Đảng bộ Bà Rịa - Vũng Tàu lãnh đạo sự nghiệp giáo dục - đào tạo những năm 1991 - 2000

1. ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
TRẦN XUÂN TĨNH
ĐẢNG BỘ BÀ RỊA – VŨNG TÀU LANH ĐẠO SỰ
NGHIỆP GIÁO DỤC – ĐÀO TẠO NHỮNG NĂM
1991-2000
LUẬN VĂN THẠC SĨ
Người hướng dẫn: PGS.TS. Nguyễn Đình Lê
HÀ NỘI - 2004

2. MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU
Chương 1 : Vài nét về đặc điểm kinh tế - xã hội và tình hình giáo dục
- đào tạo ở Bà Rịa - Vũng Tàu trước năm 1991
1.1. Một số đặc điểm kinh tế- xã hội của Bà Rịa - Vũng Tàu 9
1.2. Tình hình giáo dục - Đào tạo ở Bà Rịa -Vũng Tàu trước năm 1991 22
Chương 2: Đảng bộ tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu lãnh đạo sự nghiệp
giáo dục - đào tạo những năm 1991 - 2000
2.1. Những quan điểm cơ bản của Đảng về giáo dục - đào tạo
trong thời kỳ đổi mới 51
2.2. Chủ trương , biện pháp của Đảng bộ Bà Rịa -Vũng Tàu và kết quả
thực hiện đường lối đổi mới giáo dục - đào tạo của Đảng (1991-2000) 57
Chương 3 :Những kinh nghiệm bước đầu qua thực tiễn giáo dục - đào tạo
ở Bà Rịa -Vũng Tàu và một số kiến nghị.
3.1. Kinh nghiệm 115
3.2. Khuyến nghị 127
KẾT LUẬN 133
TÀI LIỆU THAM KHẢO 136
PHỤ LỤC 142

3. 1
MÔÛ ÑAÀU
1. Lyù do choïn ñeà taøi ñeà taøi
Trong tieán trình caùch maïng giaûi phoùng daân toäc cuõng nhö trong söï nghieäp
xaây döïng vaø baûo veä Toå quoác, ngaønh giaùo duïc - ñaøo taïo luoân laø moät boä phaän
quan troïng coù tính chieán löôïc trong ñöôøng loái caùch maïng cuûa Ñaûng ta. Ngay töø
sau Caùch mạng Thaùng Taùm (1945), Chuû tòch Hoà Chí Minh ñaõ neâu ra “Nhöõng
nhieäm vuï caáp baùch cuûa Nhaø nöôùc Vieät Nam daân chuû coäng hoøa”, trong ñoù, Ngöôøi
chæ roõ “Moät daân toäc doát laø moät daân toäc yeáu” vaø Ngöôøi ñaõ nhaán maïnh: “chuùng ta
coù nhieäm vuï caáp baùch laø giaùo duïc laïi nhaân daân chuùng ta, chuùng ta phaûi laøm cho
daân toäc chuùng ta trôû neân moät daân toäc duõng caûm yeâu nöôùc, yeâu lao ñoäng, moät daân
toäc xöùng ñaùng vôùi nöôùc Vieät Nam ñoäc laäp” [46, tr.8].
Ñeå xaây döïng neàn giaùo duïc cuûa nöôùc Vieät Nam ñoäc laäp, trong Thö göûi
caùc hoïc sinh nhaân ngaøy khai giaûng naêm hoïc ñaàu tieân, Chuû tòch Hoà Chí Minh
khaûng ñònh : “Non soâng Vieät Nam coù trôû neân töôi ñeïp hay khoâng, daân toäc vieät
Nam coù böôùc tôùi ñaøi vinh quang ñeå saùnh vai vôùi caùc cöôøng quoác naêm chaâu ñöôïc
hay khoâng, chính laø nhôø moät phaàn lôùn ôû coâng hoïc taäp cuûa caùc em” [46, tr.33].
Hoà Chí Minh cuõng ñaõ chæ ra vai troø cuûa giaùo duïc - ñaøo taïo trong söï nghieäp
caùch maïng daân toäc daân chuû nhaân daân cuõng nhö trong coâng cuoäc kieán thieát
nöôùc Vieät Nam môùi, Ngöôøi vieát:
“ Quoác daân Vieät Nam ! Muoán giöõ vöõng neàn ñoäc laäp,
Muoán laøm cho daân maïnh nöôùc giaøu
Moïi ngöôøi Vieät Nam phaûi hieåu bieát quyeàn lôïi cuûa mình, phaûi coù kieán thöùc môùi ñeå
coù theå tham gia vaøo coâng vieäc xaây döïng nöôùc nhaø” [52, tr.296].

4. 2
Sau khi mieàn Baéc ñöôïc giaûi phoùng vaø quaù ñoä leân chuû nghóa xaõ hoäi, Chuû
tòch Hoà Chí Minh ñaõ neâu roõ taàm quan troïng cuûa nhaân toá con ngöôøi trong söï
nghieäp xaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi. Ngöôøi ñaõ nhaán maïnh vai troø cuûa Giaùo duïc -
Ñaøo taïo ñoái vôùi söï nghieäp “Troàng ngöôøi”: “Muoán xaây döïng Chuû nghóa xaõ hoäi,
tröôùc heát phaûi coù nhöõng con ngöôøi xaõ hoäi chuû nghóa” [53, tr.310]. Trong tö
töôûng Hoà Chí Minh, giaùo duïc - ñaøo taïo luoân luoân ñöôïc xem xeùt trong moái quan
heä bieän chöùng giöõa nhaân toá con ngöôøi, söï phaùt trieån con ngöôøi vaø söï phaùt trieån
kinh teá - xaõ hoäi.
Vaän duïng tö töôûng Hoà Chí Minh, trong hôn nöûa theá kyû qua Ñaûng ta ñaõ
laõnh ñaïo söï nghieäp giaùo duïc - ñaøo taïo khoâng ngöøng phaùt trieån vaø ñaït ñöôïc
nhöõng thaønh töïu to lôùn, goùp phaàn quan troïng vaøo quaù trình ñaáu tranh giaûi
phoùng daân toäc, xaây döïng vaø baûo veä Toå quoác xaõ hoäi chuû nghóa. Böôùc vaøo nhöõng
naêm cuoái theá kyû XX, tröôùc nhöõng taùc ñoäng maïnh meõ cuûa khoa hoïc coâng ngheä
vaø xu höôùng toaøn caàu hoùa, Ñaûng ta ñaõ nhaän thöùc giaùo duïc - ñaøo taïo coù vai troø
haøng ñaàu trong quaù trình phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi. Vôùi ñöôøng loái ñoåi môùi,
Nghò quyeát Ñaïi hoäi ñaïi bieåu toaøn quoác cuûa Ñaûng laàn thöù VI (1986), laàn thöù VII
(1991), laàn thöù VIII (1996) vaø lần thứ IX (2001) ñaõ coi Giaùo duïc - Ñaøo taïo laø
“chìa khoùa ñeå môû cöûa tieán vaøo töông lai”. Nghò quyeát laàn thöù 4 cuûa Ban chaáp
haønh Trung öông (Khoùa VII) ñaõ khaúng ñònh: “Cuøng vôùi khoa hoïc coâng ngheä,
giaùo duïc vaø ñaøo taïo ñöôïc xem laø quoác saùch haøng ñaàu, ñoùng vai troø then choát
trong toaøn boä söï nghieäp xaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi vaø baûo veä Toå quoác, laø ñoâïng
löïc ñöa ñaát nöôùc thoaùt khoûi ngheøo naøn, laïc haäu; vöôn leân trình ñoä tieân tieán cuûa
theá giôùi” [18, tr.16].
Hoøa trong tieán trình chung cuûa caû nöôùc, treân cô sôû nhaän thöùc ñuùng ñaén
veà ñöôøng loái ñoåi môùi cuûa Ñaûng, Ñaûng boä tænh Baø Ròa - Vuõng Taøu ñaõ laõnh ñaïo

5. 3
nhaân daân ñòa phöông töøng böôùc hieän thöïc hoùa ñöôøng loái ñoåi môùi, trong ñoù ñoåi
môùi söï nghieäp giaùo duïc - ñaøo taïo laø moät trong nhöõng nhieäm vuï quan troïng
haøng ñaàu ôû ñòa phöông. Nhöõng naêm qua, döùôùi söï laõnh ñaïo cuûa Ñaûng boä tænh,
ngaønh giaùo duïc - ñaøo taïo Baø Ròa - Vuõng Taøu ñaõ coù nhöõng böôùc phaùt trieån quan
troïng, vaø ñoùng goùp ñaùng keå vaøo quaù trình phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi ôû ñòa
phöông. Beân caïnh nhöõng thaønh töïu ñaït ñöôïc, söï nghieäp giaùo duïc - ñaøo taïo ôû
Baø Ròa - Vuõng Taøu vaãn coøn nhieàu khoù khaên, khieám khuyeát caàn ñöôïc khaéc
phuïc, thaùo gôõ. Do ñoù, coâng cuoäc ñoåi môùi giaùo duïc - ñaøo taïo ôû Baø Ròa - Vuõng
Taøu caøng coù yù nghóa caáp thieát, chuû yeáu bôûi hai lyù do cô baûn sau :
Moät laø, Baø Ròa - Vuõng Taøu laø tænh môùi thaønh laäp treân cô sôû saùt nhaäp Ñaëc
Khu Vuõng Taøu - Coân Ñaûo vôùi huyeän Chaâu Thaønh, huyeän Long Ñaát vaø huyeän
Xuyeân Moäc thuoäc tænh Ñoàng Nai (cuõ). Söï ra ñôøi cuûa tænh Baø Ròa - Vuõng Taøu
ñaõ taïo vò theá chieán löôïc môùi cho vuøng ñaát cuoái Ñoâng Nam Boä, hình thaønh neân
khu vöïc kinh teá phaùt trieån naêng ñoäng trong thôøi kyø ñoåi môùi. Song, vieäc thoáng
nhaát, oån ñònh vaø phaùt trieån ngaønh giaùo duïc - ñaøo taïo ôû ñòa baøn môùi trong hôn
moät thaäp kyû qua, luoân laø vaán ñeà khoù khaên vaø coù tính caäp nhaät cuûa Ñaûng boä vaø
ngaønh giaùo duïc - ñaøo taïo tænh Baø Ròa - Vuõng Taøu.
Hai laø, tænh Baø Ròa - Vuõng Taøu laø moät trong nhöõng vuøng kinh teá troïng
ñieåm cuûa caû nöôùc, coù theá maïnh veà coâng nghieäp, dòch vuï, thuûy saûn vaø du lòch.
Ñaëc khu Vuõng Taøu - Coân ñaûo tröôùc kia vaø tænh Baø Ròa - Vuõng Taøu ngaøy nay laø
trung taâm daàu khí - moät trong nhöõng trung taâm coâng nghieäp haøng ñaàu cuûa Vieät
Nam, moät ngaønh coâng nghieäp ñoøi hoûi phaûi coù ñoäi nguõ lao ñoäng coù kieán thöùc,
hoïc vaán vaø kyõ thuaät cao. Nguoàn löïc lao ñoäng cuûa tænh khaù doài daøo, nhöng trình
ñoä lao ñoäng chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi trong tình
hình môùi.

6. 4
Vì vaäy, muoán coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa, tröôùc heát phaûi ñaåy maïnh
söï nghieäp giaùo duïc - ñaøo taïo. Maët khaùc, vieäc toång keát quaù trình laõnh ñaïo 10
naêm ñoåi môùi giaùo duïc - ñaøo taïo cuûa Ñaûng boä ñòa phöông, nhaèm ruùt ra nhöõng
baøi hoïc kinh nghieäm cho böôùc phaùt trieån tieáp theo, phuïc vuï cho coâng taùc
nghieân cöùu, giaûng daïy lòch söû ñòa phöông ñang laø yeâu caàu böùc thieát hieän nay.
Toùm laïi, ñoåi môùi söï nghieäp giaùo duïc - ñaøo taïo ôû Baø Ròa - Vuõng taøu laø
vaán ñeà böùc thieát vaø soáng coøn treân con ñöôøng phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi, vaên hoùa,
hoäi nhaäp vôùi caû nöôùc, vôùi khu vöïc vaø quoác teá cuûa ñòa phöông. Töø nhöõng lí do
treân, toâi choïn vaán ñeà “Ñaûng boä Baø Ròa - Vuõng Taøu laõnh ñaïo söï nghieäp giaùo duïc
- ñaøo taïo nhöõng naêm 1991 - 2000” laøm ñeà taøi Luaän vaên thaïc só chuyeân ngaønh
Lòch söû Ñaûng.
2. Tình hình nghieân cöùu cuûa ñeà taøi
Söï nghieäp giaùo duïc - ñaøo taïo laø moät trong nhöõng noäi dung quan troïng
haøng ñaàu trong ñöôøng loái ñoåi môùi cuûa Ñaûng ta. Nghò quyeát Ñaïi hoäi ñaïi bieåu
toaøn quoác laàn VI (1986), VII (1991), VIII (1996) vaø Nghò quyeát IX (2001) cuûa
Ñaûng ñaõ coi “giaùo duïc laø quoác saùch haøng ñaàu”. Maët khaùc, Ñaûng ñaõ daønh rieâng
moät soá Nghò quyeát baøn cuï theå veà giaùo duïc - ñaøo taïo, nhö Nghò quyeát 4 cuûa Ban
chaáp haønh Trung öông (Khoùa VII), Nghò quyeát Trung öông laàn 2 (Khoùa VIII),
Nghò quyeát 40, 41 cuûa Quoác hoäi (Khoùa X) vaø moät soá Chæ thò cuûa Thuû töôùng
Chính phuû,...
Trong quaù trình thöïc hieän ñöôøng loái ñoåi môùi, ñaõ coù nhieàu coâng trình
nghieân cöùu khoa hoïc caáp Nhaø nöôùc, caùc baøi vieát, baøi phaùt bieåu cuûa caùc ñoàng chí
laõnh ñaïo Ñaûng vaø Nhaø nöôùc baøn veà giaùo duïc - ñaøo taïo, nhöng caùc coâng trình
nghieân cöùu ñoù haàu nhö vieát veà giaùo duïc chung cuûa caû nöôùc hoaëc veà caùc ñòa
phöông khaùc.

7. 5
Vôùi ngaønh giaùo duïc - ñaøo taïo ôû Baø Ròa - Vuõng Taøu, trong caùc Baùo caùo
Chính trò cuûa Ñaïi hoäi ñaïi bieåu Tænh Ñaûng boä laàn thöù I (1992), Ñaïi hoäi laàn thöù II
(1996) ñaõ daønh rieâng noäi dung ñaùnh giaù, toång keát vaø ñeà ra phöông höôùng,
nhieäm vuï cho coâng taùc giaùo duïc - ñaøo taïo trong töøng nhieäm kyø. Ngoaøi ra, coù caùc
baùo caùo chuyeân ñeà veà giaùo duïc – ñaøo taïo cuûa Tænh uûy, UÛy ban nhaân daân tænh.
Sôû Giaùo duïc - Ñaøo taïo coù caùc baùo caùo toång keát coâng taùc vaø phöông höôùng,
nhieäm vuï töøng naêm hoïc; “Baùo caùo Hoäi nghò ñieån hình tieân tieán ngaønh giaùo duïc -
ñaøo taïo tænh Baø Ròa - Vuõng taøu trong thôøi kyø ñoåi môùi (1986 - 2000)”. Moät soá caùn
boä laõnh ñaïo ngaønh giaùo duïc - ñaøo taïo, caùn boä tuyeân giaùo, phoùng vieân baùo chí ñaõ
coù moät soá baøi vieát veà moät soá thaønh töïu cuûa ngaønh giaùo duïc - ñaøo taïo Baø Ròa -
Vuõng Taøu trong nhöõng naêm (1991 - 2000).
Nhöõng coâng trình treân laø nguoàn taøi lieäu boå ích cho vieäc nghieân cöùu ñeà taøi,
nhöng cho ñeán nay, chöa coù moät coâng trình naøo nghieân cöùu moät caùch coù heä
thoáng veà vai troø cuûa Ñaûng boä tænh Baø Ròa - Vuõng Taøu trong vieäc laõnh ñaïo ñoåi
môùi söï nghieäp giaùo duïc - ñaøo taïo ôû ñòa phöông. Vì vaäy, Luaän vaên taäp trung
nghieân cöùu ñeà taøi “Ñaûng boä Baø Ròa - Vuõng Taøu laõnh ñaïo söï nghieäp giaùo duïc -
ñaøo taïo nhöõng naêm 1991 - 2000” nhaèm goùp phaàn boå sung vaøo khoaûng troáng ñoù.
3. Muïc ñích , nhieäm vuï cuûa luaän vaên
3.1. Muïc ñích
- Treân cô sôû nghieân cứu quaù trình chæ ñaïo thöïc hieän ñöôøng loái ñoåi môùi
giaùo duïc - ñaøo taïo cuûa Ñaûng boä Baø Ròa - Vuõng Taøu töø naêm 1991 ñeán naêm 2000,
luaän vaên nhaèm goùp phaàn tìm hiểu phöông höôùng xaây döïng ngaønh giaùo duïc - ñaøo
taïo cuûa ñòa phöông trong nhöõng naêm tieáp theo.
- Goùp phaàn laøm taøi lieäu nghieân cöùu, giaûng daïy lòch söû ñòa phöông, laøm
taøi liệu tham khảo cho caùc cơ quan quản lyù giaùo dục ở Baø Rịa - Vũng Taøu .

8. 6
3.2. Nhieäm vuï
Ñeå laøm saùng toû vai troø cuûa Ñaûng boä tænh treân lónh giaùo duïc - ñaøo taïo,
luaän vaên seõ:
- Phaân tích, ñaùnh giaù ñaëc ñieåm kinh teá - xaõ hoäi vaø vaên hoùa - lòch söû cuûa
ñòa phöông, neâu leân nhöõng thuaän lôïi, khoù khaên trong quaù trình thöïc hieän ñöôøng
loái ñoåi môùi söï nghieäp giaùo duïc - ñaøo taïo ôû ñòa phöông.
- Trình baøy moät caùch heä thoáng tieán trình Ñaûng boä Baø Ròa-Vuõng Taøu laõnh
ñaïo thöïc hieän ñoåi môùi söï nghieäp giaùo duïc - ñaøo taïo ôû ñòa phöông töø naêm 1991
ñeán naêm 2000. Treân cô sôû ñoù, laøm saùng toû vai troø cuûa Ñaûng boä tænh trong quaù
trình laõnh ñaïo, chæ ñaïo phaùt trieån söï ngheäp giaùo duïc - ñaøo taïo.
- Neâu leân nhöõng kết quûa cô baûn, chuû yeáu cuûa söï nghieäp giaùo duïc - ñaøo
taïo Baø Ròa - Vuõng Taøu trong nhöõng naêm ñaàu cuûa thôøi kyø ñoåi môùi vaø neâu baät
ñöôïc nhieäm vuï, phöông höôùng giaûi phaùp phaùt trieån ngaønh giaùo duïc - ñaøo taïo ôû
ñòa phöông trong nhöõng naêm tieáp theo.
4. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu
4.1. Ñoái töôïng nghieân cöùu
Ñeà taøi taäp trung nghieân cöùu quùa trình Ñaûng boä tænh Baø Ròa-Vuõng Taøu
laõnh ñaïo, chæ ñaïo phaùt trieån söï nghieäp giaùo duïc - ñaøo taïo ôû tænh Baø Ròa - Vuõng
Taøu töø naêm 1991 ñeán naêm 2000.
4.2. Phaïm vi nghieân cöùu
- Luaän vaên nghieân cöùu vai troø laõnh ñaïo, chæ ñaïo cuûa Ñaûng boä tænh Baø Ròa
- Vuõng Taøu ñoái vôùi söï nghieäp giaùo duïc - ñaøo taïo ôû ñòa phöông töø naêm 1991 ñeán
naêm 2000.

9. 7
5. Cô sôû lyù luaän, nguoàn taøi lieäu vaø phöông phaùp nghieân cöùu
5.1. Cô sôû lyù luaän
Luaän vaên döïa treân cô sôû lyù luaän cuûa chuû nghóa Maùc - Leânin, tö töôûng Hoà
Chí Minh vaø quan ñieåm, ñöôøng loái cuûa Ñaûng vaø chính saùch cuûa Nhaø nöôùc ta veà
giaùo duïc - ñaøo taïo.
5.2. Nguoàn taøi lieäu
Taøi lieäu phuïc vuï cho luaän vaên khaù phong phuù, chuû yeáu bao goàm:
- Vaên kieän Ñaûng, Nhaø nöôùc goàm: Nghò quyeát Ñaïi hoäi ñaïi bieåu toaøn quoác
cuûa Ñaûng laàn thöù VI, laàn thöù VII, laàn thöù VIII vaø laàn thöù IX. Nghò quyeát Trung
öông 4 (Khoùa VII), Nghò quyeát Trung öông 2 (Khoùa VIII). Nghò quyeát 40, 41
cuûa Quoác hoäi (Khoùa X); moät soá Chæ thò cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc veà coâng taùc
Giaùo duïc - Ñaøo taïo trong thôøi kyø ñoåi môùi; caùc Chæ thò cuûa Boä Giaùo duïc - Ñaøo
taïo veà coâng taùc giaùo duïc.
- Moät soá baøi vieát, baøi phaùt bieåu cuûa Hoà Chuû Tòch veà coâng taùc giaùo duïc
vaø moät soá baøi cuûa caùc ñoàng chí caùn boä laõnh ñaïo Ñaûng, Nhaø nöôùc baøn veà giaùo
duïc - ñaøo taïo trong thôøi kyø coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc.
- Nguoàn tö lieäu ñòa phöông, goàm: caùc Nghò quyeát Ñaïi hoäi ñaïi bieåu Ñaûng
boä tænh Baø Ròa - Vuõng Taøu laàn I (1992), laàn II (1996), laàn III (2001); Nghò
quyeát Hoäi nghò ñaïi bieåu Ñaûng boä giöõa nhieäm kyø khoùa I (1994), Nghò quyeát 05
cuûa Ban Chaáp haønh Ñaûng boä khoùa II (1997); Chæ thò cuûa Tænh uûy, Hoäi ñoàng
nhaân daân, UÛy ban nhaân daân tænh veà coâng taùc giaùo duïc - ñaøo taïo cuûa tænh; caùc
vaên baûn tö lieäu cuûa ngaønh giaùo duïc - ñaøo taïo Baø Ròa-Vuõng Taøu veà coâng taùc
trong töøng thôøi ñoaïn cuï theå. Luaän vaên cuõng söû duïng moät soá coâng trình khoa
hoïc, baøi baùo cuûa moät soá hoïc giaû ñeà caäp ñeán lónh vöïc giaùo duïc - ñaøo taïo ôû Baø
Ròa - Vuõng Taøu noùi rieâng vaø caû nöôùc noùi chung.

10. 8
- Maët khaùc, luaän vaên coøn söû duïng tö lieäu qua coâng taùc ñieàn giaû, khaûo
cöùu thöïc tieãn ôû moät soá tröôøng hoïc, moät soá caùn boä, giaùo vieân vaø hoïc sinh, sinh
vieân trong tænh.
5.3. Phöông phaùp nghieân cöùu
Treân cô sôû quaùn trieät quan ñieåm cuûa chuû nghóa Maùc - Leânin, tö töôûng Hoà
Chí Minh vaø caùc quan ñieåm cuûa Ñaûng veà giaùo duïc - ñaøo taïo, luaän vaên chuû yeáu
söû duïng phöông phaùp lòch söû, thoáng keâ, toång hôïp, so saùnh keát hôïp vôùi khaûo saùt,
ñieàn daõ.
6. Ñoùng goùp cuûa luaän vaên
- Luaän vaên taäp trung heä thoáng hoùa nhöõng chuû tröông, chính saùch
lôùn cuûa Ñaûng boä tænh veà vieäc trieån khai thöïc hieän ñöôøng loái ñoåi môùi cuûa Ñaûng
trong lónh vöïc giaùo duïc - ñaøo taïo ôû Baø Ròa - Vuõng Taøu nhöõng naêm 1991 - 2000.
- Neâu nhöõng thaønh töïu, haïn cheá trong quaù trình thöïc hieän ñöôøng loái ñoåi
môùi giaùo duïc - ñaøo taïo ôû ñòa phöông. Treân cô sôû ñoù, luaän vaên ruùt ra moät soá kinh
nghieäm, ñöa ra nhöõng khuyeán nghò veà ñoåi môùi giaùo duïc - ñaøo taïo ôû Baø Ròa -
Vuõng Taøu trong thôøi gian tôùi.
7. Keát caáu cuûa luaän vaên
Ngoaøi lôøi môû ñaàu, keát luaän vaø danh muïc taøi lieäu tham khaûo, luaän vaên
goàm coù 3 chöông, 6 tieát
Chöông 1 Vaøi neùt veà ñaëc ñieåm kinh teá - xaõ hoäi vaø tình hình giaùo duïc –
ñaøo taïo ôû Baø Ròa - Vuõng Taøu tröôùc naêm 1991
Chöông 2 Ñaûng boä tænh Baø Ròa -Vuõng Taøu laõnh ñaïo söï nghieäp giaùo duïc -
ñaøo taïo nhöõng naêm 1991 - 2000
Chöông 3 Nhöõng kinh nghieäm böôùc ñaàu qua thöïc tieãn giaùo duïc - ñaøo taïo ôû Baø Ròa
- Vuõng Taøu

11. 9
Chöông 1
VAØI NEÙT VEÀ ÑAËC ÑIEÅM KINH TEÁ - XAÕ HOÄI VAØ TÌNH HÌNH
GIAÙO DUÏC - ÑAØO TAÏO ÔÛ BAØ RÒA - VUÕNG TAØU TRÖÔÙC NAÊM 1991
1.1. Moät soá ñaëc ñieåm kinh teá - xaõ hoäi cuûa Baø Ròa - Vuõng Taøu
Baø Ròa - Vuõng Taøu laø moät tænh naèm ôû cuoái vuøng Ñoâng Nam boä. Dieän
tích töï nhieân cuûa tænh laø 2.047 km2
. Phía Ñoâng Baéc, Baø Ròa - Vuõng Taøu giaùp
tænh Bình Thuaän, phía Baéc giaùp tænh Ñoàng Nai, phía Taây vaø Taây Baéc giaùp
thaønh phoá Hoà Chí Minh, phía Ñoâng vaø Nam giaùp bieån Ñoâng. Ñaây laø vuøng ñaát
coù danh tieáng töø xöa. Trong Gia Ñònh thaønh thoâng chí, Trònh Hoaøi Ñöùc vieát:
“Baø Ròa ôû ñaàu bieân giôùi traán Bieân Hoøa, laø ñaát coù danh tieáng, cho neân caùc phuû
phía Baéc coù caâu ngaïn raèng, “côm Nai Ròa - caù Rí Rang” aáy laø xöù Ñoàng Nai
maø Baø Ròa ñöùng ñaàu bao goàm caû Beán Ngheù, Saøi Goøn, Myõ Tho vaø Long Hoà
vaäy” [7, tr.137].
Veà ñòa hình, Baø Ròa - Vuõng Taøu laø vuøng ñaát chuyeån tieáp giöõa cao
nguyeân vaø cöïc Nam Trung boä vôùi ñòa hình khaù phöùc taïp. Ñaát naøy döïa vaøo nuùi,
quay maët ra bieån Ñoâng, vöøa coù ñoài nuùi ít doác, coù röøng nguyeân sinh, röøng nöôùc
maën, vöøa coù ñoàng baèng, coù soâng ngoøi. Phía Taây Nam, giöõa bieån Ñoâng laø moät
quaàn Ñaûo goàm 16 hoøn ñaûo lôùn nhoû vôùi toång dieän tích laø 76 km2
, caùch bôø bieån
Vuõng Taøu 79 km, naèm aùn ngöõ ôû vò trí giao thoâng ñöôøng bieån trong khu vöïc.
Tính ña daïng veà ñòa hình cuûa tænh Baø Ròa - Vuõng Taøu ñaõ taïo neân böùc tranh
“Sôn - Thuûy höõu tình” vôùi tieàm naêng kinh teá maø nhieàu ñòa phöông khoâng theå
coù ñöôïc. Song, tính phöùc taïp cuûa ñòa hình laø moät trôû löïc lôùn trong quaù trình
giao löu vaø phaùt trieån kinh teá, vaên hoùa, veà vieäc phaùt trieån caân ñoái trình ñoä daân
trí giöõa ñoâ thò vôùi noâng thoân, vôùi vuøng nuùi vaø haûi ñaûo. Ñoàng thôøi noù taùc ñoäng
khoâng ít ñeán quaù trình phaùt trieån Giaùo duïc - Ñaøo taïo nhö vieäc xaây döïng tröôøng

12. 10
lôùp, vieäc ñieàu ñoäng giaùo vieân, vieäc ñi laïi cuûa hoïc sinh ôû nhöõng vuøng saâu, vuøng
xa trong nhieàu naêm tröôùc ñaây.
Veà khí haäu, Baø Ròa - Vuõng Taøu thuoäc vuøng caän xích ñaïo, chòu aûnh höôûng
bôûi khí haäu nhieät ñôùi gioù muøa. Maët khaùc, xöù sôû naøy chòu aûnh höôûng tröïc tieáp
cuûa khí haäu bieån Ñoâng, neân khí haäu ôû ñaây oân hoøa, maùt meû hôn caùc tænh thuoäc
mieàn Ñoâng Nam boä. Thoâng thöôøng, nhieät ñoä trung bình thaáp hôn caùc nôi khaùc
ôû Nam boä khoaûng 2 - 3o
C, thöôøng coù hai muøa roõ reät: töø thaùng 5 ñeán thaùng 10
laø muøa möa, coù gioù muøa Taây Nam; töø thaùng 11 naêm tröôùc ñeán thaùng 4 naêm sau
laø muøa khoâ, coù gioù muøa Ñoâng Baéc. Nhieät ñoä trung bình haøng naêm laø 270
C, ít
gioù baõo, nhieàu naéng aám, löôïng möa bình quaân haøng naêm laø 1.500mm, ñoä aåm
khoâng khí bình quaân laø 80%. Vôùi ñieàu kieän töï nhieân vaø khí haäu ôû Baø Ròa –
Vuõng Taøu thích hôïp cho vieäc phaùt trieån noâng nghieäp, nhaát laø caây coâng nghieäp
nhö cao su, caø pheâ, caây hoà tieâu, ñieàu vaø caây aên quaû.
Veà soâng ngoøi vaø giao thoâng vaän taûi, tænh Baø Ròa - Vuõng Taøu naèm treân
truïc giao thoâng huyeát maïch töø Nam ra Baéc, töø Taây Nguyeân xuoáng mieàn Ñoâng
Nam boä, ra bieån, coù quoác loä 51A, quoác loä 55 vaø quoác loä 56 chaïy qua. Heä thoáng
soâng ngoøi ôû tænh Baø Ròa - Vuõng Taøu khoâng lôùn laém, nhö soâng Ray, soâng Dinh,
soâng Thò Vaûi, soâng Coû May, nhöng chuùng ñeàu ñoå tröïc tieáp ra bieån Ñoâng, ôû ñoä
saâu thích hôïp cho vieäc xaây döïng caùc caûng phuïc vuï caùc loaïi taøu coù troïng taûi töø
10.000 taán ñeán 40.000 taán caäp beán. Vôùi maïng löôùi giao thoâng ñöôøng boä, ñöôøng
soâng vaø ñöôøng bieån ña daïng, Baø Ròa - Vuõng Taøu laø tænh coù ñieàu kieän giao löu
kinh teá - xaõ hoäi, vaên hoùa - giaùo duïc vôùi caùc tænh, thaønh trong nöôùc vaø vôùi caùc
nöôùc trong khu vöïc raát thuaän lôïi [65, tr.11].
Veà ñaát ñai, tænh Baø Ròa - Vuõng Taøu coù toång dieän tích ñaát töï nhieân laø 200.
670 ha, trong ñoù coù 82.600 ha ñaát noâng nghieäp, chieám khoaûng 42%; ñaát laâm

13. 11
nghieäp treân 6,7 vaïn ha; ñaát nuoâi troàng haûi saûn khoaûng hôn 4 vaïn ha vaø ñaát ñoài
troïc chieám khoaûng 17% toång dieân tích ñaát töï nhieân. Veà maët toång theå, ñaát ñai ôû Baø
Ròa - Vuõng Taøu lôïi theá cho vieäc canh taùc luùa nöôùc, troàng caây coâng nghieäp vaø
troàng caùc loaïi caây aên quaû. Ngoaøi ra, ñaát ñai ôû ñaây cuõng raát thuaän lôïi cho vieäc phaùt
trieån moät soá ngaønh chaên nuoâi. Nhöõng öu theá veà ñaát ñai taïo ra khaû phaùt trieån kinh
teá dòch vuï cheá bieán noâng saûn vaø khaû naêng cung caáp löông thöïc, thöïc phaåm taïi choã
cho quaù trình thöïc hieän coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ôû ñòa phöông.
Veà taøi nguyeân thieân nhieân, Baø Ròa - Vuõng Taøu laø vuøng ñaát coù nguoàn
khoaùng saûn phong phuù, ña daïng nhö moû Granít, silicaùt, Cao lanh naèm ôû caùc
huyeän Xuyeân Moäc, Taân Thaønh; moû caùt xaây döïng, Badan-Puzdlan, saét, chì, keõm
ôû huyeän Long Ñaát,v.v... ñoù laø nguoàn tieàm naêng vaät chaát taïi choã quan troïng cho
vieäc xaây döïng cô sôû haï taàng, kyõ thuaät trong quaù trình phaùt trieån kinh teá cuûa tænh .
Baø Ròa - Vuõng Taøu coù bôø bieån daøi 156 km vôùi nhieàu vuõng, vònh döïa löng vaøo
caùc trieàn nuùi ñaù, oâm laáy Ñaïi döông, taïo daùng nhöõng caûnh quan töï nhieân tuyeät
myõ, coù khaû naêng lôùn trong vieäc thu huùt du khaùch thaäp phöông tôùi tham quan,
nhö khu du lòch sinh thaùi Xuyeân Moäc, khu Di tích lòch söû vaø du lòch sinh thaùi
Coân Ñaûo, khu du lòch bieån Baõi tröôùc, Baõi sau ôû Vuõng Taøu, khu nghæ maùt Long
Haûi, Phöôùc Haûi, du lòch sinh thaùi Hoà Traøm, Suoái nöôùc noùng Bình Chaâu.v.v...
Veà nguoàn lôïi thuûy saûn, theàm luïc ñòa thuoäc vuøng bieån Baø Ròa - Vuõng Taøu
coù ñoä doác khoâng lôùn, ñoä saâu taêng daàn töø bôø ra khôi, taïo cho ñaùy bieån coù daïng
“moät ñoàng baèng lôùn” thích hôïp cho ngheà khai thaùc caù ñaùy vaø caù noåi. Doïc theo
bôø, coù nhieàu soâng raïch chaûy ra bieån, mang theo haøm löôïng muoái dinh döôõng raát
lôùn. Vì vaäy, heä caù bieån phong phuù caû veà soá löôïng vaø chuûng loaïi, taïo lôïi theá phaùt
trieån ngheà nuoâi troàng, khai thaùc vaø cheá bieán haûi saûn treân ñòa baøn roäng, traûi daøi
töø vuøng bieån Vuõng Taøu, Long Ñaát, tôùi caùc vuøng soâng, raïch thuoäc huyeän Taân

14. 12
Thaønh. Nhöõng lôïi theá veà ngheà caù moãi naêm ñaõ thu huùt tôùi treân 22.000 ngöôøi lao
ñoäng [65, tr.83].
Veà Ñòa - Kinh teá coâng nghieäp, Baø Ròa - Vuõng Taøu coù theàm luïc ñòa roäng
hôn 100.000 km2
. Theo taøi lieäu nghieân cöùu ñòa chaát, theàm luïc ñòa naøy bao goàm
hai boàn truõng traàm tích chuû yeáu laø Cöûu Long vaø Nam Coân Sôn, vôùi beà daøy trung
bình cuûa traàm tích töø 5-7 km. Ñoù laø yeáu toá ñòa chaát thuaän lôïi cho quaù trình hình
thaønh vaø tích tuï nhöõng thaân daàu khí lôùn ôû theàm luïc ñòa phía Nam nöôùc ta. Theàm
luïc ñòa Baø Ròa - Vuõng Taøu coù tröõ löôïng khoaûng hôn 1,5 tæ taán daàu khí. Neáu nhìn
treân baûn ñoà phaân chia theàm luïc ñòa Vieät Nam thì theàm luïc ñòa thuoäc khu vöïc bieån
Baø Ròa - Vuõng Taøu chieám 35 trong 96 loâ, trong ñoù coù nhieàu loâ coù trieån voïng lôùn
veà tieàm naêng daàu khí [65, tr. 44]. Töø giöõa naêm 1980, Chính phuû Vieät Nam baét
ñaàu thöïc hieän hieäp ñònh hôïp taùc toaøn dieän, laâu daøi vôùi Lieân Xoâ (cuõ) veà vieäc
thaêm doø vaø khai thaùc daàu khí ôû theàm luïc ñòa mieàn Nam Vieät Nam. Naêm 1981
moät soá coâng trình daàu khí Vieät - Xoâ ñöôïc xaây döïng ôû vuøng caûng Vuõng Taøu. Töø
naêm 1983 ñeán 1985, coâng cuoäc thaêm doø, khai thaùc Daàu khí ñöôïc Ñaëc khu uûy
Vuõng Taøu - Coân Ñaûo “coi laø nhieäm vuï troïng taâm vaø laâu daøi cuûa Ñaëc khu” [2,
tr.5]. Naêm 1986, xí nghieäp lieân doanh Daàu khí Vieät - Xoâ baét ñaàu khai thaùc
nhöõng taán daàu thoâ ñaàu tieân. Böôùc vaøo thaäp kyû 90, thaønh coâng böôùc ñaàu cuûa
coâng vieäc thaêm doø vaø khai thaùc daàu khí ñaõ khaûng ñònh theá maïnh vaø vò trí kinh
teá quan troïng cuûa Baø Ròa - Vuõng Taøu ôû vuøng Ñoâng Nam boä.
Nhöõng naêm qua, nhieàu coâng ty Daàu khí nöôùc ngoaøi vaøo ñaàu tö hôïp taùc,
tìm kieám, khai thaùc daàu khí thuoäc vuøng bieån Baø Ròa - Vuõng Taøu. Saûn löôïng
daàu thoâ khoâng ngöøng taêng leân, töø 40.000 taán naêm 1986 leân 9,6 trieäu taán naêm
1997 vaø ñeán naêm 2000 ñaït treân 20 trieäu taán, Vieät Nam ñöùng thöù tö ôû Ñoâng

15. 13
Nam AÙ khai thaùc daàu thoâ vaø xeáp thöù 44 trong danh saùch caùc Quoác gia Daàu khí
cuûa theá giôùi.
Ngaøy nay, Baø Ròa - Vuõng Taøu trôû thaønh moät trung taâm coâng nghieäp daàu
khí - moät ngaønh coâng nghieäp haøng ñaàu ôû nöôùc ta. Söï ra ñôøi vaø phaùt trieån ngaønh
coâng nghieäp daàu khí keùo theo söï ra ñôøi cuûa ngaønh coâng nghieäp söû duïng daàu
thoâ, khí ñoát vaø nhöõng ngaønh coâng nghieäp dòch vuï (nhö dòch vuï khoa hoïc coâng
ngheä, söõa chöõa trang thieát bò kyõ thuaät, dòch vuï cung öùng vaät tö, dòch vuï du lòch).
Treân cô sôû ñoù, Baø Ròa - Vuõng Taøu coù ñuû ñieàu kieän ñeå xaây döïng caùc khu coâng
nghieäp lôùn, noái lieàn vôùi khu coâng nghieäp Bieân Hoøa vaø thaønh phoá Hoà Chí Minh,
taïo thaønh moät tam giaùc kinh teá troïng ñieåm cuûa caû nöôùc ôû vuøng Ñoâng Nam boä
[65, tr.47].
Theo qui hoaïch toång theå phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi Baø Ròa - Vuõng Taøu
giai ñoaïn 1997-2010 ñaõ ñöôïc Chính phuû pheâ duyeät, treân ñòa baøn Baø Ròa -
Vuõng Taøu seõ coù 9 khu coâng nghieäp lôùn: Myõ Xuaân, Phuù Myõ, Long Höông,
Phöôùc Thaéng, Baéc Vuõng Taøu, Ñoâng Xuyeân, Long Sôn, Caùi meùp vaø Ngaõi Giao.
Trong ñoù, khu coâng nghieäp Myõ Xuaân A1 vôùi dieän tích 300 ha; khu coâng
nghieäp Myõ Xuaân A2 vôùi dieän tích 400 ha; khu coâng nghieäp Myõ Xuaân B1 gaàn
400 ha; khu coâng nghieäp Myõ Xuaân B2 coù dieän tích 400 ha, laø khu coâng nghieäp
sau hoùa daàu, coâng nghieäp nheï vaø coâng nghieäp toång hôïp; khu coâng nghieäp Phuù
Myõ coù dieän tích khoaûng 1.500 ha, gaén lieàn heä thoáng vôùi Caûng nöôùc saâu Thò
Vaûi, laø nôi taäp trung caùc loaïi coâng nghieäp naëng nhö coâng nghieäp hoùa chaát, xi
maêng, theùp, cô khí vaø laø trung taâm naêng löôïng ñieän lôùn nhaát Vieät Nam; khu
coâng nghieäp Caùi Meùp taäp trung kho caûng daàu, coâng nghieäp sau loïc hoùa daàu;
khu coâng nghieäp Long Höông, taäp trung cheá bieán noâng - haûi saûn, thöïc phaåm,
vaät lieäu xaây döïng, coâng nghieäp söû duïng khí ñoát; khu coâng nghieäp Phöôùc Thaéng
boá trí caùc loaïi coâng nghieäp saïch nhö ñieän töû, vi tính, cô khí chính xaùc; Long

16. 14
Sôn seõ laø khu coâng nghieäp ñoùng môùi vaø söõa chöõa taøu thuyeàn; khu coâng nghieäp
Ñoâng Xuyeân taäp trung caùc loaïi hình dòch vuï Daàu khí, söõa chöõa taøu bieån, coâng
nghieäp khoâng ñoäc haïi [79, tr.137].
Söï hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa caùc khu coâng nghieäp ôû Baø Ròa - Vuõng
Taøu taïo thaønh cuïm khu coâng nghieäp Bieân Hoøa - Vuõng Taøu, ñöôïc Nhaø nöôùc
Vieät Nam öu tieân phaùt trieån, nhaèm taïo ñoäng löïc phaùt trieån cho khu vöïc kinh teá
troïng ñieåm phía Nam. Vieäc phaùt trieån vaø laáp ñaày caùc khu coâng nghieäp taïi Baø
Ròa - Vuõng Taøu ñaõ keùo theo söï phaùt trieån maïnh meõ cuûa coâng nghieäp ñòa
phöông vaø môû ra khaû naêng, cô hoäi to lôùn cho söï nghieäp coâng nghieäp hoùa vaø
hieän ñaïi hoùa cuûa vuøng Ñoâng Nam boä.
Söï phaùt trieån maïnh meõ cuûa ngaønh coâng nghieäp daàu khí, dòch vuï vaø caùc
ngaønh coâng nghieäp khaùc ôû Baø Ròa - Vuõng Taøu ñang thu huùt nguoàn löïc lao ñoäng
ngaøy caøng ñoâng, coù tính taäp trung cao. Noù taïo tieàn ñeà cho vieäc giaûi quyeát caùc
chính saùch xaõ hoäi nhö giaûm thieåu naïn thaát nghieäp, söû duïng toái ña nguoàn lao
ñoäng taïi choã, oån ñònh vaø naâng cao ñôøi soáng xaõ hoäi ôû ñòa phöông.
Töø nhöõng yeáu toá ñòa - töï nhieân, Baø Ròa -Vuõng Taøu laø tænh coù ñòa - kinh
teá heát söùc thuaän lôïi cho quaù trình thöïc hieän coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa.
Song, ñeå phaùt huy nhöõng lôïi theá thieân nhieân öu ñaõi, ñoøi hoûi Ñaûng boä, Chính
quyeàn vaø ngaønh giaùo duïc tænh Baø Ròa - Vuõng Taøu phaûi phaùt huy tính chuû ñoäng,
saùng taïo, ñöa ra nhöõng quyeát saùch thích hôïp vôùi ñieàu kieän cuûa ñòa phöông, ñaåy
maïnh söï phaùt trieån giaùo duïc - ñaøo taïo, töøng böôùc ñaùp öùng yeâu caàu phaùt trieån
kinh teá - xaõ hoäi trong tình hình môùi. Phaûi thöïc söï coi giaùo duïc -ñaøo taïo laø
nhieäm vuï quan troïng haøng ñaàu trong quaù trình thöïc hieän coâng nghieäp hoùa,
nhaèm naâng cao daân trí, ñaøo taïo nhaân taøi, ñaøo taïo nguoàn löïc lao ñoäng coù tay
ngheà cao, coù trình ñoä chuyeân moân, kyõ thuaät kòp ñaùp öùng yeâu caàu lao ñoäng
trong ñieàu kieän môùi.

17. 15
Veà ñaëc ñieåm cö daân vaø vaên hoùa - xaõ hoäi. Nhöõng phaùt hieän Khaûo coå hoïc
cho thaáy söï coù maët cuûa ngöôøi coå ñaïi ôû Baø Ròa - Vuõng Taøu caùch nay khoaûng
2500 ñeán 3000 naêm. Töø ñaàu coâng nguyeân ñeán theá kyû thöù VII, nhöõng cö daân
soáng treân ñòa baøn naøy laø nhöõng chuû nhaân cuûa neàn vaên hoùa OÁc Eo phía Ñoâng
ñoàng baèng Nam boä. Tuy nhieân, ñeán theá kyû XV Baø Ròa - Vuõng Taøu vaãn coøn laø
moät vuøng ñaát hoang vaéng, chuû yeáu chæ coù moät soá boä toäc ngöôøi Chaâu Ro, Chaâu
Maï sinh soáng raûi raùc ôû vuøng röøng nuùi.
Töø theá kyû XVI - XVII, löu daân ngöôøi Vieät ñeán cö truù ôû vuøng ñaát naøy khaù
ñoâng. Doøng ngöôøi hoøa nhaäp vaøo xöù Moâ Xoaøi (Baø Ròa -Vuõng Taøu ngaøy nay) coù
nhieàu nguoàn goác, thaønh phaàn khaùc nhau. Ña soá laø nhöõng noâng daân töø caùc tænh
mieàn Baéc, mieàn Trung do khoâng chòu noåi chính saùch boùc loät haø khaéc cuûa cheá
ñoä phong kieán nhaø Nguyeãn, hoï ñaõ di cö vaøo ñaây sinh soáng, hoaëc nhöõng ngöôøi
lính cuûa Trieàu ñình ñi traán aûi bieân thuøy tuï taäp laïi, sinh cô laäp nghieäp, moät soá
khaùc laø nhöõng ngöôøi bò tuø ñaøy, lao ñoäng khoå sai [7, tr.134].
Baèng söùc lao ñoäng cuûa chính mình, traûi qua nhieàâøu theá kyû, cö daân Baø Ròa
- Vuõng Taøu ñaõ khai hoang, caûi taïo vuøng ñaát voán laø ñaàm laày, coû daïi xöa kia trôû
thaønh ñòa danh truø phuù, saàm uaát vaø coù danh tieáng ngaøy nay.
Trong quaù khöù, Baø Ròa - Vuõng Taøu laø moät trong nhöõng ñaàu moái giao löu
giöõa caùc ñòa phöông, laø moät ñòa baøn quan troïng cuûa mieàn Ñoâng Nam boä. Döôùi
thôøi nhaø Nguyeãn, Baø Ròa - Vuõng Taøu naèm ngay treân ñöôøng thieân lyù noái lieàn
Baéc Nam vaø laø “khu ñeäm” cuûa Nam boä thôøi môû ñaát, môû nöôùc veà phöông Nam.
Vì vaäy, nhaân daân Baø Ròa - Vuõng Taøu sôùm tieáp nhaän ñöôïc nhöõng giaù trò vaên
hoùa töø nhieàu mieàn cuûa ñaát nöôùc. Nhöõng thaønh töïu vaên hoùa tinh thaàn coøn ñöôïc
tích tuï trong caùc di tích vaên hoùa vaät chaát nhö : Baïch Dinh - moät phaùo ñaøi coå
xöa cuûa trieàu Nguyeãn, moät coâng trình kieán truùc ngheä thuaät caän ñaïi; khu di tích
lòch söû - vaên hoùa Ñình Thaéng Tam - moät bieåu hieän ñaëc tröng vaên hoùa ñoäc ñaùo

18. 16
cuûa ngö daân mieàn bieån, vöøa coù nhöõng ñaëc ñieåm chung cuûa Ñình laøng Vieät
Nam, vöøa mang nhöõng saéc thaùi rieâng trong sinh hoaït vaên hoùa daân gian, tín
ngöôõng cuûa cö daân Baø Ròa - Vuõng Taøu; di tích kieán truùc ngheä thuaät Nhaø Lôùn
vaø Nuùi Nöùa ôû Long Sôn - moät coâng trình kieán truùc ngheä thuaät ñaëc saéc, coù
nguoàn goác töø nhieàu nôi ôû nöôùc ta; di tích danh thaéng Thích Ca Phaät Ñaøi, Toå
Ñình Thieân Thai ôû Vuõng taøu,v.v... [7, tr.158]. Ñaëc bieät phaûi keå ñeán caùc di tích
lòch söû caùch maïng nhö di tích Caên cöù Minh Ñaïm; Caên cöù Nuùi Dinh; Ñòa ñaïo
Long Phöôùc - moät coâng trình saùng taïo ñoäc ñaùo trong chieán tranh nhaân daân do
Ñaûng coäng saûn laõnh ñaïo. Ñieån hình nhaát laø di tích Coân Ñaûo, nôi ñaây coøn in
ñaäm nhöõng chöùng tích toäi aùc cuûa thöïc daân Phaùp, ñeá quoác Myõ vaø beø luõ tay sai.
Ñoàng thôøi, caùc di tích lòch söû aáy coøn toâ thaém nhöõng trang söû ñaáu tranh baát
khuaát cuûa ñoàng baøo yeâu nöôùc, cuûa nhöõng anh huøng lieät syõ trong chieán tranh
giaûi phoùng daân toäc. Vôùi ñöùc hi sinh vì ñoäc laäp daân toäc vaø tính chòu thöông, chòu
khoù, caàn cuø lao ñoäng saùng taïo, nhaân daân Baø Ròa - Vuõng taøu luoân coù tinh thaàn
caàu tieán boä, chòu hoïc hoûi vaø luoân saün saøng ñoùn nhaän, tieáp thu caùi môùi ñeå vöôn
leân. Nhöõng ñaëc ñieåm vaên hoùa, nhöõng truyeàn thoáng toát ñeïp cuûa cö daân Baø Ròa -
Vuõng Taøu taïo ra nhöõng tieàn ñeà quan troïng cho quaù trình ñoåi môùi vaø phaùt trieån
giaùo duïc - ñaøo taïo ôû ñòa phöông.
Beân caïnh nhöõng thuaän lôïi, quaù trình phaùt trieån giaùo duïc - ñaøo taïo ôû Baø
Ròa - Vuõng Taøu gaëp khoâng ít khoù khaên. Sau ngaøy giaûi phoùng, daân cö phaân boá
khoâng ñeàu, haàu heát taäp trung ôû nhöõng vuøng ñoâ thò, nhöõng vuøng noâng thoân coù
caùc tuyeán giao thoâng thuaän lôïi hoaëc ven bieån Vuõng Taøu, Long Ñaát. ÔÛ nhöõng
vuøng nuùi vaø Coân Ñaûo, löôïng cö daân soáng thöa thôùt. Ñôøi soáng xaõ hoäi thaáp keùm.
Heä thoáng cô sôû haï taàng quaù laïc haäu, xuoáng caáp nghieâm troïng. Nhöõng naêm
1976 - 1985, Ñaûng boä vaø nhaân daân ñòa phöông lo taäp trung khaéc phuïc haäu quaû

19. 17
chieán tranh, khoâi phuïc kinh teá vaø töøng böôùc oån ñònh ñôøi soáng xaõ hoäi. Chính vì
vaäy, söï ñaàu tö, quan taâm phaùt trieån giaùo duïc - ñaøo taïo coøn bò haïn cheá.
Nhöõng naêm 1986 - 1990, Ñaûng boä Ñaëc khu Vuõng Taøu - Coân Ñaûo ñaõ
quan taâm söï nghieäp giaùo duïc - ñaøo taïo nhieàu hôn, nhöng vaãn coøn nhieàu baát
caäp; moät boä phaän caùn boä vaø nhaân daân nhaän thöùc chöa ñuùng vai troø cuûa giaùo
duïc - ñaøo taïo, cô sôû vaät chaát thieáu thoán, caùn boä yeáu vaø thieáu. Ñôøi soáng cuûa caùn
boä, giaùo vieân quaù thaáp daãn ñeán tình traïng khoâng ít giaùo vieân boû vieäc, boû ngheà.
Naïn thaát hoïc, boû hoïc dieãn ra khaù nghieâm troïng ôû nhieàu ñòa phöông, nhaát laø ôû
nhöõng vuøng saâu, nhöõng vuøng khaùng chieán cuõ vaø vuøng ngö daân. Do ñoù, nhöõng
naêm ñaàu cuûa thôøi kyø ñoåi môùi, coâng taùc xoùa muø chöõ, phoå caäp tieåu hoïc ñaõ trôû
thaønh moät trong nhöõng nhieäm vuï haøng ñaàu cuûa ngaønh giaùo duïc - ñaøo taïo
Baø Ròa - Vuõng Taøu.
Veà chính trò - xaõ hoäi. Döôùi cheá ñoä thöïc daân nöûa phong kieán, ñeá quoác
Phaùp luoân coi Baø Ròa - Vuõng Taøu laø moät ñòa haït quan troïng caû veà kinh teá laãn
quaân söï. Nôi ñaây vöøa laø ñaàu moái giao thoâng quan troïng ôû khu vöïc Ñoâng Nam
boä, laø vò trí aùn ngöõ cöûa bieån vaøo Caàn Giôø, ñeán Saøi Goøn, Gia Ñònh. Trong thôøi
kyø bò thöïc daân Phaùp ñoâ hoä, Baø Ròa - Vuõng Taøu töøng trôû thaønh caên cöù quaân söï
cuûa ñeá quoác. Trong ñoù, Coân Ñaûo laø moät trong nhöõng traïi tuø lôùn nhaát maø thöïc
daân Phaùp duøng ñeå giam caàm nhöõng chieán só coäng saûn vaø ñoàng baøo yeâu nöôùc.
Töø trong chieán tranh khoác lieät, tinh thaàn caùch maïng vaø yù chí baát khuaát cuûa
nhöõng ngöôøi coäng saûn ñaõ aûnh höôûng maïnh meõ ñeán quaàn chuùng nhaân daân, toâ
ñaäm theâm truyeàn thoáng yeâu queâ höông ñaát nöôùc, taïo neân söùc soáng baát dieät cuûa
nhaân daân Baø Ròa - Vuõng Taøu.
Döôùi cheá ñoä Myõ - Nguïy, Baø Ròa - Vuõng Taøu trôû thaønh khu vöïc quaân söï
baûo veä vaønh ñai an toaøn cho Saøi Goøn ôû phía Ñoâng Nam. Vì vaäy, keû thuø

20. 18
thöôøng xuyeân toå chöùc haønh quaân, caøn queùt khoác lieät ôû ñòa baøn naøy. Song, vöôït
leân treân theá kìm keïp cuûa keû thuø, Ñaûng boä Baø Ròa - Vuõng Taøu ñaõ phaùt huy lôïi
theá “ thieân thôøi ñòa lôïi, nhaân hoøa”, laõnh ñaïo nhaân daân xaây döïng caùc caên cöù ñòa
trong loøng ñòch, neâu cao tinh thaàn caùch maïng, ñaáu tranh khoâng luøi böôùc tröôùc
söï ñaøn aùp cuûa Myõ - Nguïy, baûo veä vaø duy trì caùc cô sôû caùch maïng, laäp nhieàu
thaéng lôïi to lôùn, goùp phaàn quan troïng trong chieán tranh giaûi phoùng daân toäc,
thoáng nhaát nöôùc nhaø.
Ñieàu ñaùng quan taâm laø, ngay trong chieán tranh khoác lieät, Ñaûng boä Baø
Ròa - Vuõng Taøu ñaõ sôùm quan taâm ñeán lónh vöïc giaùo duïc - ñaøo taïo. Trong ñieàu
kieän chieán tranh khoác lieät, Ñaûng boä Baø Ròa ñaõ ñeà ra nhieäm vuï cuûa Giaùo duïc laø:
Boå tuùc vaên hoùa cho caùn boä vaø quaàn chuùng caùch maïng, tuyeân truyeàn ñöôøng loái
caùch maïng cuûa Ñaûng, giaùo duïc truyeàn thoáng yeâu nöôùc trong quaàn chuùng nhaân
daân, giaùc ngoä nhöõng quaàn chuùng coù tö töôûng dao ñoäng [30, tr.103]. Coâng taùc
giaùo duïc ñaõ coù nhöõng ñoùng goùp quan troïng trong vieäc ñaáu tranh, xaây döïng vaø
baûo veä caùc cô sôû caùch maïng, caùc caên cöù ñòa taïi choã suoát trong caû hai cuoäc
khaùng chieán.
Sau ngaøy mieàn Nam hoaøn toaøn giaûi phoùng, Baø Ròa - Vuõng Taøu trôû thaønh
moät ñieåm noùng veà coâng taùc an ninh, traät töï xaõ hoäi; caùc toå chöùc phaûn ñoäng tìm
caùch laãn troán, lôïi duïng tín ngöôõng, toân giaùo, choáng phaù caùch maïng, toå chöùc
vöôït bieân traùi pheùp,... laøm cho tình hình an ninh chính trò trôû neân phöùc taïp.
Thöïc teá ñoù ñaõù ñaët coâng taùc giaùo duïc chính trò, tö töôûng thaønh moät nhieäm vuï coù
tính troïng taâm, lieân tuïc cuûa Ñaûng boä vaø ngaønh giaùo duïc - ñaøo taïo, nhaèm xaây
döïng ñôøi soáng chính trò - xaõ hoäi laønh maïnh, taïo moâi tröôøng thuaän lôïi cho söï
phaùt trieån kinh teá vaø thöïc hieän coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ôû tænh Baø Ròa -
Vuõng Taøu.

21. 19
Veà ñòa giôùi haønh chính. Baø Ròa - Vuõng Taøu laø tænh ñöôïc taùch, nhaäp nhieàu
laàn; Sau Caùch maïng Thaùng Taùm (1945) “chính quyeàn hai tænh Baø Ròa vaø Vuõng
Taøu (Cap Saint Jacques) ñöôïc saùt nhaäp” [30, tr.59]. Thaùng 5 naêm 1951, “Hoäi
nghò Trung öông Cuïc mieàn Nam quyeát ñònh chia laïi chieán tröôøng Nam
boä...Tænh Baø Ròa - Chôï Lôùn thaønh laäp,...ñöôïc toå chöùc thaønh 4 huyeän vaø 2 thò xaõ :
huyeän Long Ñieàn - Ñaát Ñoû, huyeän Vuõng Taøu, lieân huyeän (Caàn Ñöôùc, Caàn Gioäc,
Nhaø Beø), huyeän Long Thaønh vaø thò xaõ Caáp, thò xaõ Baø Ròa” [5, tr.135]. Ñeán cuoái
naêm 1954, sau khi hoaøn thaønh vieäc chuyeån quaân, taäp keát, Xöù uûy quyeát ñònh giaûi
theå tænh Baø Ròa - Chôï Lôùn, laäp laïi tænh Baø Ròa [30, tr.157]. Cuoái 1956, Nguïy
quyeàn Saøi Goøn caûi toå ñòa giôùi haønh chính, saùt nhaäp Vuõng Taøu vaøo tænh Baø Ròa.
Ñeán ñaàu 1963, Trung öông Cuïc quyeát ñònh thaønh laäp tænh Baø Bieân treân cô sôû
saùt nhaäp tænh Baø Ròa vaø Bieân Hoøa.
Sau khi mieàn Nam giaûi phoùng, ñaát nöôùc thoáng nhaát, Baø Ròa vaø tænh Bieân
Hoøa saùt nhaäp thaønh tænh Ñoàng Nai. Xuaát phaùt töø yeâu caàu cuûa coâng cuoäc tìm
kieám, thaêm doø vaø khai thaùc daàu khí, ngaøy 30-5-1979 Boä Chính trò Trung öông
Ñaûng vaø Quoác hoäi ñaõ quyeát ñònh thaønh laäp Ñaëc khu Vuõng Taøu - Coân Ñaûo - ñôn
vò haønh chính tröïc thuoäc Trung öông vôùi moät trong nhöõng nhieäm vuï trung taâm
laø coâng taùc dòch vuï phuïc vuï cho quaù trình thaêm doø vaø khai thaùc daàu khí ôû theàm
luïc ñòa mieàn Nam nöôùc ta [1, tr.13].
Tröôùc nhöõng yeâu caàu phaùt trieån kinh teá-xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc, ngaøy 12 Thaùng
8 naêm 1991, Hoäi nghò laàn thöù IX cuûa Quoác hoäi (khoùa VII) quyeát ñònh thaønh laäp
tænh Baø Ròa - Vuõng Taøu, bao goàm caùc huyeän: Taân Thaønh, Chaâu Ñöùc, Xuyeân Moäc,
Long Ñaát, huyeän Coân Ñaûo, thò xaõ Baø Ròa vaø thaønh phoá Vuõng Taøu. Vieäc taùch, nhaäp
tænh nhieàu laàn laøm xaùo troän coâng taùc toå chöùc, gaây aûnh höôûng ñeán quaù trình oån ñònh
vaø phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi trong moät thôøi ñoaïn nhaát ñònh. Vieäc thay ñoåi ñòa haønh

22. 20
chính cuõng ñaõ ít nhieàu aûnh höôûng ñeán coâng taùc quaûn lí, chæ ñaïo ngaønh giaùo duïc -
ñaøo taïo ôû ñòa phöông trong thôøi ñoaïn taùch, nhaäp dieãn ra.
Veà nguoàn löïc lao ñoäng. Theo soá lieäu ñieàu tra naêm 1999, daân soá Baø Ròa -
Vuõng Taøu laø 794.690 ngöôøi. Trong ñoù lao ñoäng trong ñoä tuoåi laø 398. 893 ngöôøi.
Soá lao ñoäng ñang laøm vieäc trong neàn kinh teá quoác daân laø 340.254 ngöôøi; trong
ñoù lao ñoäng trong coâng nghieäp laø 54.440 ngöôøi; trong noâng nghieäp laø 212.386
ngöôøi vaø trong dòch vuï laø 73.428 ngöôøi. Lao ñoäng khoâng coù vieäc laøm laø 20.343
ngöôøi, chieám tæ leä 5,1% so vôùi lao ñoäng trong ñoä tuoåi. Soá lao ñoäng khoâng coù
vieäc laøm chuû yeáu do trình ñoä vaên hoùa quaù thaáp, hoaëc khoâng coù trình ñoä chuyeân
moân kyõ thuaät, hoaëc tay ngheà yeáu, khoâng ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu lao ñoäng trong
caùc ngaønh, ngheà ôû ñòa phöông [65, tr.68]
Keát quaû ñieàu tra veà tình hình lao ñoäng - vieäc laøm cuûa Cuïc thoáng keâ tænh
Baø Ròa - Vuõng Taøu, naêm 1998 toaøn tænh coù 330.766 ngöôøi töø 15 tuoåi trôû leân hoaït
ñoäng kinh teá thöôøng xuyeân. Chia theo trình ñoä chuyeân moân kyõ thuaät cho soá lieäu
ôû baûng 1
Baûng 1: Trình ñoä lao ñoäng ôû Baø Ròa - Vuõng Taøu naêm 1998.
Trình ñoä lao ñoäng Soá lao ñoäng Tæ leä%
Khoâng coù chuyeân moân kyõ thuaät 290. 701 87,88
Sô caáp 3. 238 0,98
Coâng nhaân kyõ thuaät coù baèng 8. 953 2,71
Coâng nhaân kyõ thuaät khoâng coù baèng 6. 471 1,96
Trung hoïc Chuyeân nghieäp 11. 147 3,37
Cao Ñaúng, Ñaïi hoïc 10. 211 3,09
Treân ñaïi hoïc 45 0,01

23. 21
Theo soá lieäu ñieàu tra veà tình hình lao ñoäng khoâng coù vieäc laøm cuûa Sôû
Lao ñoäng - Thöông binh vaø xaõ hoäi, naêm 1998 toaøn tænh coù 15.146 ngöôøi khoâng
coù vieäc laøm, chia theo trình ñoä chuyeân moân kyõ thuaät ôû baûng 2.
Baûng 2: Trình ñoä lao ñoäng ôû Baø Ròa - Vuõng Taøu naêm 1998.
Trình ñoä lao ñoäng Soá lao ñoäng Tæ leä%
Khoâng trình ñoä 13. 525 89, 3
Sô caáp 154 1, 0
Trung hoïc chuyeân nghieäp 318 2, 1
Coâng nhaân kyõ thuaät coù baèng 422 2, 8
Coâng nhaân kyõ thuaät khoâng coù baèng 621 4, 1
Ñaïi hoïc 106 0, 7
[65, tr.69]
Soá lieäu ñieàu tra neâu treân phaûn aùnh thöïc traïng trình ñoä chuyeân moân kyõ thuaät
cuûa nguoàn löïc lao ñoäng trong tænh coøn quaù thaáp so vôùi yeâu caàu phaùt trieån saûn xuaát.
Thöïc traïng ñoù ñaõ ñaët ra nhieäm vuï naëng neà cho ngaønh giaùo duïc - ñaøo taïo cuûa tænh.
Vì vaäy, ñoåi môùi söï nghieäp giaùo duïc - ñaøo taïo nhaèm naâng cao trình ñoä vaên hoùa,
khoa hoïc kyõ thuaät, ñaøo taïo ngaønh ngheà, giaûi quyeát coâng aên, vieäc laøm cho ngöôøi
lao ñoäng, cung caáp nguoàn löïc lao ñoäng cho söï nghieäp coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi
hoùa luoân laø vaán ñeà böùc xuùc cuûa Ñaûng boä Baø Ròa - Vuõng Taøu.
Trong quaù trình thöïc hieän ñoåi môùi, Baø Ròa - Vuõng Taøu coù raát nhieàu thuaän
lôïi nhöng cuõng gaëp khoâng ít khoù khaên. Ñoù laø: nguoàn löïc lao ñoäng cuûa tænh khaù
phong phuù nhöng trình ñoä nguoàn löïc lao ñoäng coøn thaáp so vôùi yeâu caàu coâng
nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ôû ñòa phöông; daân trí giöõa caùc vuøng trong tænh phaùt
trieån khoâng ñoàng ñeàu, soá lao ñoäng trong ñoä tuoåi khoâng coù vieäc laøm coøn nhieàu;

24. 22
ñoäi nguõ caùn boä quaûn lyù, nhaát laø caùn boä ñaàu ngaønh, tuy ñaõ ñöôïc taêng cöôøng
nhöng trình ñoä coøn nhieàu haïn cheá so vôùi yeâu caàu nhieäm vuï trong thôøi kyø ñoåi môùi.
Tröôùc nhöõng khoù khaên, trôû ngaïi treân, ñieàu maø Ñaûng boä tænh Baø Ròa -
Vuõng Taøu quan taâm thöôøng xuyeân laø nhaân toá con ngöôøi, phaûi xaây döïng keá
hoaïch, choïn giaûi phaùp tích cöïc nhaát nhaèm ñaøo taïo cho ñöôïc nguoàn löïc lao ñoäng
cuûa tænh ñaït trình ñoä khoa hoïc kyõ thuaät, tay ngheà ñuû ñaùp öùng yeâu caàu lao ñoäng
trong thôøi kyø coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ôû ñòa phöông.
1.2. Tình hình giaùo duïc - ñaøo taïo ôû Baø Ròa - Vuõng Taøu tröôùc 1991
1.2.1. Trong chieán tranh giaûi phoùng daân toäc (1945-1975)
Trong tieán trình vaän ñoäng ñi leân, nhaân daân Baø Ròa-Vuõng Taøu vöøa coù caû
anh huøng, vöøa coù ñau thöông, vöøa coù caû vinh quang vaø caû nhöõng söï hy sinh voâ
bôø beán. Ngay sau Caùch maïng Thaùng Taùm (1945), nhaân daân Baø Ròa - Vuõng Taøu
chöa kòp höôûng ñoäc laäp ñaõ cuøng vôùi ñoàng baøo Nam boä tieáp tuïc cuoäc khaùng
chieán choáng thöïc daân phaùp laàn thöù 2. Thöïc hieän chuû tröông cuûa Trung öông,
Ñaûng boä Baø Ròa - Vuõng Taøu ñaõ laõnh ñaïo nhaân daân tieán haønh cuoäc chieán tranh
nhaân daân treân nhieàu lónh vöïc, trong ñoù coù caû lónh vöïc giaùo duïc - ñaøo taïo.
Ñaëc ñieåm noåi baät cuûa giaùo duïc ôû Nam boä noùi chung, Baø Ròa - Vuõng Taøu noùi
rieâng trong thôøi kyø 1945 - 1975 laø cuøngï toàn taïi song song hai heä thoáng giaùo duïc
ñoái laäp, ñoù laø heä thoáng giaùo duïc Thöïc daân vaø heä thoáng giaùo duïc Caùch maïng.
 Giai ñoaïn 1945 - 1954
- Heä thoáng giaùo duïc thöïc daân. Thöïc daân Phaùp ñaõ xaây döïng heä thoáng giaùo
duïc ôû mieàn Nam döôùi chieâu baøi neàn giaùo duïc “quoác gia” vôùi noäi dung phuïc vuï
cho chính saùch vaên hoùa noâ dòch vaø ñöôïc chính quyeàn thöïc daân vaø tay sai kieåm
soaùt raát chaët cheõ. Heä thoáng giaùo duïc ñoù chæ giôùi haïn ôû vuøng taïm bò chieám nhö

25. 23
caùc thò traán, thò xaõ, thaønh phoá hoaëc ven nhöõng truïc ñöôøng chieán löôïc coù ñoàn, boát
canh giöõ [30, tr.61].
- Heä thoáng giaùo duïc Caùch maïng. Töø sau Caùch maïng Thaùng Taùm (1945),
thöïc hieän ñöôøng loái cuûa Ñaûng, chuû tröông cuûa Chính phuû vaø lôøi keâu goïi cuûa Chuû
tòch Hoà Chí Minh veà phong traøo choáng “giaëc doát”, Caáp uûy ñaûng Baø Ròa ñaõ phaùt
ñoäng phong traøo hoïc chöõ quoác ngöõ, môû caùc lôùp Bình daân hoïc vuï, ñaåy manh phong
traøo xoùa muø chöõ ôû ñòa phöông. Sau khi thöïc daân Phaùp quay laïi xaâm chieám nöôùc ta,
thaùng 4 naêm 1947, Tænh uûy laâm thôøi Baø Ròa ra ñôøi vaø ñaõ xaùc ñònh ngay töø ñaàu vieäc
naâng cao trình ñoä hoïc vaán cho caùn boä, nhaân daân laø moät trong nhöõng nhieäm vuï
chính trò nhaèm phuïc vuï khaùng chieán. Treân cô sôû ñoù, Tænh uûy ñaõ tích cöïc ñaåy maïnh
coâng taùc giaùo duïc chuû nghóa Maùc-Leânin, xaây döïng cô sôû caùch maïng trong ñoäi nguõ
trí thöùc ôû ñòa phöông. Thoâng qua löïc löôïng trí thöùc yeâu nöôùc, ñöôøng loái cuûa Ñaûng
ñaõ thaâm nhaäp vaøo hoïc sinh, sinh vieân vaø aûnh höôûng ngaøy caøng saâu, roäng trong
nhaân daân toaøn tænh, taïo ra nhöõng tieàn ñeà quan troïng cho quaù trình xaây döïng löïc
löôïng chính trò quaàn chuùng vaø cô sôû caùch maïng trong quaù trình tieán haønh chieán
tranh Caùch maïng veà sau [30, tr.69].
 Giai ñoaïn 1954 - 1975
- Heä thoáng Giaùo duïc mieàn Nam Coäng hoøa. Sau khi haát caúng Phaùp, ñeá
quoác Myõ ñaõ döïng neân chính quyeàn tay sai Ngoâ Ñình Dieäm, coá tình phaù hoaïi
Hieäp ñònh Giô-ne-vô, tieán haønh chieán tranh nhaèm chia caét laâu daøi nöôùc ta. Ñeå
bieán mieàn Nam thaønh thuoäc ñòa kieåu môùi, xaây döïng vaø cuõng coá chính quyeàn Saøi
Goøn, Myõ ñöa caùc phaùi ñoaøn coá vaán trong ñoù coù caû caùc ñoaøn coá vaán veà giaùo duïc
sang mieàn Nam Vieät Nam nhaèm giuùp Ngoâ Ñình Dieäm xaây döïng heä thoáng giaùo
duïc töø baäc hoïc maãu giaùo ñeán baäc ñaïi hoïc, hoaïch ñònh chöông trình, noäi dung
giaùo duïc thöïc daân cuûa Myõ. Maët khaùc, ñeå thay theá soá coâng chöùc giaùo duïc cuûa

26. 24
Phaùp, Myõ taïo moïi ñieàu kieän cho chính quyeàn Saøi Goøn löïa choïn giaùo chöùc ñi tu
nghieäp ôû Myõ vaø caùc nöôùc ñoàng minh, tìm moïi bieän phaùp xoùa boû aûnh höôûng cuûa
Phaùp trong lónh vöïc vaên hoùa, giaùo duïc ôû mieàn Nam Vieät Nam. Cuøng vôùi vieäc
thieát laäp caùc tröôøng coâng, ñeá quoác Myõ vaø chính quyeàn Saøi Goøn khuyeán khích
môû tröôøng tö, söû duïng vaø khuyeán khích tröôøng hoïc cuûa caùc toân giaùo. Giaùo duïc
trôû thaønh phöông tieän noâ dòch kieåu môùi cuûa ñeá quoác Myõ.
Noäi dung chöông trình cuûa heä thoáng giaùo duïc mieàn Nam coäng hoøa ñeàu
nhaèm muïc tieâu choáng Coäng vaø baèng caùc hình thöùc tinh vi, nuùp döôùi chieâu baøi
“Daân toäc, nhaân baûn, khai phoùng”. Ñöôïc Myõ giuùp söùc, chính quyeàn Saøi Goøn söû
duïng chính saùch kinh teá “haäu ñaõi” ñoái vôùi taàng lôùp giaùo chöùc, nhaèm mua chuoäc,
loâi keùo hoï thöïc haønh giaùo duïc choáng Coäng. ÔÛ Baø Ròa - Vuõng Taøu, Caùc tröôøng
hoïc chæ thaønh laäp vaø taäp trung chuû yeáu ôû thò xaõ Phöôùc Tuy (Baø Ròa ngaøy nay),
Vuõng Taøu, moät soá thò traán vaø chuû yeáu daønh cho con em nhöõng gia ñình coù ngöôøi
phuïc vuï trong quaân ñoäi, coâng chöùc cuûa cheá ñoä Saøi Goøn ñeán hoïc. Beân caïnh caùc
tröôøng coâng, moät vaøi tröôøng tö thuïc ñöôïc thaønh laäp nhöng bò Nguïy quyeàn kieåm
soaùt chaët cheõ töø noäi dung chöông trình giaûng daïy ñeán caùc hoaït ñoäng khaùc cuûa
nhaø Tröôøng [30, tr.103].
- Heä thoáng giaùo duïc Caùch maïng. Sau 1954, coâng taùc giaùo duïc ôû Baø Ròa -
Vuõng taøu gaëp nhieàu khoù khaên. Myõ - Dieäm thöïc hieän chính saùch “Loaïi coäng saûn
khoûi voøng phaùp luaät”, baét bôù giaùo vieân vaø hoïc sinh bò tình nghi coù lieân quan ñeán
Coäng saûn. Nhieàu giaùo vieân yeâu nöôùc vaø caùn boä naèm vuøng trong tröôøng hoïc bò
baét, moät soá khaùc ñöôïc chuyeån taäp keát ra mieàn Baéc. Trong boái caûnh ñoù, Hoäi nghò
Tænh uûy Baø Ròa thaùng 12 naêm 1954 ñaõ ñeà ra chuû tröông: “Tuyeân truyeàn saâu
roäng Hieäp ñònh Giô-ne-vô. Xaây döïng cô sôû maïnh trong quaàn chuùng, taêng cöôøng
ñoaøn keát, taäp hôïp moïi löïc löôïng. Döïa vaøo Hieäp nghò Giô-ne-vô, ñaáu tranh ñoøi

27. 25
daân sinh, daân chuû, ñoøi hieäp thöông toång tuyeån cöû, thoáng nhaát ñaát nöôùc, ñoøi thaû
heát tuø chính trò, choáng khuûng boá vaø traû thuø nhöõng ngöôøi khaùng chieán cuõ; ñaåy
maïnh coâng taùc binh vaän, ñöa ngöôøi cuûa ta vaøo hoaït ñoäng trong haøng nguõ ñòch.
Caøi moät soá ñaûng vieân, ñoaøn vieân vaøo löïc löôïng Daân veä, Baûo an, Teà xaõ laøm cô
sôû noäi tuyeán trong loøng ñòch khi coù thôøi cô”. Hoäi nghò cuõng ñaõ chuù troïng ñeán
coâng taùc vaän ñoäng, thuyeát phuïc thu huùt trí thöùc veà phía Caùch maïng [30, tr.104].
Nhöõng naêm 1956 - 1959, Myõ - Dieäm ñaåy maïnh vieäc caøn queùt, doàn daân laäp aáp,
lôïi duïng toân giaùo, laäp caùc “haøng raøo Coâng giaùo”, thöïc hieän chính saùch “bình
ñònh” vaø choáng Coäng, taïo vaønh ñai traéng xung quanh Baø Ròa, nhaèm “baûo ñaûm
an toaøn” cho trung taâm. Trong caùc tröôøng hoïc, chuùng ñaåy maïnh hoaït ñoäng
tuyeân truyeàn khaåu hieäu “Daân toäc”, “Nhaân baûn” cuûa “quoác gia” vaø môû caùc
chieán dòch “toá Coäng”, khuûng boá nhöõng ngöôøi “uûng hoä Coäng saûn”. Tröôùc tình
hình ñoù, moät soá cô sôû cuûa Ñaûng trong caùc tröôøng hoïc bò phaù vôõ, nhieàu giaùo vieân,
hoïc sinh bò baét, moät soá buoäc phaûi chuyeån sang laøm nhieäm vuï khaùc. Thöïc tieãn ñoù
ñoøi hoûi Tænh uûy Baø Ròa phaûi coù ñoái saùch thích hôïp ñeå duy trì vaø cuõng coá coâng
taùc giaùo duïc cuûa tænh, khoâng ñeå maát ñoäi nguõ trí thöùc vaø hoïc sinh, phaûi ñaåy maïnh
coâng taùc vaên hoùa - giaùo duïc nhaèm choáng vaên hoùa thöïc daân kieåu môùi cuûa Myõ [30, tr.108].
Phaân tích tình hình thöïc tieãn vaø yeâu caàu cuûa caùch maïng trong ñieàu kieän
cuï theå, vaøo ñaàu naêm 1957, Tænh uûy chæ ñaïo cho caùc cô sôû Ñaûng tích cöïc vaän
ñoäng, ñoäng vieân vaø uûng hoä moät soá cô sôû Ñaûng vaø quaàn chuùng caùch maïng môû
tröôøng Tö thuïc. Thöïc hieän söï chæ ñaïo cuûa Tænh uûy, moät soá ñaûng vieân vaø quaàn
chuùng tích cöïc ñaõ ñöùng ra môû tröôøng Tö thuïc. ÔÛ Baø Ròa, ñoàng chí Löu Vaên Quy
- moät tri thöùc caùch maïng ñaõ laäp tröôøng tieåu hoïc “Löu Vaên”. ÔÛ huyeän Long Ñaát,
caùc ñoàng chí Nguyeãn Vaên Löông, Nguyeãn Vaên Ñöôøng, Voõ Vaên AÁn, Nguyeãn
Thaønh Long ñaõ ñoàng taâm xaây döïng tröôøng “Vaên Löông”. Caùc tröôøng tö thuïc ra

28. 26
ñôøi ñaõ thu huùt soá löôïng hoïc sinh ngaøy caøng ñoâng vaø coù nguoàn goác xuaát thaân töø
nhieàu thaønh phaàn trong xaõ hoäi. Nhaø tröôøng coù chính saùch “chieáu coá” cho hoïc
sinh thuoäc dieän con em gia ñình ngheøo khoù [30, tr.109] Thoâng qua moái quan heä
giöõa tröôøng tö thuïc vôùi caùc tröôøng coâng, caùc ñoàng chí ñaûng vieân, caùn boä noøng
coát moät maët tích cöïc vaän ñoäng quaàn chuùng yeâu nöôùc, höôûng öùng phong traøo ñaáu
tranh baûo veä thaày coâ giaùo, choáng baét bôù hoïc sinh vaø giaùo vieân, choáng ñoùng cöûa
tröôøng. Maët khaùc, vaän ñoäng, ñoäng vieân giaùo vieân coù tö töôûng tieán boä thoâng qua
vieäc daïy hoïc keát hôïp tuyeân truyeàn chuû tröông cuûa Tænh uûy vaøo hoïc sinh [30,
tr.112]. Töø naêm 1959, sau khi coù Nghò quyeát XV cuûa Trung öông Ñaûng daãn
ñöôøng, Tænh uûy ñaõ chuû tröông ñaåy maïnh phong traøo ñaáu tranh chính trò, keát hôïp
vôùi vieäc cuõng coá caùc caên cöù khaùng chieán, xuùc tieán hoaït ñoäng quaân söï ôû vuøng
noâng thoân ven ñoâ thò vaø vuøng röøng nuùi. Ñoàng thôøi, taêng cöôøng coâng taùc giaùo duïc
truyeàn thoáng caùch maïng, thöïc haønh boå tuùc vaên hoùa cho caùn boä vaø ñoàng baøo ôû
vuøng khaùng chieán. Tuy nhieân, coâng taùc giaùo duïc ôû ñòa baøn naøy gaëp nhieàu khoù
khaên tröôùc nhöõng cuoäc haønh quaân, caøn queùt lôùn cuûa Myõ - Nguïy. Caùc tröôøng hoïc
ñeàu bò ñòch phong toûa, kieåm soaùt vaø kìm keïp baèng moät heä thoáng maät vuï, caûnh
saùt, daân veä daøy ñaëc.
Trong hoaøn caûnh ñaày khoù khaên, Khu uûy mieàn Ñoâng vaø Tænh uûy Baø Ròa -
Long Khaùnh ñaõ chuû tröông khoâi phuïc ñòa ñaïo Long Phöôùc laøm caên cöù hoaït
ñoäng. Töø giöõa naêm 1964, Ñòa ñaïo Long Phöôùc trôû thaønh trung taâm chæ huy
khaùng chieán ngay trong loøng ñòch haäu. Taïi ñaây, Tænh uûy ñaõ chuû tröông ñaåy
maïnh cuoäc chieán tranh nhaân daân vôi phöông chaâm: keát hôïp chaët cheõ giöõa ñaáu
tranh chính trò, ñaáu tranh quaân söï vôùi binh vaän, chuù troïng vieäc söû duïng löïc
löôïng trí thöùc, ñaåy maïnh phong traøo hoïc sinh, sinh vieân ñeå gaây döïng vaø môû
roäng caùc cô sôû chính trò laâu daøi trong ñoâ thò, trong ñoàng baøo coâng giaùo.

29. 27
Thöïc hieän chuû tröông cuûa Khu uûy vaø chæ ñaïo cuûa Tænh uûy, caùc Chi boä ñaõ
lieân laïc vôùi moät soá trí thöùc, vaän ñoäng hoïc sinh baõi khoùa, bieåu tình, baûo veä thaày,
coâ giaùo, choáng baét bôù hoïc sinh, choáng ñoùng cöûa tröôøng, ñaåy maïnh hoaït ñoäng
tuyeân truyeàn nhöõng taám göông tri thöùc yeâu nöôùc nhö Huyønh Tònh Cuûa, Phaïm
Höõu Chí, Döông Baïch Mai, neâu göông anh huøng lieät só Voõ Thò Saùu, Leâ Thaønh
Duy, Döông Vaên Maïnh...Theo phöông chaâm ñoù, Tænh uûy ñaõ toå chöùc ñöôïc Chi
Ñoaøn maät trong hoïc sinh ñeå laøm noøng coát cho caùc cuoäc ñaáu tranh. Phong traøo
ñaáu tranh choáng Myõ ngaøy caøng taêng cao trong hoïc sinh caùc tröôøng Chaâu Vaên
Tieáp, tröôøng Syõ Taûi vaø tröôøng Huyønh Tònh Cuûa. Thoâng qua phong traøo ñaáu
tranh cuûa hoïc sinh, trí thöùc, nhöõng caùn boä trung kieân ñaõ quy tuï moät soá tö saûn
daân toäc, môû roäng theâm moät soá cô sôû caùch maïng trong haøng nguõ ñòch. Qua ñaáu
tranh, moät soá trí thöùc ñaõ trôû thaønh nhöõng caùn boä trung kieân cuûa Ñaûng, nhieàu hoïc
sinh töï nguyeän “gaùc saùch ñeøn”, tham gia khaùng chieán, nhieàu ngöôøi trong soá hoï
sau naøy trôû thaønh nhöõng caùn boä chuû choát cuûa Ñaûng, caùn boä chính quyeàn caùc caáp
ôû Mieàn, ôû tænh, coù ngöôøi trôû thaønh Anh huøng Lieät syõ [30, tr.113].
Nhöõng naêm 1964 - 1974, chieán söï dieãn ra ngaøy caøng aùc lieät, Myõ - Nguïy
taäp trung löïc löôïng caøn queùt quy moâ lôùn nhaèm tieâu dieät löïc löôïng vuõ trang cuûa
ta, xoùa soå caùc Caên cöù ñòa Caùch maïng ôû Baø Ròa - Long Khaùnh. Trong ñieàu kieän
chieán tranh ngaøy caøng khoác lieät, Ñaûng boä cô sôû chuû tröông kieân cöôøng baùm truï,
giöõ vöõng theá tieán coâng ñòch treân moïi lónh vöïc, vöøa tieán coâng tieâu dieät ñòch, baûo
veä vöõng chaéc caùc caên cöù khaùng chieán, vöøa ñaåy maïnh ñaáu tranh chính trò, giöõ
vöõng caùc cô sôû bí maät trong loøng ñòch. Coâng taùc giaùo duïc loøng yeâu nöôùc vaø tinh
thaàn caùch maïng trong hoïc sinh ñöôïc coi laø moät nhieäm vuï vöøa coù tính chieán löôïc
cuûa Ñaûng boä tænh, vöøa laø nhieäm vuï cuï theå, tröïc tieáp cuûa caùc Chi boä.

30. 28
Thoâng qua maët traän giaùo duïc, Tænh uûy Baø Ròa ñaõ taïo ra caùc “Loõm chính
trò”, môû roäng Caên cöù ñòa trong loøng daân, taêng theâm theá maïnh cuûa cuoäc chieán
tranh nhaân daân ôû ñòa phöông, goùp phaàn quan troïng trong vieäc giaùo duïc tinh thaàn
caùch maïng, ñaøo taïo theá heä keá caän, phaùt huy maïnh meõ truyeàn thoáng caùch maïng
cuûa Ñaûng boä vaø nhaân daân Baø Ròa - Vuõng taøu, goùp phần quan trọng trong cuộc
chieán tranh choáng Myõ cöùu nöôùc vaø giải phoùng queâ höông Baø Ròa - Vuõng Taøu
thaùng 4 năm 1975 [30, tr.114].
1.2.2. Thôøi kyø thoáng nhaát ñaát nöôùc, cuøng caû nöôùc quaù ñoä leân chuû nghóa
xaõ hoäi (1975 - 1985)
Baø Ròa - Vuõng Taøu laø moät trong nhöõng ñòa phöông bò chieán tranh taøn
phaù naëng neà, moät soá ñòa phöông trong tænh gaàn nhö bò huûy dieät. Sau ngaøy giaûi
phoùng, Ñaûng boä vaø nhaân daân ñòa phöông phaûi taäp trung trí tueä, söùc löïc ñeå khaéc
phuïc haäu quaû chieán tranh, töøng böôùc oån ñònh ñôøi soáng kinh teá - xaõ hoäi, toå chöùc
laïi saûn xuaát vaø ñaáu tranh choáng caùc theá löïc phaûn ñoäng, giöõ vöõng an ninh chính
trò ôû ñòa phöông. Sau ngaøy giaûi phoùng, Baø Ròa - Vuõng Taøu laø ñòa baøn phöùc taïp
veà maët an ninh chính trò, laø khu vöïc taäp trung nhieàu taøn quaân cuûa cheá ñoä cuõ, caùc
toå chöùc phaûn ñoäng thöôøng xuyeân gaây roái, choáng phaù caùch maïng, laø tænh saùt bieån
neân söï xaâm nhaäp cuûa boïn cöôùp bieån dieãn ra thöôøng xuyeân, laø nôi naïn vöôït bieân
traùi pheùp dieãn ra phöùc taïp nhaát vuøng Ñoâng Nam boä. Maët khaùc, soá ñoàng baøo bò
ñòch gom vaøo vuøng taïm chieám tröôùc ñaây haàu nhö thoaùt ly saûn xuaát, chuû yeáu
soáng baèng dòch vuï, nhieàu hoä gia ñình coù con em tham gia cheá ñoä cuõ soáng thuï
ñoäng baèng nguoàn trôï caáp, vieän trôï cuûa Myõ. Saûn xuaát noâng nghieäp ñình ñoán, haïn
haùn keùo daøi, naïn ñoùi vaø thaát nghieäp laøm cho ñôøi soáng xaõ hoäi gaëp nhieàu khoù
khaên lôùn. Tænh thieáu caùn boä quaûn lyù, ña soá caùn boä chuû choát cuûa tænh haàu nhö
tröôûng thaønh trong chieán tranh giaûi phoùng daân toäc, chöa coù nhieàu kinh nghieäm
trong quaûn lyù kinh teá - xaõ hoäi.

31. 29
Tröôùc nhöõng khoù khaên neâu treân, ñoøi hoûi Ñaûng boä vaø nhaân daân Baø Ròa -
Vuõng Taøu phaûi khaéc phuïc vaø chuû ñoäng tìm caùch thaùo gôõ ñeå vöôn leân. Moät trong
nhöõng nhieäm vuï haøng ñaàu sau thaùng 4 naêm 1975 laø, vöøa phaûi nhanh choùng oån
ñònh saûn xuaát, oån ñònh ñôøi soáng xaõ hoäi, vöøa phaûi ñaåy maïnh söï nghieäp giaùo duïc; môû
roäng coâng taùc Boå tuùc vaên hoùa, naâng cao daân trí, öu tieân vieäc naâng cao trình ñoä vaên
hoùa cho caùn boä caùc caáp, caùc ngaønh; chuaån bò vaø böôùc ñaàu xaây döïng heä thoáng giaùo
duïc cuûa tænh theo quy ñònh cuûa Boä Giaùo duïc - Ñaøo taïo. Tuy nhieân, trong ñieàu kieän
lòch söû cuï theå, “Ñaûng boä, chính quyeàn vaø caùn boä nhaän thöùc veà vai troø cuûa giaùo duïc
- ñaøo taïo luùc ñoù chöa ñuùng möïc, chöa thaáy ñöôïc taàm quan troïng ñaëc bieät cuûa giaùo
duïc ñoái vôùi quaù trình khaéc phuïc haäu quaû cuûa chieán tranh, caûi taïo xaõ hoäi, phaùt trieån
kinh teá-xaõ hoäi veà sau” [2, tr.6].
Trong chieán tranh, caùc cô sôû giaùo duïc haàu heát taäp trung ôû ñoâ thò, do ñoù,
nhaân daân ôû vuøng noâng thoân, vuøng saâu coøn heát söùc laïc haäu, thieáu söï chaêm soùc;
daân trí thaáp; naïn muø chöõ phoå bieán, nhaát laø ôû vuøng noâng thoân, röøng nuùi, vuøng
ven bieån, treân 60% con em nhaân daân trong ñoä tuoåi ñi hoïc khoâng bieát chöõ hoaëc
chæ ñaït trình ñoä vaên hoùa lôùp 1, lôùp 2. Heä thoáng tröôøng lôùp vaø cô sôû vaät chaát, noäi
dung chöông trình cuõ khoâng coøn ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu phaùt trieån Giaùo duïc sau
giaûi phoùng. Trong luùc ñoù, ngaønh giaùo duïc - ñaøo taïo tænh Baø Ròa - Vuõng Taøu vöøa
thieáu voán ñaàu tö ñeå môû tröôøng lôùp, vöøa thieáu giaùo vieân vaø caùn boä quaûn lyù.
Sau ngaøy giaûi phoùng, Ñaëc Khu uûy Vuõng Taøu - Coân Ñaûo ñaõ trieån khai
tinh thaàn chæ ñaïo cuûa Trung öông Ñaûng veà vieäc toå chöùc tieáp quaûn cô sôû vaät chaát
cuûa heä thoáng giaùo duïc cuõ ñeå laïi, khaån tröông chuaån bò veà moïi maët, nhaát laø veà
ñoäi nguõ giaùo vieân, kòp thôøi khai giaûng naêm hoïc 1975-1976 theo ñuùng quy ñònh
cuûa Boä Giaùo duïc. Thöïc hieän Chæ thò 211/ CT cuûa Ban Bí thö Trung öông (Khoùa
IV), Ñaëc khu uûy ñaõ chæ ñaïo chính quyeàn vaø ngaønh giaùo duïc toå chöùc tieáp nhaän,

32. 30
söû duïng soá giaùo vieân trong cheá ñoä cuõ töï nguyeän ôû laïi, toå chöùc giaùo duïc laïi tö
töôûng chính trò, boài döôõng nghieäp vuï chuyeân moân cho hoï nhaèm ñaùp öùng yeâu caàu
cuûa neàn giaùo duïc môùi. Ñoàng thôøi, treân cô sôû laáy soá giaùo vieân khaùng chieán laøm
noøng coát, tænh ñaõ tieáp nhaän ñoäi nguõ giaùo vieân ñöôïc Boä Giaùo duïc taêng cöôøng töø
mieàn Baéc vaøo, töøng böôùc oån ñònh, saép xeáp, toå chöùc laïi caùc ngaønh hoïc, caáp hoïc
vaø heä thoáng giaùo duïc cuûa tænh [2, tr.5].
Ñeå khaéc phuïc nhöõng khoù khaên tröôùc maét, Ñaëc khu uûy chuû tröông phaùt
ñoäng toaøn Ñaûng boä, toaøn daân chaêm lo xaây döïng Giaùo duïc, vôùi phöông chaâm Nhaø
nöôùc vaø nhaân daân cuøng laøm, tieán haønh xoùa boû cô caáu toå chöùc cuõ, thieát laäp heä
thoáng giaùo duïc môùi, boä maùy quaûn lyù môùi töø tænh, ñeán huyeän, hình thaønh caùc
ngaønh hoïc, caáp hoïc vôùi noäi dung, chöông trình do Boä Giaùo duïc höôùng daãn cho
vuøng môùi giaûi phoùng. Chæ sau moät thôøi gian ngaén, caùc ngaønh hoïc, caáp hoïc ñaõ
nhanh choùng ñöôïc trieån khai vaø böôùc ñaàu ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû ñaùng khích leä.
- Ngaønh maãu giaùo
Ñoái vôùi ngaønh giaùo duïc maãu giaùo, tröôùc 1975 haàu nhö bò buoâng loûng, chæ
coù moät tröôøng coâng ôû thaønh phoá Vuõng Taøu, moät vaøi lôùp hoïc taäp trung ôû ñoâ thò
hoaëc ôû nhöõng vuøng ñoâng giaùo daân, chuû yeáu do caùc nhaø thôø Thieân chuùa giaùo toå
chöùc vaø do caùc Dì xô ñaûm nhaän. Sau ngaøy giaûi phoùng, ngaønh hoïc maãu giaùo ôû Baø
Ròa - Vuõng Taøu môùi thöïc söï ñöôïc xaây döïng vaø phaùt trieån. Tính ñeán 1985, ôû 11
phöôøng thuoäc thaønh phoá Vuõng Taøu coù 11 tröôøng maãu giaùo, huyeän Coân Ñaûo coù 1
tröôøng maãu giaùo, ôû nhöõng ñòa baøn coøn khoù khaên, tröôùc maét thaønh laäp lôùp maãu
giaùo hoaëc nhaø treû. ÔÛ caùc huyeän Chaâu Thaønh, Long Ñaát, Xuyeân Moäc (thuoäc
Ñoàng Nai cuõ), caùc tröôøng maãu giaùo coâng laäp ñöôïc thaønh laäp ôû caùc thò traán, caùc
phöôøng xaõ ñoâng daân cö, trong caùc noâng tröôøng, vaø moät soá lôùp cho caùc xaõ ôû vuøng
saâu, vuøng xa [36, tr.6].

33. 31
- Ngaønh giaùo duïc phoå thoâng
Heä phoå thoâng caáp I - II, sau ngaøy giaûi phoùng treân cô sôû tieáp nhaän nhöõng
tröôøng hoïc vaø côû sôû vaät chaát giaùo duïc cuõ ñeå laïi, Ñaëc khu uûy chæ ñaïo Chính
quyeàn caùc caáp tích cöïc vaän ñoäng nhaân daân ñoùng goùp vaät tö, goùp phaàn xaây döïng
tröôøng lôùp taän caùc phöôøng, xaõ. Ñaëc bieät, Ñaëc khu uûy ñaõ quan taâm ñeán vieâïc chæ
ñaïo xaây döïng ñöôïc 1 tröôøng caáp I vaø 1 tröôøng caáp II-III ôû huyeän Coân Ñaûo -
vuøng xa nhaát cuûa tænh Baø Ròa - Vuõng Taøu. Ñeå ñaùp öùng yeâu caàu phaùt trieån kinh
teá - xaõ hoäi ôû ñòa phöông, ngaøy 18 - 3 - 1982, Ñaëc khu uûy Vuõng Taøu - Coân Ñaûo
ñaõ ra Nghò quyeát 02/NQ-TV veà coâng taùc giaùo duïc. Nghò quyeát nhaán maïnh taàm
quan troïng cuûa coâng taùc giaùo duïc tö töôûng, vaên hoùa caáp I cho toaøn daân, öu tieân
naâng cao trình ñoä vaên hoùa cho caùn boä vaø thanh nieân öu tuù.
Tuy nhieân, nhöõng naêm 1980 ñeán 1985, do ñieàu kieän kinh teá coøn nhieàu
khoù khaên neân soá hoïc sinh boû hoïc ngaøy caøng gia taêng, nhieàu giaùo vieân boû ngheà,
nhaát laø ôû Coân Ñaûo vaø nhöõng xaõ vuøng röøng nuùi, nhöõng ñòa phöông ñi laïi khoù
khaên. Thöïc teá ñoù ñaõ ñaët ngaønh giaùo duïc Ñaëc khu tröôùc nhöõng khoù khaên môùi, ñoøi
hoûi Ñaëc khu uûy phaûi tìm giaûi phaùp giuùp ngaønh giaùo duïc oån ñònh ñôøi soáng cuûa
giaùo vieân, taêng cöôøng ñoäi nguõ giaùo vieân cho caùc tröôøng, nhaát laø ñoái vôùi nhöõng
tröôøng thuoäc vuøng Caên cöù khaùng chieán cuõ vaø vuøng saâu, vuøng xa. Ñoàng thôøi phaûi
chæ ñaïo caùc ban ngaønh vaø Chính quyeàn caùc caáp phoái hôïp vôùi nhaø tröôøng vaän
ñoäng hoïc sinh ra lôùp, choáng naïn thaát hoïc, choáng muø chöõ taùi dieãn.
Trong ñieàu kieän thieáu voán, Ñaëc khu uûy chuû tröông vöøa xin ngaân saùch
cuûa Trung öông, vöøa vaän ñoäng nhaân daân ñoùng goùp ñeå xaây döïng vaø söõa chöõa
tröôøng, lôùp, môû roäng maïng löôùi giaùo duïc phoå thoâng. Ñeán naêm hoïc 1985 - 1986,
coù 100% soá xaõ xaây döïng ñöôïc tröôøng caáp I-II. Trong ñoù coù ¾ soá phöôøng, xaõ coù
tröôøng phoå thoâng hoaøn chænh töø lôùp 1 ñeán lôùp 9. Soá hoïc sinh cô sôû chieám tyû leä
treân 80% so vôùi treû trong ñoä tuoåi ñeán tröôøng.

34. 32
Khoái phoå thoâng trung hoïc, Ñaëc khu ñaõ chuû tröông caûi taïo, söõa chöõa
nhöõng tröôøng hoïc cuõ, xaây döïng moät soá tröôøng môùi, nhöõng nôi chöa ñuû ñieàu kieän
veà vaät chaát, thieáu giaùo vieân thì môû phaân hieäu ñeå ñaùp öùng nhu caàu caáp thieát veà
giaùo duïc trung hoïc phoå thoâng. Tính ñeán naêm hoïc 1985 - 1986, toaøn Ñaëc khu coù
3 tröôøng caáp III vaø tröôøng caáp II-III (Vuõng Taøu 2 tröôøng vaø huyeän Coân Ñaûo 1
tröôøng) [36, tr.7].
- Ngaønh boå tuùc vaên hoùa
Sau 1975, ñeå giaûi quyeát naïn muø chöõ, Ñaëc khu uûy chæ ñaïo cho ngaønh giaùo
duïc vaø caùc ban ngaønh ñaåy maïnh coâng taùc boå tuùc vaên hoùa cho caùn boä, thanh nieân.
Thöïc hieän söï chæ ñaïo cuûa Ñaëc khu uûy, ngaønh giaùo duïc chuû tröông toå chöùc caùc
lôùp boå tuùc vaên hoùa ban ñeâm, thaønh laäp tröôøng Boå tuùc vaên hoùa cuûa Ñaëc khu, ñaåy
maïnh coâng taùc boå tuùc vaên hoùa, vaän ñoäng nhaân daân vaø caùn boä caùc caáp, caùc ngaønh
thöïc hieän coâng taùc phoå caäp vaên hoùa lôùp 1, lôùp 2 trong toaøn Ñaëc khu [36, tr.8].
Tính ñeán naêm 1980, coâng taùc boå tuùc vaên hoùa ñaõ coù nhöõng ñoùng goùp nhaát
ñònh trong chieán dòch xoùa muø ôû ñòa phöông. Tuy nhieân ôû thôøi ñieåm ñoù, trình ñoä
daân trí ôû Baø Ròa - Vuõng Taøu cuõng nhö caùc tænh khaùc ôû Nam boä vaãn trong tình
traïng coøn raát thaáp vaø coøn nhieàu baát caäp vôùi yeâu caàu phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi.
Tröôùc thöïc traïng ñoù, Ban Bí thö Trung öông Ñaûng ra Chæ thò 115 (1981) neâu roõ
nhieäm vuï cuûa giaùo duïc ôû mieàn Nam nhöõng naêm 1981 - 1985 laø “Phaûi nhanh
choùng naâng cao trình ñoä vaên hoùa, sôùm tieán tôùi phoå caäp trình ñoä phoå thoâng Trung
hoïc cho caùn boä caùc caáp töø 45 tuoåi trôû xuoáng vaø thanh nieân öu tuù. Ñeán naêm 1985,
phaûi ñaûm baûo cho caùn boä vaø thanh nieân öu tuù ôû caùc vuøng ñaït trình ñoä nhö sau:
Vuøng ñoàng baèng mieàn Nam, caùn boä cô sôû toái thieåu phaûi hoïc heát lôùp 5, khoaûng

35. 33
70% heát chöông trình phoå thoâng cô sôû, khoaûng 50% hoïc heát chöông trình phoå
thoâng trung hoïc” [36, tr.1].
Thöïc hieän Chæ thò 115 cuûa Ban Bí thö Trung öông, Ñaëc khu uûy Vuõng Taøu
- Coân Ñaûo ñaõ xaùc ñònh muïc tieâu cô baûn cuûa giaùo duïc Ñaëc khu nhöõng naêm 1981
- 1985 laø: “phaán ñaáu ñeán naêm 1985, caùn boä, thanh nieân öu tuù phaûi hoïc xong caáp
I, caùn boä phöôøng xaõ haàu heát phaûi hoïc xong caáp II, trong ñoù coù 1/3 hoïc heát caáp
III. Caùn boä Ñaëc khu ít nhaát coù trình ñoä caáp II, töø 50 - 70% hoïc heát caáp III” [36, tr.1].
Töø 1981 ñeán 1985, ngaønh giaùo duïc trieån khai thöïc hieän Chæ thò 115 vaø
Nghò quyeát cuûa Ñaëc khu uûy, nhaèm taäp trung xaây döïng heä thoáng caùc tröôøng boå
tuùc vaên hoùa, ñaåy maïnh hoaït ñoäng phoå caäp vaên hoùa treân toaøn ñòa baøn cuûa tænh.
Tính ñeán naêm 1985, ôû Ñaëc khu coù 13 tröôøng boå tuùc vaên hoùa phöôøng xaõ, 5
tröôøng boå tuùc vaên hoùa cuûa Ñaëc khu (1 tröôøng boå tuùc taäp trung, 2 tröôøng daân
chính, 1 tröôøng boå tuùc ngoaïi ngöõ) vôùi 2600 hoïc vieân. Trong ñoù tröôøng boå tuùc taäp
trung vôùi nhieäm vuï naâng cao trình ñoä vaên hoùa cho caùn boä vaø thanh nieân öu tuù
thuoäc dieän quy hoaïch cuûa Ñaëc khu uûy. Nhöõng naêm 1981 - 1985, huy ñoäng ñöôïc
17.719 löôït ngöôøi ngöôøi ñi hoïc (caáp I: 8292 ngöôøi, caáp II: 3370 ngöôøi, caáp III:
6057). Soá ngöôøi toát nghieäp heát caáp I: 928, toát nghieäp caáp II laø 1125 ngöôøi vaø toát
nghieäp caáp III laø 904 ngöôøi [36, tr. 4].
Beân caïnh nhöõng coá gaéng cuûa ngaønh giaùo duïc vaø keát quaû böôùc ñaàu, coâng
taùc boå tuùc vaên hoùa vaãn coøn nhöõng toàn taïi, khuyeát ñieåm trong vieäc thöïc hieän Chæ
thò 115 cuûa Ban Bí thö Trung öông vaø Nghò quyeát 02 cuûa Ñaëc khu uûy. Tröôùc heát
laø, moät soá caùn boä, thanh nieân öu tuù chöa nhaän thöùc ñöôïc taàm quan troïng cuûa coâng
taùc boå tuùc vaên hoùa, coi ñoù chæ laø nhieäm vuï cuûa ngaønh giaùo duïc, moät boä phaän ngaïi
hoïc taäp. Tính ñeán 1985, toaøn Ñaëc khu coøn 26% caùn boä chuû choát caùc ngaønh vaø
phöôøng xaõ chöa hoïc heát caáp II, chæ coù 41% caùn boä trình ñoä vaên hoùa caáp III. Cô sôû

36. 34
vaät chaát, tröôøng lôùp cho Boå tuùc vaên hoùa coøn quaù ngheøo naøn, thieáu thoán, giaùo vieân
daïy Boå tuùc vaên hoùa haàu heát laø ñoäi nguõ nghieäp dö. Nhöõng haïn cheá vaø thieáu soùt ñoù
ñöôïc Ñaëc khu uûy toå chöùc toång keát, ñaùnh giaù vaø ñeà ra phöôùng höôùng, bieän phaùp
khaéc phuïc trong nhöõng naêm 1986 - 1990 [36, tr. 6].
- Giaùo duïc chuyeân nghieäp
Sau ngaøy giaûi phoùng, vaán ñeà khoù khaên nhaát cuûa ngaønh giaùo duïc Baø Ròa -
Vuõng taøu laø tình traïng thieáu giaùo vieân. Beân caïnh vieäc ñeà nghò Boä Giaùo duïc boå
sung giaùo vieân cho ñòa phöông, Ñaëc khu uûy ñaõ chæ ñaïo cho ngaønh giaùo duïc toå
chöùc ñaøo taïo caáp toác moät ñoäi nguõ giaùo vieân taïi choã, nhaèm ñaùp öùng yeâu caàu
tröôùc maét cho coâng taùc phaùt trieån söï nghieäp giaùo duïc cuûa ñòa phöông. Naêm
1977, tröôøng Trung hoïc Sö phaïm Vuõng Taøu ñöôïc thaønh laäp. Ñeán naêm 1986,
tröôøng ñaõ cung caáp ñöôïc moät ñoäi nguõ giaùo vieân ñaùng keå boå sung cho caùc tröôøng
caáp I vaø giaùo vieân maãu giaùo ôû Ñaëc khu. Ñoàng thôøi, Sôû Giaùo duïc ñaõ keát hôïp vôùi
tröôøng Cao Ñaúng Sö phaïm Ñoàng Nai, toå chöùc boài döôõng, hoaøn thieän, naâng cao
trình ñoä vaø ñaøo taïo giaùo vieân caáp II.
Trong 10 naêm sau ngaøy giaûi phoùng, Ñaëc khu uûy ñaõ coù nhöõng chuû tröông
phaùt trieån ngaønh giaùo duïc chuyeân nghieäp vaø daïy ngheà, nhöng thöïc teá nhöõng
naêm 1976 - 1985 ôû Ñaëc khu cuõng chæ coù duy nhaát moät tröôøng Trung hoïc Sö
phaïm, ngoaøi ra chöa thaønh laäp ñöôïc tröôøng ñaøo taïo ngheà naøo khaùc. Ñaây laø ñieåm
yeáu nhaát cuûa giaùo duïc Ñaëc khu. Vì vaäy, vaán ñeà böùc xuùc ñaët ra cho Ñaûng boä vaø
ngaønh giaùo duïc Ñaëc khu laø phaûi thaønh laäp tröôøng ñaøo taïo ngheà, nhaèm ñaùp öùng
yeâu caàu ñaøo taïo nguoàn löïc lao ñoäng trong caùc ngaønh, ngheà ôû ñòa phöông. Theo
ñaùnh giaù cuûa Ban Chaáp haønh Ñaûng boä Ñaëc khu, moät trong nhöõng nguyeân nhaân
daãn ñeán söï trì treä, yeáu keùm cuûa coâng taùc giaùo duïc höôùng nghieäp, daïy ngheà laø
“do Ñaëc khu uûy chöa nhaän thöùc ñuùng taàm quan troïng cuûa vieäc ñaøo taïo ngheà,

37. 35
chöa thaáy ñöôïc moái quan heä giöõa vieäc ñaøo taïo ngaønh ngheà vôùi vieäc giaûi quyeát
coâng aên, vieäc laøm cho ngöôøi lao ñoäng vaø söï phaùt trieån chieán löôïc kinh teá - xaõ
hoäi ôû ñòa phöông” [35, tr.3].
Tính ñeán naêm hoïc 1985 - 1986, ngaønh giaùo duïc Baø Ròa - Vuõng Taøu ñaõ
coù böôùc phaùt trieån vöôït baäc caû veà soá löôïng tröôøng, lôùp, ngaønh hoïc vaø chaát löôïng
giaùo duïc. Tuy nhieân vaãn coøn nhieàu haïn cheá, ñoù laø: söï quan taâm cuûa caùc Caáp uûy
Ñaûng ñoái vôùi söï nghieäp giaùo duïc - ñaøo taïo chöa ñuùng möïc, moät soá chæ tieâu ñaët
ra chöa saùt vôùi yeâu caàu cuûa thöïc tieãn. Coâng taùc phaùt trieån Ñaûng trong tröôøng
hoïc chöa ñöôïc coi troïng, chöa quan taâm ñuùng möïc ñeán ñôøi soáng cuûa ñoäi nguõ
giaùo vieân. Caùn boä laõnh ñaïo cuûa ngaønh giaùo duïc thieáu veà soá löôïng, yeáu veà trình
ñoä vaø naêng löïc quaûn lyù. Ñoäi nguõ giaùo vieân caùc ngaønh hoïc, caáp hoïc coøn thieáu,
trình ñoä, naêng löïc chuyeân moân cuûa giaùo vieân khoâng ñoàng ñeàu, soá giaùo vieân ñaøo
taïo caáp toác yeáu veà nghieäp vuï sö phaïm. Moät soá giaùo vieân do ñôøi soáng khoù khaên
ñaõ daãn ñeán tình traïng boû ngheà, nghæ vieäc, nhaát laø giaùo vieân ôû nhöõng tröôøng
thuoäc vuøng saâu, vuøng xa. Tình traïng hoïc sinh boû hoïc, löu ban coù chieàu höôùng
gia taêng, naïn muø chöõ taùi dieãn; chæ tính trong naêm naêm 1986, ôû Vuõng Taøu - Coân
Ñaûo coù 200 thanh nieân töø 16 - 30 tuoåi muø chöõ, 800 treû em töø 6 - 15 tuoåi chöa heát
lôùp 1 boû hoïc.
Nguyeân nhaân chuû quan cuûa nhöõng haïn cheá vaø söï trì treä treân, “tröôùc heát,
veà tö töôûng, nhieàu ñoàng chí trong Ban Chaáp haønh Ñaûng boä Ñaëc khu vöøa chuû quan,
noùng voäi, vöøa baûo thuû, trì treä (maët chuû yeáu laø baûo thuû, trì treä), theå hieän ôû choã:
naém chöa chaéc tình hình thöïc teá cuûa Ñaëc khu, chöa thaáy heát tính phöùc taïp... chöa
tích cöïc ñöa nhöõng tieán boä khoa hoïc, kyõ thuaät vaøo saûn xuaát, kinh doanh...
Trong phong caùch laõnh ñaïo, caùc caáp, caùc ngaønh chöa quaùn trieät quan ñieåm
quaàn chuùng cuûa Ñaûng, coøn quan lieâu, thieáu saâu saùt quaàn chuùng vaø cô sôû, naëng veà

38. 36
hoäi hoïp, giaáy tôø, thieáu kieåm tra thöïc hieän caùc chuû tröông, chính saùch, chaäm giaûi
quyeát nhöõng kieán nghò cuûa caùn boä, ñaûng vieân vaø nhaân daân, naëng tö töôûng yû laïi vaø
thieáu naêng ñoäng, saùng taïo...Traùch nhieäm cuûa taäp theå laõnh ñaïo vaø caù nhaân phuï
traùch khoâng roõ raøng, quy cheá laøm vieäc chöa ñöôïc toân troïng,... Coøn chaäm ñoåi môùi
tö duy kinh teá ñeå coù nhöõng giaûi phaùp phuø hôïp vôùi tình hình thöïc teá cuûa Ñaëc khu”
[2, tr.25].
Ñeå thuùc ñaåy kinh teá-xaõ hoäi cuûa Ñaëc khu phaùt trieån, ñoøi hoûi Ñaûng boä,
nhaân daân vaø ngaønh giaùo duïc - ñaøo taïo ñòa phöông phaûi thay ñoåi tö duy, khaéc
phuïc nhöõng haïn cheá vaø yeáu keùm neâu treân. Moät trong nhöõng vaán ñeà quan troïng
coù tính haøng ñaàu maø Ñaûng boä Ñaëc khu phaûi quan taâm laø taäp trung ñoåi môùi söï
nghieäp giaùo duïc - ñaøo taïo, tröôùc heát phaûi coù chuû tröông vaø nhöõng giaûi phaùp tích
cöïc, thieát thöïc, cuï theå ñeå thuùc ñaåy söï nghieäp giaùo duïc - ñaøo taïo phaùt trieån, taïo
nhöõng tieàn ñeà thieát yeáu veà nguoàn löïc con ngöôøi, nhaèm ñaùp öùng yeâu caàu phaùt
trieån kinh teá - xaõ hoäi cuûa ñòa phöông trong tình hình môùi.
1.2.3. Söï nghieäp giaùo duïc - ñaøo taïo ôû ñòa phöông döôùi söï laõnh ñaïo cuûa
Ñaûng boä Ñaëc khu Vuõng Taøu - Coân Ñaûo nhöõng naêm 1986 - 1991
Ñeå giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà caáp baùch veà kinh teá - xaõ hoäi cuûa ñòa phöông,
ngaøy 14 thaùng 10 naêm 1986 Ñaïi hoäi ñaïi bieåu Ñaûng boä Ñaëc khu Vuõng Taøu - Coân
Ñaûo laàn thöù hai ñöôïc trieäu taäp. Treân cô sôû quaùn trieät Nghò quyeát 8 cuûa Ban
Chaáp haønh Trung öông (Khoùa V), vôùi quan ñieåm nhìn thaúng vaøo söï thaät, noùi
thaúng, noùi thaät, ñaùnh giaù tình hình ñuùng söï thaät, Ñaïi hoäi ñaõ kieåm ñieåm vieäc laõnh
ñaïo thöïc hieän Nghò quyeát Ñaïi hoäi laàn thöù V cuûa Ñaûng, Nghò quyeát Ñaïi hoäi laàn
thöù nhaát cuûa Ñaûng boä Ñaëc khu vaø caùc Nghò quyeát cuûa Boä Chính trò,...Ñaïi hoäi
cuõng ñaõ thaûo luaän Döï thaûo baùo caùo Chính trò Ñaïi hoäi ñaïi bieåu toaøn quoác cuûa
Ñaûng laàn thöù VI do Ban Chaáp haønh Trung öông khoùa V soaïn thaûo.

39. 37
Treân côû sôû ruùt ra moät soá kinh nghieäm veà coâng taùc laõnh ñaïo, chæ ñaïo cuûa Ñaûng
boä khoùa I, Ñaïi hoäi ñaõ ñeà ra muïc tieâu, phöông höôùng, nhieäm vuï 5 naêm (1986 -
1990) cuûa Vuõng Taøu - Coân Ñaûo. Trong chöông trình nghò söï, Ñaïi hoäi ñaõ daønh
moät phaàn quan troïng baøn veà phöông höôùng, nhieäm vuï phaùt trieån ngaønh giaùo duïc
- ñaøo taïo ôû Ñaëc khu. Ñaïi hoäi ñaõ chæ roõ: “Ñi ñoâi vôùi xaây döïng kinh teá, phaûi coi
troïng giaùo duïc, xaây döïng con ngöôøi môùi xaõ hoäi chuû nghóa” [2, tr. 5]. Ñaïi hoäi
chuû tröông phaùt trieån giaùo duïc - ñaøo taïo ôû Ñaëc khu nhöõng naêm 1986 - 1990
“theo höôùng naâng cao chaát löôïng vaø hieäu quaû giaùo duïc phoå thoâng, boå tuùc vaên
hoùa, chuyeân nghieäp vaø daïy ngheà, keát hôïp hoïc taäp vôùi lao ñoäng saûn xuaát, xaây
döïng con ngöôøi môùi, gaén giaùo duïc - ñaøo taïo vôùi yeâu caàu xaây döïng vaø phaùt trieån
kinh teá cuûa Ñaëc khu [2, tr. 46].
Tröôùc tình hình khuûng hoaûng kinh teá xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc, Ñaïi hoäi ñaïi
bieåu toaøn quoác laàn thöù VI cuûa Ñaûng ñöôïc trieäu taäp (12/1986). Ñaïi hoäi ñaõ ñeà ra
ñöôøng loái ñoåi môùi ñoåi môùi ñaát nöùôùc. Treân cô sôû nhaän thöùc ñuùng ñaén vai troø cuûa
giaùo duïc - ñaøo taïo, Ñaïi hoäi ñaõ vaïch ra phöông höôùng, nhieäm vuï cuûa giaùo duïc -
ñaøo taïo laø: phaùt trieån coù keá hoaïch heä thoáng giaùo duïc töø maàm non ñeán ñaïi hoïc
vaø treân ñaïi hoïc. Keá hoaïch ñoù phaûi gaén vôùi keá hoaïch phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi
cuûa ñaát nöôùc vaø cuûa töøng ñòa phöông. Boá trí hôïp lyù cô caáu - heä thoáng giaùo duïc
trong caû nöôùc. Ñaûm baûo muïc tieâu giaùo duïc phaûi höôùng vaøo chaát löôïng, hieäu quaû
ñaøo taïo; caûi tieán cheá ñoä thi cöû, ñaùnh giaù, caáp vaên baèng vaø hoïc vò, baûo ñaûm chaát
löôïng vaø coâng minh. Phaùt trieån nhieàu hình thöùc giaùo duïc. Baûo ñaûm cho cho treû
em ñeán tuoåi ñöôïc ñi hoïc; xoùa naïn muø chöõ coøn laïi ôû moät soá ñòa phöông, hoaøn
thaønh phoå caäp caáp I cho treû em caû nöôùc, phoå caäp caáp II ôû nhöõng nôi coù ñieàu kieän.
Veà bieän phaùp thöïc hieän, Ñaïi hoäi VI chæ roõ: caàn saép xeáp laïi cho hôïp lyù
maïng löôùi caùc tröôøng ñaïi hoïc, trung hoïc chuyeân nghieäp, taïo ñieàu kieän cuõng coá

40. 38
vaø naâng cao chaát löôïng giaûng daïy, hoïc taäp, nghieân cöùu khoa hoïc. Caûi tieán cheá
ñoä tuyeån sinh theo höôùng gaén chaët ñaøo taïo vôùi phaân boá, söû duïng; thöïc hieän vieäc
cöû ngöôøi ôû caùc ñòa phöông ñi hoïc vaøo caùc ngaønh noâng, laâm, ngö nghieäp ñeå ñaûm
baûo nhu caàu caùn boä cuûa caùc ñòa phöông. Môû roäng vaø cuõng coá caùc tröôøng lôùp daïy
ngheà. Thöôøng xuyeân boài döôõng veà phaåm chaát, naêng löïc cho ñoäi nguõ caùn boä
giaûng daïy vaø quaûn lyù; nhanh choùng hình thaønh ñoäi nguõ coát caùn chuyeân moân ñaàu
ngaønh. Ñaëc bieät quan taâm boài döôõng nghieäp vuï, yù thöùc traùch nhieäm vaø coù chính
saùch ñaûm baûo ñôøi soáng cho ñoäi nguõ giaùo vieân. Coi troïng coâng taùc giaùo duïc
chính trò - tö töôûng, ñaïo ñöùc vaø phaùp luaät, giaùo duïc theå chaát vaø quoác phoøng cho
hoïc sinh. Keát hôïp giaûng daïy, hoïc taäp vôùi lao ñoäng saûn xuaát vaø thöïc nghieäm,
nghieân cöùu khoa hoïc, öùng duïng tieán boä kyõ thuaät.
Quaùn trieät noäi dung ñöôøng loái Ñaïi hoäi VI cuûa Ñaûng veà ñoåi môùi giaùo duïc -
ñaøo taïo, Hoäi nghò Ban Chaáp haønh Ñaûng boä Ñaëc khu Vuõng Taøu - Coân Ñaûo (20-1-
1987) chuû tröông ñaåy maïnh phaùt trieån söï nghieäp giaùo duïc - ñaøo taïo ôû ñòa phöông.
Trieån khai Nghò quyeát Ñaïi hoäi ñaïi bieåu Ñaûng boä Ñaëc khu laàn thöù II veà phaùt trieån
giaùo duïc - ñaøo taïo theo höôùng “Tieáp tuïc thöïc hieän chuû tröông caûi caùch heä thoáng
giaùo duïc phoå thoâng, baûo ñaûm chaát löôïng giaùo duïc toaøn dieän,...
Taêng cöôøng xaây döïng ñoäi nguõ giaùo vieân coù phaåm chaát chính trò toát vaø
naêng löïc giaûng daïy gioûi; thöôøng xuyeân boài döôõng veà chuyeân moân vaø phaåm chaát,
naâng cao vò trí xaõ hoäi vaø chaêm lo toát ñôøi soáng vaät chaát vaø tinh thaàn cuûa giaùo
vieân. Tieáp tuïc xaây döïng theâm nhaø treû, maãu giaùo, caùc phoøng hoïc phoå thoâng baèng
söùc cuûa Nhaø nöôùc vaø nhaân daân, baèng lao ñoäng saûn xuaát cuûa nhaø tröôøng; xaây
döïng môùi moät tröôøng ñaøo taïo coâng nhaân kyõ thuaät” [2, tr. 47].
Vôùi tinh thaàn “Trang bò kieán thöùc vaên hoùa, naâng cao trình ñoä vaên hoùa
cho caùn boä, ñaûng vieân vaø thanh nieân laø nhieäm vuï heát söùc thieát thöïc phuïc vuï cho

41. 39
coâng taùc toå chöùc caùn boä, cho söï ñoåi môùi toaøn dieän”, Ñaëc khu uûy ñaõ chæ ñaïo
“Caùc Ban cuûa Ñaûng cuøng ngaønh giaùo duïc sôùm xaây döïng cheá ñoä, chính saùch cho
ngöôøi daïy vaø ngöôøi hoïc hôïp lyù ñeå ñoäng vieân ngöôøi ñi hoïc vaø ngöôøi daïy hoïc”
[34, tr.6]. Theo tinh thaàn ñoù, Sôû Giaùo duïc Vuõng Taøu - Coân Ñaûo ñaõ phaùt huy vai
troø tham möu cho Ñaëc khu uûy, trieån khai Nghò quyeát VI cuûa Ñaûng vaø Nghò
quyeát II cuûa Ñaûng boä Ñaëc khu trong toaøn theå caùn boä, giaùo vieân vaø coâng nhaân
vieân chöùc cuûa ngaønh giaùo duïc. Sôû Giaùo duïc chuû tröông “tieáp tuïc thöïc hieän Chæ
thò 115/CT cuûa Ban Bí thö Trung öông, Chæ thò 16 cuûa Boä Giaùo duïc vaø Nghò
quyeát 02 cuûa Ñaëc khu uûy, ñaåy maïnh coâng taùc boå tuùc vaên hoùa, thöïc hieän phoå caäp
tieåu hoïc, naâng cao trình ñoä vaên hoùa cho caùn boä, ñaùp öùng yeâu caàu hoïc taäp cuûa
ngöôøi lao ñoäng treû tuoåi, taïo tieàn ñeà cho vieäc thöïc hieän nhieäm vuï ñoåi môùi tieáp
theo” [34, tr.1].
Quùa trình trieån khai vaø thöïc hieän caùc Nghò quyeát, Chæ thò cuûa caùc caáp vaø
chuû tröông cuûa Boä Giaùo duïc, ngaønh giaùo duïc Ñaëc khu böôùc ñaàu coøn gaëp nhieàu
trôû ngaïi, khoù khaên veà nhieàu maët; ñoäi nguõ caùn boä quaûn lyù thieáu, yeáu veà nghieäp
vuï quaûn lyù tröôùc yeâu caàu cuûa söï phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi; nguoàn voán vaø cô sôû
vaät chaát thieáu thoán; “moät soá Caáp uûy phöôøng, xaõ chöa nhaän thöùc ñöôïc taàm quan
troïng cuûa caùc Nghò quyeát, Chæ thò cuûa Ñaûng; moät boä phaän thanh, thieáu nieân, ñaëc
bieät ñoái vôùi khoâng ít caùn boä naëng taâm lyù ngaïi hoïc, sôï khoù khaên, sôï ñi hoïc maát vò
trí laõnh ñaïo...” [34, tr.2].
Giöõa luùc Ñaûng boä, Chính quyeàn cuøng caùc ban ngaønh vaø sôû Giaùo duïc
Vuõng Taøu - Coân Ñaûo ñang taäp trung nghieân cöùu, tìm giaûi phaùp höõu hieäu ñeå ñöa
söï nghieäp giaùo duïc thoaùt khoûi nhöõng khoù khaên neâu treân, thaùng 7 naêm 1987, Boä
Giaùo duïc - Ñaøo taïo ñaõ toå chöùc hoäi nghò giaùo duïc toaøn quoác taïi Vuõng Taøu nhaèm
baøn veà ñoåi môùi giaùo duïc - ñaøo taïo. Treân cô sôû ñöôøng loái ñoåi môùi cuûa Ñaïi hoäi

42. 40
Ñaûng laàn thöù VI, Hoäi nghò ñaõ thaûo luaän vaø ñöa ra 10 tö töôûng chæ ñaïo cuûa Boä
Giaùo duïc - Ñaøo taïo, nhaèm xaây döïng chöông trình phaùt trieån giaùo duïc - ñaøo taïo
trong nhöõng naêm 1987 - 1990, vôùi noäi dung cô baûn saâu ñaây:
1. Giaùo duïc laø moät maët traän quan troïng trong coâng cuoäc xaây döïng vaø
baûo veä Toå quoác.
2. Giaùo duïc laø söï nghieäp cuûa quaàn chuùng vaø Nhaø tröôøng laø coâng cuï cuûa
chuyeân chính voâ saûn.
3. Keá hoaïch phaùt trieån giaùo duïc laø moät boä phaän cuûa keá hoaïch phaùt trieån
kinh teá - xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc.
4. Chaát löôïng vaø hieäu quaû, tröôùc maét vaø laâu daøi, kòp thôøi vaø ñoùn ñaàu.
5. Phaùt trieån theo vuøng, phoå caäp vaø naâng cao, ñaïi traø vaø muõi nhoïn.
6. Giaùo duïc toaøn dieän, troø ra troø, hoïc ra hoïc.
7. Heä thoáng giaùo duïc ña daïng, linh hoaït.
8. Thaày ra thaày, daïy ra daïy, tröôøng ra tröôøng, lôùp ra lôùp.
9. Taêng cöôøng nghieân cöùu khoa hoïc, ñaåy maïnh öùng duïng tieán boä khoa
hoïc - kyõ thuaät vaø kinh nghieäm giaùo duïc tieân tieán.
10. Ñoåi môùi quaûn lyù giaùo duïc [38, tr.77].
Hoäi nghò giaùo duïc toaøn quoác ñöôïc toå chöùc taïi thaønh phoá Vuõng Taøu ñaõ
taïo cô hoäi toát cho caùn boä Ñaûng, Chính quyeàn vaø ñoäi nguõ caùn boä quaûn lyù giaùo
duïc tænh Baø Ròa - Vuõng taøu tieáp nhaän ñöôøng loái ñoåi môùi giaùo duïc - ñaøo taïo cuûa
Ñaûng vaø tö töôûng chæ ñaïo cuûa Boä Giaùo duïc - Ñaøo taïo veà muïc tieâu phaán ñaáu cuûa
ngaønh giaùo duïc - ñaøo taïo trong nhöõng naêm 1987 - 1990.
Quaùn trieät nhöõng quan ñieåm treân, Ban Chaáp haønh Ñaëc khu uûy ñaõ phaân
tích thöïc traïng cuûa ngaønh Giaùo duïc ôû ñòa phöông, beân caïnh nhöõng keát quaû
böôùc ñaàu, Ñaëc khu uûy ñaõ nhaän thöùc ñöôïc tình traïng maát caân ñoái giöõa cô caáu
kinh teá - xaõ hoäi vaø phaùt trieån giaùo duïc, giöõa nhu caàu cuûa söï phaùt trieån kinh teá -