VERGİ HARCAMALARI Muhtelif Kavramlar

1. Bu sunum şu kaynaktan yararlanılarak hazırlanmıştır:
Coşkun Can Aktan, Mali Ayrımcılık: Ankara: Seçkin Yayınları, 2019.
Sunumu Hazırlayan: Naime Aslanbaş
Prof. Dr. Coşkun Can AKTAN

2. Kamu
Harcaması
Vergi
Kolaylıkları
Vergi
Arbitrajı
Vergi
Teşvikleri
Vergi
Subvansiyonları
Bize göre; “vergi kolaylıkları”, “vergi
teşvikleri”, “vergi avantajları” vs.
adlar altında yapılan uygulamalar
sonuçta belirli kişilere, gruplara,
sektörlere, endüstrilere vs. sağlanan
özel yararlardır ve bu yüzden “vergi
ayrıcalıkları” ya da “vergi imtiyazları”
olarak adlandırılabilirler.
EŞ ANLAMLI KAVRAMLAR

3. Vergi
Arbitrajı
Ramsey
Vergisi
Vergi
Dampingi
Vergi
Sığınakları
Vergi
Boşlukları
Vergi
Ayrıcalıkları
Vergi
İmtiyazları
Vergi
Takozu
Diğer bir açıdan, vergi
teorisi ve vergi hukuku
literatüründe kullanılan
“vergi sığınakları” ; “vergiden
kaçınma” ; “vergi boşlukları”
; “vergi arbitrajı” ; “vergi
dampingi” ve “idari
imtiyazlar” (administrative
concession) gibi kavramlar ile
vergi harcamaları arasında
çok yakın bir ilişki söz
konusudur.
İlgili kavramlar

4. Vergi sığınakları , vergi
mükellefi gerçek ve/veya tüzel
kişilerin “vergi harcamaları”
ndan yararlanarak vergisel
yükümlülüklerini ve
sorumluluklarını azaltma
girişimlerini ifade eder.

5. Diğer bir ifadeyle, vergiden kaçınma, bir
kişinin vergi mevzuatına aykırı
davranmaksızın ya da kuralları ihlal
etmeksizin tamamen yasal zeminde kalarak
vergiyi doğuran olay ile bir bağıntı içerisine
girmemesi demektir.
Vergiden kaçınma (tax
avoidance), bir kişinin iktisadi
karar ve tercihlerinde değişikliğe
gitmek suretiyle vergi ödememesi
ya da daha az vergi ödemesini ifade
eder.

7. Vergi arbitrajı
(tax arbitrage)
Vergi arbitrajı , vergilendirme
rejimlerindeki farklılıklardan yararlanarak
hisse senetleri ve tahvil alım-satımı
yapmak suretiyle aradaki fiyat farklılığı
üzerinden bir kar sağlama girişimidir.
Vergi arbitrajı ülke içinde
gerçekleşebileceği gibi uluslararası
işlemlerde de söz konusu olabilecek
bir işlemdir.

8. Vergi Dampingi
(Tax Damping)

9. Vergi Kredisi

10. Vergi tatili , hükümetlerin belirli
sektörlerde ve/veya coğrafi bölgelerde
vergisiz faaliyette bulunmaya izin
vermesi ve/veya geçici bir süre için
vergi oranlarını indirime tabi tutmasını
ifade eder.

11. Ramsey Kuralı
Ramsey kuralı literatürde
“ters esneklik kuralı (inverse-
elasticity rule) olarak da
bilinmektedir. Buna göre vergi
oranları talep esnekliğine göre
ters orantılı olarak
düzenlenmelidir.

12. Ramsey kuralı İngiliz matematikçi
Frank P. Ramsey (1903-1933)’in
vergileme konusunda yazdığı bir
makalesindeki görüşlerine
dayandırılmaktadır. Ramsey’in
görüşleri özellikle Optimal Vergileme
adı verilen bir literatürün temel
inceleme konularından biri olmuştur.

13. • Optimal vergileme literatüründe verginin ne üzerine konulmasının (gelir,
servet, harcama vs.) “optimal” olacağı sorusu sorulmaktadır.
• İkinci olarak da vergi oranlarının (vergi tarifesinin) ne şekilde dizayn
edilmesi konusu “optimalite” bağlamında ele alınmaktadır.
• Ramsey’e göre vergilerin gelir yerine mallar üzerine (harcama üzerine) konulması
daha doğrudur ve vergi oranı mallara olan talep esnekliğine göre düzenlenmelidir.

14. Ramsey vergisi; talebin fiyat
esnekliğinin düşük olduğu
mallardan daha yüksek, talebin
fiyat esnekliğinin yüksek olduğu
mallardan daha düşük vergi
alınması önerisidir.

15. Vergi takozu, bir işçinin işverene
toplam maliyeti ile işçinin eline geçen
net ücret arasındaki farkı ifade eder.
Deyim yerindeyse vergi dolayısıyla
işçinin işverene maliyeti ile işçinin
eline geçen ücret arasında bir takoz
söz konusudur. Eğer, hükümet aldığı
bir karar ile işverenin üzerindeki vergi
yükünü kısmen azaltırsa daha küçük
bir takoz devreye girmiş olur. Vergi
takozu bu anlamda bir vergi harcaması
türü olarak kabul edilebilir.
Vergi Takozu (Tax Wedge)