2. Θεωρίες μάθησης Οικοδομισμού (Constructivism)

Δρίμτζιας Βασίλης - Επιμορφωτής Β΄Επιπέδου ΠΕ19/20
ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ
ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ
Ενότητα 2.1 :
Σύγχρονες θεωρήσεις για τη μάθηση

 Συμπεριφοριστικές (behaviorism)
Μάθηση = διαδικασία απόκτησης της γνώσης
 Γνωστικές (cognitive) /οικοδομισμός (constructivism)
Μάθηση =διαδικασία δημιουργίας της γνώσης
 Koινωνιoπολιτισμικές θεωρίες
Μάθηση = ως αποτέλεσμα της συμμετοχής σε κοινωνικές ομάδες

◘ Η μάθηση είναι μια γνωστική
διαδικασία επεξεργασίας
πληροφοριών και όχι απλή
σύνδεση ερεθίσματος
αντίδρασης.
ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ
R (response)
ΕΡΕΘΙΣΜΑ
S (stimulus)
ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ
(μνήμη, αντίληψη, νόηση,
γλώσσα, κριτική σκέψη κλπ)
ΓνωστικήΓνωστική προσέγγισηπροσέγγιση //ooικοδομισμόςικοδομισμός
((constructivismconstructivism))

ΓνωστικήΓνωστική προσέγγισηπροσέγγιση //ooικοδομισμόςικοδομισμός
((constructivismconstructivism))
 Ενδιαφέρον στο εσωτερικό του γνωστικού συστήματος, και
ειδικότερα στη δομή και στη λειτουργία του.
 Η μάθηση συνίσταται στην τροποποίηση των γνώσεων. Είναι το
αποτέλεσμα οργάνωσης και προσαρμογής των νέων πληροφοριών σε
ήδη υπάρχουσες γνώσεις.
 Η μάθηση είναι μια ενεργή ατομική διαδικασία διαδικασία
οικοδόμησης νοημάτων μέσω εμπειριών.
 Η μάθηση δεν είναι απομνημόνευση εννοιών, γεγονότων και
καθολικών αληθειών.
 H γνώση δεν μεταδίδεται.

 Διαμορφώνει ένα υποστηρικτικό περιβάλλον μάθησης.
 Βοηθά να οικοδομηθούν νέες γνώσεις πάνω στις
υπάρχουσες.
 Στοχεύει στην κατασκευή νέων εννοιών, αξιοποιώντας την
προϋπάρχουσα γνώση (Schema) των μαθητών.
 Αναλαμβάνει υποστηρικτικό-συμβουλευτικό ρόλο.
 Δημιουργεί συνθήκες ανακάλυψης και επεξεργασίας των
πληροφοριών.

 Συμβάλλει στη δημιουργία της γνώσης με αυθεντικές καταστάσεις
και δραστηριότητες.
 Χρησιμοποιεί πολλαπλά πλαίσια, προετοιμάζοντας τη μεταφορά
και αξιοποίηση της γνώσης σε νέες συνθήκες.
 Προκαλεί τη γνωστική ευελιξία, αφού η γνώση φαίνεται από
πολλά επίπεδα και οπτικές.
 Προωθεί τη συνεργασία για την οικοδόμηση της γνώσης.

J. Dewey (1859-1952): ενεργός μαθητής
J. Piaget (1896-1980): νοητικά στάδια
J. Bruner (1915-): ανακαλυπτική μάθηση
D. P. Ausubel (1918–2008): προοργανωτές
A. Bandura (1925- ): γνωστικός ή κοινωνικός συμπεριφορισμός
S. Papert (1928-): κονστρακτιονισμός (constructionism), LOGO
R. Gagné (1916–2002) , A. Newell (1927–1992), H. Simon (1916–2001):
Θεωρία της επεξεργασίας της πληροφορίας
Τ. Βoyle: Μαθησιακά περιβάλλοντα με υπολογιστές
S. Gardner: πολλαπλή νοημοσύνη

ΟΟ δομικόςδομικός εποικοδομισμόςεποικοδομισμός τουτου PiagetPiaget
 Ο εποικοδομισμός ή οικοδομισμός (constructivism)
ως θεωρία μάθησης στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στις
απόψεις του Ελβετού ψυχολόγου Jean Piaget.
 Οι θέσεις του Piaget έχουν επηρεάσει σημαντικά
το σχεδιασμό εκπαιδευτικών εφαρμογών των ΤΠΕ
Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα το παιδαγωγικό ρεύμα
της γλώσσας προγραμματισμού Logo (Papert, 1980).Jean Piaget
(1896-1980)

 Πως αναπτύσσεται η λογική σκέψη του παιδιού ;
 η αφομοίωση
 η συμμόρφωση
 η προσαρμογή
 το σχήμα
 Το σχήμασχήμα αποτελεί κατά κάποιο τρόπο ένα είδος μονάδας μάθησης:
πρόκειται για την προσαρμογή με τη χρησιμοποίηση της αφομοίωσης
και της συμμόρφωσης ύστερα από μια σειρά δραστηριοτήτων
υπεραφομοίωση
υπερσυμμόρφωση
ΟΟ δομικόςδομικός εποικοδομισμόςεποικοδομισμός τουτου PiagetPiaget

ΛογικομαθηματικήΛογικομαθηματική μάθησημάθηση ΔομικόςΔομικός
εποικοδομισμόςεποικοδομισμός τουτου PiagetPiaget
((βασικέςβασικές έννοιεςέννοιες))
ΓΝΩΣΤΙΚΟΓΝΩΣΤΙΚΟ ΣΧΗΜΑΣΧΗΜΑ
ΑΦΟΜΟΙΩΣΗΑΦΟΜΟΙΩΣΗ ((assimilation)assimilation)
ηη ενέργειαενέργεια τουτου οργανισμούοργανισμού γιαγια νανα εντάξειεντάξει νέανέα ερεθίσματαερεθίσματα σεσε γνωστικάγνωστικά
σχήματασχήματα πουπου ήδηήδη διαθέτειδιαθέτει
αποτελείαποτελεί κατάκατά κάποιοκάποιο τρόποτρόπο μονάδαμονάδα μάθησηςμάθησης,, έναένα είδοςείδος αρχέτυποαρχέτυπο πουπου
αναπαριστάαναπαριστά τατα βασικάβασικά χαρακτηριστικάχαρακτηριστικά μιαςμιας έννοιαςέννοιας

ΛογικομαθηματικήΛογικομαθηματική μάθησημάθηση ΔομικόςΔομικός
εποικοδομισμόςεποικοδομισμός τουτου PiagetPiaget
((βασικέςβασικές έννοιεςέννοιες))
ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ
((accommodation)accommodation)
διαδικασίαδιαδικασία κατάκατά τηντην οποίαοποία οο οργανισμόςοργανισμός αλλάζειαλλάζει τιςτις προηγούμενεςπροηγούμενες
γνωστικέςγνωστικές δομέςδομές τουτου,, γιαγια νανα ανταποκριθείανταποκριθεί καλύτερακαλύτερα σεσε νέεςνέες
περιβαλλοντικέςπεριβαλλοντικές απαιτήσειςαπαιτήσεις καικαι εμπειρίεςεμπειρίες,, πουπου συνήθωςσυνήθως έρχονταιέρχονται σεσε
σύγκρουσησύγκρουση μεμε τατα προηγούμεναπροηγούμενα γνωστικάγνωστικά τουτου σχήματασχήματα
ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ
((adaptation)adaptation)
αποτελείαποτελεί τητη συνισταμένησυνισταμένη τηςτης αφομοίωσηςαφομοίωσης καικαι τηςτης συμμόρφωσηςσυμμόρφωσης,,
βασικόβασικό στοιχείοστοιχείο τουτου ορισμούορισμού τηςτης ανθρώπινηςανθρώπινης νοημοσύνηςνοημοσύνης,, αφούαφού,, κατάκατά
τοντον PiagetPiaget ,, ««νοημοσύνηνοημοσύνη είναιείναι εξεξ`` ορισμούορισμού ηη προσαρμογήπροσαρμογή σεσε νέεςνέες
καταστάσειςκαταστάσεις»»

ΑφομοίωσηΑφομοίωση ((AssimilationAssimilation))

ΣυμμόρφωσηΣυμμόρφωση (accommodation)(accommodation)

ΣτάδιαΣτάδια τηςτης γνωστικήςγνωστικής ανάπτυξηςανάπτυξης
 Η ανάπτυξη της λογικής σκέψης του παιδιού είναι µια εξελικτική
διαδικασία µε διάφορες περιόδους και στάδια:
0-2 ετών: Αισθησιοκινητικό: αισθήσεις/αντανακλαστικές κινήσεις
2-7 ετών: Προλογικής σκέψης : γλώσσα/σύμβολα
7-11 ετών: Συγκεκριμένων νοητικών πράξεων: αφηρημένες έννοιες
11-15: Τυπικών λογικών πράξεων ή περίοδος της αφαιρετικής σκέψης
 Κάθε περίοδος περιλαμβάνει και άλλα επιμέρους στάδια.
 Οι ηλικίες μπορούν να παρουσιάζουν διακυμάνσεις από άτομο σε
άτομο, αλλά όλα τα άτομα περνούν υποχρεωτικά από κάθε στάδιο.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
(1).(1). ΝαΝα αναζητήσετεαναζητήσετε πληροφορίεςπληροφορίες σχετικάσχετικά μεμε τατα στάδιαστάδια τηςτης γνωστικήςγνωστικής
ανάπτυξηςανάπτυξης καικαι αφούαφού επεξεργαστείτεεπεξεργαστείτε τοτο υλικόυλικό νανα φτιάξετεφτιάξετε μιαμια σελίδασελίδα
στοστο sitesite σαςσας όπουόπου νανα αναλύονταιαναλύονται μεμε συνοπτικόσυνοπτικό,, αλλάαλλά κατανοητόκατανοητό τρόποτρόπο..
(2).(2). ΚατεβάστεΚατεβάστε τηντην παρουσίασηπαρουσίαση πουπου είναιείναι αναρτημένηαναρτημένη στοστο moodlemoodle μεμε
όνομαόνομα PiagetPiaget καικαι αφούαφού τηντην μελετήσετεμελετήσετε στοστο τέλοςτέλος δημοσιεύστεδημοσιεύστε τηντην
παρουσίασηπαρουσίαση στοστο sitesite σαςσας..

 Η διδασκαλία στηρίζεται στην ενεργητική συνεργασία δασκάλου και
μαθητών και στη δημιουργική σύμπραξή τους με στόχο την κατάκτηση
της γνώσης.
 Η μάθηση είναι μια ενεργός διαδικασία. Η εμπειρία, το να κάνεις λάθη και η
προσπάθεια επίλυσης προβλήματος είναι βασικοί παράγοντες για την
προσαρμογή της πληροφορίας που λαμβάνει ο μαθητής.
 Το πώς η πληροφορία παρουσιάζεται είναι σημαντικό.

 Η μάθηση πρέπει να είναι ολική, αυθεντική και πραγματική.
 Η γνώση κατασκευάζεται καθώς ο μαθητής αλληλεπιδρά με λογικούς
τρόπους με τον κόσμο γύρω του.
 «Μαθαίνω σημαίνει ανακαλύπτω».
 Οι απόψεις του Piaget συντέλεσαν στη ριζική αναθεώρηση των σχολικών
προγραμμάτων και των διδακτικών βιβλίων τη δεκαετία του ’80 (κυρίως
για τα βιβλία του Νηπιαγωγείου και του Δημοτικού).

Επειδή δεν ασχολήθηκε διεξοδικά με την επίδραση του περιβάλλοντος
στην ανάπτυξη του παιδιού, κατηγορήθηκε ότι η θεωρία του στερείται
κοινωνικής προοπτικής.
Υποστηρίχτηκε η άποψη ότι η αποτυχία των παιδιών κατά την
εκτέλεση διαφόρων πειραμάτων δεν οφείλεται μόνο σε γνωστικούς
περιορισμούς της σκέψης του παιδιού αλλά και σε άλλους λόγους,
όπως:
 ο βαθμός οικειότητας του παιδιού με το γενικότερο πλαίσιο που
πραγματοποιείται ο έλεγχος,
 ο επικοινωνιακός κώδικας μεταξύ πειραματιστή και εξεταζόμενου,
 η προσοχή την οποία το παιδί αποδίδει στις πληροφορίες που του
παρέχονται,
 τα κίνητρα που έχει για να ανταποκριθεί με επιτυχία στο έργο που
καλείται να εκτελέσει.

Jerome BrunerJerome Bruner :: ΑνακαλυπτικήΑνακαλυπτική ΜάθησηΜάθηση
Η ανακαλυπτική μάθηση :
 έμφαση στην κατανόηση των δομών και των επιστημονικών
αρχών ενός γνωστικού αντικειμένου
 οι μαθητές ανακαλύπτουν αρχές ή αναπτύσσουν δεξιότητες μέσω
πειραματισμού και πρακτικής
 οι μαθητές οικοδομούν τις γνώσεις τους πειραματιζόμενοι σε ένα
χώρο και εξαγάγουν κανόνες και συμπεράσματα από τα
αποτελέσματα αυτών των εμπειριών

 Ένα μάθημα μπορεί να διδαχθεί αποτελεσματικά σε κάθε παιδί,
άσχετα από το στάδιο της ανάπτυξής του, αρκεί:
(α) να χρησιμοποιηθεί η γλώσσα που καταλαβαίνει και
(β) να υπάρχουν οι κατάλληλες προϋποθέσεις.
 Άρα, ο δάσκαλος πρέπει να παρουσιάζει στον μαθητή το διδακτικό
αντικείμενο:
(α) με απλό τρόπο και συμβατό με τις μαθησιακές του δυνατότητες
(β) με τον τρόπο που ο μαθητής αντιλαμβάνεται τον κόσμο (αναλογία
με τη λειτουργία της μετάφρασης).
 Στην πράξη δεν είναι πάντα εφικτή η απλούστευση όλων των
θεμάτων σε βαθμό που να μπορούν αυτά να διδαχθούν
αποτελεσματικά σε παιδιά μικρής ηλικίας.

 ο μαθητής πρέπει να έρχεται αντιμέτωπος με προβληματικέςπροβληματικές
καταστάσειςκαταστάσεις
 Οι µαθητές μαθαίνουν (κανόνες, αρχές, ανάπτυξη δεξιοτήτων) µέσα από
ανακαλυπτικές διαδικασίες (πείραµα, δοκιµή, επαλήθευση ή
διάψευση). Λχ. καλούνται να επιλύσουν προβλήματα/ προβληματικές
καταστάσεις µε τον δικό τους ρυθµό και µε βάση τις δικές τους
αποφάσεις και επιλογές.
 Η σταδιακή ανακάλυψη των εσωτερικών δοµών/ αρχών/ νόµων ενός
φαινομένου συντελεί στη βαθύτερη κατανόησή του.
 Το άτομο, προκειμένου να κατανοήσει τις πληροφορίες και να
αναπτυχθεί γνωστικά, οικοδομεί:
 έμπρακτες αναπαραστάσεις, που σχετίζονται με την εκτέλεση δράσεων
(μικρές ηλικίες)
 εσωτερικές νοητικές εικόνες, που αντιστοιχούν σε δομές χώρου και είναι
ανεξάρτητες της δράσης
 συμβολικές αναπαραστάσεις

 Πλεονεκτήματα της ανακαλυπτικής µάθησης για τον μαθητή:
 αυξάνει τις διανοητικές ικανότητές του
 αυξάνει το επίπεδο προσδοκίας για την επιτυχία
 αναπτύσσει αυτενέργεια, γνωστικές στρατηγικές, δημιουργική
σκέψη
 Ο εκπαιδευτικός βοηθά τον μαθητή ή/και τον καθοδηγεί
(καθοδηγούµενη ανακάλυψη), λύνει απορίες, ανατροφοδοτεί,
ενθαρρύνει, εμψυχώνει, διευκολύνει.
 Ο μαθητής μέσα από συγκρίσεις, κατηγοριοποιήσεις,
γενικεύσεις κλπ. αναπτύσσει έννοιες και λύνει προβλήματα,
αυτοαξιολογείται.

• Ο Bruner πρότεινε το σπειροειδές Αναλυτικό Πρόγραμμα (spiral
curriculum), το οποίο στηρίζεται στη διαδοχική ανάπτυξη θεμάτων-
εννοιών σε διαφορετικά σχολικά επίπεδα.
• Τελευταία ο Bruner έδωσε έμφαση στο πολιτισμικό και κοινωνικό
πλαίσιο των γνωστικών διεργασιών συναντώντας τους
εκπρόσωπους της σοβιετικής ψυχολογικής σχολής.
Οι εκπαιδευτικές εφαρμογές με ΤΠΕ:
 μορφή συστημάτων προσομοίωσης και υπερμέσων
 προώθηση ανοικτού τύπου δραστηριοτήτων με επίλυση
προβλημάτων καθημερινής ζωής

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Εποικοδομητισμός του S. Papert (δημιουργός
της γλώσσας Logo και με τον Νεγκροπόντε συνδημιουργός του OLPC).
-Η θεωρία του στηρίζεται στο ότι κατά τη διάρκεια της διαδικασίας
κατασκευής από τον μαθητή κάποιου αντικειμένου που θα επιδείξει στους
άλλους, το λάθος του έχει ενδιαφέρον.
-Η ανάπτυξη στρατηγικών μάθησης είναι εκπαιδευτικά πιο χρήσιμη από
την επιβολή της ορθής θεωρίας.
-Κύρια προϋπόθεση η συνεργατική μάθηση και η εργασία σε μικρές
ομάδες.
Seymour Papert 1928-

 Η παιδαγωγική θεωρία της LOGO αναπτύχθηκε πάνω στις απόψεις Piaget.
 Η γλώσσα προγραμματισμού LOGO σχεδιάστηκε (τέλη δεκαετίας ΄60) για
εκπαιδευτικούς κυρίως σκοπούς στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο Μασαχουσέτης
(Μ.Ι.Τ.).
 Το όνομά της οφείλεται στην λέξη «λόγος» .
 Βασίζεται σε 2 κύρια επιχειρήματα:
 Η εμπειρία με την LOGO οδηγεί στην απόκτηση γνωστικών
δεξιοτήτων επίλυσης προβλημάτων,
 Η LOGO συνιστά ιδανικό τρόπο για τη μάθηση μαθηματικών εννοιών
(μεταβλητή, αναδρομικότητα κ.λπ.)

 Η μάθηση είναι αποτελεσματική όταν ο μαθητής πειραματίζεται
κατασκευάζοντας ένα προϊόν που έχει νόημα για τον ίδιο.
 Οι κονστρακτιονιστές δημιουργούν περιβάλλοντα, όπου τα παιδιά παίζουν,
χειρίζονται αντικείμενα και συνεχίζουν να μαθαίνουν νέους συλλογισμούς
με φυσικό τρόπο πέρα από την καθιερωμένη εκπαίδευση.
 Μικρόκοσμος: σύνολο συγκεκριμένων και αφηρημένων αντικειμένων και
σχέσεων καθώς και ένα σύνολο λειτουργιών που επιδρούν πάνω στα
αντικείμενα, τροποποιώντας τις σχέσεις τους και δημιουργώντας νέα
αντικείμενα.

ΕποικοδομισμόςΕποικοδομισμός && ΔιδακτικέςΔιδακτικές ΤεχνικέςΤεχνικές
Η μάθηση λαμβάνει χώρα μέσα από δραστηριότητες αλληλεπίδρασης
με το περιβάλλον
 διερεύνησης
 ανακάλυψης
 έρευνας & πειραματισμού
 και επίλυσης προβλήματος

ΔιερεύνησηΔιερεύνηση ((διερευνητικήδιερευνητική μάθησημάθηση))
 H διερευνητικήδιερευνητική μάθησημάθηση (exploratory learning) αποτελεί μια διδακτική
στρατηγική .
 Ενθαρρύνει το μαθητή να εξερευνά και να πειραματίζεται με στόχο
να ανακαλύπτει σχέσεις ανάμεσα σε έννοιες και γεγονότα.
 Αποτελεί, προσέγγιση μάθησης που σχετίζεται περισσότερο με γενικού
τύπου μηχανισμούς σκέψης και υψηλού επιπέδου γνωστικές
δεξιότητες, που αφορούν στην επίλυση προβλήματος και στη λήψη
αποφάσεων.

ΑνακάλυψηΑνακάλυψη ((ανακαλυπτικήανακαλυπτική μάθησημάθηση) (1) (1/2)/2)
Η ανακαλυπτικήανακαλυπτική μάθησημάθηση (discovery learning)
Αποτελεί:
- ψυχολογικήψυχολογική προσέγγισηπροσέγγιση και
- διδακτικήδιδακτική στρατηγικήστρατηγική
 Δίνει έμφαση:
 στη διευκόλυνση της μάθησης μέσω της κατανόησης των δομών
και των επιστημονικών αρχών ενός γνωστικού αντικειμένου,
 καθώς και στην υιοθέτηση της ανακαλυπτικής μεθόδου
ή
 της καθοδηγούμενης ανακάλυψης με την ανάπτυξη εσωτερικών
κινήτρων μάθησης από το μαθητή.

 Αντιτίθεται στη μάθηση μέσω μετάδοσης των γνώσεων.
 Στην ανακαλυπτική μάθηση ο μαθητής εργάζεται
με στόχο να ανακαλύψει το αντικείμενο προς μάθηση.
 Σε αντίθεση με τις τυπικές σχολικές γνώσεις που κατά κανόνα
αποκτούνται μέσω μετάδοσης, μεγάλο μέρος των γνώσεων που
αποκτούμε στην καθημερινή μας ζωή είναι απόρροια της
ανακαλυπτικής μάθησης.
 Η ανακαλυπτική μάθηση συνδέεται άμεσα με τις εμπειρίεςεμπειρίες μας,
προκύπτει και επηρεάζεται από το πλαίσιοπλαίσιο μέσα στο οποίο
λαμβάνει χώρα, απορρέει από τον πειραματισμόπειραματισμό και την
πρακτικήπρακτική.
ΑνακάλυψηΑνακάλυψη ((ανακαλυπτικήανακαλυπτική μάθησημάθηση) () (22/2)/2)

ΈρευναΈρευνα -- ΠειραματισμόςΠειραματισμός
 Η έρευναέρευνα και ο πειραματισμόςπειραματισμός αποτελούν βασικά
συστατικά της επιστημονικής μεθόδου
 ΕπιστημονικήΕπιστημονική μέθοδοςμέθοδος
▪ Παρατήρηση
▪ Υπόθεση
▪ Πειραματισμός

ΕπίλυσηΕπίλυση προβλήματοςπροβλήματος (1(1/2)/2)
 Ανώτερου επιπέδου γνωστική διεργασία
 Που εμπερικλείει το συντονισμό ενός συνόλου από απαιτητικές και
αλληλοσυνδεόμενες δεξιότητες
 Πότε απαιτείται να λύσω ένα πρόβλημα;
 Όταν δεν γνωρίζω εκ των προτέρων το πώς από μια αρχική
κατάσταση θα οδηγηθώ σε μια τελική κατάσταση

ΕπίλυσηΕπίλυση προβλήματοςπροβλήματος ((22/2)/2)
Βήματα για την επίλυση προβλήματος:
 Κατανόηση και αναπαράσταση του προβλήματος
(συμπεριλαμβανομένου και του προσδιορισμού των ειδών της
πληροφορίας που απαιτείται για τη λύση του)
 Συλλογή και οργάνωση της κατάλληλης και ουσιώδους
πληροφορίας
 Κατασκευή και διαχείριση ενός σχεδίου δράσης ή μιας στρατηγικής
 Χρήση διαφόρων εργαλείων επίλυσης προβλήματος
 Συλλογισμός, έλεγχος υποθέσεων και λήψη απόφασης.

ΜάθησηΜάθηση μέσωμέσω επίλυσηςεπίλυσης προβλήματοςπροβλήματος
 Επίλυση προβλήματος:
 διδακτική στρατηγική εποικοδομιστικού τύπου
▪ Η μάθηση λαμβάνει χώρα στο πλαίσιο ουσιαστικών και ανοικτού
τύπου προβλημάτων
▪ Το πρόβλημα οδηγεί τη μάθηση:
οι νέες γνώσεις αποκτούνται μέσα από την επίλυση του
προβλήματος
▪ Οι μαθητές δουλεύουν σε μικρές ομάδες
▪ Οι δάσκαλοι έχουν το ρόλο του «διευκολυντή» της μάθησης

Κυρίαρχο μοντέλο στο σχεδιασμό σύγχρονου εκπαιδευτικού λογισμικού.
Τα εκπαιδευτικά λογισµικά εποικοδομητισμού πρέπει να:
 παρέχουν αυθεντικές μαθησιακές δραστηριότητες (ενταγμένες σε
διαδικασίες επίλυσης προβλημάτων).
 υποστηρίζουν την οικοδόµηση της γνώσης από τον ίδιο τον µαθητή, ο
οποίος προσπαθώντας να επιλύσει προβλήµατα αλληλεπιδρά µε το υλικό
περιβάλλον (λογισµικό), τους συµµαθητές του και τον εκπαιδευτικό. Ο
µαθητής διερευνά, ανακαλύπτει σταδιακά, κάνει υποθέσεις τις οποίες
επαληθεύει ή διαψεύδει.
 ενθαρρύνουν την προσωπική έκφραση των µαθητών και να
υποστηρίζουν την προσωπική τους εµπλοκή, λαµβάνοντας επίσης υπόψη το
πολιτισμικό τους πλαίσιο.

Τα εκπαιδευτικά λογισµικά εποικοδομητισμού πρέπει επίσης να:
 παρέχουν πολλαπλές αναπαραστάσεις των εννοιών, σχέσεων και των
οντοτήτων που πραγματεύονται.
 μην υποδεικνύουν τις ορθές διαδικασίες, αλλά να επιτρέπουν στον μαθητή
να εκφράζει τις απόψεις του (έστω και λαθεµένες) και να υποστηρίζουν τη
διαδικασία την κοινωνιογνωστικής σύγκρουσης, κατά την οποία
ανατρέπονται ενδεχόµενες λανθασµένες αντιλήψεις του.

ΛογισμικάΛογισμικά ««ανοικτούανοικτού»» τύπουτύπου (1(1/2)/2)
 Περιβάλλοντα υπερμέσων, προσομοίωσης
 Θεωρία μάθησης: Εποικοδομισμός
 Διδακτικό μοντέλο:
η γνώση οικοδομείται από τον ίδιο το μαθητή
 Ο υπολογιστής είναι εργαλείο για το μαθητή
 Ο δάσκαλος είναι σύμβουλος ή βοηθός
 Η προσέγγιση είναι μαθητοκεντρική

ΛογισμικάΛογισμικά ««ανοικτούανοικτού»» τύπουτύπου ((22/2)/2)
 Πρόκειται για υπολογιστικά περιβάλλοντα μάθησης τα οποία ευνοούν
τη διερεύνηση, την ανακάλυψη και την οικοδόμηση της γνώσης
Ο μαθητής:
 χρησιμοποιεί το περιβάλλον ως εργαλείο, διερευνώντας τα
«αντικείμενα» που περιέχει
 και ανακαλύπτει πληροφορίες και γεγονότα, κατανοεί έννοιες και τις
συσχετίζει μεταξύ τους, με άλλα λόγια οικοδομεί γνώσεις μέσω
πειραματισμού και επίλυσης προβλημάτων

ΒασικέςΒασικές κατηγορίεςκατηγορίες λογισμικώνλογισμικών ««ανοικτούανοικτού»»
τύπουτύπου
Υπάρχουν πολλές κατηγορίες λογισμικού «ανοικτού» τύπου, με
πιο χαρακτηριστικές
 ΥπερμέσαΥπερμέσα (π.χ. ψηφιακές εγκυκλοπαίδειες)
▪ κόμβοι πληροφοριών συνδεμένοι με πολλαπλούς τρόπους.
Ο χρήστης πλοηγείται ανάμεσα στους κόμβους χρησιμοποιώντας τους
συνδέσμους
 ΠροσομοιώσειςΠροσομοιώσεις
▪ μίμηση της συμπεριφοράς ενός συστήματος από άλλο σύστημα
▪ ένα μοντέλο κάποιου φαινομένου ή κάποιας δραστηριότητας, το
οποίο οι χρήστες χρησιμοποιούν και μαθαίνουν μέσω της
αλληλεπίδρασης
 Βασική χρήση: γνωστικάγνωστικά εργαλείαεργαλεία
ΤιΤι είναιείναι;; 

ΟΟ όροςόρος ΓνωστικόΓνωστικό ΕργαλείοΕργαλείο
 Cognitive tool ή mindtool
 είναι ένα εργαλείο που:
 υποστηρίζει,
 ενισχύει ή
 επεκτείνει
τις ανθρώπινες γνωστικές ικανότητες
 τη σκέψη, τη νόηση, τη δυνατότητα επίλυσης προβλήματος, την
κριτική σκέψη

ΓνωστικόΓνωστικό εργαλείοεργαλείο
 Εφαρμογές και περιβάλλοντα που έχουν δημιουργηθεί ή
προσαρμοστεί έτσι ώστε:
 να λειτουργούν - στο κατάλληλο παιδαγωγικό πλαίσιο –
ως διανοητικοί συνεργάτες του μαθητή
 - υποστηρίζοντας και ενισχύοντας την κριτική σκέψη και την
ανάπτυξη γνώσεων και δεξιοτήτων υψηλού επιπέδου

ΔεξιότητεςΔεξιότητες υψηλούυψηλού επιπέδουεπιπέδου (1(1/2)/2)
 ικανότητα επίλυσης προβλημάτων,
 ανάπτυξη της κριτικής σκέψης,
 ικανότητα διερεύνησης και αναζήτησης πληροφοριών σε
ένα ευρύ φάσμα δεδομένων,
 ανάπτυξη δεξιοτήτων λήψης απόφασης,
 δυνατότητα αναδιοργάνωσης των υπαρχουσών γνώσεων,
 δυνατότητα μοντελοποίησης φαινομένων και καταστάσεων
των πραγματικού κόσμου,

ΔεξιότητεςΔεξιότητες υψηλούυψηλού επιπέδουεπιπέδου ((22/2)/2)
 ικανότητα συνεργασίας και από κοινού προσέγγισης και
επίλυσης προβλημάτων,
 διεπιστημονική προσέγγιση της γνώσης,
 ικανότητα γνωστικής επίγνωσης,
 ανάπτυξη δεξιοτήτων μεταφοράς γνώσεων από ένα πλαίσιο
σε ένα άλλο,
 ικανότητα μάθησης για τους τρόπους με τους οποίους
μαθαίνουμε (μεταγνώση).

ΓενικέςΓενικές προδιαγραφέςπροδιαγραφές λογισμικώνλογισμικών ανοικτούανοικτού τύπουτύπου (1(1//22))
 προωθούν τις υπάρχουσες εμπειρίες των μαθητών και προσφέρουν
πολλαπλές προοπτικές της μαθησιακής κατάστασης καθώς και
εργαλεία εκτίμησής της
 παρέχουν νέες καθώς και αυθεντικές εμπειρίες στους μαθητές σχετικά
με τη διαδικασία οικοδόμησης της γνώσης
 υποστηρίζουν την ενσωμάτωση της μάθησης σε ρεαλιστικά
περιβάλλοντα τα οποία σχετίζονται άμεσα (ή προσομοιάζουν) με τον
πραγματικό κόσμο
 ενθαρρύνουν την έκφραση των απόψεων, των αντιλήψεων, των ιδεών
και των νοητικών μοντέλων των μαθητών στο πλαίσιο της μαθησιακής
διαδικασίας

ΓενικέςΓενικές προδιαγραφέςπροδιαγραφές λογισμικώνλογισμικών ανοικτούανοικτού τύπουτύπου ((22//22))
 προσφέρουν και ενθαρρύνουν χρήσεις πολλαπλών και
ταυτόχρονων μορφών αναπαράστασης της πραγματικότητας
(διαισθητικού αλλά και συμβολικού ή φορμαλιστικού τύπου)
 προωθούν την ενθάρρυνση της προσωπικής επίγνωσης στη
διαδικασία οικοδόμησης της γνώσης
 προωθούν την εμπέδωση της μάθησης μέσω κοινωνικής
εμπειρίας και αλληλεπίδρασης
 Στο σημείο αυτό η εποικοδομιστικήεποικοδομιστική προσέγγιση συναντά την
κοινωνικοπολιτισμικήκοινωνικοπολιτισμική προσέγγιση

ΚοινωνικοπολιτισμικήΚοινωνικοπολιτισμική θεωρίαθεωρία
 Ο εποικοδομισμός διακρίνεται από τις κοινωνικοπολιτισμικές
θεωρίες για τη μάθηση αφού:
 η μάθηση, στο πλαίσιο των θεωριών αυτών, είναι ένα
ιστορικό, κοινωνικό και πολιτιστικό φαινόμενο
 λαμβάνει χώρα σε ένα πλούσιο περιβάλλον
από κοινωνικές αλληλεπιδράσεις

ΓενικέςΓενικές κατηγορίεςκατηγορίες εκπαιδευτικούεκπαιδευτικού
λογισμικούλογισμικού && ΘεωρίεςΘεωρίες ΜάθησηςΜάθησης
ΛογισμικάΛογισμικά κλειστούκλειστού τύπουτύπου ΛογισμικάΛογισμικά ανοικτούανοικτού τύπουτύπου
Συστήματα Μάθησης
μέσω Ανακάλυψης,
Διερεύνησης και
Οικοδόμησης
Θεωρίες του
οικοδομισμού και
του κοινωνικού
οικοδομισμού
Συστήματα
Καθοδήγησης και
Διδασκαλίας
Θεωρία
επεξεργασίας της
πληροφορίας
Θεωρία του
Συμπεριφορισμού
Υπολογιστικά
Περιβάλλοντα για τη
Διδασκαλία & την
Ανθρώπινη Μάθηση
Συστήματα Έκφρασης,
Αναζήτησης και
Επικοινωνίας της
Πληροφορίας
Κοινωνικοπολιτισμικές
Θεωρίες

 Αξιοποίηση των προοργανωτών στα βιβλία
 Χρήση ορολογίας και διεύρυνση των εννοιών
 Εννοιολογικοί χάρτες και διαγράμματα ροής, συστήματα ανάλυσης,
σύμβολα
 Καταιγισμός ιδεών
 Αναγωγή των επιμέρους σε γενικές δομές, αρχές, νόμους
 Διαρκής διασύνδεση με προϋπάρχουσες γνώσεις
 Ο δάσκαλος οδηγεί στην καθοδηγούµενη ανακάλυψη, διευκολύνει,
υποστηρίζει, ενθαρρύνει, συμβουλεύει, ανατροφοδοτεί. Καλή
επικοινωνία.
 Γνώση των νοητικών δομών και γνωστικού επιπέδου των μαθητών
(αρχική, διαγνωστική αξιολόγηση)
 Δραστηριότητες ανάλογες του δυναμικού των μαθητών.
 Διδασκαλία στη γλώσσα των μαθητών

 Υποστηρικτικό περιβάλλον μάθησης, πλούσιο σε ποικίλα ερεθίσματα
 Όχι στον βομβαρδισμό πληροφοριών
 Δραστηριότητες ανακάλυψης και επεξεργασίας των πληροφοριών
(ανάλυση, σύγκριση, κατηγοριοποίηση, γενίκευση, επίλυση
προβλήματος κλπ), πειραματισμού, κατασκευών. Εργασία µε τον δικό
τους ρυθµό, αποφάσεις και επιλογές
 Δραστηριότητες σε αυθεντικές καταστάσεις (επισκέψεις,
επικοινωνιακό πλαίσιο κλπ.) και ρεαλιστικά περιβάλλοντα. Απόκτηση
κοινωνικής εμπειρίας.
 Πολλαπλά πλαίσια αναφοράς και αξιοποίησης της γνώσης σε νέες
συνθήκες.
 Γνωστική ευελιξία μέσα από πολλά επίπεδα και οπτικές
(διαθεματικότητα, διεπιστημονικότητα, τέχνες). Όλα συνδέονται
μεταξύ τους και αλληλεπιδρούν.
 Ενθάρρυνση της χρήσης πολλαπλών μορφών αναπαράστασης.

 Κοινά ομαδικά project
 Συνεργατική μάθηση
 Διαλογική συζήτηση
 Εξοικείωση μαθητών με το πλαίσιο αξιολόγησης (λχ. κριτήρια, χρόνος
προετοιμασίας)
 Καλλιέργεια θετικής στάσης για το γνωστικό αντικείμενο
 Καλλιέργεια προσωπικών/εσωτερικών κινήτρων μάθησης
(φιλερευνητική διάθεση)
 Σπειροειδές Αναλυτικό Πρόγραμμα
 Δημιουργική μάθηση
 Διδακτικά σενάρια με επιλογή δραστηριοτήτων, επίλυση
προβλημάτων και δημιουργική παραγωγή έργου.
 Ανοιχτά λογισµικά, δημιουργία μικρόκοσμων, εκπαιδευτικά
διαδραστικά παιχνίδια μουσείων/οργανισμών (Second Life, Ταξίδι
φυγής του ΟΗΕ κλπ)

2. Θεωρίες μάθησης Οικοδομισμού (Constructivism)

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to 2. Θεωρίες μάθησης Οικοδομισμού (Constructivism)

Similar to 2. Θεωρίες μάθησης Οικοδομισμού (Constructivism) (20)

More from Vasilis Drimtzias

More from Vasilis Drimtzias (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (13)

2. Θεωρίες μάθησης Οικοδομισμού (Constructivism)