Συμπεριφοριστικές Θεωρίες Μάθησης

Παλεπηζηήκην Πεηξαηώο - Σκήκα Φεθηαθώλ ΢πζηεκάησλ
ΠΜ΢ ζηε Γηδαθηηθήο ηεο Σερλνινγίαο & Φεθηαθά ΢πζηήκαηα

΢πλεηξκηθέο / ΢πκπεξηθνξηζηηθέο
Θεσξίεο Μάζεζεο

Δπηκέιεηα θαη ΢ρεδηαζκόο Παξνπζίαζεο
Σμαράγδα Σ. Παπαδοπούλου
smapapad
dedicated to foupou
Αθαδ. Έηνο 2009 – 2010


Πεξηερόκελα Παξνπζίαζεο
 To ηζηνξηθνθηινζνθηθό ππόβαζξν ησλ ΢πκπεξηθνξηζηηθώλ Θ.Μ.
 Κιαζηθή εμαξηεκέλε κάζεζε (Classical Conditioning)
 To πείξακα ηνπ Pavlov
 Πξνϋπνζέζεηο ηεο ΚΔΘΜ
 Βαζηθέο έλλνηεο θαη αξρέο ηεο ΚΔΘΜ
 Δμαξηεκέλα αληαλαθιαζηηθά 1εο, 2εο θαη 3εο ηάμεο
 ΢πληειεζηηθή κάζεζε (Operant Conditioning) ΢ηόρνο:
 Πεηξάκαηα – Skinner’s Box Η αλαγλώξηζε &
ε εθαξκνγή ησλ αξρώλ
 ΢πκπεξηθνξά θαη ζπληειεζηηθή κάζεζε ησλ ΢πκπεξηθνξηζηηθώλ ΘΜ
ζηελ εθπαίδεπζε
 Βαζηθέο κνξθέο ζπληειεζηηθήο κάζεζεο
(ζρνιηθή – ηερλνινγηθά
 Δίδε εληζρπηώλ & πξνγξάκκαηα ελίζρπζεο ππνζηεξηδόκελε –
εμ απνζηάζεσο)
 Δθαξκνγέο ηεο ΢πληειεζηηθήο ΘΜ
(ζρνιηθή ηάμε & ηερλνινγηθά ππνζηεξηδόκελε εθπαίδεπζε)
 Κξηηηθή ηεο ΢πληειεζηηθήο ΘΜ
 Βαζηθή βηβιηνγξαθία - Δπηπξόζζεηεο δηαδηθηπαθέο πεγέο


To Ιζηνξηθνθηινζνθηθό Τπόβαζξν ησλ ΢πκπεξηθνξηζηηθώλ ΘΜ

Οη ζπλεηξκηθέο ή ζπκπεξηθνξηζηηθέο ζεσξίεο έρνπλ σο
ηζηνξηθνθηινζνθηθό ππόβαζξν ηνπο ηξεηο βαζηθνύο λόκνπο ηνπ
ζπλεηξκνύ (νκνηόηεηαο, αληίζεζεο θαη ρσξνρξνληθήο
ζπλάθεηαο) ηνπ Αξηζηνηέιε όπσο απηνί δηαηππώλνληαη ζην
έξγν ηνπ Πεπί μνήμηρ και αναμνήζευρ.
Σύκθσλα κε ηνπο ελ ιόγσ λόκνπο, κηα αηζζεηεξηαθή παξάζηαζε δηαηεξείηαη
θαη αλαθαιείηαη ζηε κλήκε καο, όηαλ απηή είλαη όκνηα ή αληίζεηε ή ζπλδέεηαη
ρσξνρξνληθά κε κηα άιιε παξάζηαζε.

Οη απόςεηο ηνπ Αξηζηνηέιε επεξέαζαλ θαη δηακόξθσζαλ ηε ζθέςε ησλ
εκπεηξηνθξαηώλ θηινζόθσλ:

T. Hobbes J. Locke D. Hume T. Brown A. Bain H. Ebbinghaus


Καη’ αλαινγία, νη εθπξόζσπνη ηνπ
Σπκπεξηθνξηζκνύ ζεώξεζαλ ηηο εζσηεξηθέο
λνεηηθέο δηεξγαζίεο σο «καύξν θνπηί» θαη
γηα απηό επηθεληξώζεθαλ ζηηο αηζζεηέο θαη
παξαηεξήζηκεο αιιαγέο ηεο ζπκπεξηθνξάο.

Θεκειηαθό αμίσκα ηνπ Σπκπεξηθνξηζκνύ
είλαη ε παξαδνρή όηη ν νξγαληζκόο
ζεσξείηαη εμαξηεκέλε κεηαβιεηή
ησλ πεξηβαιινληηθώλ επηδξάζεσλ
θαη θαηά ζπλέπεηα ε ζπκπεξηθνξά
δηακνξθώλεηαη θαη ειέγρεηαη από ηνπο
πεξηβαιινληηθνύο παξάγνληεο.


Θπκάκαη όηη…
Καηά ηνπο ΢πκπεξηθνξηζηέο, ε κάζεζε είλαη απνηέιεζκα
ζπλεμαξηήζεσλ αλάκεζα ζηα εξεζίζκαηα πνπ δέρεηαη ην
άηνκν από ην πεξηβάιινλ ηνπ θαη ηηο αληηδξάζεηο ηνπ ζε
απηά.


Σπγθεθξηκέλα, νη ζπκπεξηθνξηζηηθέο ζεσξίεο εξκελεύνπλ ηε κάζεζε κέζα από
δύν κνξθέο:
1. Τελ θιαζηθή εμαξηεκέλε κάζεζε (Classical Conditioning)

P.Ι. Pavlov J.B. Watson E.L. Thornidike

2. Τε ζπληειεζηηθή κάζεζε (Operant Conditioning)

B.F. Skinner


ΚΛΑ΢ΙΚΗ ΔΞΑΡΣΗΜΔΝΗ
ΘΔΧΡΙΑ ΜΑΘΗ΢Η΢
(Classical Conditioning)


Σν Πείξακα ηνπ Pavlov

Τν ΦΔ/ΑΔ κπνξεί
λα ζπλδεζεί
ηνπνρξνληθά κε ην
ΔΔ γηα λα δώζεη
ηελ ίδηα Α πνπ
αξρηθά έδηλε ην
ΦΔ.

Μπνξείηε λα θάλεηε θη
εζείο ην πείξακα,
θάλνληαο θιηθ εδώ!!!


Πξνϋπνζέζεηο ηεο ΚΔΘΜ
 Γηάθξηζε (έληαζε & δηαθξηηηθόηεηα ηνπ Δ)
 Σεηξά παξνπζίαζεο ησλ ΔΔ & ΑΔ
 Ο ρξόλνο παξνπζίαζεο ησλ Δ

Βαζηθέο Έλλνηεο θαη Αξρέο ηεο ΚΔΘΜ
 Δλδπλάκσζε: o βαζκόο ζύδεπμεο ηνπ ΑΔ θαη ηνπ ΔΔ. Δμαξηάηαη από ηνλ
αξηζκό επαλαιήςεσλ ηεο ηαπηόρξνλεο παξνπζίαζεο ησλ Δξεζηζκάησλ.
 Απόζβεζε: όηαλ απνδπλακώλεηαη ε ζπλάθεηα αλάκεζα ζηα δύν εξεζίζκαηα
θαη ηειηθά εμαιείθεηαη, κε απνηέιεζκα ην ΔΑ λα ράλεη ηελ
απνηειεζκαηηθόηεηά ηνπ θαη λα κε δεκηνπξγεί ηελ ΔΑ.
 Γελίθεπζε: ε ΔΑ δελ πξνθαιείηαη κόλν από ην ΔΔ κε ην νπνίν έρεη ζπλδεζεί
αξρηθά, αιιά θαη από άιια όκνηα κε απηό ΔΔ.
 Γηάθξηζε: ε δηαθνξνπνίεζε ησλ εξεζηζκάησλ – ην αληίζεην ηεο γελίθεπζεο
 Πεηξακαηηθή λεύξσζε: ε ζύγρπζε πνπ πξνθαιείηαη όηαλ ηα εξεζίζκαηα δελ
είλαη εληειώο μεθαζαξηζκέλα ή είλαη όκνηα κεηαμύ ηνπο.

Γηα πεξηζζόηεξεο πιεξνθνξίεο: βι. Plaud, J. J. (2003). Pavlov and the Foundation of Behavior Therapy, The Spanish
Journal of Psychology, 6(2), 147 -154


Δμαξηεκέλα αληαλαθιαζηηθά «πξώηεο», «δεύηεξεο» θαη «ηξίηεο» ηάμεο

ΗΥΟ΢ Α’ Τάμεο
Τν ΔΔ πνπ πξνθαιεί ηελ ΔΑ
(πιήξεο εμάξηεζε) ιέγεηαη ΣΡΟΦΗ ΢ηέισζε
εμάξηεζε Ά ηάμεο.

Με ηε ζεηξά ηνπο ηα ΔΔ ΗΥΟ΢ ΢ηέισζε
κπνξνύλ λα ρξεζηκνπνηεζνύλ
ζαλ ΑΔ θαη λα δεπγαξσζνύλ κε
ΦΧ΢ Β’ Τάμεο
άιια ΔΔ θαη λα δεκηνπξγεζνύλ
λέεο ζπλεμαξηήζεηο.
ΗΥΟ΢ ΢ηέισζε
Η εμάξηεζε κεηά ηε Γ’ Τάμε
είλαη δύζθνιε γηα ηα δώα. Γηα ΦΧ΢ ΢ηέισζε
ηνλ άλζξσπν είλαη δπλαηή
αθόκε ζε κεγαιύηεξε ηάμε
ιόγσ ηεο ηθαλόηεηάο ηνπ λα ΥΑΓΙ Γ’ Τάμεο
καζαίλεη ηε γιώζζα θαη λα ηε
ρξεζηκνπνηεί θαηάιιεια. ΦΧ΢ ΢ηέισζε

ΥΑΓΙ ΢ηέισζε


Οη εθπαηδεπηέο θαη νη θαηαζθεπαζηέο εθπαηδεπηηθώλ
πξνγξακκάησλ κπνξνύλ λα δεκηνπξγνύλ ηηο
πξνϋπνζέζεηο γηα απνηειεζκαηηθέο ζπλζήθεο κάζεζεο
βαζηζκέλνη ζηε ΚΔΘΜ; Τη αθξηβώο πξέπεη λα θάλνπλ;


΢ΤΝΣΔΛΔ΢ΣΙΚΗ
ΘΔΧΡΙΑ ΜΑΘΗ΢Η΢
(Operant Conditioning)


Ο Skinner δίλεη έκθαζε ζηνλ ηξόπν πνπ αλεμάξηεηεο κεηαβιεηέο δει.
πξνγξάκκαηα & είδε ελίζρπζεο, επεξεάδνπλ θαη δηακνξθώλνπλ ηε Μάζεζε.

Οη Θεσξεηηθέο βάζεηο
 Η απαληεηηθή ζπκπεξηθνξά ηνπ νξγαληζκνύ δελ απεπζύλεηαη άκεζα ζε έλα
εξέζηζκα ηνπ πεξηβάιινληνο, αιιά εμαξηάηαη από «εζσηεξηθέο» επελέξγεηεο
ηνπ νξγαληζκνύ, νη νπνίεο παξέρνπλ ζεηηθά ή αξλεηηθά ζηνηρεία.

 Η ειάρηζηε θίλεζε-αληίδξαζε θαη ε αιιαγή ηεο ζπκπεξηθνξάο ηνπ
νξγαληζκνύ ακείβεηαη πξνο ηελ επηζπκεηή θαηεύζπλζε.

 Η ζπκπεξηθνξά αλαιύεηαη, ειέγρεηαη θαη νδεγείηαη πξνο ηελ επηζπκεηή
ζπκπεξηθνξά.

S→R →SR1 → SR2 → …Rλ

Skinner - Operant Conditioning. Μπνξείηε λα δείηε ην ζρεηηθό video!


Ωο βαζηθή δηεξεπλεηηθή ζπζθεπή
ν Skinner ρξεζηκνπνίεζε έλα Έλαο πεηλαζκέλνο πνληηθόο
«θινπβί - πξόβιεκα». ηνπνζεηείηαη ζηε ζπζθεπή ηνπ
Skinner. Ο πνληηθόο θάλεη δηάθνξεο
ηπραίεο θηλήζεηο. Κάπνηε πηέδεη ην
To Πείξακα κνριό θαη έλα ηεκάρην ηξνθήο
πέθηεη ζην δίζθν. Ο πνληηθόο δελ
αληηιακβάλεηαη ηελ ηξνθή, αιιά
ζπλερίδεη όπσο πξηλ ηηο ηπραίεο
θηλήζεηο. Φηάλεη όκσο πάιη ην
κνριό θαη ηνλ πηέδεη νπόηε άιιν έλα
ηεκάρην ηξνθήο πέθηεη ζην δίζθν.
Δπηηέινπο ν πνληηθόο βιέπεη ηελ
ηξνθή θαη αλαθαιύπηεη πσο ε πίεζε
ηνπ κνρινύ αληαπέδσζε έλα αθόκε
ηεκάρην ηξνθήο θαη αξρίδεη λα πηέδεη
ην κνριό ηόζν γξήγνξα, όζν κπνξεί
λα θάεη ην ηεκάρην ηεο ηξνθήο πνπ
πέθηεη θαη λα επηζηξέςεη ζην κνριό.
Τειηθά ην δών ζα ζπλερίζεη λα πηέδεη
ην κνριό κέρξη λα ηθαλνπνηεζεί
πιήξσο ε αλάγθε πνπ πξνέθπςε
από ηελ αξρηθή απνζηέξεζε ηεο
Skinner’s Box ηξνθήο.
Γείηε ην πείξακα ζε video
θάλνληαο θιηθ εδώ!


Ο Skinner θαη
Η πνξεία κε ηελ νπνία ν πνληηθόο
ε ζπζθεπή ηνπ
έκαζε λα πηέδεη ην κνριό, γηα λα
απνθηήζεη ηξνθή, νλνκάδεηαη ελεξγή
εμάξηεζε ή εμάξηεζε κε
ρεηξηζκνύο ή ζπληειεζηηθή. Με ηηο
ηπραίεο θηλήζεηο πνπ έθαλε ν πνληηθόο
επελέξγεζε ζηε ζπζθεπή κε πνηθίινπο
ηξόπνπο. Έλα εηδηθόηεξν είδνο ηεο
ελεξγνύο ζπκπεξηθνξάο, ε πίεζε ηνπ
κνρινύ, είρε έλα ηθαλνπνηεηηθό
απνηέιεζκα, δειαδή ηελ παξνρή ηεο
ηξνθήο. Η εκθάληζε ηεο ηξνθήο
απνηέιεζε κηα ελίζρπζε ζηε
ζπκπεξηθνξά ηεο πίεζεο ηνπ κνρινύ.

΢ύκθσλα κε ην λόκν ηεο εμάξηεζεο κε
ρεηξηζκνύο, ε ελεξγόο ζπκπεξηθνξά
πνπ εληζρύεηαη ηείλεη λα επαλαιεθζεί,
ελώ ε ελεξγόο ζπκπεξηθνξά πνπ δελ
εληζρύεηαη, εγθαηαιείπεηαη.


Κιαζηθή Δμαξηεκέλε Μάζεζε ΢πληειεζηηθή Μάζεζε

Αληαλαθιαζηηθή αληίδξαζε Οιόθιεξε ε ζπκπεξηθνξά ηνπ αηόκνπ

Παζεηηθή κάζεζε Δλεξγεηηθή κάζεζε

Αληίδξαζε ζηα εξεζίζκαηα Απζόξκεηε παξαγσγή ηεο ζπκπεξηθνξάο

Έκθαζε ζην εξέζηζκα Έκθαζε ζηελ αληίδξαζε

Τνπνρξνληθή ζπλάθεηα Δ θαη Α (αξηζκόο Σπλάθεηα
επαλαιήςεσλ)
Η ελίζρπζε πξνεγείηαη ηεο αληίδξαζεο Η ελίζρπζε έπεηαη ηεο επηηπρνύο αληίδξαζεο
(ζπκπεξηθνξάο) (ζπκπεξηθνξάο)
Τν άηνκν αληηδξά ζην πεξηβάιινλ Τν άηνκν δξα κέζα ζην πεξηβάιινλ

Τα θίλεηξα δελ είλαη απαξαίηεηα Η ύπαξμε κηαο δηάηαμεο θηλήηξσλ είλαη
απαξαίηεηε
Ο νξγαληζκόο δε καζαίλεη λέα ζπκπεξηθνξά, Ο νξγαληζκόο καζαίλεη λέεο κνξθέο
αιιά ρξεζηκνπνηεί ηελ παιηά εκπεηξία γηα λα ζπκπεξηθνξάο
κάζεη λα αληηδξά ζε λέα εξεζίζκαηα
Η εμάξηεζε πξαγκαηώλεηαη ζην επίπεδν ηνπ Η εμάξηεζε πξαγκαηώλεηαη ζην επίπεδν ηνπ
απηόλνκνπ λεπξνθπηηθνύ ζπζηήκαηνο πνπ εγθεθαινλσηηαίνπ λεπξηθνύ ζπζηήκαηνο πνπ
ζπλεπάγεηαη κπνθηλεηηθέο αληηδξάζεηο θαη ππάγεηαη ζηελ επίδξαζε ηεο βνύιεζεο
αδεληθέο εθθξίζεηο


Αληαλαθιαζηηθή ζπκπεξηθνξά Σπληειεζηηθή ζπκπεξηθνξά

Δ1 Δ
Οξγαληζκόο Οξγαληζκόο

Δ2 Σπκπεξηθνξά Δ Σπκπεξηθνξά
ΚΝΣ ΚΝΣ
Δ3 Δ

Σήκαηα - εξεζίζκαηα (Δ1,2,3) > αηζζεηήξηα όξγαλα >
Δ (άγλσζην): Απηόβνπιε δηέγεξζε ηνπ ΚΝΣ >
ΚΝΣ > κπνθηλεηηθό ζύζηεκα (κύεο - αδέλεο)
κπνθηλεηηθό ζύζηεκα (κύεο - αδέλεο) > Σπκπεξηθνξά
>Σπκπεξηθνξά

Κνιηάδεο (2005)


΢πκπεξηθνξά ΢πλέπεηα

΢ύδεπμε κεηαμύ ηεο ζπκπεξηθνξάο
΢πλάθεηα
θαη ησλ ζπλεπεηώλ ηεο
Contingency


Πξνζζήθε
Θεηηθή
Θεηηθνύ
Δλίζρπζε
Δληζρπηή
Δπράξηζηε

Γηαθνπή
Αξλεηηθή
Αξλεηηθνύ
Δλίζρπζε
Δληζρπηή
΢πλέπεηα

Πξνζζήθε
Άκεζε
Αξλεηηθνύ
Σηκσξία
Δληζρπηή

΢πκπεξηθνξά Γπζάξεζηε

Γηαθνπή
Έκκεζε
Θεηηθνύ
Σηκσξία
Δληζρπηή

Κακηά
Απόζβεζε
΢πλέπεηα


Βαζηθέο Μνξθέο ΢πληειεζηηθήο Μάζεζεο

Μνξθέο ζπλέπεηαο Πξνζζήθε, Γηαθνπή, αθαίξεζε,
Πξνζθνξά απνκάθξπλζε,
απαινηθή
Θεηηθέο Θεηηθή Με ελίζρπζε, έκκεζε
(επράξηζηα εξεζίζκαηα Δλίζρπζε ηηκσξία, δηαθνπή ζεηηθνύ
θαη θαηαζηάζεηο) εληζρπηή
Αξλεηηθέο Τηκσξία Αξλεηηθή ελίζρπζε
(δπζάξεζηα εξεζίζκαηα (άκεζε) κε (ειάθξπλζε, αλαθνύθηζε)
& ελνριεηηθέο δπζάξεζηεο
θαηαζηάζεηο) ζπλέπεηεο
Κακηά ζπλέπεηα Απόζβεζε


Βαζηθέο Έλλνηεο 1/2
 Θεηηθή ελίζρπζε [Positive reinforcement]
Η ελίζρπζε (αύμεζε) κηαο ζπκπεξηθνξάο κε ηελ παξνπζίαζε ελόο ζεηηθνύ
εξεζίζκαηνο ακέζσο κεηά από ηελ εκθάληζε ηεο ζπκπεξηθνξάο.
 Αξλεηηθή ελίζρπζε [Negative reinforcement]
Η ελίζρπζε (αύμεζε) κηαο ζπκπεξηθνξάο κε ηελ αθαίξεζε ελόο αξλεηηθνύ
εξεζίζκαηνο ακέζσο κεηά από ηελ εκθάληζε ηεο ζπκπεξηθνξάο.
 Άκεζε Σηκσξία [Presentation punishment]
Η απνδπλάκσζε (κείσζε) κηαο ζπκπεξηθνξάο κε ηελ
παξνπζίαζε ελόο αξλεηηθνύ εξεζίζκαηνο ακέζσο κεηά από
ηελ εκθάληζε ηεο ζπκπεξηθνξάο.
 Έκκεζε Σηκσξία [Removal punishment]
Η απνδπλάκσζε (κείσζε) κηαο ζπκπεξηθνξάο κε ηελ
αθαίξεζε ελόο ζεηηθνύ εξεζίζκαηνο ακέζσο κεηά από ηελ
εκθάληζε ηεο ζπκπεξηθνξάο.


Βαζηθέο Έλλνηεο 2/2

 Απόζβεζε [Extinction]
Ούηε ελίζρπζε, νύηε ηηκσξία, αγλόεζε ηεο ζπκπεξηθνξάο.
 Απζόξκεηε επαλαθνξά [Spontaneous recovery]
Μηα εμαθαληζκέλε ζπκπεξηθνξά επαλεκθαλίδεηαη ρσξίο ελίζρπζε.
 Γελίθεπζε [Generalization]
Η ίδηα απάληεζε ζε ζπγθεθξηκέλν εξέζηζκα θαη έπεηηα κηα παξόκνηα
απάληεζε ζε ειάρηζηα δηαθνξνπνηεκέλε θαηάζηαζε.
 Γηάθξηζε [Discrimination]
Δζηίαζε ζε δηαθνξεηηθέο πηπρέο παξόκνησλ θαηαζηάζεσλ θαη αλάινγε ή κε
δηαθνξεηηθό ηξόπν αληίδξαζε.
 ΢ηαδηαθή δηακόξθσζε ηεο ζπκπεξηθνξάο [Shaping]
Μείσζε ηεο ζύλζεηεο ζπκπεξηθνξάο ζε επηκέξνπο απινύζηεξεο κνξθέο
ζπκπεξηθνξάο. Δλίζρπζε ησλ δηαδνρηθώλ πξνζεγγίζεσλ ηεο ζύλζεηεο
ζπκπεξηθνξάο.


Δίδε Δληζρπηώλ
Δξεζίζκαηα ή γεγνλόηα πνπ επηθέξνπλ
ηα επηζπκεηά απνηειέζκαηα (reinforcers)

 Πξσηνγελείο εληζρπηέο: βαζηθά θίλεηξα ρσξίο κάζεζε (ηξνθή,
ζηνξγή, απνθπγή ηνπ πόλνπ)

 Γεπηεξνγελείο εληζρπηέο: θίλεηξα ηα νπνία θαηόπηλ ηεο ζύδεπμεο
κε έλαλ πξσηνγελή εληζρπηή γίλνληαη εληζρπηηθά (π.ρ. ην ρακόγειν)
 Τιηθνί εληζρπηέο
 Κνηλσληθνί εληζρπηέο
 Δληζρπηέο δξαζηεξηόηεηαο
 Δληζρπηέο πιεξνθόξεζεο


Σσγταρηηήρια, Και ασηής ηης
Βαζίλη! Κέρδιζες εβδομάδας
Τελείωζα
έμα βαθμό! η εργαζία
ηημ εργαζία
ολοκληρωμέμη
εγκαίρως!
εγκαίρως!

΢ρεκαηηθή παξάζηαζε ηεο ζεηηθήο ελίζρπζεο θαηά ηε ζπληειεζηηθή κάζεζε
ζηελ εθπαηδεπηηθή πξάμε


Για ασηό ζε Και ασηής ηης
απαλλάζζω ζήμερα εβδομάδας
Τελείωζα από ηημ ηακηοποίηζη η εργαζία
ηημ εργαζία ηης βιβλιοθήκης… ολοκληρωμέμη
εγκαίρως! εγκαίρως!

΢ρεκαηηθή παξάζηαζε ηεο αξλεηηθήο ελίζρπζεο θαηά ηε ζπληειεζηηθή κάζεζε
ζηελ εθπαηδεπηηθή πξάμε

Βι. επίζεο Effective Behavior Techniques & Strategies In The Classroom: http://www.parentsunitedtogether.com/page41.html


Πξνγξάκκαηα Δλίζρπζεο

΢πλερήο Μεξηθή

Αλαινγίαο Γηαζηεκάησλ

΢ηαζεξή ΢ηαζεξώλ

Μεηαβιεηή Μεηαβιεηώλ

Βι. επίζεο: Schedules of Reinforcement


Πξνγξάκκαηα ελίζρπζεο [Schedules of Reinforcement]

 ΢ηαζεξώλ δηαζηεκάησλ [Fixed interval schedule]
H ελίζρπζε εκθαλίδεηαη κεηά από έλα ζπγθεθξηκέλν ρξνληθό
δηάζηεκα
 Μεηαβιεηώλ δηαζηεκάησλ [Variable interval schedule]
H ελίζρπζε εκθαλίδεηαη κεηά από έλα ηπραίν ρξνληθό δηάζηεκα
 ΢ηαζεξήο αλαινγίαο [Fixed ratio schedule]
H ελίζρπζε εκθαλίδεηαη κεηά από έλα ζπγθεθξηκέλν αξηζκό
αληηδξάζεσλ
 Μεηαβιεηήο αλαινγίαο [Variable ratio schedule]
H ελίζρπζε εκθαλίδεηαη κεηά από έλαλ ηπραίν αξηζκό αληηδξάζεσλ

Γηα πεξηζζόηεξεο πιεξνθνξίεο:
Ferster C. B. (2002). Schedules Of Reinforcement With Skinner. Journal 0f The Experimental Analysis
νf Behavior (77), 303–311
Skinner on Reinforcement – Μπνξείηε λα δείηε θαη ην ζρεηηθό Video!


Δθαξκνγέο ηεο ΢πληειεζηηθήο Θεσξίαο Μάζεζεο

 Πξνγξακκαηηζκέλε δηδαζθαιία [Programmed instruction]
 Δλζσκαησκέλα ζπζηήκαηα κάζεζεο [Integrated learning systems (ILS)]
 Πξνγξάκκαηα δηακόξθσζεο ηεο ζπκπεξηθνξάο [Behavior modification]
 δηακόξθσζε [shaping]
 ζπκβνιηθό ζύζηεκα ακνηβώλ/εληζρύζεσλ [token economies]
 πεξηζηάζεηο ζπλάθεηαο [contingency contracts]
 απόζβεζε, δηάιεηκκα, θαη θόζηνο απάληεζεο [extinction, time-out, and
response cost]
 ηηκσξία [punishment]
 Πξνγξάκκαηα βαζηζκέλα ζηνλ Η/Τ [Computer-based instruction]
 πξνγξάκκαηα άζθεζεο & εμάζθεζεο [drill-&-practice programs]
 δηδαθηηθά πξνγξάκκαηα [tutorial programs]


Γόκεζε ή κείσζε κηαο ζπκπεξηθνξάο

Γόκεζε

 Θεηηθή ελίζρπζε
 Αξλεηηθή ελίζρπζε
 Μείσζε αζπκβίβαζησλ Δ
(ηηκσξία ή απόζβεζε)

Μείσζε - Απάιεηςε

 Τηκσξία
 Απόζβεζε
 Γόκεζε αζπκβίβαζησλ Δ
(ζεηηθή ή αξλεηηθή ελίζρπζε)

Βι. επίζεο > Behavioural Management Strategies: http://www.users.globalnet.co.uk/~ebdstudy/strategy/behave.htm


Βήκαηα ζηε ζηαδηαθή δηακόξθσζε ηεο ζπκπεξηθνξάο

Δπηιέμηε ηε ζπκπεξηθνξά

Οξηνζεηείζηε ηνπο ζηόρνπο

Τηνζεηείζηε ξεαιηζηηθά ζηνηρεία πξνο ην
ζηόρν

Δπηιέμηε πηζαλνύο εληζρπηέο

Δληζρύζηε ηηο δηαδνρηθέο πξνζεγγίζεηο πξνο
ηε ζπκπεξηθνξά

Δληζρύζηε ηελ πξόζθαηα εκθαληδόκελε
ζπκπεξηθνξά (όπνηε εκθαλίδεηαη)

Δληζρύζηε ηε ζπκπεξηθνξά από έλα
Shaping behavior:
http://wik.ed.uiuc.edu/index.php/ κεηαβιεηό πξόγξακκα ελίζρπζεο.
Shaping_behavior


Η ζηαδηαθή δηακόξθσζε ηεο ζπκπεξηθνξάο [shaping]

Απεηθόληζε ησλ δηαδνρηθώλ ζηαδίσλ ζηε δηακόξθσζε ηεο ζπκπεξηθνξάο ηνπ πεξηζηεξηνύ λα κάζεη
λα απνθηά ηελ ηξνθή ηνπ κόλν κε ην ξάκθηζκα ηεο άζπξεο θειίδαο.

 Peterson, G. B. (2004). A Day of Great Illumination: B. F. Skinner’s Discovery of Shaping, Journal
of The Experimental Analysis of Behavior (82), 317–328.
 Shaping Social Behavior Online - Mimetic and behavioral approaches to social software design.
http://knol.google.com/k/daniel-bayn/shaping-social-behavior-online/wxxygttievcn/5#


«Αξρή» ηνπ Premack
Μηα ζπκπεξηθνξά, ε νπνία εκθαλίδεηαη
ζπρλά θαη απηόλνκα (από κόλε ηεο) θαη
θαηά ζπλέπεηα έρεη επράξηζηεο ζπλέπεηεο,
κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα λα εληζρπζεί
κηα άιιε ζπκπεξηθνξά πνπ εκθαλίδεηαη
ζπάληα θαη όρη επράξηζηα.

D. Premack

Π.ρ. Έλα παηδί ην νπνίν δσγξαθίδεη επράξηζηα,
αιιά κε δπζθνξία θάλεη αξηζκεηηθή, πξνθεηκέλνπ
λα δσγξαθίζεη, πξέπεη πξώηα λα θάλεη ηηο αζθήζεηο
ηεο αξηζκεηηθήο.

Geiger, B. (1996). A Time To Learn, a Time To Play: Premack's Principle Applied in the Classroom,
American Secondary Education.


Σν ζπκβνιηθό ζύζηεκα νηθνλνκίαο (token economies) ζεσξείηαη από ηηο
πην ζπρλέο κνξθέο δηαρείξηζεο ηεο ζπκπεξηθνξάο. Πεξηιακβάλεη ζεκεία
απνλνκήο, απηνθόιιεηεο εηηθέηεο, ζεκάδηα ειέγρνπ, ζεκεία, ή άιια
ζηνηρεία/ζεκάδηα πνπ θαηαδεηθλύνπλ ηηο επηζπκεηέο ζπκπεξηθνξέο πνπ
πξνζδηνξίδνληαη από ηνλ εθπαηδεπηή. Υπελζπκίδεη επίζεο ζην ζπνπδαζηή ηη
πξέπεη λα ζπκβαίλεη γηα λα επηδείμεη ηελ θαηάιιειε ζπκπεξηθνξά θαη
βεβαηώλεη όηη ν εθπαηδεπηήο ζα παξαηεξήζεη ηελ θαηάιιειε ζπκπεξηθνξά θαη
ζα αιιειεπηδξάζεη κε ην ζπνπδαζηή θαηά ηξόπν ζεηηθό.

Token economy system: Definition, Purpose, Description, Risks, Results.
http://www.minddisorders.com/Py-Z/Token-economy-system.html
Positive Interaction Procedures : Token Economy
http://www.usu.edu/teachall/text/behavior/LRBIpdfs/Token.pdf
Token Economy for Behavior Management in Children
http://www.kidsmakingchange.com/TokenEconomy/cms/Token_Economy.html


Πξνγξακκαηηζκέλε δηδαζθαιία
Σηελ πξνγξακκαηηζκέλε δηδαζθαιία ν δάζθαινο θαηά δηαζηήκαηα
αληηθαζίζηαηαη από δηάθνξα δηδαθηηθά κέζα. Απηά ηα δηδαθηηθά κέζα
απνηεινύληαη από δηδαθηηθά πξνγξάκκαηα θαη δηδαθηηθέο κεραλέο, πνπ
νδεγνύλ ην καζεηή ζε κηθξά βήκαηα κε ηε βνήζεηα αλάινγσλ εληζρύζεσλ από
ηελ αξρηθή ζηελ ηειηθή επηζπκεηή ζπκπεξηθνξά.

Skinner & teaching machine: http://dandelife.com/story/21304 Γείηε θαη ην ζρεηηθό video!


Γξακκηθή πξνγξακκαηηζκέλε δηδαζθαιία

 Παξνπζηάδεηαη ζηνπο καζεηέο κηα άζθεζε ή έλα πξόβιεκα θαη ηνπο
δεηείηαη λα απαληήζνπλ.
 Αλ ε απάληεζε είλαη ζσζηή ελεκεξώλεηαη γηα απηό ν καζεηήο, όπσο θαη
γηα λα πξνρσξήζεη ζην επόκελν πξόβιεκα, κε ηε ζεηξά πνπ
παξνπζηάδεηαη.
 Αλ ε απάληεζε είλαη εζθαικέλε, ελεκεξώλεηαη απιώο ν καζεηήο όηη ε
απάληεζή ηνπ δελ είλαη ζσζηή θαη ηνπ δίλεηαη ε ζσζηή απάληεζε.
 Μεηά παξνπζηάδεηαη ην επόκελν πξόβιεκα ζεηξάο.
 Η ζεηξά ησλ πξνβιεκάησλ είλαη ίδηα, αλεμάξηεηα από ην αλ νη αληηδξάζεηο
είλαη ζσζηέο θαη δελ εμεγείηαη ην γηαηί ε απάληεζε πνπ έδσζε ν καζεηήο
εζθαικέλε.


Πξόγξακκα δηαθιάδσζεο

 Γίλεηαη ζην καζεηή έλα παξάδεηγκα ή έλα πξόβιεκα θαη δεηείηαη ε
απάληεζε.
 Αλ ε απάληεζε είλαη ζσζηή, ν καζεηήο εληζρύεηαη ζεηηθά θαη
παξνπζηάδεηαη ην επόκελν πξόβιεκα πνπ έρεη ζεηξά.
 Αλ όκσο ε απάληεζε είλαη εζθαικέλε, ν καζεηήο «δηαθιαδώλεηαη» ή
ζηέιλεηαη ζε άιιν κέξνο ηνπ πξνγξάκκαηνο γηα λα δηδαρζεί γηαηί ε
απάληεζή ηνπ ήηαλ εζθαικέλε, λα πάξεη πξόζζεηε δηδαζθαιία γηα ηε
ζσζηή απάληεζε θαη λα ηνπ δνζνύλ πξόζζεηα πξνβιήκαηα ή
παξαδείγκαηα πνπ αζρνινύληαη κε ηελ ίδηα έλλνηα.

Βι. επίζεο:
 Skinner's Teaching Machine and Programmed Learning Theory:
http://www.isrl.illinois.edu/~chip/projects/timeline/1954teaching_machine.html
 Teaching Machines And Programmed Instruction:
http://www.armyacademy.ro/biblioteca/anuare/2003/TEACHING.pdf
 Programmed instruction:
http://edutechwiki.unige.ch/en/Programmed_instruction


Σύπνο πξνγξακκάησλ - Δθαξκνγή θαη ΢ηόρνο

Πξνγξάκκαηα άζθεζεο & πξαθηηθήο
(Drill & Practice)
Οη πξαθηηθέο γλώζεηο θαη νη δεμηόηεηεο πνπ
καζαίλνληαη αξρηθά απνηεινύλ ηε βάζε
(ζπλεμάξηεζε) γηα λα παξαγάγνπλ ζηελ
πνξεία λέεο γλώζεηο θαη δεμηόηεηεο.

Πξνγξάκκαηα Καζνδήγεζεο (Tutorials)
Γηδαζθαιία λέσλ πιεξνθνξηώλ (π.ρ. γεγνλόησλ,
αξρώλ, ελλνηώλ, δηαθξίζεσλ εξεζηζκάησλ,) θαη
δεμηνηήησλ.

Βι. επίζεο > Association for Educational Communications & Technology >
Behaviorism & Instructional Technology

Οθόνη ελέγχου του κέρσορα Οθόνη εντολών

Οθόνη εικονικού πληκτρολογίου


Tutorial


Drill & Practice


Κξίλνληαο ηα ινγηζκηθά (drill and practice, tutorials) πνπ
αθνινπζνύλ ηε ζεσξία ηνπ κπηρεβηνξηζκνύ θαη ηηο
παηδαγσγηθέο ηνπ αξρέο π.ρ. Πέξεο & Κάηηα, Ιζηνξίαο, θ.ιπ.
 Πηζηεύεηε όηη ππάξρνπλ αδπλακίεο ζηα ζπγθεθξηκέλνπ
ηύπνπ ινγηζκηθά ή αλαπηύζζνπλ δεμηόηεηεο θαη ηη ηύπνπ
ζηνπο εθπαηδεπνκέλνπο;
 Μπνξείηε λα ζθεθηείηε ηξόπνπο θαιύηεξεο ζρεδίαζήο
ηνπο θαη αληηκεηώπηζεο ησλ ηπρόλ ειιείςεώλ ηνπο;


Πώο κπνξεί θαλείο λα εθκεηαιιεπηεί ηηο δπλαηόηεηεο ηεο
CBI (computer-based instruction); Πνηα είλαη ηα ελδεηθηηθά
βήκαηα γηα λα κεγηζηνπνηεζνύλ ηα νθέιε ηεο CBI όζνλ
αθνξά ηόζν ηελ πινπνίεζε ηεο CBI, όζν θαη ηε ρξήζε ηεο
ζηελ ηάμε;


Κξηηηθή ηεο ΢πληειεζηηθήο Θεσξίαο Μάζεζεο

 Οη εθπαηδεπόκελνη πηζαλόλ λα εθδειώζνπλ ζπκπεξηθνξέο ηέηνηεο γηα ηηο
νπνίεο ζεσξνύλ όηη ζα πξέπεη λα ιάβνπλ ακνηβή από ηνπο εθπαηδεπηέο ηνπο
[manipulation].
 Οη κέζνδνη ηξνπνπνίεζεο ζπκπεξηθνξάο, ιόγσ ηεο πηζαλήο δύλακήο ηνπο,
κπνξνύλ λα αμηνπνηεζνύλ πξνο θαηαζηάζεηο όρη ηδηαίηεξα απνηειεζκαηηθέο γηα
ην άηνκν θαη ηελ θνηλσλία.


Αλαπνηειεζκαηηθόηεηα ηεο ΢πληειεζηηθήο Θεσξίαο Μάζεζεο

Μαζεκέλε Αδπλακία
Σηκσξία
Απηνβνήζεηαο
(punishment)
(Learned helplessness)

Αλαπνηειεζκαηηθόηεηα
ηεο ΢πληειεζηηθήο Θ.Μ.

Απζαίξεηε ζύδεπμε
Παγαληζηηθή
ελίζρπζεο - ζπκπεξηθνξάο
΢πκπεξηθνξά
(ineffective reinforcement)
(superstition)


Πνηα ζεσξείηε όηη είλαη ηα δπλαηά θη αδύλαηα ζεκεία ησλ
δηαθόξσλ εθαξκνγώλ ηεο ζπληειεζηηθήο ζεσξίαο
κάζεζεο κέζα ζηελ ηάμε; Σε πνηεο θαηαζηάζεηο ζα ήηαλ
θαζεκία από απηέο ηηο εθαξκνγέο πην απνηειεζκαηηθή;


Βαζηθή Βηβιηνγξαθία
 Κνιηάδεο Δ. (2005). Θευπίερ Μάθηζηρ και Εκπαιδεςηική Ππάξη, η. Α: Σςμπεπιθοπιζηικέρ
Θευπίερ, Απηνέθδνζε, Αζήλα.
 Elliott S, Kratochwill T, Littlefield-Cook J, Travers J. (2008). Εκπαιδεςηική Ψςσολογία,
Αποηελεζμαηική διδαζκαλία – Αποηελεζμαηική μάθηζη, Gutenberg.
 Snowman, J. Biehler, R. (2006). Psychology Applied to Teaching, 11th Edition, Hougton
And Mifflin.
 Slavin R., E. (2007). Εκπαιδεςηική τςσολογία. Θευπία και ππάξη. Μεηαίρκην
 Woolfolk, A. (2007). Εκπαιδεςηική Ψςσολογία, ΙΩΝ.
 Γελά, Α. (2007). Θευπία και Ππάξη ηηρ Ανάλςζηρ ηηρ Σςμπεπιθοπάρ. Gutenberg.
 Lehman J., Newby T, Russel J., Stepich D. (2009). Εκπαιδεςηική ηεσνολογία για
διδαζκαλία και μάθηζη, Δπίθεληξν.
 Roblyer M.D. (2009). Eκπαιδεςηική Τεσνολογία και Διδαζκαλία, ΙΩΝ.


Δπηπξόζζεηεο Γηαδηθηπαθέο Πεγέο
 Funderstanding > Behaviorism: http://www.funderstanding.com/content/behaviorism
 Stanford Encyclopedia of Philosophy > Behaviorism: http://plato.stanford.edu/entries/behaviorism/
 Emerging Perspectives on Learning, Teaching & Technology > Behaviorism:
http://projects.coe.uga.edu/epltt/index.php?title=Behaviorism & Scenarios for Using Behaviorism:
http://projects.coe.uga.edu/epltt/index.php?title=Scenarios_for_Using_Behaviorism
 Psych Web - Chapter 5 > Conditioning:
http://www.intropsych.com/ch05_conditioning/tofc_for_ch05_conditioning.html
 Educational Psychology Interactive > An Overview to the Behavioral Perspective:
http://chiron.valdosta.edu/whuitt/col/behsys/behsys.html
 Positive Reinforcement and Negative - Classical And Operant Conditioning, Reinforcement
Schedules, Applications, Current Status/future Developments:
http://science.jrank.org/pages/5785/Reinforcement-Positive-Negative.html
 Classics in the History of Psychology > Conditioned Reflexes: An Investigation Of The Physiological
Activity Of The Cerebral Cortex by I. Pavlov (1927): http://psychclassics.yorku.ca/Pavlov/
 Explorations in Learning & Instruction - The Theory Into Practice Database >
Operant Conditioning (B.F. Skinner): http://tip.psychology.org/skinner.html
 Psychology Applied to Teaching - Chapter 7 > Behavioral Learning Theory > Operant Conditioning:
http://college.cengage.com/education/snowman/psych_app/11e/students/course/chapter_themes/ch07.
html
 Scientific Psychology - OPERANT CONDITIONING, textbook examples of application:
http://skeptically.org/scpsy/id10.html
 BF. Skinner Foundation: http://www.bfskinner.org/BFSkinner/Home.html > Books by B. F. Skinner
(including coauthored books): http://ww2.lafayette.edu/~allanr/books.htm & B.F. Skinner's
Complete Bibliography: http://ww2.lafayette.edu/~allanr/biblio.htm


Δπηκέιεηα – ΢ρεδηαζκόο: smapapad

Συμπεριφοριστικές Θεωρίες Μάθησης

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Συμπεριφοριστικές Θεωρίες Μάθησης

Similar to Συμπεριφοριστικές Θεωρίες Μάθησης (20)

More from Smaragda Papadopoulou

More from Smaragda Papadopoulou (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Συμπεριφοριστικές Θεωρίες Μάθησης