Μοντέλο Επεξεργασίας Πληροφοριών [ΜΕΠ]http://www.endocytosis.org/ImaginingTheBrain/NeuroArt2007/Imagining_The_Brain_2007_4.jpg
Στόχος: Η παρουσίαση του Μοντέλου Επεξεργασίας Πληροφοριών [ΜΕΠ], η ανάλυση του μνημονικού συστήματος του ανθρώπου και η παρουσίαση εκπαιδευτικο-διδακτικών αρχών οι οποίες να υποστηρίζουν τον ‘καλό επεξεργαστή πληροφοριών’ Επιμέλεια & Σχεδιασμός Παρουσίασης: Σ. Παπαδοπούλουsmapapaddedicated to foupouΕυχαριστίες@Κάτια ΑλεξίουΑκαδ. Έτος 2009 - 2010
Περιεχόμενα Παρουσίασης Πεδία Έρευνας
Γνωστική Επιστήμη(Cognitive  Science)
Γνωστική Νευροεπιστήμη
Ανθρώπινος Εγκέφαλος
Μοντέλο Επεξεργασίας Πληροφοριών [ΜΕΠ]
ΜΕΠ και Μνημονικό Σύστημα
Α. Αισθητηριακή Μνήμη – αισθητηριακή συγκράτηση
Γνωστικές διαδικασίες Ελέγχου : H Αντίληψη
Γνωστικές διαδικασίες Ελέγχου: H Προσοχή
Β. Βραχύχρονη Μνήμη – Ενεργός Μνήμη
Γ. Μακρόχρονη Μνήμη
Θεωρίες Λήθης – Λήθη και Σχολική Μάθηση
Στρατηγικές και Διδακτικές αρχές για τη βελτίωση  της Μνήμης
Εκπαιδευτικο-διδακτικές αρχές για την καλλιέργεια των δεξιοτήτων του ‘Καλού Επεξεργαστή Πληροφοριών
Στρατηγικές Μάθησης
Μελέτη Περίπτωσης
Μεταγνώση
Βασική ΒιβλιογραφίαΠεδία Έρευνας
Γνωστική Επιστήμη(Cognitive  Science)Επιστημονικοί κλάδοι που μελετούν τη λειτουργική συμπεριφορά του ανθρώπινου νου (Sternberg, 1990)
Περιοχές Έρευνας Γνωστικής Ψυχολογίας (Solso, 1997)
Γνωστική ΝευροεπιστήμηΝευροβιολογικές Βάσεις της Συμπεριφοράς
Κεντρικό Νευρικό ΣύστημαΝωτιαίος ΜυελόςΒρίσκεται προστατευμένος στη σπονδυλική στήληΕγκέφαλοςΒρίσκεται προστατευμένος στην κρανιακή κοιλότηταΠερίπου 100 δισεκατομμύρια νευρικά κύτταρα (neurons) συνεργάζονται συντονισμένα & οργανωμένα για τη διαμόρφωση της συμπεριφοράς.
Τα δομικά στοιχεία του νευρώναΒλ. επίσης το σχετικό video: NEURONS AND NEURO-TRANSMITTERS
Σχηματική αναπαράσταση των 7 ανατομικών περιοχών του ΚΝΣΚολιάδη, Εμμ. (2007). Γνωστική Ψυχολογία – Γνωστική Νευροεπιστήμη και  Εκπαιδευτική Πράξη: Μοντέλο επεξεργασίας Πληροφοριών, Αθήνα
Εγκεφαλικά Ημισφαίρια & ΛειτουργίεςΣτα περισσότερα άτομα το ένα από τα 2 ημισφαίρια θεωρείται ως το επικρατέστερο (στο 97% του πληθυσμού το επικρατούν είναι το αριστερό) και είναι αυτό που οργανώνει την έκφραση του λόγου και τις αντιληπτικές λειτουργίες.
Τα εγκεφαλικά ημισφαίρια διαιρούνται σε 4 τμήματα / λοβούςΆρθρωση προφορικού λόγουΚέντρο Brocaγενικές αισθήσεις, γραφή αίσθημα, θερμότητας, πόνου. Προσωπικότητα: κρίση, λήψη αποφάσεων, αυτοέλεγχος,ψυχικά προβλήματα, ενσυναίσθησηΚατανόηση του λόγου ΚέντροWernickeΚολιάδη, Εμμ. (2007). Γνωστική Ψυχολογία – Γνωστική Νευροεπιστήμη και  Εκπαιδευτική Πράξη: Μοντέλο επεξεργασίας Πληροφοριών, Αθήνα
Βασικές δομές του μεταιχμιακούσυστήματοςΕπηρεάζει τη συγκίνηση, το συναίσθημα, την προσοχή και την ‘Ενεργό Μνήμη’ (Βραχύχρονη μνήμη)ο σημαντικότερος σταθμός αναμονής  & αναμετάδοσης  γενικών πληροφοριών & η μόνη πηγή αισθητηριακών πληροφοριώνΡύθμιση ύπνου, όρεξης, σεξουαλικής δράσηςΕπιδρά στην συγκινησιακή κατάσταση του ατόμου και γενικότερα στη θυμικοσυναισθηματική διάθεση«ο βιβλιοθηκάριος της μνήμης», δηλ. συμβάλλει στην κωδικοποίηση & καταχώριση νέων πληροφοριών (Μακρόχρονη μνήμη)Κολιάδη, Εμμ. (2007). Γνωστική Ψυχολογία – Γνωστική Νευροεπιστήμη και  Εκπαιδευτική Πράξη: Μοντέλο επεξεργασίας Πληροφοριών, Αθήνα
Γνωστική Επανάσταση στην Επιστημονική ΨυχολογίαΜοντέλο Επεξεργασίας Πληροφοριών [ΜΕΠ]
Η «γνωστική επανάσταση»Τη δεκαετία του 1950, ύστερα από μια σειρά εξελίξεων και ανακατατάξεων τόσο μέσα στους κόλπους της επιστημονικής ψυχολογίας, όσο και έξω από αυτήν, σε άλλους επιστημονικούς κλάδους, σημειώθηκε η αποκαλούμενη«γνωστική επανάσταση» στη διερεύνηση των ψυχολογικών φαινομένων.
Ενδοψυχολογικοί& εξωψυχολογικοίπαράγοντες εξέλιξης της ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ
H δημοσίευση του βιβλίου του Neisser (1967) με τίτλο «Γνωστική Ψυχολογία» και η κυκλοφορία του περιοδικού «Γνωστική Ψυχολογία» (1970) σηματοδότησαν τη λήξη της κυριαρχίας του Συμπεριφορισμού.U. NeisserΠεριοδικό “Cognitive Psychology”
Οι πρώιμοι γνωστικοί ψυχολόγοι…… άρχισαν να ερευνούν τον τρόπο με τον οποίο το άτομο:Πώς;…υιοθετώντας νέες ερευνητικές μεθόδους,  τις οποίες δανείστηκαν από άλλουςεπιστημονικούς κλάδους τεχνολογικής κυρίως κατεύθυνσης.
Η αναζήτηση πιο αυστηρής και έγκυρης επιστημονικής μεθοδολογίας οδήγησε τους ερευνητές στην προσομοίωση των ανώτερων γνωστικών λειτουργιών του ανθρώπου με τη λειτουργία των ηλεκτρονικών υπολογιστών.
Νέα Επιστημολογία της Γνωστικής Ψυχολογίας
Οι γνωστικοί επιστήμονες… … χρησιμοποιούν τα υπολογιστικά μοντέλα, δηλαδή προσομοιώσεις της ανθρώπινης συμπεριφοράς με προγράμματα των Η/Υ και αναφέρονται κατά κύριο λόγο  στα:Σημασιολογικά Δίκτυα
Συστήματα Παραγωγής
 Διασυνδετικά Δίκτυασύμφωνα με τα οποία  αναπαριστάνεται η γνώση στο γνωστικό σύστημα του ανθρώπου.
ΕνεργόςΜνήμηΓνωστικό Σύστημα 1/2Οι δομές είναι ο τρόπος που είναι δομημένο το γνωστικό σύστημα.Περιλαμβάνουν τα μνημονικά αποθέματα από τα οποία διέρχονται και υφίστανται επεξεργασία τα πληροφοριακά ερεθίσματα για να μετασχηματιστούν σε γνώσεις.Μνημονικά Τμήματα
Γνωστικό Σύστημα 2/2Οι λειτουργίες είναι το σύνολο των εσωτερικών ενσυνείδητων διεργασιών σύμφωνα  με τις οποίες προσλαμβάνονται, αναγνωρίζονται, κωδικοποιούνται, μετασχηματίζονται και αλλάζουν τα πληροφοριακά ερεθίσματα σε συμβολικές αναπαραστάσεις και καθορίζουν την έκδηλη συμπεριφορά του ατόμου.
Μοντέλο Επεξεργασίας Πληροφοριών [ΜΕΠ] Αναλογία του υπολογιστή με την ανθρώπινη γνωστική λειτουργία
Αναφορά στη φύση και στον τρόπο που πραγματοποιείται η επεξεργασία των πληροφοριών
Το ΜΕΠ αποτελεί ουσιαστικά ένα μοντέλο της ανθρώπινης μνήμηςhttp://jareddonovan.com/blog/wp-content/uploads/2009/03/mental_models-450px.png
Υπολογιστικό Μοντέλο Ανθρώπινης ΣυμπεριφοράςΑνθρώπινος Νους λειτουργεί ως ένα περιορισμένο σύστημα κωδικοποίησης και επεξεργασίας των πληροφοριών Λειτουργία H/YΟ Ηλεκτρονικός υπολογιστής εκτελεί λειτουργίες για την κωδικοποίηση αριθμών και συμβολικών πληροφοριών http://projects.coe.uga.edu/epltt/index.php?title=Information_processing
Αναλογία Ανθρώπινου Εγκεφάλου με τον Η/ΥΕισερχόμενα ΕρεθίσματαΠροσλαμβάνει τις πληροφορίεςΜνημονικό ΣύστημαΚωδικοποιεί, οργανώνει, αποθηκεύει στις κατάλληλες δομές, επεξεργάζεται και αναπλάθει τις ήδη καταχωρημένες πληροφορορίεςΕξερχόμενα ΕρεθίσματαΠαράγει νέες μορφές συμπεριφοράς
Σχηματική προσομοίωση του Η/Υ & του γνωστικού συστήματος του ανθρώπινου εγκεφάλου (Κολιάδης, 2003)
 Αναλογία Ανθρώπινου Εγκεφάλου με τον Η/Υ (Mayer,1996)Ο ανθρώπινος νους ως σύστημα επεξεργασίας πληροφοριών	Η αρχιτεκτονική του ανθρώπινου νου περιγράφεται όπως εκείνη του Η/ΥΗ γνωστική λειτουργία ως εφαρμογή των γνωστικών διαδικασιών	Κάθε γνωστική δραστηριότητα αναλύεται σε επιμέρους στάδια επεξεργασίας στα οποία εφαρμόζεται ένα διαφορετικό είδος γνωστικής διαδικασίας, όπως συμβαίνει με τη γραμμική επεξεργασία των προγραμμάτων (software) του Η/ΥΗ μάθηση ως απόκτηση γνώση	Γνώση, θεωρείται η νοητική-συμβολική αναπαράσταση των πληροφοριών,	Μάθηση, είναι η μεταβίβαση των συμβόλων
Σύμφωνα με το Μοντέλο Επεξεργασίας Πληροφοριών…… η σχολική μάθησηείναι μία ενεργητική διαδικασία απόκτησης της γνώσης κατά την οποία οι μαθητές καλούνται να επεξεργαστούν τις πληροφορίες και να τις μετασχηματίσουν σε συμβολικές αναπαραστάσεις, να τις συγκρατούν και να τις αναπλάθουν, όταν τις χρειαστούν για να επιλύσουν οποιοδήποτε πρόβλημα.
ΜΕΠ και Μνημονικό Σύστημα 1/2Κάθε μέρος του συστήματος ποικίλλει ως προς: την Ποσότητα των πληροφοριών που μπορεί να επεξεργαστεί
 το Χρόνο που μπορεί να τις συγκρατήσει
 το Τρόπο με τον οποίο θα τις κωδικοποιήσειΑισθητηριακή ΜνήμηΒραχύχρονη ΜνήμηΜακρόχρονη ΜνήμηΑισθητηριακή ΣυγκράτησηΕνεργός Μνήμη ή Μνήμη Εργασίαςhttp://www.nwlink.com/~donclark/hrd/learning/infomodel.gif
ΜΕΠ και Μνημονικό Σύστημα 2/2Μνήμηείναι μία ευρύτερη γνωστική λειτουργία του ανθρώπου και σχετίζεται με πολλά και ποικίλα συστήματα του εγκεφάλου και υποστηρίζεται από ένα δίκτυο επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης ανάμεσα στις εγκεφαλικές περιοχές και τις υποδομές τουΕισέρχεται μεγάλος αριθμός πληροφοριών-ερεθισμάτων, οι οποίες είναι ακατέργαστες και συγκρατούνται για σύντομο χρονικό διάστημαΑισθητηριακή ΜνήμηΕπιλέγονται και συγκρατούνται οι πληροφορίες που έχουν γίνει αντικείμενο προσοχής, για σύντομο χρονικό διάστημα. Βραχύχρονη ΜνήμηΜεταφέρονται όλες οι πληροφορίες που έχουν ήδη υποστεί επεξεργασία και αποθηκεύονται έτσι ώστε να μπορούν να ανασυρθούν και να χρησιμοποιηθούν.Μακρόχρονη Μνήμη
Μνημονικό Σύστημα & Γνωστικές Διαδικασίες ΕλέγχουΟι Γνωστικές Διαδικασίες Ελέγχου: Είναι ευέλικτες γνωστικές διαδικασίες επεξεργασίας
 Δρομολογούν και ελέγχουν τη ροή των πληροφοριών ανάμεσα στα μνημονικά αποθέματα
 Ρυθμίζουν την αλληλεπίδραση τους με την θέληση του ατόμου
 Προσδιορίζουν αποφασιστικά την απόκτηση της γνώσης
 Πλαισιώνουν όλο το μνημονικό σύστημα
 Διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στο ΜΕΠ……διότι το άτομο αποφασίζει εάν, πότε και πώς θα χρησιμοποιήσει τα πληροφοριακά ερεθίσματα για να αποκτήσει γρήγορα, ευχάριστα και με ασφαλή τρόπο τη γνώση.ΑντίληψηΚωδικοποίησηΣυγκράτησηΠροσοχήΟργάνωσηΑνάσυρση
Δομικά Μέρη & Γνωστικές διαδικασίες Ελέγχου του ΜΕΠ
ΕνεργόςΜνήμηΜνημονικά  Τμήματα – Αναλυτική ΠεριγραφήA. Αισθητηριακή ΜνήμηΓνωστικές Διαδικασίες Ελέγχου:Αντίληψη
ΠροσοχήA. Αισθητηριακή Μνήμη – Αισθητηριακή ΣυγκράτησηΧωρητικότητα : μεγάλος αριθμός ερεθισμάτων, απεριόριστη χωρητικότητα
Διάρκεια Συγκράτησης: Ελάχιστο χρονικό διάστημα (0,5-1 sec)
Μορφές Κωδικοποίησης : Διάφορες μορφές >Οπτικές & ακουστικές καταγραφές
Γνωστικές Διαδικασίες Ελέγχου: Αντίληψη&ΠροσοχήΕκπαιδευτικές ΕφαρμογέςΠεριορισμός στην ποσότητα των πληροφοριών
Αργός και προσεκτικός ρυθμός στις πληροφορίες
Η ηλικία των μαθητών καθοριστικός παράγοντας
Ακουστική – οπτική μορφή
Πολυαισθητηριακή πρόσληψη των πληροφοριών
Μετάλλαξη και μετασχηματισμός της αισθητηριακής πληροφορίας σε νευρωνικές αναπαραστάσεις στα διάφορα τμήματα του εγκεφαλικού φλοιούΠώς ο ανθρώπινος νους μετασχηματίζει τα αισθητηριακά πληροφοριακά ερεθίσματα σε αντιληπτικές δεξιότητες σύμφωνα με τις οποίες αναπτύσσεται και προοδεύει το άτομο;
Γνωστικές διαδικασίες ΕλέγχουΑντίληψηPerceptionΗ διαδικασία της λήψης πληροφοριών (διάφορα ερεθίσματα του περιβάλλοντος) δια μέσου των  αισθήσεών μας και
Η διαδικασία της κατανόησης - ερμηνείας αυτών των πληροφοριών από τον εγκέφαλο ώστε να αποκτήσουν νόημα.
Ι. Τα αντιληπτικά φαινόμενα σε επιστημονικό – ψυχολογικό επίπεδο & καθημερινή ζωή:Εκφράσεις: «δεν βλέπει πέρα από τη μύτη του»	      «βλέπει το δέντρο και όχι το δάσος»α. Η αντιληπτική σταθερότητα:σχήμα,
μέγεθος,
φωτεινότητα,
χρώμα,
τόποςβ. Οι αντιληπτικές πλάνες γεωμετρικές – οπτικές πλάνες,
αμφίσημες μορφές,
παράλογες - παράδοξες μορφές,
φανταστικές-ανύπαρκτες μορφές Γεωμετρικές – Οπτικές ΠλάνεςΠλάνητου Ponzo (1928)Πλάνη των Muller & Lyer (1889)Πλάνη του Ebbinhaus (1898) ΠλάνηPoggendorff(1860)
Αμφίσημες ΜορφέςΟ κύβος του NeckerΤο βάζο του Rubin(1915)Το πορτρέτο της κυρίας Leeper
Παράλογες – Παράδοξες ΜορφέςΟι μορφές του ελέφαντα και της ασπίδας του ShepardΤο τρίγωνο του Penrose
Φανταστικές - Ανύπαρκτες ΜορφέςΤο τρίγωνο του Kanizsa
ΙΙ. Οι ψυχοφυσιολογικές και νευροβιολογικές βάσεις της αντίληψηςΤα βασικά χαρακτηριστικά των αισθητηριακών συστημάτων του ανθρώπουα. τα είδη των αισθητηριακών συστημάτωνόραση, ακοή, γεύση, όσφρηση, αφή, κιναίσθηση, ισορροπίαβ.η παράλληλη μετασχηματιστική επεξεργασία πρόδρομη, περιφερειακή επεξεργασία και κύρια, κεντρική επεξεργασία> μετασχηματισμός των αισθητηριακών πληροφοριών σε αντιληπτικές εμπειρίες> Παράλληλες οδοίγ. η ένταση και διάρκεια των ερεθισμάτων(επίπεδο προσαρμογής)
Καθημερινά γεγονότα με εντάσεις ισότιμες με το απόλυτοτο κατώφλι αίσθησης (Galanter 1962)
Το οπτικό σύστημα του ανθρώπουα. τα φυσικά-ψυχολογικά χαρακτηριστικά οπτικών ερεθισμάτων.β. τα βασικά ανατομικά στοιχεία του οφθαλμού.γ. πρόδρομοι (περιφερειακή) επεξεργασία των οπτικών πληροφοριών του αμφιβληστροειδή. δ. κεντρική επεξεργασία των οπτικών πληροφοριών στον οπτικό εγκεφαλικό φλοιό.
Θεωρητικές Προσεγγίσεις της ΑντίληψηςPattern Recognition
Gestalt theory
Bottom-up and Top-down processing
Template matching
Feature analysis
Prototype theory
Form perceptionΟΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝΟι κλασσικές θεωρίες της αντίληψης
Τα συστήματα επεξεργασίας Bottomup & Top-DownΔιατυπώνονται δύο είδη επεξεργασίας με τα οποία εκτιμάται ότι κάποιοςαντιλαμβάνεται τις μορφές.Οι γνωστικοί ψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι και οι δύο διαδικασίες είναι απαραίτητες για να ερμηνευθεί η πολυπλοκότητα της αναγνώρισης των μορφών.
Εκπαιδευτικές δραστηριότητες & Αντίληψη [1/4]1. Ανάπτυξη & καλλιέργεια αισθητηριακών συστημάτωνα. Ασκήσεις αντίληψης χώρου οπτικοί, απτικοί χειρισμοί γεωμετρικών σχημάτων
 έννοιες χώρου
 ταξινόμησης υλικού με βάση το χώρο κλπ.β. Ασκήσεις διάκρισης των ερεθισμάτων  ομοιότητα και  διαχωρισμός ερεθισμάτων
 διαχωρισμός του χώρου
οδηγίες με συγκεκριμένα θέματα - εξατομικευμένη παρέμβαση ώστε να ανταποκρίνεται στο γνωστικό επίπεδο των εκπαιδευομένων
 ο εκπαιδευτικός ως πρότυπο διάκρισης ερεθισμάτων.γ. Ασκήσεις για τη σύγκριση των πληροφοριακών (φυσικών) ερεθισμάτων με τα πρωτοτυπικά μοντέλα μιας ομάδας αντικειμένων που έχουν καταχωρηθεί στη μνήμη ο εκπαιδευτικός πρέπει να λάβει υπόψη του την ένταση, τη διάρκεια, το κατώφλι ευαισθησίας των ερεθισμάτων κλπ. Εκπαιδευτικές δραστηριότητες & Αντίληψη [2/4]2. Βελτίωση της «αντιληπτικής προσδιοριστικής τάσης»‘Τηςπροδιάθεσης ή ετοιμότητας του ατόμου να αναγνωρίζει,να ερμηνεύει και να αντιλαμβάνεται τα πράγματα με βάση την κατασκευαστική – δημιουργική διαδικασία.’Η τάση αυτή εξαρτάται από ενδοατομικούς – προσωπικούς και εξωτερικούς – περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως είναι:α. οι προϋπάρχουσες γνώσεις και εμπειρίες του ατόμου το «τι» και «πώς» αντιλαμβανόμαστε τον περιβάλλοντα κόσμο εξαρτάται από εσωτερικές συμβολικές αναπαραστάσεις,
 από τα ήδη ενυπάρχοντα στη μνήμη γνωστικά σχήματα,
 από τις στρατηγικές και τεχνικές εννοιολογικής αλλαγής για την επίλυση προβλημάτων και στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης.Εκπαιδευτικές δραστηριότητες & Αντίληψη [3/4]β. οι προσδοκίες του εκπαιδευτικού (θετικές-αρνητικές) το φαινόμενο της «αυτοεκπληρούμενης προφητείας»

Μοντέλο επεξεργασίας πληροφοριών

  • 1.
    Μοντέλο Επεξεργασίας Πληροφοριών[ΜΕΠ]http://www.endocytosis.org/ImaginingTheBrain/NeuroArt2007/Imagining_The_Brain_2007_4.jpg
  • 2.
    Στόχος: Η παρουσίασητου Μοντέλου Επεξεργασίας Πληροφοριών [ΜΕΠ], η ανάλυση του μνημονικού συστήματος του ανθρώπου και η παρουσίαση εκπαιδευτικο-διδακτικών αρχών οι οποίες να υποστηρίζουν τον ‘καλό επεξεργαστή πληροφοριών’ Επιμέλεια & Σχεδιασμός Παρουσίασης: Σ. Παπαδοπούλουsmapapaddedicated to foupouΕυχαριστίες@Κάτια ΑλεξίουΑκαδ. Έτος 2009 - 2010
  • 3.
  • 4.
  • 5.
  • 6.
  • 7.
  • 8.
  • 9.
    Α. Αισθητηριακή Μνήμη– αισθητηριακή συγκράτηση
  • 10.
  • 11.
  • 12.
    Β. Βραχύχρονη Μνήμη– Ενεργός Μνήμη
  • 13.
  • 14.
    Θεωρίες Λήθης –Λήθη και Σχολική Μάθηση
  • 15.
    Στρατηγικές και Διδακτικέςαρχές για τη βελτίωση της Μνήμης
  • 16.
    Εκπαιδευτικο-διδακτικές αρχές γιατην καλλιέργεια των δεξιοτήτων του ‘Καλού Επεξεργαστή Πληροφοριών
  • 17.
  • 18.
  • 19.
  • 20.
  • 21.
    Γνωστική Επιστήμη(Cognitive Science)Επιστημονικοί κλάδοι που μελετούν τη λειτουργική συμπεριφορά του ανθρώπινου νου (Sternberg, 1990)
  • 22.
    Περιοχές Έρευνας ΓνωστικήςΨυχολογίας (Solso, 1997)
  • 23.
  • 24.
    Κεντρικό Νευρικό ΣύστημαΝωτιαίοςΜυελόςΒρίσκεται προστατευμένος στη σπονδυλική στήληΕγκέφαλοςΒρίσκεται προστατευμένος στην κρανιακή κοιλότηταΠερίπου 100 δισεκατομμύρια νευρικά κύτταρα (neurons) συνεργάζονται συντονισμένα & οργανωμένα για τη διαμόρφωση της συμπεριφοράς.
  • 25.
    Τα δομικά στοιχείατου νευρώναΒλ. επίσης το σχετικό video: NEURONS AND NEURO-TRANSMITTERS
  • 26.
    Σχηματική αναπαράσταση των7 ανατομικών περιοχών του ΚΝΣΚολιάδη, Εμμ. (2007). Γνωστική Ψυχολογία – Γνωστική Νευροεπιστήμη και Εκπαιδευτική Πράξη: Μοντέλο επεξεργασίας Πληροφοριών, Αθήνα
  • 28.
    Εγκεφαλικά Ημισφαίρια &ΛειτουργίεςΣτα περισσότερα άτομα το ένα από τα 2 ημισφαίρια θεωρείται ως το επικρατέστερο (στο 97% του πληθυσμού το επικρατούν είναι το αριστερό) και είναι αυτό που οργανώνει την έκφραση του λόγου και τις αντιληπτικές λειτουργίες.
  • 31.
    Τα εγκεφαλικά ημισφαίριαδιαιρούνται σε 4 τμήματα / λοβούςΆρθρωση προφορικού λόγουΚέντρο Brocaγενικές αισθήσεις, γραφή αίσθημα, θερμότητας, πόνου. Προσωπικότητα: κρίση, λήψη αποφάσεων, αυτοέλεγχος,ψυχικά προβλήματα, ενσυναίσθησηΚατανόηση του λόγου ΚέντροWernickeΚολιάδη, Εμμ. (2007). Γνωστική Ψυχολογία – Γνωστική Νευροεπιστήμη και Εκπαιδευτική Πράξη: Μοντέλο επεξεργασίας Πληροφοριών, Αθήνα
  • 32.
    Βασικές δομές τουμεταιχμιακούσυστήματοςΕπηρεάζει τη συγκίνηση, το συναίσθημα, την προσοχή και την ‘Ενεργό Μνήμη’ (Βραχύχρονη μνήμη)ο σημαντικότερος σταθμός αναμονής & αναμετάδοσης γενικών πληροφοριών & η μόνη πηγή αισθητηριακών πληροφοριώνΡύθμιση ύπνου, όρεξης, σεξουαλικής δράσηςΕπιδρά στην συγκινησιακή κατάσταση του ατόμου και γενικότερα στη θυμικοσυναισθηματική διάθεση«ο βιβλιοθηκάριος της μνήμης», δηλ. συμβάλλει στην κωδικοποίηση & καταχώριση νέων πληροφοριών (Μακρόχρονη μνήμη)Κολιάδη, Εμμ. (2007). Γνωστική Ψυχολογία – Γνωστική Νευροεπιστήμη και Εκπαιδευτική Πράξη: Μοντέλο επεξεργασίας Πληροφοριών, Αθήνα
  • 33.
    Γνωστική Επανάσταση στηνΕπιστημονική ΨυχολογίαΜοντέλο Επεξεργασίας Πληροφοριών [ΜΕΠ]
  • 34.
    Η «γνωστική επανάσταση»Τηδεκαετία του 1950, ύστερα από μια σειρά εξελίξεων και ανακατατάξεων τόσο μέσα στους κόλπους της επιστημονικής ψυχολογίας, όσο και έξω από αυτήν, σε άλλους επιστημονικούς κλάδους, σημειώθηκε η αποκαλούμενη«γνωστική επανάσταση» στη διερεύνηση των ψυχολογικών φαινομένων.
  • 35.
  • 36.
    H δημοσίευση τουβιβλίου του Neisser (1967) με τίτλο «Γνωστική Ψυχολογία» και η κυκλοφορία του περιοδικού «Γνωστική Ψυχολογία» (1970) σηματοδότησαν τη λήξη της κυριαρχίας του Συμπεριφορισμού.U. NeisserΠεριοδικό “Cognitive Psychology”
  • 37.
    Οι πρώιμοι γνωστικοίψυχολόγοι…… άρχισαν να ερευνούν τον τρόπο με τον οποίο το άτομο:Πώς;…υιοθετώντας νέες ερευνητικές μεθόδους, τις οποίες δανείστηκαν από άλλουςεπιστημονικούς κλάδους τεχνολογικής κυρίως κατεύθυνσης.
  • 38.
    Η αναζήτηση πιοαυστηρής και έγκυρης επιστημονικής μεθοδολογίας οδήγησε τους ερευνητές στην προσομοίωση των ανώτερων γνωστικών λειτουργιών του ανθρώπου με τη λειτουργία των ηλεκτρονικών υπολογιστών.
  • 39.
    Νέα Επιστημολογία τηςΓνωστικής Ψυχολογίας
  • 40.
    Οι γνωστικοί επιστήμονες…… χρησιμοποιούν τα υπολογιστικά μοντέλα, δηλαδή προσομοιώσεις της ανθρώπινης συμπεριφοράς με προγράμματα των Η/Υ και αναφέρονται κατά κύριο λόγο στα:Σημασιολογικά Δίκτυα
  • 41.
  • 42.
    Διασυνδετικά Δίκτυασύμφωναμε τα οποία αναπαριστάνεται η γνώση στο γνωστικό σύστημα του ανθρώπου.
  • 44.
    ΕνεργόςΜνήμηΓνωστικό Σύστημα 1/2Οιδομές είναι ο τρόπος που είναι δομημένο το γνωστικό σύστημα.Περιλαμβάνουν τα μνημονικά αποθέματα από τα οποία διέρχονται και υφίστανται επεξεργασία τα πληροφοριακά ερεθίσματα για να μετασχηματιστούν σε γνώσεις.Μνημονικά Τμήματα
  • 45.
    Γνωστικό Σύστημα 2/2Οιλειτουργίες είναι το σύνολο των εσωτερικών ενσυνείδητων διεργασιών σύμφωνα με τις οποίες προσλαμβάνονται, αναγνωρίζονται, κωδικοποιούνται, μετασχηματίζονται και αλλάζουν τα πληροφοριακά ερεθίσματα σε συμβολικές αναπαραστάσεις και καθορίζουν την έκδηλη συμπεριφορά του ατόμου.
  • 46.
    Μοντέλο Επεξεργασίας Πληροφοριών[ΜΕΠ] Αναλογία του υπολογιστή με την ανθρώπινη γνωστική λειτουργία
  • 47.
    Αναφορά στη φύσηκαι στον τρόπο που πραγματοποιείται η επεξεργασία των πληροφοριών
  • 48.
    Το ΜΕΠ αποτελείουσιαστικά ένα μοντέλο της ανθρώπινης μνήμηςhttp://jareddonovan.com/blog/wp-content/uploads/2009/03/mental_models-450px.png
  • 49.
    Υπολογιστικό Μοντέλο ΑνθρώπινηςΣυμπεριφοράςΑνθρώπινος Νους λειτουργεί ως ένα περιορισμένο σύστημα κωδικοποίησης και επεξεργασίας των πληροφοριών Λειτουργία H/YΟ Ηλεκτρονικός υπολογιστής εκτελεί λειτουργίες για την κωδικοποίηση αριθμών και συμβολικών πληροφοριών http://projects.coe.uga.edu/epltt/index.php?title=Information_processing
  • 50.
    Αναλογία Ανθρώπινου Εγκεφάλουμε τον Η/ΥΕισερχόμενα ΕρεθίσματαΠροσλαμβάνει τις πληροφορίεςΜνημονικό ΣύστημαΚωδικοποιεί, οργανώνει, αποθηκεύει στις κατάλληλες δομές, επεξεργάζεται και αναπλάθει τις ήδη καταχωρημένες πληροφορορίεςΕξερχόμενα ΕρεθίσματαΠαράγει νέες μορφές συμπεριφοράς
  • 51.
    Σχηματική προσομοίωση τουΗ/Υ & του γνωστικού συστήματος του ανθρώπινου εγκεφάλου (Κολιάδης, 2003)
  • 52.
    Αναλογία ΑνθρώπινουΕγκεφάλου με τον Η/Υ (Mayer,1996)Ο ανθρώπινος νους ως σύστημα επεξεργασίας πληροφοριών Η αρχιτεκτονική του ανθρώπινου νου περιγράφεται όπως εκείνη του Η/ΥΗ γνωστική λειτουργία ως εφαρμογή των γνωστικών διαδικασιών Κάθε γνωστική δραστηριότητα αναλύεται σε επιμέρους στάδια επεξεργασίας στα οποία εφαρμόζεται ένα διαφορετικό είδος γνωστικής διαδικασίας, όπως συμβαίνει με τη γραμμική επεξεργασία των προγραμμάτων (software) του Η/ΥΗ μάθηση ως απόκτηση γνώση Γνώση, θεωρείται η νοητική-συμβολική αναπαράσταση των πληροφοριών, Μάθηση, είναι η μεταβίβαση των συμβόλων
  • 53.
    Σύμφωνα με τοΜοντέλο Επεξεργασίας Πληροφοριών…… η σχολική μάθησηείναι μία ενεργητική διαδικασία απόκτησης της γνώσης κατά την οποία οι μαθητές καλούνται να επεξεργαστούν τις πληροφορίες και να τις μετασχηματίσουν σε συμβολικές αναπαραστάσεις, να τις συγκρατούν και να τις αναπλάθουν, όταν τις χρειαστούν για να επιλύσουν οποιοδήποτε πρόβλημα.
  • 54.
    ΜΕΠ και ΜνημονικόΣύστημα 1/2Κάθε μέρος του συστήματος ποικίλλει ως προς: την Ποσότητα των πληροφοριών που μπορεί να επεξεργαστεί
  • 55.
    το Χρόνοπου μπορεί να τις συγκρατήσει
  • 56.
    το Τρόπομε τον οποίο θα τις κωδικοποιήσειΑισθητηριακή ΜνήμηΒραχύχρονη ΜνήμηΜακρόχρονη ΜνήμηΑισθητηριακή ΣυγκράτησηΕνεργός Μνήμη ή Μνήμη Εργασίαςhttp://www.nwlink.com/~donclark/hrd/learning/infomodel.gif
  • 57.
    ΜΕΠ και ΜνημονικόΣύστημα 2/2Μνήμηείναι μία ευρύτερη γνωστική λειτουργία του ανθρώπου και σχετίζεται με πολλά και ποικίλα συστήματα του εγκεφάλου και υποστηρίζεται από ένα δίκτυο επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης ανάμεσα στις εγκεφαλικές περιοχές και τις υποδομές τουΕισέρχεται μεγάλος αριθμός πληροφοριών-ερεθισμάτων, οι οποίες είναι ακατέργαστες και συγκρατούνται για σύντομο χρονικό διάστημαΑισθητηριακή ΜνήμηΕπιλέγονται και συγκρατούνται οι πληροφορίες που έχουν γίνει αντικείμενο προσοχής, για σύντομο χρονικό διάστημα. Βραχύχρονη ΜνήμηΜεταφέρονται όλες οι πληροφορίες που έχουν ήδη υποστεί επεξεργασία και αποθηκεύονται έτσι ώστε να μπορούν να ανασυρθούν και να χρησιμοποιηθούν.Μακρόχρονη Μνήμη
  • 58.
    Μνημονικό Σύστημα &Γνωστικές Διαδικασίες ΕλέγχουΟι Γνωστικές Διαδικασίες Ελέγχου: Είναι ευέλικτες γνωστικές διαδικασίες επεξεργασίας
  • 59.
    Δρομολογούν καιελέγχουν τη ροή των πληροφοριών ανάμεσα στα μνημονικά αποθέματα
  • 60.
    Ρυθμίζουν τηναλληλεπίδραση τους με την θέληση του ατόμου
  • 61.
    Προσδιορίζουν αποφασιστικάτην απόκτηση της γνώσης
  • 62.
    Πλαισιώνουν όλοτο μνημονικό σύστημα
  • 63.
    Διαδραματίζουν σημαντικόρόλο στο ΜΕΠ……διότι το άτομο αποφασίζει εάν, πότε και πώς θα χρησιμοποιήσει τα πληροφοριακά ερεθίσματα για να αποκτήσει γρήγορα, ευχάριστα και με ασφαλή τρόπο τη γνώση.ΑντίληψηΚωδικοποίησηΣυγκράτησηΠροσοχήΟργάνωσηΑνάσυρση
  • 64.
    Δομικά Μέρη &Γνωστικές διαδικασίες Ελέγχου του ΜΕΠ
  • 65.
    ΕνεργόςΜνήμηΜνημονικά Τμήματα– Αναλυτική ΠεριγραφήA. Αισθητηριακή ΜνήμηΓνωστικές Διαδικασίες Ελέγχου:Αντίληψη
  • 66.
    ΠροσοχήA. Αισθητηριακή Μνήμη– Αισθητηριακή ΣυγκράτησηΧωρητικότητα : μεγάλος αριθμός ερεθισμάτων, απεριόριστη χωρητικότητα
  • 67.
    Διάρκεια Συγκράτησης: Ελάχιστοχρονικό διάστημα (0,5-1 sec)
  • 68.
    Μορφές Κωδικοποίησης :Διάφορες μορφές >Οπτικές & ακουστικές καταγραφές
  • 69.
    Γνωστικές Διαδικασίες Ελέγχου:Αντίληψη&ΠροσοχήΕκπαιδευτικές ΕφαρμογέςΠεριορισμός στην ποσότητα των πληροφοριών
  • 70.
    Αργός και προσεκτικόςρυθμός στις πληροφορίες
  • 71.
    Η ηλικία τωνμαθητών καθοριστικός παράγοντας
  • 72.
  • 73.
  • 74.
    Μετάλλαξη και μετασχηματισμόςτης αισθητηριακής πληροφορίας σε νευρωνικές αναπαραστάσεις στα διάφορα τμήματα του εγκεφαλικού φλοιούΠώς ο ανθρώπινος νους μετασχηματίζει τα αισθητηριακά πληροφοριακά ερεθίσματα σε αντιληπτικές δεξιότητες σύμφωνα με τις οποίες αναπτύσσεται και προοδεύει το άτομο;
  • 75.
    Γνωστικές διαδικασίες ΕλέγχουΑντίληψηPerceptionΗδιαδικασία της λήψης πληροφοριών (διάφορα ερεθίσματα του περιβάλλοντος) δια μέσου των αισθήσεών μας και
  • 76.
    Η διαδικασία τηςκατανόησης - ερμηνείας αυτών των πληροφοριών από τον εγκέφαλο ώστε να αποκτήσουν νόημα.
  • 77.
    Ι. Τα αντιληπτικάφαινόμενα σε επιστημονικό – ψυχολογικό επίπεδο & καθημερινή ζωή:Εκφράσεις: «δεν βλέπει πέρα από τη μύτη του» «βλέπει το δέντρο και όχι το δάσος»α. Η αντιληπτική σταθερότητα:σχήμα,
  • 78.
  • 79.
  • 80.
  • 81.
    τόποςβ. Οι αντιληπτικέςπλάνες γεωμετρικές – οπτικές πλάνες,
  • 82.
  • 83.
  • 84.
    φανταστικές-ανύπαρκτες μορφές Γεωμετρικές– Οπτικές ΠλάνεςΠλάνητου Ponzo (1928)Πλάνη των Muller & Lyer (1889)Πλάνη του Ebbinhaus (1898) ΠλάνηPoggendorff(1860)
  • 85.
    Αμφίσημες ΜορφέςΟ κύβοςτου NeckerΤο βάζο του Rubin(1915)Το πορτρέτο της κυρίας Leeper
  • 86.
    Παράλογες – ΠαράδοξεςΜορφέςΟι μορφές του ελέφαντα και της ασπίδας του ShepardΤο τρίγωνο του Penrose
  • 87.
    Φανταστικές - ΑνύπαρκτεςΜορφέςΤο τρίγωνο του Kanizsa
  • 88.
    ΙΙ. Οι ψυχοφυσιολογικέςκαι νευροβιολογικές βάσεις της αντίληψηςΤα βασικά χαρακτηριστικά των αισθητηριακών συστημάτων του ανθρώπουα. τα είδη των αισθητηριακών συστημάτωνόραση, ακοή, γεύση, όσφρηση, αφή, κιναίσθηση, ισορροπίαβ.η παράλληλη μετασχηματιστική επεξεργασία πρόδρομη, περιφερειακή επεξεργασία και κύρια, κεντρική επεξεργασία> μετασχηματισμός των αισθητηριακών πληροφοριών σε αντιληπτικές εμπειρίες> Παράλληλες οδοίγ. η ένταση και διάρκεια των ερεθισμάτων(επίπεδο προσαρμογής)
  • 89.
    Καθημερινά γεγονότα μεεντάσεις ισότιμες με το απόλυτοτο κατώφλι αίσθησης (Galanter 1962)
  • 90.
    Το οπτικό σύστηματου ανθρώπουα. τα φυσικά-ψυχολογικά χαρακτηριστικά οπτικών ερεθισμάτων.β. τα βασικά ανατομικά στοιχεία του οφθαλμού.γ. πρόδρομοι (περιφερειακή) επεξεργασία των οπτικών πληροφοριών του αμφιβληστροειδή. δ. κεντρική επεξεργασία των οπτικών πληροφοριών στον οπτικό εγκεφαλικό φλοιό.
  • 91.
    Θεωρητικές Προσεγγίσεις τηςΑντίληψηςPattern Recognition
  • 92.
  • 93.
  • 94.
  • 95.
  • 96.
  • 97.
    Form perceptionΟΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝΟι κλασσικές θεωρίες της αντίληψης
  • 98.
    Τα συστήματα επεξεργασίαςBottomup & Top-DownΔιατυπώνονται δύο είδη επεξεργασίας με τα οποία εκτιμάται ότι κάποιοςαντιλαμβάνεται τις μορφές.Οι γνωστικοί ψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι και οι δύο διαδικασίες είναι απαραίτητες για να ερμηνευθεί η πολυπλοκότητα της αναγνώρισης των μορφών.
  • 99.
    Εκπαιδευτικές δραστηριότητες &Αντίληψη [1/4]1. Ανάπτυξη & καλλιέργεια αισθητηριακών συστημάτωνα. Ασκήσεις αντίληψης χώρου οπτικοί, απτικοί χειρισμοί γεωμετρικών σχημάτων
  • 100.
  • 101.
    ταξινόμησης υλικούμε βάση το χώρο κλπ.β. Ασκήσεις διάκρισης των ερεθισμάτων ομοιότητα και διαχωρισμός ερεθισμάτων
  • 102.
  • 103.
    οδηγίες με συγκεκριμέναθέματα - εξατομικευμένη παρέμβαση ώστε να ανταποκρίνεται στο γνωστικό επίπεδο των εκπαιδευομένων
  • 104.
    ο εκπαιδευτικόςως πρότυπο διάκρισης ερεθισμάτων.γ. Ασκήσεις για τη σύγκριση των πληροφοριακών (φυσικών) ερεθισμάτων με τα πρωτοτυπικά μοντέλα μιας ομάδας αντικειμένων που έχουν καταχωρηθεί στη μνήμη ο εκπαιδευτικός πρέπει να λάβει υπόψη του την ένταση, τη διάρκεια, το κατώφλι ευαισθησίας των ερεθισμάτων κλπ. Εκπαιδευτικές δραστηριότητες & Αντίληψη [2/4]2. Βελτίωση της «αντιληπτικής προσδιοριστικής τάσης»‘Τηςπροδιάθεσης ή ετοιμότητας του ατόμου να αναγνωρίζει,να ερμηνεύει και να αντιλαμβάνεται τα πράγματα με βάση την κατασκευαστική – δημιουργική διαδικασία.’Η τάση αυτή εξαρτάται από ενδοατομικούς – προσωπικούς και εξωτερικούς – περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως είναι:α. οι προϋπάρχουσες γνώσεις και εμπειρίες του ατόμου το «τι» και «πώς» αντιλαμβανόμαστε τον περιβάλλοντα κόσμο εξαρτάται από εσωτερικές συμβολικές αναπαραστάσεις,
  • 105.
    από ταήδη ενυπάρχοντα στη μνήμη γνωστικά σχήματα,
  • 106.
    από τιςστρατηγικές και τεχνικές εννοιολογικής αλλαγής για την επίλυση προβλημάτων και στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης.Εκπαιδευτικές δραστηριότητες & Αντίληψη [3/4]β. οι προσδοκίες του εκπαιδευτικού (θετικές-αρνητικές) το φαινόμενο της «αυτοεκπληρούμενης προφητείας»
  • 107.
    το φαινόμενοτης συντηρούμενης προσδοκίας (substainingexpectationeffects) σύμφωνα με το οποίο οι θετικές ή οι αρνητικές προβλέψεις για τους μαθητές διατηρούνται σταθερές παρά τις όποιες βελτιώσεις στη συμπεριφορά:
  • 108.
    προσέχουμε ναείμαστε επιφυλακτικοί στις κρίσεις και αξιολογήσεις
  • 109.
    εκτιμούμε καιενθαρρύνουμε κάθε δυνατή προσπάθεια ακόμη και τις όποιες ελάχιστες επιδόσεις
  • 110.
    χρησιμοποιούμε κατάλληλοδιδακτικό υλικό προσαρμοσμένο στις ανάγκες των μαθητών, απαλλαγμένο από στερεότυπα και προκαταλήψεις, με σεβασμό στις διαπολιτισμικές ανάγκες
  • 111.
    είμαστε ανεκτικοίκαι αντικειμενικοί στην αξιολόγηση
  • 112.
    επικοινωνούμε μεόλους τους μαθητές
  • 113.
    ελέγχουμε καικαθοδηγούμετη μη λεκτική επικοινωνία-συμπεριφορά. Εκπαιδευτικές δραστηριότητες & Αντίληψη [4/4]3. Το πλαίσιο αναφοράςΗ ποιότητα του πλαισίου αναφοράς στην ενεργοποίηση των περιβαλλοντικών ερεθισμάτων με τη διαδικασία «από κάτω προς τα πάνω» και στη συνέχεια την κινητοποίηση των γνωστικών σχημάτων «από πάνω προς τα κάτω»
  • 114.
    Το φτωχά οργανωμένοπλαίσιο διδασκαλίας δε συμβάλλει στην ολοκληρωμένη αντίληψη
  • 115.
    Το διδακτικό υλικόμπορεί να οργανώνεται με βάση τις αρχές οργάνωσης της Μορφολογικής ψυχολογίας δηλ. οι μαθητές μαθαίνουν να επικεντρώνουν την προσοχή τους σε πολλαπλές όψεις και όχι σε μια μεμονωμένη πλευρά της πληροφορίας.
  • 116.
    Οι μαθητές κινητοποιούντα γνωστικά σχήματα & ανακαλύπτουν μόνοι τους τις νοηματικές σχέσεις των γεγονότων.Αντίληψη & Εικονικοί Κόσμοι (Active Worlds)
  • 117.
    Σύγχρονες θεωρίες τηςαντίληψηςΣυνθετική θεωρία - σύγκριση των κλασσικών θεωριών τηςαντίληψης.
  • 118.
  • 119.
    Το αντιληπτικό κυκλικόμοντέλο του Neisser
  • 120.
    Το υπολογιστικό μοντέλοαντίληψης του Marr
  • 121.
    Τα μοντέλα τηςΠαράλληλα Κατανεμημένης Επεξεργασίας (Π.Κ.Ε.)
  • 122.
    Το νευροβιολογικό μοντέλοτων «δύο ρευμάτων»Γνωστικές διαδικασίες ΕλέγχουΠροσοχήAttention‘Η προσοχή αναφέρεται ως μία γνωστική διεργασία ή νοητική ικανότητα που βοηθά το άτομο να βρίσκεται σε ετοιμότητα και σε γνωστική εγρήγορση προκειμένου να προσλάβει τα διάφορα εξωτερικά ερεθίσματα.’Το περιβάλλον συνήθως παρέχει στο άτομο μία ποικιλία ερεθισμάτων, περισσότερα συνήθως από αυτά που μπορεί να συγκρατήσει και ταυτόχρονα να επεξεργαστεί.
  • 123.
    Συνήθως το άτομοεπικεντρώνεται σε ένα ερέθισμα σε βάρος κάποιου άλλου, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι κάποιο από τα ερεθίσματα που έχει αγνοήσει δεν μπορεί ξαφνικά να αποκτήσει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και να προσελκύσει την προσοχή του. Προσοχή: Έννοια και Σημασία‘Η επιλεκτική συγκέντρωση του νου σε ένα ερέθισμα’το άτομο επιλέγει να δει ή να ακούσει οτιδήποτε έχει σχέση με τις προηγούμενες εμπειρίες του και με βάση τις νοητικές του αναπαραστάσεις και αγνοεί οτιδήποτε άλλο. Η Προσοχήστο πλαίσιο του Μοντέλου Επεξεργασίας των Πληροφοριών: Δεν πρόκειται για μία μεμονωμένη γνωστική ικανότητα, αλλά συνδέεται άμεσα και με τη διαδικασία της αντίληψης. «Το άτομο μπορεί να αντιληφθεί μόνο τα πράγματα που προσέχει και μπορεί να προσέξει μόνο τα πράγματα που μπορεί να αντιληφθεί.» (Gross 1996: 253)
  • 124.
  • 125.
  • 126.
  • 127.
    η επικέντρωσηπροκαλούνκαι δρομολογούν τον αντανακλαστικόπροσανατολισμό, δηλαδή μια προσανατολισμένη αντίδραση του ατόμου.
  • 128.
    Προσοχή: Συστατικά ΣτοιχείαΠαράδειγμαΤοφαινόμενο του Cocktail Party (Colin Cherry )Για κάθε οργανισμό, αυτή η προσανατολισμένηαντίδραση, διεγείρει το ενδιαφέρον ή την περιέργεια και τον κινητοποιεί ώστε να αποφύγει την απειλή ή τον κίνδυνο, προκειμένου να προσαρμοστεί και να επιβιώσει στο περιβάλλον. Το άτομο συνεχώς επικεντρώνει και εστιάζει την προσοχή του σε ένα πράγμα και αγνοεί κάποιο άλλο.
  • 129.
    Προσοχή: ΛειτουργίεςΗ προσοχήως ενσυνείδητη διαδικασία συνίσταται στις παρακάτω τρεις βασικές λειτουργίες.α.Η ανίχνευση ή αναγνώριση σημάτων, η οποία περιλαμβάνει δύο επιμέρους διαδικασίες, την επαγρύπνηση, εγρήγορση (Vigilance) καθώς και την αναζήτηση ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των σημάτων (Search) .β. Η επιλεκτικότητα ή επιλεκτική προσοχήγ. Η κατανομή ή κατανεμημένη προσοχή
  • 130.
    Προσοχή: Λειτουργίεςα. Ηανίχνευση ή αναγνώριση περιβαλλοντικών σημάτωνΜε βάση τη θεωρία της αναγνώρισης σημάτων ερμηνεύονται η ευαισθησία και το επίπεδο διέγερσης του ατόμου στην παρουσία ενός στόχου-σήματος στις συνθήκες επαγρύπνησης (vigilance) και αναζήτησης ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των σημάτων (search).
  • 131.
    Προσοχή: Λειτουργίεςβ. Ηεπιλεκτικότητα ή η επιλεκτική προσοχήΕπιλεκτικότηταείναι η λειτουργία σύμφωνα με την οποία το άτομο επιλέγει τα ερεθίσματα στα οποία θα εστιάσει την προσοχή του, αγνοώντας ή παραμελώντας άλλα. Η έρευνα της επιλεκτικής προσοχής πραγματοποιήθηκε τόσο στην οπτική όσο και στην ακουστική προσοχή:Ακουστική προσοχή: φαινόμενο του κοκτέιλ – πάρτι.
  • 132.
    Ακουστική και Οπτικήπροσοχή: Φαινόμενο του Stroop (Stroopeffect) Φαινόμενο Stroop: άτομα κυρίως ηλικιωμένα, απαιτούν περισσότερο χρόνο ή δυσκολεύονται να κατανομάσουν το χρώμα ενός ερεθίσματος. π. χ. τη λέξη “γαλάζιο”, όταν η λέξη “γαλάζιο” είναι τυπωμένη σε κόκκινο χρώμα.
  • 133.
    Προσοχή: Λειτουργίεςγ. Ηκατανομή της προσοχής ή η κατανεμημένη προσοχήΚατανεμημένη Προσοχή: το άτομο καλείται να εκτελέσει δύο ή περισσότερες γνωστικές δραστηριότητες ταυτόχρονα, δηλαδή να κατανέμει την προσοχή του σε πολλές δραστηριότητες συγχρόνως. ΔιαφοράΕπιλεκτικής Προσοχής – Καταναμημένης ΠροσοχήςΣτηνΕπιλεκτική Προσοχήτο άτομο επεξεργάζεται τα πληροφοριακά ερεθίσματα με γραμμικό τρόπο, δηλαδή ένα, ένα κάθε φορά ή και σε ακολουθία, ενώ ο τρόπος που επεξεργάζεται το άτομο τα μηνύματα στην Κατανεμημένη Προσοχή είναι η παράλληλη επεξεργασία, όπου το άτομο εκτελεί δύο ή περισσότερες δραστηριότητες συγχρόνως.
  • 134.
    Προσοχή: Παράγοντες πουεπηρεάζουνΑ. Οι ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά των ερεθισμάτων.α. Οι φυσικές ιδιότητες των ερεθισμάτων (μέγεθος, ένταση, ποικιλία).β. Οι αντιφατικές ιδιότητες (νεωτερισμός, ασυμφωνία-αντίφαση, πολυπλοκότητα, αμφιβολία, γνωστική σύγκρουση – γνωστική συμφωνία).γ. Ψυχοφυσιολογικές ιδιότητες (φαινόμενο «κοκτέιλ πάρτι»).δ. Η σημασία και χρησιμότητα των σημάτων – πληροφοριών.Β. Οι ενδοατομικοί και προσωπικοί παράγοντεςΚαθημερινοί βιορυθμοί, άγχος νευρωσικά χαρακτηριστικά κ.α. είναι δυνατόν να επηρεάσουν την προσοχή του ατόμου.
  • 135.
    Πρόκληση της Προσοχής:Πρακτικέςυποδείξεις με βάση τις ιδιότητες των ερεθισμάτων
  • 136.
    Προσοχή και ΜάθησηΗγνωστική λειτουργία τηςΠροσοχής αποτελεί βάση της Μάθησης, εφόσον με αυτή ο μαθητής θα βρεθεί σε ετοιμότητα και γνωστική εγρήγορση για :να προσλάβει,
  • 137.
  • 138.
    να επεξεργαστείστη συνέχεια τα ερεθίσματα που προσφέρει η διδασκαλία. ‘Μια από τις βασικές φροντίδες του εκπαιδευτικού είναι να γνωρίζει πολύ καλά τους Παράγοντες που επηρεάζουν, ελκύουν, διατηρούν, βελτιώνουν ή διασπούν και αποπροσανατολίζουν την Προσοχή των εκπαιδευομένων και να τους χρησιμοποιεί κατάλληλα στη διδασκαλία.’
  • 139.
    Τεχνικές που προκαλούν,διατηρούν και προσανατολίζουν την Προσοχή σε σπουδαίες πληροφορίες ή γεγονότα
  • 140.
  • 141.
  • 142.
    ΕνεργόςΜνήμηΜνημονικά Τμήματα– Αναλυτική ΠεριγραφήΒ. Βραχύχρονη ΜνήμηΓνωστικές Διαδικασίες Ελέγχου:Οργάνωση
  • 143.
  • 144.
    ΑνάσυρσηΒ. Βραχύχρονη Μνήμη– Ενεργός ΜνήμηΧωρητικότητα: Περιορισμένη χωρητικότητα Συνθήκη Μαγικού Αριθμού: Συγκράτηση [7 +/- 2] μονάδες πληροφοριώνΔιάρκεια Συγκράτησης: Σύντομη παραμονή πληροφοριών(5-20 sec)
  • 145.
    Μορφές κωδικοποίησης: Δίνεταιέμφαση στην ακουστική μορφή, ενώ χρησιμοποιείται η οπτική και η σημασιολογική
  • 146.
    Γνωστικές Διαδικασίες Ελέγχου:Οργάνωση, Συγκράτηση & ΑνάσυρσηπληροφοριώνΕκπαιδευτικές ΕφαρμογέςΠεριορισμός της ποσότητας και του όγκου των πληροφοριών
  • 147.
    Επιλογή των κατάλληλωνπληροφοριών για τον κάθε εκπαιδευόμενο
  • 148.
    Χρήση των τεχνικώντης συνένωσης (chunking)και επανάληψης των πληροφοριών
  • 149.
    Υποστήριξη του εκπαιδευόμενουγια την χρήση των μεταγνωστικών του ικανοτήτωνΕνεργόςΜνήμηΜνημονικά Τμήματα – Αναλυτική ΠεριγραφήΓ. Μακρόχρονη ΜνήμηΓνωστικές Διαδικασίες Ελέγχου:Κωδικοποίηση
  • 150.
  • 151.
    ΑνάσυρσηΓ. Μακρόχρονη Μνήμη [1/2]Χωρητικότητα: Απεριόριστη
  • 152.
    Διάρκεια Συγκράτησης: Αρκετόχρονικό διάστημα και μόνιμα
  • 153.
    Μορφές κωδικοποίησης: Πολυδιάστατοςτρόπος με επικρατέστερες μορφές τους γλωσσικούς κώδικες και τις νοητικές εικόνες και έμφαση στο σημασιολογικό τρόπο
  • 154.
    Γνωστικές Διαδικασίες Ελέγχου:Κωδικοποίηση, Συγκράτηση &ΑνάσυρσηπληροφοριώνΟ άνθρωπος στην καθημερινή ζωή του χρησιμοποιεί τη Βραχύχρονη Μνήμη, ωστόσο όταν γίνεται λόγος για τη μνήμη, αναφερόμαστε στην Μακρόχρονη Μνήμη.Η ικανότητα του ατόμου να χρησιμοποιεί πληροφορίες και γνώσεις του παρελθόντος για να κατανοεί και να δρομολογεί τη μελλοντική συμπεριφορά του
  • 155.
    Γ. Μακρόχρονη Μνήμη [2/2]Περιεχόμενο και Συστατικά Στοιχεία:
  • 156.
    Λήθη των πληροφοριώνΛήθη των πληροφοριών – Θεωρίες λήθηςΜια δυσλειτουργία ή ελλειμματικότητα στις βασικές λειτουργίες του μνημονικού συστήματος (κωδικοποίηση, συγκράτηση, ανάσυρση) οδηγεί στη λήθη, δηλ.σε απώλεια των πληροφοριών.
  • 157.
  • 158.
    Παθολογικές μορφές τηςλήθης – Διαταραχές της μνήμηςΠαθολογικές μορφές λήθης: αμνησία (προδρομική – αναδρομική)
  • 159.
    Αντιμετώπιση της μείωσηςτης μνημονικής ικανότητας με :
  • 160.
    αποφυγή κοινωνικής απομόνωσης,έλλειψης ενεργητικής απασχόλησης
  • 161.
  • 162.
    διαιτητικές συνήθειεςΛήθη &Σχολική ΜάθησηΣυχνές επαναλήψεις, δοκιμασίες αξιολόγησης, ανατροφοδότηση, υψηλοί στόχοι, κατοχή γνώσης, ενεργητική συμμετοχή και συνεργασία στη μαθησιακή διαδικασία >Αντιστάσεις κατά της λήθης
  • 163.
    Πόσο καλά θυμόμαστεαυτά που μαθαίνουμε στο σχολείο; 7 στις 10 μελέτες αναφέρουν απώλεια μικρότερη από 20% από αυτά που μαθαίνονται.
  • 164.
    Το περιεχόμενο πουείχε υψηλότερο από το μέσο όρο άγνωστων γεγονότων και για το οποίο οι σπουδαστές είχαν λίγη σχετική προγενέστερη γνώση συνδέεται με αυξανόμενο επίπεδο λήθης.
  • 165.
    Το μεγαλύτερο μέροςτης λήθης των πληροφοριών εμφανίζεται στις πρώτες 4 εβδομάδες μετά το τέλος της διδασκαλίας.
  • 166.
    Μικρότερη λήθη εμφανίστηκεμεταξύ των σπουδαστών που έμαθαν καλύτερα το διδακτικό υλικό, είτε προσδοκώντας να πετύχουν υψηλότερη βαθμολογία, είτε διδάσκοντάς το σε λιγότερο καλούς σπουδαστές, είτε παρακολουθώντας πιό προχωρημένες σειρές μαθημάτων.
  • 167.
    Μικρότερη λήθη εμφανίστηκεστις τάξεις όπου οι σπουδαστές συμμετείχαν πιο ενεργά στη μάθησηΜνημονικό Σύστημα είναι ο ‘Ταμιευτήρας’ της ΓνώσηςΓενικές Εκπαιδευτικο-διδακτικές αρχέςΑισθητηριακή ΜνήμηΕστίαση και διατήρηση της προσοχής των μαθητών σε σημαντικές πληροφορίεςΒραχύχρονη ΜνήμηΜείωση ποσότητας και όγκου πληροφοριών, επιλογή των κατάλληλων για τους μαθητέςΜακρόχρονη ΜνήμηΚωδικοποίηση, συγκράτηση και οργάνωση των πληροφοριών για την ανάσυρση και χρήση αυτώνΌσο πιο πολυκωδικοποιημένες, λογικά οργανωμένες και σημασιολογικά οργανωμένες είναι οι γνώσειςπου αποκτά ο μαθητής από τη διδασκαλία, τόσο πιο εύκολα, γρήγορα και χωρίς κόπο μπορεί να ανασύρει , δηλαδή να τις θυμηθεί και να τις χρησιμοποιήσει στη μάθηση του.
  • 168.
    ΜεταμνήμηΜεταμνήμη είναι ηικανότητα του ατόμου να γνωρίζει ενσυνείδητα τον τρόπο που λειτουργεί η μνήμη του. H μεταμνήμη συμβάλλει στις καλές επιδόσεις ενός μαθητή, όταν:ο στόχος του γνωστικού αντικειμένου είναι ευδιάκριτος και ακριβώς καθορισμένος
  • 169.
    το γνωστικό αντικείμενοείναι ευνόητο και οικείο
  • 170.
    το άτομο καθυστερείτην κρίση του και δεν αντιδρά παρορμητικά Στρατηγικές και διδακτικές αρχές για τη βελτίωση της Μνήμης [1/2]Παροχή εκτεταμένων γενικών και εξειδικευμένων γνώσεων
  • 171.
    Οι νέες πληροφοριέςκαι γνώσεις πρέπει να έχουν νόημα και σημασία και να συνδέονται με τις ήδη υπάρχουσες αρχειοθετημένες γνώσεις
  • 172.
  • 173.
    Παραγωγή τηςΕπεξεργασμένης πληροφορίας
  • 174.
    Συχνή Αξιολόγησηςτης Επίδοσης
  • 175.
  • 176.
    Χρησιμότητα τηςΝέας ΓνώσηςΣτρατηγικές και διδακτικές αρχές για τη βελτίωση της Μνήμης [2/2] Σύνδεση της νέας γνώσης με καταστάσεις εφαρμογής
  • 177.
  • 178.
    Η μελέτη καιη εξάσκηση είναι αποτελεσματικότερες όταν γίνονται με κατατμημένο τρόπο
  • 179.
    Ανάπτυξη καιδιατήρηση της προσοχής
  • 180.
    Χρήση κατάλληλωντεχνικών επανάληψης
  • 181.
    Οργάνωση τηςνέας γνώσης
  • 182.
    Χρήση καιαποτελεσματικότητα μνημονικών τεχνικών Δραστηριότητα…Ερώτημα: Εσείς με ποιον τρόπο θα εφαρμόζατε τις αρχές για τη βελτίωση της μνήμης Σενάριο: Ανήκετε σε μία ομάδα υλοποίηση ενός ηλεκτρονικού συστήματος μάθησης και στα πλαίσια του σχεδιασμού καλείστε να προτείνετε καινοτόμες λύσειςΕργασία: Μπορείτε να καταγράψετε ποιά εργαλεία θα χρησιμοποιούσατε ώστε να υποστηρίζουν τις στρατηγικές και διδακτικές αρχές για τη βελτίωση της μνήμης
  • 183.
    Στόχος καθεεκπαιδευτικο-διδακτικής δραστηριότητας είναι……να αποκτήσουν οι μαθητές ικανότητες για καλή και σωστή επεξεργασία των πληροφοριών, δηλαδή να βελτιώσουν και να μεγιστοποιήσουν τις μνημονικές λειτουργίες τους και να γίνουν ‘Καλοί Επεξεργαστές Πληροφοριών’.
  • 184.
    Εκπαιδευτικο-διδακτικές αρχές γιατην καλλιέργεια των δεξιοτήτων του ‘Καλού Επεξεργαστή Πληροφοριών’Καλή ψυχοσωματική υγεία. Πρώιμη ανίχνευση ανεπαρκειών και βλαβών στο ψυχοσωματικό και βιοφυσιολογικό υπόβαθρο του μαθητή.
  • 185.
    Παροχή βασικών –θεμελιώδων γνώσεων για ποικίλα θέματα
  • 186.
    Διδασκαλία στρατηγικών καιτεχνικών που προωθούν την καλή επεξεργασία των πληροφοριών
  • 187.
  • 188.
  • 189.
  • 190.
    Ενίσχυση των θετικώνστάσεων απέναντι στην καλή επεξεργασία των πληροφοριώνΣτρατηγικές ΜάθησηςΤο άτομο με τη βοήθεια των διαδικασιών ελέγχου του μνημονικού συστήματος:ελέγχει τη ροή των πληροφοριών και
  • 191.
    προσδιορίζει ή τροποποιείτις στρατηγικές μάθησηςπροκειμένου να πετύχει ένα μαθησιακό στόχο.Στρατηγικές ΜάθησηςΕπανάληψη
  • 192.
  • 193.
  • 194.
  • 195.
    Στήριξη και καθοδήγησητου θυμικου-συναισθηματικούΗ τεχνολογία ως εργαλείο επεξεργασίας πληροφοριών
  • 196.
    Διαγραμματικά εργαλεία γιατην αναπαράσταση της γνώσηςΕργαλεία Οπτικοποίησης/ ΑναζήτησηςTouchGraph(www.touchgraph.com)
  • 197.
  • 198.
  • 199.
  • 200.
    Mind Model(www.mindmodel.com)Εργαλεία ΕννοιολογικώνΧαρτών - Concept MapsInspiration (www.inspiration.com/home.cfm)
  • 201.
  • 202.
  • 203.
    Hypersoft Knowledge Manager(www.concept-maps.com/default-eng.htm) Εργαλείο : Εννοιολογικοί Χάρτες [Concept Maps] [1/2]Διαγράμματα αναπαράστασης Οργανωμένης Γνώσης,συμπεριλαμβάνουν έννοιες και τις μεταξύ τους σχέσεις (Novak & Gowin, 1984)Συνοψίζουν αυτά που διδάχτηκαν οι μαθητές
  • 204.
  • 205.
    Παρέχουν Ανατροφοδότηση ,βοηθούντους μαθητές να ελέγχουν τις Γνώσεις τους και να Αφουγκράζονται τις Ανάγκες τους
  • 206.
  • 207.
    Μπορούν να προωθήσουντην ανταλλαγή ιδεών μέσα σε συνεργατικές ομάδεςΕργαλείο : Εννοιολογικοί Χάρτες [Concept Maps] [1/2]Cmap Tools IHMChttp://cmap.ihmc.us/
  • 208.
    ClassSim: Μελέτη Περίπτωσης[1/2]Έργο: ClassSimΠού: UniversityofWollongong, Αυστραλία Δημιουργοί:Ferry, Kervin, Turbill, Cambourne, Hedberg, Jonassen, & Puglisi (2004).Αντικείμενο: Το ClassSim αναπτύχθηκε για να υποστηρίξει την εκπαίδευση των δασκάλων στο πανεπιστήμιο Wollongong, οι εκπαιδευόμενοι δάσκαλοι έχουν την δυνατότητα να ζήσουν την διδακτική εμπειρία μέσω ενός εικονικού περιβάλλοντος.Σκοπός: ο εκπαιδευόμενος δάσκαλος λαμβάνει το ρόλο ενός νηπιαγωγού κατά την διάρκεια του μαθήματος ανάγνωσης και πρέπει να αποφασίσει για την διαχείριση της τάξης και του μαθήματος (διδακτικές και μαθησιακές στρατηγικές, τεχνικές διαχείρισης συμπεριφοράς, οργάνωση τάξης)
  • 209.
    ClassSim: Μελέτη Περίπτωσης[2/2]Εργαλείο: Στο πλαίσιο της προσομοίωσης χρησιμοποιείται το ‘Thinking Space’,ένα γνωστικό εργαλείο το οποίο παρέχει ένα πλαίσιο (ερωτήματα, παρωθητικά σχόλια)στον χρήστη ώστε να διαμορφώνει, να αιτιολογεί και να αναστοχάζεται ως προς τις αποφάσεις του.
  • 210.
    ΜεταγνώσηΜεταγνώση είναι ηγνώση που διαθέτει το άτομο για τις γνωστικές του λειτουργίες, δηλ. για την προσοχή, την αναγνώριση, την κωδικοποίηση, την αποθήκευση και την ανάκτηση και πώς αυτές οι διαδικασίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να επιτευχθεί ένας μαθησιακός στόχος……δηλαδή μεταγνώση είναι η γνώση για τη γνώση μας, ώστε να μπορούμε περαιτέρω να δρομολογούμε τη συμπεριφορά μας.
  • 211.
  • 212.
  • 213.
    Συνοψίζοντας… πού πρέπεινα δώσετε έμφαση…
  • 214.
    Αναστοχαστείτε πάνω σταθέματα της ενότητας και δώστε τον δικό σου ορισμό για το Μοντέλο Επεξεργασίας Πληροφοριών.
  • 215.
    Μπορείτε να περιγράψετετα τρία είδη μνήμης και με ποιον τρόπο θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε ένα ηλεκτρονικό σύστημα μάθησης;
  • 216.
    Μπορείτε να περιγράψετεένα ηλεκτρονικό σύστημα μάθησης το οποίο να υποστηρίζει το Μοντέλο Επεξεργασίας Πληροφοριών; Ποιες λειτουργίες θα περιλάμβανε; Ποιες σκέψεις σας γεννά ή συγκεκριμένη εικόνα;
  • 217.
  • 218.
    Βασική ΒιβλιογραφίαΚολιάδη, Εμμ.(2007). Γνωστική Ψυχολογία – Γνωστική Νευροεπιστήμη και Εκπαιδευτική Πράξη: Μοντέλο επεξεργασίας Πληροφοριών, Αθήνα.
  • 219.
    Κολιάδης Ε. (2005):Θεωρίες Μάθησης και Εκπαιδευτική Πράξη,τόμος Γ.
  • 220.
    Κωσταρίδου-Ευκλείδη, Α. (2005):Μεταγνωστικές Διεργασίες & Αυτο-ρύθμιση [Γνωστική Ψυχολογία], εκδ. Ελληνικά Γράμματα.
  • 221.
    Βοσνιάδου, Στ. (2004).Γνωσιακή Επιστήμη – η νέα επιστήμη του νου, εκδ. Gutenberg.
  • 222.
    Βοσνιάδου, Στ. (2001).Εισαγωγή στην Ψυχολογία: Βιολογικές, Αναπτυξιακές και Συμπεριφοριστικές Προσεγγίσεις, Γνωστική Ψυχολογία, τ. Α΄, εκδ. Gutenberg, Αθήνα.
  • 223.
    Snowman & Biehler(2006). Psychology Applied to teaching, 11th ed. Houghton & Mafflin.
  • 224.
    Νταβού, Μπ. (2000).Οι διεργασίες της σκέψης στην εποχή της πληροφορίας: Θέματα Γνωστικής Ψυχολογίας και Επικοινωνίας, εκδ. Παπαζήση, Αθήνα.Ερωτήσεις;;;