More Related Content
Similar to การทำงานของระบบประสาทสั่งการ
Similar to การทำงานของระบบประสาทสั่งการ (20)
More from Wan Ngamwongwan
More from Wan Ngamwongwan (20)
การทำงานของระบบประสาทสั่งการ
- 2. การทางานของเส้นประสาทในระบบประสาทรอบนอกแบ่งออกเป็น 2 ส่วน
-ส่วนที่รบความรูสึก (sensory division) จะรับความรู้สึกจากภายในหรือภายนอก
ั ้
ร่างกาย
-ส่วนที่สั่งการ (motor division)
ถ้าการสั่งการเกิดขึ้นกับหน่วยปฏิบัติงานที่บังคับได้ เช่น กล้ามเนื้อยึดกระดูก
ก็จัดเป็น ระบบประสาทโซมาติก (somatic nervous system : SNS)
ถ้าการสั่งการเกิดกับหน่วยปฏิบัติงานที่บังคับไม่ได้ เช่น อวัยวะภายในและต่อม
ต่าง ๆ ก็จัดเป็น ระบบประสาทอัตโนวัติ (autonomic nervous system : ANS)
ฉวีวรรณ นาคบุตร
- 4. ระบบประสาทโซมาติก (somatic nervous system : SNS)
ระบบประสาทโซมาติก ควบคุมการทางานของ
กล้ามเนื้อยึดกระดูก โดยเซลล์ประสาทรับความรู้สึก
จะรับกระแสประสาทจากหน่วยรับความรู้สึกผ่าน
เส้นประสาทไขสันหลังหรือเส้นประสาท
สมองเข้าสู่ไขสันหลังหรือสมอง และกระแสประสาท
จะถูกส่งผ่านเส้นประสาทไขสันหลัง หรือ เส้น
ประสาทสมองไปยังหน่วยปฏิบัติงาน ซึ่งเป็น
กล้ามเนื้อยึดกระดูก บางครั้งอาจทางานโดยผ่าน
ไขสันหลังเท่านั้น เช่น การกระตุกขาเมื่อเคาะหัวเข่า
ฉวีวรรณ นาคบุตร
- 5. ระบบประสาทโซมาติก เป็นระบบที่ประสาทที่ควบคุมการทางานของกล้ามเนื้อลาย
หรือ ระบบประสาทในอานาจจิตใจ (voluntary nervous system) ได้แก่
เส้นประสาทสมอง และเส้นประสาทไขสันหลัง ซึ่งมีใยประสาทนาคาสั่งไปควบคุม
กล้ามเนื้อลาย
การตอบสนองสิ่งเร้าที่มากระตุ้น เช่น การกระตุกขาเมื่อเคาะหัวเข่าจะเกิดขึ้นเองโดย
อัตโนวัติ เรียกว่า รีเฟล็กซ์ (reflex) กิริยาิอาการที่แสดงออกมาิิเมื่อมีสีิงเร้ามากระตุ้น
ในระยะเวลาสั้นๆ เรียกว่า รีเฟล็กซ์แอกชัน (reflex action)
เป็นการตอบสนองของหน่วยปฏิบัติงานที่เกิดขึ้นในทันทีทันใด โดยไม่มีการ
เตรียมตัวไว้ล่วงหน้า เป็นการสั่งการของไขสันหลัง โดยไม่ต้องอาศัยคาสั่งจากสมอง
ฉวีวรรณ นาคบุตร
- 9. ระบบประสาทอัตโนวัติ (autonomic nervous system : ANS )
เป็นระบบประสาทที่ทางานนอกอานาจจิตใจ (involuntary nervous system)
เป็นระบบประสาทที่ควบคุมอวัยวะที่อยู่นอกอานาจจิตใจ เช่น กล้ามเนื้อเรียบและอวัยวะ
ต่าง ๆ กล้ามเนื้อหัวใจที่หัวใจ และต่อมต่าง ๆ ให้ทางานโดยอัตโนวัติ ทาให้ร่างกาย
ดาเนินชีวิตได้อย่างปกติ
ฉวีวรรณ นาคบุตร
- 16. ระบบประสาทพาราซิมพาเทติก (parasympathetic nerve)
ระบบประสาทนี้แยกออกจากสมองและไขสันหลังตอนสะโพก เิรียกได้อีกอย่างว่า
คานิโอซากรัล เอาต์โฟล์ว (carnio-sacral outflow) ทั้งเซลล์ประสาทตัวแรกและ
เซลล์ประสาทตัวที่สองของระบบประสาทพาราซิมพาเทติกจะปล่อยสารสื่อประสาท
เป็นแอซิติลโคลินจึงเรียกเซลล์ประสาทพวกนี้ว่า เซลล์ประสาทคอลิเนอร์จก
ิ
(cholinergic neuron)
ระบบประสาทนี้มักจะยับยั้งการทางานมากกว่าที่จะกระตุ้นการทางาน เพื่อปรับ
ไม่ให้ร่างกายทางานมากเกินไป
ฉวีวรรณ นาคบุตร
- 19. เปรียบเทียบส่วนประกอบของระบบประสาทซิมพาเทติกและระบบประสาทพาราซิมพาเทติก
ส่วนประกอบ/รายละเอียด ระบบประสาทซิมพาเทติก ระบบประสาทพาราซิมพาเทติก
1. ศูนย์กลางการสั่งงาน ในไขสันหลังบริเวณอกและเอว ในสมองส่วนกลาง เมดัลลาฯและ
ไขสันหลังบริเวณกระเบนเหน็บ
2. ตาแหน่งของเซลล์ประสาทสั่งการตัวที่1 ในไขสันหลังบริเวณอกและเอว ในสมองส่วนกลาง เมดัลลาฯและ
ไขสันหลังบริเวณกระเบนเหน็บ
3. ตาแหน่งปมประสาท อยู่ใกล้ไขสันหลัง อยู่ใกล้หน่วยปฏิบัติงาน
4. ใยประสาทก่อนไซแนปส์ สั้น-จากไขสันหลังถึงปมประสาทอัตโนวัติ ยาว-จากไขสันหลังถึงอวัยวะตอบสนอง
5. ใยประสาทหลังไซแนปส์ ยาว-จากปมประสาทอัตโนวัติถึงอวัยวะตอบสนอง สั้น-ติดอยู่กับอวัยวะตอบสนอง
ฉวีวรรณ นาคบุตร
- 20. เปรียบเทียบส่วนประกอบของระบบประสาทซิมพาเทติกและระบบประสาทพาราซิมพาเทติก
ส่วนประกอบ/รายละเอียด ระบบประสาทซิมพาเทติก ระบบประสาทพาราซิมพาเทติก
6. สารสื่อประสาทที่ปมประสาท แอซิติลโคลิน แอซิติลโคลิน
7. สารสื่อประสาทระหว่างเซลล์ประสาท นอร์อะดรีนาลินหรือนอร์เอพิเนฟริน แอซิติลโคลิน
สั่งการตัวที่ 2 กับหน่วยปฏิบัติงาน
8. ขอบเขตของการทางาน ทั่วไป เฉพาะที่
9. ลักษณะการทางาน เร่งการทางานของอวัยวะ สภาพการเตรียมพร้อม
ิ สร้างและสะสมพลังงานไว้ใช้ในสภาพสบายๆ
- 21. ฉวีวรรณ นาคบุตร
การทางานของระบบประสาทซิมพาเทติกและระบบประสาทพาราซิมพาเทติก
ระบบประสาทซิมพาเทติก ระบบประสาทพาราซิมพาเทติก
ชื่ออวัยวะ
(สภาวะการเตรียมพร้อม) (สภาวะพัก)
1. กล้ามเนื้อม่านตา หดตัวทาให้ม่านตาขยาย คลายตัวม่านตาแคบลง
2. ต่อมน้าตา ิ กระตุ้นให้หลั่งน้าตามากกว่าปกติ หลั่งปกติ
3. ต่อมน้าลาย สร้างน้าเมือก สร้างส่วนที่เป็นน้า
4. หัวใจ เต้นเร็วขึ้น หลอดเลือด ที่หัวใจขยาย เต้นช้าลง
5. เส้นเลือดที่ผิวหนังและ เส้นเลือดทั่วไป เส้นเลือดหดตัว เส้นเลือดคลายตัว
6. หลอดลมปอด ท่อลมฝอยขยายตัว ท่อลมฝอยหดตัว
7. ความดันเลือด เพิ่มสูงขึ้น ลดต่าลง
- 22. การทางานของระบบประสาทซิมพาเทติกและระบบประสาทพาราซิมพาเทติก
ระบบประสาทซิมพาเทติก ระบบประสาทพาราซิมพาเทติก
ชื่ออวัยวะ
(สภาวะการเตรียมพร้อม) (สภาวะพัก)
8. กระเพาะและลาไส้ ลดการเคลื่อนไหวแบบเพอริสตัลซิส เพิ่มการเคลื่อนไหวแบบเพอริสตัลซิส
9. การหลั่งของ gastric juice และ
หลั่งน้าย่อยลดลง หลั่งน้าย่อยเพิ่มขึ้น
pancreatic juice
10. กระเพาะปัสสาวะ ขยายตัว(ห้ามการปัสสาวะ) บีบตัว (กระตุ้นให้ปัสสาวะ)
11. ตับและถุงน้าดี กระตุ้นการสลายไกลโคเจนและลดการหลั่งน้าดี เพิ่มการหลั่งน้าดี
12. ผิวหนังและกล้ามเนื้อโคนขน กระตุ้นให้ขับเหงื่อและขนลุก ทาหน้าที่ปกติ
13. กล้ามเนื้อบังคับเลนส์ตา หดตัว-มองใกล้ คลายตัว-มองไกล
14. อวัยวะเพศ เกิดการหลั่งอสุจิในเพศชาย ทาให้เกิดการแข็งตัวของอวัยวะเพศ
- 23. วงจรของระบบประสาทโซมาติก วงจรของระบบประสาทอัตนัติ
จะเห็นได้ว่าการทางานของระบบประสาทอัติโนวัติจัดเป็นรีเฟล็กซ์ได้เช่นเดียวกับการ
ทางานของระบบประสาทโซมาติกเพียงแต่หน่วยปฏิบัติงานนั้นเป็นหน่วยกล้ามเนื้อของหัวใจ
กล้ามเนื้อเรียบและต่อมต่างๆ นั่นเอง
ฉวีวรรณ นาคบุตร
