;fd'bflos ;+:yfx?n] p7fpg] s}of}+ ;jfnx? afnaflnsf;“u ;Da4 ;jfnx? x'g ;S5g . pgLx?n] ug]{ lg0f{ox?n] afnaflnsfnfO{ k||ToIf k|efj kfg{ ;S5 . o;}n] o:tf ;+:yfx?n] afnaflnsfsf;“u ;/f]sf/ /fVg] ;jfnx?df afnaflnsfsf ljrf/x? aemg' kb{5 . pgLx?sf] ljrf/ a'emgsf nflu lg0f{o k|lqmofdf afnaflnsfsf] ;xefuLtf h?/L x'G5 . ;d'bfodf afnclwsf/ pNn+3gsf y'k|} ;jfnx? x'g ;S5g . h:t} M afn>d, 3/]n' afn>dnufotsf ;jfnx?sf] ;Daf]wgsf nflu afn ;xeflutfn] pNn]Vo e"ldsf lgefpg ;S5 . %= Ufflj; jf uflj;:t/Lo lgsfox?df ;xeflutf Ufflj; /fHosf] :yfgLo lgsfo xf] . :yfgLo ;|f]t ;fwgsf] ljt/0f ug]{ sfo{ klg uflj;n] ub{5 . o;}u/L /fHon] uflj;:t/Lo lgsfox? ;+rfng u/]sf] x'G5 . afnaflnsfn] cfÎgf clwsf/x?sf] pkef]u ug{sf nflu cfjZos kg]{ ;|f]t ;fwg tyf cGo ;xof]u h'6fpg uflj; jf uflj;:t/Lo lgsfox?Df afnaflnsfn] glhssf] ;Dks{ Pj+ ;dGjo ug'{ kb{5 . ;"rgfx?sf] cfbfg k|bfg ug'{kb{5 . lxhf] cfh afnSnax?n] uflj;:t/Lo ;~hfn ;d]t u7g ug]{ u/]sf 5g . o:tf afnSna ;~hfnx?n] o:tf sfo{x?df ;xefuL x'g / afn xslxtsf] kIfdf naL ug{] sfddf of]ubfg lbg ;S5g .
  • 20. ^= lhNnf:t/Lo ;/sf/L lgsfo / cGo ;+:yfx?df ;xeflutf lhNnf ljsf; ;ldlt tyf lhNnf:t/Lo ;/sf/L lgsfox?, uflj; / uflj;:t/Lo lgsfox?eGbf dflyNnf txsf lgsfox? x'g . uflj; txaf6 ul/Psf k|of;x?af6 cfÎgf ;jfnx?sf] pko'Qm lsl;dn] ;Daf]wg x'g ;s]g eg] afnaflnsfn] lhNnftxsf lgsfox?df kxn ug'{ kb{5 . o;sfnflu lhNnf:t/df ag]sf afnSna ;~hfnx?n] cfÎgf ;jfnx? lhNnf :t/Lo lgsfox?df k'¥ofpg' kb{5 . afnaflnsfn] o:tf] ;~hfnsf] dfWodaf6 afn ;+/If0fsf nflu ljz]if kxn ug{ ;S5g . &= s]Gb|Lo lgsfo jf /fli6«o:t/sf ;+:yfx?df ;xeflutf afn clwsf/sf] ;+/If0fsf nflu clGtd lg0f{o ug]{ lhDd]jf/L g]kfn ;/sf/sf] xf] . o;}u/L g]kfn e/ sfd ug]{ u}/ ;/sf/L ;+:yfx?n] afn clwsf/sf] kIfdf jsfnt ul/x]sf x'G5g . pgLx?sf] lg0f{on] afnclwsf/sf] ;+/If0fdf dxTjk"0f{ k|efj kfg]{ ub{5g . afnaflnsfx?n] cfÎgf ;jfnx?nfO{ of] txDd k'¥ofpg' kb{5 . s]Gb|Lo :t/df x'g] k/fdz{ uf]i7L jf sfo{zfnfx?df ;xefuL eP/ afnaflnsfsf ;jfnx?nfO{ ;Daf]wg ug]{ gLlt agfpg] sfddf cfÎgf ljrf/x? JoQm ug{ ;S5g . *= cGt/f{li6«o :t/df ;xeflutf afnaflnsfsf nflu ljZjel/ nfu" x'g] sfg'g agfpg] sfo{ ;+o'Qm /fi6« ;+3 xf] . o;}u/L afn clwsf/sf ;+/If0fsf nflu cGt/f{li6«o :t/sf ljleGg ;+:yfx? ljleGg b]zx?df sfo{/t 5g . a]nf a]nf ljleGg o:tf u}/;/sf/L ;+:yfx?n] afn k|ltlglwx?sf] e]nf u/fO{ afnaflnsfsf cfjfhx? ;+sng ub{5g . o:tf cj;/x?df afnaflnsfn] cfÎgf cfjfhx?nfO{ of] :t/;Dd klg k'¥ofpg ;S5g .+ ;+o'Qm /fi6| ;+3n] klg afnaflnsfsf] cfjfh x? ;'Gg laz]if clwj]ifg x? ug]{ u5{g . cfkmgf] afnclwsf/ ;+/If0f ug{ sf nflu sxf+ ;Dks{ ug]{ < afnclwsf/ sf] k'0f{ pkef]u ug{ kfpg' ;j} afnaflnsfsf] g};lu{s clwsf/ xf] . afnclwsf/ ;j}sf nflu ;dfg x'G5 . olb tkfOdfyL s'g} lsl;dsf b'Ao{jxf/ tyf zf]if0f ePdf tkfO n] glhs sf afnsNj afn;+/If0f ;ldtL, k|x/L sfo{no, ufla;, gu/kflns tyf >dsfof{no, lhnnf afnsNof0f ;ldtL dfkm{t zf]if0f tyf b'Ao{jxf/ ug]{ AolQm ;d'bfo jf /f]huf/ bftf la?4 ph'/L ug{ ;Sg' x'g] 5 . g]kfn ;/sf/ sf laleGg afn;+/If0f / afnclwsf/ ;+jGwL ph'/L ;'Gg] lgsfox? klg 5g h:n] lgz'Ns 6]lnkmf]g ;]jf klg pknAw u/fPsf] 5 . g]kfn ;/sf/ n] ;+rfng u/]sf] 6]lnkmf]g gDj/ !)(* df kmf]g ug{ ;Sg' x'g] 5 . yk hfgsf/L sf] nflu / ;xof]u sf] nflu afnclwsf/ ;+/If0f sf] If]qdf sfd ug]{ cu|0fL ;+:yf x? h:t} l;lj; g]kfn a'4gu/ sf7df08f} kmf]g gDj/ M )!$&*$%$%,)!$&*!#*^ x6nfOg M !^^)—)!!)))) df ;Dks{ /fVg ;Sg' x'g] 5 .