SlideShare a Scribd company logo
1 of 23
Download to read offline
u'7L ;+:yfg P]g, @)##
                                                                   nfndf]x/ / k|sfzg ldlt
                                                                        @)##.&.$
;+zf]wg
!= u'7L ;+:yfg -klxnf] ;+zf]wg_ P]g, @)$!                           @)$!.*.@$
@= u'7L ;+:yfg -bf];|f] ;+zf]wg_ P]g, @)$(                          @)$(.!).%
#= s]xL g]kfn sfg"g ;+zf]wg ug{] P]g, @)^#                          @)^#.^.@*
                             @)## ;fnsf] P]g g+= $!
u'7 L ;+:yfg ;DaGwL sfg"gnfO{ ;+zf]wg / PsLs/0f ug{ ag]sf]
                                                P]g
k|:tfjgf M g]kfnsf] ;+ljwfgsf] wf/f %( n] u'7L /sdnfO{ ;/sf/L sf]ifaf6 cnu u/]sf]n]
/fhu'7LnfO{ g]kfn ;/sf/sf] cwLgaf6 l´sL Ps ;+:yfgsf] lhDdf ;'DkL /fhu'7Lx?nfO{
;'Jojl:yt ?kn] ;~rfng u/fpg u'7L ;+:yfgsf] :yfkgf ePsf]df, ljleGg ju{sf hgtfsf
aLr ;';DaGw sfod /fVg] / ;j{;fwf/0f hgtfsf] cfly{s lxt / g}ltstf sfod /fVg]
p2]Zon] u'7L ;+:yfg ;DaGwL sfg"gnfO{ ;+zf]wg / PsLs/0f u/L a9L k|efjsf/L /
;fdlos Joj:yf ug{ jf~5gLo ePsf]n],
>L % dxf/fhflw/fh jL/]Gb| jL/ ljqmd zfxb]jaf6 /fli6«o k~rfotsf] ;Nnfx / ;Ddltn]
of] P]g agfOaS;]sf]5 .
                                          kl/R5]b – !
                                           k|f /lDes
!=        ;+l IfKt gfd, lj:tf/ / k|f /De -!_ o; P]gsf] gfd æu'7L ;+:yfg P]g, @)##Æ
                                     /DeM
          /x]sf]5 .
                  -@_ o; P]gsf] lj:tf/ g]kfne/ x'g]5 .
                  -#_ of] P]g t'?Gt k|f/De x'g]5 .
@=        kl/efiff
          kl/ efiffM ljifo jf k|;Ën] csf]{ cy{ gnfu]df o; P]gdf–
              efiff
          -s_     æ;+:yfgÆ eGgfn] bkmf # cGtu{tsf] u'7L ;+:yfg ;D´g'k5{ .
          -v_     æcWoIfÆ eGgfn] u'7L ;+:yfgsf] cWoIf ;D´g'k5{ .


                                                     1
-v!_ æ;ldltÆ eGgfn] bkmf ( cg';f/ ul7t ;~rfns ;ldlt ;D´g'k5{ .
             -v@_ æ;b:oÆ eGgfn] ;ldltsf] ;b:o ;D´g'k5{ .
             -v#_ æk|zf;sÆ eGgfn] ;+:yfgsf] k|zf;s ;D´g'k5{ .
          -u_       æu'7LÆ eGgfn] s'g} d7 jf s'g} b]jL–b]jtfsf] kj{, k"hf jf hfqf rnfpg jf
                    s'g} wfld{s jf k/f]ksf/L sfdsf] nflu s'g} dlGb/, b]j:yn, wd{zfnf, kf6L–
                    kf}jf, Ogf/, kf]v/L, tnfp, wf/f, lkofp, af6f], 3f6, k'n, rf}tf/f, uf}r/g,
                    afu, au}rf, hËn, k':tsfno, kf7zfnf, cf}ifwfno, lrlsT;fno 3/,
                    Odf/t jf ;+:yf agfpg], rnfpg jf To:sf] ;+/If0f ug{ s'g} bftfn] cfˆgf]
                    rn crn ;DklQ jf cfo:tf cfpg] c? s'g} ;DklQ jf /sddf cfˆgf] xs
                    5f8L /fv]sf] u'7L ;d]tnfO{ ;D´g'k5{ .
          -3_       æ/fhu'7LÆ eGgfn] of] P]g k|f/De x'Fbfsf] cj:yfdf u'7L ;+:yfgsf] xs bfloTj
                    eO{ u'7L ;+:yfgn] aGbf]j:t / ;~rfng u/L cfPsf] /fhu'7L ;D´g'k5{ .
           -ª_      æ5"6u'7LÆ eGgfn] cfo:tfaf6 u'7Lsf] k"hf, kj{ OToflb bfgkq lnvt
                    adf]lhdsf] sfd rnfO{ afFsL /x]sf] u'7Lsf] z]if s;/ jf ;nfdL;Dd
                    /fhu'7Ldf a'´fpg] u/L jf u'7L rnfpg]n] g} z]if vfg] u/L u'7L ;+:yfg
                    P]g, @)@! k|f/De x'g' cufj} ;/sf/L u'7L nutdf u'7L btf{ u/fO{ jf btf{
                    u/fpg' kg]{ u/L To:tf] u'7Lsf] hUufsf] g]kfn ;/sf/df a'´fpg' kg]{
                    dfnkf]t jf lt/f] a'´fpg' gkg]{ u/fO{ / u'7Lsf] btf{ u'7Lof/n] g} u'7L
                    rnfpg kfpg] u/L 5"6 kfPsf] u'7LnfO{ ;D´g'k5{ .
          -r_       ælghL u'7LÆ eGgfn] /fhu'7L / 5"6 u'7L afx]ssf] b'lgofFsf] lghL u'7L
                    ;D´g'k5{ .
          -5_       æu'7Lof/Æ eGgfn] 5"6 u'7L jf lghL u'7Lsf bftf jf bftfsf xsjfnf u'7L
                    rnfpg jf u'7Lsf] z]if s;/ vfg kfpg] xs ePsf JolQm / To:tf u'7Lsf]
                    ;fna;fnL b/aGbLsf] dxGt / k"hf/LnfO{ ;D´g'k5{ .
          -h_       æu'7L /}tfg gDa/L hUufÆ eGgfn] btf{jfnfn] ;+:yfgnfO{ dfnkf]t a'´fpg'
                    kg]{ hUuf ;D´g'k5{ .

    klxnf] ;+zf]wgåf/f yk .




                                                 2
-´_        æu'7L gDa/L hUufÆ eGgfn] ;+:yfgn] hUufjfnfsf] x}l;otn] g]kfn
                        ;/sf/nfO{ dfnkf]t a'´fpg' kg]{ hUuf ;D´g'k5{ .
             -`_        æu'7L t}gfyL hUufÆ eGgfn] s;}sf] gfddf btf{ gePsf] u'7L ;+:yfgsf]
                        ;Dk0f{ clwsf/ /x]sf] hUuf ;D´g'k5{ .
             -6_        æu'7L cwLg:y hUufÆ eGgfn] btf{jfnfn] ;+:yfgnfO{ lhG;L a'´fO{ cfPsf]
                        hUuf ;D´g'k5{ .
             -7_        æu'7L lhdLbf/LÆ eGgfn] s'g} lhdLbf/L df}hfdf u'7Lsf] xs eO{ u'7Ldf
                        dfnkf]t bflvn x'g] lhdLbf/LnfO{ ;D´g'k5{ .
                 -8_ ætf]lsPsf]Æ jf ætf]lsP adf]lhdÆ eGgfn] o; P]g cGtu{t ag]sf] ljlgoddf
                        jf g]kfn ;/sf/n] ;do ;dodf g]kfn /fhkqdf ;rgf k|sflzt u/L hf/L
                        u/]sf] cfb]zdf tf]lsPsf] jf tf]lsP adf]lhd ;D´g'k5{ .
                                                          kl/R5]b – @
                                                 :yfkgf / Joj:yf
#=           u'7 L ;+:yfg sfod /xg]M -!_ u'7L ;+:yfg P]g, @)@! cGtu{t :yfkgf ePsf] u'7L
             ;+:yfg o;} P]g cGtu{t :yfkgf ePsf] dfgL sfod} /xg]5 .
                        -@_ ;+:yfg cljlR5Gg pQ/flwsf/jfnf Ps :jzfl;t / ;Ël7t ;+:yf
             x'g]5 . o;sf] sfdsf] lgldQ Pp6f cfˆgf] 5fk x'g]5 . o;n] cfˆgf] gfdaf6 gfln;
             ph/ ug{ ;Sg]5 / o; pk/ klg ;f]xL gfdaf6 gfln; ph/ nfUg ;Sg]5 .
                        -#_ o; P]gsf] / o; P]g cGtu{t ag]sf] ljlgodsf] cwLgdf /xL ;+:yfgn]
             rn–crn ;DklQ k|fKt ug{, ef]u ug{ / s'g} k|sf/n] x:tfGt/0f ul/lbg ;Sg]5 .
                        -$_         ;+:yfgsf] k|wfg sfof{no sf7df8f}+df /xg]5 .
             ∝
$=               ==========================
             ∝
%=               ==========================


¥
     klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .
∝
    klxnf] ;+zf]wgåf/f vf/]h .

    bf];|f] ;+zf]wgåf/f l´lsPsf] .
♣
    s]xL g]kfn sfgg ;+zf]wg ug{] P]g, @)^# 4f/f ;+zf]lwt .
¥
     klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .


                                                               3
^=         sd{r f/L tyf ;Nnfxsf/sf] lgo'l Qm -!_ ;+:yfgn] cfjZostfg';f/ sd{rf/L /
                                          QmM
           ;Nnfxsf/x?sf] lgo'lQm ug{ ;Sg]5 / lghx?sf] lgo'lQm / ;]jfsf] zt{
           tf]lsPadf]lhd x'g]5 .
                     -@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg g]kfn ;/sf/n]
           cfjZos b]v]df ;do–;dodf ;+:yfgsf sd{rf/Lx?sf] b/aGbL yk–36 ug{
            ========= ;Sg]5 .
=         ljåt
           ljåt  ;ldltsf] u7g M♣-!_ ;+:yfgdf wfld{s, ;fdflhs / z}lIfs If]qdf Voflt k|fKt
           ljåfg tyf ;fw' ;Gtx? dWo]af6 g]kfn ;/sf/af6 dgf]gLt Ps hgf ;efklt
           ;lxt kfFrhgf ;b:o /x]sf] Ps ljåt ;ldlt /xg]5 .
                     -@_ ;+:yfgsf] cWoIfn] tf]s]sf] sd{rf/L ljåt ;ldltsf] ;lrj x'g]5 .
                     -#_ ;+:yfgsf] cWoIfn] ljåt ;ldltsf] a}7sdf efu lng' kg]{5 .
                     ♣-$_      pkbkmf -!_ adf]lhd dgf]gLt ;b:ox?sf] sfof{jlw rf/ aif{sf]
           x'g]5 . sfof{jlw ;dfKt ePkl5 lghx?nfO{ k'gM dgf]gLt ug{ ;lsg]5 .
                     t/ g]kfn ;/sf/n] pko'Qm ;Dem]df lghx?sf] sfof{jlw k/f gx'Fb} lghx?sf]
           ;§f csf]{ JolQmnfO{ dgf]gLt ug{ ;Sg]5 .
                     -%_ ljåt ;ldltsf ;b:ox?n] ;f] ;ldltsf] a}7sdf efu ln+bf tf]lsP
           adf]lhdsf] kfl/lds jf eQf kfpg]5g .
*=         ljåt
           ljåt  ;ldltl;t /fo – ;Nnfx lng ;lsg]M
                           /fo–                                 ;ldltn] cfjZos b]v]df b]xfosf
           ljifox?df ljåt ;ldltl;t /fo–;Nnfx lng ;Sg]5 .
           -s_       u'7L ;DaGwL k|frLg /Lltl:ylt,
           -v_       wfld{s ljlw, k/Dk/f Pj+ wd{ ;DaGwL cGo Joj:yf .
     (= ;ldltsf] u7g -!_ ;+:yfgsf] sfo{ ;~rfngsf] lgldQ g]kfn ;/sf/n] b]xfosf
                 u7gM
           ;b:ox? ePsf] Ps ;~rfns ;ldlt u7g ug]{5 M–




¥
     klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .
4
    bf];|f] ;+zfwgåf/f ;+zf]lwt .


                                                     4
-s_ g]k fn ;/sf/n] tf] s]s f] JolQm                                     –cWoIf
                     -v_ k|ltlglw, u[ x dGqfno -/f=k=k|y d ]0 fL_                            –;b:o
                     -u_ k|ltlglw, sfgg, Gofo tyf ;+;bLo Joj:yf
                             dGqfno -/f=k=k|y d ]0fL_                                        –;b:o
                     -3_ k|ltlglw,          lzIff    tyf ;+:s[lt dGqfno
                             -/f=k= k|y d ]0 fL_                                             –;b:o
                     -ª_ dxf–lgb]{ zs, dfnkf] t ljefu                                         –;b:o
                     -r_ g]kfn ;/sf/n] b]zsf wfld{s, ;fdflhs
                             If]qaf6       dgf]gLt    u/]sf   u'7L     ;DaGwL
                             sfddf cg' ej k|fKt tLg hgf JolQm                                 –;b:o
                     -5_ k|z f;s                                                        –;b:o–;lrj
                      -@_ ;+:yfgdf sfo{sfl/0fL cWoIf lgo'Qm ePdf ;ldltsf] ;lrjsf] sfd
           cWoIfn] tf]s]sf] ;+:yfgsf] sd{rf/Ln] ug]{5 .
                      -#_ pkbkmf -!_ sf] v08 -5_ adf]lhd dgf]gLt ePsf ;b:oxsf] sfof{jlw
           tLg jif{sf] x'g]5 / sfof{jlw ;dfKt ePkl5 k'gM dgf]gLt x'g ;Sg]5g .
                      t/ g]kfn ;/sf/n] pko'Qm ;D´]df s'g} dgf]lgt ;b:osf] sfof{ljlw
           ;dfKt gx'Fb} lghsf] ;§f csf]{ JolQmnfO{ dgf]gLt ug{ ;Sg]5 .
    (s= ;ldltsf] sfd, st{J o / clwsf/ -!_ ;+:yfgsf] ;a} sfd sf/jfO{sf] /]vb]v,
                               clwsf/M
           lgoGq0f / Joj:yf ;ldltn] ug]{5 .
                      -@_ o; P]g cGtu{t ;+:yfgnfO{ ePsf] ;a} clwsf/x?sf] k|of]u tyf
           st{Josf] kfng ;ldltn] ug]{5 .
                      -#_ ;ldltn] ljåt ;ldltaf6 l;kmfl/z ul/Psf pko'Qm ;'´fjx?
           sfof{Gjog ug]{5 .
           ∝
!)=            =========================
!!=        ;b:o x'g cof]Uotf b]xfosf] s'g} JolQm
                         otfM                                        ;ldlt jf ljåt ;ldltsf] ;b:o x'g
           of]Uo dflgg] 5}g M–

    klxnf] ;+zf]wgåf/f yk .
∝
    klxnf] ;+zf]wgåf/f vf/]h .


                                                         5
•
          -s_           =============
          -v_       ;fxsf] bfdf;fxLdf k/]sf] JolQm,
          -u_       ax'nf jf dfgl;s ;Gt'ng /lxt JolQm,
          -3_       g}lts ktg b]lvg] kmf}Hbf/L cleof]udf cbfntaf6 s;/bf/ 7x/L s}bsf]
                    ;hfo kfPsf] JolQm,
          -ª_       PSsfO; jif{ pd]/ k/f gePsf] JolQm, jf
          -r_       ;+:yfg;+usf] 7]Ssfdf ;/Ls /x]sf] jf ;+:yfg;+usf] s'g} sf/f]jf/df lghL
                    cfly{s :jfy{ lglxt /x]sf] JolQm .
!@=       ;b:o sfod g/xg] cj:yf b]xfosf] cj:yfdf s'g} JolQm
                          cj:yfM                                                   ;ldlt jf ljåt
          ;ldltsf] ;b:o sfod /xg] 5}g M–
          -s_       bkmf !! df plNnlvt s'g} cof]Uotf ePdf,
          -v_       ;b:otfaf6 /fhLgfdf u/]df,
          -u_       d'gfl;a sf/0f geO{        ;ldlt jf ljåt ;ldltsf] cg'dlt a]u/       ;ldlt jf
                    ljåt ;ldltsf] a}7sdf nuftf/ tLg k6s cg'kl:yt ePsf]df g]kfn
                    ;/sf/n] x6fPdf,
          -3_       bkmf  sf] pkbkmf -$_ / bkmf ( sf] pkbkmf -#_ sf] k|ltaGwfTds jfSof+z
                    adf]lhd g]kfn ;/sf/n] s'g} ;b:osf] ;§f c?nfO{ g} dgf]gLt u/]df .
    !@s= k|z f;ssf] lgo'l Qm M g]kfn ;/sf/n] ;+:yfgdf Ps hgf k|zf;s lgo'Qm ug]{5 .
    !#= ;+:yfgsf] sf]i f -!_ ;+:yfgsf] cfˆgf] Pp6f 5'§} sf]if x'g]5 . ;f] sf]ifdf b]xfosf
                       fM
          /sd hDdf ul/g]5g M–
                                        -s_   g]kfn ;/sf/af6 k|fKt ePsf] cg'bfg,
                                        -v_   s'g} lgoldt f]taf6 k|fKt ePsf] /sd,
¥
  klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .
•
   klxnf] ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] .

  klxnf] ;+zf]wgåf/f yk .




¥
    klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .


                                                    6
-u_       u'7L hUufaf6 k|fKt dfnkf]t jf cGo cfo:tf,
                             -3_       u'7L cwLg:y hUufnfO{ /}tfg gDa/L hUufdf kl/0ft
                                       u/L btf{ ubf{ k|fKt /sd,
                             -ª_       ;+:yfgnfO{ k|fKt c? s'g} /sd .
              -@_ ;+:yfgsf] ;a} gubL ;+:yfgsf] gfddf g]kfn /fi6« a}+s jf ;ldltn]
      tf]s]sf] s'g} a}+sdf /flvg]5 .
              -#_ ;+:yfgsf] tkm{af6 ug'{ kg]{ ;a} vr{ ;+:yfgsf] sf]ifaf6 Joxf]l/g]5 .
              -$_ pkbkmf -#_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg pkbkmf -!_ sf] v08
      -3_ adf]lhd k|fKt /sd / ;+:yfgsf] gfddf /x]sf] hfoh]yf laqmL eO{ ;f] afkt
      k|fKt /sd ;+:yfgsf] cIfo sf]ifsf] ?kdf /flvg]5 / To:tf] /sd s'g} a}+sdf d'2tL
      vftfdf hDdf ug]{ jf 3/ k;n agfpg] h:tf :yfoL nufgL ug]{ afx]s c?
      ;fna;fnL vr{ ug{ kfOg] 5}g . cIfo sf]ifsf] nufgLaf6 k|fKt cfDbfgLsf] slDtdf
      kRrL; k|ltzt /sd clgjfo{ ?kdf ;f]xL sf]ifdf hDdf u/L afFsL /sd ;+:yfgsf]
      sfddf vr{ ug{ ;lsg]5 .
!$=   ;+:yfgsf] n]v f / n]v fk/LIf0f -!_ ;+:yfgsf] n]vf k|rlnt g]kfn sfgg adf]lhd
                            fk/LIf0fM
      /flvg]5 .
              -@_ ;+:yfgsf] n]vfk/LIf0f dxfn]vf k/LIfsaf6 x'g]5 .
!%=   ;+:yfgsf] cfly{s jif{ / jflif{s k|ltj]bg -!_;+:yfgsf] cfly{s jif{ g]kfn ;/sf/sf]
                                             gM
      cfly{s jif{ ;/x x'g]5 .
              -@_ ;+:yfgn] k|To]s cfly{s–jif{ cGt ePsf] 5 dxLgfleq cfˆgf] cfly{s
      l:ylt / cfˆgf] sfdsf] jflif{s k|ltj]bg g]kfn ;/sf/df k]z ug]{5 .


                                       kl/R5]b – #
                             ;+:yfgsf] sfd st{J o
                               :yfgsf]
!^=   /fhu'7 Lsf] aGbf]a:t / ;~rfng M -!_ ;+:yfgsf] cdfgtL, /fhu'7L, d7, dlGb/sf]
      aGbf]]a:t / ;~rfngsf] nflu cfjZostfg';f/ dxGt, k'hf/L, Joj:yfks / c?
      sfdbf/, sd{rf/Lsf] lgo'lQm u/L bfgkq lnvt eP ;f] / k/Dk/f adf]lhdsf] kj{
      khf OToflb ug'{ kg]{ sfd cdfgtaf6} u/fpg]5 / To:tf] cdfgtL u'7L, d7,

                                              7
dlGb/sf] cfo:tf u'7L sf]if / u'7L lhG;L df}Hbftdf hDdf u/L vr{ u'7L sf]if /
          u'7L lhG;L df}Hbftaf6 g} Joxf]l/g]5 .
                    -@_ /fhu'7Ldf kl/0ft ePsf 56u'7L / lghLu'7Lsf xsdf ;+:yfgn] To:tf
           u'7Lsf bfgkq, lnvt / k/Dk/f adf]lhd kj{, khf OToflb ug'{ kg]{ sfd g/f]lsg] /
           wd{ nf]k gx'g] u/L eO/x]sf] sfdbf/, sd{rf/L / vr{sf] b/aGbLdf a9L jf
           cgfjZos s6fO{ gofF b/aGbL sfod u/L pkbkmf -!_ adf]lhd cdfgtaf6 u'7Lsf]
           sfo{ ;~rfng gu/fO{ ;+:yfgn] cfˆg}} /]vb]v, lgoGq0f / lgb]{zgdf a9Ldf kfFr jif{
           ;Ddsf] cjlw tf]sL To:tf] u'7Lsf] aGbf]a:t / ;~rfng ;fljsdf rnfO{ cfPsf]
           btf{ u'l7of/, dxGt, khf/L jf c? s;}nfO{ ;'Dkg ;Sg]5 .
                    t/, To;/L ;'lDkPsf]df b/aGbL adf]lhd vr{ s6fO{ afFsL ar]sf] cfo:tf
          ;+:yfgdf a'´fpg' kg]{5 .
!=       ;+:yfgsf] sf d, st{J o tyf clwsf o; P]gdf :ki6 Joj:yf eP afx]s ;+:yfgsf]
                    sfd,             clwsf/M
          sfd, st{Jo tyf clwsf/ b]xfoadf]lhd x'g]5M–
          -!_       /fhu'7Ldfly ;+:yfgdf xs bfloTj /fvL Joj:yf tyf ;~rfng ug{,
          -@_       56u'7L tyf lghLu'7LnfO{ /fhu'7Ldf lnO{ cdfgtaf6 Joj:yf / ;~rfng
                    ug]{ jf o; P]gdf Joj:yf eP adf]lhd ;~rfng u/fpg],
          -#_       bfgkq lnvt k/Dk/f adf]lhdsf] wfld{s kj{ khf wd{nf]k gx'g] u/L
                    rnfpg] jf rnfpg nufpg],
          -$_       /fhu'7Lsf] rn crn ;DklQ jf To;af6 ePsf] cfDbfgL xfn e}/x]sf] / yk
                    s'g} wfld{s, z}lIfs, ;fdflhs, ;fF:s[lts jf k/f]ksf/L ;+:yf jf sfo{df
                    nufpg],
          -%_       /fhu'7Lsf] cfDbfgLaf6 kmhn vr{ 36fO{ r'xfj6 /f]sL /fhu'7LnfO{ a9L
                    Jojl:yt ?kn] ;~rfng ug{ cfjZost cfg';f/ sd{rf/L / vr{sf] gofF
                    b/aGbL nut agfpg],
          -^_       s'g} cg'bfg, bfg, bftJo, rn crn, ;DklQ, k|fKt ug]{,
             -^s_ d7 dlGb/df r9g] e]6L3f6Lsf] Joj:yf ug]{,


    klxnf] ;+zf]wgåf/f yk .


                                                  8
-^v_ k|frLg u/uxgf / wfld{s, ;fF:s[lts j:t'x?sf] nut /fvL ;+/If0f ug]{
                     u/fpg],
              -^u_ s'g} u'7Lsf] sfdsf] lgldQ vr{ ug'{ kbf{ ;se/ ;f]xL u'7Lsf] cfo:tfaf6
                     vr{ ug]{,
           -_       v]tL, jfujfgL / kz'kfng ug]{,
           -*_       /fhu'7Laf6 ug'{ kg]{ s'g} sfd ug{ ;+:yfgsf tkm{af6 7]Ssf lbg] s/f/ ug]{,
           -(_       3/, k;n agfO{ axfndf lbg],
           -!)_      ;+:yfgsf tkm{af6 rnfpg' kg]{ s'g} sfggL sf/jfO{ rnfpg] jf ;+:yfg pk/
                     rn]sf] s'g} sfggL sf/jfO{sf] k|lt/Iff ug]{ / cbfntsf] km};nf adf]lhd ug]{,
           -!!_      /fhu'7Lsf] cfo:tf /sdaf6 u'7L rnfpg], vr{ ug]{, afFsL /sdaf6 hu]8f
                     sf]if v8f ug]{ / ;f] sf]ifaf6 ;'/lIft nufgL ug]{,
           -!@_      u'7L t}gfyL hUufdf ;+:yfgn] cfkm} v]tL ug{ jf df]xL nufO{ v]tL ug{ lbg],
           -!#_      of] P]g / k|rlnt sfggadf]lhd /fhu'7Lsf] Joj:yf ;~rfng ubf{
                     kl/cfPsf] c? sfd ug]{ .
!*=        ;+:yf gn] ug{ gx'g ] sfd ;+:yfgn] b]xfosf] sfd ug{ x'Fb}gM–
              yfgn]             sfdM
           -!_       u'7L hUufdf g]kfn ;/sf/sf] :jLs[lt a]u/ u'7Lsf] :jfldTj 5fl8lbg],
           -@_       u'7L P]nfgL hUuf g]kfn ;/sf/sf] gLlt lj?4 gDa/Ldf btf{ ug]{,
           -#_       ;+:yfgnfO{ gf]S;fg jf /fhu'7Lsf] wd{–sfo{df afwf kg]{ s'g} sfd sf/jfO{,
                     cfly{s sf/f]af/ jf cGo Joj:yf ;DaGwL sfd ug]{ .
!(=        56 u'7 Lsf] xs bfloTj ;+:yfgdf ;g]M{ ;a} 56 u'7L /fhu'7Ldf kl/0ft eO{ To:tf]
           56 u'7Lsf] rn crn hfoh]yf, b]jdlt{ ;d]t pk/ 56 u'7Lsf] eO/fv]sf] ;a}
           clwsf/ ;+:yfgdf ;g]{5 / To:tf 56 u'7Lsf u'l7of/ vfGuLbf/sf] ;a} xs clwsf/
           ;dfKt x'g]5 .
    !(s= lghL u'7 Lsf] nut -!_ lghL u'7Lsf u'7Lof/n] u'7Lsf] nut tf]lsP adf]lhdsf]
          ghL          nutM
           9fFrfdf ;+:yfgdf lbg' kg]{5 .



4
     bf];|f] ;+zfwgåf/f ;+zf]lwt .


                                                     9
-@_ pkbkmf -!_ adf]lhd nut k|fKt ePkl5 ;+:yfgn] JolQmut jf
      kfl/jfl/s ?kdf / ;fdflhs lxtsf] nflu /flvPsf lghL u'7Lsf] nut tf]lsP
      adf]lhd 5'§f5'§} /fVg' kg]{5 .
 @)= lghL u'7 Lsf] xs bfloTj ;+:yfgn] lng ;Sg]M -!_ s'g} lghL u'7Lsf] bftf ;d]t ;a}
      jf clwsf+z u'7Lof/x?n] To:tf] lghL u'7Lsf] xs bfloTj ;+:yfgn] g} Joxf]g]{ u/L
      aGbf]a:t / ;~rfng ;+:yfgaf6 g} x'g lnlvt cg'/f]w u/]df ;+:yfgn] To:tf]
      u'7Lsf] xs bfloTj lnO{ aGbf]j:t / ;~rfng ug{ ;Sg]5 .
              -@_ JolQmut jf kfl/jfl/s ?kdf /flvPsf lghL u'7L afx]s ;fdflhs
      lxtsf] nflu /flvPsf lghL u'7Lsf u'7Lof/n] lznfkq, wd{kq, bfgkq cflbdf
      n]lvP adf]lhd ;f] u'7Lsf] ;~rfng gu/L u'7Lsf] ;DklQ lxgfldgf u/]sf] b]lvPdf
      u'l7of/n] lnlvt cg'/f]w gu/] klg ;+:yfgn] To:tf] u'7Lsf] lhDdf lnO{ aGbf]j:t
      ;~rfng ug{ ;Sg]5 .
              -#_ kz'klt cdfnsf]6 srx/Ldf st a'´fpg' kg]{ jf kz'klt u'xo]Zj/L;+u
      ;DalGwt ;a} vfnsf u'7Lsf] hUufsf] hUuf k|zf;g u'7L ;+:yfgn] lhDdf lnO{
      aGbf]a:t / ;~rfng ug{ ;Sg]5 .
              -$_ pkbkmf -!_ jf -@_ adf]lhd ;+:yfgn] xs bfloTj lnPkl5 To:tf] lghL
      u'7L /fhu'7Ldf kl/0ft eO{ To:tf] lghL u'7Lsf] rn, crn hfoh]yf, b]jdlt{ ;d]t
      pk/ lghL u'7L jf bftf u'l7of/sf] e}/x]sf] ;a} clwsf/ ;+:yfgdf ;g]{5 / To:tf]
      lghL u'7Lsf bftf, u'7Lof/, vfGuLbf/sf] ;a} xs clwsf/ ;dfKt x'g]5 .
@!=   /fhu'7 Ldf kl/0ft ePsf] 56 u'7 L / lghLu'7Lsf] ljj/0f hfoh]yf a'´fpg]M bkmf !(
      / @) adf]lhd /fhu'7Ldf kl/0ft ePsf] 56 u'7L jf lghL u'7Lsf bftf, u'l7of/ jf
      u'7L rnfOcfPsf JolQmn] ;+:yfgn] ;rgf k|sflzt u/]sf] 5 dxLgfleq ;+:yfgn]
      tf]s]adf]lhd To:tf] u'7Lsf] rn crn, hfoh]yfsf] ljj/0f / :ofxf ]:tf nufot
      ;a} lnvt ;+:yfgnfO{ a'´fpg' k5{ .
                                       kl/R5]b – $
                            u'7 L lhdLbf/L pGdng




                                           10
@@=       u'7 L lhdLbf/L pGdn g u'7L lhdLbf/L pGdng ul/Psf]5 . To:tf] pGdngsf]
                               gM
          kl/0ffd:j?k ;DalGwt u'7L df}hfsf] lhdLbf/Ll;t ;DalGwt lhdLbf/ k6jf/Lsf]
          ;a} xs clwsf/ :jtM ;dfKt ePsf] dflgg]5 .
                    t/ lhdLbf/L ;fysf] hUufsf xsdf lhdLbf/L pGdng ePsf] lhdLbf/sf]
          gfpFdf u'7L /}tfg gDa/Ldf btf{ x'g]5 .
@#=       lhdLbf/L ;DaGwL sf uhkq u'7L lhdLbf/Lsf] sfuhkq lhDdf ePsf] JolQmn] ;f]
                          sfuhkq
                             uhkqM
          sfuhkq ;+:yfgn] cfb]z lbPsf avt ;+:yfgnfO{ a'´fpg' k5{ .
@$=       dfnkf]t c;n tx;Ln ug]{ cGtl/d Joj:yf pGdng ePsf] u'7L lhdLbf/Lsf]
                                         Joj:yfM
          dfnkf]t c;n tx;Ln ug]{ ;DaGwdf ;+:yfgn] Joj:yf ldnfO{ ;rgf glbP;Dd
          ;DalGwt lhldbf/ k6jf/Ln] ;fljs adf]lhd dfnkf]t c;/ tx;Ln u/L ;+:yfgdf
          a'´fpg' kg]{5 .
                                            kl/R5]b – %
                                         /fhu'7 L hUuf
    @%= u'7 L t}g fyL hUufsf] aGbf]a:t M -!_ u'7L t}gfyL hUuf ;+:yfgn] cfkm} v]tL ug{ jf
          lnnfd a9fa9 u/fO{ btf{ ul/lbg ;Sg]5 .
                    -@_ u'7L t}gfyL hUuf dWo] P]nfgL afF´f] hUufsf] xsdf ;+:yfgn] cj:yf
          cg';f/ b]xfo adf]lhd s'g} klg Joj:yf ug{ ;Sg]5 M–
                               -s_   ;+:yfg cfkm}n] cfjfb ug]{,
                               -v_   tf]lsPadf]lhd s]xL jif{sf] st;Dd dfkmL u/L vf;
                                     ls;fgnfO{ ======== cfjfbL ug{ lbg], /
                               -u_   tf]lsPadf]lhd zt{ /fvL ================== u'7L /}tfg gDa/L
                                     hUufdf kl/0ft u/L btf{ u/L lbg] .
                    -#_ pkbkmf -!_ / -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg s'g} u'7L t}gfyL
          hUuf 3/ 38]/L jf pBf]u Jofkf/sf] nflu pko'Qm b]lvPdf To:tf u'7L hUuf /

¥
    klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .
4
    bf];|f] ;+zfwgåf/f ;+zf]lwt .

    bf];|f] ;+zfw]gåf/f l´lsPsf] .
r
    bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk .



                                                   11
;+:yfg cfkm}n] v]tL u/] u/fPsf] u'7L t}gfyL hUuf cfjfbL jf P]nfgL h] ePklg
          pkof]u / 7fpFsf] dxTj x]/L ;+:yfgn] tf]lsPadf]lhd ============== a9fa9 u/fO{
          u'7L /}tfg gDa/L hUufdf kl/0ft u/L btf{ u/L lbg ;Sg]5             / @)$^ r}q @^ ut]
          eGbf klxn] g} u'7L t}gfyL hUufdf cfkmg}} kFhL nufO{ 3/ agfO{ a;f]jf;
          ul/;s]sfsf] xsdf To:tf] 3/ 38]/L o;} P]gdf cGoq Joj:yf ul/P cg';f/
          dNofªsg ;ldltn] tf]s]sf] dNosf] cfwf/df lghs} gfddf /}tfg gDa/Ldf kl/0ft
          u/L btf{ ug{ ;lsg]5 .
                    -$_ pkbkmf -!_, -@_ / -#_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg b]j:yn
          /x]sf jf b]jL b]jtf b]j:yn kj{ khf hfqf;+u ;DalGwt wfld{s Pj+ ;fj{hlgs klt{
          hUuf s'g} JolQmsf] gfddf btf{ ul/g] 5}g . To:tf] hUuf btf{ ul/Psf] /x]5 eg] klg
          ;+:yfgn] To:tf] hUufsf] btf{ ab/ ug{ ;Sg]5 .
@^=       u'7 L cwLg:y hUufsf] aGbf]a:t -!_ of] P]g k|f/De ePkl5 sf7df8f}+ pkTosf /
                                     :tM
          kxf8 Onfsfdf hf]tfxfn] btf{jfnfnfO{ st a'´fO{ btf{jfnf df]xLn] /fhu'7LnfO{ k/}
          lhG;L jf cfFlzs lhG;L / cfFlzs u'7Lsf] efpn] gubLdf a'´fpg' kg]{ u'7L
          cwLg:y hUufdf btf{jfnfsf] ;a} xs clwsf/ ;dfKt eO{ To:tf] hUufdf ;+:yfgsf]
          k0f{ :jfldTj sfod x'g]5 / To:tf] hUufdf vf; hf]tfxf ls;fgn] k|rlnt sfgg
          adf]lhd df]lxofgL xs kfpg]5 .
                         -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd xs ;dfKt x'g] btf{jfnf df]xLn] lghsf]
          ;flas hUufdf k|rlnt sfgg adf]lhd nfUg] dfnkf]tsf] bz u'0ffn] x'g] /sd
          Ifltklt{jfkt tf]lsPadf]lhd kfpg]5 . To;/L Ifltklt{ kfpg] btf{jfnfn] u'7LnfO{
          ltg'{kg]{ aSof}tf /sd eP ;f] s§f u/L Iflt{klt{sf] /sd kfpg]5 .
                         -#_ pkbkmf -@_ adf]lhd btf{jfnf df]xLnfO{ lbOg] Ifltklt{sf] /sd
          btf{jfnfsf] xs ;dfKt eO{ cfˆgf] xs x'g cfpg] vf; hf]tfxf ls;fgn] ;+:yfgdf
          tf]lsPadf]lhd a'´fpg' kg]{5 .


¥
     klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

    klxnf] ;+zf]wgåf/f yk .
¡
     klxnf] ;+zf]wgåf/f l´lsPsf] .



                                               12
-#s_ btf{jfnf df]xLn] ;+:yfgdf a'´fpg' kg]{ st ga'´fO{ aSof}tf /xg
           uPsf] b]lvPdf hf]tfxf ls;fgn] To:tf] aSof}tf /x]sf] cjlwsf] st btf{jfnf
           df]xLnfO{ a'´fPsf] lg:;f ;+:yfgdf k]z ug'{ kg]{5 .
                         -#v_ pkbkmf -#s_ adf]lhd st a'´fPsf] lg:;f k]z ug{ g;s]df lg:;f
           k]z ug{ g;s] hltsf] st ;+:yfgdf a'´fpg' kg]{5 .
                           -$_ btf{jfnf df]xLsf] xs ;dfKt eO{ cfˆgf] xs x'g cfpg] vf; hf]tfxf
           ls;fgn] pkbkmf -#_ df tf]lsP adf]lhdsf] Ifltklt{sf] /sd bflvn gu/]df jf
           pkbkmf -#v_ adf]lhd aSof}tf st tf]lsPadf]lhd glt/]df ;f] hUufsf] st glt/]
           ;/x sf/jfO{ u/L ;f] hUufdf tf]lsPsf] b:t/ lnO{ csf]{ df]xL sfod ug{ ;lsg]5 .
                           -%_ pkbkmf -$_ adf]lhd sf/jfO{ u/L csf]{ df]xL sfod x'g cfPdf
           To:tf] df]xLn] pkbkmf -#_ adf]lhd xs ;dfKt ePsf] btf{jfnf df]xLnfO{ ltg'{kg]{
           Ifltklt{sf] afFsL /sd / pkbkmf -#v_ adf]lhdsf] st ;d]t ;+:yfgdf
           tf]lsPadf]lhd a'´fpg' kg]{5 .
                          -^_ ================
                      -_ o; bkmfdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg s'g} u'7L cwLg:y hUufdf
           s;}n] sfgg adf]lhd clwsf/ kfO{ 3/–af/L agfO{ a;f]af; u/L cfPsf] eP
           k|rlnt g]kfn sfgg adf]lhd 3/–af/L jfkt /fVg kfpg] hUufsf] xb;Dd hUuf
           ;f]xL JolQmsf] gfddf df]lxofgLdf btf{ x'g]5 .
                                                 kl/R5]b – ^
                                            df]xLsf] Joj:yf
@=        df]l xofgL xs nfUg]M u'7L hUufdf vf; hf]tfxf ls;fgn] k|rlnt sfgg adf]lhd
           df]lxofgL xs kfpg]5 .
             t/,




4
    bf];|f] ;+zfwgåf/f ;+zf]lwt .


                                                     13
-s_       u'7Lsf] s'g} lglZrt sfd u/] afkt hf]tL ef]u ug{ kfpg] /sdLn] To:tf]
                   hUufdf df]lxofgL xs kfpg] 5}g .
         -v_       ;fljsb]lv v]tL u/L gcfPsf] afu au}rf ePsf] jf tf]lsPsf] zx/ ahf/sf]
                   klt{ u'7L hUufdf df]lxofgL xs kfpg] 5}g .
@*=      u'7 L hUufdf nfUg] st lt/f M -!_ ;+:yfgnfO{ st ltg'{ kg]{ u'7L hUufdf ;/sf/L
                                lt/f]
         /}s/ hUufjfnfn] df]xLaf6 hUufsf] 7fpF / lsl;d cg';f/ kfpg] ;/x st nfUg]5 .
                      t/ of] P]g k|f/De x'Fbfsf jvt lsl;d cg';f/sf] steGbf sd a'´fO{
         cfPsf] /x]5 eg] ;f]xL adf]lhd g} st lnOg]5 .
                        -@_ of] P]g k|f/De x'Fbfsf] cj:yfdf df]xLn] wfg, rfdn, ds}, sf]bf], ux'F
         cflb cgfh afx]s c? k|sf/sf] lhG;L a'´fO{ cfPsf]df df]xLn] ;flas adf]lhds}
         lhG;L a'´fpg' kg]{5 .
                   t/ o; pkbkmf adf]lhd lhG;L ;fdfgsf] dNo k|lt /f]kgL jf laufxfdf
         pkbkmf -!_ adf]lhd df]xLn] a'´fpg] stsf] dNo eGbf a9L kg]{ u/L c;n ul/g]
         5}g .
                        -#_ pkbkmf -@_ adf]lhd df]xLn] a'´fpg] lhG;Lsf] dNo lglZrt ug]{
         clwsf/ ;+:yfgnfO{ x'g]5 .
                        -$_ u'7L hUufdf nfu]sf] st df]xLn] :yfgLo ahf/ efpn] gubLdf klg
         a'´fpg ;Sg]5 .
                        -%_ bkmf @( sf] pkbkmf -!_ df tf]lsPsf] st ltg]{ ;dodf st
         a'´fpg]nfO{ ;+:yfgn] stsf] kGw| k|ltzt;Dd 56 lbg]5 .
@(=      st ltg]{ ;DaGwL Joj:yf -!_ ;+:yfgnfO{ st ltg'{ kg]{ u'7L hUufsf] df]xLn]
                          Joj:yfM
         ;/sf/L /}s/ hUufsf] df]xLn] st ltg]{ ofd ;do;Dddf ;+:yfgnfO{ u'7L hUufsf]
         df]xLn] st a'´fpg' kg]{5 . ;f] Dofbleq st ga'´fPdf To:tf] df]xLsf] df]lxofgL
         xs ;+:yfgn] ;dfKt ug{ ;Sg]5 .


  klxnf] ;+zf]wgåf/f yk .
¥
  klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

  klxnf] ;+zf]wgåf/f yk .




                                                 14
t/ ;+:yfgn] cfjZos b]v]df b'O{ dxLgf;Dd st a'´fpg Dofb yk ug{
            ;Sg]5 .
                      -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd df]lxofgL xs ;dfKt ePsf]df lrQ ga'‰g] df]xLn]
            k}tL; lbgleq g]kfn ;/sf/;dIf ph/ ug{ ;Sg]5 .
                      -#_ pkbkmf -@_ adf]lhd kg{ cfPsf] ph/Ldf g]kfn ;/sf/ n] u/]sf] lg0f{o
            clGtd x'g]5 .
                      -$_ pkbkmf -!_ adf]lhd df]lxofgL xs ;dfKt ePsf] hUufsf] afFsL st
            ;fljs df]xLaf6 ;/sf/L afFsL ;/x ;+:yfgn] c;n–pk/ ug{ ;Sg]5 .
                      -%_ ;+:yfgnfO{ a'´fpg' kg]{ st ldGxf ug]{ ;DaGwdf k|rlnt g]kfn sfgg
            adf]lhd x'g]5 .
#)=         df]l xofgL xs v/Lb – laqmL ug{ ;lsg] ljz]i f Joj:y eld;'wf/ P]g, @)@! tyf
                          v/Lb–                          Joj:yfM
            cGo k|rlnt g]kfn sfggdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg o; P]g adf]lhd
            df]lxofgLdf sdfO{ cfPsf] hUufsf] df]lxofgL xs v/Lb–laqmL x'g ;Sg]5 .
     #)s=             vfGuLsf] hUuf a]r lavg ug{ g kfpg M u'7Lsf] vfGuL hUuf vfGuLjfnfn]
                                                 gkfpg
                                                   kfpg]
            lwtf] aGws /fVg] jf cGo s'g} k|sf/n] xs 5f8L lbg kfpg] 5}g / To;/L xs 5f8L
            lbPdf xs 5f8L lbPsf] lnvt :jtM ab/ ePsf] dflgg]5 .
    #!=     psf; x'g cfPsf] hUufsf] ;DaGwdf ;+:yfgnfO{ a'´fpg' kg]{ st jf cGo /sd
                                    ;DaGwdfM
            ga'´fO{ 5f8L psf; x'g cfPsf] hUuf ;+:yfgn] cfkm} v]tL ug{ jf cGo s'g}
            sfddf nufpg ;Sg]5 .
#@=         u'7 L /}t fg gDa/L hUufdf dfnkf]t nfUg M-!_;/sf/L /}s/ hUufsf] hUufjfnfn]
                                              nfUg]
            hUufsf] lsl;d cg';f/ g]kfn ;/sf/df dfnkf]t a'´fP ;/x u'7L /}tfg gDa/L
            hUufsf] hUufjfnfn] ;+:yfgdf dfnkf]t a'´fpg]5 .
                      -@_ u'7L /}tfg gDa/L hUufdf hUufjfnfsf] xs / x}l;ot k|rlnt sfgg
            adf]lhd ;/sf/L /}s/ hUufsf] hUufjfnfsf] ;/x g} x'g]5 .
                      -#_ o; bkmfsf] k|of]hgsf] nflu hUufjfnf eGgfn] o; P]g adf]lhd
            ;+:yfgnfO{ dfnkf]t ltg'{ kg]{ u/L u'7L hUuf cfˆgf] gfddf btf{ eO{ ;f] btf{sf]

     klxnf] ;+zf]wgåf/f yk .
4
     bf];|f] ;+zfwgåf/f ;+zf]lwt .


                                                15
gftfn] pQm hUufdf xs x'g] JolQm / To:tf] JolQmsf] xsjfnf jf c+lzof/ ePsf]
      gftfn] jf To:tf] JolQmn] k|rlnt g]kfn sfgg adf]lhd cfˆgf] xs 5f]8L lbPsf]n]
      ;f] hUuf cfˆgf] gfddf btf{ u/fpg] xs k'u]sf] JolQm ;D´g' k5{ .
##=   dfnkf]t c;n ug]{ Jo j:yf M-!_ ;+:yfgn] dfnkf]t c;n ug]{ Joj:yf ug]{5 .
                        Joj:yf
             -@_ dfnkf]t c;n ug]{ Dofb k|rlnt g]kfn sfggdf tf]lsP adf]lhd
      x'g]5 . dfnkf]t c;n ug{ Dofb gf3]df hl/jfgf ug]{, dfnkf]t afFsLdf hUuf
      lnnfd ug]{ / ldGxf lbg] ;d]tdf k|rlnt g]kfn sfggdf ePsf] Joj:yf ;+:yfgn]
      c;n ug]{ dfnkf]tsf xsdf klg nfu x'g]5 . u'7Lsf] dfnkf]t c;n tx;Ln ug{
      tf]lsPsf] sfof{nox?n] ;d]t k|rlnt g]kfn sfgg adf]lhd dfnkf]t c;n ug]{
      ;DaGwL clwsf/sf] k|of]u ug{ kfpg]5 .
#$=   axfn / eaxfn c;n – pk/ ug]{ Joj:yf -!_ u'7L hUufdf 3/ k;n agfpg lbO{
                                    Joj:yfM
      eaxfn lnO{ cfPsf] jf u''7Ln] g} 3/ k;n agfO{ jf kf6L kf}jfx? axfndf lbO{
      axfn lnO{ cfPsf]df of] bkmf k|f/De ePkl5 ;+:yfgn] To:tf] eaxfn jf axfnsf]
      ;DaGwdf gofF sa'lnot u/fpg ;Sg]5 . o;/L gofF sa'lnot u/fpFbf eaxfn jf
      axfnsf] c° ;+:yfgn] tf]s]adf]lhd x'g]5 .
             -@_ axfn jf eaxfndf a:g] JolQmn] ;+:yfgn] tf]lslbPsf] Dofbleq gofF
      sa'lnot ug'{ kg]{5 . ;f] Dofbleq sa'lnot gu/]df ;f] axfnjfnf jf eaxfnjfnf
      JolQmsf 3/ jf k;ndf ef]urng ug]{ xs :jtM ;dfKt x'g]5 / ;+:yfgn] ;f] 3/
      k;n cGo JolQmnfO{ axfndf lbg jf cfkm}n] ef]u rng ug{ ;Sg]5 .
#%=   b:t/ lnO{ df]l xofgLdf btf{ ug {M -!_ of] P]g k|f/De x'g'eGbf cl3 u'7L hUufdf
                                   ug]
      eafxn nufO{ cfPsf]df eaxfnjfnfn] df]lxofgLdf btf{ u/fpg rfx]df ;+:yfgn]
      tf]s]adf]lhd b:t/ lnO{ df]lxofgLdf btf{ ul/lbg ;Sg]5 .
             -@_ of] P]g k|f/De x'Fbfsf] avt ;+:yfgsf] :jLs[lt glnO{ s;}n] u'7L hUufdf
      3/ agfO;s]sf] /x]5 eg] To:tf] hUuf ;+:yfgn] tf]s] adf]lhd b:t/ lnO{
      df]lxofgLdf btf{ ul/lbg ;Sg]5 .
             -#_ of] P]g k|f/De ePkl5 s;}sf] gfddf df]lxofgLdf btf{ ePsf] u'7L hUuf
      jf s;}sf] gfddf btf{ gePsf] P]nfgL jf afF´f] u'7L hUuf jf u'7Lsf] afu au}rfdf
      s;}n] 3/ agfpg ;+:yfgsf] :jLs[lt dfu]df ;+:yfgn] tf]s] adf]lhd b:t'/ lnO{


                                           16
:jLs[lt lbg ;Sg]5 . o;/L ;+:yfgsf] :jLs[lt glnO{ To:tf] hUufdf s;}n] 3/
           agfPdf ;f] hUuf / ;f] hUufdf agfPsf] 3/df To:tf] JolQmsf] xs ;dfKt eO{
           ;+:yfgsf] xs sfod x'g]5 .
                        t/ of] k|ltaGwfTds jfSof+z k|f/De x'g'eGbf cl3 3/ agfPsf]df To:tf]
           3/ agfpg] JolQmsf] s'g} ablgot lyPg eGg] ;+:yfgnfO{ nfu]df ;+:yfgn] g]kfn
           ;/sf/sf] :jLs[lt lnO{ tf]lsPsf] cltl/Qm b:t'/ lnO{ df]lxofgLdf btf{ u/L lbg
           ;Sg]5 .
                     -$_ pkbkmf -!_, -@_ / -#_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg u'7L /}tfg
           gDa/L hUufdf 3/ agfpg ;+:yfgsf] :jLs[lt lng kg]{ 5}g .
      #^= u'7 L /}t fg gDa/Ldf btf{ ug{ kfpg M u'7L hUuf sdfpg] btf{jfnf df]xLn] ;f] hUuf
                                        kfpg]
           cfˆgf] gfpFdf u'7L /}tfg gDa/L hUufdf kl/0ft u/L btf{ u/fpg rfx]df lghn]
           tf]lsPsf] /sd tf]lsPadf]lhd ;+:yfgdf a'´fPdf ;f] hUuf ;+:yfgn] lghsf]
           gfddf u'7L /}tfg gDa/L hUufdf btf{ u/L lbg]5 .
                                          kl/R5]b – 
                                            ljljw
#=        xbaGbL ;DaGwL Joj:yf u'7L /}tfg gDa/L hUufsf] hUufjfnf / u'7L hUufsf
                         Joj:yfM
           df]xLsf ;DaGwdf xbaGbL;DaGwL k|rlnt g]kfn sfggsf] ;a} Joj:yf nfu x'g]5 /
           ;f] k|of]hgsf nflu u'7L hUuf / ;/sf/L /}s/ hUuf b'a}sf] lx;fa u/L xbaGbL
           sfod ug'{ k5{ .
#*=        u'7 L t}g fyL hUufsf ;DaGwdf ljz]i f Joj:yf o; P]g adf]lhd u'7L t}gfyL x'g]
                                                Joj:yfM
           hUuf /fhu'7L / ;+:yfgsf] lxt ljkl/t s'g} JolQmn] s'g} lsl;dn] aGbf]a:tLdf
           lnPsf] eP klg u'7L ;+:yfg P]g, @)@! nfu ePkl5 aGbf]a:tL kfPsf] To:tf] xs
           clwsf/ :jtM ;dfKt eO{ To:tf]df ;+:yfg / /fhu'7Lsf] xs / :jfldTj k'gM sfod
           x'g]5 .
           t/–



    klxnf] ;+zf]wgåf/f yk .
¥
     klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .


                                                17
-!_       aGbf]a:tLdf kfPsf] hUuf 3/af/Lsf] nflu k|of]u ePsf]df cGo k|rlnt
                     sfggn] kfPsf] xb;Dd To:tf] JolQmsf] gfpFdf u'7L /}tfg gDa/Ldf btf{
                     x'g]5 afFsL hUufdf ;+:yfgnfO{ o; P]g adf]lhd st lt/f] a'´fpg kg]{5 .
           -@_       g]kfn ;/sf/sf] :jLs[lt lnO{ u'7L ;+:yfgn] bz laufxf;Dd s;}sf] gfddf
                     u'7L /}tfg gDa/Ldf btf{ u/]sf] hUufsf] xsdf of] bkmf nfu x'g] 5}g .
    #(= u'7 L 3/ jf hUuf ;fljs adf]l hd btf{ x'g M] -!_ u'7L t}gfyL hUuf u'7L cwLg:y
           hUufdf, u'7L cwLg:y hUuf u'7L /}tfg gDa/L hUufdf jf u'7Lsf] 3/ jf hUuf
           /}s/df btf{ ePsf] k|dfl0ft x'g cfPdf k|zf;sn] jf k|zf;ssf] sfd ug]{
           k|zf;sLo k|d'vn] To:tf] u'7Lsf] 3/ jf hUuf ;fljssf] u'7L t}gfyL hUuf, u'7L
           clwg:y hUuf jf u'7L /}tfg gDa/Ldf g} btf{ ug{ ;Sg]5 . To;/L btf{ eO;s]kl5
           ;f] 3/ jf hUufsf] klxn] btf{ ePsf] nut s§f x'g]5 .
                      -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd k|zf;sn] jf k|zf;ssf] sfd ug]{ k|zf;sLo
           k|d'vn] u/]sf] lg0f{odf lrQ ga'‰g] JolQmn] ;f] lg0f{o pk/ k}tL; lbg leq
           k'g/fj]bg cbfntdf k'g/fj]bg lbg ;Sg]5 .
$)=        hfoh]y f /f]S sf /fVg kg]M{ ;+:yfgdf lwtf] /fv]sf] crn ;DklQ /f]Ssf ug{
           ;+:yfgaf6 n]lvcfPdf ;DalGwt sfof{non] To:tf] crn ;DklQsf] ;'qmL–laqmL,
           ef]uaGwsL, b[li6aGwsL jf cGo s'g} k|sf/n] s;}nfO{ xs 5f]8L lbg gkfpg] u/L
           /f]Ssf ug'{ kg]{5 .
$!=        afFs L aSof}t f c;n ug]M{ -!_ ;+:yfgn] c;'n pk/ ug'{ kg]{ dfnkf]t, st, axfn,
           eaxfn, k]ZsL, 7]s,         hl/jfgf, lauf], z'Ns, cltl/Qm z'Ns, b:t'/ cflb afFsL–
           aSof}tf ;+:yfgn] ;/sf/L afFsL ;/x ;DalGwt JolQmsf] lwtf] jf cGo hfoh]yf
           lnnfd laqmL u/L c;n–pk/ ug{ ;Sg]5 .
                      -@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] afFsL–aSof}tf c;n ubf{ ;+:yfgn] dgfl;a
           b]v]df bz k|ltzt;Dd Aofh ;d]t nufO{ ls:tfaGbLdf c;n pk/ ug{ ;Sg]5 .




4
     bf];|f] ;+zfwgåf/f ;+zf]lwt .

    klxnf] ;+zf]wgåf/f yk .


                                                   18
-#_ pkbkmf -!_, -@_ / bkmf @* df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg
           tf]lsPsf]      cjlw;Ddsf] aSof}tf /sd ;+:yfgn] tf]lslbP          adf]lhdsf] b/df
           ls:tfaGbLdf gubLdf c;n ug{ ;Sg]5 .
$@=        g]k fn ;/sf/n] hUuf clwu|x 0f u/] jfkt ;f]w egf{ ug]M{ g]kfn ;/sf/n] u'7L hUuf
           clwu|x0f u/]df ;f] hUufsf] d'cfJhf /sdsf] ;§f hUuf g} ;f]wegf{ ug{ ;Sg]5 .
                     t/ u'7L /}tfg gDa/L hUuf clwu|x0f u/]df g]kfn ;/sf/n] ;+:yfgnfO{ ;f]
           hUufsf] nfUg] dfnkf]t jfkt Ifltklt{ lbg' kg]{5 .
    $@s=             g]k fn ;/sf/n] u'7 L hUuf lng ;Sg M g]kfn ;/sf/n] ;+:yfgsf] :jfldTjdf
           /x]sf] u'7L hUuf ;fdflhs sNof0f jf ;fd'bflos lxtsf] nflu pknAw ug{ jf
           u/fpg cfjZos b]v]df Jojxfl/stf x]/L ;x'lnot dNodf lng ;Sg]5 .
$#=        lthf{ Joj:yf x6fpg ;lsg]M u'7Lsf dxGt, khf/L, u'l7of/ / cGo /sdLx?n]
           vfGuL jf lthf{ Joj:yfaf6 lhG;L vfO{ cfPsf]df To;sf] ;§f ;+:yfgn] lghx?nfO{
           kfl/ldssf] Joj:yf ug{ ;Sg]5 .
$$=        k|f rLg dl t{ tyf u/uxgfsf] ;DaGwdf -!_/fhu'7Lsf dxGt, khf/L, u'l7of/ tyf
                                        ;DaGwdfM
           cGo /sdLx?n] cfˆgf] lhDdfsf] b]jL–b]jtfsf] k|flrg dlt{ u/uxgf, efF8f–jt{g
           cflb ;'/lIft x'g] u/L To;sf] cBfjlws nut agfO{ ;+:yfgaf6 hFrfO{ /fVg' kg]{5 .
                     -@_ To:tf] dxGt, khf/L, u'l7of/, tyf cGo /sdLx?sf] cbnLabnL x'Fbf
           cfˆgf] lhDdfsf] nut adf]lhdsf] dfn;fdfg a/a'´f/y ug'{ kg]{5 .
                     -#_ /fhu'7Lsf b]jL–b]jtfsf] a]rNtLsf u/uxgf, efF8f–jt{g cflb ;fdfgx?
           lhDdf lng] JolQmn] ;f] ;fdfgx? ;+:yfgdf ;'/lIft;fy /fVg rfx]df lghn] ;f]
           ;fdfgx? ;+:yfgdf a'´fpg ;Sg]5 . ;+:yfgn] rfx]df To:tf] u/uxgf efF8f–
           jt{gx? ;+:yfgdf a'´fpg nufpg ;Sg]5 .
$%=        uxgf / cGo ;DklQsf] Joj:yf ug{ M -!_ /fhu'7Lsf b]jL–b]jtfnfO{ r9fPsf] uxgf,
           efF8fs'F8f / cGo lhG;L ;DklQsf] ;'/Iffsf] nflu ;+:yfgn] cfjZos Joj:yf ug]{5 .



r
    bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk .




                                                 19
-@_ b]jL–b]jtfnfO{ r9fPsf] uxgf / cGo ;DklQ hfFRbf dgfl;a sf/0fn]
          afx]s gk'u ePsf] b]lvPdf ;+:yfgn] ;f] lhDdf lng] JolQmaf6 egf{ xfNg nufpg
          ;Sg]5 / To;/L ;§f egf{ gxfn]df ;+:yfgn] lauf] adf]lhdsf] /sd To:tf]
          JolQmaf6 ;/sf/L afFsL ;/x c;n pk/ ug]{5 .
$^=       u'7 L hUufsf] xf6 – ahf/ ;DaGwdf -!_ k|rlnt g]kfn sfggdf h'g;'s} s'/f
                        xf6–       ;DaGwdfM
          n]lvPsf] eP tfklg u'7Lsf] hUufdf nfUg] xf6, d]nf jf ahf/af6 ufpF ljsf;
          ;ldlt jf gu/kflnsfn] p7fPsf] /sd jf b:t'/sf] krf; k|ltzt /sd ;+:yfgdf
          a'´fpg' kg]{5 .
                     -@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ;+:yfgn] rfx]df To:tf]
          xf6, d]nf jf ahf/ nfUg] u'7L hUuf ;+:yfgn] cfkm}+ Joj:yf ug{ jf pkof]u ug{
          ;Sg]5 .
$=       u'7 L hUufsf] gfk – hfFr ;DaGwdf -!_ u'7L hUufsf] gfk–hfFr ubf{ ;DalGwt
                        gfk–       ;DaGwdfM
          clwsf/Ln] ;f] ug{ cufj} ;f] s'/fsf] ;rgf ;+:yfgsf] sfof{nodf lbg' kg]{5 .
                     -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ;+:yfgnfO{ ;rgf glbPdf To:tf] clwsf/LnfO{
          lghsf] ;]jf–zt{;DaGwL k|rlnt sfggadf]lhd ljefuLo sf/jfO{ ul/g]5 .
$*=       c:yfoL lg:;f lbg M u'7L hUufsf] hf]tfxf c:yfoL lg:;f / hUuf wgLsf] :yfoL
                       lbg]
          k|df0f–khf{ /}s/ hUufsf] lg:;f lbg] sfof{non] lbg]5 .
$(=       lsQf sf6 g]M] u'7L hUufsf] lsQf sf6g' kbf{ ;f] lsQf sf6g] sfo{ /lhi6«]zg ug]{
               sf6g
          sfof{non] ug]{5 .
%)=       u'7 L hUufdf btf{ u/fpg' kg {M of] P]g k|f/De x'g'eGbf cl3 s'g} JolQmn] u'7L hUuf
                                   kg]
          hfgL hfgL /}s/df btf{ u/fPsf] eP To:tf] JolQmn] of] P]g k|f/De ePsf] ldltn] ^
          dxLgfleq ;f] hUuf k'gM u'7L hUufdf btf{ u/fpg' kg]{5 .
%!=       u'7 L t}g fyL hUufsf] rSnfaGbL ldnfpg]M ;+:yfgn] u'7L t}gfyL hUufsf] rSnfaGbL
          ldnfpg cfjZos b]v]df hUuf ;§fk§f u/L rSnfaGbL ldnfpg ;Sg]5 .
%@=       ;+:yfgnfO{ lgb]{z g lbg] clwsf/ g]kfn ;/sf/n] cfjZos b]v]df ;+:yfgnfO{
                                   clwsf/M
          cfjZos lgb]{zgx? lbg ;Sg]5 . To;/L lgb]{zg ePdf ;+:yfgn] To:tf] lgb]{zgx?
          kfngf ug'{ kg]{5 .
4
    bf];|f] ;+zfwgåf/f ;+zf]lwt .


                                                20
%#= ;+:yfgnfO{ ;xof]u ug'{ kg]M{ u'7Lsf] k/Dk/fadf]lhd rnfpg' kg]{ sfd u'7Lsf] rn
          crn ;DklQsf] ;+/If0f ug]{ sfd / ;+:yfgsf] 3/ hUuf b]j:yn kf6L kf}jfdf
          ;+:yfgsf] :jLs[lt a]u/ ha/h:tL ef]urng ug]{nfO{ x6fpg] h:tf sfddf :yfgLo
          k|zf;g, k|x/L / ufpF ljsf; ;ldlt jf gu/kflnsfn] ;xof]u ug'{ kg]{5 .
%$=       ljj/0f jf dfnkf]t ga'´fpg]n fO{ ;hfo bkmf @!, @# jf @$ adf]lhd ;+:yfgnfO{
                                          ;hfoM
          a'´fpg' kg]{ ljj/0f, lnvt jf dfnkf]t bflvn gu/]df To:tf] JolQmnfO{ kRrL;
          ;o ?k}ofF;Dd hl/jfgf x'g]5 .
%%=       u'7 L hUuf /}s/df btf{ u/fpg]n fO{ ;hfo of] P]g k|f/De ePkl5 hfgL hfgL u'7L
                                             ;hfoM
          hUuf /}s/df btf{ u/fpg] JolQmnfO{ jf bkmf %) adf]lhd u'7L hUufdf btf{
          gu/fpg] JolQmnfO{ /}s/df btf{ ePsf] hUufsf] k|rlnt b/efpn] x'g cfpg] df]n
          a/fa/;Dd hl/jfgf x'g]5 . To;/L /}s/df btf{ ul/Psf] hUuf u'7Ldf k'gM btf{
          ul/g]5 / To:tf] hUufdf 3/ k;n agfO;s]sf] /x]5 eg] ;f] hUufdf eaxfn
          nfUg]5 .
%^=       u/uxgf cflb lxgfldgf ug]{n fO{ ;hfo /fhu'7Lsf b]jL–b]jtfnfO{ r9fPsf] u/uxgf
                                         ;hfoM
          tyf cGo ;DklQ s;}n] lxgfldgf u/]df lghaf6 lauf] c;n u/L lghnfO{ lauf]
          adf]lhd hl/jfgf x'g]5 .
%=       wd{n f]k ug]{n fO{ ;hfo u'7Lsf] lnvt, lznfkq, bfgkq cflb adf]lhd ug'{ kg]{ sfd
                             ;hfoM
          gu/L wd{nf]k u/]df To:tf] JolQmnfO{ kfFr;o ?k}ofF;Dd hl/jfgf x'g]5 / To:tf]
          JolQmnfO{ u'7Lsf] lnvt, lznf–kq, bfgkq, cflb adf]lhd sfd ug]{ u/fpg
          ;lsg]5 . ;f] adf]lhd gug]{ dxGt, khf/L, u'l7of/ / cGo /sdLx?nfO{ vf/]h u/L
          csf]{ JolQm lgo'lQm ug]{ ;lsg]5 .
%*=       cGo ;hfo bkmf %$, %%, %^, / % df n]lvPb]lv afx]s s;}n] o; P]gsf]
              ;hfoM
          alv{nfk cGo s'g} sfd u/]df lghnfO{ Ps xhf/ ?k}ofF;Dd hl/jfgf x'g]5 .
%(=       ;hfo ug]{ clwsf/L -!_ bkmf %$, %%, %^, % / %* adf]lhd ;hfo ug]{ clwsf/
                    clwsf/LM
               k|zf;snfO{ x'g]5 .

¥
    klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .
4
    bf];|f] ;+zfwgåf/f ;+zf]lwt .
¥
    klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .


                                              21
-@_       pkbkmf -!_ cGtu{t        k|zf;sn] u/]sf] ;hfosf] cfb]z pk/
           g]kfn ;/sf/df k'g/fj]bg nfUg]5 .
^)=        cbfntnfO{ eP;/xsf] clwsf/ x'g ]M bkmf %$, %%, %^, % / %* adf]lhd sf/jfO{
           ubf{      k|zf;snfO{ aofg lng], ;fIfL k|df0f a'‰g] / sfuhkqx? bflvn u/fpg]
           ;DaGwdf cbfntnfO{ eP ;/xsf] clwsf/ x'g]5 .
^!=        cGo g]k fn P]g adf]l hd sf/jfO{ ug{ ;lsg]M o; P]gdf n]lvPsf] s'g} s'/fn] b]jL–
           b]jtfsf dlt{, u/xugf tyf ;+:yfgsf cGo ;DklQ lxgfldgf ug]{ JolQmnfO{
           e|i6frf/ lgjf/0f ;DaGwL k|rlnt sfggadf]lhd sf/jfO{ rnfpg afwf kg]{ 5}g .


^@=          ===========================
^@s=         =============================
^#=        ljz]i f 56 M -!_ k|rlnt g]kfn sfggdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ;+:yfg
           jfbL ePsf] d'2fdf sf]6{ kmL nfUg] 5}g / ;+:yfg jfbL jf k|ltjfbL ePsf] d'2f
           dfldnfdf ;+:yfgsf] jfl/;nfO{ xflh/ gu/fO{ gx'g] cj:yf k/L ;DalGwt c88f
           cbfntn] cfb]z lbPdf afx]s ;+:yfgsf] jfl/; tf/]vdf xflh/ e}/xg' kg]{ 5}g .
                        -@_ ;+:yfgn] cfˆgf] hfoh]yfsf] xs sfod u/fpg, nufgL c;n ug{,
           sd{rf/L, dxGt, khf/L, /sdL, u'l7of/, 7]sbf/ cflb;+u afFsL /x]sf] gubL lhG;L
           bflvnf u/fpg] st, 7]s, dfnkf]t, eaxfn ;d]tsf] h'g;'s} /sd c;n ug]{
           ;DaGwdf s'g} xbDofb nfUg] 5}g .
    ^#s= clwsf/ k|T ofof]h g ug{ ;Sg]M ;+:yfgn] cfjZostfg';f/ cfˆgf] clwsf/ cWoIf,
           ;b:ox?sf] pk;ldlt, k|zf;s jf ;+:yfgsf] s'g} sd{rf/LnfO{ ;'DkGg ;Sg]5 .




     bf];|f] ;+zf]wgåf/f vf/]h
¥
     klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

    klxnf] ;+zf]wgåf/f yk .
r
     bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk .




                                                   22
^#v= lhNnf sfof{n on] u'7 L / b]j:ynsf] /]v b]v ug'{ kg]M{ k|To]s lhNnf sfof{non] cfˆgf]
       lhNnfdf /x]sf] u'7Lx?sf] sfd sf/jfO{sf] cfjZos /]vb]v / lg/LIf0f ug'{sf ;fy}
       b]j:ynx?df /x]sf k|frLg dlt{, u/uxgf cflb ;DklQsf] /]vb]v ug'{ kg]{5 .
 ^#u= lhNnf u'7 L ;~rfng ; xof]u ;ldlt -!_ u'7L hUufsf] ;'Joj:yf ug{sf] nflu g]kfn
                         ;xof] ;ldltM
       ;/sf/n] cfjZostfg';f/ lhNnf u'7L ;~rfng ;xof]u ;ldlt u7g ug{ ;Sg]5 .
               -@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] ;ldltsf] u7g, sfd, st{Jo / clwsf/ tyf
        cGo sfo{ljlw tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
^$=    lj36g / To;sf] kl/0ffd -!_ s'g} sf/0fjz ;+:yfgnfO{ lj36g ug{' k5{ eGg]
                      kl/0ffdM
       g]kfn ;/sf/nfO{ nfu]df ;+:yfgnfO{ lj36g ug{ ;Sg]5 .
               -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ;+:yfg lj36g ePdf ;+:yfgsf] ;a} bfloTj /
        clwsf/x? g]kfn ;/sf/df ;/]sf] dflgg]5 .
^%=    ljlgod agfpg] clwsf/ o; P]gsf] p2]Zo sfof{lGjt ug{ ;+:yfgn] g]kfn
                     clwsf/M
       ;/sf/af6 :jLs[lt k|fKt u/L ljlgdox? agfpg ;Sg]5 .
^^=    vf/]h L / arfp -!_ u'7L ;+:yfg P]g, @)@( vf/]h ul/Psf]5 .
                 arfpM
               -@_ u'7L ;+:yfg P]g, @)@( cGtu{t eP u/]sf sfd sf/jfO{ o;} P]g
        cGtu{t eP u/]sf] dflgg]5 .


b|i 6Jo M      s]xL g]kfn sfg'g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)^# n] b]xfosf] zAbsf] ;§f b]xfosf]
               zAb /fvL ?kfGt/0f u/]sf] 5 M
                       ÆL % sf] ;/sf/Æ eGg] zAbsf] ;§f æg]kfn ;/sf/Æ .




                                              23

More Related Content

What's hot

२८ औं अन्तराष्ट्रिय १६ दिने लैंगिक हिंसा बिरुद्धको अभियान २०१९ अवधारणा पत्र अन्र
२८ औं अन्तराष्ट्रिय १६ दिने लैंगिक हिंसा बिरुद्धको अभियान २०१९ अवधारणा पत्र अन्र२८ औं अन्तराष्ट्रिय १६ दिने लैंगिक हिंसा बिरुद्धको अभियान २०१९ अवधारणा पत्र अन्र
२८ औं अन्तराष्ट्रिय १६ दिने लैंगिक हिंसा बिरुद्धको अभियान २०१९ अवधारणा पत्र अन्रWOREC Nepal
 
लैङ्गिक विभेदमा आधारित हिंसा र यसका प्रकार
लैङ्गिक विभेदमा आधारित हिंसा र यसका प्रकारलैङ्गिक विभेदमा आधारित हिंसा र यसका प्रकार
लैङ्गिक विभेदमा आधारित हिंसा र यसका प्रकारWOREC Nepal
 
Catholic Church Vedapadom Teachers Guide Std. 8 uploaded by james Adhikaram k...
Catholic Church Vedapadom Teachers Guide Std. 8 uploaded by james Adhikaram k...Catholic Church Vedapadom Teachers Guide Std. 8 uploaded by james Adhikaram k...
Catholic Church Vedapadom Teachers Guide Std. 8 uploaded by james Adhikaram k...James Joseph Adhikaram
 
बालबिवाह के हो?
बालबिवाह के हो?बालबिवाह के हो?
बालबिवाह के हो?WOREC Nepal
 
Computer netwoking notes & qustionspart 2
Computer netwoking notes & qustionspart 2Computer netwoking notes & qustionspart 2
Computer netwoking notes & qustionspart 2SirajRock
 
Modul lingkaran kelas xi (2019 2020)
Modul lingkaran kelas xi (2019 2020)Modul lingkaran kelas xi (2019 2020)
Modul lingkaran kelas xi (2019 2020)Amalia Prahesti
 
သင္တန္းမ်ားမ်ား တက္ၾကပါ
သင္တန္းမ်ားမ်ား တက္ၾကပါသင္တန္းမ်ားမ်ား တက္ၾကပါ
သင္တန္းမ်ားမ်ား တက္ၾကပါbabycandy007
 
विपन्न नागरिक औषधि उपचार कोष निर्देशिका २०७१
विपन्न नागरिक औषधि उपचार कोष निर्देशिका २०७१विपन्न नागरिक औषधि उपचार कोष निर्देशिका २०७१
विपन्न नागरिक औषधि उपचार कोष निर्देशिका २०७१Niraj Bartaula
 
Haridra Ganapati Mantra Sadhna Evam Siddhi
Haridra Ganapati Mantra Sadhna Evam SiddhiHaridra Ganapati Mantra Sadhna Evam Siddhi
Haridra Ganapati Mantra Sadhna Evam SiddhiSumit Girdharwal
 
HUKUM ELASTISITAS HOOKE FISIKA
HUKUM ELASTISITAS HOOKE FISIKAHUKUM ELASTISITAS HOOKE FISIKA
HUKUM ELASTISITAS HOOKE FISIKARirit Handayani
 
ေျမြေပြးမ
ေျမြေပြးမေျမြေပြးမ
ေျမြေပြးမbabycandy007
 
Jebathota Jeyageethangal Song Lyrics
Jebathota Jeyageethangal Song LyricsJebathota Jeyageethangal Song Lyrics
Jebathota Jeyageethangal Song LyricsDavid Rajah Selvaraj
 
253 အခ်စ္ႀကိမ္လုံး
253 အခ်စ္ႀကိမ္လုံး253 အခ်စ္ႀကိမ္လုံး
253 အခ်စ္ႀကိမ္လုံးmyoman
 
दाइजोप्रथा
दाइजोप्रथादाइजोप्रथा
दाइजोप्रथाWOREC Nepal
 
ဆယ္ေက်ာ္သက္ကေလးမ်ား
ဆယ္ေက်ာ္သက္ကေလးမ်ားဆယ္ေက်ာ္သက္ကေလးမ်ား
ဆယ္ေက်ာ္သက္ကေလးမ်ားkoluzoe
 

What's hot (20)

२८ औं अन्तराष्ट्रिय १६ दिने लैंगिक हिंसा बिरुद्धको अभियान २०१९ अवधारणा पत्र अन्र
२८ औं अन्तराष्ट्रिय १६ दिने लैंगिक हिंसा बिरुद्धको अभियान २०१९ अवधारणा पत्र अन्र२८ औं अन्तराष्ट्रिय १६ दिने लैंगिक हिंसा बिरुद्धको अभियान २०१९ अवधारणा पत्र अन्र
२८ औं अन्तराष्ट्रिय १६ दिने लैंगिक हिंसा बिरुद्धको अभियान २०१९ अवधारणा पत्र अन्र
 
लैङ्गिक विभेदमा आधारित हिंसा र यसका प्रकार
लैङ्गिक विभेदमा आधारित हिंसा र यसका प्रकारलैङ्गिक विभेदमा आधारित हिंसा र यसका प्रकार
लैङ्गिक विभेदमा आधारित हिंसा र यसका प्रकार
 
Catholic Church Vedapadom Teachers Guide Std. 8 uploaded by james Adhikaram k...
Catholic Church Vedapadom Teachers Guide Std. 8 uploaded by james Adhikaram k...Catholic Church Vedapadom Teachers Guide Std. 8 uploaded by james Adhikaram k...
Catholic Church Vedapadom Teachers Guide Std. 8 uploaded by james Adhikaram k...
 
Aturan Rantai Pada Turunan
Aturan Rantai Pada TurunanAturan Rantai Pada Turunan
Aturan Rantai Pada Turunan
 
बालबिवाह के हो?
बालबिवाह के हो?बालबिवाह के हो?
बालबिवाह के हो?
 
Computer netwoking notes & qustionspart 2
Computer netwoking notes & qustionspart 2Computer netwoking notes & qustionspart 2
Computer netwoking notes & qustionspart 2
 
Modul lingkaran kelas xi (2019 2020)
Modul lingkaran kelas xi (2019 2020)Modul lingkaran kelas xi (2019 2020)
Modul lingkaran kelas xi (2019 2020)
 
Penguraian vektor
Penguraian vektorPenguraian vektor
Penguraian vektor
 
သင္တန္းမ်ားမ်ား တက္ၾကပါ
သင္တန္းမ်ားမ်ား တက္ၾကပါသင္တန္းမ်ားမ်ား တက္ၾကပါ
သင္တန္းမ်ားမ်ား တက္ၾကပါ
 
विपन्न नागरिक औषधि उपचार कोष निर्देशिका २०७१
विपन्न नागरिक औषधि उपचार कोष निर्देशिका २०७१विपन्न नागरिक औषधि उपचार कोष निर्देशिका २०७१
विपन्न नागरिक औषधि उपचार कोष निर्देशिका २०७१
 
Haridra Ganapati Mantra Sadhna Evam Siddhi
Haridra Ganapati Mantra Sadhna Evam SiddhiHaridra Ganapati Mantra Sadhna Evam Siddhi
Haridra Ganapati Mantra Sadhna Evam Siddhi
 
Business studies class 12 # organizing in Nepali medium # Organizing for clas...
Business studies class 12 # organizing in Nepali medium # Organizing for clas...Business studies class 12 # organizing in Nepali medium # Organizing for clas...
Business studies class 12 # organizing in Nepali medium # Organizing for clas...
 
HUKUM ELASTISITAS HOOKE FISIKA
HUKUM ELASTISITAS HOOKE FISIKAHUKUM ELASTISITAS HOOKE FISIKA
HUKUM ELASTISITAS HOOKE FISIKA
 
ေျမြေပြးမ
ေျမြေပြးမေျမြေပြးမ
ေျမြေပြးမ
 
Jebathota Jeyageethangal Song Lyrics
Jebathota Jeyageethangal Song LyricsJebathota Jeyageethangal Song Lyrics
Jebathota Jeyageethangal Song Lyrics
 
Class 12 Business Studies Nepali Medium ppt
Class 12 Business Studies Nepali Medium ppt Class 12 Business Studies Nepali Medium ppt
Class 12 Business Studies Nepali Medium ppt
 
बालअघिकार सचेतना पुस्तिका
बालअघिकार सचेतना पुस्तिकाबालअघिकार सचेतना पुस्तिका
बालअघिकार सचेतना पुस्तिका
 
253 အခ်စ္ႀကိမ္လုံး
253 အခ်စ္ႀကိမ္လုံး253 အခ်စ္ႀကိမ္လုံး
253 အခ်စ္ႀကိမ္လုံး
 
दाइजोप्रथा
दाइजोप्रथादाइजोप्रथा
दाइजोप्रथा
 
ဆယ္ေက်ာ္သက္ကေလးမ်ား
ဆယ္ေက်ာ္သက္ကေလးမ်ားဆယ္ေက်ာ္သက္ကေလးမ်ား
ဆယ္ေက်ာ္သက္ကေလးမ်ား
 

Viewers also liked

NDRC Nepal (flyer)
NDRC Nepal (flyer)NDRC Nepal (flyer)
NDRC Nepal (flyer)DPNet
 
National coordination meeting 16th nov
National coordination meeting 16th novNational coordination meeting 16th nov
National coordination meeting 16th novDPNet
 
Nepal ldrmp 2011 final
Nepal ldrmp 2011 finalNepal ldrmp 2011 final
Nepal ldrmp 2011 finalDPNet
 
14. accident dks 14
14. accident dks 1414. accident dks 14
14. accident dks 14DPNet
 
Malpot bisesh-byebastha
Malpot bisesh-byebasthaMalpot bisesh-byebastha
Malpot bisesh-byebasthaDPNet
 
Khaddya ain
Khaddya ainKhaddya ain
Khaddya ainDPNet
 
Drr planning at natinal & district level.(mo ld)
Drr planning at natinal & district level.(mo ld)Drr planning at natinal & district level.(mo ld)
Drr planning at natinal & district level.(mo ld)DPNet
 
Jalasrot act
Jalasrot actJalasrot act
Jalasrot actDPNet
 
Birta unmulan-ain
Birta unmulan-ainBirta unmulan-ain
Birta unmulan-ainDPNet
 

Viewers also liked (9)

NDRC Nepal (flyer)
NDRC Nepal (flyer)NDRC Nepal (flyer)
NDRC Nepal (flyer)
 
National coordination meeting 16th nov
National coordination meeting 16th novNational coordination meeting 16th nov
National coordination meeting 16th nov
 
Nepal ldrmp 2011 final
Nepal ldrmp 2011 finalNepal ldrmp 2011 final
Nepal ldrmp 2011 final
 
14. accident dks 14
14. accident dks 1414. accident dks 14
14. accident dks 14
 
Malpot bisesh-byebastha
Malpot bisesh-byebasthaMalpot bisesh-byebastha
Malpot bisesh-byebastha
 
Khaddya ain
Khaddya ainKhaddya ain
Khaddya ain
 
Drr planning at natinal & district level.(mo ld)
Drr planning at natinal & district level.(mo ld)Drr planning at natinal & district level.(mo ld)
Drr planning at natinal & district level.(mo ld)
 
Jalasrot act
Jalasrot actJalasrot act
Jalasrot act
 
Birta unmulan-ain
Birta unmulan-ainBirta unmulan-ain
Birta unmulan-ain
 

Similar to Guthi sansthan-ain

Khanepani mahasul-nirdharan-aayog
Khanepani mahasul-nirdharan-aayogKhanepani mahasul-nirdharan-aayog
Khanepani mahasul-nirdharan-aayogDPNet
 
Nepal van ain
Nepal van ainNepal van ain
Nepal van ainDPNet
 
विकास समिति ऐन २०१३ .pdf
विकास समिति ऐन २०१३ .pdfविकास समिति ऐन २०१३ .pdf
विकास समिति ऐन २०१३ .pdfKali Bahadur Shahi
 
2009 11-08-07-49-20
2009 11-08-07-49-202009 11-08-07-49-20
2009 11-08-07-49-20DPNet
 
Jagga prapti-act
Jagga prapti-actJagga prapti-act
Jagga prapti-actDPNet
 
Upabhokta samrakshan
Upabhokta samrakshanUpabhokta samrakshan
Upabhokta samrakshanDPNet
 
Education act 8th amendment, MoE, Nepal
Education act 8th amendment, MoE, Nepal Education act 8th amendment, MoE, Nepal
Education act 8th amendment, MoE, Nepal laxman sharma
 
Bank-Tatha-Vittiya-Sanstha-Sambandhi-1...-2063.pdf
Bank-Tatha-Vittiya-Sanstha-Sambandhi-1...-2063.pdfBank-Tatha-Vittiya-Sanstha-Sambandhi-1...-2063.pdf
Bank-Tatha-Vittiya-Sanstha-Sambandhi-1...-2063.pdfchoicer13
 
Sampatti suddhikaran
Sampatti suddhikaranSampatti suddhikaran
Sampatti suddhikaranDPNet
 
Daibi prakop-uddhar-ain
Daibi prakop-uddhar-ainDaibi prakop-uddhar-ain
Daibi prakop-uddhar-ainDPNet
 
Financial consumer-protection-and-grievance-management-manual
Financial consumer-protection-and-grievance-management-manualFinancial consumer-protection-and-grievance-management-manual
Financial consumer-protection-and-grievance-management-manualMaheshBadal1
 
Dp net constitution april 2k7
Dp net constitution april 2k7Dp net constitution april 2k7
Dp net constitution april 2k7DPNet
 
1610434584_912258293_त्रिभुवन-विश्वविद्यालय-कर्मचारी-सेवा-सम्वन्धी-नियम-२०५०.pdf
1610434584_912258293_त्रिभुवन-विश्वविद्यालय-कर्मचारी-सेवा-सम्वन्धी-नियम-२०५०.pdf1610434584_912258293_त्रिभुवन-विश्वविद्यालय-कर्मचारी-सेवा-सम्वन्धी-नियम-२०५०.pdf
1610434584_912258293_त्रिभुवन-विश्वविद्यालय-कर्मचारी-सेवा-सम्वन्धी-नियम-२०५०.pdfChetan Acharya
 
Sushasan Aain of Nepal 2065
Sushasan Aain of Nepal 2065Sushasan Aain of Nepal 2065
Sushasan Aain of Nepal 2065bishal406
 
Sushasan Aain 2064
Sushasan Aain 2064Sushasan Aain 2064
Sushasan Aain 2064sanu sharma
 
Aksharica - 008 (अक्षरिका - ००८)
Aksharica - 008 (अक्षरिका - ००८)Aksharica - 008 (अक्षरिका - ००८)
Aksharica - 008 (अक्षरिका - ००८)Rajesh Koirala
 
nepal-nurshing-parishad act
nepal-nurshing-parishad act nepal-nurshing-parishad act
nepal-nurshing-parishad act sarosem
 
Malpot minha
Malpot minhaMalpot minha
Malpot minhaDPNet
 

Similar to Guthi sansthan-ain (20)

Khanepani mahasul-nirdharan-aayog
Khanepani mahasul-nirdharan-aayogKhanepani mahasul-nirdharan-aayog
Khanepani mahasul-nirdharan-aayog
 
Nepal van ain
Nepal van ainNepal van ain
Nepal van ain
 
विकास समिति ऐन २०१३ .pdf
विकास समिति ऐन २०१३ .pdfविकास समिति ऐन २०१३ .pdf
विकास समिति ऐन २०१३ .pdf
 
2009 11-08-07-49-20
2009 11-08-07-49-202009 11-08-07-49-20
2009 11-08-07-49-20
 
Jagga prapti-act
Jagga prapti-actJagga prapti-act
Jagga prapti-act
 
Upabhokta samrakshan
Upabhokta samrakshanUpabhokta samrakshan
Upabhokta samrakshan
 
Third Eye Volunteer Nepal
Third Eye Volunteer NepalThird Eye Volunteer Nepal
Third Eye Volunteer Nepal
 
Education act 8th amendment, MoE, Nepal
Education act 8th amendment, MoE, Nepal Education act 8th amendment, MoE, Nepal
Education act 8th amendment, MoE, Nepal
 
Bank-Tatha-Vittiya-Sanstha-Sambandhi-1...-2063.pdf
Bank-Tatha-Vittiya-Sanstha-Sambandhi-1...-2063.pdfBank-Tatha-Vittiya-Sanstha-Sambandhi-1...-2063.pdf
Bank-Tatha-Vittiya-Sanstha-Sambandhi-1...-2063.pdf
 
Sampatti suddhikaran
Sampatti suddhikaranSampatti suddhikaran
Sampatti suddhikaran
 
Daibi prakop-uddhar-ain
Daibi prakop-uddhar-ainDaibi prakop-uddhar-ain
Daibi prakop-uddhar-ain
 
Financial consumer-protection-and-grievance-management-manual
Financial consumer-protection-and-grievance-management-manualFinancial consumer-protection-and-grievance-management-manual
Financial consumer-protection-and-grievance-management-manual
 
Dp net constitution april 2k7
Dp net constitution april 2k7Dp net constitution april 2k7
Dp net constitution april 2k7
 
1610434584_912258293_त्रिभुवन-विश्वविद्यालय-कर्मचारी-सेवा-सम्वन्धी-नियम-२०५०.pdf
1610434584_912258293_त्रिभुवन-विश्वविद्यालय-कर्मचारी-सेवा-सम्वन्धी-नियम-२०५०.pdf1610434584_912258293_त्रिभुवन-विश्वविद्यालय-कर्मचारी-सेवा-सम्वन्धी-नियम-२०५०.pdf
1610434584_912258293_त्रिभुवन-विश्वविद्यालय-कर्मचारी-सेवा-सम्वन्धी-नियम-२०५०.pdf
 
Sushasan Aain of Nepal 2065
Sushasan Aain of Nepal 2065Sushasan Aain of Nepal 2065
Sushasan Aain of Nepal 2065
 
Sushasan Aain 2064
Sushasan Aain 2064Sushasan Aain 2064
Sushasan Aain 2064
 
Aksharica - 008 (अक्षरिका - ००८)
Aksharica - 008 (अक्षरिका - ००८)Aksharica - 008 (अक्षरिका - ००८)
Aksharica - 008 (अक्षरिका - ००८)
 
nepal-nurshing-parishad act
nepal-nurshing-parishad act nepal-nurshing-parishad act
nepal-nurshing-parishad act
 
Malpot minha
Malpot minhaMalpot minha
Malpot minha
 
Ram Sharan Mehta jiwani Nepali
Ram Sharan Mehta  jiwani NepaliRam Sharan Mehta  jiwani Nepali
Ram Sharan Mehta jiwani Nepali
 

More from DPNet

Implementation Guideline for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)
Implementation Guideline for  Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)Implementation Guideline for  Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)
Implementation Guideline for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)DPNet
 
Comprehensive School Safety Implementation Guidelines Nepal (English)
Comprehensive School Safety Implementation Guidelines Nepal (English)Comprehensive School Safety Implementation Guidelines Nepal (English)
Comprehensive School Safety Implementation Guidelines Nepal (English)DPNet
 
Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...
Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...
Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...DPNet
 
Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...
Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...
Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...DPNet
 
Nepal national actionplan_disastermanagement_1996
Nepal national actionplan_disastermanagement_1996Nepal national actionplan_disastermanagement_1996
Nepal national actionplan_disastermanagement_1996DPNet
 
AMCDRR 2016 Nepal Disaster Report
AMCDRR 2016 Nepal Disaster ReportAMCDRR 2016 Nepal Disaster Report
AMCDRR 2016 Nepal Disaster ReportDPNet
 
Joint aintgdm+dp netpresentationmarch2017
Joint aintgdm+dp netpresentationmarch2017Joint aintgdm+dp netpresentationmarch2017
Joint aintgdm+dp netpresentationmarch2017DPNet
 
DRR CCA Learning Centre Guideline approved by GON
DRR CCA Learning Centre Guideline approved by GONDRR CCA Learning Centre Guideline approved by GON
DRR CCA Learning Centre Guideline approved by GONDPNet
 
Safe School Toolkit and Plan Nepal (Piloting Book)
Safe School Toolkit and Plan Nepal (Piloting Book)Safe School Toolkit and Plan Nepal (Piloting Book)
Safe School Toolkit and Plan Nepal (Piloting Book)DPNet
 
Sbdrr training to teachers n lfinal draft
Sbdrr training to teachers  n lfinal draftSbdrr training to teachers  n lfinal draft
Sbdrr training to teachers n lfinal draftDPNet
 
Crc supplementary training manual on annual sip updating and references for d...
Crc supplementary training manual on annual sip updating and references for d...Crc supplementary training manual on annual sip updating and references for d...
Crc supplementary training manual on annual sip updating and references for d...DPNet
 
Safe school policies and practices in Nepal
Safe school policies and practices in NepalSafe school policies and practices in Nepal
Safe school policies and practices in NepalDPNet
 
Safe Schol toolkit Nepali
Safe Schol toolkit NepaliSafe Schol toolkit Nepali
Safe Schol toolkit NepaliDPNet
 
Nepal disaster report 2013
Nepal disaster report 2013Nepal disaster report 2013
Nepal disaster report 2013DPNet
 
Impact of climate change on children research report-plan nepal
Impact of climate change on children research report-plan nepal Impact of climate change on children research report-plan nepal
Impact of climate change on children research report-plan nepal DPNet
 
Child centred disaster risk reduction project evaluation and learning-plan-ne...
Child centred disaster risk reduction project evaluation and learning-plan-ne...Child centred disaster risk reduction project evaluation and learning-plan-ne...
Child centred disaster risk reduction project evaluation and learning-plan-ne...DPNet
 
Sphere book 2011 nepali 2013
Sphere book 2011 nepali 2013Sphere book 2011 nepali 2013
Sphere book 2011 nepali 2013DPNet
 
Nepal Disaster Report 2011
Nepal Disaster Report 2011Nepal Disaster Report 2011
Nepal Disaster Report 2011DPNet
 
Child Centered CSDRM
Child Centered CSDRMChild Centered CSDRM
Child Centered CSDRMDPNet
 

More from DPNet (20)

Implementation Guideline for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)
Implementation Guideline for  Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)Implementation Guideline for  Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)
Implementation Guideline for Comprehensive School Safety in Nepal. (Nepali)
 
Comprehensive School Safety Implementation Guidelines Nepal (English)
Comprehensive School Safety Implementation Guidelines Nepal (English)Comprehensive School Safety Implementation Guidelines Nepal (English)
Comprehensive School Safety Implementation Guidelines Nepal (English)
 
Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...
Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...
Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...
 
Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...
Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...
Communication and Dissemination Strategy on Comprehensive School Safety in Ne...
 
Nepal national actionplan_disastermanagement_1996
Nepal national actionplan_disastermanagement_1996Nepal national actionplan_disastermanagement_1996
Nepal national actionplan_disastermanagement_1996
 
AMCDRR 2016 Nepal Disaster Report
AMCDRR 2016 Nepal Disaster ReportAMCDRR 2016 Nepal Disaster Report
AMCDRR 2016 Nepal Disaster Report
 
Joint aintgdm+dp netpresentationmarch2017
Joint aintgdm+dp netpresentationmarch2017Joint aintgdm+dp netpresentationmarch2017
Joint aintgdm+dp netpresentationmarch2017
 
DRR CCA Learning Centre Guideline approved by GON
DRR CCA Learning Centre Guideline approved by GONDRR CCA Learning Centre Guideline approved by GON
DRR CCA Learning Centre Guideline approved by GON
 
Ssdp
SsdpSsdp
Ssdp
 
Safe School Toolkit and Plan Nepal (Piloting Book)
Safe School Toolkit and Plan Nepal (Piloting Book)Safe School Toolkit and Plan Nepal (Piloting Book)
Safe School Toolkit and Plan Nepal (Piloting Book)
 
Sbdrr training to teachers n lfinal draft
Sbdrr training to teachers  n lfinal draftSbdrr training to teachers  n lfinal draft
Sbdrr training to teachers n lfinal draft
 
Crc supplementary training manual on annual sip updating and references for d...
Crc supplementary training manual on annual sip updating and references for d...Crc supplementary training manual on annual sip updating and references for d...
Crc supplementary training manual on annual sip updating and references for d...
 
Safe school policies and practices in Nepal
Safe school policies and practices in NepalSafe school policies and practices in Nepal
Safe school policies and practices in Nepal
 
Safe Schol toolkit Nepali
Safe Schol toolkit NepaliSafe Schol toolkit Nepali
Safe Schol toolkit Nepali
 
Nepal disaster report 2013
Nepal disaster report 2013Nepal disaster report 2013
Nepal disaster report 2013
 
Impact of climate change on children research report-plan nepal
Impact of climate change on children research report-plan nepal Impact of climate change on children research report-plan nepal
Impact of climate change on children research report-plan nepal
 
Child centred disaster risk reduction project evaluation and learning-plan-ne...
Child centred disaster risk reduction project evaluation and learning-plan-ne...Child centred disaster risk reduction project evaluation and learning-plan-ne...
Child centred disaster risk reduction project evaluation and learning-plan-ne...
 
Sphere book 2011 nepali 2013
Sphere book 2011 nepali 2013Sphere book 2011 nepali 2013
Sphere book 2011 nepali 2013
 
Nepal Disaster Report 2011
Nepal Disaster Report 2011Nepal Disaster Report 2011
Nepal Disaster Report 2011
 
Child Centered CSDRM
Child Centered CSDRMChild Centered CSDRM
Child Centered CSDRM
 

Recently uploaded

4.16.24 21st Century Movements for Black Lives.pptx
4.16.24 21st Century Movements for Black Lives.pptx4.16.24 21st Century Movements for Black Lives.pptx
4.16.24 21st Century Movements for Black Lives.pptxmary850239
 
USPS® Forced Meter Migration - How to Know if Your Postage Meter Will Soon be...
USPS® Forced Meter Migration - How to Know if Your Postage Meter Will Soon be...USPS® Forced Meter Migration - How to Know if Your Postage Meter Will Soon be...
USPS® Forced Meter Migration - How to Know if Your Postage Meter Will Soon be...Postal Advocate Inc.
 
GRADE 4 - SUMMATIVE TEST QUARTER 4 ALL SUBJECTS
GRADE 4 - SUMMATIVE TEST QUARTER 4 ALL SUBJECTSGRADE 4 - SUMMATIVE TEST QUARTER 4 ALL SUBJECTS
GRADE 4 - SUMMATIVE TEST QUARTER 4 ALL SUBJECTSJoshuaGantuangco2
 
Textual Evidence in Reading and Writing of SHS
Textual Evidence in Reading and Writing of SHSTextual Evidence in Reading and Writing of SHS
Textual Evidence in Reading and Writing of SHSMae Pangan
 
Integumentary System SMP B. Pharm Sem I.ppt
Integumentary System SMP B. Pharm Sem I.pptIntegumentary System SMP B. Pharm Sem I.ppt
Integumentary System SMP B. Pharm Sem I.pptshraddhaparab530
 
ROLES IN A STAGE PRODUCTION in arts.pptx
ROLES IN A STAGE PRODUCTION in arts.pptxROLES IN A STAGE PRODUCTION in arts.pptx
ROLES IN A STAGE PRODUCTION in arts.pptxVanesaIglesias10
 
Expanded definition: technical and operational
Expanded definition: technical and operationalExpanded definition: technical and operational
Expanded definition: technical and operationalssuser3e220a
 
ANG SEKTOR NG agrikultura.pptx QUARTER 4
ANG SEKTOR NG agrikultura.pptx QUARTER 4ANG SEKTOR NG agrikultura.pptx QUARTER 4
ANG SEKTOR NG agrikultura.pptx QUARTER 4MiaBumagat1
 
Field Attribute Index Feature in Odoo 17
Field Attribute Index Feature in Odoo 17Field Attribute Index Feature in Odoo 17
Field Attribute Index Feature in Odoo 17Celine George
 
Daily Lesson Plan in Mathematics Quarter 4
Daily Lesson Plan in Mathematics Quarter 4Daily Lesson Plan in Mathematics Quarter 4
Daily Lesson Plan in Mathematics Quarter 4JOYLYNSAMANIEGO
 
TEACHER REFLECTION FORM (NEW SET........).docx
TEACHER REFLECTION FORM (NEW SET........).docxTEACHER REFLECTION FORM (NEW SET........).docx
TEACHER REFLECTION FORM (NEW SET........).docxruthvilladarez
 
Active Learning Strategies (in short ALS).pdf
Active Learning Strategies (in short ALS).pdfActive Learning Strategies (in short ALS).pdf
Active Learning Strategies (in short ALS).pdfPatidar M
 
4.16.24 Poverty and Precarity--Desmond.pptx
4.16.24 Poverty and Precarity--Desmond.pptx4.16.24 Poverty and Precarity--Desmond.pptx
4.16.24 Poverty and Precarity--Desmond.pptxmary850239
 
How to do quick user assign in kanban in Odoo 17 ERP
How to do quick user assign in kanban in Odoo 17 ERPHow to do quick user assign in kanban in Odoo 17 ERP
How to do quick user assign in kanban in Odoo 17 ERPCeline George
 
Choosing the Right CBSE School A Comprehensive Guide for Parents
Choosing the Right CBSE School A Comprehensive Guide for ParentsChoosing the Right CBSE School A Comprehensive Guide for Parents
Choosing the Right CBSE School A Comprehensive Guide for Parentsnavabharathschool99
 

Recently uploaded (20)

4.16.24 21st Century Movements for Black Lives.pptx
4.16.24 21st Century Movements for Black Lives.pptx4.16.24 21st Century Movements for Black Lives.pptx
4.16.24 21st Century Movements for Black Lives.pptx
 
USPS® Forced Meter Migration - How to Know if Your Postage Meter Will Soon be...
USPS® Forced Meter Migration - How to Know if Your Postage Meter Will Soon be...USPS® Forced Meter Migration - How to Know if Your Postage Meter Will Soon be...
USPS® Forced Meter Migration - How to Know if Your Postage Meter Will Soon be...
 
INCLUSIVE EDUCATION PRACTICES FOR TEACHERS AND TRAINERS.pptx
INCLUSIVE EDUCATION PRACTICES FOR TEACHERS AND TRAINERS.pptxINCLUSIVE EDUCATION PRACTICES FOR TEACHERS AND TRAINERS.pptx
INCLUSIVE EDUCATION PRACTICES FOR TEACHERS AND TRAINERS.pptx
 
YOUVE GOT EMAIL_FINALS_EL_DORADO_2024.pptx
YOUVE GOT EMAIL_FINALS_EL_DORADO_2024.pptxYOUVE GOT EMAIL_FINALS_EL_DORADO_2024.pptx
YOUVE GOT EMAIL_FINALS_EL_DORADO_2024.pptx
 
Paradigm shift in nursing research by RS MEHTA
Paradigm shift in nursing research by RS MEHTAParadigm shift in nursing research by RS MEHTA
Paradigm shift in nursing research by RS MEHTA
 
LEFT_ON_C'N_ PRELIMS_EL_DORADO_2024.pptx
LEFT_ON_C'N_ PRELIMS_EL_DORADO_2024.pptxLEFT_ON_C'N_ PRELIMS_EL_DORADO_2024.pptx
LEFT_ON_C'N_ PRELIMS_EL_DORADO_2024.pptx
 
YOUVE_GOT_EMAIL_PRELIMS_EL_DORADO_2024.pptx
YOUVE_GOT_EMAIL_PRELIMS_EL_DORADO_2024.pptxYOUVE_GOT_EMAIL_PRELIMS_EL_DORADO_2024.pptx
YOUVE_GOT_EMAIL_PRELIMS_EL_DORADO_2024.pptx
 
GRADE 4 - SUMMATIVE TEST QUARTER 4 ALL SUBJECTS
GRADE 4 - SUMMATIVE TEST QUARTER 4 ALL SUBJECTSGRADE 4 - SUMMATIVE TEST QUARTER 4 ALL SUBJECTS
GRADE 4 - SUMMATIVE TEST QUARTER 4 ALL SUBJECTS
 
Textual Evidence in Reading and Writing of SHS
Textual Evidence in Reading and Writing of SHSTextual Evidence in Reading and Writing of SHS
Textual Evidence in Reading and Writing of SHS
 
Integumentary System SMP B. Pharm Sem I.ppt
Integumentary System SMP B. Pharm Sem I.pptIntegumentary System SMP B. Pharm Sem I.ppt
Integumentary System SMP B. Pharm Sem I.ppt
 
ROLES IN A STAGE PRODUCTION in arts.pptx
ROLES IN A STAGE PRODUCTION in arts.pptxROLES IN A STAGE PRODUCTION in arts.pptx
ROLES IN A STAGE PRODUCTION in arts.pptx
 
Expanded definition: technical and operational
Expanded definition: technical and operationalExpanded definition: technical and operational
Expanded definition: technical and operational
 
ANG SEKTOR NG agrikultura.pptx QUARTER 4
ANG SEKTOR NG agrikultura.pptx QUARTER 4ANG SEKTOR NG agrikultura.pptx QUARTER 4
ANG SEKTOR NG agrikultura.pptx QUARTER 4
 
Field Attribute Index Feature in Odoo 17
Field Attribute Index Feature in Odoo 17Field Attribute Index Feature in Odoo 17
Field Attribute Index Feature in Odoo 17
 
Daily Lesson Plan in Mathematics Quarter 4
Daily Lesson Plan in Mathematics Quarter 4Daily Lesson Plan in Mathematics Quarter 4
Daily Lesson Plan in Mathematics Quarter 4
 
TEACHER REFLECTION FORM (NEW SET........).docx
TEACHER REFLECTION FORM (NEW SET........).docxTEACHER REFLECTION FORM (NEW SET........).docx
TEACHER REFLECTION FORM (NEW SET........).docx
 
Active Learning Strategies (in short ALS).pdf
Active Learning Strategies (in short ALS).pdfActive Learning Strategies (in short ALS).pdf
Active Learning Strategies (in short ALS).pdf
 
4.16.24 Poverty and Precarity--Desmond.pptx
4.16.24 Poverty and Precarity--Desmond.pptx4.16.24 Poverty and Precarity--Desmond.pptx
4.16.24 Poverty and Precarity--Desmond.pptx
 
How to do quick user assign in kanban in Odoo 17 ERP
How to do quick user assign in kanban in Odoo 17 ERPHow to do quick user assign in kanban in Odoo 17 ERP
How to do quick user assign in kanban in Odoo 17 ERP
 
Choosing the Right CBSE School A Comprehensive Guide for Parents
Choosing the Right CBSE School A Comprehensive Guide for ParentsChoosing the Right CBSE School A Comprehensive Guide for Parents
Choosing the Right CBSE School A Comprehensive Guide for Parents
 

Guthi sansthan-ain

  • 1. u'7L ;+:yfg P]g, @)## nfndf]x/ / k|sfzg ldlt @)##.&.$ ;+zf]wg != u'7L ;+:yfg -klxnf] ;+zf]wg_ P]g, @)$! @)$!.*.@$ @= u'7L ;+:yfg -bf];|f] ;+zf]wg_ P]g, @)$( @)$(.!).% #= s]xL g]kfn sfg"g ;+zf]wg ug{] P]g, @)^# @)^#.^.@* @)## ;fnsf] P]g g+= $! u'7 L ;+:yfg ;DaGwL sfg"gnfO{ ;+zf]wg / PsLs/0f ug{ ag]sf] P]g k|:tfjgf M g]kfnsf] ;+ljwfgsf] wf/f %( n] u'7L /sdnfO{ ;/sf/L sf]ifaf6 cnu u/]sf]n] /fhu'7LnfO{ g]kfn ;/sf/sf] cwLgaf6 l´sL Ps ;+:yfgsf] lhDdf ;'DkL /fhu'7Lx?nfO{ ;'Jojl:yt ?kn] ;~rfng u/fpg u'7L ;+:yfgsf] :yfkgf ePsf]df, ljleGg ju{sf hgtfsf aLr ;';DaGw sfod /fVg] / ;j{;fwf/0f hgtfsf] cfly{s lxt / g}ltstf sfod /fVg] p2]Zon] u'7L ;+:yfg ;DaGwL sfg"gnfO{ ;+zf]wg / PsLs/0f u/L a9L k|efjsf/L / ;fdlos Joj:yf ug{ jf~5gLo ePsf]n], >L % dxf/fhflw/fh jL/]Gb| jL/ ljqmd zfxb]jaf6 /fli6«o k~rfotsf] ;Nnfx / ;Ddltn] of] P]g agfOaS;]sf]5 . kl/R5]b – ! k|f /lDes != ;+l IfKt gfd, lj:tf/ / k|f /De -!_ o; P]gsf] gfd æu'7L ;+:yfg P]g, @)##Æ /DeM /x]sf]5 . -@_ o; P]gsf] lj:tf/ g]kfne/ x'g]5 . -#_ of] P]g t'?Gt k|f/De x'g]5 . @= kl/efiff kl/ efiffM ljifo jf k|;Ën] csf]{ cy{ gnfu]df o; P]gdf– efiff -s_ æ;+:yfgÆ eGgfn] bkmf # cGtu{tsf] u'7L ;+:yfg ;D´g'k5{ . -v_ æcWoIfÆ eGgfn] u'7L ;+:yfgsf] cWoIf ;D´g'k5{ . 1
  • 2. -v!_ æ;ldltÆ eGgfn] bkmf ( cg';f/ ul7t ;~rfns ;ldlt ;D´g'k5{ . -v@_ æ;b:oÆ eGgfn] ;ldltsf] ;b:o ;D´g'k5{ . -v#_ æk|zf;sÆ eGgfn] ;+:yfgsf] k|zf;s ;D´g'k5{ . -u_ æu'7LÆ eGgfn] s'g} d7 jf s'g} b]jL–b]jtfsf] kj{, k"hf jf hfqf rnfpg jf s'g} wfld{s jf k/f]ksf/L sfdsf] nflu s'g} dlGb/, b]j:yn, wd{zfnf, kf6L– kf}jf, Ogf/, kf]v/L, tnfp, wf/f, lkofp, af6f], 3f6, k'n, rf}tf/f, uf}r/g, afu, au}rf, hËn, k':tsfno, kf7zfnf, cf}ifwfno, lrlsT;fno 3/, Odf/t jf ;+:yf agfpg], rnfpg jf To:sf] ;+/If0f ug{ s'g} bftfn] cfˆgf] rn crn ;DklQ jf cfo:tf cfpg] c? s'g} ;DklQ jf /sddf cfˆgf] xs 5f8L /fv]sf] u'7L ;d]tnfO{ ;D´g'k5{ . -3_ æ/fhu'7LÆ eGgfn] of] P]g k|f/De x'Fbfsf] cj:yfdf u'7L ;+:yfgsf] xs bfloTj eO{ u'7L ;+:yfgn] aGbf]j:t / ;~rfng u/L cfPsf] /fhu'7L ;D´g'k5{ . -ª_ æ5"6u'7LÆ eGgfn] cfo:tfaf6 u'7Lsf] k"hf, kj{ OToflb bfgkq lnvt adf]lhdsf] sfd rnfO{ afFsL /x]sf] u'7Lsf] z]if s;/ jf ;nfdL;Dd /fhu'7Ldf a'´fpg] u/L jf u'7L rnfpg]n] g} z]if vfg] u/L u'7L ;+:yfg P]g, @)@! k|f/De x'g' cufj} ;/sf/L u'7L nutdf u'7L btf{ u/fO{ jf btf{ u/fpg' kg]{ u/L To:tf] u'7Lsf] hUufsf] g]kfn ;/sf/df a'´fpg' kg]{ dfnkf]t jf lt/f] a'´fpg' gkg]{ u/fO{ / u'7Lsf] btf{ u'7Lof/n] g} u'7L rnfpg kfpg] u/L 5"6 kfPsf] u'7LnfO{ ;D´g'k5{ . -r_ ælghL u'7LÆ eGgfn] /fhu'7L / 5"6 u'7L afx]ssf] b'lgofFsf] lghL u'7L ;D´g'k5{ . -5_ æu'7Lof/Æ eGgfn] 5"6 u'7L jf lghL u'7Lsf bftf jf bftfsf xsjfnf u'7L rnfpg jf u'7Lsf] z]if s;/ vfg kfpg] xs ePsf JolQm / To:tf u'7Lsf] ;fna;fnL b/aGbLsf] dxGt / k"hf/LnfO{ ;D´g'k5{ . -h_ æu'7L /}tfg gDa/L hUufÆ eGgfn] btf{jfnfn] ;+:yfgnfO{ dfnkf]t a'´fpg' kg]{ hUuf ;D´g'k5{ . klxnf] ;+zf]wgåf/f yk . 2
  • 3. -´_ æu'7L gDa/L hUufÆ eGgfn] ;+:yfgn] hUufjfnfsf] x}l;otn] g]kfn ;/sf/nfO{ dfnkf]t a'´fpg' kg]{ hUuf ;D´g'k5{ . -`_ æu'7L t}gfyL hUufÆ eGgfn] s;}sf] gfddf btf{ gePsf] u'7L ;+:yfgsf] ;Dk0f{ clwsf/ /x]sf] hUuf ;D´g'k5{ . -6_ æu'7L cwLg:y hUufÆ eGgfn] btf{jfnfn] ;+:yfgnfO{ lhG;L a'´fO{ cfPsf] hUuf ;D´g'k5{ . -7_ æu'7L lhdLbf/LÆ eGgfn] s'g} lhdLbf/L df}hfdf u'7Lsf] xs eO{ u'7Ldf dfnkf]t bflvn x'g] lhdLbf/LnfO{ ;D´g'k5{ . -8_ ætf]lsPsf]Æ jf ætf]lsP adf]lhdÆ eGgfn] o; P]g cGtu{t ag]sf] ljlgoddf jf g]kfn ;/sf/n] ;do ;dodf g]kfn /fhkqdf ;rgf k|sflzt u/L hf/L u/]sf] cfb]zdf tf]lsPsf] jf tf]lsP adf]lhd ;D´g'k5{ . kl/R5]b – @ :yfkgf / Joj:yf #= u'7 L ;+:yfg sfod /xg]M -!_ u'7L ;+:yfg P]g, @)@! cGtu{t :yfkgf ePsf] u'7L ;+:yfg o;} P]g cGtu{t :yfkgf ePsf] dfgL sfod} /xg]5 . -@_ ;+:yfg cljlR5Gg pQ/flwsf/jfnf Ps :jzfl;t / ;Ël7t ;+:yf x'g]5 . o;sf] sfdsf] lgldQ Pp6f cfˆgf] 5fk x'g]5 . o;n] cfˆgf] gfdaf6 gfln; ph/ ug{ ;Sg]5 / o; pk/ klg ;f]xL gfdaf6 gfln; ph/ nfUg ;Sg]5 . -#_ o; P]gsf] / o; P]g cGtu{t ag]sf] ljlgodsf] cwLgdf /xL ;+:yfgn] rn–crn ;DklQ k|fKt ug{, ef]u ug{ / s'g} k|sf/n] x:tfGt/0f ul/lbg ;Sg]5 . -$_ ;+:yfgsf] k|wfg sfof{no sf7df8f}+df /xg]5 . ∝ $= ========================== ∝ %= ========================== ¥ klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt . ∝ klxnf] ;+zf]wgåf/f vf/]h . bf];|f] ;+zf]wgåf/f l´lsPsf] . ♣ s]xL g]kfn sfgg ;+zf]wg ug{] P]g, @)^# 4f/f ;+zf]lwt . ¥ klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt . 3
  • 4. ^= sd{r f/L tyf ;Nnfxsf/sf] lgo'l Qm -!_ ;+:yfgn] cfjZostfg';f/ sd{rf/L / QmM ;Nnfxsf/x?sf] lgo'lQm ug{ ;Sg]5 / lghx?sf] lgo'lQm / ;]jfsf] zt{ tf]lsPadf]lhd x'g]5 . -@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg g]kfn ;/sf/n] cfjZos b]v]df ;do–;dodf ;+:yfgsf sd{rf/Lx?sf] b/aGbL yk–36 ug{ ========= ;Sg]5 . = ljåt ljåt ;ldltsf] u7g M♣-!_ ;+:yfgdf wfld{s, ;fdflhs / z}lIfs If]qdf Voflt k|fKt ljåfg tyf ;fw' ;Gtx? dWo]af6 g]kfn ;/sf/af6 dgf]gLt Ps hgf ;efklt ;lxt kfFrhgf ;b:o /x]sf] Ps ljåt ;ldlt /xg]5 . -@_ ;+:yfgsf] cWoIfn] tf]s]sf] sd{rf/L ljåt ;ldltsf] ;lrj x'g]5 . -#_ ;+:yfgsf] cWoIfn] ljåt ;ldltsf] a}7sdf efu lng' kg]{5 . ♣-$_ pkbkmf -!_ adf]lhd dgf]gLt ;b:ox?sf] sfof{jlw rf/ aif{sf] x'g]5 . sfof{jlw ;dfKt ePkl5 lghx?nfO{ k'gM dgf]gLt ug{ ;lsg]5 . t/ g]kfn ;/sf/n] pko'Qm ;Dem]df lghx?sf] sfof{jlw k/f gx'Fb} lghx?sf] ;§f csf]{ JolQmnfO{ dgf]gLt ug{ ;Sg]5 . -%_ ljåt ;ldltsf ;b:ox?n] ;f] ;ldltsf] a}7sdf efu ln+bf tf]lsP adf]lhdsf] kfl/lds jf eQf kfpg]5g . *= ljåt ljåt ;ldltl;t /fo – ;Nnfx lng ;lsg]M /fo– ;ldltn] cfjZos b]v]df b]xfosf ljifox?df ljåt ;ldltl;t /fo–;Nnfx lng ;Sg]5 . -s_ u'7L ;DaGwL k|frLg /Lltl:ylt, -v_ wfld{s ljlw, k/Dk/f Pj+ wd{ ;DaGwL cGo Joj:yf . (= ;ldltsf] u7g -!_ ;+:yfgsf] sfo{ ;~rfngsf] lgldQ g]kfn ;/sf/n] b]xfosf u7gM ;b:ox? ePsf] Ps ;~rfns ;ldlt u7g ug]{5 M– ¥ klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt . 4 bf];|f] ;+zfwgåf/f ;+zf]lwt . 4
  • 5. -s_ g]k fn ;/sf/n] tf] s]s f] JolQm –cWoIf -v_ k|ltlglw, u[ x dGqfno -/f=k=k|y d ]0 fL_ –;b:o -u_ k|ltlglw, sfgg, Gofo tyf ;+;bLo Joj:yf dGqfno -/f=k=k|y d ]0fL_ –;b:o -3_ k|ltlglw, lzIff tyf ;+:s[lt dGqfno -/f=k= k|y d ]0 fL_ –;b:o -ª_ dxf–lgb]{ zs, dfnkf] t ljefu –;b:o -r_ g]kfn ;/sf/n] b]zsf wfld{s, ;fdflhs If]qaf6 dgf]gLt u/]sf u'7L ;DaGwL sfddf cg' ej k|fKt tLg hgf JolQm –;b:o -5_ k|z f;s –;b:o–;lrj -@_ ;+:yfgdf sfo{sfl/0fL cWoIf lgo'Qm ePdf ;ldltsf] ;lrjsf] sfd cWoIfn] tf]s]sf] ;+:yfgsf] sd{rf/Ln] ug]{5 . -#_ pkbkmf -!_ sf] v08 -5_ adf]lhd dgf]gLt ePsf ;b:oxsf] sfof{jlw tLg jif{sf] x'g]5 / sfof{jlw ;dfKt ePkl5 k'gM dgf]gLt x'g ;Sg]5g . t/ g]kfn ;/sf/n] pko'Qm ;D´]df s'g} dgf]lgt ;b:osf] sfof{ljlw ;dfKt gx'Fb} lghsf] ;§f csf]{ JolQmnfO{ dgf]gLt ug{ ;Sg]5 . (s= ;ldltsf] sfd, st{J o / clwsf/ -!_ ;+:yfgsf] ;a} sfd sf/jfO{sf] /]vb]v, clwsf/M lgoGq0f / Joj:yf ;ldltn] ug]{5 . -@_ o; P]g cGtu{t ;+:yfgnfO{ ePsf] ;a} clwsf/x?sf] k|of]u tyf st{Josf] kfng ;ldltn] ug]{5 . -#_ ;ldltn] ljåt ;ldltaf6 l;kmfl/z ul/Psf pko'Qm ;'´fjx? sfof{Gjog ug]{5 . ∝ !)= ========================= !!= ;b:o x'g cof]Uotf b]xfosf] s'g} JolQm otfM ;ldlt jf ljåt ;ldltsf] ;b:o x'g of]Uo dflgg] 5}g M– klxnf] ;+zf]wgåf/f yk . ∝ klxnf] ;+zf]wgåf/f vf/]h . 5
  • 6. -s_ ============= -v_ ;fxsf] bfdf;fxLdf k/]sf] JolQm, -u_ ax'nf jf dfgl;s ;Gt'ng /lxt JolQm, -3_ g}lts ktg b]lvg] kmf}Hbf/L cleof]udf cbfntaf6 s;/bf/ 7x/L s}bsf] ;hfo kfPsf] JolQm, -ª_ PSsfO; jif{ pd]/ k/f gePsf] JolQm, jf -r_ ;+:yfg;+usf] 7]Ssfdf ;/Ls /x]sf] jf ;+:yfg;+usf] s'g} sf/f]jf/df lghL cfly{s :jfy{ lglxt /x]sf] JolQm . !@= ;b:o sfod g/xg] cj:yf b]xfosf] cj:yfdf s'g} JolQm cj:yfM ;ldlt jf ljåt ;ldltsf] ;b:o sfod /xg] 5}g M– -s_ bkmf !! df plNnlvt s'g} cof]Uotf ePdf, -v_ ;b:otfaf6 /fhLgfdf u/]df, -u_ d'gfl;a sf/0f geO{ ;ldlt jf ljåt ;ldltsf] cg'dlt a]u/ ;ldlt jf ljåt ;ldltsf] a}7sdf nuftf/ tLg k6s cg'kl:yt ePsf]df g]kfn ;/sf/n] x6fPdf, -3_ bkmf sf] pkbkmf -$_ / bkmf ( sf] pkbkmf -#_ sf] k|ltaGwfTds jfSof+z adf]lhd g]kfn ;/sf/n] s'g} ;b:osf] ;§f c?nfO{ g} dgf]gLt u/]df . !@s= k|z f;ssf] lgo'l Qm M g]kfn ;/sf/n] ;+:yfgdf Ps hgf k|zf;s lgo'Qm ug]{5 . !#= ;+:yfgsf] sf]i f -!_ ;+:yfgsf] cfˆgf] Pp6f 5'§} sf]if x'g]5 . ;f] sf]ifdf b]xfosf fM /sd hDdf ul/g]5g M– -s_ g]kfn ;/sf/af6 k|fKt ePsf] cg'bfg, -v_ s'g} lgoldt f]taf6 k|fKt ePsf] /sd, ¥ klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt . • klxnf] ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] . klxnf] ;+zf]wgåf/f yk . ¥ klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt . 6
  • 7. -u_ u'7L hUufaf6 k|fKt dfnkf]t jf cGo cfo:tf, -3_ u'7L cwLg:y hUufnfO{ /}tfg gDa/L hUufdf kl/0ft u/L btf{ ubf{ k|fKt /sd, -ª_ ;+:yfgnfO{ k|fKt c? s'g} /sd . -@_ ;+:yfgsf] ;a} gubL ;+:yfgsf] gfddf g]kfn /fi6« a}+s jf ;ldltn] tf]s]sf] s'g} a}+sdf /flvg]5 . -#_ ;+:yfgsf] tkm{af6 ug'{ kg]{ ;a} vr{ ;+:yfgsf] sf]ifaf6 Joxf]l/g]5 . -$_ pkbkmf -#_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg pkbkmf -!_ sf] v08 -3_ adf]lhd k|fKt /sd / ;+:yfgsf] gfddf /x]sf] hfoh]yf laqmL eO{ ;f] afkt k|fKt /sd ;+:yfgsf] cIfo sf]ifsf] ?kdf /flvg]5 / To:tf] /sd s'g} a}+sdf d'2tL vftfdf hDdf ug]{ jf 3/ k;n agfpg] h:tf :yfoL nufgL ug]{ afx]s c? ;fna;fnL vr{ ug{ kfOg] 5}g . cIfo sf]ifsf] nufgLaf6 k|fKt cfDbfgLsf] slDtdf kRrL; k|ltzt /sd clgjfo{ ?kdf ;f]xL sf]ifdf hDdf u/L afFsL /sd ;+:yfgsf] sfddf vr{ ug{ ;lsg]5 . !$= ;+:yfgsf] n]v f / n]v fk/LIf0f -!_ ;+:yfgsf] n]vf k|rlnt g]kfn sfgg adf]lhd fk/LIf0fM /flvg]5 . -@_ ;+:yfgsf] n]vfk/LIf0f dxfn]vf k/LIfsaf6 x'g]5 . !%= ;+:yfgsf] cfly{s jif{ / jflif{s k|ltj]bg -!_;+:yfgsf] cfly{s jif{ g]kfn ;/sf/sf] gM cfly{s jif{ ;/x x'g]5 . -@_ ;+:yfgn] k|To]s cfly{s–jif{ cGt ePsf] 5 dxLgfleq cfˆgf] cfly{s l:ylt / cfˆgf] sfdsf] jflif{s k|ltj]bg g]kfn ;/sf/df k]z ug]{5 . kl/R5]b – # ;+:yfgsf] sfd st{J o :yfgsf] !^= /fhu'7 Lsf] aGbf]a:t / ;~rfng M -!_ ;+:yfgsf] cdfgtL, /fhu'7L, d7, dlGb/sf] aGbf]]a:t / ;~rfngsf] nflu cfjZostfg';f/ dxGt, k'hf/L, Joj:yfks / c? sfdbf/, sd{rf/Lsf] lgo'lQm u/L bfgkq lnvt eP ;f] / k/Dk/f adf]lhdsf] kj{ khf OToflb ug'{ kg]{ sfd cdfgtaf6} u/fpg]5 / To:tf] cdfgtL u'7L, d7, 7
  • 8. dlGb/sf] cfo:tf u'7L sf]if / u'7L lhG;L df}Hbftdf hDdf u/L vr{ u'7L sf]if / u'7L lhG;L df}Hbftaf6 g} Joxf]l/g]5 . -@_ /fhu'7Ldf kl/0ft ePsf 56u'7L / lghLu'7Lsf xsdf ;+:yfgn] To:tf u'7Lsf bfgkq, lnvt / k/Dk/f adf]lhd kj{, khf OToflb ug'{ kg]{ sfd g/f]lsg] / wd{ nf]k gx'g] u/L eO/x]sf] sfdbf/, sd{rf/L / vr{sf] b/aGbLdf a9L jf cgfjZos s6fO{ gofF b/aGbL sfod u/L pkbkmf -!_ adf]lhd cdfgtaf6 u'7Lsf] sfo{ ;~rfng gu/fO{ ;+:yfgn] cfˆg}} /]vb]v, lgoGq0f / lgb]{zgdf a9Ldf kfFr jif{ ;Ddsf] cjlw tf]sL To:tf] u'7Lsf] aGbf]a:t / ;~rfng ;fljsdf rnfO{ cfPsf] btf{ u'l7of/, dxGt, khf/L jf c? s;}nfO{ ;'Dkg ;Sg]5 . t/, To;/L ;'lDkPsf]df b/aGbL adf]lhd vr{ s6fO{ afFsL ar]sf] cfo:tf ;+:yfgdf a'´fpg' kg]{5 . != ;+:yfgsf] sf d, st{J o tyf clwsf o; P]gdf :ki6 Joj:yf eP afx]s ;+:yfgsf] sfd, clwsf/M sfd, st{Jo tyf clwsf/ b]xfoadf]lhd x'g]5M– -!_ /fhu'7Ldfly ;+:yfgdf xs bfloTj /fvL Joj:yf tyf ;~rfng ug{, -@_ 56u'7L tyf lghLu'7LnfO{ /fhu'7Ldf lnO{ cdfgtaf6 Joj:yf / ;~rfng ug]{ jf o; P]gdf Joj:yf eP adf]lhd ;~rfng u/fpg], -#_ bfgkq lnvt k/Dk/f adf]lhdsf] wfld{s kj{ khf wd{nf]k gx'g] u/L rnfpg] jf rnfpg nufpg], -$_ /fhu'7Lsf] rn crn ;DklQ jf To;af6 ePsf] cfDbfgL xfn e}/x]sf] / yk s'g} wfld{s, z}lIfs, ;fdflhs, ;fF:s[lts jf k/f]ksf/L ;+:yf jf sfo{df nufpg], -%_ /fhu'7Lsf] cfDbfgLaf6 kmhn vr{ 36fO{ r'xfj6 /f]sL /fhu'7LnfO{ a9L Jojl:yt ?kn] ;~rfng ug{ cfjZost cfg';f/ sd{rf/L / vr{sf] gofF b/aGbL nut agfpg], -^_ s'g} cg'bfg, bfg, bftJo, rn crn, ;DklQ, k|fKt ug]{, -^s_ d7 dlGb/df r9g] e]6L3f6Lsf] Joj:yf ug]{, klxnf] ;+zf]wgåf/f yk . 8
  • 9. -^v_ k|frLg u/uxgf / wfld{s, ;fF:s[lts j:t'x?sf] nut /fvL ;+/If0f ug]{ u/fpg], -^u_ s'g} u'7Lsf] sfdsf] lgldQ vr{ ug'{ kbf{ ;se/ ;f]xL u'7Lsf] cfo:tfaf6 vr{ ug]{, -_ v]tL, jfujfgL / kz'kfng ug]{, -*_ /fhu'7Laf6 ug'{ kg]{ s'g} sfd ug{ ;+:yfgsf tkm{af6 7]Ssf lbg] s/f/ ug]{, -(_ 3/, k;n agfO{ axfndf lbg], -!)_ ;+:yfgsf tkm{af6 rnfpg' kg]{ s'g} sfggL sf/jfO{ rnfpg] jf ;+:yfg pk/ rn]sf] s'g} sfggL sf/jfO{sf] k|lt/Iff ug]{ / cbfntsf] km};nf adf]lhd ug]{, -!!_ /fhu'7Lsf] cfo:tf /sdaf6 u'7L rnfpg], vr{ ug]{, afFsL /sdaf6 hu]8f sf]if v8f ug]{ / ;f] sf]ifaf6 ;'/lIft nufgL ug]{, -!@_ u'7L t}gfyL hUufdf ;+:yfgn] cfkm} v]tL ug{ jf df]xL nufO{ v]tL ug{ lbg], -!#_ of] P]g / k|rlnt sfggadf]lhd /fhu'7Lsf] Joj:yf ;~rfng ubf{ kl/cfPsf] c? sfd ug]{ . !*= ;+:yf gn] ug{ gx'g ] sfd ;+:yfgn] b]xfosf] sfd ug{ x'Fb}gM– yfgn] sfdM -!_ u'7L hUufdf g]kfn ;/sf/sf] :jLs[lt a]u/ u'7Lsf] :jfldTj 5fl8lbg], -@_ u'7L P]nfgL hUuf g]kfn ;/sf/sf] gLlt lj?4 gDa/Ldf btf{ ug]{, -#_ ;+:yfgnfO{ gf]S;fg jf /fhu'7Lsf] wd{–sfo{df afwf kg]{ s'g} sfd sf/jfO{, cfly{s sf/f]af/ jf cGo Joj:yf ;DaGwL sfd ug]{ . !(= 56 u'7 Lsf] xs bfloTj ;+:yfgdf ;g]M{ ;a} 56 u'7L /fhu'7Ldf kl/0ft eO{ To:tf] 56 u'7Lsf] rn crn hfoh]yf, b]jdlt{ ;d]t pk/ 56 u'7Lsf] eO/fv]sf] ;a} clwsf/ ;+:yfgdf ;g]{5 / To:tf 56 u'7Lsf u'l7of/ vfGuLbf/sf] ;a} xs clwsf/ ;dfKt x'g]5 . !(s= lghL u'7 Lsf] nut -!_ lghL u'7Lsf u'7Lof/n] u'7Lsf] nut tf]lsP adf]lhdsf] ghL nutM 9fFrfdf ;+:yfgdf lbg' kg]{5 . 4 bf];|f] ;+zfwgåf/f ;+zf]lwt . 9
  • 10. -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd nut k|fKt ePkl5 ;+:yfgn] JolQmut jf kfl/jfl/s ?kdf / ;fdflhs lxtsf] nflu /flvPsf lghL u'7Lsf] nut tf]lsP adf]lhd 5'§f5'§} /fVg' kg]{5 . @)= lghL u'7 Lsf] xs bfloTj ;+:yfgn] lng ;Sg]M -!_ s'g} lghL u'7Lsf] bftf ;d]t ;a} jf clwsf+z u'7Lof/x?n] To:tf] lghL u'7Lsf] xs bfloTj ;+:yfgn] g} Joxf]g]{ u/L aGbf]a:t / ;~rfng ;+:yfgaf6 g} x'g lnlvt cg'/f]w u/]df ;+:yfgn] To:tf] u'7Lsf] xs bfloTj lnO{ aGbf]j:t / ;~rfng ug{ ;Sg]5 . -@_ JolQmut jf kfl/jfl/s ?kdf /flvPsf lghL u'7L afx]s ;fdflhs lxtsf] nflu /flvPsf lghL u'7Lsf u'7Lof/n] lznfkq, wd{kq, bfgkq cflbdf n]lvP adf]lhd ;f] u'7Lsf] ;~rfng gu/L u'7Lsf] ;DklQ lxgfldgf u/]sf] b]lvPdf u'l7of/n] lnlvt cg'/f]w gu/] klg ;+:yfgn] To:tf] u'7Lsf] lhDdf lnO{ aGbf]j:t ;~rfng ug{ ;Sg]5 . -#_ kz'klt cdfnsf]6 srx/Ldf st a'´fpg' kg]{ jf kz'klt u'xo]Zj/L;+u ;DalGwt ;a} vfnsf u'7Lsf] hUufsf] hUuf k|zf;g u'7L ;+:yfgn] lhDdf lnO{ aGbf]a:t / ;~rfng ug{ ;Sg]5 . -$_ pkbkmf -!_ jf -@_ adf]lhd ;+:yfgn] xs bfloTj lnPkl5 To:tf] lghL u'7L /fhu'7Ldf kl/0ft eO{ To:tf] lghL u'7Lsf] rn, crn hfoh]yf, b]jdlt{ ;d]t pk/ lghL u'7L jf bftf u'l7of/sf] e}/x]sf] ;a} clwsf/ ;+:yfgdf ;g]{5 / To:tf] lghL u'7Lsf bftf, u'7Lof/, vfGuLbf/sf] ;a} xs clwsf/ ;dfKt x'g]5 . @!= /fhu'7 Ldf kl/0ft ePsf] 56 u'7 L / lghLu'7Lsf] ljj/0f hfoh]yf a'´fpg]M bkmf !( / @) adf]lhd /fhu'7Ldf kl/0ft ePsf] 56 u'7L jf lghL u'7Lsf bftf, u'l7of/ jf u'7L rnfOcfPsf JolQmn] ;+:yfgn] ;rgf k|sflzt u/]sf] 5 dxLgfleq ;+:yfgn] tf]s]adf]lhd To:tf] u'7Lsf] rn crn, hfoh]yfsf] ljj/0f / :ofxf ]:tf nufot ;a} lnvt ;+:yfgnfO{ a'´fpg' k5{ . kl/R5]b – $ u'7 L lhdLbf/L pGdng 10
  • 11. @@= u'7 L lhdLbf/L pGdn g u'7L lhdLbf/L pGdng ul/Psf]5 . To:tf] pGdngsf] gM kl/0ffd:j?k ;DalGwt u'7L df}hfsf] lhdLbf/Ll;t ;DalGwt lhdLbf/ k6jf/Lsf] ;a} xs clwsf/ :jtM ;dfKt ePsf] dflgg]5 . t/ lhdLbf/L ;fysf] hUufsf xsdf lhdLbf/L pGdng ePsf] lhdLbf/sf] gfpFdf u'7L /}tfg gDa/Ldf btf{ x'g]5 . @#= lhdLbf/L ;DaGwL sf uhkq u'7L lhdLbf/Lsf] sfuhkq lhDdf ePsf] JolQmn] ;f] sfuhkq uhkqM sfuhkq ;+:yfgn] cfb]z lbPsf avt ;+:yfgnfO{ a'´fpg' k5{ . @$= dfnkf]t c;n tx;Ln ug]{ cGtl/d Joj:yf pGdng ePsf] u'7L lhdLbf/Lsf] Joj:yfM dfnkf]t c;n tx;Ln ug]{ ;DaGwdf ;+:yfgn] Joj:yf ldnfO{ ;rgf glbP;Dd ;DalGwt lhldbf/ k6jf/Ln] ;fljs adf]lhd dfnkf]t c;/ tx;Ln u/L ;+:yfgdf a'´fpg' kg]{5 . kl/R5]b – % /fhu'7 L hUuf @%= u'7 L t}g fyL hUufsf] aGbf]a:t M -!_ u'7L t}gfyL hUuf ;+:yfgn] cfkm} v]tL ug{ jf lnnfd a9fa9 u/fO{ btf{ ul/lbg ;Sg]5 . -@_ u'7L t}gfyL hUuf dWo] P]nfgL afF´f] hUufsf] xsdf ;+:yfgn] cj:yf cg';f/ b]xfo adf]lhd s'g} klg Joj:yf ug{ ;Sg]5 M– -s_ ;+:yfg cfkm}n] cfjfb ug]{, -v_ tf]lsPadf]lhd s]xL jif{sf] st;Dd dfkmL u/L vf; ls;fgnfO{ ======== cfjfbL ug{ lbg], / -u_ tf]lsPadf]lhd zt{ /fvL ================== u'7L /}tfg gDa/L hUufdf kl/0ft u/L btf{ u/L lbg] . -#_ pkbkmf -!_ / -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg s'g} u'7L t}gfyL hUuf 3/ 38]/L jf pBf]u Jofkf/sf] nflu pko'Qm b]lvPdf To:tf u'7L hUuf / ¥ klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt . 4 bf];|f] ;+zfwgåf/f ;+zf]lwt . bf];|f] ;+zfw]gåf/f l´lsPsf] . r bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk . 11
  • 12. ;+:yfg cfkm}n] v]tL u/] u/fPsf] u'7L t}gfyL hUuf cfjfbL jf P]nfgL h] ePklg pkof]u / 7fpFsf] dxTj x]/L ;+:yfgn] tf]lsPadf]lhd ============== a9fa9 u/fO{ u'7L /}tfg gDa/L hUufdf kl/0ft u/L btf{ u/L lbg ;Sg]5 / @)$^ r}q @^ ut] eGbf klxn] g} u'7L t}gfyL hUufdf cfkmg}} kFhL nufO{ 3/ agfO{ a;f]jf; ul/;s]sfsf] xsdf To:tf] 3/ 38]/L o;} P]gdf cGoq Joj:yf ul/P cg';f/ dNofªsg ;ldltn] tf]s]sf] dNosf] cfwf/df lghs} gfddf /}tfg gDa/Ldf kl/0ft u/L btf{ ug{ ;lsg]5 . -$_ pkbkmf -!_, -@_ / -#_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg b]j:yn /x]sf jf b]jL b]jtf b]j:yn kj{ khf hfqf;+u ;DalGwt wfld{s Pj+ ;fj{hlgs klt{ hUuf s'g} JolQmsf] gfddf btf{ ul/g] 5}g . To:tf] hUuf btf{ ul/Psf] /x]5 eg] klg ;+:yfgn] To:tf] hUufsf] btf{ ab/ ug{ ;Sg]5 . @^= u'7 L cwLg:y hUufsf] aGbf]a:t -!_ of] P]g k|f/De ePkl5 sf7df8f}+ pkTosf / :tM kxf8 Onfsfdf hf]tfxfn] btf{jfnfnfO{ st a'´fO{ btf{jfnf df]xLn] /fhu'7LnfO{ k/} lhG;L jf cfFlzs lhG;L / cfFlzs u'7Lsf] efpn] gubLdf a'´fpg' kg]{ u'7L cwLg:y hUufdf btf{jfnfsf] ;a} xs clwsf/ ;dfKt eO{ To:tf] hUufdf ;+:yfgsf] k0f{ :jfldTj sfod x'g]5 / To:tf] hUufdf vf; hf]tfxf ls;fgn] k|rlnt sfgg adf]lhd df]lxofgL xs kfpg]5 . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd xs ;dfKt x'g] btf{jfnf df]xLn] lghsf] ;flas hUufdf k|rlnt sfgg adf]lhd nfUg] dfnkf]tsf] bz u'0ffn] x'g] /sd Ifltklt{jfkt tf]lsPadf]lhd kfpg]5 . To;/L Ifltklt{ kfpg] btf{jfnfn] u'7LnfO{ ltg'{kg]{ aSof}tf /sd eP ;f] s§f u/L Iflt{klt{sf] /sd kfpg]5 . -#_ pkbkmf -@_ adf]lhd btf{jfnf df]xLnfO{ lbOg] Ifltklt{sf] /sd btf{jfnfsf] xs ;dfKt eO{ cfˆgf] xs x'g cfpg] vf; hf]tfxf ls;fgn] ;+:yfgdf tf]lsPadf]lhd a'´fpg' kg]{5 . ¥ klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt . klxnf] ;+zf]wgåf/f yk . ¡ klxnf] ;+zf]wgåf/f l´lsPsf] . 12
  • 13. -#s_ btf{jfnf df]xLn] ;+:yfgdf a'´fpg' kg]{ st ga'´fO{ aSof}tf /xg uPsf] b]lvPdf hf]tfxf ls;fgn] To:tf] aSof}tf /x]sf] cjlwsf] st btf{jfnf df]xLnfO{ a'´fPsf] lg:;f ;+:yfgdf k]z ug'{ kg]{5 . -#v_ pkbkmf -#s_ adf]lhd st a'´fPsf] lg:;f k]z ug{ g;s]df lg:;f k]z ug{ g;s] hltsf] st ;+:yfgdf a'´fpg' kg]{5 . -$_ btf{jfnf df]xLsf] xs ;dfKt eO{ cfˆgf] xs x'g cfpg] vf; hf]tfxf ls;fgn] pkbkmf -#_ df tf]lsP adf]lhdsf] Ifltklt{sf] /sd bflvn gu/]df jf pkbkmf -#v_ adf]lhd aSof}tf st tf]lsPadf]lhd glt/]df ;f] hUufsf] st glt/] ;/x sf/jfO{ u/L ;f] hUufdf tf]lsPsf] b:t/ lnO{ csf]{ df]xL sfod ug{ ;lsg]5 . -%_ pkbkmf -$_ adf]lhd sf/jfO{ u/L csf]{ df]xL sfod x'g cfPdf To:tf] df]xLn] pkbkmf -#_ adf]lhd xs ;dfKt ePsf] btf{jfnf df]xLnfO{ ltg'{kg]{ Ifltklt{sf] afFsL /sd / pkbkmf -#v_ adf]lhdsf] st ;d]t ;+:yfgdf tf]lsPadf]lhd a'´fpg' kg]{5 . -^_ ================ -_ o; bkmfdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg s'g} u'7L cwLg:y hUufdf s;}n] sfgg adf]lhd clwsf/ kfO{ 3/–af/L agfO{ a;f]af; u/L cfPsf] eP k|rlnt g]kfn sfgg adf]lhd 3/–af/L jfkt /fVg kfpg] hUufsf] xb;Dd hUuf ;f]xL JolQmsf] gfddf df]lxofgLdf btf{ x'g]5 . kl/R5]b – ^ df]xLsf] Joj:yf @= df]l xofgL xs nfUg]M u'7L hUufdf vf; hf]tfxf ls;fgn] k|rlnt sfgg adf]lhd df]lxofgL xs kfpg]5 . t/, 4 bf];|f] ;+zfwgåf/f ;+zf]lwt . 13
  • 14. -s_ u'7Lsf] s'g} lglZrt sfd u/] afkt hf]tL ef]u ug{ kfpg] /sdLn] To:tf] hUufdf df]lxofgL xs kfpg] 5}g . -v_ ;fljsb]lv v]tL u/L gcfPsf] afu au}rf ePsf] jf tf]lsPsf] zx/ ahf/sf] klt{ u'7L hUufdf df]lxofgL xs kfpg] 5}g . @*= u'7 L hUufdf nfUg] st lt/f M -!_ ;+:yfgnfO{ st ltg'{ kg]{ u'7L hUufdf ;/sf/L lt/f] /}s/ hUufjfnfn] df]xLaf6 hUufsf] 7fpF / lsl;d cg';f/ kfpg] ;/x st nfUg]5 . t/ of] P]g k|f/De x'Fbfsf jvt lsl;d cg';f/sf] steGbf sd a'´fO{ cfPsf] /x]5 eg] ;f]xL adf]lhd g} st lnOg]5 . -@_ of] P]g k|f/De x'Fbfsf] cj:yfdf df]xLn] wfg, rfdn, ds}, sf]bf], ux'F cflb cgfh afx]s c? k|sf/sf] lhG;L a'´fO{ cfPsf]df df]xLn] ;flas adf]lhds} lhG;L a'´fpg' kg]{5 . t/ o; pkbkmf adf]lhd lhG;L ;fdfgsf] dNo k|lt /f]kgL jf laufxfdf pkbkmf -!_ adf]lhd df]xLn] a'´fpg] stsf] dNo eGbf a9L kg]{ u/L c;n ul/g] 5}g . -#_ pkbkmf -@_ adf]lhd df]xLn] a'´fpg] lhG;Lsf] dNo lglZrt ug]{ clwsf/ ;+:yfgnfO{ x'g]5 . -$_ u'7L hUufdf nfu]sf] st df]xLn] :yfgLo ahf/ efpn] gubLdf klg a'´fpg ;Sg]5 . -%_ bkmf @( sf] pkbkmf -!_ df tf]lsPsf] st ltg]{ ;dodf st a'´fpg]nfO{ ;+:yfgn] stsf] kGw| k|ltzt;Dd 56 lbg]5 . @(= st ltg]{ ;DaGwL Joj:yf -!_ ;+:yfgnfO{ st ltg'{ kg]{ u'7L hUufsf] df]xLn] Joj:yfM ;/sf/L /}s/ hUufsf] df]xLn] st ltg]{ ofd ;do;Dddf ;+:yfgnfO{ u'7L hUufsf] df]xLn] st a'´fpg' kg]{5 . ;f] Dofbleq st ga'´fPdf To:tf] df]xLsf] df]lxofgL xs ;+:yfgn] ;dfKt ug{ ;Sg]5 . klxnf] ;+zf]wgåf/f yk . ¥ klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt . klxnf] ;+zf]wgåf/f yk . 14
  • 15. t/ ;+:yfgn] cfjZos b]v]df b'O{ dxLgf;Dd st a'´fpg Dofb yk ug{ ;Sg]5 . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd df]lxofgL xs ;dfKt ePsf]df lrQ ga'‰g] df]xLn] k}tL; lbgleq g]kfn ;/sf/;dIf ph/ ug{ ;Sg]5 . -#_ pkbkmf -@_ adf]lhd kg{ cfPsf] ph/Ldf g]kfn ;/sf/ n] u/]sf] lg0f{o clGtd x'g]5 . -$_ pkbkmf -!_ adf]lhd df]lxofgL xs ;dfKt ePsf] hUufsf] afFsL st ;fljs df]xLaf6 ;/sf/L afFsL ;/x ;+:yfgn] c;n–pk/ ug{ ;Sg]5 . -%_ ;+:yfgnfO{ a'´fpg' kg]{ st ldGxf ug]{ ;DaGwdf k|rlnt g]kfn sfgg adf]lhd x'g]5 . #)= df]l xofgL xs v/Lb – laqmL ug{ ;lsg] ljz]i f Joj:y eld;'wf/ P]g, @)@! tyf v/Lb– Joj:yfM cGo k|rlnt g]kfn sfggdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg o; P]g adf]lhd df]lxofgLdf sdfO{ cfPsf] hUufsf] df]lxofgL xs v/Lb–laqmL x'g ;Sg]5 . #)s= vfGuLsf] hUuf a]r lavg ug{ g kfpg M u'7Lsf] vfGuL hUuf vfGuLjfnfn] gkfpg kfpg] lwtf] aGws /fVg] jf cGo s'g} k|sf/n] xs 5f8L lbg kfpg] 5}g / To;/L xs 5f8L lbPdf xs 5f8L lbPsf] lnvt :jtM ab/ ePsf] dflgg]5 . #!= psf; x'g cfPsf] hUufsf] ;DaGwdf ;+:yfgnfO{ a'´fpg' kg]{ st jf cGo /sd ;DaGwdfM ga'´fO{ 5f8L psf; x'g cfPsf] hUuf ;+:yfgn] cfkm} v]tL ug{ jf cGo s'g} sfddf nufpg ;Sg]5 . #@= u'7 L /}t fg gDa/L hUufdf dfnkf]t nfUg M-!_;/sf/L /}s/ hUufsf] hUufjfnfn] nfUg] hUufsf] lsl;d cg';f/ g]kfn ;/sf/df dfnkf]t a'´fP ;/x u'7L /}tfg gDa/L hUufsf] hUufjfnfn] ;+:yfgdf dfnkf]t a'´fpg]5 . -@_ u'7L /}tfg gDa/L hUufdf hUufjfnfsf] xs / x}l;ot k|rlnt sfgg adf]lhd ;/sf/L /}s/ hUufsf] hUufjfnfsf] ;/x g} x'g]5 . -#_ o; bkmfsf] k|of]hgsf] nflu hUufjfnf eGgfn] o; P]g adf]lhd ;+:yfgnfO{ dfnkf]t ltg'{ kg]{ u/L u'7L hUuf cfˆgf] gfddf btf{ eO{ ;f] btf{sf] klxnf] ;+zf]wgåf/f yk . 4 bf];|f] ;+zfwgåf/f ;+zf]lwt . 15
  • 16. gftfn] pQm hUufdf xs x'g] JolQm / To:tf] JolQmsf] xsjfnf jf c+lzof/ ePsf] gftfn] jf To:tf] JolQmn] k|rlnt g]kfn sfgg adf]lhd cfˆgf] xs 5f]8L lbPsf]n] ;f] hUuf cfˆgf] gfddf btf{ u/fpg] xs k'u]sf] JolQm ;D´g' k5{ . ##= dfnkf]t c;n ug]{ Jo j:yf M-!_ ;+:yfgn] dfnkf]t c;n ug]{ Joj:yf ug]{5 . Joj:yf -@_ dfnkf]t c;n ug]{ Dofb k|rlnt g]kfn sfggdf tf]lsP adf]lhd x'g]5 . dfnkf]t c;n ug{ Dofb gf3]df hl/jfgf ug]{, dfnkf]t afFsLdf hUuf lnnfd ug]{ / ldGxf lbg] ;d]tdf k|rlnt g]kfn sfggdf ePsf] Joj:yf ;+:yfgn] c;n ug]{ dfnkf]tsf xsdf klg nfu x'g]5 . u'7Lsf] dfnkf]t c;n tx;Ln ug{ tf]lsPsf] sfof{nox?n] ;d]t k|rlnt g]kfn sfgg adf]lhd dfnkf]t c;n ug]{ ;DaGwL clwsf/sf] k|of]u ug{ kfpg]5 . #$= axfn / eaxfn c;n – pk/ ug]{ Joj:yf -!_ u'7L hUufdf 3/ k;n agfpg lbO{ Joj:yfM eaxfn lnO{ cfPsf] jf u''7Ln] g} 3/ k;n agfO{ jf kf6L kf}jfx? axfndf lbO{ axfn lnO{ cfPsf]df of] bkmf k|f/De ePkl5 ;+:yfgn] To:tf] eaxfn jf axfnsf] ;DaGwdf gofF sa'lnot u/fpg ;Sg]5 . o;/L gofF sa'lnot u/fpFbf eaxfn jf axfnsf] c° ;+:yfgn] tf]s]adf]lhd x'g]5 . -@_ axfn jf eaxfndf a:g] JolQmn] ;+:yfgn] tf]lslbPsf] Dofbleq gofF sa'lnot ug'{ kg]{5 . ;f] Dofbleq sa'lnot gu/]df ;f] axfnjfnf jf eaxfnjfnf JolQmsf 3/ jf k;ndf ef]urng ug]{ xs :jtM ;dfKt x'g]5 / ;+:yfgn] ;f] 3/ k;n cGo JolQmnfO{ axfndf lbg jf cfkm}n] ef]u rng ug{ ;Sg]5 . #%= b:t/ lnO{ df]l xofgLdf btf{ ug {M -!_ of] P]g k|f/De x'g'eGbf cl3 u'7L hUufdf ug] eafxn nufO{ cfPsf]df eaxfnjfnfn] df]lxofgLdf btf{ u/fpg rfx]df ;+:yfgn] tf]s]adf]lhd b:t/ lnO{ df]lxofgLdf btf{ ul/lbg ;Sg]5 . -@_ of] P]g k|f/De x'Fbfsf] avt ;+:yfgsf] :jLs[lt glnO{ s;}n] u'7L hUufdf 3/ agfO;s]sf] /x]5 eg] To:tf] hUuf ;+:yfgn] tf]s] adf]lhd b:t/ lnO{ df]lxofgLdf btf{ ul/lbg ;Sg]5 . -#_ of] P]g k|f/De ePkl5 s;}sf] gfddf df]lxofgLdf btf{ ePsf] u'7L hUuf jf s;}sf] gfddf btf{ gePsf] P]nfgL jf afF´f] u'7L hUuf jf u'7Lsf] afu au}rfdf s;}n] 3/ agfpg ;+:yfgsf] :jLs[lt dfu]df ;+:yfgn] tf]s] adf]lhd b:t'/ lnO{ 16
  • 17. :jLs[lt lbg ;Sg]5 . o;/L ;+:yfgsf] :jLs[lt glnO{ To:tf] hUufdf s;}n] 3/ agfPdf ;f] hUuf / ;f] hUufdf agfPsf] 3/df To:tf] JolQmsf] xs ;dfKt eO{ ;+:yfgsf] xs sfod x'g]5 . t/ of] k|ltaGwfTds jfSof+z k|f/De x'g'eGbf cl3 3/ agfPsf]df To:tf] 3/ agfpg] JolQmsf] s'g} ablgot lyPg eGg] ;+:yfgnfO{ nfu]df ;+:yfgn] g]kfn ;/sf/sf] :jLs[lt lnO{ tf]lsPsf] cltl/Qm b:t'/ lnO{ df]lxofgLdf btf{ u/L lbg ;Sg]5 . -$_ pkbkmf -!_, -@_ / -#_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg u'7L /}tfg gDa/L hUufdf 3/ agfpg ;+:yfgsf] :jLs[lt lng kg]{ 5}g . #^= u'7 L /}t fg gDa/Ldf btf{ ug{ kfpg M u'7L hUuf sdfpg] btf{jfnf df]xLn] ;f] hUuf kfpg] cfˆgf] gfpFdf u'7L /}tfg gDa/L hUufdf kl/0ft u/L btf{ u/fpg rfx]df lghn] tf]lsPsf] /sd tf]lsPadf]lhd ;+:yfgdf a'´fPdf ;f] hUuf ;+:yfgn] lghsf] gfddf u'7L /}tfg gDa/L hUufdf btf{ u/L lbg]5 . kl/R5]b – ljljw #= xbaGbL ;DaGwL Joj:yf u'7L /}tfg gDa/L hUufsf] hUufjfnf / u'7L hUufsf Joj:yfM df]xLsf ;DaGwdf xbaGbL;DaGwL k|rlnt g]kfn sfggsf] ;a} Joj:yf nfu x'g]5 / ;f] k|of]hgsf nflu u'7L hUuf / ;/sf/L /}s/ hUuf b'a}sf] lx;fa u/L xbaGbL sfod ug'{ k5{ . #*= u'7 L t}g fyL hUufsf ;DaGwdf ljz]i f Joj:yf o; P]g adf]lhd u'7L t}gfyL x'g] Joj:yfM hUuf /fhu'7L / ;+:yfgsf] lxt ljkl/t s'g} JolQmn] s'g} lsl;dn] aGbf]a:tLdf lnPsf] eP klg u'7L ;+:yfg P]g, @)@! nfu ePkl5 aGbf]a:tL kfPsf] To:tf] xs clwsf/ :jtM ;dfKt eO{ To:tf]df ;+:yfg / /fhu'7Lsf] xs / :jfldTj k'gM sfod x'g]5 . t/– klxnf] ;+zf]wgåf/f yk . ¥ klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt . 17
  • 18. -!_ aGbf]a:tLdf kfPsf] hUuf 3/af/Lsf] nflu k|of]u ePsf]df cGo k|rlnt sfggn] kfPsf] xb;Dd To:tf] JolQmsf] gfpFdf u'7L /}tfg gDa/Ldf btf{ x'g]5 afFsL hUufdf ;+:yfgnfO{ o; P]g adf]lhd st lt/f] a'´fpg kg]{5 . -@_ g]kfn ;/sf/sf] :jLs[lt lnO{ u'7L ;+:yfgn] bz laufxf;Dd s;}sf] gfddf u'7L /}tfg gDa/Ldf btf{ u/]sf] hUufsf] xsdf of] bkmf nfu x'g] 5}g . #(= u'7 L 3/ jf hUuf ;fljs adf]l hd btf{ x'g M] -!_ u'7L t}gfyL hUuf u'7L cwLg:y hUufdf, u'7L cwLg:y hUuf u'7L /}tfg gDa/L hUufdf jf u'7Lsf] 3/ jf hUuf /}s/df btf{ ePsf] k|dfl0ft x'g cfPdf k|zf;sn] jf k|zf;ssf] sfd ug]{ k|zf;sLo k|d'vn] To:tf] u'7Lsf] 3/ jf hUuf ;fljssf] u'7L t}gfyL hUuf, u'7L clwg:y hUuf jf u'7L /}tfg gDa/Ldf g} btf{ ug{ ;Sg]5 . To;/L btf{ eO;s]kl5 ;f] 3/ jf hUufsf] klxn] btf{ ePsf] nut s§f x'g]5 . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd k|zf;sn] jf k|zf;ssf] sfd ug]{ k|zf;sLo k|d'vn] u/]sf] lg0f{odf lrQ ga'‰g] JolQmn] ;f] lg0f{o pk/ k}tL; lbg leq k'g/fj]bg cbfntdf k'g/fj]bg lbg ;Sg]5 . $)= hfoh]y f /f]S sf /fVg kg]M{ ;+:yfgdf lwtf] /fv]sf] crn ;DklQ /f]Ssf ug{ ;+:yfgaf6 n]lvcfPdf ;DalGwt sfof{non] To:tf] crn ;DklQsf] ;'qmL–laqmL, ef]uaGwsL, b[li6aGwsL jf cGo s'g} k|sf/n] s;}nfO{ xs 5f]8L lbg gkfpg] u/L /f]Ssf ug'{ kg]{5 . $!= afFs L aSof}t f c;n ug]M{ -!_ ;+:yfgn] c;'n pk/ ug'{ kg]{ dfnkf]t, st, axfn, eaxfn, k]ZsL, 7]s, hl/jfgf, lauf], z'Ns, cltl/Qm z'Ns, b:t'/ cflb afFsL– aSof}tf ;+:yfgn] ;/sf/L afFsL ;/x ;DalGwt JolQmsf] lwtf] jf cGo hfoh]yf lnnfd laqmL u/L c;n–pk/ ug{ ;Sg]5 . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] afFsL–aSof}tf c;n ubf{ ;+:yfgn] dgfl;a b]v]df bz k|ltzt;Dd Aofh ;d]t nufO{ ls:tfaGbLdf c;n pk/ ug{ ;Sg]5 . 4 bf];|f] ;+zfwgåf/f ;+zf]lwt . klxnf] ;+zf]wgåf/f yk . 18
  • 19. -#_ pkbkmf -!_, -@_ / bkmf @* df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg tf]lsPsf] cjlw;Ddsf] aSof}tf /sd ;+:yfgn] tf]lslbP adf]lhdsf] b/df ls:tfaGbLdf gubLdf c;n ug{ ;Sg]5 . $@= g]k fn ;/sf/n] hUuf clwu|x 0f u/] jfkt ;f]w egf{ ug]M{ g]kfn ;/sf/n] u'7L hUuf clwu|x0f u/]df ;f] hUufsf] d'cfJhf /sdsf] ;§f hUuf g} ;f]wegf{ ug{ ;Sg]5 . t/ u'7L /}tfg gDa/L hUuf clwu|x0f u/]df g]kfn ;/sf/n] ;+:yfgnfO{ ;f] hUufsf] nfUg] dfnkf]t jfkt Ifltklt{ lbg' kg]{5 . $@s= g]k fn ;/sf/n] u'7 L hUuf lng ;Sg M g]kfn ;/sf/n] ;+:yfgsf] :jfldTjdf /x]sf] u'7L hUuf ;fdflhs sNof0f jf ;fd'bflos lxtsf] nflu pknAw ug{ jf u/fpg cfjZos b]v]df Jojxfl/stf x]/L ;x'lnot dNodf lng ;Sg]5 . $#= lthf{ Joj:yf x6fpg ;lsg]M u'7Lsf dxGt, khf/L, u'l7of/ / cGo /sdLx?n] vfGuL jf lthf{ Joj:yfaf6 lhG;L vfO{ cfPsf]df To;sf] ;§f ;+:yfgn] lghx?nfO{ kfl/ldssf] Joj:yf ug{ ;Sg]5 . $$= k|f rLg dl t{ tyf u/uxgfsf] ;DaGwdf -!_/fhu'7Lsf dxGt, khf/L, u'l7of/ tyf ;DaGwdfM cGo /sdLx?n] cfˆgf] lhDdfsf] b]jL–b]jtfsf] k|flrg dlt{ u/uxgf, efF8f–jt{g cflb ;'/lIft x'g] u/L To;sf] cBfjlws nut agfO{ ;+:yfgaf6 hFrfO{ /fVg' kg]{5 . -@_ To:tf] dxGt, khf/L, u'l7of/, tyf cGo /sdLx?sf] cbnLabnL x'Fbf cfˆgf] lhDdfsf] nut adf]lhdsf] dfn;fdfg a/a'´f/y ug'{ kg]{5 . -#_ /fhu'7Lsf b]jL–b]jtfsf] a]rNtLsf u/uxgf, efF8f–jt{g cflb ;fdfgx? lhDdf lng] JolQmn] ;f] ;fdfgx? ;+:yfgdf ;'/lIft;fy /fVg rfx]df lghn] ;f] ;fdfgx? ;+:yfgdf a'´fpg ;Sg]5 . ;+:yfgn] rfx]df To:tf] u/uxgf efF8f– jt{gx? ;+:yfgdf a'´fpg nufpg ;Sg]5 . $%= uxgf / cGo ;DklQsf] Joj:yf ug{ M -!_ /fhu'7Lsf b]jL–b]jtfnfO{ r9fPsf] uxgf, efF8fs'F8f / cGo lhG;L ;DklQsf] ;'/Iffsf] nflu ;+:yfgn] cfjZos Joj:yf ug]{5 . r bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk . 19
  • 20. -@_ b]jL–b]jtfnfO{ r9fPsf] uxgf / cGo ;DklQ hfFRbf dgfl;a sf/0fn] afx]s gk'u ePsf] b]lvPdf ;+:yfgn] ;f] lhDdf lng] JolQmaf6 egf{ xfNg nufpg ;Sg]5 / To;/L ;§f egf{ gxfn]df ;+:yfgn] lauf] adf]lhdsf] /sd To:tf] JolQmaf6 ;/sf/L afFsL ;/x c;n pk/ ug]{5 . $^= u'7 L hUufsf] xf6 – ahf/ ;DaGwdf -!_ k|rlnt g]kfn sfggdf h'g;'s} s'/f xf6– ;DaGwdfM n]lvPsf] eP tfklg u'7Lsf] hUufdf nfUg] xf6, d]nf jf ahf/af6 ufpF ljsf; ;ldlt jf gu/kflnsfn] p7fPsf] /sd jf b:t'/sf] krf; k|ltzt /sd ;+:yfgdf a'´fpg' kg]{5 . -@_ pkbkmf -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ;+:yfgn] rfx]df To:tf] xf6, d]nf jf ahf/ nfUg] u'7L hUuf ;+:yfgn] cfkm}+ Joj:yf ug{ jf pkof]u ug{ ;Sg]5 . $= u'7 L hUufsf] gfk – hfFr ;DaGwdf -!_ u'7L hUufsf] gfk–hfFr ubf{ ;DalGwt gfk– ;DaGwdfM clwsf/Ln] ;f] ug{ cufj} ;f] s'/fsf] ;rgf ;+:yfgsf] sfof{nodf lbg' kg]{5 . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ;+:yfgnfO{ ;rgf glbPdf To:tf] clwsf/LnfO{ lghsf] ;]jf–zt{;DaGwL k|rlnt sfggadf]lhd ljefuLo sf/jfO{ ul/g]5 . $*= c:yfoL lg:;f lbg M u'7L hUufsf] hf]tfxf c:yfoL lg:;f / hUuf wgLsf] :yfoL lbg] k|df0f–khf{ /}s/ hUufsf] lg:;f lbg] sfof{non] lbg]5 . $(= lsQf sf6 g]M] u'7L hUufsf] lsQf sf6g' kbf{ ;f] lsQf sf6g] sfo{ /lhi6«]zg ug]{ sf6g sfof{non] ug]{5 . %)= u'7 L hUufdf btf{ u/fpg' kg {M of] P]g k|f/De x'g'eGbf cl3 s'g} JolQmn] u'7L hUuf kg] hfgL hfgL /}s/df btf{ u/fPsf] eP To:tf] JolQmn] of] P]g k|f/De ePsf] ldltn] ^ dxLgfleq ;f] hUuf k'gM u'7L hUufdf btf{ u/fpg' kg]{5 . %!= u'7 L t}g fyL hUufsf] rSnfaGbL ldnfpg]M ;+:yfgn] u'7L t}gfyL hUufsf] rSnfaGbL ldnfpg cfjZos b]v]df hUuf ;§fk§f u/L rSnfaGbL ldnfpg ;Sg]5 . %@= ;+:yfgnfO{ lgb]{z g lbg] clwsf/ g]kfn ;/sf/n] cfjZos b]v]df ;+:yfgnfO{ clwsf/M cfjZos lgb]{zgx? lbg ;Sg]5 . To;/L lgb]{zg ePdf ;+:yfgn] To:tf] lgb]{zgx? kfngf ug'{ kg]{5 . 4 bf];|f] ;+zfwgåf/f ;+zf]lwt . 20
  • 21. %#= ;+:yfgnfO{ ;xof]u ug'{ kg]M{ u'7Lsf] k/Dk/fadf]lhd rnfpg' kg]{ sfd u'7Lsf] rn crn ;DklQsf] ;+/If0f ug]{ sfd / ;+:yfgsf] 3/ hUuf b]j:yn kf6L kf}jfdf ;+:yfgsf] :jLs[lt a]u/ ha/h:tL ef]urng ug]{nfO{ x6fpg] h:tf sfddf :yfgLo k|zf;g, k|x/L / ufpF ljsf; ;ldlt jf gu/kflnsfn] ;xof]u ug'{ kg]{5 . %$= ljj/0f jf dfnkf]t ga'´fpg]n fO{ ;hfo bkmf @!, @# jf @$ adf]lhd ;+:yfgnfO{ ;hfoM a'´fpg' kg]{ ljj/0f, lnvt jf dfnkf]t bflvn gu/]df To:tf] JolQmnfO{ kRrL; ;o ?k}ofF;Dd hl/jfgf x'g]5 . %%= u'7 L hUuf /}s/df btf{ u/fpg]n fO{ ;hfo of] P]g k|f/De ePkl5 hfgL hfgL u'7L ;hfoM hUuf /}s/df btf{ u/fpg] JolQmnfO{ jf bkmf %) adf]lhd u'7L hUufdf btf{ gu/fpg] JolQmnfO{ /}s/df btf{ ePsf] hUufsf] k|rlnt b/efpn] x'g cfpg] df]n a/fa/;Dd hl/jfgf x'g]5 . To;/L /}s/df btf{ ul/Psf] hUuf u'7Ldf k'gM btf{ ul/g]5 / To:tf] hUufdf 3/ k;n agfO;s]sf] /x]5 eg] ;f] hUufdf eaxfn nfUg]5 . %^= u/uxgf cflb lxgfldgf ug]{n fO{ ;hfo /fhu'7Lsf b]jL–b]jtfnfO{ r9fPsf] u/uxgf ;hfoM tyf cGo ;DklQ s;}n] lxgfldgf u/]df lghaf6 lauf] c;n u/L lghnfO{ lauf] adf]lhd hl/jfgf x'g]5 . %= wd{n f]k ug]{n fO{ ;hfo u'7Lsf] lnvt, lznfkq, bfgkq cflb adf]lhd ug'{ kg]{ sfd ;hfoM gu/L wd{nf]k u/]df To:tf] JolQmnfO{ kfFr;o ?k}ofF;Dd hl/jfgf x'g]5 / To:tf] JolQmnfO{ u'7Lsf] lnvt, lznf–kq, bfgkq, cflb adf]lhd sfd ug]{ u/fpg ;lsg]5 . ;f] adf]lhd gug]{ dxGt, khf/L, u'l7of/ / cGo /sdLx?nfO{ vf/]h u/L csf]{ JolQm lgo'lQm ug]{ ;lsg]5 . %*= cGo ;hfo bkmf %$, %%, %^, / % df n]lvPb]lv afx]s s;}n] o; P]gsf] ;hfoM alv{nfk cGo s'g} sfd u/]df lghnfO{ Ps xhf/ ?k}ofF;Dd hl/jfgf x'g]5 . %(= ;hfo ug]{ clwsf/L -!_ bkmf %$, %%, %^, % / %* adf]lhd ;hfo ug]{ clwsf/ clwsf/LM k|zf;snfO{ x'g]5 . ¥ klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt . 4 bf];|f] ;+zfwgåf/f ;+zf]lwt . ¥ klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt . 21
  • 22. -@_ pkbkmf -!_ cGtu{t k|zf;sn] u/]sf] ;hfosf] cfb]z pk/ g]kfn ;/sf/df k'g/fj]bg nfUg]5 . ^)= cbfntnfO{ eP;/xsf] clwsf/ x'g ]M bkmf %$, %%, %^, % / %* adf]lhd sf/jfO{ ubf{ k|zf;snfO{ aofg lng], ;fIfL k|df0f a'‰g] / sfuhkqx? bflvn u/fpg] ;DaGwdf cbfntnfO{ eP ;/xsf] clwsf/ x'g]5 . ^!= cGo g]k fn P]g adf]l hd sf/jfO{ ug{ ;lsg]M o; P]gdf n]lvPsf] s'g} s'/fn] b]jL– b]jtfsf dlt{, u/xugf tyf ;+:yfgsf cGo ;DklQ lxgfldgf ug]{ JolQmnfO{ e|i6frf/ lgjf/0f ;DaGwL k|rlnt sfggadf]lhd sf/jfO{ rnfpg afwf kg]{ 5}g . ^@= =========================== ^@s= ============================= ^#= ljz]i f 56 M -!_ k|rlnt g]kfn sfggdf h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg ;+:yfg jfbL ePsf] d'2fdf sf]6{ kmL nfUg] 5}g / ;+:yfg jfbL jf k|ltjfbL ePsf] d'2f dfldnfdf ;+:yfgsf] jfl/;nfO{ xflh/ gu/fO{ gx'g] cj:yf k/L ;DalGwt c88f cbfntn] cfb]z lbPdf afx]s ;+:yfgsf] jfl/; tf/]vdf xflh/ e}/xg' kg]{ 5}g . -@_ ;+:yfgn] cfˆgf] hfoh]yfsf] xs sfod u/fpg, nufgL c;n ug{, sd{rf/L, dxGt, khf/L, /sdL, u'l7of/, 7]sbf/ cflb;+u afFsL /x]sf] gubL lhG;L bflvnf u/fpg] st, 7]s, dfnkf]t, eaxfn ;d]tsf] h'g;'s} /sd c;n ug]{ ;DaGwdf s'g} xbDofb nfUg] 5}g . ^#s= clwsf/ k|T ofof]h g ug{ ;Sg]M ;+:yfgn] cfjZostfg';f/ cfˆgf] clwsf/ cWoIf, ;b:ox?sf] pk;ldlt, k|zf;s jf ;+:yfgsf] s'g} sd{rf/LnfO{ ;'DkGg ;Sg]5 .  bf];|f] ;+zf]wgåf/f vf/]h ¥ klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt . klxnf] ;+zf]wgåf/f yk . r bf];|f] ;+zf]wgåf/f yk . 22
  • 23. ^#v= lhNnf sfof{n on] u'7 L / b]j:ynsf] /]v b]v ug'{ kg]M{ k|To]s lhNnf sfof{non] cfˆgf] lhNnfdf /x]sf] u'7Lx?sf] sfd sf/jfO{sf] cfjZos /]vb]v / lg/LIf0f ug'{sf ;fy} b]j:ynx?df /x]sf k|frLg dlt{, u/uxgf cflb ;DklQsf] /]vb]v ug'{ kg]{5 . ^#u= lhNnf u'7 L ;~rfng ; xof]u ;ldlt -!_ u'7L hUufsf] ;'Joj:yf ug{sf] nflu g]kfn ;xof] ;ldltM ;/sf/n] cfjZostfg';f/ lhNnf u'7L ;~rfng ;xof]u ;ldlt u7g ug{ ;Sg]5 . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhdsf] ;ldltsf] u7g, sfd, st{Jo / clwsf/ tyf cGo sfo{ljlw tf]lsP adf]lhd x'g]5 . ^$= lj36g / To;sf] kl/0ffd -!_ s'g} sf/0fjz ;+:yfgnfO{ lj36g ug{' k5{ eGg] kl/0ffdM g]kfn ;/sf/nfO{ nfu]df ;+:yfgnfO{ lj36g ug{ ;Sg]5 . -@_ pkbkmf -!_ adf]lhd ;+:yfg lj36g ePdf ;+:yfgsf] ;a} bfloTj / clwsf/x? g]kfn ;/sf/df ;/]sf] dflgg]5 . ^%= ljlgod agfpg] clwsf/ o; P]gsf] p2]Zo sfof{lGjt ug{ ;+:yfgn] g]kfn clwsf/M ;/sf/af6 :jLs[lt k|fKt u/L ljlgdox? agfpg ;Sg]5 . ^^= vf/]h L / arfp -!_ u'7L ;+:yfg P]g, @)@( vf/]h ul/Psf]5 . arfpM -@_ u'7L ;+:yfg P]g, @)@( cGtu{t eP u/]sf sfd sf/jfO{ o;} P]g cGtu{t eP u/]sf] dflgg]5 . b|i 6Jo M s]xL g]kfn sfg'g ;+zf]wg ug]{ P]g, @)^# n] b]xfosf] zAbsf] ;§f b]xfosf] zAb /fvL ?kfGt/0f u/]sf] 5 M ÆL % sf] ;/sf/Æ eGg] zAbsf] ;§f æg]kfn ;/sf/Æ . 23