Socius-medewerkers Gie van den Eeckhaut bracht zijn verhaal op de Kempense Cultuurwerkersdag over het hedendaagse lokaal cultuurbeleid. Hij schetste kort wat democratie inhoudt en vertelde over de verschillende bestuursmodellen doorheen de geschiedenis. Vervolgens ging hij in op de gevolgen daarvan op een lokaal bestuur en hoe je als ambtenaar kan inspelen op hedendaagse ontwikkelingen en veranderingen.

1. www.socius.be – Gie Van den Eeckhaut
“Wat zijn de uitdagingen voor
het lokaal cultuur- en
vrijetijdsbeleid in de
veranderende samenleving en
hoe kan je daar op inspelen?”
Kempense cultuurwerkersdag
3 maart 2016
Gie Van den Eeckhaut

2. www.socius.be – Gie Van den Eeckhaut
Denken over democratie en de rol/taken van de
overheid (bestuurlijk en administratief) daarin
Democratie gaat over processen van debat
en besluitvorming over de richting waarin
we met de samenleving willen evolueren –
met betrokkenheid van burgers en vanuit
een algemeen belang
De overheid moet die richting en dat
algemeen belang vorm geven, realiseren,
waar maken.

3. www.socius.be – Gie Van den Eeckhaut
Normatief debat
Er zijn verschillende opvattingen over hoe de
overheid die rol moet invullen. Bijvoorbeeld: de
overheid moet dat algemeen belang en
individuele rechten die daar uit voortvloeien:
• Zelf realiseren
• Stimuleren
• Mogelijk maken
De keuzes die je daar in maakt, zijn normatief
nooit neutraal!

4. www.socius.be – Gie Van den Eeckhaut
Beweging in het brede sociaal-
culturele veld
Vrije tijd, sport, cultuur, gemeenschapsvorming:
grenzen vervagen
Verschuiving naar praktijken die nieuwe antwoorden
onderzoeken voor ‘complexe en hardnekkige
problemen’: praktisch en innoverend
Nieuwe burgerinitiatieven die zich niet laten vangen in
de klassieke indelingen (coöperatieven voor
duurzame energie? Samentuinen met
voedselruilmarkten en lokale munten? Maar ook de
‘lichte verenigingen’?) – snel en beweeglijk

5. www.socius.be – Gie Van den Eeckhaut
Van bureaucratie naar
‘de dans der partners’?
3 overlopende fasen in ‘Governance’
(Osborne)
• Public administration
• New Public Management
• New Public Governance

6. www.socius.be – Gie Van den Eeckhaut
Zinnebeeld
‘Public Administration’
Hiërarchie en bureaucratie
Wet en reglement
Primaat van de politiek
Feedback:
• Burger als ‘Kiezer’
• Burger/organisatie als ‘Adviesgever’
binnen primaat van de politiek

7. www.socius.be – Gie Van den Eeckhaut
Zinnebeeld
‘New Public Management’
Managementmodellen uit private sector
Het beleidsplan, het projectmodel en de
kwaliteitscyclus, onderworpen aan het
kritische oog van de audit of de
visitatiecommissie
Primaat van politiek onder druk van
gespecialiseerde ambtenaren (voldoende
onafhankelijk)
Burger als ‘Klant’

8. www.socius.be – Gie Van den Eeckhaut
Zinnebeeld
‘New Public Governance’
Omkering: burger betrekt bestuur bij wat belangrijk
is – relatie fundamenteel belang
Primaat van de politiek uitgedaagd door
ondernemende burgersamenleving
Dialoog, netwerk, relatie en slim passief?
Feedback en primair proces zitten in het handelen
en het leren binnen ‘vitale coalities’: burgers als
‘Coproducenten in relaties en netwerken’: ‘Dans
der partners’

9. Maatschappelijk
vraagstuk:
Maatschappelijk
innoveren
Samenleving
Overheid
Bestuur
AdministratieMarkt
Democratisch perspectief
Missie: samen sturen ifv algemeen belang
P.A.
Burgerinitiatieven
Klassiek middenveld

10. Maatschappelijk
vraagstuk:
Maatschappelijk
innoveren
Samenleving
Overheid
Bestuur
AdministratieMarkt
Democratisch perspectief
Missie: samen sturen ifv algemeen belang
Effectiviteits- en efficiëntieperspectief
P.A.N.P.M
Maatschappelijk
middenveld

11. Maatschappelijk
vraagstuk:
Maatschappelijk
innoveren
Samenleving
Markt
Democratisch perspectief
Missie: samen sturen ifv algemeen belang
Effectiviteits- en efficiëntieperspectief
P.A.N.P.M N.P.G.
Burgermaatschappij
Nieuwe burgerinitiatieven
Klassiek middenveld
Perspectief van de snel veranderende samenleving
Overheid
Bestuur
Administratie

12. www.socius.be – Gie Van den Eeckhaut
Een synthese van de kwesties
Hoe ‘netwerkproblemen’ vertalen in ‘bestuurlijke
strategieën’?
Hoe de gedeelde ruimte betreden? De tussenruimte
vergroten?
Hoe de burgermaatschappij versterken?
Hoe maatschappelijke innovatie als antwoord op
hardnekkige, complexe of ongetemde problemen
versterken?

13. www.socius.be – Gie Van den Eeckhaut
Inzoomen op
randvoorwaarden vanuit
lokale besturen
Wat kunnen lokale besturen
ondernemen om te ‘verpoppen’?

14. www.socius.be – Gie Van den Eeckhaut
Een realistisch perspectief:
tussenruimte vergroten/versterken
Geen ‘netwerkoverheid’ – geen grote herstructurering
Wel: inzetten op de ‘tussenruimte’, waar
burgerinitiatieven en overheden elkaar voortdurend
raken in een lokaal democratisch verhaal:
• Ruimte voor interacties die burgersamenleving en
bestuur legitimeren, versterken, ondersteunen
• Ruimte voor thema’s van burgers – geformuleerd
vanuit hun perspectief en vanuit hun
eigenaarschap

15. www.socius.be – Gie Van den Eeckhaut
Vitale coalities
Verbanden tussen burgers – organisaties –
netwerken, waarin overheid al dan niet een
partner kan zijn
Vitaal omdat ze innoverend en dynamisch zijn
Vitaal omdat ze rond vitale kwesties zijn
georganiseerd – hier: het kleine ontmoeten,
duurzaamheid, mobiliteit, …
Vitaal omdat ze van vitaal belang zijn voor verdere
evolutie van democratie

16. www.socius.be – Gie Van den Eeckhaut
Innovatieruimtes- en netwerken
faciliteren
Plekken creëren waar partners (burgers en
organisaties) zich op elkaar kunnen betrekken!
Summits rond belangrijke vraagstukken
Pitchingsessies en adoptiemarkten
Innovatielabs
Faciliteren van vormen van consultancy
Aanstellen van de ‘stadsdromer’ of
‘droomfabrieken’

17. www.socius.be – Gie Van den Eeckhaut
Overheid als aantrekkelijke
partner
Partner: deskundigheid en betrokkenheid – zorg
voor relaties
Partner die middelen kan ontsluiten
Partner die zichzelf horizontaal en beweeglijk weet
te organiseren
Partner die weet te koppelen, te makelen

18. www.socius.be – Gie Van den Eeckhaut
Werkveldambtenaren in de spits
Frontlijn? Oorlog?
Bekwaam in netwerken en dynamieken faciliteren
Werken horizontaal in gemeentelijke structuren
Groot vertrouwen, sterke autonomie: beeld van de
Vlaamse bouwmeester, de intendant
Voeden het publieke debat, vertalers en
signaleerders

19. www.socius.be – Gie Van den Eeckhaut
Informalisering van de politiek
als keuze?
‘Samen aan tafel, weg van het
bureau’/’informele processen’ – versus –
‘juridisch laatste valnet voor als het mis
gaat’/’formeel laatste
beslissingsmacht’/’juiste procedures’
Vertrouwen in informele verhoudingen,
nabije verhoudingen en kleinschalige
verbanden

20. www.socius.be – Gie Van den Eeckhaut
Regionale schalen?
‘Volume’ van steden en gemeenten soms
overschreden door coalities
Regionale schaal – van uitvoering van beleid, niet
nieuw niveau in opvolging van de provincies
Een schaal met potentie?
• Intergemeentelijke samenwerking
• Beweeglijke netwerken, eerder dan
‘gecontracteerde schalen’?