ваввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввв

1. Батырғалиева Шынар Халелқызы
БҚО Орал қаласы №20ЖОББМ
Бастауыш сынып мұғалімі
Сабақтың тақырыбы: Сөз мәйегі. Болат Үсенбаев
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Арналы бұлақ бөлімінен мағлұмат беру. Өлеңментаныстыра отырып,мағынасын
ашуға мүмкіндік жасау.Ойнай отырып ойлау дағдыларынқалыптастыру.
Тәрбиелік: Мәнерлепоқуларын,көркем сөйлеу тілдерін,өлеңнің мазмұнынөмірмен
байланыстыра білу және жақсы сөздің адам өміріне тигізер пайдасын ұғына білу қабілеттерін
дамыта түсу.
Дамытушылық: Өлеңдіәсерлі,мәнерлеп оқу қабілеттерін дамыту.
Күтілетін нәтиже:Оқушылардыңмақал-мәтелдер туралы білім, білігін тереңдету,салыстыру,
ажырата білу дағдыларынқалыптастыру сөйлеу мәдениетін жетілдіру ана тілін қадірлеуге сөз
қадірін тереңұғынуға тәрбиелеу.
Сабақтың түрі:дәстүрлісабақ
Сабақтың көрнекілігі:автор суреттері,тақырыпмазмұнынашатынмақал-мәтел меннақыл сөз
жазылған плакаттар,Венн диаграммасы,тақырыпқа сайслайдтар
Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру кезеңі.
Үй жұмысынтексеру
Кубизм әдісі бойынша жұмыс
Атымтайжомарт қандайадам болған?
Оның есіміне жомарт сөзі неге тіркелді депойлайсындар?
Атымтайжомарт әңгімесінен өмірлеріңе не түйдіңдер?
І.Қызығушылықты ояту.
І -слайд
Осы тақырыпқа байланысты мақал-мәтелдер айтайықшы.
Еңбекпен табылғаннан тәтті. Өле жегенше,бөле же.
Сөз тапқанға қолқа жоқ. Дүниені бүтіндейтін де – сөз, бүлдіретін де сөз.
Мақал дегенне? Мәтел дегенне?

2. Сөз дегенне?
-Сөзде қандайқұдіретті күш бар?
-Сөзді не арқылы жеткіземіз?

3. ІІ.Мағынаны тану.
Жаңа сабақпентаныстыру.
Бүгін біз Болат Үсенбаевтың«Сөз мәйегі өлеңімен танысамыз»
Автор өмірімен таныстыру
ІІ-слайд
ҮСЕНБАЕВ БОЛАТ
1955 жылы 24 наурызда ҚытайХалық Республикасының Құлжа қаласында туған. 1977 жылы
Қазақ Мемлекеттік университетінің филология факультетін, 1980 жылы Мәскеу Мемлекеттік
университетінің журналистика факультетін тамамдаған.
Еңбек жолын құрылысшы болып бастаған. 1980 жылы «Лениншіл жас» (қазіргі «Жас Алаш»)
газетінде,1981–1982 жж. «Жазушы» баспасында редактор,1982 жылы «Қазақ әдебиеті» газетінің
аға тілшісі, 1983–1986 жж. Шелек аудандық «Еңбек туы» газетінде, 1987 жылы «Лениншіл жас»
газетінде тілші, 1988–1990 жылы «Аманат – Избиратель» газетінде бөлім меңгерушісі, 1990–1996
жж. «Жас қазақ» газетінде бөлім меңгеруші, жауапты хатшы болып қызмет еткен. 1996 жылдан
«Ақ желкен» журналының, қазір «Балдырған» журналы бас редактордыңорынбасары.
Алғашқы өлеңі 1971 жылы «Балдырған» журналында жарияланған. «Жеңеше» (2004), «Жүзік»
(2008) жыр жинақтарының авторы.
Өлеңді мәнерлеп оқу.
ІІІ.Сөздікпен жұмыс
ІІІ-слайд
көркеуде-оқымаған,наданадам
Оқушылардың іштей оқуы.
Өлеңнің әр шумағын мәнерлеп оқи отырып,әр шумақтағы сөздің негізгі тұғырынтауып,дәптерге
жазып отыру.Мысалы:
Сөз жақсыны үйретіп, жаманнан жиренткен;
Сөз ақылдыңкені
мақал-мәтелдердіңданалығына ой жүгірткен;
ата- бабамызданқалған
сөз -өмір
Оқушылардың тізбектейоқуы,түсініп оқуы.
Өзің қандай сөз түрлерін білесің? Әрқайсысының мағынасына жеке-жеке тоқталайық.

4. ІV-слайд
Енді әрбір тіркеске мысал жазыпкөрелік.Қандай тіркес кімге байланысты айтылады және ол сөз
иесі кім? -Сөз мәйегі дегендіқалай түсінесіңдер? (сөздің негізгі түйіні) («Мәйек» сөзінің негізгі
түбірін табу)
ІV.Ой толғау.
Сөз
Жұмсақ
Қатты
Жұмбақ
Батыл
Тәтті
Ауыр
Үлгілі
Сиқыр

5. V-слайд
«Ұтымды жауап»ойыны:
С-Сырым
Ө-өмір сүрген
З-заман
М-мақал-мәтел
Ә-әдептілікке
Й-имандылыққа
Е-ерлікке
Г-гүлдендіретін
І-ілім
Әр әріптің қатарына сол әріптен басталатынсөз жазу арқылы өткен тақырыпқа
байланыстыра,мағынасынашатындайсөйлем құрастыру.
Сұрақ-жауап
Мақал-мәтелдер біздінеге үйретеді?
Мақал-мәтелдінеліктен «аталы сөз»депатайды?
Мақал-мәтелдікім шығарады?
Мақал-мәтелдердіңтүрлері.
V.РАФТ стратегиясы бойынша жұмыс Қазіргі заманда қазақ тілін құрметтемейжүрген
қандастарымызға ашық хат жазу.
VІ.Ертегі мазмұны бойынша мақал-мәтелдер құрастыру.

6. VІ-слайд
Күншіл үйрек.
(Ертегі)
Баяғыда бір сүңгуір үйрек болыпты. Ол көлдегі екі аққуды көре алмапты. «Бұлар мененнеге сәнді,
неге әдемі? Жұрт оларды жақсы көреді, жемейді. Аққу неткен бақытты құс?!» депқызғаныпты.
Аққуды көре алмағансүңгуір үйрек бір күні түлкіні көріп:
- Түлкі, түлкі, сеннеге мына семіз аққуларды жемейсің? – дейді.
- Олардың ұйықтайтынжерін мағанкөрсетші, - деді түлкі.
Уәде бойынша, сүңгуір үйрек аққуларды ұйқыға кеткенкезде түлкіні ертіп келді. Мұны
сезгенқос аққу оянып кетіп, тереңсуға жүзе жөнелді. Ісі сәтсіз болып, қарны ашқан түлкі сүңгуір
үйректің өзін бас салды.
«Біреуге ор қазсаң,өзің түсесің» дегеносы.
(Е. Шәріп)
Қысқа дайындық.
(Ертегі)
Бал арасы таңның атысы,күннің батысы бір сәт тыным таппады. Гүлденгүлге қонып,
шырын тасыды. Өзіне де,өзгеге де жетерлік бал жинады.
Саршұнақ егістікке жақындау жерге ертерек көшіп келді. Мекен-жайын алдынала дайындап
алды. Күз бойы масақ теріп, інін астыққа әбдентолтырды.
Тоғайдағы жирен Тиін де қарап жатқанжоқ. Бұтақтанбұтаққа қарғыпжүріп, тыным
таппады. Ұясына жақын жердегіқуыс-тесіктің бәріне бал қарағайдың жаңғағын үйіп тастады.
Ал бұралқы Ит түк ойлаған жоқ. Биыл тіпті қыс түспейтіндей көрінді. Бірақ қас қылғандай,
қар ерте жауды. Енді міне құлағы салбырап, аш қарны қабысып,әркімнің босағасына бір түнеп
жүр. Өлерменкүн кешті. Қалғып кетсе болды,тәтті-тәттітүс көреді. Түсінде жайлы, жылы үйде
жатады. Өңшеңмайлы сүйек кеміріп жүреді. Оянып кеткенбойда қатты өкінеді. «Енді осыдан
жазға аман-есенжетейін. Сүйектен үйсалып алармын-ау, бәлем!» деп,өзіне-өзі серт береді.
Бұл оның жылдағы әдеті!
(Қ. Мырзалиев)
Оқушылар жұмысынтыңдау.
Мысалы:Еріншектің ертеңі бітпейді. Біреуге ор қазсаң, өзің түсесің т.б.
Сөзге байланысты мақал-мәтелдер жарыстыру.
Ішке-сыртқа стратегиясы бойынша жұмыс Ертегімазмұны бойынша
Сабақты қорытындылау.
Мақал дегеніміз не? Мәтел дегеніміз не?

7. VІІ-слайд
Венн диаграммасы
Ой тиянақты, Аяқталған Мағынасы
дәлелдеді сөйлем Топшылау тұспа-тұс
Салыстыру Екі бөлімді Қорытынды Сөйлем
пікірі жоқ не сөз тіркесі
Мақалда қорытынды, тұжырымды Мәтелде ойтікелей білдірмей, тұспалдап,
түйін болады. Дәлелдеу мен жанамалапайтылады.
қорытынды пікір бірдей келіп Елінді сүйсең – ерлік істейсің.
отырады. Түлік төлден өседі.
Адамды жақсылыққа тәрбиелейді
Халық ауыз әдебиеті
Үйге тапсырма.Менбілетінмақал-мәтел атты жинақ жасау
Өлеңді мәнерлеп оқу.
Бағалау.
Мақал
Мәтелдер

8. № 20 ЖОБММ
Сабақтың тақырыбы:
«Сөз мәйегі»
(қалалық семинар)
Өткізген: Батырғалиева Ш.Х.
Орал-2012 ж