Luận án: Quản trị danh mục cho vay tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ÐÀO TẠO BỘ TÀI CHÍNH
HỌC VIỆN TÀI CHÍNH
PHÙNG THU HÀ
QUẢN TRỊ DANH MỤC CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ
Hà Nội - 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ÐÀO TẠO BỘ TÀI CHÍNH
HỌC VIỆN TÀI CHÍNH
PHÙNG THU HÀ
QUẢN TRỊ DANH MỤC CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG
Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mã số: 09.34.02.01
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
1. TS. Nghiêm Văn Bảy
2. TS. Nguyễn Thị Hải Hà
Hà Nội - 2020

i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan bản luận án “Quản trị danh mục cho vay tại Ngân
hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam" là công trình nghiên
cứu của riêng tôi. Các số liệu, tư liệu sử dụng trong luận án là trung thực và
có nguồn gốc, có xuất xứ rõ ràng và được ghi trong tài liệu tham khảo.
NGHIÊN CỨU SINH
PHÙNG THU HÀ

ii
LỜI CẢM ƠN
Nghiên cứu sinh xin bày tỏ sự biết ơn sâu sắc tới thầy cô hướng dẫn đã
nhiệt tình hướng dẫn để nghiên cứu sinh có thể hoàn thành luận án này.
Nghiên cứu sinh trân trọng cảm ơn những ý kiến đóng góp chân thành
và quý báu của các nhà khoa học, sự hỗ trợ nhiệt tình của các nhà quản lý tại
các đơn vị trong quá trình thu thập tài liệu khi thực hiện luận án. Nghiên cứu
sinh chân thành cảm ơn Ban giám đốc Học viện Tài chính đã tạo mọi điều
kiện về vật chất và tinh thần, giúp nghiên cứu sinh hoàn thành luận án.
Cuối cùng, nghiên cứu sinh xin bày tỏ lời cảm ơn tới gia đình và bạn bè
đã động viên, giúp đỡ nghiên cứu sinh trong suốt quá trình nghiên cứu và
hoàn thành luận án này.
NGHIÊN CỨU SINH
PHÙNG THU HÀ

iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
STT Viết tắt Giải thích thuật ngữ
1 ADB Asian Development Bank_Ngân hàng Phát triển Châu Á
2 Agribank Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam
3 BĐH Ban điều hành
4 CAR Capital Adequacy Ratio_Tỷ lệ an toàn vốn
5 CET1 Common Equity Tier 1_Tỷ lệ an toàn vốn cổ phần thường
6 CIC Credit Information Center_Trung tâm thông tin tín dụng quốc gia
7 CNTT Công nghệ thông tin
8 CRS Constant returns to scale_Hiệu quả không đổi theo quy mô
9 DEA Data Envelopment Analysis_Mô hình phân tích bao dữ liệu
10 DMCV Danh mục cho vay
11 DMU Decision Making Unit_Đơn vị ra quyết định
12 DN Doanh nghiệp
13 DNNN Doanh nghiệp nhà nước
14 EAD Exposure at Default_Dư nợ tại thời điểm vỡ nợ
15 EDF Expected Default Frequency_Tần suất không hoàn trả kỳ vọng
16 EU European Union_Liên minh châu Âu
17 EUR Đồng tiền chung của Liên minh Châu Âu
18 GDP Gross Domestic Product_Tổng sản phẩm quốc nội
19 HĐQT Hội đồng quản trị
20 HĐTD Hội đồng tín dụng
21 HHI Herfindahl-Hirschman Index_Chỉ số Herfindahl-Hirschman
22 IMF International Monetary Fund_Quỹ tiền tệ quốc tế
23 KTNB Kiểm tra nội bộ
24 LDR Loan to Deposit Ration_Tỷ lệ dư nợ tín dụng so với vốn huy động
25 LEMG Loan Exposure Management Group_Nhóm quản lý rủi ro nợ mới
26 LGD Loss Given Default_Tổn thất khi vỡ nợ
27 MIS
Management Information System
Hệ thống thông tin quản lý
28 NatWest Ngân hàng National Westminster tại Anh
29 NCS Nghiên cứu sinh
30 NHNN Ngân hàng Nhà nước

iv
STT Viết tắt Giải thích thuật ngữ
31 NHTM Ngân hàng thương mại
32 NIM Net Interest Margin_Tỷ lệ thu nhập lãi cận biên
33 OCC
Comptroller of the Currency
Văn phòng kiểm soát tiền tệ thuộc Bộ Tài chính Mỹ
34 PD Probability Of Default_Xác suất vỡ nợ
35 PPF
Production Possibilities Frontier
Đường giới hạn khả năng sản xuất
36 RWA Risk Weighted Assets_Tài sản có rủi ro
37 SFA
Stochastic Frontier Analysis
Mô hình phân tích biến ngẫu nhiên
38 SWIFT
Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunications
Hiệp hội Viễn thông tài chính liên ngân hàng toàn cầu
39 TCTD Tổ chức tín dụng
40 TE Technical Efficiency_Hiệu quả kĩ thuật
41 TMCP Thương mại cổ phần
42 TNHH Trách nhiệm hữu hạn
43 TTSC Tổng tài sản có
44 USD Đô la Mỹ
45 VAMC
Vietnam Asset Management Coporation
Công ty Quản lý tài sản của các Tổ chức Tín dụng Việt Nam
46 VAR Value At Risk
47 VCSH Vốn chủ sở hữu
48 Vietcombank Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam
49 Vietinbank Ngân hàng Thương mại Cổ phần Công thương Việt Nam
50 VNĐ Việt Nam Đồng
51 VRS Variable Returns to Scale_Hiệu quả thay đổi theo quy mô
52 WB World Bank_ Ngân hàng thế giới
53 WTO World Trade Organization_Tổ chức thương mại thế giới

v
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU......................................................................................................................1
CHƯƠNG 1 LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ QUẢN TRỊ DANH MỤC CHO VAY TẠI
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 14
1.1. HOẠT ĐỘNG CHO VAY VÀ DANH MỤC CHO VAY CỦA NGÂN
HÀNG THƯƠNG MẠI............................................................................................14
1.1.1. Hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại .....................................14
1.1.2. Danh mục cho vay của ngân hàng thương mại......................................17
1.1.3. Rủi ro danh mục cho vay của ngân hàng thương mại
.................................................................................................................................Err
or! Bookmark not defined.
1.1.4. Các chỉ tiêu đánh giá danh mục cho vay của ngân hàng thương mại
.................................................................................................................................Err
1.2. QUẢN TRỊ DANH MỤC CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
....................................................................................................................................ER
ROR! BOOKMARK NOT DEFINED.
1.2.1. Khái niệm và vai trò của quản trị danh mục cho vay đối với ngân hàng
thương mại
.................................................................................................................................Err
1.2.2. Nội dung quản trị danh mục cho vay tại ngân hàng thương mại
.................................................................................................................................Err
1.2.3. Phương pháp quản trị danh mục cho vay
.................................................................................................................................Err
1.2.4. Đánh giá hiệu quả danh mục cho vay theo ngành kinh tế của ngân hàng
thương mại bằng mô hình phân tích bao dữ liệu
.................................................................................................................................Err
1.2.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị danh mục cho vay của ngân hàng
thương mại
.................................................................................................................................Err
1.3. KINH NGHIỆM CỦA MỘT SỐ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI TRÊN THẾ
GIỚI VỀ QUẢN TRỊ DANH MỤC CHO VAY VÀ BÀI HỌC CHO NGÂN
HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM
....................................................................................................................................ER

vi
1.3.1. Kinh nghiệm của một số ngân hàng thương mại trên thế giới về quản trị
danh mục cho vay
.................................................................................................................................Err
1.3.2. Bài học kinh nghiệm cho Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương
Việt Nam về quản trị danh mục cho vay
.................................................................................................................................Err
TIỂU KẾT CHƯƠNG 1
.......................................................................................................................................ER
CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ DANH MỤC CHO VAY TẠI NGÂN
HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM
ER
2.1. TỒNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG
....................................................................................................................................ER
2.1.1. Lịch sử hình thành phát triển và những đặc trưng cơ bản trong hoạt
động của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam
.................................................................................................................................Err
2.1.2. Mô hình tổ chức hoạt động Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại
thương Việt Nam
.................................................................................................................................Err
2.1.3. Tổng quan về tình hình kinh doanh của Ngân hàng Thương mại Cổ phần
Ngoại thương Việt Nam giai đoạn 2013-2018
.................................................................................................................................Err
2.2. THỰC TRẠNG DANH MỤC CHO VAY CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG
MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM
....................................................................................................................................ER
2.2.1. Cơ cấu danh mục cho vay
.................................................................................................................................Err
2.2.2. Đo lường rủi ro danh mục cho vay của Ngân hàng Thương mại Cổ phần
Ngoại thương Việt Nam
.................................................................................................................................Err

vii
2.2.3. Đánh giá danh mục cho vay của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại
thương Việt Nam giai đoạn 2013-2018
.................................................................................................................................Err
2.3. THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ DANH MỤC CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG
....................................................................................................................................ER
2.3.1. Lập kế hoạch quản trị danh mục cho vay
.................................................................................................................................Err
2.3.2. Tổ chức thực hiện danh mục cho vay
.................................................................................................................................Err
2.3.3. Điều hành và giám sát thực hiện danh mục cho vay
.................................................................................................................................Err
2.3.4. Điều chỉnh danh mục cho vay
.................................................................................................................................Err
2.3.5. Đánh giá hiệu quả danh mục cho vay theo ngành kinh tế bằng mô hình
phân tích bao dữ liệu
.................................................................................................................................Err
2.4. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ DANH MỤC CHO VAY TẠI
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM
....................................................................................................................................ER
2.4.1. Những kết quả đạt được
.................................................................................................................................Err
2.4.2. Những hạn chế
.................................................................................................................................Err
2.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế
.................................................................................................................................Err
.......................................................................................................................................ER
CHƯƠNG 3 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN TRỊ DANH MỤC CHO VAY
TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM
.......................................................................................................................................ER

viii
3.1. ĐỊNH HƯỚNG HOÀN THIỆN QUẢN TRỊ DANH MỤC CHO VAY TẠI
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM ĐẾN
NĂM 2025
....................................................................................................................................ER
3.1.1. Định hướng phát triển và nhiệm vụ trọng tâm của Ngân hàng Thương
mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam đến năm 2025
.................................................................................................................................Err
3.1.2.Định hướng hoàn thiện quản trị danh mục cho vay của Ngân hàng
Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam
.................................................................................................................................Err
3.2. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN TRỊ DANH MỤC CHO VAY TẠI
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM
....................................................................................................................................ER
3.2.1. Xây dựng chiến lược quản trị danh mục cho vay
.................................................................................................................................Err
3.2.2. Xây dựng hệ thống thông tin quản trị danh mục cho vay
.................................................................................................................................Err
3.2.3. Thành lập Phòng Quản trị danh mục cho vay tại Hội sở chính
.................................................................................................................................Err
3.2.4. Phân ngành danh mục cho vay chi tiết, phù hợp với hướng dẫn của
chính phủ
.................................................................................................................................Err
3.2.5. Xây dựng công cụ đo lường rủi ro danh mục cho vay chuẩn hóa theo
thông lệ quốc tế
.................................................................................................................................Err
3.2.6. Thực hiện linh hoạt các công cụ điều chỉnh danh mục cho vay
.................................................................................................................................Err
3.2.7. Tăng cường công tác giám sát thực hiện danh mục cho vay
.................................................................................................................................Err
3.2.8. Phát triển nguồn nhân lực cho quản trị danh mục cho vay
.................................................................................................................................Err

ix
3.3. KIẾN NGHỊ
....................................................................................................................................ER
3.3.1. Kiến nghị với Chính phủ
.................................................................................................................................Err
3.3.2. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam
.................................................................................................................................Err
.......................................................................................................................................ER
KẾT LUẬN
.......................................................................................................................................ER
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
CỦA NCS
.......................................................................................................................................ER
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
.......................................................................................................................................ER
PHỤ LỤC 1
.......................................................................................................................................ER
PHỤ LỤC 2
.......................................................................................................................................ER

x
DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH VẼ
DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1. Cách thức điều chỉnh danh mục cho vay của NHTM ................... Error!
Bookmark not defined.
Bảng 1.2. Các công cụ phái sinh tín dụng .............Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.1. Tổng tài sản có và vốn chủ sở hữu của Ngân hàng Thương mại Cổ
phần Ngoại thương Việt Nam giai đoạn 2013-2018........... Error! Bookmark not
defined.
Bảng 2.2. Hoạt động huy động vốn của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại
thương Việt Nam (2013-2018)...............................Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.3. Cơ cấu nguồn vốn huy động của Ngân hàng Thương mại Cổ phần
Ngoại thương Việt Nam (2013-2018)....................Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.4. Dư nợ cho vay của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương
Việt Nam (2013-2018).............................................Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.5. Thu nhập từ kinh doanh ngoại tệ của Ngân hàng Thương mại Cổ phần
Bảng 2.6. Thu nhập từ hoạt động dịch vụ của Ngân hàng Thương mại Cổ phần
Bảng 2.7. Cơ cấu danh mục cho vay theo ngành kinh tế của Vietcombank giai
đoạn 2013-2018 ........................................................Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.8. Tốc độ tăng trưởng dư nợ cho vay theo ngành kinh tế (2013-2018)
.....................................................................................Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.9. Cơ cấu danh mục cho vay theo thời hạn giai đoạn 2013-2018.... Error!
Bảng 2.10. Cơ cấu danh mục cho vay theo chất lượng nợ (2013-2018)...... Error!
Bảng 2.11. Cơ cấu danh mục cho vay theo đối tượng khách hàng ............... Error!
(2013-2018)...............................................................Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.12. Cơ cấu danh mục cho vay theo loại tiền tệ....... Error! Bookmark not
defined.
Bảng 2.13. Đo lường rủi ro danh mục cho vay phân theo nhóm ngành kinh tế
(2013-2018)...............................................................Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.14. Các chỉ tiêu đánh giá danh mục cho vay của Ngân hàng Thương mại
Cổ phần Ngoại thương Việt Nam (2013-2018)....Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.15: Mục tiêu của danh mục cho vay năm 2018...... Error! Bookmark not
defined.

xi
Bảng 2.16. Giá trị nợ bán cho VAMC của Ngân hàng Thương mại Cổ phần
Ngoại thương Việt Nam...........................................Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.17. Mô tả mẫu nghiên cứu .........................Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.18. Các biến trong mô hình nghiên cứu ...Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.19. Kết quả phân tích DEA........................Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.1: Các chỉ tiêu kinh tế cơ bản của Vietcombank tới năm 2025........ Error!
DANH MỤC HÌNH
Hình 1.1. Cơ cấu các loại rủi ro trong hoạt động cho vay của NHTM ......... Error!
Hình 1.2. Quy trình quản trị danh mục cho vay của NHTM .....Error! Bookmark
not defined.
Hình 1.3. Sơ đồ tổ chức bộ máy quản trị danh mục cho vay .....Error! Bookmark
not defined.
Hình 1.4: Đường giới hạn khả năng sản xuất ứng với hàng hóa H1 và H2 . Error!
Hình 1.5: Đường PPF trong trường hợp tối thiểu hóa đầu vào ..Error! Bookmark
not defined.
Hình 1.6: Hiệu quả không đổi/thay đổi theo quy mô và đường bao PPF..... Error!
Hình 2.1. Cơ cấu bộ máy quản lý của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại
thương Việt Nam ......................................................Error! Bookmark not defined.
Hình 2.2. Sơ đồ hoạt động của Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương
Việt Nam.......................................................................................................................88
Hình 2.3. Lợi nhuận sau thuế và tốc độ tăng trưởng lợi nhuận sau thuế của Ngân
hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam (2013-2018)............... Error!
Hình 2.4. Quy trình lập danh mục cho vay kế hoạch tại Vietcombank ........ Error!
Hình 2.5. Sơ đồ tổ chức thực hiện danh mục cho vay theo ba cấp ............... Error!
Hình 2.6. Mối quan hệ giữa Hội đồng tín dụng với Giám đốc chi nhánh, Tổng
giám đốc của Vietcombank .....................................Error! Bookmark not defined.
Hình 3.1. Quy trình lập danh mục cho vay kế hoạch.......... Error! Bookmark not
defined.
Hình 3.2: Hệ thống cảnh báo sớm trong quản trị danh mục cho vay............ Error!

1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài Luận án
Từ khi hình thành cho đến nay, cho vay vẫn luôn là hoạt động kinh
doanh chủ yếu và đưa lại nguồn thu nhập lớn nhất cho ngân hàng thương mại.
Danh mục cho vay của ngân hàng thương mại hết sức đa dạng, có thể được
phân chia được theo các phương diện như đối tượng khách hàng vay, thời hạn
vay, lĩnh vực cho vay, địa phương,…Trong đó, điều chỉnh danh mục cho vay
hợp lý và quản trị tốt danh mục cho vay là yếu tố quyết định đến hiệu quả cho
vay. Nhưng quản trị danh mục cho vay như thế nào, bằng các mô hình,
phương thức, nội dung nào…chưa có một nguyên lý chung cho mọi ngân
hàng thương mại trên thế giới. Với hiện trạng đó, việc nghiên cứu cơ sở lý
luận về quản trị danh mục cho vay tại ngân hàng thương mại là rất cần thiết.
Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam trước đây, nay là Ngân hàng Thương
mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam, được thành lập và chính thức đi vào
hoạt động ngày 01/04/1963 với tổ chức tiền thân là Cục Ngoại hối (trực thuộc
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam). Vietcombank là ngân hàng thương mại nhà
nước đầu tiên được Chính phủ lựa chọn thực hiện thí điểm cổ phần hoá. Từ
một ngân hàng chuyên doanh phục vụ kinh tế đối ngoại, Vietcombank ngày
nay đã trở thành một ngân hàng đa năng, hoạt động trên nhiều lĩnh vực, cung
cấp cho khách hàng đầy đủ các dịch vụ tài chính hàng đầu trong lĩnh vực
thương mại quốc tế; trong các hoạt động truyền thống như kinh doanh vốn,
huy động vốn, tín dụng, tài trợ dự án…cũng như mảng dịch vụ ngân hàng
hiện đại: kinh doanh ngoại tệ và các công vụ phái sinh, dịch vụ thẻ, ngân hàng
điện tử… Ban lãnh đạo của Vietcombank rất quan tâm đến quản trị danh mục
cho vay từ các chi nhánh đến hội sở chính của ngân hàng. Tuy nhiên, công tác
này còn nảy sinh nhiều tồn tại, bất cập và thiếu các luận cứ khoa học, do đó
danh mục cho vay của ngân hàng vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Những rủi ro tiềm
ẩn này có thể trở thành tổn thất nguy hiểm khi nền kinh tế biến động, khách
hàng thua lỗ phá sản, thị trường chứng khoán sụt giảm cùng với sự đóng băng
của thị trường bất động sản.

2
Với mong muốn hiểu rõ thêm về lý luận quản trị danh mục cho vay của
ngân hàng thương mại và nghiên cứu thực trạng quản trị danh mục cho vay tại
Vietcombank, từ đó đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động quản trị
danh mục cho vay theo xu hướng của nền kinh tế hiện đại, tác giả chọn chủ đề
“Quản trị danh mục cho vay tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại
thương Việt Nam” làm đề tài nghiên cứu của luận án.
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài luận án
2.1. Tình nghiên cứu ngoài nước
Quản trị danh mục cho vay tại các NHTM được các học giả trên thế giới
quan tâm và có nhiều công trình nghiên cứu:
 Sách “Credit Portfolio Management” của tác giả Charles W.
Smithson do nhà xuất bản John Wiley & Sons, Inc phát hành năm 2002. Đây
là cuốn sách đề cập khá đầy đủ các vấn đề liên quan đến quản trị danh mục tài
sản của ngân hàng. Nội dung cuốn sách bao gồm tiến trình quản trị danh mục,
các mô hình đo lường và quản trị danh mục, các công cụ kỹ thuật sử dụng
trong điều chỉnh danh mục. Do được viết trong bối cảnh chủ yếu là hệ thống
tài chính Mỹ, nên phạm vi bàn luận của cuốn sách gần như không/ít liên quan
đến hệ thống tài chính của các nước ngoài Mỹ. Mặt khác, cuốn sách chủ yếu
tập trung cho danh mục đầu tư chứng khoán, liên quan đến danh mục cho vay
chỉ có một phần rất nhỏ.
 Sách “Managing Risk in Commercial and Retailed Banking” của
Amelendu Ghosh do nhà xuất bản John Wiley & Sons phát hành năm 2012
đưa ra cái nhìn sâu sắc, lô-gic về các vấn đề trong quản lý rủi ro của NHTM.
Tác giả đề cập đến các quy trình phức tạp bằng lối diễn giải đơn giản qua các
ví dụ trong các tình huống thực tế và các ví dụ giả định. Chương 14 của cuốn
sách đề cập đến hoạt động quản trị danh mục cho vay, đưa ra định nghĩa, phân
loại, các vấn đề trong quản trị danh mục cho vay, phương pháp phân tích danh
mục cho vay.
 Sách “Risk management in Banking” của tác giả Joel Bessis do nhà
xuất bản John Willey & Sons, Inc phát hành lần thứ tư năm 2015. Trong đó,

3
cuốn sách đề cập các rủi ro chính trong quản trị NHTM bao gồm rủi ro thanh
khoản, rủi ro lãi suất, rủi ro tín dụng, rủi ro danh mục cho vay. Tác giả có đề
cập một số phương pháp xây dựng mô hình đo lường, phân tích độ rủi ro danh
mục cho vay tại các NHTM.
 Công trình nghiên cứu “Loan Portfolio Management” của Farm
Credit Adminstrative (1998) chỉ ra quản trị danh mục cho vay hiệu quả sẽ góp
phần tối đa hóa cơ hội cho vay, mang lại lợi ích cho cả ngân hàng và khách
hàng. Tài liệu đã liệt kê những kế hoạch chiến lược, chính sách cho vay và
quy trình, tiêu chuẩn bảo lãnh, cách xác định rủi ro, quy trình kiểm soát nội
bộ cho một hệ thống quản trị danh mục cho vay tối ưu. Theo nghiên cứu này,
để quản trị danh mục cho vay một cách hiệu quả thì các bộ phận của ngân
hàng cần có sự liên kết với nhau chặt chẽ. Do vậy, ngân hàng cần có hệ thống
và quy trình quản trị hiệu quả.
 Sổ tay hướng dẫn ““Loan Portfolio Management” hướng dẫn về quản
trị danh mục cho vay năm 1998 do Văn phòng kiểm soát tiền tệ (OCC –
Comptroller of the Currency), một bộ phận của Bộ Tài chính Mỹ ban hành
điều lệ và giám sát hoạt động ngân hàng. Theo quy trình quản lý danh mục
cho vay có hiệu quả của OCC cần tích hợp các nguyên tắc cơ bản về quản lý
rủi ro tín dụng như bảo lãnh cho vay, phân tích tài chính, kỹ thuật thẩm định,
xây dựng tài liệu cho vay và kiểm soát nội bộ. Hơn nữa, chín yếu tố tạo nên
danh mục cho vay hiệu quả bao gồm đánh giá văn hoá tín dụng, xây dựng các
mục tiêu danh mục và giới hạn chấp nhận rủi ro, hệ thống thông tin quản lý
hiệu quả, phân chia danh mục đầu tư và các mục tiêu đa dạng hóa rủi ro, phân
tích các khoản vay có nguồn gốc từ các nhà cho vay khác, tổng hợp chính
sách và những trường hợp đặc biệt khi bảo lãnh cho vay, cách thức kiểm tra
sức chịu đựng rủi ro của ngân hàng, công cụ quản trị danh mục cho vay và
trình tự đánh giá hoạt động quản trị danh mục cho vay tại ngân hàng.
 Bài nghiên cứu “Credit Portfolio Management at Japanese Financial
Institutions” do nhóm nghiên cứu về danh mục cho vay hoàn thành năm
2007. Các thành viên của nhóm nghiên cứu đến từ các NHTM lớn của Nhật

4
Bản như Ngân hàng Mizuho, Ngân hàng Sumitomo Mitsui, Ngân hàng Bank
of Tokyo-Mitsubishi UFJ, Quỹ đầu tư Sumimoto Trust & Banking
Corporation, Ngân hàng Bank of Japan. Trong đó, phương pháp quản trị danh
mục cho vay hiện đại được nghiên cứu và so sánh với phương pháp quản trị
danh mục cho vay truyền thống. Mục tiêu của nhóm nghiên cứu đó là luận
giải về hoạt động quản trị danh mục cho vay thông qua trao đổi thông tin
trong quá trình thực hiện tại các ngân hàng, chia sẻ quan điểm về những thử
thách phát sinh trong quản trị danh mục cho vay và cung cấp tư liệu tham
khảo cho các cá nhân hay tổ chức quan tâm đến hoạt động quản trị danh mục
cho vay.
 George và các cộng sự (2013) với bài báo khoa học “An Analysis of
Loan Portfolio Management on Organization Profitability: Case of
Commercial Banks in Kenya” đăng trên tạp trí Research Journal of Finance
and Accounting. Bài báo chỉ ra mối quan hệ giữa hiệu quả quản lý danh mục
cho vay và lợi nhuận của ngân hàng tại Kenya. Thu nhập của các ngân hàng
một phần đến từ khoản lãi các khoản cho vay. Do đó quản trị danh mục cho
vay tốt sẽ làm người đi vay trả nợ đúng hạn, gia tăng doanh thu của các ngân
hàng hoặc các tổ chức tài chính.
 Joseph John Magali (2014) với bài báo khoa học “Effectiveness of
Loan Portfolio Management in Rural SACCOS: Evidence from Tanzania”
đăng trên tạp chí Business and Economic Research. Bài báo phân tích 496
khoản vay tại các quỹ tín dụng nhân dân trên địa bàn miền Bắc của Tanzania
nhằm mô tả về cách quản trị danh mục cho vay hiệu quả. Dữ liệu được phân
tích bằng phương pháp hồi quy đa biến, phương pháp mô tả và phương pháp
phân tích định tính. Tác giả đưa ra khuyến nghị cho các quỹ tín dụng nhân
dân tại Bắc Tanzania để quản trị danh mục cho vay hiệu quả gồm: sử dụng
bảo hiểm cho vay, ứng dụng hệ thống phần mềm trong quản trị danh mục cho
vay, xóa các khoản nợ khó đòi…
 Charnes, Cooper và Rhodes (1978), “Measuring the efficiency of
decision making units”, đăng trên tạp chí European Journal of Operational

5
Research, 2(6), trang 429-444. Đây là bài nghiên cứu đầu tiên đề cập đến
phương pháp bao dữ liệu (DEA), được đưa ra dựa trên ý tưởng của Farrell
(1957) về ước lượng hiệu quả kỹ thuật với đường biên sản xuất.
 Eken và Kale (2011) với bài báo khoa học “Measuring bank branch
performance using data envelopment analysis (DEA): The case of Turkish
bank branches”, đăng trên tạp chí African Journal of Business Management,
5(3), trang 889-901 với giả định VRS theo hai cách tiếp cận sản xuất và lợi
nhuận. Bài nghiên cứu đã lấy dữ liệu từ 128 chi nhánh ngân hàng tại Istanbul
và Thrace của Thổ Nhĩ Kỳ. Các biến đầu vào của nghiên cứu gồm chi phí
nhân viên, chi phí hoạt động và rủi ro tín dụng. Các biến đầu ra theo cách tiếp
cận sản xuất gồm tiền gửi có kỳ hạn và không kỳ hạn; vay thương mại, vay
khách hàng; thu nhập ngoài lãi. Các biến đầu ra theo cách tiếp cận lợi nhuận
gồm thu nhập lãi thuần, thu nhập ngoài lãi.
 Chen và Pan (2012) với bài báo khoa học “An empirical study of
credit risk efficiency of banking industry in Taiwan”, đăng trên tạp chí Web
Journal of Chinese Management Review, 15(1). Bài báo đã sử dụng DEA kết
hợp với chỉ số EPS nhằm phân loại các NHTM thành bốn nhóm. Dữ liệu lấy
từ 34 NHTM Đài Loan trong giai đoạn 2005-2008. Các biến đầu vào gồm
ROA, ROE, lợi nhuận trên vốn cấp 1, thu nhập trung bình, EPS. Các biến đầu
ra gồm: TL/TA, tiền gửi dự trữ/tổng vốn huy động, tỷ lệ nợ quá hạn.
2.2. Tình hình nghiên cứu trong nước
 Bùi Diệu Anh (2012), “Quản trị danh mục cho vay tại các NHTM cổ
phần Việt Nam”, Luận án tiến sỹ, trường Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ
Chí Minh. Về mặt lý luận: Luận án đã tập hợp đầy đủ và có tính hệ thống
những lý luận căn bản nhất về hoạt động quản trị danh mục cho vay theo
phương pháp quản trị chủ động, từ hoạch định mục tiêu liên quan đến khả
năng chịu đựng của vốn kinh tế, thiết lập các phương án danh mục khác
nhau thỏa mãn mục tiêu, xây dựng bộ máy tổ chức quản trị, tổ chức giám
sát, điều chỉnh danh mục… Về mặt thực tiễn: Thông qua phân tích về thực
trạng danh mục cho vay, đánh giá những kết quả đạt được trong quản trị

6
danh mục cho vay tại các NHTM cổ phần ở Việt Nam, luận án cũng đã chỉ
ra những hạn chế đang tồn tại trong quản trị danh mục cho vay tại các
NHTM cổ phần. Từ đó, giải quyết ba vấn đề lớn nhằm hoàn thiện hoạt động
quản trị danh mục cho vay, đó là: (1) hình thành nhận thức mới về hoạt động
quản trị danh mục cho vay tại các NHTM cổ phần trong xu hướng phát
triển hoạt động ngân hàng hiện đại (2) tổ chức thực hiện phương pháp quản
trị danh mục cho vay chủ động (3) xây dựng và ứng dụng các kỹ thuật
hiện đại trong quản trị danh mục cho vay. Về giải pháp ứng dụng vào thực
tiễn Từ cơ sở lý luận trong chương 1 và cơ sở thực tiễn trong chương 2,
luận án đã đề xuất khá toàn diện các giải pháp từ tầm vi mô từng ngân hàng,
cho đến toàn hệ thống ngân hàng và tầm vĩ mô Nhà nước. Những đề xuất
được xem là đóng góp mới của luận án bao gồm: (i) Thứ nhất là đề xuất xây
dựng mô hình đo lường rủi ro danh mục có ý nghĩa hết sức mới mẻ trong
điều kiện Việt Nam hiện nay. Để nâng cao khả năng ứng dụng trong bối cảnh
cụ thể tại Việt Nam, luận án đề xuất hai mô hình được xem là thích hợp
với điều kiện Việt Nam với các điều kiện tiền đề cụ thể. (ii) Thứ hai là
những đề xuất về việc ứng dụng các công cụ kỹ thuật hiện đại như hoán
đổi rủi ro, chứng khoán hóa nợ trong trường hợp cần thiết phải điều chỉnh
danh mục cho vay cho phù hợp với mục tiêu ngân hàng đặt ra.
 Nguyễn Thùy Dương (2013), “Quản lý danh mục cho vay tại Ngân
hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam”, Luận án tiến sĩ, Học
viện Ngân hàng. Một là, luận án đã tổng hợp và hệ thống lại những lý luận
chung về danh mục cho vay và quản lý danh mục cho vay, các chỉ tiêu đo
lường rủi ro danh mục cho vay tại ngân hàng. Bên cạnh đó, luận án khái quát
nội dung của quản lý danh mục cho vay và cũng đề xuất một số mô hình áp
dụng quản lý danh mục cho vay và đây là nền tảng cho xây dựng mô hình
kinh tế lượng trong chương ba. Hai là, trên cơ sở lý luận, luận án đã tập trung
phân tích, đánh giá và làm rõ thực trạng danh mục cho vay cũng như thực
trạng quản lý danh mục cho vay tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển
Nông thôn Việt Nam. Ngoài ra luận án đã xây dựng mô hình kinh tế lượng để
ước lượng rủi ro của khoản cho vay riêng lẻ và rủi ro danh mục cho vay, kết

7
quả của mô hình hoàn toàn có ý nghĩa và giúp cho Ngân hàng Nông nghiệp và
Phát triển Nông thôn Việt Nam trong quá trình quản lý danh mục cho vay.
Trên cơ sở đó, luận án đã đánh giá được những mặt làm được, những mặt còn
hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế trong công tác quản lý danh mục
cho vay làm cơ sở cho đề xuất các giải pháp, kiến nghị trong chương ba. Ba
là, Kết hợp cơ sở lý luận và thực trạng cho vay của Ngân hàng Nông nghiệp
và Phát triển Nông thôn Việt Nam, luận án đề xuất các nhóm giải pháp quản
lý danh mục cho vay, kiến nghị với Chính phủ, với Ngân hàng Nhà nước
nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các giải pháp quản lý danh mục cho vay tại
Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam.
 Bùi Thu Trang (2015), “Nghiên cứu thực trạng và hoàn thiện quản trị
danh mục cho vay tại các NHTM cổ phần Việt Nam”, Luận án tiến sỹ, Đại
học Kinh tế Quốc dân. Luận án tập hợp những lý luận căn bản nhất về quản
trị danh mục cho vay theo xu hướng hiện đại đang áp dụng tại NHTM các
nước trên thế giới. Sau khi đưa ra cơ sở lý luận, tác giả phân tích thực trạng
danh mục cho vay của các NHTM cổ phần Việt Nam trong thời gian từ 2011
– 2015, từ đó chỉ ra những ưu điểm cũng như những hạn chế trong hoạt động
quản trị danh mục cho vay của các ngân thương mại cổ phần Việt Nam. Cuối
cùng luận án đề xuất các nhóm giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động quản trị
danh mục cho vay theo xu hướng hiện đại trong điều kiện các ngân hàng
TMCP Việt Nam.
 Nguyễn Thị Thu Đông (2012), “Nâng cao chất lượng tín dụng tại
NHTM cổ phần ngoại thương Việt Nam trong quá trình hội nhập”, Luận án
tiến sĩ, Đại học Kinh tế Quốc dân. Tác giả đã làm rõ cơ sở lí luận về chất
lượng tín dụng, các chỉ tiêu đánh giá chất lượng tín dụng và kinh nghiệm nâng
cao chất lượng tín dụng của các ngân hàng trên thế giới. Trong phần đánh giá
thực tiễn tác giả đã đánh giá thực trạng chất lượng tín dụng của Ngân hàng
TMCP Ngoại thương Việt Nam trong đó một trong những chỉ tiêu rất quan
trọng đó là tỷ lệ nợ xấu của ngân hàng. Tác giả đưa ra các giải pháp nhằm

8
nâng cao chất lượng tín dụng trong đó có biện pháp quan trọng đó là quản lý
nợ xấu và kiểm soát rủi ro tín dụng.
 Ngô Đăng Thành(2014), Hướng dẫn sử dụng phương pháp Phân tích
bao dữ liệu trong Excel: Vietnamese DEA add-in for Excel (phiên bản 2.0).
Bài viết trình bày tóm tắt về phương pháp Phân tích DEA cũng như một số
mô hình cơ bản của nó, bao gồm mô hình ước lượng hiệu quả kỹ thuật (sử
dụng dữ liệu chéo – cross-sectional data) và mô hình ước lượng năng suất
tổng hợp Malmquist TFP theo thời gian (sử dụng dữ liệu bảng – panel data).
Phiên bản 2.0 này cũng cung cấp cho người dùng thông số về các bộ trong số
tối ưu (multipliers hay shadow prices), là một tiện ích thực hiện phân tích bao
dữ liệu dành cho người Việt được hy vọng sẽ góp phần nhân rộng tính ứng
dụng và tính phổ biến của phương pháp này tại Việt Nam.
2.3. Khoảng trống trong nghiên cứu
Qua nghiên cứu, tham khảo các công trình khoa học đã công bố trong và
ngoài nước có liên quan đến quản trị danh mục cho vay tại NHTM, NCS nhận
thấy một số vấn đề còn chưa được làm rõ. Những vấn đề này là khoảng trống
trong nghiên cứu mà NCS có thể tiếp tục phát triển mở rộng thêm, cụ thể bao
gồm:
Một là, Các nghiên cứu chưa đưa ra được khái niệm quản trị danh mục
cho vay tại NHTM một cách toàn diện. Bên cạnh đó, nội dung quản trị danh
mục cho vay tại NHTM chưa được xây dựng một cách khoa học dựa trên nền
tảng lý thuyết quản trị học.
Hai là, Các nghiên cứu trước đây chưa hệ thống một cách chi tiết, rõ
ràng các phương pháp quản trị danh mục cho vay của một NHTM. Đồng thời,
chưa phân tích sâu các nhân tố gây ảnh hưởng đến quản trị danh mục cho vay
tại NHTM.
Ba là, Các công trình nghiên cứu chưa đưa ra mô hình đánh giá quản trị
danh mục cho vay tại NHTM, cũng như kinh nghiệm của một số NHTM trên
thế giới trong quản trị danh mục cho vay.

9
Bốn là, Quản trị danh mục cho vay tại Vietcombank là vấn đề chưa được
học giả nào nghiên cứu. Mặc dù, Vietcombank có vai trò quan trọng trong hệ
thống NHTM tại Việt Nam, hoạt động cho vay của ngân hàng này có ảnh
hưởng nhất định đối với toàn bộ nền kinh tế của quốc gia.
Năm là, Chưa có công trình nghiên cứu nào tại Việt Nam đưa ra chiến
lược quản trị danh mục cho vay hiệu quả đối với NHTM. Việc nghiên cứu
xây dựng hệ thống theo dõi, thu thập thông tin; xây dựng mô hình xử lý thông
tin để đưa ra quyết định trong quản trị danh mục cho vay là chưa có.
Trên đây là năm vấn đề chưa được các công trình nghiên cứu, dưới dạng
luận án tiến sĩ, luận văn thạc sĩ hoặc các bài báo khoa học về chủ đề quản trị
danh mục cho vay tại NHTM đề cập. Do đó, năm vấn đề trên có thể coi là
những khoảng trống trong các công trình nghiên cứu đã công bố mà NCS có
dịp tiếp cận. Những khoảng trống này có thể là những gợi mở cho NCS tiếp
tục nghiên cứu khi triển khai thực hiện bản luận án của mình với vấn đề quản
trị danh mục cho vay tại Vietcombank trong thời gian tới.
3. Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu của luận án là phân tích cơ sở lý luận về quản trị
danh mục cho vay, tìm hiểu kinh nghiệm quản trị danh mục cho vay của một
số ngân hàng trên thế giới, để đề xuất các giải pháp hoàn thiện hoạt động quản
trị danh mục cho vay tại Vietcombank. Theo đó, nhiệm vụ nghiên cứu của
luận án được xác định như sau:
 Thứ nhất, Hệ thống và làm rõ thêm những lý luận cơ bản nhất về quản
trị danh mục cho vay đang áp dụng tại NHTM các nước trên thế giới;
 Thứ hai, Phân tích thực trạng danh mục cho vay của Vietcombank
trong thời gian từ 2013 - 2018, từ đó chỉ ra những kết quả đạt được, cũng như
những hạn chế trong hoạt động quản trị danh mục cho vay tại ngân hàng;
 Thứ ba: Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động quản trị
danh mục cho vay trong điều kiện của Vietcombank.
Nhằm thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu được đề ra, luận án sẽ trả lời
các câu hỏi nghiên cứu dưới đây:

10
 Danh mục cho vay của NHTM là gì? Rủi ro danh mục cho vay là gì?
Ảnh hưởng của nó đến NHTM ra sao?
 Quản trị danh mục cho vay tại NHTM bao gồm những nội dung gì?
Các phương pháp quản trị danh mục cho vay tại NHTM là gì?
 Phương pháp nào có thể dùng để đánh giá quản trị danh mục cho vay
tại NHTM?
 Những nhân tố nào có ảnh hưởng đến quản trị danh mục cho vay tại
NHTM?
 Một số NHTM trên thế giới thực hiện quản trị danh mục cho vay như
thế nào? Những kinh nghiệm nào có thể áp dụng cho Vietcombank?
 Vietcombank đang tiến hành quản trị danh mục cho vay như thế nào?
 Những giải pháp nào giúp Vietcombank hoàn thiện quản trị danh
mục cho vay?
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận án gồm những vấn đề lý luận và thực tiễn
về quản trị danh mục cho vay tại NHTM nói chung và quản trị danh mục cho
vay ở Vietcombank nói riêng.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
 Về nội dung nghiên cứu: Danh mục cho vay của NHTM có thể được
xây dựng dựa trên nhiều tiêu thức khác nhau. Do đó, quản trị danh mục cho
vay tại NHTM cũng có thể tiếp cận theo nhiều hướng, tùy thuộc tiêu thức
phân loại danh mục cho vay. Ở đây, luận án tập trung nghiên cứu cơ cấu và tỷ
trọng các các khoản vay theo ngành kinh tế; hoạt động quản trị danh mục cho
vay nhằm kiểm soát rủi ro, tối thiểu hóa tổn thất khi phân bổ các khoản theo
ngành kinh tế, tối đa hóa lợi nhuận trên góc độ toàn danh mục cho vay. Qua
đó, một danh mục cho vay phù hợp nhất được thiết lập, các biện pháp tái kết
cấu lại danh mục hoặc chuyển dịch cơ cấu cho vay theo ngành kinh tế nhằm
giảm thiểu rủi ro cho ngân hàng.

11
 Về không gian: Luận án thực hiện nghiên cứu tình hình thực tiễn của
quản trị danh mục cho vay tại Vietcombank.
 Về thời gian: Các tài liệu được thu thập từ 2013 - 2018, định hướng
đến 2025.
5. Phương pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp luận
Để thực hiện mục tiêu, phạm vi, đối tượng nghiên cứu của đề tài, NCS
sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và duy vật lịch
sử trong suốt quá trình nghiên cứu.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp tổng hợp sử dụng nhằm kế thừa lý luận về quản trị danh
mục cho vay đang được áp dụng tại các nước phát triển, từ đó hình thành cơ
sở lý thuyết cho đề tài luận án.
Phương pháp thống kê sử dụng để thu thập số liệu về (i) tổng quan tình
hình hoạt động của Vietcombank; (ii) thực trạng danh mục cho vay tại
Vietcombank.
Phương pháp định lượng: Luận án sử dụng mô hình DEA để xác định
nhóm khách hàng thuộc danh mục cho vay mang lại giá trị tốt nhất cho ngân
hàng.
Phương pháp diễn dịch và quy nạp: được sử dụng chủ yếu trong
chương 2 của luận án. Cụ thể, luận án sử dụng phương pháp diễn dịch để đặt
ra giả thuyết nghiên cứu về thực trạng hoạt động quản trị danh mục cho vay
tại NHTM cổ phần, sau đó thu thập và phân tích các số liệu liên quan để kiểm
định lại giả thuyết đã nêu, đưa ra những kết luận về hoạt động quản trị danh
mục cho vay của Vietcombank. Bên cạnh phương pháp diễn dịch, từ quan sát
thực trạng danh mục cho vay của Vietcombank, luận án đã sử dụng phương
pháp quy nạp để tổng quát hóa thành những điểm chung nhất, đặc trưng nhất
trong hoạt động quản trị danh mục cho vay của Vietcombank trong giai đoạn
2013 - 2018.

12
5.3. Phương pháp thu thập số liệu
Luận án sử dụng những tài liệu thứ cấp (báo cáo tài chính riêng lẻ đã
kiểm toán, báo cáo thường niên, báo cáo của ban kiểm soát rủi ro thuộc
Vietcombank). Việc thu thập thông tin thứ cấp giúp cung cấp đầy đủ, chính
xác và toàn diện toàn bộ hệ thống thông tin liên quan quản trị danh mục cho
vay tại Vietcombank trong giai đoạn nghiên cứu. Từ các số liệu này để phân
tích quản trị danh mục cho vay tại Vietcombank và từ đó đề xuất những giải
pháp hoàn thiện hoạt động này. Ngoài ra, luận án còn tham khảo thêm một số
thông tin, số liệu thứ cấp trên các phương tiện thông tin đại chúng, luận án,
luận văn, các sách, tạp chí, các website có liên quan do tác giả tổng hợp và xử
lý.
6. Những đóng góp mới của luận án
6.1. Về mặt lý luận
Thứ nhất, Luận án hệ thống hóa những vấn đề cơ bản về hoạt động cho
vay, danh mục cho vay của NHTM, rủi ro danh mục cho vay và một số
phương pháp đo lường rủi ro danh mục cho vay;
Thứ hai, Vấn đề quản trị danh mục cho vay tại NHTM được làm rõ và
luận giải cụ thể từ khái niệm, ý nghĩa của quản trị danh mục cho vay đối với
NHTM, nội dung và các phương pháp quản trị danh mục cho vay tại NHTM;
Thứ ba, Luận án chỉ ra và phân tích các nhân tố ảnh hưởng tới quản trị
danh mục cho vay tại NHTM, bao gồm các nhân tố khách quan và chủ quan;
Thứ tư, Kinh nghiệm quản trị danh mục cho vay của một số NHTM trên
thế giới đã được NCS sưu tầm, từ đó rút ra bài học cho Vietcombank.
6.2. Về mặt thực tiễn
Thứ nhất, Luận án đã cập nhật chi tiết, cụ thể thực trạng quản trị danh
mục cho vay tại Vietcombank trong giai đoạn nghiên cứu;
Thứ hai, Mô hình DEA được NCS áp dụng để đánh giá quản trị danh
mục cho vay theo ngành kinh tế ở một số chi nhánh của Vietcombank, từ đó
đưa ra khuyến nghị về quản trị danh mục cho vay theo nhóm ngành kinh tế tại
Vietcombank;

13
Thứ ba, Luận án đã đề xuất tám giải pháp dựa trên tình hình thực tế của
Vietcombank để giúp ngân hàng hoàn thiện quản trị danh mục cho vay.
7. Kết cấu của luận án
Ngoài phần Mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận án
được kết cấu thành 3 chương như sau:
Chương 1: Lý luận cơ bản về quản trị danh mục cho vay tại ngân hàng
thương mại;
Chương 2: Thực trạng quản trị danh mục cho vay tại Ngân hàng
Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam;
Chương 3: Giải pháp hoàn thiện quản trị danh mục cho vay tại Ngân
hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam.

14
CHƯƠNG 1
LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ QUẢN TRỊ DANH MỤC CHO VAY TẠI NGÂN
HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1. HOẠT ĐỘNG CHO VAY VÀ DANH MỤC CHO VAY CỦA NGÂN HÀNG
THƯƠNG MẠI
1.1.1.Hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại
1.1.1.1.Khái niệm cho vay của ngân hàng thương mại
Cho vay là một phạm trù kinh tế, ra đời và tồn tại trong nhiều hình thái
kinh tế xã hội. Hoạt động cho vay được thực hiện bởi nhiều chủ thể khác
nhau trong nền kinh tế, trong xã hội, như chính phủ, doanh nghiệp, các tổ
chức tài chính, cá nhân … Cho vay tạo ra sự luân chuyển vốn giữa một
bên cần vốn và một bên có vốn nhà rỗi. Nhà kinh tế học Pháp Louis
Baundin, đã định nghĩa cho vay là “một sự trao đổi tài hóa hiện tại lấy một tài
hóa tương lai”.
Người cho vay
Giá trị (hàng hoá - tiền tệ)
Người đi vay
Người cho vay
Giá trị (hàng hoá - tiền tệ)+ lãi
Người đi vay
Cho vay là sự vận động của giá trị từ người cho vay sang người đi vay
và sẽ quay về với người cho vay cả vốn và lãi trong kỳ hạn xác định. Cho vay
là sự chuyển nhượng tạm thời quyền sử một lượng giá trị từ người sở hữu
sang người sử dụng sau một thời gian nhất định lại quay về với lượng giá trị
lớn hơn lượng giá trị ban đầu. Tóm lại: “Cho vay là quan hệ kinh tế giữa các
chủ thể trong nền kinh tế, trong đó chủ thể này chuyển nhượng cho chủ thể
khác quyền sử dụng một lượng giá trị (có thể dưới hình thức hàng hoá hoặc
tiền tệ) với những điều kiện và trong một thời gian nhất định mà hai bên đã
thoả thuận dựa trên nguyên tắc có hoàn trả.”
Chức năng cơ bản của hệ thống NHTM ngày nay là tạo ra và cung cấp
các dịch vụ tài chính mà thị trường có nhu cầu. Một trong những dịch vụ quan
trọng nhất là cho vay, đặc biệt là thực hiện những khoản cho vay tài trợ đối

15
với hoạt động đầu tư của các hãng kinh doanh hay tài trợ cho chi tiêu của các
thành viên trong xã hội. Những khoản cho vay này tạo ra công ăn việc làm và
thu nhập cho hàng ngàn người. Mặc dù không phải tất cả các cá nhân trong xã
hội đều vay vốn ngân hàng nhưng chắc chắn rằng họ là những người được
hưởng lợi gián tiếp từ hoạt động cho vay. Ta có thể hiểu khái niệm của hoạt
động này như sau: “Cho vay của NHTM là quan hệ kinh tế giữa NHTM và
một chủ thể trong nền kinh tế (cá nhân hoặc tổ chức), trong đó NHTM sẽ cho
chủ thể này quyền sử dụng một lượng tiền tệ với những điều kiện và thời gian
nhất định mà hai bên đã thỏa thuận dựa trên nguyên tắc có hoàn trả.”
Cho vay là chức năng kinh tế hàng đầu của ngân hàng, để tài trợ cho chi
tiêu của các tổ chức kinh tế và các cá nhân [37]. Đối với hầu hết khách hàng,
cả doanh nghiệp lẫn cá nhân, nguồn vốn của ngân hàng là một trong những
nguồn vốn sẵn có rẻ nhất và linh hoạt nhất. Ngay sau khi các hoạt động nhận
tiền gửi đầu tiên hình thành, các ngân hàng sơ khai đã sử dụng các khoản tiền
gửi của khách hàng để cho những người có nhu cầu mượn lại, trên cơ sở đó
hình thành hoạt động cho vay của ngân hàng. Hoạt động cho vay của các ngân
hàng có mối quan hệ mật thiết với tình hình phát triển kinh tế bởi vì cho vay
thúc đẩy sự tăng trưởng của các doanh nghiệp, tạo ra sức sống cho nền kinh
tế. Cho vay là chức năng kinh tế lâu đời nhất của ngân hàng, là hoạt động
mang lại nhiều lợi nhuận cho ngân hàng song cũng mang lại nhiều rủi ro nhất.
Cùng với sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế hiện đại, hoạt động
của các NHTM cũng có những bước thay đổi quan trọng: từ những ngân hàng
với hình thức kinh doanh giản đơn là nhận tiền gửi và cho vay lại, các ngân
hàng đã dần thiết lập mô hình kinh doanh tổng hợp, các tập đoàn tài chính đa
quốc gia, mở rộng lĩnh vực kinh doanh, đa dạng hóa các sản phẩm tài chính.
Ngày nay, các sản phẩm dịch vụ của ngân hàng vô cùng đa dạng, ngoài hoạt
động cho vay còn có hoạt động thanh toán, hoạt động kinh doanh ngoại hối,
đầu tư chứng khoán, mua bán nợ, cung cấp các sản phẩm phái sinh…Nhờ
vậy, doanh thu và lợi nhuận kinh doanh của ngân hàng tăng lên nhanh chóng,
góp phần thúc đẩy sự phát triển đa dạng, rộng khắp trên toàn thế giới.

16
1.1.1.2.Vai trò của hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại
Hoạt động cho vay có vai trò quan trọng đối với các cá nhân, doanh
nghiệp tham gia vào quá trình sản xuất kinh doanh, đối với ngân hàng, tổ
chức tín dụng và đối với toàn bộ nền kinh tế. Cụ thể như sau:
Thứ nhất, cho vay của NHTM là hoạt động cơ bản kết nối những nguồn
vốn nhàn rỗi với những người thực sự có nhu cầu về vốn trong nền kinh tế.
Hoạt động này làm tăng thu nhập cho những người chưa có kế hoạch đầu tư
nói chung và những khoản tiền nhàn rỗi nói riêng, đồng thời làm tăng khả
năng hoạt động của những người có nhu cầu về vốn là doanh nghiệp hay cá
nhân. Có thể nói, hoạt động cho vay của NHTM tạo ra sự phát triển chung của
cả nền kinh tế [21].
Thứ hai, bằng việc cho vay NHTM đã tạo ra khối lượng tiền tệ lớn trong
nền kinh tế. Khi NHTM cho vay, số dư trên tài khoản tiền gửi thanh toán của
khách hàng tăng lên, khách hàng có thể dùng để mua hàng và dịch vụ. Toàn
bộ hệ thống NHTM đã tạo ra khối lượng tiền lớn khi các khoản tiền gửi được
mở rộng từ ngân hàng này đến ngân hàng khác trên cơ sở cho vay. Khi khách
hàng tại một NHTM sử dụng khoản tiền vay để chi trả thì sẽ tạo nên khoản
thu ( tức làm tăng số dư tiền gửi) của một khách hàng khác tại một NHTM
khác tạo ra các khoản cho vay mới. Trong khi không có một ngân hàng riêng
lẻ nào có thể cho vay lớn hơn dự trữ dư thừa, toàn bộ hệ thống ngân hàng có
thể tạo ra khối lượng tiền gửi (tạo phương tiện thanh toán) gấp bội thông qua
hoạt động cho vay (tạo tín dụng) [23].
Thứ ba, bằng việc cho vay với lãi suất ưu đãi cho một số dự án phát
triển mang tính chất chiến lược, cho vay của NHTM cũng là hoạt động tài trợ
nằm trong chính sách của chính phủ để phát triển đất nước. Thông qua cho
vay, NHTM cũng giúp chính phủ thực thi các chính sách an sinh xã hội.
Thứ tư, cho vay của NHTM là hoạt động mang lại thu nhập chính, lợi
nhuận cao cho ngân hàng, dùng chi trả các khoản lãi tiền gửi huy động và các

17
khoản chi phí quản lý, trang thiết bị, tiền lương và các khoản chi phí khác để
duy trì hoạt động của NHTM.
1.1.2.Danh mục cho vay của ngân hàng thương mại
1.1.2.1.Khái niệm danh mục cho vay của ngân hàng thương mại
Danh mục - portfolio trong từ điển kinh tế Anh - Việt được định nghĩa là
tập hợp các loại chứng khoán, tài sản do một cá nhân hoặc một số tổ chức tài
chính sở hữu, bao gồm các loại cổ phiếu, chứng khoán, chứng chỉ ký thác,
hàng hóa, tiền mặt và bất động sản để hạn chế rủi ro trong đầu tư. Bản thân
thuật ngữ danh mục đã mang ý nghĩa về sự đa dạng các loại tài sản dưới nhiều
hình thức khác nhau nhằm giảm thiểu rủi ro.
Với vai trò là trung gian tài chính trong nền kinh tế, mặc dù cung ứng
nhiều sản phẩm dịch vụ khác nhau, thì các khoản cho vay vẫn luôn chiếm tỷ
trọng lớn trong danh mục tài sản của các NHTM. So sánh với lợi nhuận từ
những hoạt động dịch vụ, đầu tư thì lợi nhuận do các khoản cho vay mang lại
vẫn chiếm một tỷ trọng đáng kể với NHTM. Do đó, danh mục cho vay là một
phần quan trọng trong danh mục tài sản của bất kỳ một NHTM nào. Danh
mục cho vay được định nghĩa theo một số cách sau:
 Theo OCC (1998): “Danh mục cho vay của NHTM là sự kết hợp nắm
giữ các khoản cho vay đối với các đối tượng khách hàng khác nhau thuộc các
lĩnh vực ngành nghề khác nhau, thuộc khu vực địa lý khác nhau. Mục đích
của sự kết hợp trong danh mục cho vay là làm giảm rủi ro bằng cách đa dạng
hoá danh mục cho vay của NHTM” [75].
 Theo David (2003), “Danh mục cho vay của NHTM bao gồm các
khoản vay đã được giải ngân hay mua lại. Danh mục cho vay là tài sản chính
của các NHTM, giá trị của nó không chỉ phụ thuộc vào lợi nhuận thu được từ
các khoản vay mà còn phụ thuộc vào chất lượng và khả năng thu hồi của các
khoản vay” [55].
 Theo từ điển kinh tế, “Danh mục cho vay của NHTM là toàn bộ các
khoản cho vay của NHTM sở hữu tại một thời điểm xác định” [47].

18
Từ những định nghĩa kể trên, ta có thể hiểu về danh mục cho vay của
NHTM thông qua khái niệm: “Danh mục cho vay của NHTM là một tập hợp
các khoản cho vay do ngân hàng nắm giữ, được phân loại theo các tiêu thức
khác nhau với một cơ cấu tỷ lệ nhất định nhằm phục vụ cho các mục đích
quản trị của NHTM”.
Nhà quản trị sử dụng danh mục cho vay để định hướng hoạt động cấp tín
dụng, đảm bảo tính lành mạnh, mức độ chuyên môn hóa, sự đa dạng của tài
sản cho vay, giảm thiểu rủi ro ở mức tối đa cho ngân hàng và mang lại lợi
nhuận như mong muốn. Vì vậy mà danh mục cho vay được xây dựng theo kế
hoạch (định hướng) và được quản lý thực hiện trong suốt quá trình hoạt động
của ngân hàng. Thông qua thiết kế danh mục cho vay kế hoạch, các nhà quản
trị đưa ra con số dự kiến tỷ trọng dư nợ của từng ngành kinh tế/ khu vực địa lý
... chiếm trong tổng thể danh mục. Việc thiết kế một danh mục cho vay phù
hợp với thực lực, tiềm năng, tuân thủ các quy định của pháp luật và theo định
hướng phát triển của ngân hàng có vai trò tiên quyết cho thành công của ngân
hàng. Báo cáo thực hiện danh mục cho vay là công cụ để nhà quản trị nhìn
nhận, phân tích các khoản cho vay đã thực hiện dưới các góc nhìn khác nhau,
tạo điều kiện để đánh giá tổng thể chất lượng của toàn danh mục, từ đó mà có
các biện pháp điều chỉnh hợp lý theo diễn biến thị trường nhằm đạt mục tiêu
đã hoạch định của ngân hàng.
1.1.2.2.Đặc điểm danh mục cho vay của ngân hàng thương mại
Danh mục cho vay của NHTM là một danh mục tài sản truyền thống,
mang lại thu nhập cao do đó có vai trò quan trọng trong hoạt động kinh doanh
của ngân hàng. Danh mục cho vay của NHTM thường có một số đặc điểm
khác biệt với các danh mục tài sản khác như sau:
Thứ nhất, danh mục cho vay của NHTM có tính đa dạng cao. Do được
hình thành từ nhiều khoản cho vay riêng lẻ nên danh mục cho vay của bất kỳ
ngân hàng nào đều rất đa dạng, phong phú. Điều này được thể hiện qua sự
phong phú từ đối tượng khách hàng, lĩnh vực ngành nghề, thời hạn cho vay
đến khu vực địa lý của các khoản vay trong danh mục cho vay [50].

19
Thứ hai, danh mục cho vay của NHTM chiếm tỷ trọng lớn nhất trong
tổng tài sản và là danh mục mang lại thu nhập chủ yếu cho ngân hàng. Ta đã
biết đặc trưng hoạt động của một NHTM là nhận tiền gửi và kinh doanh tiền
gửi, trong đó hoạt động cho vay là hoạt động chủ yếu của kinh doanh tiền gửi.
Do vậy, danh mục cho vay của NHTM luôn được các nhà quản lý chú trọng
quan tâm nhằm hướng tới mục tiêu gia tăng lợi nhuận tối đa cho ngân hàng
[50].
Thứ ba, danh mục cho vay của NHTM tiềm ẩn rủi ro và kết cấu danh
mục cho vay không ổn định. Các khoản mục cho vay trong danh mục cho vay
thường xuyên có sự thay đổi vì vậy kết cấu của danh mục cho vay luôn thay
đổi về tỷ trọng đối với khách hàng, lĩnh vực ngành nghề và khu vực địa
lý…Bên cạnh đó, đặc thù hoạt động cho vay là tiềm ẩn sự bất cân xứng thông
tin hay thông tin không đầy đủ nên các khoản vay riêng sẽ luôn tồn tại rủi ro
riêng. Chính vì vậy, danh mục cho vay của NHTM không những tồn tại rủi ro
của các khoản vay riêng lẻ mà còn tiềm ẩn rủi ro của cả danh mục [50].
Thứ tư, tính thanh khoản của danh mục cho vay của NHTM được đánh
giá là kém linh hoạt và mềm dẻo hơn danh mục đầu tư trong tổng tài sản của
ngân hàng. Các khoản cho vay có tính thời hạn, đảm bảo cân xứng với kỳ hạn
huy động vốn, chính vì vậy việc điều chỉnh danh mục cho vay nhằm đáp ứng
thanh khoản của ngân hàng không dễ dàng [75].
1.1.2.3.Cấu trúc danh mục cho vay của ngân hàng thương mại
Danh mục cho vay của NHTM là tập hợp các khoản các khoản cho vay
riêng lẻ được sắp xếp dựa trên một số tiêu chí nhất định. Việc phân loại một
cách khoa học các khoản cho vay giúp NHTM nâng cao chất lượng quản trị
danh mục cho vay. Hơn nữa, còn góp phần đánh giá chất lượng cho vay và
định hướng quản trị danh mục cho vay nhằm giảm thiểu tối đa rủi ro cho ngân
hàng.
Sau đây là một số tiêu chí mà các NHTM thường sử dụng để phân loại
các khoản cho vay trong danh mục cho vay:
a. Thời hạn cho vay

20
Thời hạn cho vay là khoảng thời gian khách hàng được sử dụng nguồn
vốn của NHTM, được tính từ ngày tiếp theo của ngày ngân hàng giải ngân
vốn vay cho khách hàng cho đến thời điểm khách hàng phải trả hết nợ gốc và

21
DOWNLOAD ĐỂ XEM ĐẦY ĐỦ NỘI DUNG
MÃ TÀI LIỆU: 54934
DOWNLOAD: + Link tải: tailieumau.vn
Hoặc : + ZALO: 0932091562

Luận án: Quản trị danh mục cho vay tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Luận án: Quản trị danh mục cho vay tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam

Similar to Luận án: Quản trị danh mục cho vay tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam (20)

More from Dịch vụ viết thuê Khóa Luận - ZALO 0932091562

More from Dịch vụ viết thuê Khóa Luận - ZALO 0932091562 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (19)

Luận án: Quản trị danh mục cho vay tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại thương Việt Nam