Giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh tiểu học 5162451

1. TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
KHOA TÂM LÝ- GIÁO DỤC HỌC
-----------------------------------------------
NGÔ THỊ SÁNG
GIÁO DỤC KỸ NĂNG PHÒNG CHỐNG XÂM HẠI
TÌNH DỤC CHO HỌC SINH TRƯỜNG TIỂU HỌC
MAI ĐÌNH SỐ 1, HUYỆN HIỆP HÒA, TỈNH BẮC GIANG
Chuyên ngành: Giáo dục học
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
Hà Nội- 2018

2. TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
KHOA TÂM LÝ- GIÁO DỤC HỌC
-----------------------------------------------
NGÔ THỊ SÁNG
GIÁO DỤC KỸ NĂNG PHÒNG CHỐNG XÂM HẠI
TÌNH DỤC CHO HỌC SINH TRƯỜNG TIỂU HỌC
MAI ĐÌNH SỐ 1, HUYỆN HIỆP HÒA, TỈNH BẮC GIANG
Chuyên ngành: Giáo dục học
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
Giảng viên hướng dẫn: PGS. TS Nguyễn Thị Thanh Hồng
Hà Nội- 2018

3. LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập và hoàn thành khóa luận tốt nghiệp, tôi đã nhận được sự
giúp đỡ của các thầy cô giáo, bạn bè và người thân.
Lời đầu tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới PGS.TS. Nguyễn Thị
Thanh Hồng đã tận tình chỉ bảo, động viên, giúp đỡ và đóng góp những ý kiến quý
báu cho tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành khóa luận này.
Tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới ban giám hiệu, các thầy cô giáo và các em
học sinh lớp 4 của trường Tiểu học Mai Đình số 1, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang đã
nhiệt tình giúp đỡ, hỗ trợ và cung cấp tư liệu, tạo mọi điều kiện để tôi hoàn thành khóa
luận này.
Tôi xin cảm ơn các thầy giáo, cô giáo giảng dạy ở khoa Tâm lý- giáo dục học
đã giảng dạy tôi trong suốt 4 năm học trên giảng đường.
Cuối cùng tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới gia đình, người thân và bạn bè đã ủng
hộ, động viên, tạo điều kiện cho tôi học tập và nghiên cứu để hoàn thành khóa luận.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng, song khóa luận không thể tránh khỏi những thiếu
sót. Kính mong các quý thầy, cô giáo, bạn bè góp ý để khóa luận được hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, tháng 5 năm 2018
Sinh viên
Ngô Thị Sáng

4. LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan bản khóa luận này là kết quả nghiên cứu của cá nhân tôi.
Các số liệu và tài liệu được trích dẫn trong khoá luận là trung thực. Kết quả nghiên
cứu này không trùng với bất cứ công trình nào đã được công bố trước đó.
Tôi chịu trách nhiệm với lời cam đoan của mình.
Hà Nội, tháng 5 năm 2018
Sinh viên
Ngô Thị Sáng

5. MỤC LỤC

6. DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
NSPCC Hiệp hội quốc gia phòng chống bạo hành trẻ em
ECPAT Tổ chức chấm dứt mại dâm, khiêu dâm và buôn bán
trẻ em nhằm bóc lột tình dục
WHO Tổ chức y tế thế giới
UNICEF Quỹ nhi đồng Liên hiệp quốc
XHTD Xâm hại tình dục
DANH MỤC BẢNG BIỂU, BIỂU ĐỒ

8. MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Thời gian gần đây, hàng loạt các vụ nghi xâm hại tình dục trẻ em bị phanh phui
và được báo chí, các kênh thời sự truyền hình đưa tin gây chấn động dư luận. Chưa
bao giờ như hiện nay, xâm hại tình dục trẻ em lại trở thành vận nạn lớn, đáng báo động
của toàn xã hội đến vậy.
Theo thống kê của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, năm 2016, Việt Nam
ghi nhận hơn 1.200 vụ xâm hại tình dục trẻ em. Cũng theo số liệu của Bộ này trong 5
năm từ 2011 đến 2015, cả nước có 5.300 vụ xâm hại tình dục trẻ em trong tổng số
8200 vụ xâm hại trẻ nói chung. Điều này đồng nghĩa rằng, tính trung bình cứ 8 giờ trôi
qua lại có 1 trẻ em Việt Nam bị xâm hại tình dục. Đáng chú ý, 93% thủ phạm có mối
quan hệ quen biết các em, trong đó 47% kẻ xâm hại là họ hàng, người trong gia đình
các em. Tuy nhiên, tất cả những số liệu trên chỉ là “ phần nổi của tảng băng chìm”, còn
rất nhiều vụ nạn nhân bị chính kẻ xâm hại dọa dẫm hoặc vì lý do nào đó đã không
được thống kê.
Trẻ em là hạnh phúc của gia đình, là tương lai của đất nước. Vấn đề của trẻ em
được các chính phủ và cộng đồng quốc tế quan tâm đặc biệt. Sáu trong tổng số tám
mục tiêu phát triển thiên nhiên kỷ (MDGs) là nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống và
thực hiện các quyền lợi của trẻ em, tạo cho trẻ em điều kiện sống và phát triển tốt nhất.
Tuy nhiên, số vụ xâm hại đặc biệt là xâm hại tình dục mỗi năm đang cho thấy sự an
toàn và phát triển của trẻ em đang bị đe dọa.
Hậu quả của việc xâm hại tình dục luôn để lại cho trẻ em những tổn thương lâu
dài về mặt thân thể, tâm lý và tình cảm. Theo thống kê của Hiệp hội Quốc gia Phòng
chống bạo hành trẻ em (NSPCC) độ tuổi trung bình của trẻ em bị xâm hại tình dục là 9
tuổi. Ở Việt Nam, độ tuổi này tương ứng với trẻ đang theo học chương trình lớp 4 tại
các trường tiểu học.
Chính vì thế, để phòng ngừa và ngăn chặn xâm hại tình dục trẻ em cần có sự
vào cuộc của các nhà trường, đặc biệt là các nhà trường tiểu học trong việc giáo dục kỹ
năng phòng chống xâm hại tình dục trẻ em cho các em học sinh. Nhưng trên thực tế,
chương trình giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục trẻ em của đa phần các
nhà trường còn rời rạc, chưa thực sự được quan tâm đúng mực. Xuất phát từ thực tiễn
8

9. đó, tôi quyết định chọn đề tài: “ Giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục
cho học sinh trường Tiểu học Mai Đình số 1, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang”.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng giáo dục kỹ năng phòng chống
xâm hại tình dục của trường Tiểu học Mai Đình số 1, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang,
từ đó đề xuất một số biện pháp giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho
học sinh tiểu học, qua đó góp phần giảm thiểu những ca trẻ em bị xâm hại trên địa bàn
tỉnh, tạo điều kiện tốt nhất để trẻ em phát triển và hoàn thiện nhân cách.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu của đề tài
3.1 Khách thể nghiên cứu
Quá trình giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh trường
Tiểu học Mai Đình số 1, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang.
3.2 Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh lớp 4
trường Tiểu học Mai Đình số 1, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang.
4. Giả thuyết khoa học
Giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục trẻ em cho học sinh của
trường Tiểu học Mai Đình số 1, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang vẫn chưa thực sự
được chú trọng, quan tâm. Nếu đề xuất được các biện pháp giáo dục kỹ năng phòng
chống xâm hại tình dục trẻ em một cách chặt chẽ, đồng bộ thì sẽ phòng tránh được các
nguy cơ bị xâm hại tình dục cho trẻ, góp phần tạo điều kiện cho các em có một cuộc
sống lành mạnh, đảm bảo cho sự phát triển nhân cách một cách toàn diện.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1 Nghiên cứu cơ sở lí luận về giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục
cho học sinh tiểu học.
5.2 Khảo sát và đánh giá thực trạng giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục
cho học sinh của trường Tiểu học Mai Đình số 1, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang.
5.3 Đề xuất biện pháp giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học
sinh trường Tiểu học Mai Đình số 1, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang và khảo
nghiệm tính cấp thiết, tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất.
9

10. 6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu của đề tài
Đề tài tập trung vào nghiên cứu việc giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại
tình dục cho học sinh lớp 4 của trường Tiểu học Mai Đình số 1, huyện Hiệp Hòa, tỉnh
Bắc Giang. Từ đó đề xuất một số biện pháp giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại
tình dục cho học sinh tiểu học.
7. Phương pháp nghiên cứu
Trong đề tài, chúng tôi sử dụng phối hợp các phương pháp sau:
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết
Thông qua đọc tài liệu, sách, báo, tạp chí và các tài liệu khác để phân tích, tổng
hợp lý thuyết liên quan đến giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học
sinh tiểu học. Từ đó hệ thống hóa lý thuyết , xây dựng cơ sở lý luận cho đề tài nghiên
cứu.
7.2 Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.1. Phương pháp phỏng vấn sâu
Phỏng vấn giáo viên, học sinh và các cán bộ làm công tác Đoàn thanh niên về
thực trạng giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh của nhà
trường, trên cơ sở đó có thêm các căn cứ thực tiễn quan trọng để xây dựng các biện
pháp phù hợp giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh trường
Tiểu học Mai Đình số 1, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang.
7.2.2 Phương pháp xin ý kiến chuyên gia
Gặp trực tiếp các chuyên gia trong lĩnh vực giáo dục, tâm lý giáo dục, các giáo
viên có kinh nghiệm, các nhà quản lý giáo dục để xin ý kiến, trao đổi về những vấn đề
có liên quan như thực trạng và khảo nghiệm các biện pháp phòng chống xâm hại tình
dục cho học sinh trường Tiểu học Mai Đình số 1, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang.
7.2.3 Phương pháp điều tra giáo dục
Xây dựng và sử dụng phiếu trưng cầu ý kiến của giáo viên, học sinh về thực
trạng giáo dục phòng chống xâm hại tình dục để thu thập thông tin cần nghiên cứu.
7.2.4 Phương pháp quan sát
Thu thập thông tin về thực trạng giáo dục giáo dục kỹ năng phòng chống xâm
hại tình dục cho học sinh của trường Tiểu học Mai Đình số 1 trên cơ sở tri giác trực
tiếp các hoạt động sư phạm.
10

11. 7.3 Phương pháp thống kê toán học
Được sử dụng để xử lý kết quả nghiên cứu khảo sát thực trạng và khảo nghiệm
sư phạm.
8. Cấu trúc khóa luận
Ngoài phần Mở đầu, kết luận và khuyến nghị, Khóa luận gồm 3 chương như sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận về giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học
sinh Tiều học.
Chương 2: Thực trạng giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh
trường Tiểu học Mai Đình số 1, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang.
Chương 3: Biện pháp giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh
trường Tiểu học Mai Đình số 1, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang.
11

12. CHƯƠNG 1. LÝ LUẬN VỀ GIÁO DỤC KỸ NĂNG PHÒNG CHỐNG
XÂM HẠI TÌNH DỤC CHO HỌC SINH TIỂU HỌC
1.1 Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1 Một số công trình nghiên cứu trên thế giới
Xâm hại tình dục trẻ em là vấn nạn không chỉ xảy ra ở Việt Nam mà trên toàn
thế giới. Việc trẻ bị xâm hại tình dục để lại những hậu quả khôn lường và nghiêm
trọng cả về thể xác lẫn tinh thần của trẻ. Nhiều nhà nghiên cứu, tổ chức, các chính phủ,
các quốc gia trên thế giới đã quan tâm, nghiên cứu, điều tra về xâm hại tình dục trẻ
em.
Cuốn sách “Lạm dụng tình dục trẻ em- Nỗi phẫn uất của cộng đồng” của tác
giả Ron O’ Grady- một chuyên gia của tổ chức ECPAT (Tổ chức chấm dứt mại dâm,
khiêu dâm và buôn bán trẻ em nhằm bóc lột tình dục, được thành lập vào những năm
1990 ở Thái Lan) đã miêu tả một thực tế rằng hàng nghìn trẻ em, đặc biệt là trẻ em gái
trên khắp châu Á đang là nạn nhân của nạn lạm dụng tình dục. Những câu chuyện
được Ron O’ Grady nói tới trong cuốn sách của mình là những câu chuyện về những
đứa trẻ nghèo, bị lừa bán vào các ổ mại dâm, bị ép bán thân, trở thành gái mại dâm
trong những “sex tour”, trở thành món đồ chơi trong những cuộc vui xác thịt của
người lớn. Cuốn sách đã gửi tới thông điệp nhằm kêu gọi sự quan tâm và huy động sự
nỗ lực của toàn xã hội cho cuộc đấu tranh nhằm ngăn chặn và diệt trừ một tệ nạn đang
có nguy cơ biến thành thảm họa lạm dụng tình dục trẻ em [21; tr16].
Nghiên cứu của tác giả Finkelhor vào năm 2009 về vấn đề này đã đưa ra nhận
định rằng, xâm hại tình dục trẻ em bao gồm toàn bộ hành vi phạm tội về tình dục mà
trẻ em dưới 17 tuổi là nạn nhân. Trong nghiên cứu của mình, Finkelhor đã kiểm tra,
khảo sát các sáng kiến nhằm ngăn ngừa lạm dụng tình dục trẻ em, tập chung vào hai
chiến lược chính, bao gồm quản lý người phạm tội và các chương trình giáo dục trong
nhà trường. Ông giải thích rằng các chương trình giáo dục ở nhà trường dạy cho trẻ
những kỹ năng như làm thế nào để xác định tình huống nguy hiểm, từ chối sự tiếp cận
của kẻ hành hung và huy động sự trợ giúp. Finkellhor cũng chỉ ra bằng chứng rằng sự
hỗ trợ các chiến lược tư vấn cho người phạm tội, đặc biệt là người chưa thành niên sẽ
giảm bớt sự tái phạm và ngăn ngừa những hệ quả tiêu cực về sức khỏe tâm thần và
cuộc sống sau này.
12

13. Một số nghiên cứu khác lại cho rằng xâm hại tình dục trẻ em xảy ra khi người
lớn hoặc một người nhiểu tuổi hơn hoặc một người có quyền lực hơn giao tiếp với trẻ
em về tình dục để cảm thấy thỏa mãn về tình dục (Danya Glaser and Stephen Frosh,
1993; S.N. Madu. 2001) [2, tr 50].
1.1.2 Một số công trình nghiên cứu ở Việt Nam
Hiện nay, vấn nạn xâm hại tình dục trẻ em ở Việt Nam đang trở thành chủ đề
nhức nhối, số lượng lớn trẻ bị xâm hại mỗi năm đang trở thành hồi chuông cảnh báo
cho sự biến chất, suy đồi đạo đức xã hội và gây lên nhiều bức xúc trong dư luận xã
hội. Do đó, có nhiều công trình nghiên cứu, nhiều bài viết về vấn đề này.
Với khuôn khổ của khóa luận, chúng tôi đề cập tới một vài nghiên cứu sau:
“Những hậu quả về tâm lý đối với nạn nhân của tội hiếp dâm, hiếp dâm trẻ em
và giải pháp khắc phục”- một nghiên cứu của tác giả Dương Tuyết Miên ( giảng viên
khoa Luật Hình sự, trường Đại học Luật Hà Nội) được đăng tải trên Đặc san về Bình
đẳng giới, tạp chí Luật học. Nghiên cứu đã đi sâu phân tích những tổn hại tâm lý mà
người phạm tội gây ra cho nạn nhân của tội này. Đó không chỉ đơn thuần là thiệt hại về
thể chất mà còn là những thiệt hại về tinh thần, bị sốc, đau đớn về thể xác, bị lây
nhiễm các bệnh về tình dục trong đó có bệnh HIV hoặc có thai. Những hậu quả này
không chỉ tồn tại trong một thời gian ngắn mà có thể tồn tại trong một thời gian dài sau
khi vụ hiếp dâm xảy ra. Ngoài ra, nghiên cứu cũng đề xuất một số giải pháp khắc phục
như: Đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật về việc quy định biện pháp xử lý tội
hiếp dâm trong bộ luật hình sự cũng như việc xét xử tội này; thành lập những trung
tâm tư vấn về tâm lý để giúp cho người phụ nữ (là nạn nhân của tội hiếp dâm) có thể
tâm sự để trút gánh nặng tâm lý, vơi bớt nỗi đau đè nặng trong lòng; đẩy mạnh công
tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho công dân;… [23].
Đề tài “Cơ sở lý luận và thực tiễn để xây dựng chiến lược bảo vệ, chăm sóc và
giáo dục trẻ em bị xâm hại tình dục ở nước ta thời kỳ 2000- 2010” của các chuyên gia
thuộc Cục phòng chống tệ nạn xã hội, Bộ Lao động- Thương binh và Xã hội. Đề tài đã
đưa ra những nhận định, đánh giá và quan điểm về cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn trong
nước, từ đó xây dựng chiến lược bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em bị xâm hại tình
dục thời kỳ 2000- 2010. Các chuyên gia của Cục Phòng chống tệ nạn xã hội đã phác
họa vắn tắt thực trạng tình hình trẻ em bị xâm hại tình dục ở nước ta cũng như thực
13

14. trạng công tác bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em bị xâm hại tình dục; đề xuất một số
chiến lược tổng hợp với một tiêu tổng quát: “Tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận
thức, trách nhiệm và hành động của các cơ quan, chính quyền các cấp, các tổ chức
đoàn thể xã hội, trong mỗi gia đình và toàn xã hội để ngăn ngừa, giảm dần và tiến tới
giảm thiểu tình trạng trẻ em bị xâm hại tình dục,…” [21, tr 18].
Đề tài “Nghiên cứu tình hình bị lạm dụng tình dục ở học sinh phổ thông trung
học tại thành phố Nha Trang” của Phạm Trung Thông và Võ Văn Thắng báo cáo trong
Hội nghị khoa học bện viện quận Thủ Đức TP. Hồ Chí Minh nhằm xác định tỷ lệ học
sinh phổ thông trung học tại thành phố Nha Trang bị lạm dụng tình dục. Kết quả của
nghiên cứu chỉ ra rằng tỉ lệ trẻ em học sinh phổ thông trung học tại thành phố Nha
Trang bị lạm dụng tình dục chiếm tỷ lệ khá cao 36,19% [24].
Luận văn “Các tội phạm xâm hại tình dục trong Luật hình sự Việt Nam” của
Phan Thị Lương Hiền. Luận văn đã chỉ ra những tồn tại và hạn chế của thực tiễn pháp
luật và thực tiễn áp dụng pháp luật đối với các tội phạm xâm hại tình dục trẻ em cũng
như nguyên nhân của những tồn tại đó, đồng thời đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu
quả áp dụng các quy định của bộ luật hình sự Việt Nam năm 1999 về các tội phạm
xâm hại tình dục trẻ em, bao gồm các nhóm giải pháp: nhóm giải pháp về hoàn thiện
chính sách, pháp luật; nhóm giải pháp về tổ chức thực hiện; nhóm giải pháp cụ thể
[22].
Luận văn “Phối hợp các lực lượng cộng đồng trong phòng ngừa xâm hại tình
dục trẻ em 6-11 tuổi trên địa bàn tỉnh Phú Yên” của Võ Nguyễn Minh Hoàng (năm
2107). Luận văn khảo sát thực trạng nhận thức của cộng đồng, thực trạng phối hợp
giữa các lực lượng cộng đồng trong việc phòng ngừa xâm hại tình dục trẻ em 6-11
tuổi trên địa bàn tỉnh Phú Yên, nhận thấy vấn đề cần quan tâm nhất trong việc phối
hợp phòng ngừa xâm hại tình dục trẻ em của các lực lượng cộng đồng chính là việc
trang bị những kiến thức, kỹ năng về phòng ngừa xâm hại tình dục cho trẻ em cũng
như cho cả cộng đồng và các hình thức, cơ chế phối hợp các lực lượng cộng đồng chặt
chẽ hơn trong việc phòng ngừa xâm hại tình dục cho trẻ em [20].
Từ việc khái quát những nghiên cứu trên chúng ta có thể thấy, nghiên cứu về
phòng chống xâm hại tình dục trẻ em đã được nhiều tác giả, tổ chức trong và ngoài
nước quan tâm. Tuy nhiên, những công trình nghiên cứu về giáo dục phòng chống xâm
14

15. hại tình dục trẻ em trong nhà trường tiểu học còn chưa có. Vì vậy, việc nghiên cứu về
giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh tiểu học là có ý nghĩa và
tính cấp thiết cao.
1.2 Các khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1 Trẻ em
Theo điều 1 Công ước của Liên hợp quốc về quyền trẻ em năm 1989 (United
Nations Convention on the rights of the child- CRC) có quy định như sau: “Trong
phạm vi của công ước này, trẻ em có nghĩa là mọi người dưới 18 tuổi, trừ trường hợp
luật pháp áp dụng với trẻ em đó quy định tuổi thành niên sớm hơn” [6].
Căn cứ vào khái niệm trẻ em trong công ước của Liên hợp quốc về quyền trẻ
em, các quốc gia dựa trên điều kiện lịch sử, văn hóa, xã hội cũng như khả năng của
nền kinh tế để đưa ra những quy định của mình về giới hạn độ tuổi của trẻ. Tại Trung
Quốc, theo điều 2 Luật Bảo vệ người chưa thành niên quy định trẻ em còn được gọi là
trẻ chưa thành niên, là công dân dưới 18 tuổi. Theo điều 1 Luật Liên bang Nga số 124-
FZ ngày 21/7/1998 (sửa đổi): Trẻ em được hiểu là người ở độ tuổi dưới 18 [19].
Ở Việt Nam, theo Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em năm 2004 thì: “Trẻ
em là công dân Việt Nam dưới 16 tuổi”[8]. Như vậy, quy định về tuổi của trẻ em
trong Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em của Việt Nam đã có độ chênh tới 2
tuổi so với Công ước quốc tế về quyền trẻ em. Vào ngày 5/4/2016, tại kỳ họp thứ 11
của Quốc hội khóa XIII, Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em được đổi tên thành
Luật trẻ em. Luật có nhiều điểm đổi mới tích cực, dễ hiểu, dễ tiếp cận và phản ánh đầy
đủ hơn nội dung và phạm vi của Luật; tạo ra hành lang pháp lý quan trọng trong công
tác bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em. Luật trẻ em 2016 tiếp tục khẳng định “trẻ em
là người dưới 16 tuổi” [9] và không giới hạn trẻ em phải là công dân Việt Nam, đối
tượng áp dụng của luật bao gồm cả trẻ em là người nước ngoài cư trú tại Việt Nam.
Trong phạm vi đề tài này có giới hạn đối tượng trẻ em là học sinh tiểu học, vì
vậy có thể đưa ra khái niệm: Trẻ tiểu học là những trẻ em trong độ tuổi Tiểu học (từ 6
đến 11 tuổi).
1.2.2 Xâm hại trẻ em
Tổ chức Y tế thế giới định nghĩa: “ Xâm hại trẻ em bao gồm mọi hình thức
ngược đãi về thể chất và tinh thần, xâm hại tình dục, xao nhãng, bóc lột gây ra những
15

16. thương tổn về sức khỏe, tính mạng, khả năng phát triển hay phẩm giá bằng cách lợi
dụng chức phận, lòng tin hay quyền hạn” [4].
Các hành vi xâm hại trẻ theo quan niệm này, đó là:
Xâm hại thể chất: là khi một người chủ đích gây thương tổn hoặc đe dọa gây
thương tổn tổn cho trẻ, bao gồm: đánh, đấm, đá, bóp cổ, quăng quật, giam hãm,…
Xâm hại tinh thần: là việc ai đó lặp đi lặp lại các hình thức ngược đãi tinh thần
trẻ em trong một thời gian dài. Xâm hại tinh thần gây tổn hại đến lòng tự trọng của trẻ,
bao gồm: dọa dẫm, khủng bố tinh thần, chế nhạo, cô lập trẻ. Có một điều chúng ta cần
nhấn mạnh đó là tất cả các hình thức xâm hại đều gây ra những thương tổn về tinh
thần đối với trẻ.
Xâm hại tình dục: Là việc ai đó dùng quyền lực hoặc lợi dụng lòng tin để lôi
kéo trẻ em tham gia vào các hoạt động tình dục, bao gồm hiếp dâm, cưỡng dâm, giao
cấu, dâm ô với trẻ em và sử dụng trẻ em vào mục đích mại dâm, khiêu dâm dưới mọi
hình thức.
Xao nhãng: là việc ai đó không đáp ứng những hình thức chăm sóc cơ bản đối
với trẻ em, bao gồm: bỏ mặc trẻ trước những nguy cơ, từ chối việc chăm sóc y tế hoặc
các nhu cầu thiết yếu cho sự phát triển về thể chất và tinh thần của trẻ.
Theo Luật Trẻ em 2016, khái niệm về xâm hại trẻ em được hiểu như sau:
“Xâm hại trẻ em là hành vi gây tổn hại về thể chất, tình cảm, tâm lý, danh dự, nhân
phẩm của trẻ em dưới các hình thức bạo lực, bóc lột, xâm hại tình dục, mua bán,
bỏ rơi, bỏ mặc trẻ em và các hình thức gây tổn hại khác” [9].
Theo quan điểm này, các hành vi xâm hại bao gồm:
Bạo lực trẻ em: là hành vi hành hạ, ngược đãi, đánh đập; xâm hại thân thể, sức
khỏe; lăng mạ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm; cô lập, xua đuổi và các hành vi cố ý
khác gây tổn hại về thể chất, tinh thần của trẻ em.
Bóc lột trẻ em: là hành vi bắt trẻ em lao động trái quy định của pháp luật về
lao động; trình diễn hoặc sản xuất sản phẩm khiêu dâm; tổ chức, hỗ trợ hoạt động
du lịch nhằm mục đích xâm hại tình dục trẻ em; cho, nhận hoặc cung cấp trẻ
em để hoạt động mại dâm và các hành vi khác sử dụng trẻ em để trục lợi.
Xâm hại tình dục trẻ em: là việc dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực, ép buộc,
lôi kéo, dụ dỗ trẻ em tham gia vào các hành vi liên quan đến tình dục, bao gồm hiếp
16

17. dâm, cưỡng dâm, giao cấu, dâm ô với trẻ em và sử dụng trẻ em vào mục đích mại
dâm, khiêu dâm dưới mọi hình thức.
Bỏ rơi, bỏ mặc trẻ em: là hành vi của cha mẹ, người chăm sóc trẻ em không
thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ nghĩa vụ, trách nhiệm của mình trong việc
chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em.
Từ việc phân tích các khái niệm trên, theo chúng tôi, “xâm hại trẻ em là việc
ai đó có những hành vi gây tổn hại đến thể chất và tinh thần, danh dự của trẻ dưới
các hình thức xâm hại tình dục, bóc lột, bạo lực, mua bán, bỏ mặc trẻ em và các
hình thức gây tổn hại khác”.
1.2.3 Xâm hại tình dục trẻ em
Có nhiều định nghĩa về xâm hại tình dục trẻ em. Tuy nhiên, trong khuôn khổ
của khóa luận có thể điểm qua một số khái niệm về xâm hại tình dục trẻ em như
sau:
Theo Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF), xâm hại tình dục trẻ em
được định nghĩa: “Xâm hại tình dục trẻ em là mọi hành vi lôi kéo trẻ vào các hoạt
động liên quan đến tình dục, mà trẻ không đủ khả năng (hoặc không hiểu), hoặc
không đủ tâm thế để đưa ra quyết định đối với các hành vi này, hoặc các hành vi
đó vi phạm pháp luật hay các giá trị văn hóa của cộng đồng sở tại”[4, tr7].
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) định nghĩa: “ Xâm hại tình dục trẻ em là sự tham
gia của một đứa trẻ vào hoạt động tình dục mà đứa trẻ có không có ý thức đầy đủ,
không có khả năng đưa ra sự chấp thuận tham gia, hoặc hoạt động tình dục mà đứa trẻ
đó chưa đủ phát triển cả về mặt tâm sinh lý để tham gia và không thể chấp thuận tham
gia, hoặc hoạt động tình dục trái với các quy định của pháp luật hoặc các thuần phong
mỹ tục của xã hội” [20].
Về mặt pháp lý, theo khoản 8, điều 4 Luật Trẻ em 2016: “Xâm hại tình dục trẻ
em là việc dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực, ép buộc, lôi kéo, dụ dỗ trẻ em tham gia
vào các hành vi liên quan đến tình dục, bao gồm hiếp dâm, cưỡng dâm, giao cấu, dâm
ô với trẻ em vào mục đích mại dâm, khiêu dâm dưới mọi hình thức” [9].
Hành vi xâm hại tình dục có thể thay đổi từ việc sờ mó bộ phận sinh dục của
trẻ, thủ dâm, tiếp xúc miệng với bộ phận sinh dục, giao hợp bằng ngón tay, giao
hợp qua đường sinh dục hoặc hậu môn. Xâm hại tình dục ở trẻ em không chỉ giới
17

18. hạn vào các tiếp xúc cơ thể mà còn bao gồm cả những hành vi không tiếp xúc như
khoe bộ phận sinh dục cho trẻ thấy, kể cho trẻ nghe về tình dục, cho xem phim,
truyện khiêu dâm, tìm cách hướng dẫn, kích thích tình dục trẻ, rình xem trộm hoặc
sử dụng hình ảnh khiêu dâm trẻ em.
Theo định nghĩa của Finkelhor (2009): “child sexual abuse to include the
entire spectrum of sexual crimes and offenses in which children up to age seventeen
are victims”[25, tr170].
Với định nghĩa này, xâm hại tình dục được hiểu là bao gồm toàn bộ hành vi
phạm tội về tình dục mà trẻ dưới 17 tuổi là nạn nhân. Cũng theo định nghĩa này, người
phạm tội hoặc có hành vi xâm hại tình dục trẻ em có thể là người lớn, người quen biết
hoặc không quen biết với trẻ em, thanh niên hoặc trẻ em khác. Bên cạnh những hành
vi phạm tội xâm hại tình dục có giao cấu, định nghĩa này cũng bao hàm cả những hành
vi phạm tội trong đó người phạm tội và nạn nhân thậm chí không có tiếp xúc với nhau
về mặt thể xác như: gạ gẫm, bắt trẻ em nhìn và xem các hành vi tình dục, sử dụng trẻ
để sản xuất các ấn phẩm khiêu dâm,…
Từ việc phân tích các khái niệm trên, theo chúng tôi, “Xâm hại tình dục trẻ em
là việc ai đó dụ dỗ, lô kéo, dùng vũ lực để đe dọa, ép buộc trẻ em tham gia vào các
hoạt động có liên quan đến tình dục”.
1.2.4 Kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục
 Kỹ năng
Kỹ năng là một vấn đề phức tạp, có nhiều quan điểm khác nhau về vấn đề này,
có thể kể ra ở đây một số tiếp cận của các tác giả khác nhau [10]:
Theo nhà tâm lý Liên Xô L.D Livetov: Kỹ năng là sự thực hiện có kết quả một
động tác nào đó hay một hoạt động phức tạp hơn bằng cách lựa chọn và áp dụng
những cách thức đúng đắn, có tính đến những điều kiện nhất định. Theo ông, người có
kỹ năng hành động là người phải nắm được và vận dụng đúng đắn cách cách thức hành
động nhằm thực hiện hành động có kết quả. Theo quan điểm của ông, con người có kỹ
năng không chỉ nắm lý thuyết về hành động mà phải vận dụng vào thực tế.
Theo quan điểm của A.V.Petrovxki: Kỹ năng là sự vận dụng tri thức đã có để
lựa chọn và thực hiện những phương thức hành động tương ứng với mục đích đặt ra.
18

19. Theo quan điểm của K.K. Platonov: Kỹ năng là khả năng của con người thực
hiện một hoạt động bất kỳ nào đó hay các hành động trên cơ sở của kinh nghiệm cũ.
Từ những khái niệm trên, có thể thấy rằng:
+ Cơ sở và nền tảng để hình thành kỹ năng chính là tri thức. Tri thức ở đây bao
gồm tri thức về cách thức hành động và tri thức về đối tượng hành động.
+ Kỹ năng là sự chuyển hóa tri thức thành năng lực hành động của mỗi cá nhân.
+ Nhằm đạt được mục đích đã đặt ra, kỹ năng luôn gắn với một hành động hoặc
một hoạt động nhất định.
Từ việc phân tích trên, ta có thể hiểu một các chung nhất như sau: Kỹ năng là
khả năng của chủ thể thực hiện thuần thục một hay một chuỗi hành động nào đó bằng
cách lựa chọn và vận dụng những tri thức, cách thức hành động đúng đắn để đạt được
mục đích đề ra.
 Kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục
Từ những phân tích trên có thể hiểu: “Kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục
là khả năng của bản thân có thể nhận biết các nguy cơ, hành vi xâm hại tình dục và
vận dụng những tri thức, kinh nghiệm đã được học để tránh xa và tự bảo vệ bản thân
trước nguy cơ bị xâm hại tình dục”.
Đây là kỹ năng quan trọng trẻ cần được học và trang bị để có thể tự bảo vệ bản
thân trước nguy cơ bị xâm hại tình dục.
1.2.5 Giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục
 Khái niệm giáo dục
Giáo dục (theo nghĩa rộng) là quá trình tác động có mục đích, có tổ chức, có kế
hoạch, có nội dung và bằng phương pháp khoa học của nhà giáo dục tới người được
giáo dục trong các cơ quan giáo dục, nhằm hình thành nhân cách cho họ.
Giáo dục (theo nghĩa hẹp) là quá trình hình thành cho người giáo dục lí tưởng,
động cơ, tình cảm, niềm tin, những nét tình cách của nhân cách, những hành vi, thói
quen cư xử đúng đắn trong xã hội thông qua việc tổ chức cho họ các hoạt động và giao
lưu nhằm giúp người học biến kinh nghiệm xã hội lịch sử thành kinh nghiệm cá nhân
người học.
Với khuôn khổ của khóa luận, chúng tôi sử dụng khái niệm giáo dục (theo
nghĩa hẹp). Từ đây, có thể hiểu giáo dục trong nhà trường tiểu học là một quá trình,
19

20. trong đó dưới sự tác động sư phạm của người giáo viên, học sinh tự giác, tích cực, chủ
động tự tổ chức hoạt động nhằm hình thành ý thức, thái độ, niềm tin, hành vi phù hợp
với yêu cầu của xã hội.
 Khái niệm giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục
Từ việc phân tích khái niệm giáo dục, khái niệm kỹ năng, theo chúng tôi:
“Giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục là một quá trình, trong đó người
giáo viên vận dụng các hình thức giáo dục như tư vấn, tuyên truyền, tổ chức các buổi
nói chuyện để cung cấp kiến thức, kỹ năng hoặc lồng ghép vào các hoạt động, tiết học
trên lớp để học sinh có thể tránh được nguy cơ bị xâm hại và chống lại hành vi xâm
hại tình dục, chủ động tự bảo vệ bản thân mình.”
1.3 Lý luận về xâm hại tình dục trẻ em
1.3.1 Các mức độ xâm hại tình dục trẻ em
Kế thừa và phát triển Bộ luật Hình sự năm 1985, Bộ luật Hình sự hiện hành đã
cụ thể hóa các loại tội phạm xâm hại tình dục trẻ em tại các Điều 112- Tội hiếp dâm trẻ
em, Điều 114- Tội cưỡng dâm trẻ em, Điều 115- Tội giao cấu với trẻ em và Điều 116-
Tội dâm ô với trẻ em. Tương ứng với các loại tội phạm này chính là các mức độ xâm
hại tình dục trẻ em. Trong đó [22]:
Hành vi hiếp dâm trẻ em : Mọi trường hợp giao cấu với trẻ dưới 13 tuổi hoặc
dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực, lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn
nhân là trẻ em từ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi hoặc thủ đoạn khác giao cấu với nạn nhân là
trẻ em từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi trái với ý muốn của họ. Cụ thể như sau:
+ Hành vi dùng vũ lực là hành vi sử dụng sức mạnh vật chất (có hoặc không có
công cụ, phương tiện phạm tội) tác động vào nạn nhân là trẻ em nhằm đè bẹp
hoặc làm tê liệt sự kháng cự của nạn nhân chống lại việc giao cấu như xô ngã,
vật, đánh, trói, giữ, bóp cổ nạn nhân…
+ Hành vi đe dọa dùng vũ lực là hành vi dùng lời nói hoặc hành động uy hiếp tinh
thần nạn nhân, làm cho nạn nhân sợ hãi, tê liệt về ý chí, buộc họ phải chịu sự
giao cấu mà không dám kháng cự như dọa giết, dọa gây thương tích cho nạn
nhân nếu nạn nhân chống cự.
+ Hành vi lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân là hành vi lợi
dụng nạn nhân là trẻ em vì một lý do nào đó không thể chống lại được hành vi
20

21. giao cấu trái ý muốn của mình như lợi dụng nạn nhân đang lúc ốm đau để thực
hiện hành vi giao cấu.
+ Hành vi dùng thủ đoạn khác: Thủ đoạn khác là những thủ đoạn ngoài những
hành vi đã được quy định trong cấu thành tội phạm của tội hiếp dâm trẻ em
(ngoài ba hành vi: dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực, lợi dụng tình trạng không
thể tự vệ được của nạn nhân) giúp cho người phạm tội có thể thực hiện được
việc giao cấu với nạn nhân là trẻ em trái với ý muốn của họ.
+ Hành vi giao cấu trái ý muốn của nạn nhân là trẻ em. Giao cấu trong tội hiếp
dâm trẻ em là quan hệ tình dục nhằm thỏa mãn dục vọng của người phạm tội.
Hành vi cưỡng dâm trẻ em là hành vi dùng mọi thủ đoạn khiến trẻ em từ đủ 13
tuổi đến dưới 16 tuổi lệ thuộc mình hoặc đang ở trong tình trạng quẫn bách phải miễn
cưỡng giao cấu.
Hành vi giao cấu với trẻ em là trường hợp người thành niên có hành vi giao cấu
với đối tượng là trẻ em từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi và hành vi này được thực hiện
với sự thuận tình của trẻ em.
Tuy nhiên, ở lứa tuổi này sự phát triển của trẻ em cả về thể chất và tâm sinh lý
là chưa đầy đủ. Ngoài ra, sự nhận thức cũng như hiểu biết về quan hệ tình dục và hậu
quả của nó nằm ngoài khả năng của trẻ em. Do vậy, người thành niên phải có trách
nhiệm hướng dẫn, giáo dục và chăm lo cho sự phát triển bình thường về mọi mặt của
trẻ em, nhằm tránh cho trẻ em không có ý thức và khả năng kiểm soát.
Hành vi dâm ô với trẻ em là hành vi của người đã thành niên dùng mọi thủ đoạn
có tính chất dâm dục đối với người dưới 16 tuổi nhằm thỏa mãn dục vọng của mình
nhưng không có ý định giao cấu với nạn nhân. Biểu hiện của hành vi dâm ô đó là:
+ Buộc trẻ thực hiện các động tác tác động vào bộ phận sinh dục và các bộ
phận khác trên cơ thể người phạm tội để tìm cảm giác khoái lạc.
+ Thực hiện các động tác tác động vào bộ phận sinh dục của trẻ em như: nắn,
sờ, xoa bóp, hôn hít,… nhằm tạo cảm giác khoái lạc cho mình.
Đây là hành vi tình dục nhưng không phải là hành vi giao cấu, hành vi đó có
đặc điểm thỏa mãn hoặc khêu gợi, kích thích nhu cầu tình dục.
1.3.2 Dấu hiệu trẻ bị xâm hại tình dục
Thông thường ở những trẻ bị xâm hại tình dục thường ít có dấu vết bên ngoài
cơ thể. Nhiều trường hợp không có bằng chứng của sự hoảng loạn hoặc tổn thương thể
21

22. chất. Do đó, việc khuyến khích trẻ chủ động nói ra được vấn đề mình gặp phải là cách
tốt nhất. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng, khi một trẻ em bị xâm hại tình dục bộc lộ
với người lớn và nhận được sự giúp đỡ thì sẽ ít bị tổn thương và tình trạng bị xâm hại
cũng không dài như trường hợp trẻ không nói ra và không nhận được bất kỳ sự trợ
giúp nào.
Những dấu hiệu sau ở trẻ có thể gợi ý tới việc trẻ đã bị xâm hại tình dục
[1; tr247-248]; [20; tr21]:
Biểu hiện bên ngoài về việc trẻ có thể bị xâm hại tình dục bao gồm: Quần áo trẻ
bị rách, nhàu nát và bẩn; có vết máu hoặc vết bẩn trên quần áo, cơ thể của trẻ.
Dấu hiệu về thể chất bao gồm: Trẻ bị đau, sưng, ngứa, xước, bầm tím và chảy
máu ở cơ quan sinh dục, hậu môn hoặc các cơ quan khác nhau trên cơ thể; đau buốt
khi đi tiểu tiện hoặc đại tiện; xuất hiện bệnh lây truyền qua đường tình dục; trẻ có bất
thường ở hậu môn trực tràng hoặc mặt trong đùi; bị đau bụng mãn tính hoặc đau vùng
hậu môn, nhiễm khuẩn đường tiết niệu tái diễn; có thai dễ xảy ra với trường hợp nạn
nhân là bé gái đã đến tuổi dậy thì;…
Biểu hiện về hành vi bao gồm: Trẻ bỗng dưng di chuyển khó khăn, ngồi khó
khăn; có những hành vi sờ mó cơ quan sinh dục, thủ dâm, chăm chút hình thức bên
ngoài quá mức; thích hoặc sợ nói (né tránh) về chủ đề tình dục; trẻ đột nhiên có những
hành vi của trẻ nhỏ hơn hay đã bỏ từ lâu như đái dầm, mút ngón tay; không cho cởi
quần áo khi tắm, đi vệ sinh; đột nhiên có tiền, đồ chơi hay những món quà khác mà
không biết từ đâu mà có; thực hiện hành vi tình dục với đồ chơi hoặc thú nhồi bông;
kết quả học tập giảm sút; với thanh thiếu niên có thể có thêm các dấu hiệu như tự gây
thương tích cho bản thân, bỏ nhà đi, trầm cảm, tự tử,…
1.3.3 Hậu quả của việc trẻ bị xâm hại tình dục
Xâm hại tình dục trẻ em không chỉ để lại những hậu quả nghiêm trọng cả về thể
chất và tinh thần cho trẻ, nó còn gây ra những hậu quả đối với gia đình có trẻ bị xâm
hại cũng như hậu quả đối với cộng đồng và xã hội. Trong đó:
Hậu quả đổi với bản thân trẻ bị xâm hại tình dục: những hậu quả về mặt thể
chất thường có thể thấy từ sớm, ngay sau khi trẻ bị xâm hại tình dục như: gây ra những
tổn thương nặng nề tại bộ phận sinh dục của trẻ, nhất là ngay sau khi bị xâm hại tình
dục, trẻ đi lại hoặc ngồi khó khăn. Nghiêm trọng hơn, với những trường hợp đi kèm
22

23. với bạo lực, trẻ bị xâm hại có thể dẫn tới tử vong. Nhiều nạn nhân trẻ em bị nhiễm các
bệnh xã hội, bệnh lênh truyền qua đường tình dục và HIV/AIDS.
Với nạn nhân là trẻ em gái đã đến tuổi dậy thì, việc bị xâm hại tình dục có thể
khiến các em mang thai ngoài ý muốn. Khi cơ thể trẻ đang ở độ tuổi phát triển chưa
hoàn chỉnh, việc mang thai ngoài ý muốn rất nguy hiểm cho bản thân các em và cả thai
nhi. Nhiều trường hợp các em đã phải phá thai vì chưa ý thức được vai trò, trách
nhiệm làm mẹ. Điều này gây ra những tổn hại nghiêm trọng về sức khỏe, thậm chí có
khả năng dẫn đến vô sinh, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe sinh sản và hạnh phúc gia
đình của các em về sau,…
Xâm hại tình dục cũng gây ra những hậu quả về mặt tinh thần cho trẻ em trong
cả một thời gian dài. Trẻ có thể có những cảm giác bất an, giật mình, tưởng tượng ra
hình ảnh kẻ xâm hại hay tiếng nói của kẻ xâm hại; tức giận bất thường và có các hành
vi hung tính ( đạp phá đồ đạc, đánh người xung quanh,..). Nhiều trường hợp trẻ tự gây
hại cho bản thân như tự trẻ làm đau mình, tự cắn mình hoặc dùng dao rạch vào cơ thể,
… Trẻ rơi vào trạng thái hoảng sợ và không có lối thoát. Vì thế nhiều em rơi vào trạng
thái bế tắc và tìm đến cái chết.
Xâm hại tình dục còn gây ra những lệch lạc giới tính cho các em. Khi trẻ em bị
xâm hại tình dục có thể trẻ sẽ không phát triển một cách tự nhiên về mặt sinh lý mà có
nguy cơ bị lệch lạc về tình dục. Những ám ảnh về việc bị lạm dụng, đặc biệt là hành vi
tình dục đồng giới có thể khiến trẻ trở thành những người đồng tính luyến ái.
Khi trẻ ở độ tuổi lớn hơn, việc từng bị xâm hại tình dục có thể khiến trẻ cảm
thấy khó khăn trong việc tiếp xúc với bạn khác giới, khó vui chơi bình thường như các
bạn cùng trang lứa. Sự tổn thương sẽ trở thành nỗi đau âm ỉ trong tầm hồn các em,
khiến các em trở lên rụt rè, khép kín. Khi có những động chạm thông thường vào cơ
thể, đặc biệt là khi yêu ai đó, các em dễ mang tâm lý căng thẳng, hoảng loạn.
Đến tuổi trưởng thành, trẻ từng bị xâm hại tình dục có thể băn khoăn, trăn trở,
hoài nghi về tình yêu mà mình đang nhận được có thật không hay chỉ là họ cũng lợi
dụng để xâm hại mình. Các em thậm chí sợ sệt chính người yêu của mình, cảm thấy
hoảng loạn, sợ hãi mỗi khi hai người gần gũi. Thậm chí, khi đã kết hôn, người từng bị
xâm hại vẫn mang tâm trạng lo lắng không biết mình có thể có con bình thường được
23

24. không; sợ chồng và gia đình nhà chồng biết được câu chuyện trong quá khứ của mình,
… [20].
Hậu quả đối với gia đình trẻ bị xâm hại: không chỉ trẻ chịu những ảnh hưởng
nghiêm trọng của việc bị xâm hại tình dục, những người thân trong gia đình, đặc biệt
là cha mẹ trẻ sẽ có cảm giác đau đớn, u buồn, căng thẳng.
Gia đình trẻ bị xâm hại tình dục sẽ bị dư luận xã hội chú ý và đôi khi còn bị coi
thường, khinh miệt. Trong nhiều trường hợp, thậm chí còn ảnh hưởng đến cuộc sống
tương lai của chị em trong gia đình. Thậm chí, bản thân nạn nhân và gia đình phải
chuyển chỗ ở, chuyển đổi nơi làm việc và sống trong tình cảnh ức chế, căng thẳng.
Hậu quả đối với cộng đồng xã hội: xâm hại tình dục trẻ em là hành động trái
pháp luật. Tội phạm xâm hại tình dục trẻ em gây mất an toàn xã hội. Xâm hại tình dục
trẻ em tác động lớn đến đạo đức xã hội, đến luân thường đạo lý, đến truyền thống văn
hóa lâu đời của người Việt Nam. Loại hình tội phạm này cần phải hạn chế và loại bỏ
khỏi xã hội.
1.4 Giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh tiểu học
1.4.1 Đặc điểm tâm lý của học sinh tiểu học
1.4.1.1 Đặc điểm về sự phát triển của các quá trình nhận thức
Bước sang giai đoạn tiểu học, hoạt động chủ đạo của trẻ chuyển dần từ hoạt
động vui chơi sang hoạt động học tập, nhận thức của trẻ có những bước phát triển mới.
Trong đó:
 Sự phát triển của tri giác
Tri giác của học sinh tiểu học đã có những thay đổi đáng kể so với trẻ mẫu giáo,
chuyển từ tri giác chi tiết sang tri giác tổng hợp. Một dạng tri giác mới với chất lượng
cao hơn tri giác thông thường bắt đầu xuất hiện và phát triển mạnh- đó là quan sát. Các
thao tác trí tuệ ở lứa tuổi này được học sinh thực hiện tốt trên các dữ liệu hình tượng
cụ thể dưới dạng các vật thật hoặc mô hình.
 Sự phát triển của chú ý
Nếu như ở trẻ mầm non chú ý có chủ định còn nhiều hạn chế thì ở học sinh tiểu
học chú ý có chủ định đã dần phát triển. Học sinh tiểu học đã có khả năng tập trung
chú ý ở mức độ nhất định với những tài liệu không mấy thú vị. Tuy nhiên, chú ý có
chủ định ở các em vẫn ở mức độ thấp, chú ý không chủ định vẫn chiếm ưu thế, sức tập
24

25. trung chưa cao, dễ bị phân tán, lơ đãng với những ý nghĩ đâu đâu. Do đó, tài liệu học
tập cho trẻ ở lứa tuổi này cần dễ hiểu, trực quan, sinh động.
 Sự phát triển của tư duy
Trong các quá trình phát triển nhận thức của học sinh tiểu học thì sự phát triển
tư duy diễn ra mạnh mẽ nhất. Giai đoạn này tư duy trừu tượng bắt đầu hình thành. Ở
học sinh tiểu học bắt đầu xuất hiện khả năng lý giải logic, sử dụng các thao tác trí tuệ
như cộng trừ nhân chia, phân loại, bảo toàn, xếp hạng,…. Năng lực khái quát hóa và
trừu tượng hóa còn hạn chế, tư duy còn mang nặng tính xúc cảm.
 Sự phát triển của trí nhớ
Ở lứa tuổi này, trí nhớ có chủ định phát triển dần. Khả năng ghi nhớ có chủ định
những tài liệu không mấy sinh động, hấp dẫn cũng dần phát triển. Học sinh đã có khả
năng ghi nhớ ý nghĩa và nội dung chính của tài liệu. Tuy nhiên ghi nhớ chủ định vẫn
chiếm vị trí rõ nét. Nhiều học sinh tiểu học vẫn ghi nhớ máy móc bằng cách đọc đi đọc
lại tài liệu nhiều lần. Quá trình ghi nhớ vẫn chịu nhiều ảnh hưởng và bị chi phối nhiều
bởi các yếu tố trực quan.
 Sự phát triển của tưởng tượng
Khả năng tưởng tượng của học sinh tiểu học đã có sự chuyển biến cơ bản và
phát triển phong phú. Càng về cuối cấp, khả năng tưởng tượng của trẻ càng gần với
hiện thực hơn, sáng tạo và phát triển cao hơn. Tuy nhiên khả năng tưởng tượng của
học sinh tiểu học còn mang tính trực quan, cụ thể. Các hình ảnh chủ yếu mới dựa vào
tưởng tượng tái tạo, chắp ghép, bắt trước và thay đổi chút ít. Vì vậy, sản phẩm của
tưởng tượng còn nghèo nàn, ít có tổ chức.
1.4.1.2 Những đặc điểm nhân cách nổi bật của học sinh tiểu học
 Đời sống tình cảm
- Với học sinh tiểu học, tình cảm có vị trí đặc biệt, gắn nhận thức với hoạt động
của trẻ. Ở lứa tuổi này, các em dễ xúc cảm trước hiện thực và rất dễ hình thành những
tình cảm tốt đẹp. Học sinh tiểu học bị ảnh hưởng nhiều bởi tình cảm; dễ xúc động
mạnh và đã có ấn tượng khá sâu sắc và bền vững.
- Những tình cảm cao cấp đang dần được hình thành. Trong đó, tình cảm gia
đình giữ vai trò khá quan trọng trong đời sống của trẻ. Nhiều trường hợp, chính lòng
yêu thương của cha mẹ đã trở thành động cơ học tập của trẻ tiểu học.
25

26. - Ở lứa tuổi này, những xúc cảm thường gắn với những tình huống cụ thể mà trẻ
được trực tiếp trải nghiệm, tham gia trong các tình huống đó.
- Tình cảm của trẻ tiểu học dễ thay đổi, chưa sâu sắc, mong manh và không bền
vững.
 Ý chí
Ở giai đoạn học sinh tiểu học, các phẩm chất của ý chí dần được hình thành và
phát triển. Học sinh tiểu học có thể rèn luyện để có tính kế hoạch, tính kiên trì, tính
độc lập, tính mục đích, quyết đoán,…Tuy nhiên những phẩm chất này chưa ổn định để
trở thành những nét tính cách vững chắc. Năng lực tự chủ còn yếu, tính tự phát còn
nhiều nên khó giữ trật tự, kỷ luật.
 Tính cách
Tính cách của học sinh tiểu học đang hình thành và có nhiều biến đổi. Các em
hồn nhiên, trong sáng, có nhiều nét tính cách tốt như lòng vị tha, yêu thương con
người,... Các em hay bắt chước và thích bắt chước hành vi, cử chỉ của người lớn.
1.4.2 Mục đích, ý nghĩa của việc giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục
cho học sinh tiểu học
Các hành vi xâm hại tình dục trẻ em tồn tại trong cuộc sống dưới nhiều hình
thức khác nhau. Mục đích của việc giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục
cho học sinh tiểu học nhằm:
- Trẻ nhận thức được mối nguy hiểm khi có nguy cơ bị xâm hại.
- Trẻ có kỹ năng ứng phó trong trường hợp bị xâm hại tình dục.
- Trẻ học cách ứng xử phù hợp với người lạ.
- Trẻ biết cách bảo vệ cơ thể trước sự động chạm của người khác nếu trẻ không
thích.
Từ đó giúp trẻ bảo vệ bản thân trước các tình huống có nguy cơ bị xâm hại tình
dục.
Trước vấn nạn xâm hại tình dục trẻ em ở nước ta hiện nay ngày càng trở nên
nhức nhối hơn bao giờ hết bởi rất nhiều vụ việc đã và đang được phanh phui. Việc giáo
dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh tiểu học có ý nghĩa rất quan
trọng đối với chính bản thân các em và xã hội nói chung. Giáo dục kỹ năng phòng
26

27. chống xâm hại tình dục giúp các em có thể bảo vệ mình, sống an toàn và khỏe mạnh
trong một xã hội với nhiều biến đổi.
1.4.3 Nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức giáo dục kỹ năng phòng chống
xâm hại tình dục cho học sinh tiểu học
1.4.3.1 Nội dung giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh tiểu
học
Giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh tiểu học được thể
hiện ở một số nội dung như sau:
- Giáo dục trẻ gọi đúng tên vùng kín và vùng riêng tư.
- Giáo dục trẻ biết cự tuyệt- tránh xa- kể ra, khi trẻ gặp phải tình huống có nguy
cơ bị xâm hại tình dục.
- Giáo dục trẻ biết mô tả cảm xúc của bản thân.
- Giáo dục trẻ nhận biết cảm giác an toàn và không an toàn.
- Giáo dục trẻ quy tắc năm ngón tay.
- Giáo dục trẻ không giữ bí mất một mình, trẻ có thể chia sẻ với người lớn mà trẻ
tin tưởng.
- Giáo dục trẻ tập dượt xử lý các tình huống mà trẻ có nguy cơ bị xâm hại tình
dục.
1.4.3.2 Phương pháp giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh
tiểu học
Giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh tiểu học có thể
dụng các phương pháp sau:
 Phương pháp thảo luận nhóm
Với phương pháp này, học sinh được chia thành nhóm để tổ chức trao đổi ý
kiến và tư tưởng của mình về một chủ đề nhất định, từ đó đạt được sự hiểu biết sâu sắc
hơn, rộng hơn về vấn đề đó.
Những nội dung có thể sử dụng phương pháp thảo luận nhóm trong giáo dục kỹ
năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh tiểu học như: Các bộ phận trên cơ
thể; Nhận biết động chạm “an toàn” và “không an toàn”; Nhận biết những bí mật
không an toàn cho trẻ; Xử lý các tình huống trẻ có nguy cơ bị xâm hại,…
Cách tiến hành phương pháp thảo luận nhóm như sau:
Bước 1: Chuẩn bị thảo luận
27

28. - Giáo viên sắp xếp và bố trí lớp học tùy theo mục đích, điều kiện cơ sở vật chất
lớp học sao cho phù hợp.
- Giáo viên nêu chủ đề, vấn đề thảo luận.
- Tiến hành chia nhóm (có nhiều cách chia nhóm khác nhau, căn cứ vào nội
dung, mục đích và đặc điểm học sinh mà giáo viên tiến hành phân chia nhóm
phù hợp).
- Giao nhiệm vụ thảo luận cho các nhóm.
- Xây dựng tiêu chuẩn nhóm.
- Xác định thời gian thảo luận.
Bước 2: Tiến hành thảo luận
- Mỗi nhóm cử một nhóm trưởng và thư ký để ghi lại kết quả thảo luận.
- Các thành viên trong nhóm thảo luận, trao đổi để đi đến thống nhất nội dung.
- Các nhóm trình bày kết quả thảo luận trên cơ sở lắng nghe ý kiến của nhóm
khác.
- Giáo viên tổng kết các ý kiến, kết luận trên cơ sở ý kiến đa số.
Bước 3: Kết thúc thảo luận
- Giáo viên xác nhận các kết quả học tập đạt được.
- Nhận xét, đánh giá tinh thần, thái độ làm việc của các cá nhân, nhóm và cả lớp.
Một số lưu ý khi sử dụng phương pháp thảo luận nhóm:
- Quy mô nhóm có thể lớn hoặc nhỏ nhưng không nên để nhóm quá đông hoặc
quá ít.
- Nhiệm vụ thảo luận của các nhóm có thể giống hoặc khác nhau.
- Trong trường hợp xung đột nhóm, mâu thuẫn nảy sinh do thiếu lý luận hoặc
thực tiễn, giáo viên hỗ trợ bằng cách đưa câu hỏi gợi mở hoặc ví dụ để được
sáng tỏ.
- Trường hợp các nhóm có quan điểm khác nhau về cùng một vấn đề và bảo vệ
quan điểm đó đến cùng thì giáo viên nên viết nên bảng tất cả các ý kến để các
em đối chiếu, phân biệt đúng sai.
 Phương pháp tình huống
Trong quá trình giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh
tiểu học, giáo viên có thể sử dụng phương pháp tình huống. Giáo viên tổ chức cho học
sinh giải quyết các tình huống thực tiễn về việc trẻ trước nguy cơ bị xâm hại tình dục,
qua đó giúp học sinh lĩnh hội, củng cố hoặc vận dụng kiến thức. Giáo viên có thể giới
thiệu tình huống qua nhiểu hình thức khác nhau như chiếu một đoạn video, diễn kịch
hoặc dưới dạng hình vẽ,…
Cách tiến hành phương pháp tình huống như sau:
28

29. Bước 1: Xây dựng tình huống ( tình huống có thể được lựa chọn từ tình huống
thực trong cuộc sống hoặc cũng có thể được hư cấu do giáo viên xây dựng lên sao cho
phù hợp với ý đồ sư phạm của giáo viên).
Lưu ý: Giáo viên tiến hành xây dựng tình huống trước khi tiến hành các hoạt
động giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh tiểu học.
Bước 2: Tổ chức giải quyết tình huống
- Giáo viên giới thiệu tình huống.
- Tổ chức cho học sinh phân tích tình huống.
- Tổ chức giải quyết tình huống.
- Tố chức thảo luận giữa các học sinh.
Một số lưu ý khi sử dụng phương pháp tình huống:
- Yêu cầu trong xây dựng và lựa chọn tình huống. Tình huống phải hàm chứa
những vấn đề, buộc người học phải vận dụng những kiến thức, kỹ năng, kinh
nghiệm đã có hoặc phải cấu trúc lại chúng để giải quyết vấn đề.
- Động viên học sinh tham gia phát biểu ý kiến.
 Phương pháp đóng kịch
Đây là phương pháp trong đó giáo viên tổ chức quá trình giáo dục kỹ năng
phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh tiểu học thông qua xây dựng kịch bản
những tình huống trẻ có nguy cơ bị lạm dụng và thực hiện kịch bản đó nhằm giúp học
sinh rèn luyện, biết cách xử lý trước các tình huống có nguy cơ bị xâm hại tình dục.
Cách tiến hành phương pháp đóng kịch như sau:
Bước 1: Xây dựng kịch bản
Bước 2: Phân vai cho học sinh tham gia vào vở kịch
Bước 3: Tiến hành cho học sinh đóng kịch
Bước 4: Tổ chức cho học sinh đàm thoại, rút ra những kiến thức, kết luận
cần nhớ.
Một số lưu ý khi sử dụng phương pháp đóng kịch
- Kịch bản phải có tính kịch tính, phải giải quyết được các nhiệm vụ đề ra.
- Nên quan tâm để phân vai phù hợp với các em nhút nhát, ngại hoạt động.
- Sau vở kịch, giáo viên cần tổ chức cho học sinh đàm thoại để rút ra kết luận cần
thiết.
 Phương pháp thuyết trình
Trong phương pháp này, giáo viên sử dụng lời nói để trình bày, giải thích nội
dung giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh tiểu học một cách
29

30. có hệ thống, logic cho học sinh tiếp thu. Tùy thuộc vào mục đích, nội dung muốn
truyền tải đến học sinh mà giáo viên sử dụng các dạng thuyết trình phù hợp.
Cách tiến hành phương pháp thuyết trình như sau:
Bước 1: Đặt vấn đề
Giáo viên nêu vấn đề, gây hứng thú, sự chú ý ban đầu cho học sinh, tạo tâm thế
bắt đầu làm việc và định hướng nghiên cứu.
Bước 2: Phát biểu vấn đề
Giáo viên nêu ra những câu hỏi cụ thể hơn nhằm thu hẹp phạm vi nghiên cứu,
chỉ ra trọng điểm cần xem xét cụ thể nhằm tạo ra nhu cầu của học sinh với kiến thức,
gây hứng thú và động cơ học tập, đồng thời vạch ra nội dung và dàn ý cần nghiên cứu.
Bước 3: Giái quyết vấn đề
Giáo viên có thể tiến hành giải quyết vấn đề theo 2 logic phổ biến: quy nạp hoặc
diễn dịch.
Bước 4: Kết luận
Giáo viên cô đọng, khái quát lại bản chất của vấn đề đưa ra xem xét. Đồng thời
đặt ra những vấn đề mới, những công việc tiếp theo để học sinh suy nghĩ và chuẩn bị.
Một số lưu ý khi sử dụng phương pháp thuyết trình:
- Ngôn ngữ của giáo viên khi thuyết trình cần thu hút, giàu hình ảnh, xúc cảm và
có khả năng thuyết phục cao.
- Các vấn đề cần được trình bày theo cấu trúc logic, chặt chẽ.
 Phương pháp trò chơi
Với phương pháp này, giáo viên tổ chức cho học sinh chơi các trò chơi giúp gây
hứng thú, xúc cảm trong quá trình giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho
học sinh tiểu học, làm cho nội dung được truyền đạt và lĩnh hội bằng cách thức nhẹ
nhàng, phù hợp với đặc điểm tâm lý trẻ em. Trò chơi có thể được tổ chức khi bắt đầu
bài giảng để thu hút sự chú ý, tạo không khí vui tươi, tích cực trong lớp học, có thể sử
dụng để dạy kiến thức mới, củng cố hoặc vận dụng kiến thức.
Trong giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại cho học sinh tiểu học, phương
pháp trò chơi có thể được sử dụng khi bắt đầu vào bài nhằm tạo hứng thú, cho học sinh
khởi động, ngoài ra có những nội dung có thể sử dụng phương pháp thảo luận nhóm
trong giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh tiểu học như: giáo
30

31. dục trẻ gọi đúng tên vùng kín và vùng riêng tư; giáo dục trẻ biết mô tả cảm xúc của
bản thân; …
Cách tiến hành phương pháp trò chơi như sau:
Bước 1: Chuẩn bị
Giáo viên lựa chọn trò chơi căn cứ vào mục tiêu và nội dung dạy học, xây dựng
kế hoạch tổ chức trò chơi.
Bước 2: Tiến hành tổ chức trò chơi
- Giải thích trò chơi, luật chơi.
- Tổ chức phân vai, phân việc.
- Tiến hành trò chơi dưới sự hướng dẫn của giáo viên.
Bước 3: Kết thúc
Giáo viên tổ chức tổng kết kết quả đạt được qua trò chơi; nhận xét,, đánh giá
thái độ của học sinh trong khi chơi.
Một số lưu ý khi sử dụng phương pháp trò chơi:
- Giáo viên cần giải thích rõ ràng luật chơi và đảm bảo rằng tất cả học sinh đều
nắm rõ luật trước khi bắt đầu trò chơi.
- Trong quá trình chơi, giáo viên cần hướng dẫn và can thiệp khi có học sinh sai
luật chơi.
…
1.4.3.3 Hình thức tổ chức giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học
sinh tiểu học
 Thông qua lồng ghép vào các môn học chính khóa trên lớp
Lồng ghép nội dung giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học
sinh vào nội dung của các bài học. Tuy nhiên không phải môn học nào, bài học nào
cũng có thể lồng ghép được nội dung của giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình
dục. Vì vậy tùy theo nội dung môn học, bài học mà giáo viên có thể khai thác khả
năng lồng ghép và tiến hành giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học
sinh.
 Thông qua trò chuyện, chia sẻ với học sinh
Giáo viên giành thời gian quan tâm, trò chuyện, chia sẻ với học sinh vào lúc ra
chơi, ngoài giờ học để học sinh có kiến thức, kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục.
 Thông qua tổ chức các chủ đề, chủ điểm hoạt động
31

32. Giáo viên lên kế hoạch xây dựng và tổ chức các hoạt động giáo dục kỹ năng
phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh theo các chủ đề, chủ điểm vào các tiết
chào cờ đầu tuần, các hoạt động trải nghiệm sáng tạo.
 Thông qua hoạt động tư vấn
Thông qua phòng tư vấn tâm lý học đường của nhà trường, giáo viên phụ trách
tư vấn sẽ chia sẻ, tư vấn, giải đáp những thắc mắc cho học sinh những vấn đề liên quan
tới giáo dục giới tính, giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục.
 Thông qua các Câu lạc bộ tuổi thơ
Câu lạc bộ tuổi thơ trong nhà trường tiểu học là nơi tập hợp các học sinh có
cùng sở thích, năng khiếu ở một lĩnh vực nào đó tự nguyện tham gia vào các hoạt động
học tập, vui chơi giải trí phù hợp với bản thân. Các em học sinh sẽ được sinh hoạt
ngoại khóa cùng nhau dưới sự định hướng, điều khiển của thầy cô. Thầy cô xây dựng
chương trình, cùng học sinh thiết kế hoạt động đa dạng, phong phú, lồng ghép giữa
việc học với các trò chơi sáng tạo, đóng kịch, kể chuyện,… Đây cùng là một hình thức
được các nhà trường sử dụng trong việc giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình
dục cho học sinh.
1.5 Các yếu tố ảnh hưởng đến giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục
cho học sinh tiểu học
Để hình thành và phát triển kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh
tiểu học đạt kết quả tốt cần phải có sự phối kết hợp của nhiều yếu tố như: nhà trường,
giáo viên, gia đình, người học,… Trong đó:
 Về phía nhà trường
Con người từ khi sinh ra và lớn lên được giáo dục ở mọi lúc, mọi nơi, nhưng
trường học được coi là môi trường dạy học và giáo dục đạt hiệu quả cao và đóng vai
trò quan trọng với sự hình thành và phát triển của trẻ. Nhà trường chính là cơ quan
chuyên trách trong việc giáo dục thế hệ trẻ, trong đó giáo dục kỹ năng phòng chống
xâm hại tình dục là một phần trong việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ. Nhà trường
cần thúc đẩy các hoạt động giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học
sinh tiểu học. Tuy nhiên, các nhà trường thường gặp nhiều khó khăn trong trong việc
tiếp cận thông tin vì chưa có tài liệu về giáo dục giới tính, giáo dục kỹ năng phòng
chống xâm hại tình dục phù hợp cho lứa tuổi học sinh tiểu học. Nhiều trường cơ sở vật
32

33. chất và điều kiện còn chưa đáp ứng được, chưa phục vụ hiệu quả cho hoạt động giáo
dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục. Do đó:
- Nhà trường cần nhận thức rõ vai trò của việc giáo dục kỹ năng phòng chống
xâm hại tình dục cho học sinh tiểu học. Từ đó có những phương pháp, biện pháp giáo
dục tích cực và phù hợp cho học sinh.
- Nhà trường cần tạo mọi điều kiện thuận lợi cho giáo viên và học sinh trong
việc giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục như xây dựng cơ sở vật chất đạt
tiêu chuẩn, trang thiết bị dạy học phù hợp và đáp ứng được việc tổ chức các hoạt động
giáo dục.
- Xây dựng môi trường trường học thân thiện, tích cực để tạo điều kiện thuận
lợi cho việc xây dựng và tổ chức các hoạt động giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại
tình dục cho học sinh tiểu học trong nhà trường.
- Nhà trường phải xây dựng các kế hoạch phối kết hợp các lực lượng trong nhà
trường như giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn và các tổ chức trong trường trong
việc giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh tiểu học.
- Nhà trường cần kêu gọi và huy động sự chung tay tham gia hoạt động giáo
dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh của các lực lượng ngoài nhà
trường như chạ mẹ học sinh, các tổ chức xã hội,…
 Về phía giáo viên
Giáo viên hơn ai hết chính là những người trực tiếp tham gia cùng học sinh
trong các hoạt động dạy học và giáo dục, là những người hướng dẫn, điều khiển hoạt
động học tập của học sinh, đồng thời là những người được học sinh tin tưởng, thường
xuyên trao đổi và trò chuyện với học sinh. Vì vậy, để giáo dục kỹ năng phòng chống
xâm hại tình dục cho học sinh được hiệu quả đòi hỏi người giáo viên phải được trang
bị đầy đủ các kiến thức, kỹ năng về giáo dục giới tính, kỹ năng giúp trẻ nhận biết và
phòng ngừa xâm hại tình dục; phải có kỹ năng tổ chức các hoạt động giáo dục hiệu
quả và hấp dẫn và khả năng tích hợp nội dung giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại
tình dục trong quá trình dạy học một cách nghệ thuật và hiệu quả.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy, giáo viên chưa được trang bị đầy đủ những kiến
thức về giáo dục giới tính, giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục trẻ em.
Không những thế, nhiều giáo viên còn chịu ảnh hưởng của tâm lý Á Đông, ngại ngùng
và lúng túng khi giáo dục giới tính cho trẻ. Chính điều này đã ảnh hưởng không nhỏ
tới kết quả giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh.
33

34.  Về phía gia đình
Gia đình là tế bào của xã hội, là môi trường giáo dục trẻ đầu tiên và kéo dài suốt
cuộc đời của trẻ. Do đó, gia đình và nhà trường phải liên kết trong một mối quan hệ
gắn bó với nhau để giúp cho việc giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho
trẻ đạt hiệu quả cao nhất. Cha mẹ cần quan tâm và trang bị cho trẻ kiến thức, kỹ năng
phòng chống xâm hại tình dục để trẻ có thể bảo vệ bản thân trước các tình huống có
nguy cơ bị xâm hại tình dục. Giáo dục của cha mẹ và gia đình chính là nền tảng cơ
bản, vững chắc hỗ trợ cho giáo dục nhà trường, giúp nhà trường thực hiện hiệu quả
việc phát triển toàn diện nhân cách học sinh tiểu học, đặt nền móng cho việc phát triển
bền vững sau này.
Tuy nhiên, hiện nay, cha mẹ chưa có đủ kiến thức để trang bị cho trẻ. Nhiều bậc
cha mẹ quan niệm trẻ em còn nhỏ, chưa cần thiết biết về các vấn đề có liên quan đến
tình dục, họ cho rằng việc nói các vấn đề này cho trẻ sẽ vô tình “vẽ đường cho hươu
chạy”. Vì vậy, các bậc cha mẹ thường lảng tránh, ngăn cấm trẻ tìm hiểu các vấn đề có
liên quan tới giới tính và tình dục. Nhiều cha mẹ có tâm lý ngại ngùng, lảnh tránh
trước các câu hỏi của trẻ hoặc la mắng khi trẻ đề cập tới các vấn đề về giới tính. Điều
này gây nguy hại nếu trẻ tự tìm hiểu qua các nguồn thông tin không lành mạnh, không
chính thống và có thể khiến “ hươu chạy sai đường”, ảnh hướng xấu tới nhận thức và
hành vi của trẻ về các vấn đề có liên quan tới giới tính và tình dục.
 Về phía học sinh
Học sinh là chủ thể của hoạt động học, là trung tâm của quá trình dạy học và
giáo dục. Do đó, để kết quả rèn luyện kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học
sinh đạt được hiệu quả thì học sinh phải chủ động, tích cực tham gia, rèn luyện trong
các hoạt động dưới sự điều khiển, hướng dẫn của người giáo viên, đặc biệt trong các
hoạt động xử lý các tình huống trẻ có nguy cơ bị xâm hại tình dục.
Hơn ai hết, học sinh là người quyết định kỹ năng sống của bản thân mình. Vì
vậy, học sinh cần có nhận thức đúng về vai trò, về sự cần thiết phải rèn luyện kỹ năng
sống nói chung và kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục nói riêng; có ý thức rèn
luyện kỹ năng này để bảo vệ bản thân trước các tình huống có nguy cơ bị xâm hại tình
dục.
34

35. KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
Ở chương 1, khóa luận tập trung nghiên cứu một số vấn đề chung về giáo dục
kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục trong nhà trường cho học sinh tiểu học, bao
gồm các khái niệm cơ bản về trẻ em; xâm hại tình dục trẻ em; kỹ năng phòng chống
xâm hại tình dục…; vấn đề xâm hại tình dục trẻ em; các vấn đề trong giáo dục kỹ năng
phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh tiểu học.
Kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục là khả năng của bản thân có thể nhận
biết các nguy cơ, hành vi xâm hại tình dục và vận dụng những tri thức, kinh nghiệm đã
được học để tránh xa và tự bảo vệ bản thân trước nguy cơ bị xâm hại tình dục.
Giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục là một quá trình, trong đó
người giáo viên vận dụng các hình thức giáo dục như tư vấn, tuyên truyền, tổ chức các
buổi nói chuyện để cung cấp kiến thức, kỹ năng hoặc lồng ghép vào các hoạt động, tiết
học trên lớp để học sinh có thể tránh được nguy cơ bị xâm hại và chống lại hành vi
xâm hại tình dục, chủ động tự bảo vệ bản thân mình.
Giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh tiểu học được thể
hiện ở một số nội dung như : Giáo dục trẻ gọi đúng tên vùng kín và vùng riêng tư;
Giáo dục trẻ biết cự tuyệt- tránh xa- kể ra, khi trẻ gặp phải tình huống có nguy cơ bị
xâm hại tình dục; Giáo dục trẻ biết mô tả cảm xúc của bản thân; Giáo dục trẻ nhận biết
cảm giác an toàn và không an toàn; Giáo dục trẻ quy tắc năm ngón tay; Giáo dục trẻ
không giữ bí mất một mình, trẻ có thể chia sẻ với người lớn mà trẻ tin tưởng; Giáo dục
trẻ tập dượt xử lý các tình huống mà trẻ có nguy cơ bị xâm hại tình dục…
Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại
tình dục cho trẻ tiểu học trong các nhà trường gồm các yếu tố thuộc về nhà trường,
giáo viên, phụ huynh và học sinh.
35

36. CHƯƠNG 2- THỰC TRẠNG GIÁO DỤC KỸ NĂNG PHÒNG CHỐNG
XÂM HẠI TÌNH DỤC CHO HỌC SINH CỦA TRƯỜNG TIỂU HỌC
MAI ĐÌNH SỐ 1, HUYỆN HIỆP HÒA, TỈNH BẮC GIANG
2.1 Khái quát về địa bàn khảo sát
Trường tiểu học Mai Đình số 1 thuộc xã Mai Đình, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc
Giang. Vào những năm kháng chiến chống Pháp từ 1954 về trước, xã Mai Đình chưa
có một trường học ở cấp học nào. Thời gian đó những người theo học phải học ở xã
Hương Lâm theo khu vực thôn Ngọc Trại. Sau hòa bình lặp lại, trường tiểu học
Mai Đình số 1 được thành lập.
Sau hơn nửa thế kỷ, trường Tiểu học Mai Đình số 1 tuy gặp nhiều khó khăn
xong cũng đã đạt được những thành tựu rất vẻ vang. Đã nhiều năm trường là lá cờ đầu
của sự nghiệp giáo dục trong huyện. Hiện tại trường có 44 giáo viên. Để tạo điều kiện
cho các em không phải đi học quá xa, trường Tiểu học Mai Đình số 1 ngoài điểm
trường chính đặt tại thôn Giáp Ngũ còn có 3 điểm trường đặt tại các thôn Đông Trước,
Châu Lỗ, Mai Thượng.
Năm học 2016- 2017, trường Tiểu học Mai Đình số 1 đã đạt được một số thành
tích sau:
- Khen thưởng cấp trường cho 526 HS có thành tích xuất sắc trong học tập
- 23 Giáo viên và nhân viên đạt danh hiệu Lao động tiên tiến
- 20 thầy cô đạt giáo viên giỏi cấp trường trở lên, trong đó 6 thầy cô đạt giáo viên
giỏi cấp huyện chu kỳ 2015- 2017
- 23 giải thưởng ( bao gồm cả giải Nhất, Nhì, Ba, Khuyến khích) trong các cuộc
thi văn hóa và giao lưu cấp huyện, cấp tỉnh.
Năm học 2017- 2018, trường Tiểu học Mai Đình số 1 duy trì 28 lớp với 875 học
sinh trong đó có 2 em học sinh khuyết tật học hòa nhập. Các khối lớp 1,2,3 mỗi khối
gồm 6 lớp A, B,C,D,E,G. Khối 4,5 mỗi khối gồm 5 lớp A,B,C,D,E. Điểm trường chính
ở thôn Giáp Ngũ là nơi học tập của học sinh khối 5, 3 lớp khối 4, 1 lớp khối 3 và 1 lớp
36

37. khối 2. Các khối lớp còn lại học tại các điểm trường thuộc thôn Đông Trước, Châu Lỗ,
Mai Thượng.
2.2. Kết quả khảo sát thực trạng
2.2.1 Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý nhà trường, giáo viên và học sinh
lớp 4 về vai trò, ý nghĩa của kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục
2.2.1.1 Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý nhà trường, giáo viên về vai trò, ý
nghĩa của kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục
Để khảo sát thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý nhà trường, giáo viên về
vai trò, ý nghĩa của kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh tiểu học,
chúng tôi tiến đã tiến hành thiết kế phiếu điều tra với tiêu chí: mức độ phổ biến của
tình trạng trẻ bị xâm hại tình dục, tầm quan trọng của giáo dục kỹ năng phòng chống
xâm hại tình dục cho học sinh tiểu học [ xem phục lục 1, câu 1 và 2]. Sau khi thu thập
số liệu, chúng tôi tiến hành xử lý số liệu ban đầu thành số liệu tương đối (%). Kết quả
thu được thể hiện trong các bảng số liệu, biểu đồ sau:
Bảng 2. 1 Nhận thức của cán bộ quản lý nhà trường, giáo viên về mức độ phổ
biến của tình trạng trẻ bị xâm hại tình dục
TT
Mức độ phổ biến của tình trạng trẻ bị xâm hại
tình dục
Tần số Tỉ lệ
(%)
1 Rất nhiều 15 34,09
2 Nhiều 19 43,18
3 Bình thường 2 4,55
4 Ít 8 18,18
5 Hoàn toàn không 0 0
Biểu đồ 2. 1 Nhận thức của cán bộ quản lý nhà trường, giáo viên về tầm quan
trọng của giáo dục kỹ năng phòng chống XHTD cho học sinh tiểu học
37

38. Từ bảng kết quả thu được [Bảng 2.1], chúng ta thấy phần lớn cán bộ quản lý
nhà trường, giáo viên nhận thức đúng về mức độ báo động của tình trạng trẻ bị xâm
hại tình dục hiện nay. Theo đó có 34,09% cán bộ quản lý nhà trường, giáo viên cho
rằng tình trạng này xuất hiện rất nhiều và 43,18% cán bộ quản lý nhà trường, giáo viên
cho rằng tình trạng này xuất hiện nhiều. Tuy nhiên vẫn có 4,55% giáo viên cho rằng
tình trạng này xuất hiện bình thường và 18,18% giáo viên cho rằng tình trạng trẻ bị
xâm hại tình dục xuất hiện ít.
Khi được hỏi : “Theo số liệu từ bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, trong 5
năm từ 2011 đến 2015, cả nước có 5300 vụ xâm hại tình dục trẻ em. Tình trung bình,
cứ 8 giờ trôi qua lại có một trẻ em Việt Nam bị xâm hại tình dục. Thầy/cô nghĩa sao về
những con số này?”, cô N.T.K.H cho rằng: “ Đây là lần đầu tiên mình biết đến những
con số này. Mình không nghĩ số lượng trẻ bị xâm hại tình dục lại nhiều đến vậy. Trước
đây mình luôn nghĩ đây là tình trạng không phổ biến và hi hữu lắm mới có.”. Thầy
N.V.N thì cho rằng : “ Theo tôi, hiện nay tình trạng trẻ bị xâm hại tình dục diễn ra khá
nhiều. Tôi nghĩ trước đây tình trạng này cũng vậy. chỉ là thời gian gần đây xã hội đã
mạnh dạn nó i về vấn đề này nhiều hơn thôi.”
Qua kết quả thu được ở biểu đồ 2.1, chúng tôi nhận thấy 44 giáo viên của nhà
trường đều đã ý thức được tầm quan trọng của việc giáo dục kỹ năng phòng chống
xâm hại tình dục cho học sinh tiểu học. Trong đó 72,73% giáo viên cho rằng việc giáo
dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh tiểu học là rất quan trọng và
27,27% giáo viên cho rằng đây là việc làm quan trọng. “ Theo mình kỹ năng này rất
cần thiết cho các em học sinh tiểu học. Nó giúp các em biết cách tự bảo vệ mình, biết
cách phản ứng trước các tình huống nguy hiểm trong cuộc sống.” ( Thầy Đ.V.H, giáo
viên chủ nhiệm lớp 5).
Với câu hỏi “Theo thầy/ cô, hoạt động giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại
tình dục cho trẻ em diễn ra nhằm mục đích gì?”, sau khi xử lý số liệu, chúng tôi thu
được kết quả sau:
Bảng 2. 2 Đánh giá của giáo viên về mục đích giáo dục kỹ năng phòng chống xâm
hại tình dục cho học sinh
Mục đích giáo dục Điểm trung bình Thứ bậc
Trẻ có kỹ năng ứng phó trong trường hợp bị xâm hại 4,89 1
38

39. tình dục
Trẻ nhận thức được mối nguy hiểm khi có nguy cơ bị
xâm hại
4,82 2
Trẻ học được cách ứng xử phù hợp với người lạ 4,79 3
Trẻ biết cách bảo vệ cơ thể trước sự động chạm của
người khác nếu trẻ không thích.
4,70 4
Từ kết quả khảo sát [Bảng 2.2], chúng tôi thấy rằng các thầy cô trong nhà
trường đã nhận thức được mục đích quan trọng của việc giáo dục kỹ năng phòng
chống xâm hại tình dục cho học sinh. Tất cả các mục đích chúng tôi tiến hành khảo sát
đều được thầy cô đánh giá quan trọng với mức điểm trung bình của các mục đích đều
thuộc khoảng từ 4 đến 5.
Với câu số 4 phục lục 1: “Nhà trường có hoạt động giáo dục kỹ năng phòng
chống xâm hại tình dục cho trẻ tiểu học không?” thì có 44/44 tương ứng với tỉ lệ
100% giáo viên trả lời là “Có”. Qua đó chúng tôi nhận thấy rằng nhà trường đã nhận
thức được tầm quan trọng của việc trang bị kỹ năng này cho trẻ tiểu học.
Cùng với việc nhà trường và các thầy cô đã nhận thức được tầm quan trọng của
việc giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho trẻ em, chúng tôi tiến hành
khảo sát suy nghĩ của các thầy cô về thời gian giáo dục kỹ năng này ( xem câu 5 phụ
lục 1) và thu được kết quả như sau:
Bảng 2. 3 Phân bố thời gian giảng dạy kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục của
nhà trường
Thời gian giảng dạy Tần số Tỉ lệ %
Lồng ghép trong các hoạt động của trẻ 31 70,45
Từ 2-3 buổi trong 1 tuần 0 0
1 buổi trong tuần 2 4,54
1 buổi trong 1 tháng 3 6,82
Từ 4-5 buổi trong 1 năm 8 18,18
Từ kết quả khảo sát của bảng 2.3 chúng ta thấy đồng quan điểm với nhận thức
về tầm quan trọng của việc giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho trẻ thì
có tới 70,45% giáo viên cho rằng phân bố giảng dạy kỹ năng phòng chống xâm hại
tình dục cho học sinh hợp lý và đạt hiệu quả là “Thông qua lồng ghép trong các hoạt
động của trẻ” như: giờ học, hoạt động vui chơi trong lớp và ngoài trời,…
39

40. 2.2.1.2 Thực trạng nhận thức của học sinh lớp 4 về tầm quan trọng của kỹ năng phòng
chống xâm hại tình dục
Để tìm hiểu nhận thức của học sinh lớp 4 về tầm quan trọng của kỹ năng phòng
chống xâm hại tình dục, chúng tôi tiến hành khảo sát 164 học sinh khối 4 của nhà
trường ở cả 5 lớp khối 4: Lớp 4A, 4B, 4C, 4D, 4E với các câu 1, câu 2 (xem phụ lục 2)
Với câu hỏi 1:“Em đã nghe thấy cụm từ “kỹ năng phòng chống xâm hại tình
dục” bao giờ chưa?”. Kết quả thu được sau khi khảo sát học sinh của 5 lớp khối 4 như
sau: có 125/164 học sinh tương ứng với 76,22% học sinh lớp 4 đã từng nghe thấy cụm
từ “kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục”, 39/164 học sinh tương ứng với 23,78%
học sinh lớp 4 của trường chưa từng nghe thấy cụm từ này. Trong đó :
- 100% các em lớp 4A, 4B, 4C cho rằng đã từng nghe tới cụm từ “kỹ năng phòng
chống xâm hại tình dục”.
- Có 13/29 em học sinh lớp 4D và 26/28 em học sinh lớp 4E cho là chưa từng
nghe tới cụm từ “kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục”.
Khi tìm hiểu và trò chuyện với học sinh, giáo viên trong nhà trường về nguyên
nhân của thực trạng này, chúng tôi được biết trường Tiểu học Mai Đình số 1 mới có
điều kiện tiến hành các hoạt động giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho
các em học sinh học tập ở điểm trường chính đặt tại thôn Giáp Ngũ, ở các điểm trường
còn lại đặt tại các thôn Đông Trước, Châu Lỗ, Mai Thượng, học sinh vẫn chưa được
tiếp cận với các hoạt động giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục. Đó là lý
do khi được hỏi “Em đã nghe thấy cụm từ “kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục”
bao giờ chưa?”, tất cả các em học sinh lớp 4A, 4B, 4C được học tập tại điểm trường
chính đều trả lời là “có”. Với 2 lớp 4D, 4E đặt tại các điểm trường còn lại, phần lớn
các em cho rằng mình chưa từng nghe thấy cụm từ “kỹ năng phòng chống xâm hại tình
dục”, những học sinh trả lời rằng đã từng nghe thấy cụm từ này khi được hỏi thì các
em trả lời rằng các em biết đến cụm từ này qua tivi hoặc nghe người lớn nói.
Với câu hỏi 2: “ Theo em, kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục có cần thiết
với các em không?”. Sau khi tổng hợp phiếu, chúng tôi thu được kết quả thể hiện trong
bảng sau:
Bảng 2. 4 Nhận thức của học sinh lớp 4 về mức độ cần thiết của kỹ năng phòng
chống xâm hại tình dục
40

41. Lớp
Mức độ cần thiết của kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục
Rất cần thiết Cần thiết Bình thường Không cần thiết
Rất không cần
thiết
Tần số Tỉ lệ % Tần số Tỉ lệ % Tần số Tỉ lệ % Tần số Tỉ lệ % Tần số Tỉ lệ %
4A 36 100 0 0 0 0 0 0 0 0
4B 36 100 0 0 0 0 0 0 0 0
4C 35 100 0 0 0 0 0 0 0 0
4D 27 93,11 0 0 0 0 2 6,89 0 0
4E 12 42,86 10 35,71 5 17,86 1 3,57 0 0
Tổng 146 89,03 10 6,09 5 3,05 3 1,83 0 0
Biểu đồ 2. 2 Nhận thức của học sinh lớp 4 về mức độ cần thiết của kỹ năng phòng
chống xâm hại tình dục
Qua kết quả thu được từ khảo sát [Bảng 2.4], chúng ta có thể thấy đa phần học
sinh lớp 4 ý thức được mức độ cần thiết của kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục với
89,03% học sinh lớp 4 cho rằng kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục rất cần thiết với
các em và 6,09% các em cho rằng kỹ năng này là cần thiết. Trong đó 100% các em thuộc
3 lớp khối 4: 4A, 4B, 4C học tại điểm trường chính (ở điểm trường chính các bạn học
sinh đã được tham gia và các hoạt động giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục)
đều cho rằng kỹ năng năng là rất cần thiết với các em. Với 2 lớp 4: 4D và 4E học tại các
điểm trường còn lại (các em chưa được tham gia vào các hoạt động giáo dục kỹ năng
phòng chống xâm hại tình dục) thì có 93,11% các em lớp 4D và 78,57% các em lớp 4E
cho rằng kỹ năng này là rất cần thiết, cần thiết. Tuy nhiên với yêu cầu “giải thích lý do
lựa chọn đáp án” trong phiếu điều tra (xem câu 2, phụ lục 2), hầu hết các em học sinh lớp
4 đã giải thích được lý do các em cho rằng kỹ năng này là quan trọng, tuy nhiên câu trả lời
của các em còn chung chung và hồn nhiên như đúng lứa tuổi của các em: “Vì phòng
chống xâm hại tình dục giúp chính mình không bị xâm hại”, “Nó giúp em bảo vệ mình
nếu bị xâm hại”, “Vì xâm hại tình dục là một đe dọa rất khủng khiếp với chúng em”, “Vì
nếu em bị xâm hại tình dục thì còn có cách ứng xử và phòng tránh”, “Vì kỹ năng phòng
41

42. chống xâm hại tình dục rất cần thiết”, “Vì nó giúp em bảo vệ cơ thể mình, không cho
người lạ sờ và xâm hại tình dục”, “Nó giúp em bảo vệ mình”,…
Mặc dù phần đông học sinh lớp 4 cho rằng kỹ năng phòng chống xâm hại tình
dục là rất cần thiết hoặc cần thiết đối với các em nhưng vẫn còn một số em chưa ý thức
được tầm quan trọng của kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục. Theo kết quả khảo
sát [Bảng 2.4], [Biểu đồ 2.2] thu được thì vẫn còn 3,05% các em lớp 4 cho rằng mức
độ cần thiết của kỹ năng phòng chống xâm tình dục ở mức bình thường và 1,83% các
em cho rằng kỹ năng này là không cần thiết với mình. Trong đó những em chưa ý thức
được tầm quan trọng của kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục tập trung ở các lớp
4D, 4E, đây là những lớp chưa được tham gia vào các hoạt động giáo dục kỹ năng
phòng chống xâm hại tình dục của nhà trường. Lý giải cho lý do lựa chọn đáp án này
( xem ở câu 2 phục lục 2) các em học sinh trả lời rằng: “Vì em thấy nó không cần
thiết với em”, “Bởi em không cần thiết với nó nhiều”, “Em thấy nó không quan trọng
lắm”, “Nó không bảo vệ được em”,… Để tìm hiểu sâu hơn về lý do một số em cho
rằng kỹ năng này không quan trọng với mình, chúng tôi đã tiến hành phỏng vấn và trò
chuyện với các em và thấy được rằng khi chúng tôi đặt câu hỏi “Theo em, kỹ năng
phòng chống xâm hại tình dục là gì?” gần như đều nhận được câu trả lời “Em không
hiểu”, “Em không biết” . Chính vì các em chưa hiểu kỹ năng này là gì, chưa biết được
kỹ năng này có tác dụng gì, giúp ích được gì cho mình nên một số em còn coi nhẹ,
chưa ý thức được tầm quan trọng của kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục đối với
bản thân.
2.2.2 Nội dung, hình thức giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học
sinh của Trường Tiểu học Mai Đình số 1, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang
2.2.2.1 Thực trạng về nội dung giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho
học sinh của Trường Tiểu học Mai Đình số 1, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang
Giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh tiểu học muốn
đạt hiệu quả cao cần sự đầu tư, nghiên cứu và tìm hiểu từ phía nhà trường, giáo viên về
các nội dung giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh tiểu học.
Tuy nhiên không phải nhà trường nào cũng có đủ nguồn lực về giáo viên, tài liệu, cơ
sở vật chất để có thể đưa hết tất cả các nội dung đó vào trong các tiết học, hoạt động
giáo dục cho các em học sinh.
42

43. Để khảo sát thực trạng giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học
sinh trường Tiểu học Mai Đình số 1, chúng tôi đã xây dựng câu hỏi số 11 trong phiếu
khảo sát giành cho giáo viên: “ Những nội dung giáo dục kỹ năng phòng chống xâm
hại tình dục nào đã được thầy/cô chú trọng trong quá trình giáo dục kỹ năng phòng
chống xâm hại tình dục?(có thể chọn nhiều đáp án)”. (xem câu 9 phụ lục 1). Kết quả
khảo sát được tổng hợp lại trong bảng sau:
Bảng 2. 5 Thực trạng về nội dung giáo dục kỹ năng phòng chống xâm hại tình
dục cho học sinh
Nội dung đã được thầy/ cô chú trọng Số lượng Tỉ lệ (%)
Gọi tên cùng kín và riêng tư 0 0
Cự tuyệt- tránh xa- kể ra 0 0
Quy tắc 5 ngón 32 72,73
Biết mô tả cảm xúc của bản thân 0 0
Nhận biết đụng chạm phù hợp và không phù hợp 35 79,54
Hiểu cảm giác “an toàn” và “không an toàn” 0 0
Không giữ bí mật một mình 27 61,36
Tập dượt xử lý tình huống 15 34,09
Ý kiến khác…. 0 0
Qua kết quả khảo sát trên, chúng tôi nhận thấy rằng những nội dung giáo dục
kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục được giáo viên trong nhà trường chú trọng còn
hạn chế, các thầy cô mới chỉ chú trọng tới các nội dung sau: Quy tắc 5 ngón; Giáo dục
trẻ biết nhận biết đụng chạm phù hợp và không phù hợp; Giáo dục trẻ không giữ bí
mật một mình; Tập dượt xử lý tình huống. Trong đó:
Nội dung “Nhận biết đụng chạm phù hợp và không phù hợp” được nhiều thầy
cô chú trọng nhất với 79,54% giáo viên lựa chọn nội dung này.
Nội dung “Quy tắc 5 ngón” đứng ở vị trí thứ 2 trong số các nội dung được thầy
cô chú trọng với 72,73% giáo viên lựa chọn.
Đứng ở vị trí thứ 3 trong số các nội dung được thầy cô chú trọng trong giáo dục
kỹ năng phòng chống xâm hại tình dục cho học sinh tiểu học với 61,36% là nội dung
“Không giữ bí mật một mình”.
Ở vị trí cuối cùng với 34,09% giáo viên chú trọng trong quá trình giáo dục kỹ
năng phòng chống xâm hại tình dục là nội dung “Tập dượt xử lý tình huống”.
43