SlideShare a Scribd company logo
1 of 9
Download to read offline
12.03.2018
Doç. Dr. Erol USTAAHMETOĞLU 1
Chapter 5- slide 1Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Ünite 5
Tüketici Pazarı ve Tüketici Satın
Alma Davranışı
Doç. Dr. Erol USTAAHMETOĞLU
RTEÜ-İİBF ®
Chapter 5- slide 2Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Tüketici Pazarı ve Tüketici Satın
Alma Davranışı
• Tüketici davranış modeli
• Tüketici davranışlarını etkileyen faktörler
• Satın alma karar türleri
• Satın alma karar süreci
• Yeni ürünlerde satın alma karar süreci
Konu akışı
Chapter 5- slide 3
Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
• Tüketici satın alma davranışları kendisi veya
çevresindekilerin tüketimi için mal ve hizmet
satın alımını gerçekleştiren son tüketicidir.
• Tüketici, kendisi veya etrafındakilerin
ihtiyacını karşılama ve ürünü satın alma
yeteneği olan potansiyel kişi
• Tüketici pazarı ise nihai tüketicilerin bütün
kişisel tüketimini ifade eder.
Tüketici Davranışı Modelleri
Chapter 5- slide 4
Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Satın Alma Davranışı Modeli
Çevre
Pazarlama Diğer
Ürün Ekonomik
Fiyat Teknolojik
Dağıtım Sosyal
Tutundurma Kültürel
Kara Kutu
• Müşterinin
özellikleri
• Satın alma
karar süreci
Tüketici tepkisi
• Tutum ve tercihler
• Satın alma davranışı;
ne satın alıyor,
ne zaman,
nereden,
ne kadar ve nasıl
Chapter 5- slide 5
Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Tüketici Davranışını Etkileyen Faktörler
Kültürel
Kültür
Alt kültür
Sosyal sınıf
Sosyal
Referans
Grupları
Aile
Roller ve
statüler
Kişisel
Yaş ve yaşam
eğrisi
Meslek
Ekonomik
durum
Yaşam tarzı
Psikolojik
Motivasyon
Algılama
Öğrenme
İnanç
Tutumlar
TÜKETİCİ
Doç. Dr. Erol
USTAAHMETOĞLU
5
Chapter 5- slide 6
Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Kültür: Aile veya diğer önemli kurumlar
yoluyla öğrenilmiş değerler, algılar, istek
ve davranışlardır.
Tüketici davranışlarını etkileyen
faktörler
12.03.2018
Doç. Dr. Erol USTAAHMETOĞLU 2
Chapter 5- slide 7Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Sosyal Sınıf: Toplumun görece kalıcı ve
hiyerarşik bölümlerinin benzer değer
yargıları, ilgi ve davranışlarının olduğu
gruptur.
Sosyal sınıflar: meslek, gelir, eğitim, gibi
değişkenlerin birlikte değerlendirilmesi
ile ölçülür.
Tüketici davranışlarını etkileyen
faktörler
Chapter 5- slide 8Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Tüketici davranışlarını etkileyen
faktörler
Üye olunan
gruplar
• Kişinin
doğrudan
etkilendiği ve
aralarında yüz
yüze ilişki
bulunan
gruplardır.
Arzulanan
gruplar
• Arzulanıp dahil
olmak istenilen
gruplardır.
Arada temas ve
iletişim yoktur.
Referans grupları
• Tutum
davranışlarında
o grupları
referans alıp
göre
şekillendirir.
Sosyal Faktörler
Gruplar ve sosyal ağlar
Chapter 5- slide 9
Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Tüketici davranışlarını etkileyen
faktörler
Gruplar ve sosyal ağlar
DanışmaGrubu
Doğrudan yüz yüze
üyelik
Birincil gruplar küçük
ve biçimsel değil
İkincil gruplar
Büyük ve biçimsel
Dolaylı üyelik yok
Üye olunan gruplar
Üye olunmak istenen
gruplar
Üye olunmak
istenmeyen gruplar
Chapter 5- slide 10
Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Tüketici davranışlarını etkileyen
faktörler
• Kulaktan kulağa etki ve internet
üzerinden konuşmaların yayılması (buzz)
– Referans grubu olarak kanaat önderleri
diğer kişilerin tutum ve davranışlarını
etkileme gücüne sahiptir.
– Yeni tutum ve davranışların
benimsenmesine çalışırlar.
– Pazarlama yöneticileri kanaat önderlerini
marka elçisi olarak tanımlamaktadır.
Gruplar ve sosyal ağlar
Chapter 5- slide 11
Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Tüketici davranışlarını etkileyen
faktörler
Sosyal Faktörler
Gruplar ve sosyal ağlar
• Online sosyal ağlar bir tür online topluluklar
olup burada insanlar sosyalleşmekte, bilgi ve
fikir alışverişinde bulunmaktadırlar.
• Bloglar, Sosyal ağlar, Youtube, Forumlar,
gruplar
Chapter 5- slide 12Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
12.03.2018
Doç. Dr. Erol USTAAHMETOĞLU 3
Chapter 5- slide 13Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Tüketici davranışlarını etkileyen
faktörler
• Aile toplum içinde satın alma
organizasyonu içinde önemli bir yere
sahiptir.
• Gruplar, arkadaşlar, aile, dernek,
vakıflar, iş ortamında kişilerin kendilerini
ait hissettikleri sosyal rol ve statüleri
vardır.
Sosyal Faktörler- Aile
Chapter 5- slide 14Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Tüketici davranışlarını etkileyen
faktörler
• Yaş ve aile yaşam eğrisi (yaşama döngüsü)
• Kanada kraliyet bankası (RBC)
sınıflandırması
– Gençler—18 yaş altı
– Hayata atılanlar—18-35 yaş arası
– İnşa edenler—35-50 yaş arası
– Biriktirenler—50–60 yaş arası
– Muhafaza edenler—60 yaş üstü
Kişisel faktörler
Chapter 5- slide 15
Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Tüketici davranışlarını etkileyen
faktörler
Meslek: Kişinin mesleği mal hizmet satın
alma kararları üzerinde etkilidir.
Ekonomik durumu:kişinin gelirindeki
değişimler satın alma kararlarını etkiler
Kişisel Faktörler
Kişisel
aylık gelir
Tasarrufları
Diğer
gelirleri
Chapter 5- slide 16
Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Tüketici davranışlarını etkileyen faktörler
Kişisel Faktörler
Yaşam Tarzı: Tüketicilerin yaşamlarını ve boş
zamanları nasıl geçirdiğine ek olarak paralarını nasıl
harcadığı ile ilgili tercihlerini ifade eden tüketim
özellikleridir. (Assael, 2004:280; Solomon, 2010:209).
Faaliyetler, İlgileri, Fikirler (FİF –AIO activities,
interests, opinions) “Tüketicilerin faaliyetleri, ilgileri
ve fikirleri de dahil olmak üzere, yaşamlarını nasıl
yürüttükleri ile ilgilidir” biçimindedir (Wells ve Tigert, 1971; Kaynak ve Kara,
2001:458).
Faaliyetler (iş, hobi, alışveriş, sosyal etkinlik)
İlgiler (beslenme, moda, aile, eğlenme)
Fikirler (kendisi, çevresi, sosyal konular, politika, iş dünyası, ürünler)
Chapter 5- slide 17
Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Chapter 5- slide 18
Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Tüketici davranışlarını etkileyen
faktörler
Değer: Bir sosyal grubun veya toplumun kendi
varlık, birlik, işleyiş ve devamını sağlayıp
sürdürebilmesi için üyelerinin çoğunluğu
tarafından doğru ve gerekli oldukları kabul
edilen; onların ortak duygu, düşünce, amaç ve
menfaatini yansıtan genelleştirilmiş temel
ahlaki ilke veya inançlardır.
Değerler
12.03.2018
Doç. Dr. Erol USTAAHMETOĞLU 4
Chapter 5- slide 19Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Tüketici davranışlarını etkileyen
faktörler
Değerler
Chapter 5- slide 20Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Tüketici davranışlarını etkileyen
faktörler
Ülkemizde Genel Değerler
Olumlu değerler: Kahramanlık, yurtseverlik, mertlik,
dindarlık, kanaatkarlık, tutumluluk, misafirperverlik,
hayırseverlik, saygı-hürmet, ciddilik, ağırbaşlılık,
alçakgönüllülük, hoşgörülük, namus-şeref
Olumsuz değerler: Cahillik, hilekarlık, kurnazlık,
saldırganlık, pis olma, hurafecilik, bencillik,
ihmalkarlık, tembellik, hainlik, zalim olma, kin gütme
Chapter 5- slide 21
Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Tüketici davranışlarını etkileyen
faktörler
• Kişilik ve Benlik
– Bir insanı başkalarından ayırt eden bireye özgü
kalıcı ve tutarlı; bedensel, zihinsel ve psikolojik
özellikler seti
Marka kişiliği için ülkemiz için yapılan çalışma
Aksoy ve Özsomer (2007) marka kişiliğini “Yetkinlik,
“Heyecan”, “ Geleneksellik” ve “Androjenlik” olarak
tanımlamıştır.
Kişisel Faktörler
Chapter 5- slide 22
Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Tüketici davranışlarını etkileyen
faktörler
Aaker’a (1997) göre marka kişiliği boyutları;
Samimiyet (Gerçekçi, dürüst, erdemli, neşeli)
Heyecan (Cesur, canlı, hayal gücü kuvvetli, güncel)
Kabiliyet (Güvenilir, zeki, başarılı)
Sofistike (Üst sınıf, alımlı)
Sağlamlık (Dışa dönük, dayanıklı)
Kişisel Faktörler-Marka kişiliği
Chapter 5- slide 23
Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Tüketici davranışlarını etkileyen
faktörler
Açıklık Sorumluluk
Dışa
Dönüklük
Uyumluluk
Duygusal
Denge
5 Faktör kişilik kuramı
Doç. Dr. Erol
USTAAHMETOĞLU
Chapter 5- slide 24
Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Tüketici davranışlarını etkileyen
faktörler
Kişilik
• Açıklık - sanatı takdir, his, macera, sıra dışı fikirler, hayal kurma, merak
ve çeşitli deneyimler.
• Sorumluluk - öz disiplin göstermeye yönelim, sorumluluk sahibi olarak
hareket etme ve başarı için azimli olma; kendiliğinden olan yerine planlı
hareket etme.
• Dışa dönüklük - enerji, olumlu duygular ve diğerlerinin ortaklığını ve
teşvikini aramaya eğilim.
• Uyumluluk - şüpheli ve zıt olmaktan çok merhametli ve yardıma hazır
olmaya eğilim.
• Duygusal denge - öfke, kaygı, bunalım veya alınganlık gibi tatsız
duyguları kolayca yaşama eğilimi; bazen duygusal dengesizlik olarak da
adlandırılır.
Doç. Dr. Erol
USTAAHMETOĞLU
12.03.2018
Doç. Dr. Erol USTAAHMETOĞLU 5
Chapter 5- slide 25Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Tüketici davranışlarını etkileyen
faktörler
Psikolojik Faktörler
Motivasyon
Algılama
Öğrenme
İnanç ve tutumlar
Chapter 5- slide 26Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Tüketici davranışlarını etkileyen
faktörler
Psikolojik Faktörler
Motivasyon
Motivasyon: Bireyin hareketlerinin arkasında
bulunan psikoloji dilinde güdü adı verilen
güçtür. Davranışa enerji sağlayan
organizmanın içindeki ve çevredeki güçler
olarak tanımlanır.
Motivasyon araştırması: Tüketicinin gizli ve
bilinçsiz güdülerinin anlamak için yapılan
kalitatif araştırmalardır.
Chapter 5- slide 27
Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Tüketici davranışlarını etkileyen
faktörler
Saygı İhtiyacı
(Toplumda saygı, ve itibar görme, ün, statü sahibi olma, takdir)
Ait olma ve Sevgi İhtiyacı
(Arkadaşlık, Aile, Gruba ait olma,
sevme, sevilme)
Güvenlik İhtiyaçları
(Fiziksel, ekonomik ve sosyal, sağlık (barınma, korunma gibi)
Fizyolojik İhtiyaçlar
(Yeme, içme, uyku, cinsellik)
Başarma
İhtiyacı
(Kendini gerçekleştirme)
Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşiyi Teorisi
Chapter 5- slide 28
Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Temel varsayımları:
İhtiyaçlar davranışı doğurur, yönlendirir ve
sürmesini sağlar.
İhtiyaçlar hiyerarşik yapıdadır.
Alt seviyedeki ihtiyaç karşılanmadan, üst
seviyedeki ihtiyacın insanın davranışlarını
etkilemesi düşünülemez.
Karşılanmış bir ihtiyaç davranışı etkileyemez.
Tüketici davranışlarını etkileyen
faktörler
Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşiyi Teorisi
Chapter 5- slide 29
Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Chapter 5- slide 30
Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Tüketici davranışlarını etkileyen
faktörler
Algılama “Tüketicilerin dış dünyayı anlayıp kendi
içinde tutarlı bir yapı oluşturmak için çevreden
gelen uyarıcıları elde etme, sınıflandırma ve
yorumlama süreci” olarak tanımlanır.
Algılama tüketicinin dış dünyayı beş duyu ile nasıl
görüp değerlendirdiği ile ilgilidir. Tüketicilerin dış
çevreyi algılama biçimleri de satın alma
davranışları üzerinde etkili olmaktadır.
Psikolojik faktörler
12.03.2018
Doç. Dr. Erol USTAAHMETOĞLU 6
Chapter 5- slide 31Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Chapter 5- slide 32Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Chapter 5- slide 33
Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Tüketici davranışlarını etkileyen
faktörler
Seçici dikkat (Selective attention) insanların maruz
kaldıkları uyarıcıları fark etmesi
Seçici ayırt etme (Selective distortion) insanların
elde ettiği uyarıcıları inandığı gibi sınıflandırıp
yorumlayıp anlamlandırma çabası
Seçici Saklama (Selective retention) favoriniz olan
bir markanın iyi özelliklerini hatırlama eğilimi ve
rakip markanın iyi özelliklerini unutma eğilimidir. Ya
da İnançlarımızı destekleyen olumlu yaşantıların
daha kolay hatırlanması
Psikolojik Faktörler
Algılama
Chapter 5- slide 34
Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Tüketici davranışlarını etkileyen
faktörler
• Öğrenme bireyin davranışlarının
deneyim ve aşağıdaki etmenlerin
etkisiyle değişmesidir.
Psikolojik Faktörler
Güdüler Uyarıcı İpuçları
Tepki Güçlendirme
Chapter 5- slide 35
Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Tüketici davranışlarını etkileyen
faktörler
Psikolojik Faktörler
İnanç ve tutumlar
İnanç: Bireyin bir şey hakkında tanımlayıcı
düşüncesi:
İnanç, kişisel deneye veya dış kaynaklara
dayanan-doğru veya yanlış bilgileri, görüşleri
ve kanıları kapsar.
• Bilgisi (Knowledge)
• Fikirleri (Opinion)
• İnançları (Faith)
Chapter 5- slide 36
Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Tüketici davranışlarını etkileyen
faktörler
Tutum: Bireyin bir psikolojik objeye (birey
için anlam taşıyan bireyin farkında olduğu herhangi
bir soyut veya somut varlık) göreceli olarak
olumlu veya olumsuz yöndeki
öğrenilmiş eğilimidir.
Kişinin nesne veya fikre yönelik göreli
tutarlı değerlendirmeleri, hisleri ve
eğilimini ifade eder.
Psikolojik Faktörler
12.03.2018
Doç. Dr. Erol USTAAHMETOĞLU 7
Chapter 5- slide 37Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Satın alma karar türleri
Chapter 5- slide 38Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Satın alma karar türleri
Karmaşık satın alma: Tüketicilerin yüksek
ilgilenimli olduğu ve markalar arasında önemli fark
algıladığı durumda ortaya çıkan satın alma
davranışıdır. Ürünün pahalı olması, riskinin yüksek
olması, sıklıkla satın alınan bir ürün olmaması,
tüketicinin kendini ifade ettiği bir ürün olması
durumunda ortaya çıkar.
Chapter 5- slide 39
Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Satın alma karar türleri
Gerilimi azaltan satın alma davranışı
Tüketiciler ürün üzerinde yoğun bir şekilde bilgi
işleme gayreti içinde olurlar. Bunun nedenleri
ürünün pahalı olması, sıklıkla satın alınan bir
ürün olmaması, riskli olması ile açıklanabilir. Bu
tür koşullar altında tüketici, ihtiyacını
karşılayacak ürün veya markaların neler
olduğunu araştıracak, uygun fiyat veya ödeme
kolaylığı sağlayan ürünü tercih edecektir.
Chapter 5- slide 40
Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Satın alma karar türleri
Otomatik satın alma davranışı
Tüketicilerin düşük ilgilenim sahibi olduğu ve
markalar arasındaki farkların görece az
Tüketiciler; su, tuz, sakız, kâğıt mendil gibi
ürünleri satın alırken çok az düşünürler. Satış
noktasına gidip kolayca ve hızlı biçimde ürünü
satın alırlar.
Chapter 5- slide 41
Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Satın alma karar türleri
Çeşitlilik arayan satın alma davranışı
Tüketicilerin düşük ilgilenim sahibi olduğu ve
markalar arasında belirgin fark vardır.
Tüketiciler bu tür ürünlerin üzerinde fazla
düşünmemelerine rağmen markalar arasında
belirgin farklılıklar vardır. Tüketicilerin markalar
arasında geçişler yapması ürün/markadan
memnun kalmamalarından değil, değişik
marka/ürün deneyimi elde etmeye yönelik
isteklerinden kaynaklanmaktadır.
Chapter 5- slide 42
Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Satın alma karar süreci
İhtiyacın ortaya çıkışı
Bilgi toplama
Alternatiflerin değerlendirilmesi
Satın alma eylemi
Satın alma sonrası değerlendirme
Doç. Dr. Erol
USTAAHMETOĞLU
12.03.2018
Doç. Dr. Erol USTAAHMETOĞLU 8
Chapter 5- slide 43Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Satın alma karar süreci
İhtiyacın ortaya çıkışı
Chapter 5- slide 44Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Kişisel
kaynaklar
Satın alma karar süreci
Bilgi Toplama
Doç. Dr. Erol
USTAAHMETOĞLU
44
Chapter 5- slide 45
Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Satın alma karar süreci
Bilgi toplama
Tüketici neden bilgi toplar. Tüketici riski
azaltmak için bilgiye ihtiyaç duyar.
• Finansal risk
• Zaman riski
• Performans
• Sosyal risk
• Psikolojik risk
Doç. Dr. Erol
USTAAHMETOĞLU
45
Chapter 5- slide 46
Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Satın alma karar süreci
• Kişisel kaynaklar—aile arkadaşlar
• Ticari kaynaklar —reklam, internet
• Kamusal kaynaklar—medya, tüketici
örgütleri
• Deneyimsel kaynaklar—el ile yoklama,
giyinme, 5 duyu ile test etme, ürünü
kullanma
Bilgi toplama
Chapter 5- slide 47
Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Satın alma karar süreci
• Fiyat, kalite, ödeme kolaylıkları, özellik,
marka, garanti satış sonrası hizmetler
gibi alternatifler arasından seçim yapma
süreci
• Bazen tüketici kararını tekrar gözden
geçirir erteler, iptal eder.
Alternatiflerin değerlendirilmesi
Chapter 5- slide 48
Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Satın alma karar süreci
• En tercih edilen markayı satın
alabilir/almayabilir
• Satın alma kararı aşağıdaki etmenler
etkilenir:
– Diğerlerinin tutumları
– Beklenmeyen durumsal faktörler
– Durumsal faktörler
– İndirim beklentisi yeni model beklentisi
Satın alma eylemi
12.03.2018
Doç. Dr. Erol USTAAHMETOĞLU 9
Chapter 5- slide 49Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Satın alma karar süreci
• Tatmin veya tatminsizlik ortaya çıkabilir
• Buna neden olarak:
– Tüketici beklentileri
– Ürünün algılanan performansı
• Tüketici beklentisi ile gerçekleşen durum
arasındaki fark arttıkça tatminsizlik de
artacaktır.
• Bilişsel çelişki yaşayarak rahatsız olabilir.
• Satın alma sonrası tatmin müşteri yaşam
boyu değerini korur ve arttırır,
Satın alma sonrası değerlendirme
Chapter 5- slide 50Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Yeni ürünlerde satın alma karar
süreci
Benimseme süreci Ürün ilk çıktığı andan
ürünün geniş kitlelere kadar yayılması
sürecidir.
• Bu sürecin aşamaları:
Dikkat İlgi Değerlendirme Deneme Benimseme
Chapter 5- slide 51
Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
X – 2 б X – б X + бX
Erken
Benimseyenler
% 13,5
Erken
Çoğunluk
% 34
Geç
Çoğunluk
% 34
Geç
Kalanlar
% 16
Yenilikçiler
% 2,5
Yeni ürünlerde satın alma karar süreci
Yeni ürün benimseme süreci
Doç. Dr. Erol
USTAAHMETOĞLU
51
Chapter 5- slide 52
Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Yeni ürünlerde satın alma karar
süreci
Yeni ürün benimsemede etkili olan
unsurlar
Göreli
avantajı
Uyumluluğu Karmaşıklığı
Bölünebilirlik
Tamamlayıcı parçaların fiyatı
İletişim
Doç. Dr. Erol
USTAAHMETOĞLU
Chapter 5- slide 53
Copyright © 2010 Pearson Education, Inc.
Publishing as Prentice Hall
Ödevler
• Ustaahmetoğlu, Erol. ve Çakıroğlu, I.(2013). "Yaşam Tarzı ile
Perakende Markası Tercihi Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi
Üzerine Bir Araştırma", 18. Ulusal Pazarlama Kongresi, ss135-144.
Kars, 19-22 Haziran 2013,
• Ustaahmetoğlu, Erol ve Aydın, Kenan (2009). "Satış Personelinin
Kişilik Özellikleri Satış Performansını Etkiler mi?", Pİ (Pazarlama
ve İletişim Kültürü Dergisi), Yıl 2009 Sayı: 4, Güz: ss: 56-61.
• Ustaahmetoğlu, E, (2015). Tat Algısı için Dilden Daha Fazlası mı
Gerekli? Tat Testi Üzerine Bir Uygulama, Anadolu Üniversitesi
Sosyal Bilimler Dergisi, 15 (3), 127-134.
• Facebook üzerinden Forum Trabzon, Vestel, Unilever firmalarını
inceleyeniz.
• Şu anda yokum, bilinçaltıma mesaj
bırakabilirsiniz…http://yalansavar.org/2012/05/15/su-anda-yokum-
bilincaltima-mesaj-birakabilirsiniz/
Doç. Dr. Erol USTAAHMETOĞLU

More Related Content

What's hot (20)

Chapter 6e
Chapter 6eChapter 6e
Chapter 6e
 
Chapter 1e
Chapter 1eChapter 1e
Chapter 1e
 
Chapter 14e
Chapter 14eChapter 14e
Chapter 14e
 
Chapter 12e
Chapter 12eChapter 12e
Chapter 12e
 
Chapter 3e
Chapter 3eChapter 3e
Chapter 3e
 
Chapter 9e
Chapter 9eChapter 9e
Chapter 9e
 
Chapter 18e
Chapter 18eChapter 18e
Chapter 18e
 
Chapter 10e
Chapter 10eChapter 10e
Chapter 10e
 
Chapter 2e
Chapter 2eChapter 2e
Chapter 2e
 
Chapter 17e
Chapter 17eChapter 17e
Chapter 17e
 
PAZARLAMA STRATEJİLERİ EĞİTİMİ
PAZARLAMA STRATEJİLERİ EĞİTİMİPAZARLAMA STRATEJİLERİ EĞİTİMİ
PAZARLAMA STRATEJİLERİ EĞİTİMİ
 
yeni ürün ve yeni pazarlara giriş stratejileri
yeni ürün ve yeni pazarlara giriş stratejileriyeni ürün ve yeni pazarlara giriş stratejileri
yeni ürün ve yeni pazarlara giriş stratejileri
 
Chapter 19e
Chapter 19eChapter 19e
Chapter 19e
 
3. bölüm mal (ürün) i̇şletme 2014
3. bölüm mal (ürün)   i̇şletme 20143. bölüm mal (ürün)   i̇şletme 2014
3. bölüm mal (ürün) i̇şletme 2014
 
Stratejik Pazarlama ve Marka Yönetimi
Stratejik Pazarlama ve Marka YönetimiStratejik Pazarlama ve Marka Yönetimi
Stratejik Pazarlama ve Marka Yönetimi
 
2 hedef pazar seçimi-konumlandırma-serkan
2 hedef pazar seçimi-konumlandırma-serkan2 hedef pazar seçimi-konumlandırma-serkan
2 hedef pazar seçimi-konumlandırma-serkan
 
Türkiyede pazarlama pratiği
Türkiyede pazarlama pratiğiTürkiyede pazarlama pratiği
Türkiyede pazarlama pratiği
 
Rekabet Stratejileri:Ebay& Boyner T-box Stratejileri
Rekabet Stratejileri:Ebay& Boyner T-box StratejileriRekabet Stratejileri:Ebay& Boyner T-box Stratejileri
Rekabet Stratejileri:Ebay& Boyner T-box Stratejileri
 
Rekabet Ve KonumlandıRma Stratejileri
Rekabet Ve KonumlandıRma StratejileriRekabet Ve KonumlandıRma Stratejileri
Rekabet Ve KonumlandıRma Stratejileri
 
Konumlandırma nedir
Konumlandırma nedirKonumlandırma nedir
Konumlandırma nedir
 

Similar to Chapter 5e

Tüketici davranışlarını etkileyen sosyal ve kültürel faktörler
Tüketici davranışlarını etkileyen sosyal ve kültürel faktörlerTüketici davranışlarını etkileyen sosyal ve kültürel faktörler
Tüketici davranışlarını etkileyen sosyal ve kültürel faktörlerDidem Papatya, MBA
 
1 pazarlama-cevre
1 pazarlama-cevre1 pazarlama-cevre
1 pazarlama-cevrecll-o
 
1 pazarlama-cevre-2
1 pazarlama-cevre-21 pazarlama-cevre-2
1 pazarlama-cevre-2cll-o
 
Pazarlama çevresi
Pazarlama çevresiPazarlama çevresi
Pazarlama çevresiKeskin Bicak
 
Satıştan Pazarlamaya Strateji Kullanımı
Satıştan Pazarlamaya Strateji KullanımıSatıştan Pazarlamaya Strateji Kullanımı
Satıştan Pazarlamaya Strateji KullanımıSEKTORA
 
Tüketici Davranışı
Tüketici DavranışıTüketici Davranışı
Tüketici DavranışıUfuk
 
Tuketici Odaklı Pazarlama Caginda Arastirma Meltem Gunyuzlu 18.04.2008
Tuketici Odaklı Pazarlama Caginda Arastirma Meltem Gunyuzlu 18.04.2008Tuketici Odaklı Pazarlama Caginda Arastirma Meltem Gunyuzlu 18.04.2008
Tuketici Odaklı Pazarlama Caginda Arastirma Meltem Gunyuzlu 18.04.2008Meltem Gunyuzlu
 
İşletmelerde Stratejik Analiz
İşletmelerde Stratejik Analiz İşletmelerde Stratejik Analiz
İşletmelerde Stratejik Analiz Hatice Gül
 
Stratejik Yönetim ve Unsurları - Bölüm 3
Stratejik Yönetim ve Unsurları - Bölüm 3Stratejik Yönetim ve Unsurları - Bölüm 3
Stratejik Yönetim ve Unsurları - Bölüm 3Rserit
 
Satin alma karar süreci̇
Satin alma karar süreci̇Satin alma karar süreci̇
Satin alma karar süreci̇mehmet yentur
 
Satin alma karar süreci̇
Satin alma karar süreci̇Satin alma karar süreci̇
Satin alma karar süreci̇Mehmet Yentur
 
Kurumsal sosyal sorumluluk, is etigi ve etik
Kurumsal sosyal sorumluluk, is etigi ve etikKurumsal sosyal sorumluluk, is etigi ve etik
Kurumsal sosyal sorumluluk, is etigi ve etikilker serdar
 
D U R U M A N A Lİ Zİ M D
D U R U M  A N A Lİ Zİ  M DD U R U M  A N A Lİ Zİ  M D
D U R U M A N A Lİ Zİ M DMehmet DURUK
 
Tüketici Satın Alma Süreci
Tüketici Satın Alma SüreciTüketici Satın Alma Süreci
Tüketici Satın Alma Sürecimehmetolcay
 
Swot anali̇zi̇ ve pest anali̇zi̇
Swot anali̇zi̇ ve pest anali̇zi̇Swot anali̇zi̇ ve pest anali̇zi̇
Swot anali̇zi̇ ve pest anali̇zi̇hilalaydntepe
 
Tuketici psikolojisi sunumu ulas basar gezgin
Tuketici psikolojisi sunumu ulas basar gezginTuketici psikolojisi sunumu ulas basar gezgin
Tuketici psikolojisi sunumu ulas basar gezginUlaş Başar Gezgin
 
Genel Çevre Analizi
Genel Çevre AnaliziGenel Çevre Analizi
Genel Çevre Analiziatiker
 
sosyalpazarlama sunum
sosyalpazarlama sunumsosyalpazarlama sunum
sosyalpazarlama sunumOMActivities
 

Similar to Chapter 5e (20)

Tüketici davranışlarını etkileyen sosyal ve kültürel faktörler
Tüketici davranışlarını etkileyen sosyal ve kültürel faktörlerTüketici davranışlarını etkileyen sosyal ve kültürel faktörler
Tüketici davranışlarını etkileyen sosyal ve kültürel faktörler
 
1 pazarlama-cevre
1 pazarlama-cevre1 pazarlama-cevre
1 pazarlama-cevre
 
1 pazarlama-cevre-2
1 pazarlama-cevre-21 pazarlama-cevre-2
1 pazarlama-cevre-2
 
Pazarlama çevresi
Pazarlama çevresiPazarlama çevresi
Pazarlama çevresi
 
Satıştan Pazarlamaya Strateji Kullanımı
Satıştan Pazarlamaya Strateji KullanımıSatıştan Pazarlamaya Strateji Kullanımı
Satıştan Pazarlamaya Strateji Kullanımı
 
Tüketici Davranışı
Tüketici DavranışıTüketici Davranışı
Tüketici Davranışı
 
Tuketici Odaklı Pazarlama Caginda Arastirma Meltem Gunyuzlu 18.04.2008
Tuketici Odaklı Pazarlama Caginda Arastirma Meltem Gunyuzlu 18.04.2008Tuketici Odaklı Pazarlama Caginda Arastirma Meltem Gunyuzlu 18.04.2008
Tuketici Odaklı Pazarlama Caginda Arastirma Meltem Gunyuzlu 18.04.2008
 
İşletmelerde Stratejik Analiz
İşletmelerde Stratejik Analiz İşletmelerde Stratejik Analiz
İşletmelerde Stratejik Analiz
 
Stratejik Yönetim ve Unsurları - Bölüm 3
Stratejik Yönetim ve Unsurları - Bölüm 3Stratejik Yönetim ve Unsurları - Bölüm 3
Stratejik Yönetim ve Unsurları - Bölüm 3
 
Satin alma karar süreci̇
Satin alma karar süreci̇Satin alma karar süreci̇
Satin alma karar süreci̇
 
Satin alma karar süreci̇
Satin alma karar süreci̇Satin alma karar süreci̇
Satin alma karar süreci̇
 
Kurumsal sosyal sorumluluk, is etigi ve etik
Kurumsal sosyal sorumluluk, is etigi ve etikKurumsal sosyal sorumluluk, is etigi ve etik
Kurumsal sosyal sorumluluk, is etigi ve etik
 
Tüketici Davranışları
Tüketici DavranışlarıTüketici Davranışları
Tüketici Davranışları
 
D U R U M A N A Lİ Zİ M D
D U R U M  A N A Lİ Zİ  M DD U R U M  A N A Lİ Zİ  M D
D U R U M A N A Lİ Zİ M D
 
Tüketici Satın Alma Süreci
Tüketici Satın Alma SüreciTüketici Satın Alma Süreci
Tüketici Satın Alma Süreci
 
Swot anali̇zi̇ ve pest anali̇zi̇
Swot anali̇zi̇ ve pest anali̇zi̇Swot anali̇zi̇ ve pest anali̇zi̇
Swot anali̇zi̇ ve pest anali̇zi̇
 
Tuketici psikolojisi sunumu ulas basar gezgin
Tuketici psikolojisi sunumu ulas basar gezginTuketici psikolojisi sunumu ulas basar gezgin
Tuketici psikolojisi sunumu ulas basar gezgin
 
Genel Çevre Analizi
Genel Çevre AnaliziGenel Çevre Analizi
Genel Çevre Analizi
 
Değişim: Neden ve Nasıl?
Değişim: Neden ve Nasıl?Değişim: Neden ve Nasıl?
Değişim: Neden ve Nasıl?
 
sosyalpazarlama sunum
sosyalpazarlama sunumsosyalpazarlama sunum
sosyalpazarlama sunum
 

Chapter 5e

  • 1. 12.03.2018 Doç. Dr. Erol USTAAHMETOĞLU 1 Chapter 5- slide 1Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Ünite 5 Tüketici Pazarı ve Tüketici Satın Alma Davranışı Doç. Dr. Erol USTAAHMETOĞLU RTEÜ-İİBF ® Chapter 5- slide 2Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Tüketici Pazarı ve Tüketici Satın Alma Davranışı • Tüketici davranış modeli • Tüketici davranışlarını etkileyen faktörler • Satın alma karar türleri • Satın alma karar süreci • Yeni ürünlerde satın alma karar süreci Konu akışı Chapter 5- slide 3 Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall • Tüketici satın alma davranışları kendisi veya çevresindekilerin tüketimi için mal ve hizmet satın alımını gerçekleştiren son tüketicidir. • Tüketici, kendisi veya etrafındakilerin ihtiyacını karşılama ve ürünü satın alma yeteneği olan potansiyel kişi • Tüketici pazarı ise nihai tüketicilerin bütün kişisel tüketimini ifade eder. Tüketici Davranışı Modelleri Chapter 5- slide 4 Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Satın Alma Davranışı Modeli Çevre Pazarlama Diğer Ürün Ekonomik Fiyat Teknolojik Dağıtım Sosyal Tutundurma Kültürel Kara Kutu • Müşterinin özellikleri • Satın alma karar süreci Tüketici tepkisi • Tutum ve tercihler • Satın alma davranışı; ne satın alıyor, ne zaman, nereden, ne kadar ve nasıl Chapter 5- slide 5 Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Tüketici Davranışını Etkileyen Faktörler Kültürel Kültür Alt kültür Sosyal sınıf Sosyal Referans Grupları Aile Roller ve statüler Kişisel Yaş ve yaşam eğrisi Meslek Ekonomik durum Yaşam tarzı Psikolojik Motivasyon Algılama Öğrenme İnanç Tutumlar TÜKETİCİ Doç. Dr. Erol USTAAHMETOĞLU 5 Chapter 5- slide 6 Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Kültür: Aile veya diğer önemli kurumlar yoluyla öğrenilmiş değerler, algılar, istek ve davranışlardır. Tüketici davranışlarını etkileyen faktörler
  • 2. 12.03.2018 Doç. Dr. Erol USTAAHMETOĞLU 2 Chapter 5- slide 7Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Sosyal Sınıf: Toplumun görece kalıcı ve hiyerarşik bölümlerinin benzer değer yargıları, ilgi ve davranışlarının olduğu gruptur. Sosyal sınıflar: meslek, gelir, eğitim, gibi değişkenlerin birlikte değerlendirilmesi ile ölçülür. Tüketici davranışlarını etkileyen faktörler Chapter 5- slide 8Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Tüketici davranışlarını etkileyen faktörler Üye olunan gruplar • Kişinin doğrudan etkilendiği ve aralarında yüz yüze ilişki bulunan gruplardır. Arzulanan gruplar • Arzulanıp dahil olmak istenilen gruplardır. Arada temas ve iletişim yoktur. Referans grupları • Tutum davranışlarında o grupları referans alıp göre şekillendirir. Sosyal Faktörler Gruplar ve sosyal ağlar Chapter 5- slide 9 Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Tüketici davranışlarını etkileyen faktörler Gruplar ve sosyal ağlar DanışmaGrubu Doğrudan yüz yüze üyelik Birincil gruplar küçük ve biçimsel değil İkincil gruplar Büyük ve biçimsel Dolaylı üyelik yok Üye olunan gruplar Üye olunmak istenen gruplar Üye olunmak istenmeyen gruplar Chapter 5- slide 10 Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Tüketici davranışlarını etkileyen faktörler • Kulaktan kulağa etki ve internet üzerinden konuşmaların yayılması (buzz) – Referans grubu olarak kanaat önderleri diğer kişilerin tutum ve davranışlarını etkileme gücüne sahiptir. – Yeni tutum ve davranışların benimsenmesine çalışırlar. – Pazarlama yöneticileri kanaat önderlerini marka elçisi olarak tanımlamaktadır. Gruplar ve sosyal ağlar Chapter 5- slide 11 Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Tüketici davranışlarını etkileyen faktörler Sosyal Faktörler Gruplar ve sosyal ağlar • Online sosyal ağlar bir tür online topluluklar olup burada insanlar sosyalleşmekte, bilgi ve fikir alışverişinde bulunmaktadırlar. • Bloglar, Sosyal ağlar, Youtube, Forumlar, gruplar Chapter 5- slide 12Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall
  • 3. 12.03.2018 Doç. Dr. Erol USTAAHMETOĞLU 3 Chapter 5- slide 13Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Tüketici davranışlarını etkileyen faktörler • Aile toplum içinde satın alma organizasyonu içinde önemli bir yere sahiptir. • Gruplar, arkadaşlar, aile, dernek, vakıflar, iş ortamında kişilerin kendilerini ait hissettikleri sosyal rol ve statüleri vardır. Sosyal Faktörler- Aile Chapter 5- slide 14Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Tüketici davranışlarını etkileyen faktörler • Yaş ve aile yaşam eğrisi (yaşama döngüsü) • Kanada kraliyet bankası (RBC) sınıflandırması – Gençler—18 yaş altı – Hayata atılanlar—18-35 yaş arası – İnşa edenler—35-50 yaş arası – Biriktirenler—50–60 yaş arası – Muhafaza edenler—60 yaş üstü Kişisel faktörler Chapter 5- slide 15 Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Tüketici davranışlarını etkileyen faktörler Meslek: Kişinin mesleği mal hizmet satın alma kararları üzerinde etkilidir. Ekonomik durumu:kişinin gelirindeki değişimler satın alma kararlarını etkiler Kişisel Faktörler Kişisel aylık gelir Tasarrufları Diğer gelirleri Chapter 5- slide 16 Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Tüketici davranışlarını etkileyen faktörler Kişisel Faktörler Yaşam Tarzı: Tüketicilerin yaşamlarını ve boş zamanları nasıl geçirdiğine ek olarak paralarını nasıl harcadığı ile ilgili tercihlerini ifade eden tüketim özellikleridir. (Assael, 2004:280; Solomon, 2010:209). Faaliyetler, İlgileri, Fikirler (FİF –AIO activities, interests, opinions) “Tüketicilerin faaliyetleri, ilgileri ve fikirleri de dahil olmak üzere, yaşamlarını nasıl yürüttükleri ile ilgilidir” biçimindedir (Wells ve Tigert, 1971; Kaynak ve Kara, 2001:458). Faaliyetler (iş, hobi, alışveriş, sosyal etkinlik) İlgiler (beslenme, moda, aile, eğlenme) Fikirler (kendisi, çevresi, sosyal konular, politika, iş dünyası, ürünler) Chapter 5- slide 17 Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Chapter 5- slide 18 Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Tüketici davranışlarını etkileyen faktörler Değer: Bir sosyal grubun veya toplumun kendi varlık, birlik, işleyiş ve devamını sağlayıp sürdürebilmesi için üyelerinin çoğunluğu tarafından doğru ve gerekli oldukları kabul edilen; onların ortak duygu, düşünce, amaç ve menfaatini yansıtan genelleştirilmiş temel ahlaki ilke veya inançlardır. Değerler
  • 4. 12.03.2018 Doç. Dr. Erol USTAAHMETOĞLU 4 Chapter 5- slide 19Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Tüketici davranışlarını etkileyen faktörler Değerler Chapter 5- slide 20Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Tüketici davranışlarını etkileyen faktörler Ülkemizde Genel Değerler Olumlu değerler: Kahramanlık, yurtseverlik, mertlik, dindarlık, kanaatkarlık, tutumluluk, misafirperverlik, hayırseverlik, saygı-hürmet, ciddilik, ağırbaşlılık, alçakgönüllülük, hoşgörülük, namus-şeref Olumsuz değerler: Cahillik, hilekarlık, kurnazlık, saldırganlık, pis olma, hurafecilik, bencillik, ihmalkarlık, tembellik, hainlik, zalim olma, kin gütme Chapter 5- slide 21 Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Tüketici davranışlarını etkileyen faktörler • Kişilik ve Benlik – Bir insanı başkalarından ayırt eden bireye özgü kalıcı ve tutarlı; bedensel, zihinsel ve psikolojik özellikler seti Marka kişiliği için ülkemiz için yapılan çalışma Aksoy ve Özsomer (2007) marka kişiliğini “Yetkinlik, “Heyecan”, “ Geleneksellik” ve “Androjenlik” olarak tanımlamıştır. Kişisel Faktörler Chapter 5- slide 22 Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Tüketici davranışlarını etkileyen faktörler Aaker’a (1997) göre marka kişiliği boyutları; Samimiyet (Gerçekçi, dürüst, erdemli, neşeli) Heyecan (Cesur, canlı, hayal gücü kuvvetli, güncel) Kabiliyet (Güvenilir, zeki, başarılı) Sofistike (Üst sınıf, alımlı) Sağlamlık (Dışa dönük, dayanıklı) Kişisel Faktörler-Marka kişiliği Chapter 5- slide 23 Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Tüketici davranışlarını etkileyen faktörler Açıklık Sorumluluk Dışa Dönüklük Uyumluluk Duygusal Denge 5 Faktör kişilik kuramı Doç. Dr. Erol USTAAHMETOĞLU Chapter 5- slide 24 Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Tüketici davranışlarını etkileyen faktörler Kişilik • Açıklık - sanatı takdir, his, macera, sıra dışı fikirler, hayal kurma, merak ve çeşitli deneyimler. • Sorumluluk - öz disiplin göstermeye yönelim, sorumluluk sahibi olarak hareket etme ve başarı için azimli olma; kendiliğinden olan yerine planlı hareket etme. • Dışa dönüklük - enerji, olumlu duygular ve diğerlerinin ortaklığını ve teşvikini aramaya eğilim. • Uyumluluk - şüpheli ve zıt olmaktan çok merhametli ve yardıma hazır olmaya eğilim. • Duygusal denge - öfke, kaygı, bunalım veya alınganlık gibi tatsız duyguları kolayca yaşama eğilimi; bazen duygusal dengesizlik olarak da adlandırılır. Doç. Dr. Erol USTAAHMETOĞLU
  • 5. 12.03.2018 Doç. Dr. Erol USTAAHMETOĞLU 5 Chapter 5- slide 25Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Tüketici davranışlarını etkileyen faktörler Psikolojik Faktörler Motivasyon Algılama Öğrenme İnanç ve tutumlar Chapter 5- slide 26Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Tüketici davranışlarını etkileyen faktörler Psikolojik Faktörler Motivasyon Motivasyon: Bireyin hareketlerinin arkasında bulunan psikoloji dilinde güdü adı verilen güçtür. Davranışa enerji sağlayan organizmanın içindeki ve çevredeki güçler olarak tanımlanır. Motivasyon araştırması: Tüketicinin gizli ve bilinçsiz güdülerinin anlamak için yapılan kalitatif araştırmalardır. Chapter 5- slide 27 Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Tüketici davranışlarını etkileyen faktörler Saygı İhtiyacı (Toplumda saygı, ve itibar görme, ün, statü sahibi olma, takdir) Ait olma ve Sevgi İhtiyacı (Arkadaşlık, Aile, Gruba ait olma, sevme, sevilme) Güvenlik İhtiyaçları (Fiziksel, ekonomik ve sosyal, sağlık (barınma, korunma gibi) Fizyolojik İhtiyaçlar (Yeme, içme, uyku, cinsellik) Başarma İhtiyacı (Kendini gerçekleştirme) Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşiyi Teorisi Chapter 5- slide 28 Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Temel varsayımları: İhtiyaçlar davranışı doğurur, yönlendirir ve sürmesini sağlar. İhtiyaçlar hiyerarşik yapıdadır. Alt seviyedeki ihtiyaç karşılanmadan, üst seviyedeki ihtiyacın insanın davranışlarını etkilemesi düşünülemez. Karşılanmış bir ihtiyaç davranışı etkileyemez. Tüketici davranışlarını etkileyen faktörler Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşiyi Teorisi Chapter 5- slide 29 Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Chapter 5- slide 30 Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Tüketici davranışlarını etkileyen faktörler Algılama “Tüketicilerin dış dünyayı anlayıp kendi içinde tutarlı bir yapı oluşturmak için çevreden gelen uyarıcıları elde etme, sınıflandırma ve yorumlama süreci” olarak tanımlanır. Algılama tüketicinin dış dünyayı beş duyu ile nasıl görüp değerlendirdiği ile ilgilidir. Tüketicilerin dış çevreyi algılama biçimleri de satın alma davranışları üzerinde etkili olmaktadır. Psikolojik faktörler
  • 6. 12.03.2018 Doç. Dr. Erol USTAAHMETOĞLU 6 Chapter 5- slide 31Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Chapter 5- slide 32Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Chapter 5- slide 33 Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Tüketici davranışlarını etkileyen faktörler Seçici dikkat (Selective attention) insanların maruz kaldıkları uyarıcıları fark etmesi Seçici ayırt etme (Selective distortion) insanların elde ettiği uyarıcıları inandığı gibi sınıflandırıp yorumlayıp anlamlandırma çabası Seçici Saklama (Selective retention) favoriniz olan bir markanın iyi özelliklerini hatırlama eğilimi ve rakip markanın iyi özelliklerini unutma eğilimidir. Ya da İnançlarımızı destekleyen olumlu yaşantıların daha kolay hatırlanması Psikolojik Faktörler Algılama Chapter 5- slide 34 Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Tüketici davranışlarını etkileyen faktörler • Öğrenme bireyin davranışlarının deneyim ve aşağıdaki etmenlerin etkisiyle değişmesidir. Psikolojik Faktörler Güdüler Uyarıcı İpuçları Tepki Güçlendirme Chapter 5- slide 35 Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Tüketici davranışlarını etkileyen faktörler Psikolojik Faktörler İnanç ve tutumlar İnanç: Bireyin bir şey hakkında tanımlayıcı düşüncesi: İnanç, kişisel deneye veya dış kaynaklara dayanan-doğru veya yanlış bilgileri, görüşleri ve kanıları kapsar. • Bilgisi (Knowledge) • Fikirleri (Opinion) • İnançları (Faith) Chapter 5- slide 36 Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Tüketici davranışlarını etkileyen faktörler Tutum: Bireyin bir psikolojik objeye (birey için anlam taşıyan bireyin farkında olduğu herhangi bir soyut veya somut varlık) göreceli olarak olumlu veya olumsuz yöndeki öğrenilmiş eğilimidir. Kişinin nesne veya fikre yönelik göreli tutarlı değerlendirmeleri, hisleri ve eğilimini ifade eder. Psikolojik Faktörler
  • 7. 12.03.2018 Doç. Dr. Erol USTAAHMETOĞLU 7 Chapter 5- slide 37Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Satın alma karar türleri Chapter 5- slide 38Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Satın alma karar türleri Karmaşık satın alma: Tüketicilerin yüksek ilgilenimli olduğu ve markalar arasında önemli fark algıladığı durumda ortaya çıkan satın alma davranışıdır. Ürünün pahalı olması, riskinin yüksek olması, sıklıkla satın alınan bir ürün olmaması, tüketicinin kendini ifade ettiği bir ürün olması durumunda ortaya çıkar. Chapter 5- slide 39 Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Satın alma karar türleri Gerilimi azaltan satın alma davranışı Tüketiciler ürün üzerinde yoğun bir şekilde bilgi işleme gayreti içinde olurlar. Bunun nedenleri ürünün pahalı olması, sıklıkla satın alınan bir ürün olmaması, riskli olması ile açıklanabilir. Bu tür koşullar altında tüketici, ihtiyacını karşılayacak ürün veya markaların neler olduğunu araştıracak, uygun fiyat veya ödeme kolaylığı sağlayan ürünü tercih edecektir. Chapter 5- slide 40 Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Satın alma karar türleri Otomatik satın alma davranışı Tüketicilerin düşük ilgilenim sahibi olduğu ve markalar arasındaki farkların görece az Tüketiciler; su, tuz, sakız, kâğıt mendil gibi ürünleri satın alırken çok az düşünürler. Satış noktasına gidip kolayca ve hızlı biçimde ürünü satın alırlar. Chapter 5- slide 41 Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Satın alma karar türleri Çeşitlilik arayan satın alma davranışı Tüketicilerin düşük ilgilenim sahibi olduğu ve markalar arasında belirgin fark vardır. Tüketiciler bu tür ürünlerin üzerinde fazla düşünmemelerine rağmen markalar arasında belirgin farklılıklar vardır. Tüketicilerin markalar arasında geçişler yapması ürün/markadan memnun kalmamalarından değil, değişik marka/ürün deneyimi elde etmeye yönelik isteklerinden kaynaklanmaktadır. Chapter 5- slide 42 Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Satın alma karar süreci İhtiyacın ortaya çıkışı Bilgi toplama Alternatiflerin değerlendirilmesi Satın alma eylemi Satın alma sonrası değerlendirme Doç. Dr. Erol USTAAHMETOĞLU
  • 8. 12.03.2018 Doç. Dr. Erol USTAAHMETOĞLU 8 Chapter 5- slide 43Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Satın alma karar süreci İhtiyacın ortaya çıkışı Chapter 5- slide 44Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Kişisel kaynaklar Satın alma karar süreci Bilgi Toplama Doç. Dr. Erol USTAAHMETOĞLU 44 Chapter 5- slide 45 Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Satın alma karar süreci Bilgi toplama Tüketici neden bilgi toplar. Tüketici riski azaltmak için bilgiye ihtiyaç duyar. • Finansal risk • Zaman riski • Performans • Sosyal risk • Psikolojik risk Doç. Dr. Erol USTAAHMETOĞLU 45 Chapter 5- slide 46 Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Satın alma karar süreci • Kişisel kaynaklar—aile arkadaşlar • Ticari kaynaklar —reklam, internet • Kamusal kaynaklar—medya, tüketici örgütleri • Deneyimsel kaynaklar—el ile yoklama, giyinme, 5 duyu ile test etme, ürünü kullanma Bilgi toplama Chapter 5- slide 47 Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Satın alma karar süreci • Fiyat, kalite, ödeme kolaylıkları, özellik, marka, garanti satış sonrası hizmetler gibi alternatifler arasından seçim yapma süreci • Bazen tüketici kararını tekrar gözden geçirir erteler, iptal eder. Alternatiflerin değerlendirilmesi Chapter 5- slide 48 Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Satın alma karar süreci • En tercih edilen markayı satın alabilir/almayabilir • Satın alma kararı aşağıdaki etmenler etkilenir: – Diğerlerinin tutumları – Beklenmeyen durumsal faktörler – Durumsal faktörler – İndirim beklentisi yeni model beklentisi Satın alma eylemi
  • 9. 12.03.2018 Doç. Dr. Erol USTAAHMETOĞLU 9 Chapter 5- slide 49Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Satın alma karar süreci • Tatmin veya tatminsizlik ortaya çıkabilir • Buna neden olarak: – Tüketici beklentileri – Ürünün algılanan performansı • Tüketici beklentisi ile gerçekleşen durum arasındaki fark arttıkça tatminsizlik de artacaktır. • Bilişsel çelişki yaşayarak rahatsız olabilir. • Satın alma sonrası tatmin müşteri yaşam boyu değerini korur ve arttırır, Satın alma sonrası değerlendirme Chapter 5- slide 50Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Yeni ürünlerde satın alma karar süreci Benimseme süreci Ürün ilk çıktığı andan ürünün geniş kitlelere kadar yayılması sürecidir. • Bu sürecin aşamaları: Dikkat İlgi Değerlendirme Deneme Benimseme Chapter 5- slide 51 Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall X – 2 б X – б X + бX Erken Benimseyenler % 13,5 Erken Çoğunluk % 34 Geç Çoğunluk % 34 Geç Kalanlar % 16 Yenilikçiler % 2,5 Yeni ürünlerde satın alma karar süreci Yeni ürün benimseme süreci Doç. Dr. Erol USTAAHMETOĞLU 51 Chapter 5- slide 52 Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Yeni ürünlerde satın alma karar süreci Yeni ürün benimsemede etkili olan unsurlar Göreli avantajı Uyumluluğu Karmaşıklığı Bölünebilirlik Tamamlayıcı parçaların fiyatı İletişim Doç. Dr. Erol USTAAHMETOĞLU Chapter 5- slide 53 Copyright © 2010 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Ödevler • Ustaahmetoğlu, Erol. ve Çakıroğlu, I.(2013). "Yaşam Tarzı ile Perakende Markası Tercihi Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma", 18. Ulusal Pazarlama Kongresi, ss135-144. Kars, 19-22 Haziran 2013, • Ustaahmetoğlu, Erol ve Aydın, Kenan (2009). "Satış Personelinin Kişilik Özellikleri Satış Performansını Etkiler mi?", Pİ (Pazarlama ve İletişim Kültürü Dergisi), Yıl 2009 Sayı: 4, Güz: ss: 56-61. • Ustaahmetoğlu, E, (2015). Tat Algısı için Dilden Daha Fazlası mı Gerekli? Tat Testi Üzerine Bir Uygulama, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15 (3), 127-134. • Facebook üzerinden Forum Trabzon, Vestel, Unilever firmalarını inceleyeniz. • Şu anda yokum, bilinçaltıma mesaj bırakabilirsiniz…http://yalansavar.org/2012/05/15/su-anda-yokum- bilincaltima-mesaj-birakabilirsiniz/ Doç. Dr. Erol USTAAHMETOĞLU