Cơ sở lý luận về hoạt động giao nhận hàng hóa. Theo Hiệp hội giao nhận quốc tế FIATA (Federation Internationale des Associations de Transitaries et Assimilaimes), Liên đoàn quốc tế của các hiệp hội giao nhận (The International Federation of Freight Forwarder Association), Hiệp hội dịch vụ giao nhận, vận tải, logistics và khai báo hải quan của Châu Âu (The European Association forwarding, transport, logistics, custom services) đã chấp nhận một sự mô tả chính thức về dịch vụ giao nhận và logistics như sau: “Dịch vụ nhận hàng hóa và logistics nghĩa là mọi loại dịch vụ có liên quan đến công việc vận chuyển (được thực hiện bằng đơn hoặc đa phương thức), gom hàng, lưu kho bãi, sắp xếp, đóng gói và phân phối hàng hóa, cũng như bổ sung dịch vụ và tài chính, khai báo hàng hóa chính thức, mua bảo hiểm hàng hóa và thanh toán hoặc thu nhận chứng từ liên quan đến hàng hóa. Các dịch vụ giao nhận cũng bao gồm các dịch vụ logistics với công nghệ thông tin - truyền tin hiện đại có liên quan đến việc vận chuyển, sắp xếp, lưu kho hàng hóa và hiển nhiên là quản lý toàn bộ chuỗi cung ứng. Các dịch vụ này có thể thu xếp khéo léo sao cho có thể áp dụng một cách linh hoạt các dịch vụ đó.” [2, trang 35]
Sáng kiến “Sử dụng ứng dụng Quizizz nhằm nâng cao chất lượng ôn thi tốt nghiệ...
Cơ sở lý luận về hoạt động giao nhận hàng hóa.docx
1. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG GIAO NHẬN HÀNG HÓA
1.1 Khái niệm chung về dịch vụ giao nhận và người giao nhận
1.1.1 Dịch vụ giao nhận
1.1.1.1 Khái niệm
Theo Hiệp hội giao nhận quốc tế FIATA (Federation Internationale des
Associations de Transitaries et Assimilaimes), Liên đoàn quốc tế của các hiệp hội giao
nhận (The International Federation of Freight Forwarder Association), Hiệp hội dịch vụ
giao nhận, vận tải, logistics và khai báo hải quan của Châu Âu (The European Association
forwarding, transport, logistics, custom services) đã chấp nhận một sự mô tả chính thức về
dịch vụ giao nhận và logistics như sau: “Dịch vụ nhận hàng hóa và logistics nghĩa là mọi
loại dịch vụ có liên quan đến công việc vận chuyển (được thực hiện bằng đơn hoặc đa
phương thức), gom hàng, lưu kho bãi, sắp xếp, đóng gói và phân phối hàng hóa, cũng như
bổ sung dịch vụ và tài chính, khai báo hàng hóa chính thức, mua bảo hiểm hàng hóa và
thanh toán hoặc thu nhận chứng từ liên quan đến hàng hóa. Các dịch vụ giao nhận cũng
bao gồm các dịch vụ logistics với công nghệ thông tin - truyền tin hiện đại có liên quan
đến việc vận chuyển, sắp xếp, lưu kho hàng hóa và hiển nhiên là quản lý toàn bộ chuỗi
cung ứng. Các dịch vụ này có thể thu xếp khéo léo sao cho có thể áp dụng một cách linh
hoạt các dịch vụ đó.” [2, trang 35]
Theo Luật Thương Mại của Việt Nam Mục 10 Điều 163 “Dịch vụ giao nhận”:
“Dịch vụ giao nhận hàng hóa là hành vi thương mại, theo đó người làm dịch vụ giao nhận
hàng hóa nhận hàng từ người gửi, tổ chức vận chuyển, lưu kho, lưu bãi, làm các thủ tục
giấy tờ và các dịch vụ khác có liên quan để giao hàng cho người nhận theo sự ủy thác của
chủ hàng, của người vận tải hoặc của người làm dịch vụ giao nhận khác (gọi chung là khách
hàng). [6]
1.1.1.2 Đặc điểm
Mang tính thụ động: do phụ thuộc vào nhu cầu của khách hàng, các quy định của
người vận chuyển, các ràng buộc về pháp luật, tập quán của nước người xuất khẩu, nhập
khẩu, nước thứ ba...
1
2. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
Mang tính thời vụ: hoạt động giao nhận phụ thuộc vào hoạt động xuất nhập khẩu.
Mà hoạt động xuất nhập khẩu mang tính thời vụ nên hoạt động giao nhận mang tính thời
vụ.
Mang đặc điểm của dịch vụ vận tải. Bởi vì dịch vụ giao nhận bao hàm cả dịch vụ
vận tải. Dây chuyền vận tải này có ảnh hưởng không nhỏ tới chất lượng dịch vụ. Do vậy,
khi tổ chức một dây chuyền vận tải, người giao nhận cần phải nắm rõ:
– Các thị trường
– Những trở ngại
– Những yêu cầu về chứng từ
– Các chi phí
– Các phương tiện vận tải khác nhau, lợi ích và bất lợi của mỗi loại, giá cả
– Theo kịp những thay đổi của các hãng tàu và các công hội hàng hải.
Phụ thuộc vào cơ sở vật chất và trình độ của người giao nhận. Trong thực tế, việc
giao và nhận hàng cũng như việc thực hiện các công việc khác không phải chỉ diễn ra trong
phạm vi một quốc gia mà nó đồng thời diễn ra ở nhiều nước khác nhau. Do vậy một công
ty giao nhận không thể có đủ cơ sở vật chất, phương tiện vận chuyển cũng như các điều
kiện khác để đáp ứng được yêu cầu này. Họ thường phải đi thuê các nhà chuyên chở: hãng
tàu, hãng hàng không, đường sắt… để hoàn thành công việc của mình. Người giao nhận
phải có khả năng và sẵn sàng giải quyết mọi vấn đề về hậu cần và vận tải trên quy mô toàn
thế giới.
1.1.1.3 Vai trò của giao nhận đối với sự phát triển của thương mại
❖
Đối với nền kinh tế
Giao nhận tạo điều kiện cho hàng hóa được lưu thông nhanh chóng, an toàn và tiết
kiệm chi phí mà không có sự can thiệp và tham gia củavngười xuất khẩu cũng như người
nhập khẩu.
Giao nhận giúp cho người chuyên chở đẩy nhanh tốc độ vòng quay của phương
tiện vận tải, tận dụng được tối đa và hiệu quả sử dụng các phương tiện vận tải cũng như
các phương tiện vận chuyển hỗ trợ khác.
2
3. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
Giao nhận giúp gia tăng giá trị kinh doanh của doanh nghiệp vận tải giao nhận vì
hoạt động giao nhận có quy mô rộng và phức tạp hơn nhiều so với hoạt động vận tải giao
nhận thuần túy cho nên các dịch vụ mà khách hàng yêu cầu từ người kinh doanh vận tải
giao nhận cũng phải đa dạng và phong phú.
Không những vậy, giao nhận góp phần mở rộng thị trường trong buôn bán quốc
tế, như chiếc cầu nối trong việc dịch chuyển hàng hóa trên các tuyến đường vận chuyển
biển trên toàn thế giới đúng theo yêu cầu về thời gian và địa điểm mà bên kinh doanh dịch
vụ giao nhận ký kết hợp đồng với nhà xuất khẩu hoặc nhập khẩu.
❖
Đối với lĩnh vực kinh doanh xuất nhập khẩu
Dịch vụ giao nhận không chỉ góp phần giúp cho hoạt động xuất nhập khẩu trở nên
nhanh chóng, thuận tiện, và an toàn hơn mà giao nhận còn mang lại rất nhiều lợi ích cho
các doanh nghiệp xuất nhập khẩu điển hình như là:
Giảm thiểu nhiều rủi ro có thể xảy ra cho hàng hóa trong suốt quá trình vận chuyển vì
thông thường người giao nhận là người có nhiều kinh nghiệm trong việc thuê phương tiện vận
chuyển, họ có mối quan hệ chặt chẽ với các hãng tàu vì vậy mà họ không chỉ được hưởng
những ưu đãi về giá dịch vụ vận chuyển với hãng tàu, mà họ còn nắm rõ được hãng tàu nào có
uy tín, cước phí phù hợp, lịch trình tàu chạy, và dịch vụ khách hàng tốt nhất.
Bên cạnh đó, còn giúp cho chủ hàng tiết kiệm được thời gian làm các thủ tục liên
quan đến nghiệp vụ giao nhận và tìm kiếm đại lý ở nước xuất khẩu, tiết kiệm được chi phí
phát sinh cho chủ hàng.
Ngoài ra, nhờ trình độ chuyên môn của lĩnh vực này nên người kinh doanh dịch vụ
giao nhận thường tiến hành các công việc một cách nhanh chóng do đó tránh được tình trạng
chậm trễ trong suốt quá trình thay mặt chủ hàng thực hiện hợp đồng xuất nhập khẩu. Trong
trường hợp hàng hóa phải chuyển tải dọc đường thì người giao nhận sẽ đảm nhiệm trách nhiệm
việc này, giúp doanh nghiệp không cần người đại diện tại các nước chuyển tải cũng như đảm
bảo an toàn cho hàng hóa, và hạn chế tổn thất ở mức thấp nhất trong quá trình chuyển tải hàng
hóa. Bên cạnh đó, người giao nhận có thể thay mặt doanh nghiệp nếu được công ty ủy quyền
để làm các thủ tục khiếu nại với người vận chuyển hoặc cơ quan bảo hiểm khi có tổn thất xảy
ra. Người làm dịch vụ giao nhận có thể giúp doanh nghiệp
3
4. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
làm các chứng từ hợp lý cũng như thực hiện việc áp dụng mã thuế sao cho số thuế doanh
nghiệp nộp là hợp lý.
1.1.2 Người giao nhận
1.1.2.1 Khái niệm
Người kinh doanh dịch vụ giao nhận gọi là “Người giao nhận - Forwarder - Freight
Forwarder - Forwarding Agent". Người giao nhận có thể là chủ hàng, chủ tàu, công ty xếp
dỡ hay kho hàng, người giao nhận chuyên nghiệp hay bất kỳ một ngưoi nào khác. Người
giao nhận phải có các trình độ chuyên môn như:
– Kết hợp giữa nhiều phương thức vận tải khác nhau.
– Biết vận dụng tối đa dung tích, trọng tải của các công cụ vận tải nhờ vào dịch vụ
gom hàng.
– Biết kết hợp giữa vận tải – giao nhận – xuất nhập khẩu và liên hệ tốt với các tổ chức
có liên quan đến quá trình vận chuyển hàng hóa như Hải quan, đại lý tàu, bảo
hiểm, ga, cảng… [3, trang 221]
1.1.2.2 Quyền và nghĩa vụ của người giao nhận
Theo Ðiều 167 Luật thương mại 2005 quy định, người giao nhận có những quyền
và nghĩa vụ sau đây:
– Người giao nhận được hưởng tiền công và các khoản thu nhập hợp lý khác.
– Thực hiện đầy đủ nghĩa vụ của mình theo hợp đồng.
– Trong quá trình thực hiện hợp đồng, nếu có lý do chính đáng vì lợi ích của khách
hàng thì có thể thực hiện khác với chỉ dẫn của khách hàng, nhưng phải thông báo
ngay cho khách hàng.
– Sau khi ký kết hợp đồng, nếu thấy không thể thực hiện được chỉ dẫn của khách hàng
thì phải thông báo cho khách hàng để xin chỉ dẫn thêm.
– Phải thực hiện nghĩa vụ của mình trong thời gian hợp lý nếu trong hợp đồng không
thoả thuận về thời gian thực hiện nghĩa vụ với khách hàng. [6]
Ngoài ra, theo Luật Thương Mại, Điều 169 – Các trường hợp miễn trách nhiệm
cho người giao nhận
4
5. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
– Người làm dịch vụ giao nhận hàng hóa không phải chịu trách nhiệm về những mất
mát, hư hỏng phát sinh trong những trường hợp sau đây:
– Do lỗi của khách hàng hoặc người được khách hàng ủy quyền.
– Đã làm đúng theo những chỉ dẫn của khách hàng hoặc của người được khách hàng
ủy quyền.
– Khách hàng đóng gói và ký mã hiệu không phù hợp.
– Do khách hàng hay người được khách hàng ủy quyền thực hiện việc xếp/dỡ hàng
hóa.
– Do khuyết tật của hàng hóa, do có đình công, các trường hợp bất khả kháng. [6]
1.1.2.3 Trách nhiệm của người giao nhận
a. Khi là đại lý của chủ hàng
Người giao nhận hoạt động với danh nghĩa là Agent, người giao nhận phải chịu
trách nhiệm về những lỗi lầm hoặc sơ suất của mình hay người làm thuê cho mình thực
hiện các dịch vụ:
– Giao hàng không đúng chỉ dẫn.
– Thiếu sót trong việc mua bảo hiểm cho hàng hoá mặc dù đã có hướng dẫn.
– Thiếu sót trong khi làm thủ tục hải quan.
– Giao hàng sai nơi quy định.
– Giao hàng mà không thu tiền từ người nhận hàng.
– Tái xuất không theo những thủ tục cần thiết hoặc không hoàn lại thuế.
Những thiệt hại về tài sản và người của người thứ ba gây nên. Tuy nhiên, người
giao nhận không chịu trách nhiệm về hành vi lỗi lầm của người thứ ba như người chuyên
chở hoặc người giao nhận khác... nếu chứng minh được là đã lựa chọn cẩn thận
Khi làm đại lý người giao nhận phải tuân thủ “điều kiện kinh doanh tiêu chuẩn”
(Standard Trading Conditions) của mình. [3, trang 232]
b. Khi là người chuyên chở (principal)
5
6. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
Khi là một người chuyên chở, là người nhận ủy thác với tư cách là một bên ký kế
hợp đồng độc lập đảm nhận trách nhiệm với danh nghĩa của mình thực hiện các dịch vụ do
khách hàng yêu cầu.
Chịu trách nhiệm về những hành vi và lỗi lầm của người chuyên chở, của người giao
nhận khác thuê để thực hiện hợp đồng vận tải như thể là hành vi và thiếu sót của mình.
Quyền lợi, nghĩa vụ và trách nhiệm của người giao nhận như thế nào là do luật lệ
của các phương thức vận tải quy định. Người chuyên chở thu ở khách hàng khoản tiền theo
giá cả của dịch vụ cung cấp chứ không phải là tiền hoa hồng.Người giao nhận đóng vai trò
là người chuyên chở không chỉ trong trường hợp tự vận chuyển hàng hoá bằng các phương
tiện vận tải của chính mình (perfoming carrier), bằng việc phát hành chứng từ vận tải của
mình hay cách khác, cam kết đảm nhận trách nhiệm của người chuyên chở (người thầu
chuyên chở - contracting carrier).
Khi người giao nhận cung cấp các dịch vụ liên quan đến vận tải như đóng gói, lưu
kho, bốc xếp hay phân phối,… thì người giao nhận sẽ chịu trách nhiệm như người chuyên
chở nếu người giao nhận thực hiện các dịch vụ trên bằng phương tiện của mình hoặc người
giao nhận đã cam kết một cách rõ ràng hay ngụ ý là họ chịu trách nhiệm như một người
chuyên chở Khi đóng vai trò là người chuyên chở thì các điều kiện kinh doanh tiêu chuẩn
thường không áp dụng mà áp dụng các công ước quốc tế hoặc các quy tắc do Phòng thương
mại quốc tế ban hành. Tuy nhiên, người giao nhận không chịu trách nhiệm về những mất
mát, hư hỏng của hàng hoá phát sinh từ những trường hợp sau đây:
– Do lỗi của khách hàng hoặc của người được khách hàng uỷ thác
– Khách hàng đóng gói và ghi ký mã hiệu không phù hợp
– Do nội tỳ hoặc bản chất của hàng hoá
– Do chiến tranh, đình công
– Do các trường hợp bất khả kháng
Ngoài ra, người giao nhận không chịu trách nhiệm về mất khoản lợi đáng lẽ khách
hàng được hưởng về sự chậm chễ hoặc giao nhận sai địa chỉ mà không phải do lỗi của
mình. [3, trang 232 – 233]
1.1.2.4 Vai trò của người giao nhận trong thương mại quốc tế
6
7. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
Ngày nay cùng với sự mở rộng trong thương mại quốc tế thì các phương thức vận tải
ngày càng phát triển: vận tải container, vận tải đa phương thức, người giao nhận không chỉ làm
đại lý, người nhận ủy thác mà còn cung cấp dịch vụ vận tải và đóng vai trò như một vai chính
(principal) – người chuyên chở (carrier). Người giao nhận đã đóng vai trò:
– “Môi giới” hải quan: Người giao nhận thay mặt người xuất khẩu hoặc người nhập
khẩu làm thủ tục hải quan như một “môi giới” hải quan.
– Đại lý: Người giao nhận hoạt động với tư cách là đại lý được coi như là một cầu nối
giữa người gửi hàng và người chuyên chở. Người giao nhận ủy thác từ chủ hàng
hoặc từ người chuyên chở để thực hiện các công việc khác nhau như: nhận hàng,
giao hàng, lập chứng từ, làm thủ tục hải quan, lưu kho…trên cơ sở hợp đồng ủy
thác. Hoạt động của người giao nhận giúp cho việc kinh doanh của người chuyên
chở tốt hơn, giúp họ am hiểu, gần gũi khách hàng hơn. Nếu người chuyên chở tổ
chức được nhiều đại lý ở các khu vực thị trường khác nhau thì sẽ dễ dàng tìm được
các khách hàng mới hơn. Người giao nhận còn có thể làm các dịch vụ mà hãng
chuyên chở ủy thác. Đối với người gửi hàng thì các đại lý này giúp họ có thể
nhanh chóng tiếp cận với người chuyên chở.
– Người gom hàng: Gom hàng (Condolidation, Groupage) là việc tập hợp những lô hàng
lẻ từ nhiều gửi ở cùng một nơi đi thành một lô hàng nguyên container để gửi và giao
cho một hoặc nhiều người nhận ở cùng một nơi đến. Hàng lẻ (LCL) là những lô hàng
nhỏ không đủ một container hoặc những lô hàng lớn nhưng có nhiều người gửi, nhiều
người nhận. Ở Châu Âu, từ rất xa xưa người giao nhận đã cung cấp dịch vụ gom hàng
để phục vụ cho vận tải đường sắt. Ngày nay, với sự phát triển mạnh mẽ của vận tải
hàng hóa bằng container, dịch vụ gom hàng tại cảng lại càng không thể thiếu nhằm
biến những lô hàng lẻ (LCL) thành hàng nguyên container (FCL) nhằm tận dụng sức
chứa của container và giảm cước phí vận tải. Khi thực hiện việc gom hàng, người
giao nhận đóng vai trò là người chuyên chở đối với những người gửi hàng, và đóng
vai trò là người gửi hàng với những người “chuyên chở thực sự”.
Những người gửi hàng lẻ, nhận hàng lẻ không trực tiếp tiếp xúc với “người
chuyên chở thực sự”.
– Người chuyên chở: người giao nhận đứng ra đảm nhận vai trò của người chuyên chở
ngày càng phổ biến, họ trực tiếp ký hợp đồng vận tải với chủ hàng và chịu trách
nhiệm chuyên chở hàng hóa từ một nơi này đến một nơi khác. Nếu người giao nhận
7
8. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
chỉ ký hợp đồng mà không trực tiếp chuyển chở thì họ được coi là những người thầu
chuyên chở (Contracting Carrier) còn nếu họ trực tiếp chuyên chở thì người giao nhận
lại trở thành người chuyên chở thực tế. Đối với hoạt động kinh doanh cước vận chuyển:
do người giao nhận nắm bắt được tốt hơn tình hình thị trường vận tải so với những
người xuất nhập khẩu thấp hơn hẳn. Từ đó xuất hiện hiện tượng người giao nhận dùng
giá cước vận chuyển để kinh doanh, bán lại cho người xuất nhập khẩu. Người giao nhận
sẽ hưởng phần chênh lệch giữa giá mua cước vận chuyển của người chuyên chở và giá
bán cước vận chuyển cho người xuất nhập khẩu.
– Người kinh doanh vận tải đa phương thức: Vận tải đa phương thức (Multimodal
Transport) quốc tế hay còn gọi là vận tải liên hợp quốc tế (International Combined
Transport) là phương pháp vận tải hàng hóa bằng ít nhất hai phương thức vận tải khác
nhau trở lên, trên cơ sở một hợp đồng vận tải đa phương thức từ một điểm ở một nước
này tới một điểm chỉ định ở một nước khác để giao hàng. Trong trường hợp người giao
nhận cung cấp dịch vụ vận tải đi suốt hoặc còn gọi là vận tải từ cửa
đến cửa thì người giao nhận đã đóng vai trò là người kinh doanh vận tải đa phương
thức (MTO). [4, trang 43]
1.1.3 Các chứng từ liên quan đến hoạt động giao nhận và vận chuyển hàng hóa bằng
đường biển
1.1.3.1 Tờ khai hải quan
Tờ khai hải quan là một văn bản do chủ hàng, chủ phương tiện khai báo xuất trình
cho cơ quan hải quan trước khi hàng hoặc phương tiện xuất hoặc nhập qua lãnh thổ quốc
gia. Thông lệ quốc tế cũng như pháp luật Việt nam quy định việc khai báo hải quan là việc
làm bắt buộc đối với phương tiện xuất hoặc nhập qua cửa khẩu quốc gia. Mọi hành vi vi
phạm như không khai báo hoặc khai báo không trung thực đều bị cơ quan hải quan xử lý
theo luật pháp hiện hành. [1, trang 419]
1.1.3.2 Hợp đồng mua bán ngoại thương
Hợp đồng mua bán ngoại thương là sự thoả thuận giữa những đương sự có trụ sở
kinh doanh ở các nước khác nhau, theo đó bên xuất khẩu có nghĩa vụ chuyển vào quyền sở
hữu của bên nhập khẩu một tài sản nhất định gọi là hàng hoá. Bên nhập khẩu có nghĩa vụ
nhận hàng và trả tiền hàng. [1, trang 421]
8
9. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
1.1.3.3 Vận đơn đường biển (Bill of Lading)
Vận đơn đường biển là chứng từ do người chuyên chở (chủ tàu, thuyền trưởng)
cấp cho người gửi hàng nhằm xác nhận việc hàng hóa đã được tiếp nhận để vận chuyển.
Tuy mỗi hãng tàu đều có mẫu vận đơn riêng, nhưng về nội dung chúng có những điểm
chung. Ở mặt trước của B/L có ghi rõ tên người gửi, người nhận (hoặc “theo lệnh"...), tên
tàu, cảng bốc hàng, cảng dỡ hàng, tên hàng, ký mã hiệu, số lượng kiện, trọng lượng, giá
cả, tổng trị giá, cách trả cước (cước trả trước hay trả tại cảng đến), tình hình xếp hàng, số
bản gốc đã lập, ngày tháng cấp vận đơn... Mặt sau ghi các điều kiện chuyên chở. Khi chuyên
chở hàng vừa có hợp đồng vừa có vận đơn thì quan hệ giữa người vận tải và người nhận
hàng do vận đơn điều chỉnh, còn quan hệ giữa người gửi hàng và người vận tải do hợp
đồng thuê tàu điều chỉnh. [1, trang 429]
1.1.3.4 Giấy chứng nhận xuất xứ (Certificate of Origin)
Giấy chứng nhận xuất xứ (Certificate of Origin - C/O) là cơ sở để xác định nguồn
gốc xuất xứ hàng hóa. Theo Nghị định 19/2006/NĐ-CP, “Giấy chứng nhận xuất xứ" là văn
bản do tổ chức thuộc quốc gia hoặc vùng lãnh thổ xuất khẩu hàng hoá cấp dựa trên những
quy định và yêu cầu liên quan về xuất xứ, chỉ rõ nguồn gốc xuất xứ của hàng hoá đó. [1,
trang 444]
1.1.3.5 Hóa đơn thương mại (Commercial Invoice)
Hóa đơn thương mại là chứng từ cơ bản của khâu thanh toán, là yêu cầu của người
bán đòi người mua phải trả số tiến hàng ghi trên hóa đơn. Trong hóa đơn phải nêu được
đặc điểm của hàng hóa, đơn giá, tổng giá trị hàng hóa, điều kiện cơ sở giao hàng, phương
thức thanh toán, phương tiện vận tải.
Hóa đơn thường được lập làm nhiều bản, để dùng trong nhiều việc khác nhau: xuất
trình cho ngân hàng để đòi tiền hàng, xuất trình cho công ty bảo hiểm để tính chi phí bảo
hiểm, cho hải quan để tính thuế. [1, trang 427]
1.1.3.6 Phiếu đóng gói (Packing List)
Phiếu đóng gói là chứng từ hàng hóa liệt kê tất cả mặt hàng, loại hàng được đóng
gói trong từng kiện hàng và toàn bộ lô hàng được giao. Phiếu đóng gói do người sản xuất/
xuất khẩu lập ra khi đóng gói hàng hóa. [1, trang 451]
9
10. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
1.1.3.7 Chứng từ bảo hiểm
Chứng từ bảo hiểm là chứng từ do người/tổ chức bảo hiểm cấp cho người được
bảo hiểm, nhằm hợp thức hóa hợp đồng bảo hiểm và được dùng để điều tiết quan hệ giữa
tổ chức bảo hiểm và người được bảo hiểm. Trong mối quan hệ này, tổ chức bảo hiểm nhận
bồi thường cho những tổn thất xảy ra vì những rủi ro mà hai bên đã thỏa thuận trong hợp
đồng bảo hiểm, còn người được bảo hiểm phải nộp cho người bảo hiểm một số tiền nhất
định là phí bảo hiểm. [1, trang 439]
[Phụ lục: Bộ chứng từ giao nhận hàng hóa nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển]
1.2 Giao nhận hàng hóa vận chuyển bằng đường biển
1.2.1 Cơ sở pháp lý, nguyên tắc giao nhận
1.2.1.1 Cơ sở pháp lý
Việc giao nhận hàng hoá xuất nhập khẩu phải dựa trên cơ sở pháp lý như các công
ước quốc tế, luật Việt Nam: Công ước quốc tế thống nhất một số qui tắc về vận đơn đường
biển, ký tại Brussel ngày 25-8-1924 (Nghị định thư sửa đổi công ước năm 1968 gọi là
Hague - Visby 1968); Công ước của Liên hiệp quốc về vận chuyển bằng đường biển, 1978;
Luật hàng hải Việt Nam – 2005; Thể lệ bốc dỡ và giao nhận hàng hoá tại cảng biển Việt
Nam; Luật thương mại Việt Nam – 2005; Công ước quốc tế về hợp đồng mua bán hàng
hoá – 1980 (công ước Vien 1980 về buôn bán quốc tế); Hợp đồng mua bán hàng hóa, hợp
đồng vận chuyển; Qui tắc và thực hành thống nhất tín dụng chứng từ (UCP - 600);
Rotterdam Rules – 2009. [2, trang 64]
1.2.1.2 Nguyên tắc giao nhận
Các văn bản hiện hành qui định những nguyên tắc giao nhận hàng hoá xuất nhập
khẩu tại các cảng biển Việt Nam như sau:
– Việc bốc dỡ, giao nhận, bảo quản hàng hoá tại cảng được thực hiện trên cơ sở hợp
đồng ký kết giữa cảng với chủ hàng hoặc giữa người vận chuyển với uỷ thác.
– Đối với hàng hoá không qua cảng (không lưu kho tại kho bãi của cảng) thì có thể do
các chủ hàng hoặc người được chủ hàng uỷ thác giao nhận trực tiếp với ngừơi vận
tải.
10
11. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
– Trong trường hợp hàng hoá phải lưu kho bãi của cảng thì chủ hàng hoặc người được
chủ hàng uỷ thác phải giao nhận trực tiếp với người vận chuyển động thời giao
nhận với cảng khối lượng hàng hoá lưu kho bãi của cảng.
– Việc giao nhận hàng hoá, các bên được quyền lựa chọn phương thức có lợi nhất và
thỏa thuận cụ thể trong hợp đồng. Nguyên tắc chung về giao nhận hàng hoá là
nhận bằng phương thức nào thì giao bằng phương thức ấy. Phương thức giao nhận
gồm: giao nhận nguyên bao, kiện, bó, tấm, cây, chiếc; giao nhận nguyên hầm cặp
chì; giao nhận theo số lượng, trọng lượng, thể tích theo phương thức cân, đo, đếm;
giao nhận theo mớn nước; giao nhận theo nguyên container niệm chì; kết hợp các
phương thức giao nhận nói trên; các phương thức giao nhận khác.
– Việc xếp dỡ hàng hoá trong phạm vi cảng là do cảng tổ chức thực hiện. Trường hợp
chủ hàng muốn đưa phương tiện vào xếp dỡ thì phải thỏa thuận với cảng và phải
trả các lệ phí, chi phí liên quan cho cảng. [1, trang 64 – 65]
1.2.2 Phương pháp gửii hàng bằng container
1.2.2.1 Phương pháp gửi hàng nguyên container (FCL/FCL)
Các hãng tàu chợ đưa ra khái niệm về thuật ngữ “FCL” là: “Hàng xếp trong nguyên
một container, người gửi hàng và người nhận hàng chịu trách nhiệm xếp hàng vào và dỡ hàng
ra khỏi container”. Khi người gửi hàng có khối lượng hàng hóa lớn và đồng nhất đủ chứa đầy
một hoặc nhiều container thì áp dụng phương pháp FCL / FCL. [3, trang 123]
1.2.2.2 Phương pháp gửi hàng lẻ bằng container (LCL/LCL)
Thuật ngữ LCL được hiểu dưới khái niệm như sau: “Những lô hàng lẻ đóng chung
trong một container mà người gom hàng dù là hãng tàu hay người giao nhận phải chịu trách
nhiệm xếp hàng vào và dỡ hàng ra khỏi container”. Khi người gửi hàng có khối lượng hàng
hóa nhỏ không đủ để xếp đầy một container thì áp dụng phương pháp LCL/LCL. Theo
LCL/LCL, trách nhiệm của chủ hàng ít hơn. Để tạo điều kiện thuận lợi cho chủ hàng, cũng
như người chuyên chở, người giao nhận đứng ra kinh doanh dịch vụ gửi hàng lẻ bằng container
– được gọi là người gom hàng (Consolidator). Họ tập hợp những lô hàng lẻ của nhiều chủ hàng
12. Dịch vụ viết thuê đề tài – KB Zalo/Tele 0917.193.864 – luanvantrust.com
Kham thảo miễn phí – Kết bạn Zalo/Tele mình 0917.193.864
thành lô hàng hỗn hợp (Cosolidation/ Groupage) đóng vào container và tiến hành tổ chức
chuyên chở theo phương án FCL/ FCL. [3, trang 124]