УУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУУ

1. Сабақ №8
Мерзімі:
Сынып: 9
Пән: информатика
Тақырып: Паскаль тілінің негізгі элементтері.
Мақсаты:
• Оқушыларды Паскаль программалау тілімен, оның алфавитімен таныстыру.
• Оқушылардың программалау тілдері оның ішінде Паскаль тілі туралы
көзқарастарын кеңейту;
• Оқушыларда мәдениетті, зейінділіктілікті, тәртіптілікті тәрбиелеу.
Көрнекі құралдар: Интерактивті тақта, презентация
Сабақ құрылысы:
I. Ұйымдастыру
II. Қайталау
III. Жаңа материалды түсіндіру
IV. Жаңа материалды бекіту
V. Қорытынды
VI. Үй жұмысы
Кезеңдері Мұғалім іс әрекеті Оқушы іс
әрекеті
Ескерту
I.Ұйымдастыру Оқушылармен амандасу. Оларды түгендеу.
Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
Кезекші тағайындау. Сабақтың тақырыбы мен
мақсатымен таныстыру.
Мұғаліммен
амандасып.
Кезекшілер
сыныпта кім бар
кім жоқ екенін
айтып өтеді.
Есепке алу
журналын
толтырады
II.Қайталау Сұрақ-жауап арқылы қайталау жүргізу.
1.Алгоритм дегеніміз не?
2.Алгоритмнің қандай қасиеттері бар?
3.Алгоритмдік тіл дегеніміз не?
4.Алгоритмдердің жасалу құрылымы бойынша
белгілі түрлерін атап шығыңдар.
5. блок-схемалар түрін түсіндіріндер.
Балалар
сұрақтарға жауап
береді.
III. Жаңа
материалды
түсіндіру.
. Дәріс:
Алгоритмдердің программалау тілінде жазылуы
программа деп аталады.
Қазіргі кезде көптеген програмалау тілдері бар.
Ең кең тараған және жиі қолданылатын тілдер:
Бейсик, Лого, Паскаль, Си, Фортран, Пролог
және т.б.
Біз сендермен дербес компьютерге арналған
программалардың, оның ішінде француз
математигі және физигі Блез Паскаль құрметіне
атаған Pascal программалау тілінің жазылуымен
танысамыз.
Pascal тілі – IBM PC детбес компьютерлеріне
арналған дәстүрлі алгоритмдік программалау
тілі болып табылады. Бұл – Pascal тіліндегі
Оқушылар
жұмыс
дәптерлеріне
конспекті жазып
қояды.

2. программа – қойылған мәселені арнайы
жинастырылған деректерді түрлендіру арқылы
шешуге әкелетін қадамдардың тізбегі. Кез
келген басқа тілдер сияқты , Pascal тілінің өз
алфавиті, символдар жиыны, грамматикасы,
операторларды жазу және программаларады
безендіру ережелері болады.
Pascal тілінің алфавиті
символ атауы Символ атауы
1 2 3 4
А-Z Бас әріптер : Қос нүкте
a-z Кіші әріптер + Плюс таңбасы
0-9 Цифрлар - Минус
таңбасы
Бос орын * Көбейту
таңбасы
! Леп белгісі / Қиғаш сызық
# Диез ^ Қою белгісі
% Процент
белгісі
= Теңдік белгісі
& Амперсант
белгісі
< Кіші белгісі
$ Доллар
таңбасы
> Үлкен белгісі
“ Қос
тырнақшалар
( ) Дөңгелек
жақшалар
‘ Апостроф [ ] Квадрат
жақшалар
. Нүкте { } Фигуралық
жақшалар
, Үтір _ Астын сызу
белгісі
; Нүктелі үтір @ Коммерциялық
«эт»
Pascal тілінің алфавиті.
Pascal программалау тілінде жазылған
программа programm, сөзінен басталады және
осы тілдің ретпен жазылған операторларының
тізбегінен тұрады. Операторлар «;» аяқталады
және олар қызметші begin (басы) және end
(соңы) сөздерінің арасында орналасып, нүктесі
бар end (соңы) сөзімен аяқталады.
Pascal тілін үйренудің ең қарапайым
программадан бастайық
begin
writeln (‘Pascal тілін білгім келеді’);
end.
Pascal программалау тілде қолданылатын
арифметикалық амалдардың символдары.
Арифметикалық
амалдардың
символдары
Амалдардың
аты
Pascal
тілінің
символдары
Жазылу
түрі
х көбейту * 2*3
: бөлу / 8/2
Бүтін
санды
бөлу
Div 5div2

3. + қосу + 2+3
- азайту - 5-2
Бүтін
сандық
бөлу
қалдығы
Mod 3mod2
III.Жаңа
материалды
бекіту.
Тапсырма1. 16 бет,мысалдарды қарастыру
Тапсырма2. 16 бет 3 тапсырма.
Оқушылар
мұғаліммен бірге
мысалдарды
қарастырады,
тақтаның
алдында да,
орындарында
отырып
тапсырмаларды
орындайды,
мұғалімге
тексерткізеді
IV.Қорытынды Сұрақ қою арқылы сабақты қорытындылау.
Бағалау
Балалар
сұрақтарға жауап
береді.
V.Үй жұмысы

§1.4 Оқып, сұрақтарға жауап беру, 16 бет 3,4
тапсырма.
Күнделіктеріне
жазып алады

4. Сабақ №9
Мерзімі:
Сынып: 9
Пән: информатика
Тақырып: Паскаль тілі және құрылымы.
Мақсаты:
• Оқушыларды Паскаль программалау тілімен, оның алфавитімен таныстыру.
• Оқушылардың программалау тілдері оның ішінде Паскаль тілі туралы
көзқарастарын кеңейту;
• Оқушыларда мәдениетті, зейінділіктілікті, тәртіптілікті тәрбиелеу.
Көрнекі құралдар: Интерактивті тақта, презентация
Сабақ құрылысы:
I. Ұйымдастыру
II. Қайталау
III. Жаңа материалды түсіндіру
IV. Жаңа материалды бекіту
V. Қорытынды
VI. Үй жұмысы
Кезеңдері Мұғалім іс әрекеті Оқушы іс әрекеті Ескерту
I.Ұйымдастыру Оқушылармен амандасу. Оларды түгендеу.
Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
Кезекші тағайындау. Сабақтың тақырыбы мен
мақсатымен таныстыру.
Мұғаліммен
амандасып.
Кезекшілер
сыныпта кім бар
кім жоқ екенін
айтып өтеді.
Есепке алу
журналын
толтырады
II.Қайталау Сұрақ-жауап арқылы қайталау жүргізу.
1.Pascal тілінің алфавиті не құрайды?
Балалар сұраққа
жауап береді.
III. Жаңа
материалды
түсіндіру.
. Дәріс:
Өрнекті есептеу алгоритмі Pascal тіліндегі
программамен біртектес дерлік, мұнда
алгоритмнің алг, басы, соңы қызметші сөздері
Pascal-дің program, begin, end деген сәйкес
сөздерімен ауыстырылады және end сөзінен
кейін міндетті түрде нүкте қойылады.
Функцияларды Pascal тіліне көшіру
Функцияның
аты
Матем
функци
я
Pascal
функцияс
ы
Жазылу
түрі
1 2 3
π саны π pi pi
Санның
квадраты
x2
sqr sqr(x)
Квадрат түбір sqrt sqrt (x)
Санның
абсолют
шамасы
abs abs(x)
синус sinx sin sin(x)
косинус cosx cos cos(x)
Оқушылар жұмыс
дәптерлеріне
конспекті жазып
қояды.

5. Санның бүтін
бөлігі
[x] int int(x)
Кездейсоқ
сандардың
генераторын
инициалдайды -
randomize randomize
Жалған
кездейсоқ сан
- random random
Натурал
логарифм
ln x ln ln(x)
Экспонента ех
exp exp()
Бөлшек
бөлігін
есептейді
- frac frac(x)
Ең жақын
бүтін санға
дейіе
дөңгелектейді
- round round(x)
; Нүктелі
үтір
@
Pascal программалау тілдегі шамалардың
типтері.
Шамалар белгіленуі Pascal
тілінде
жазылуы
бүтін integer A:integer;
Нақты Real C,X:real;
Символдық Char K,T:char;
Var айнымалылар бөлімінің негізі болып
табылады.Онда программада қолданылатын
айнымалылардың аттары және олардың типтері
көрсетіледі. Айнымалы аттарының бір түрі
екіншісінен үтір арқылы ажыратылып, қос
нүктеден кейін түрі көрсетіледі.
III.Жаңа
материалды
бекіту.
Тапсырма1. Практикум бойынша, 1-
практикалық жұмыс.
Екі оқушы
тақтаның алдына
шығып
орындайды,
қалған оқушылар
дәптерлерінде
орындап,
мұғалімге
шығарып,
көрсетеді
IV.Қорытынды Сұрақ қою арқылы сабақты қорытындылау.
Бағалау, белсенді болған оқушыларды
Балалар
сұрақтарға жауап
береді.
V.Үй жұмысы

§1.5-1,6 Оқып, сұрақтарға жауап беру, 26 бет
3,4 тапсырма.
Күнделіктеріне
жазып алады

6. Санның бүтін
бөлігі
[x] int int(x)
Кездейсоқ
сандардың
генераторын
инициалдайды -
randomize randomize
Жалған
кездейсоқ сан
- random random
Натурал
логарифм
ln x ln ln(x)
Экспонента ех
exp exp()
Бөлшек
бөлігін
есептейді
- frac frac(x)
Ең жақын
бүтін санға
дейіе
дөңгелектейді
- round round(x)
; Нүктелі
үтір
@
Pascal программалау тілдегі шамалардың
типтері.
Шамалар белгіленуі Pascal
тілінде
жазылуы
бүтін integer A:integer;
Нақты Real C,X:real;
Символдық Char K,T:char;
Var айнымалылар бөлімінің негізі болып
табылады.Онда программада қолданылатын
айнымалылардың аттары және олардың типтері
көрсетіледі. Айнымалы аттарының бір түрі
екіншісінен үтір арқылы ажыратылып, қос
нүктеден кейін түрі көрсетіледі.
III.Жаңа
материалды
бекіту.
Тапсырма1. Практикум бойынша, 1-
практикалық жұмыс.
Екі оқушы
тақтаның алдына
шығып
орындайды,
қалған оқушылар
дәптерлерінде
орындап,
мұғалімге
шығарып,
көрсетеді
IV.Қорытынды Сұрақ қою арқылы сабақты қорытындылау.
Бағалау, белсенді болған оқушыларды
Балалар
сұрақтарға жауап
береді.
V.Үй жұмысы

§1.5-1,6 Оқып, сұрақтарға жауап беру, 26 бет
3,4 тапсырма.
Күнделіктеріне
жазып алады