The document discusses homeostasis, which is the body's ability to maintain internal stability and balance through various physiological mechanisms. It describes how receptors detect changes in the internal or external environment and send signals to the brain, which then directs effectors to respond and restore balance. Specific examples covered include temperature regulation through sweating and shivering, water balance regulated by the kidneys, blood glucose levels controlled by the liver and pancreas, and osmoregulation to maintain proper fluid balance in cells. The role of negative and positive feedback loops is also explained.

1. การรักษาสมดุลภายในร่างกายสัตว์
(Homeostasis)
Pitsanu Duangkartok

2. การรักษาสมดุลภายในร่างกายสัตว์
- ภาวะธํารงดุล (homeo=ไม่เปลี่ยนแปลง stasis=ดำรงอยู่) ความพยายามที่จะทำให้เกิดความสมดุลของสิ่งต่างๆในร่างกาย
เพื่อให้ร่างกายอยู่ในสภาพปกติ ต้องอาศัยกลไกต่างๆในการควบคุมร่างกาย ศูนย์กลางการควบคุม อยู่ในสมองส่วน
hypothalamus
- Excretion คือการกำจัดของเสียจาก metabolism
- Secretion คือการขับออก การระเหยออก เช่น การขับเหงื่อ
- ไต ทำหน้าที่ควบคุมน้ำ แร่ธาตุ
-Thermoregulation การควบคุมอุณหภูมิ ควบคุมโดยผิวหนังและกล้ามเนื้อ ทำหน้าที่เก็บและระบายความร้อน ถ้าอุณหภูมิ
สูงไป จะทำให้โปรตีนเสียสภาพ
- ตับและตับอ่อน ทำหน้าที่ควบคุมระดับ Glucose ในร่างกาย
ระบบควบคุมสมดุลภายในรางกาย (homeostatic control system) คือการทํางานระหวาง ตัวรับรู(receptor) ศูนย
ควบคุม (integrating center) และหนวยตอบสนอง (effector)
- เริ่มจากมีการเปลี่ยนแปลงของปจจัยภายนอกหรือภายในรางกายที่ตางจาก set point สิ่งเรา (stimulus) จะไปกระตุนตัวรับ
รูซึ่งจะแปลงสัญญาณแลวสงสัญญาณไปยังศูนยควบคุม(สมอง) ซึ่งทําหนาที่รวบรวมขอมูล แปลผล และสงคําสั่งเพื่อใหเกิดการ
ตอบสนองไปยังหนวยตอบสนอง เพื่อปรับสมดุลของรางกายใหอยูในภาวะปกติ
FEEDBACK MECHANISM
- negative feedback mechanism คือการปรับให้กลับมาสู่ set point พบได้ทั่วร่างกายเช่น การรักษาอุณหภูมิในร่างกาย
การรักษาระดับน้ำตาลกลูโคสในเลือด ตับอ่อนเป็นทั้งต่อมมีท่อและต่อมไร้ท่อ
- positive feedback mechanism คือกระตุ้นให้มีการทำงานของต่อมไร้ท่อ(ผ่านทางเลือด)มากขึ้น ออกห่าง set point
มากขึ้น เช่น ฮอร์โมนออกซิโทซิน ทารกดูดนมมารดาอยู่สม่ำเสมอ จะกระตุ้นให้สร้างออกซิโทซินตลอดเวลาหรือมากขึ้น

3. THERMOREGULATION อุณหภูมิร่างกายมนุษย์ประมาณ 37 องศา
- สัตว์เลือดเย็น (poikilotherm) หรือ heterotherms หมายถึง สัตว์ที่มีอุณหภูมิของร่างกายเปลี่ยนแปลงไปตาม
สภาพแวดล้อม ได้แก่ ปลา สัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก สัตว์เลื้อยคลาน
- ectotherm เป็นสิ่งมีชีวิตที่มีอุณหภูมิของร่างกายขึ้นอยู่กับแหล่งภายนอก เช่นแสงแดดหรือพื้นผิวหินที่ร้อน
- สัตว์เลือดอุ่น (homeotherm) หมายถึงสัตว์ที่มีการรักษาอุณหภูมิของร่างกายให้คงที่ ได้แก่ สัตว์ปีกและสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม
- endotherm เป็นสิ่งมีชีวิตที่รักษาอุณหภูมิของร่างกายในระดับที่น่าพอใจโดยไม่ต้องอาศัยความร้อนจากภายนอก
การส่งถ่ายความร้อนในร่างกาย (Body Heat transfer) ความร้อนในร่างกายสามารถเคลื่อนที่ได้ 4 รูปแบบ
1. การนำ (Conduction) เป็นการส่งถ่ายอุณหภูมิโดยที่ตัวกลางนั้นอยู่กับที่ เช่น การนำความร้อนผ่านกำแพงบ้าน
2. การพา (Convection) เป็นการส่งถ่ายอุณหภูมิโดยที่ตัวกลางนั้นเคลื่อนที่ไปกับอุณหภูมิด้วย เช่น น้ำเลือดที่มีอุณหภูมิไหล
ผ่านเส้นเลือด
3. การแผ่รังสี (Radiation) เป็นการถ่ายเทอุณหภูมิที่ไม่ต้องอาศัยตัวกลางในการเคลื่อนที่ เช่น ดวงอาทิตย์การแผ่รังสีมายังโลก
4. การระเหย (Evaporation) เป็นการเสียความร้อนโดยไอน้ำทางผิวหนัง เช่น การขับเหงื่อ
อุณหภูมิในอวัยวะสำคัญ
ส่งความร้อนไปผิวหนังเพื่อลดอุณหภูมิ
ผ่านทาง cutaneous vessel
Body shell (skin)
อุณหภูมิเปลี่ยนแปลง
ตามสิ่งแวดล้อม

4. SWEATING การขับเหงื่อ
- เมื่อร่างกายร้อน ต่อมเหงื่อจะกระตุ้นการขับเหงื่อหรืออาจอยู่ใน
รูปของแก๊ส เพื่อรักษาความร้อนในร่างกาย เราสามารถรับรู้ได้ผ่าน
ผิวหนัง เมื่อผิวหนังคลายความร้อนจะรู้สึกเย็นลง หลอดเลือด
ขยายตัว (Vasodilation)
SHIVERING การสั่น
- Hypothalamus ส่งสัญญาณไปยังกล้ามเนื้อและผิวหนัง, ระบบ
หายใจ, ระบบไหลเวียนโลหิต ทำให้หลอดเลือดหดตัว ลดการ
ไหลเวียนของเลือดเพื่อป้องกันการสูญเสียความร้อน กล้ามเนื้อรอบ
รูขุมขนหดตัว ทำให้เกิดการสั่น
- มีการปล่อย Thyroid hormones เพื่อเพิ่ม metabolism และมี
การหดตัวของหลอดเลือด (Vasoconstriction) เพื่อทำให้อุ่นขึ้น
OSMOREGULATION การควบคุมสมดุลของเหลว
- water intoxication เกิดขึ้นเมื่อร่างกายได้รับสารน้ำในปริมาณที่
มากจนกระทั่งเป็นอันตรายต่อเซลล์ต่างๆ ทั่วร่างกาย โดยเฉพาะอย่างยิ่ง
เซลล์สมอง ทำให้ระดับของ Na ในเลือดลดต่ำ เรียกภาวะดังกล่าวว่า hyponatremia อาจทำให้เกิดการตายของเซลล์ได้
Types of Osmotic Solutions
1. สารละลายมีความดันออสโมติกเท่ากับความดันออสโมติกในเซลล์ เรียกว่า isotonic solution เซลล์ยังคงมีรูปร่าง
เหมือนเดิม ไม่มีการเปลี่ยนแปลงขนาดของเซลล์
2. สารละลายมีความดันออสโมติกต่ำกว่าความดันออสโมติกในเซลล์เรียกว่า hypotonic solution เซลล์มีขนาดใหญ่ขึ้น
กว่าเดิมหรือเซลล์แตกได้
3. สารละลายมีความดันออสโมติกมากกว่าความดันออสโมติกในเซลล์เรียกว่า hypertonic solution สิ่งที่เกิดขึ้นจะทำให้
ขนาดของเซลล์เล็กลงกว่าเดิม
WHY IS WATER IMPORTANT?
- น้ำมีอยู่ในร่างกายมนุษย์ถึง 70 % น้ำเป็นตัวกลางในการเกิดปฏิกิริยาเคมีทุกชนิดในกระบวนการเมตาบอลิซึมของร่างกาย
- Dehydration เป็นภาวะขาดน้ำ อาจทำให้เซลล์เสียหาย
- ร่างกายได้รับน้ำหลายทางด้วยกัน น้ำที่เป็นส่วนประกอบในอาหาร น้ำดื่ม
- ร่างกายสูญเสียน้ำหลายทางด้วยกัน ผิวหนังในรูปของเหงื่อ การหายใจออก อุจจาระ ปัสสาวะ
-น้ำสามารถผ่านเยื่อหุ้มเซลล์ได้

5. - ไตทำหน้าที่ในการรักษาสมดุลน้ำ
-น้ำมีหลายประเภท ได้แก่
⇾ 1.ส่วนของน้ำนอกเซลล์ (extracellular fluid, ECF) ประกอบด้วย พลาสมา น้ำระหว่างเซลล์(interstitial fluid (ISF))
และส่วนน้อยอยู่ใน transcellular fluid ได้แก่ น้ำในทางเดินอาหาร สมอง และไขสันหลัง
⇾ 2.ส่วนของน้ำในเซลล์ (intracellular fluid, ICF) เปลี่ยนแปลงตามอายุ เพศ และปริมาณไขมันในร่างกาย
DEHYDRATION AND ITS CAUSES
- ในรายที่มีความรุนแรงน้อยมักมีอาการวิงเวียน ปากแห้ง ปัสสาวะมีสีเข้ม ในรายที่มีอาการรุนแรงอาจทำให้เสียชีวิต
- สาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะขาดน้ำ ได้แก่ ร่างกายสูญเสียน้ำมากเกินไป ดื่มน้ำน้อยเกินไป ท้องเสีย ทานอาหารที่มีรสเค็ม อากาศ
แห้ง caffeine and alcohol
WATER REGULATION
- ถ้าร่างกายขาดน้ำ จะทำให้ปริมาตรของเลือดลดลง ความเข้มข้นของเลือดจึง
เพิ่มขึ้น ทำให้แรงดันออสโมติกของเลือดสูงขึ้น Osmoreceptors ในไฮโพทา
ลามัสที่ไวต่อการเปลี่ยนแปลงแรงดันออสโมติกจะกระตุ้นต่อมใต้สมองส่วนท้าย
ให้ปล่อยฮอร์โมน antidiruetic hormone,ADH และส่งไปยังท่อของหน่วยไต
ทำให้เกิดการดูดน้ำกลับเข้าเลือดมากขึ้น ทำให้ปริมาตรของเลือดเพิ่มขึ้น และลด
แรงดันออสโมติกของเลือดพร้อมกับขับถ่ายปัสสาวะออกน้อยลง
- Renin ไปย่อย angiotensinogen -> angiotensin I -> angiotensin II
-> Adrenal gland -> aldosterone ดูดกลับ Na+
- Juxtaglomerular Apparatus มีหน้าที่ควบคุมความดันเลือด ภายในบรรจุ
renin เมื่อมีขาดน้ำ จะกระตุ้นให้หลั่ง renin เข้าสู่กระแสเลือด ต่อมาจะไปเร่ง
ปฏิกริยาเกิด hydrolysis ของ angiotensinogen ให้เป็น angiotensin I ->
angiotensin II เป็นตัว vasocontrictor ที่ควบคุมทั้ง renal และ systemic
vascular resistance ทำให้เกิดการหดตัวของ arterioles เพื่อเพิ่มความดันเลือด
- โรคลมแดด (Heatstroke) เป็นภาวะที่เกิดจากร่างกายมีความร้อนสูงเกินไป
มีอาการสับสน กระวนกระวาย เพ้อ และชักหรือหมดสติได้ ร่วมกับภาวะ
หัวใจเต้นเร็ว อัตราการหายใจเพิ่มขึ้น ผู้ป่วยบางรายจะมีอาการปวดศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน ผิวหนังแดงและร้อนแต่แห้ง
Glucoregulation
- กิจกรรมที่ส่งผลต่อการเพิ่มขึ้นหรือลดลงของ glucose ได้แก่ การกิน การออกกำลังกายที่หนักเกินไป
- อินซูลินซึ่งผลิตจาก 𝛃-cell ในตับอ่อนเป็นฮอร์โมนที่สามารถลดระดับน้ำตาลในเลือด กระตุ้นการสร้างไกลโคเจน
(glycogenesis) ไปเก็บไว้ที่ตับและกล้ามเนื้อ ป้องกันการสลายไขมัน และยับยั้งการสร้างน้ำตาล (gluconeogenesis) ส่งผล
ให้ระดับน้ำตาลในกระแสเลือดลดลง ในปัจจุบันมีการผลิตฮอร์โมนดังกล่าวจากสัตว์เพื่อใช้ในผู้ป่วยที่มีภาวะเบาหวาน (diabetes
mellitus) ส่วนกลูคากอนซึ่งผลิตจาก α-cell ในตับอ่อน ทำหน้าที่ส่งเสริมการสร้างน้ำตาลโดยกระตุ้นการสลายโปรตีน สลาย
ไขมัน
- ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ (Hypoglycemia) รักษาโดยการให้กลูโคส
มี Angiotensin converting
enzyme ช่วยเร่ง

6. - ภาวะน้ำตาลในเลือดสูง (Hyperglycemia) รักษาโดยปรับพฤติกรรมการรับประทานอาหาร ออกกำลังกายเป็นประจำ
- crenation คือการหดตัวของเม็ดเลือดแดงที่มีขอบหยักเมื่อสัมผัสกับสารละลายที่มีความเข้มข้นสูงมากๆ