ввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввввв

1. Зауреш ЖУМАБАЕВНА
Көктөбе орта мектебінің
қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі
Павлодар облысы
Май ауданы
Көктөбе ауылы
Сынып: 8 «Ә»
Сабақтың тақырыбы: Тахауи Ахтанов «Күй аңызы» әңгімесі
Сабақтың мақсаты: білімділік: 1. Әңгіменің тақырыптық-идеялық мазмұнын ұғындыру.
Дамытушылық: оқушыларды еркін сөйлеуге, ашық пікір айта білуге бағыттау, тіл
байлығын жетілдіру, сыни ойлау шығармашылық баяндауға балу.
Тәрбиелік: ұжымдық іскерліктерін ұштау, оқушылар бойында адамгершілік
құндылықтарды жетілдіру, күй өнерінің құдіретін ұғындыру.
Сабақтың түрі: білімді жинақтау, қорытындылау
Әдісі: оқу мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлауды дамыту.
Көрнекілік: тірек-сызбалар, дәйексөз.
Ән мен күй арқылы халықтың үмітін танимыз. Ілияс Омаров
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру. Тахауи Ахтановтың «Күй аңызы» әңгімесіне әдеби
–сыни талдаудың деңгейі.
ІҮ. 1. Кейіпкерлермен сырласу.
2. Ойсылқара- киелі жануар. ( эссе жазу).
ІІІ. 1. Ассоциация.
2. Концептуалдық кесте.
3. Семантикалық карта.
4. Түртіп алу стратегиясы
5. Тест интервью.
ІІ. 1.Кейіпкерге талдау.
2. Әңгіменің композициялық құрылымы.
3. Түсініктеме күнделігі.
І. 1. Т.Ахтанов өмірі мен шығармашылығы
2. «Күй аңызы» әңгімесінің қысқаша мазмұны
3. «Нар идірген» күйінің аңызы.
Ұнамды
кейіпкерлер
Естемес
Оразымбеттің ұстазы,
күйші, егде кісі
Оразымбет
Жас жігіт, күйші, тәрбиеші
Жаңыл
Шал
Жас қыз, сұлу, ақылды,
қоңыр тірлікті күйттеген
Өмірдің тауқыметін көп
көрген, мейірімді, есті, парасат
иесі.

2. Оразымбет Естемес Жаңыл
Астында жалын өрген
қылаң бесті, үстінде өңіріне
зер ұстаған көк камзол,
талдырмаш белін қызыл
күдері белбеумен қынай
буған, басында төбесін көк
мақпалмен тыстаған құндыз
бөрік.
Жасы елуді алқындырған,
әдемі дөңгеоек қара
сақалды, биік дөнес
мұрынды, кішілеу өткір
қоңыр көзі биік қабағының
астында терең ұялаған
қағылез кісі. Бұл осы өңірге
аты кең жайылған Естемес
күйші еді. Тарамас денелі,
қатқыл өңді, терең әжімді,
егде кісі.
Жасы 16-17-лер шамасында.
Қою қара қасты, мөлдір қара
көзді, дөңгелек жүзді, қара
торының сұлуы екен.
Үстіндегі жалаң көк көйлегі
тозған.
Композициялық құрылымы.
1. Оқиғаның басталуы: Екі салт аттының жолға шығуы. Қос күйшінің сұхбаты.
2. Оқиғаның байланысы: Жалғыз нардың кезігуі, батасы өлген аруананың зары,
Естеместің домбырасына тіл бітіруі, қос жолаушының жалғыз қараша үйге келуі.
3. Оқиғаның шиеленісуі: Шал мен Естеместің бір –біріне қолқа салуы.
4. Шарықтау шегі: Қарт күйшінің өнері немесе өмірге келген жаңа күй.
5. Шешімі: Естеместің жолын жас жігітке беруі немесе иіген нар.
Түсініктеме күнделігі.
Қолқа салу- дос, туыс, жолдас адамдардың бір-бірінен бір нәрсені қалауы, сұрауы.
Тізгін- аттың басын тежеу, игеру үшін пайдалынатын, ұштары жүгеннің ауыздық
шығыршығына екі жағынан байланған шыжым қайыс.
Түндік- киіз үйдің шаңырағына жабылатын 4 баулы киіз.
Тулақ- үстіне жүн сабау үшін немесе төсеніш үшін жүні алынбай қатырылған шикі тері
Үлде мен бүлде- қымбат материал, ылғи асыл киімдер
Дұға- аман-саулық тілейтін құранның қысқа-қысқа аяттары
Шылбыр- жүгеннің шығыршығына бір жағынан тағылған жіп
Жоны- арқасы, ту сырты
Жұт- қыс қатты болған жылдары аштықтан, суықтан малдың қырылуы, мал өлімі, індет
оқиға, жағдай өнер
Ұлттық мұра әуен, саз
Концептуалдық кесте.
р/с Кейіпкерлер Өмірге қызығушылығы Адамгершілік
қасиеті
Кейіпкерлерге
берілетін баға
1 Естемес Жоғары. Жасы егде тартса
да, отбасын құруды
ойлайды.
Түсінігі мол,
есті,
Оразымбетке
жолын берді.
Жақсы
Портрет
Күй

3. 2 Оразымбет Жоғары. Өнерді сүйеді.
Жігері мол
Кішіпейіл,
үлкенді құрмет
тұтады
Жоғары
3 Жаңыл Жоғары. Жігерлі жан. Өз
бақытын табуда өжеттік
танытады.
Кішіпейіл, ибалы,
ақылды
Жоғары
4 Шал Жоғары. Жоқшылыққа
төзе біледі, мойымайды.
Көпті көрген есті
жан, мейірімді
Жақсы
Семантикалық карта.
р/с Шығармадан үзінді Шал Естемес Оразымбет Жаңыл
1 «Қашан кемеліне келтіргенше,
күйді көп алдына салмаған жөн».
2 «Екі күйші, өнерлеріңді бірдей
салыңдар».
3 «Аһ, сабазың, шыңыраудан
суырып шығарды-ау.»
4 «Сөзім-сөз. Өнерің жетсе,
тілегіңді бердім, қарағым».
5 «Кім біледі, жер ортасынан
асқанда, тәңірінің сарғайтып
барып бұйыртқаны осы болар».
6 «Бір жылдан бері мен аңдамаған
мінезін осы бүгін көрсетті-ау».
7 «Апырым-ай, осы мал
жарықтықтың күйге елігетіні
болады деуші еді...»
Қорытынды. 5 жолды өлең:
1. Зат есім
2. 2 сөз сын есім
3. 3 сөз етістік
4. Сөйлем
5. Синонимі
Үйге тапсырма беру. «Қазақ күй өнері» тақырыбына шығарма жазу.
Бағалау.