DENEYSEL KAMU TERCİHİ

2.  İktisadi aktörlerin (üretici, tüketici, tedarikçi, finansal aracılar vb.)
davranışlarının, karar ve tercihlerinin laboratuvar ortamında kontrollü bir
şekilde incelenmesine olanak sağlayan deneysel araştırmalar özellikle
Vernon L. Smith ve Daniel Kahneman'a 2002 yılında Nobel Ekonomi Ödülü
takdim edilmesinin ardından çok büyük bir gelişme göstermiştir.

3.  Deneysel araştırmalar
özellikle psikoloji ve
iktisat disiplinlerinin
birleşimi ile ortaya
çıkan davranışsal
iktisat alanında çok
yaygın olarak uygulama
alanı bulmuş ve daha
sonra iktisat biliminin
pek çok alt disiplini
içerisinde yaygınlık
kazanmıştır. Kamu
tercihi bunlardan
sadece birisidir.

4. DENEYSEL KAMU
TERCİHİNİN DOĞUŞU
❑ Deneysel iktisadın kurucusu
olarak kabul ettiğimiz Amerikalı
iktisatçı Vernon L. Smith mesleki
kariyerinde "kamu tercihi”
alanında bir çok araştırmalar
yapmış bir iktisatçıdır.
❑ Smith 1988-1990 yılları arasında
Kamu Tercihi Topluluğu dönem
başkanlığını yürütmüştür. Vernon
L. Smith araştırmaları ile esasen
deneysel kamu tercihi adı verilen
araştırma alanın da kurucusu ve
öncüsüdür.

5. Smith gibi bir dönem Kamu Tercihi
Topluluğu (Public Choice Society)
dönem başkanlığını (1982-1984)
yürüten Nobel Ekonomi Ödülü sahibi
Elinor Ostrom da deneysel iktisadın
öncülerinden biri olarak kabul edilir .
Halen California Institute of Technology
(Caltech) üniversitesinde görev yapan
Charles R. Plott da Smith gibi deneysel kamu
tercihine önemli katkılar sunan bir diğer
bilim insanıdır. 1976-1978 yılları arasında
Kamu Tercihi Topluluğu (Public Choice
Society) dönem başkanlığını yapan Plott
kamusal mallar, oylama, regülasyon vs.
konularında bir çok deneysel araştırmalara
imza atmıştır .

6. Gordon Tullock da kamu tercihi disiplini
içerisinde deneysel araştırmaların
uygulanmasına destek olmuş bir bilim insanıdır.
Tullock'un öncü olduğu rant kollama ile ilgili
teoriler deneysel çalışmalar için oldukça uygun
bir alan olmuştur .

8. Deneyler ile bireysel davranış
ve motivasyonlar analiz
edilmekte ve birbirleriyle
ilişkilendirilmektedir.
Deneylerde geleneksel kamu
tercihinin konuları analiz
edilmektedir.

9.  Deneysel kamu tercihi,
laboratuvara dayalı
deneylerin N (N>1)
sayıdaki bireyden
oluşan kolektif bir
grubun her bir üyesi
için ortak sonuçlara
ulaşılmasını sağlayacak
şekilde, grup karar
alma mekanizmalarına
uygulanmasını
içermektedir .

10. ➢ Çevre: Bir iktisadi konunun yapısal
özelliklerini(birimlerin sayısı, enformasyon
sayısı, tercihler, yetenekler, maliyet yapıları
vb.) ifade etmektedir.
➢ Kurum: İktisadi birimlerin birbirleriyle
etkileşimlerini yönlendiren kuralları (piyasa
kuralları, satış kuralları, siyasal karar alma
kuralları vb.) ifade etmektedir.
Her grup mekanizması ise üç temel bileşenden
oluşmaktadır.
➢ Bireylerin Davranışları: Kurumların
bireylerin davranışlarını nasıl
etkilediğini ve meydana gelen
değişimi incelemektedir.

11. Charles
Plott
Morris P.
Fiorina
Michael
E. Levine
Oylama deneyleri hakkında ilk
çalışmaları yapmışlardır.

12. oylama
modelleri
oy ticareti
(logrolling)
seçmen
katılımı
rant
kollama
ortanca
seçmen
modeli
aday
profilleri
bedavacılık
sorunu
❑ Deneysel kamu tercihi alanında genel olarak aşağıdaki ve
benzeri konularda deneysel araştırmalar yürütülmüştür.

13. ➢ Kamu tercihi ve deneysel iktisat geleneksel iktisat bilimine metodolojik açıdan farklı bir
yol çizmiştir.
a) Kamu tercihinin iktisat bilimine metodolojik yönden kazandırdığı
boyut inter-disipliner araştırma olmuştur. Kamu tercihi iktisadı
alanında araştırma yapanlar aşağıda belirtilen alanlardaki
araştırmalardan geniş ölçüde istifade ederek araştırmalarını
sürdürmüşlerdir.
•FELSEFE
•SOSYOLOJİ
•SİYASET BİLİMİ
•HUKUK
•SOSYAL BİLİMLER

14. b) Deneysel iktisat ise laboratuvar çalışmalarının iktisadi
araştırmalarda kullanılmasını sağlamıştır. Geleneksel iktisatta
iktisadi olaylar, davranışlar, karar ve tercihler teorik ve
ampirik yönden inceleme konusu yapılırken deneysel iktisat
laboratuvar çalışmalarını iktisat bilimine taşımış ve iktisat
bilimi bir yönüyle deneysel bir bilim olma yönünde ilerlemiştir.