Leen Heylen
is onderzoekster bij Vonk 3 (Thomas More). Vergrijzing, nieuwe gezinssamenstellingen, veranderingen in basisvoorzieningen en mobiliteitsgedrag zijn herkenbare tendensen die het dorpse leven stevig onder druk zetten. Vaak worden ‘zorgzame buurten en dorpen’ hierop als antwoord geformuleerd. Maar wat schuilt er achter deze beleidstaal? En hoe maken we onze dorpen zorgzaam? Leen gaf hierover enkele belangrijke inzichten mee op het netwerkevent van Avansa Kempen 'Het kloppend hart van het dorp'
De stad Gent wil ook mensen die het financieel moeilijk hebben de kans geven om te genieten van het vrijetijdsaanbod dat de stad rijk is. Dit vertaalt zich in een sociaal beleid met extra aandacht voor toeleidingsinitieven.
UiTforum 2016
dinsdag 18 oktober 2016
www.UiTnetwerk.be
Werk participatiedrempels voor personen in armoede weg. Inge Van de Walle (demos) over de oprichting van een lokaal netwerk.
UiTforum 2016
dinsdag 18 oktober 2016
www.UiTnetwerk.be
In dit jaarverslag komen veel professionals aan het woord. Consulenten van MEE Gelderse Poort vertellen over hun werk als cliëntondersteuner van mensen met een beperking. Collega’s van andere organisaties vertellen hoe zij de samenwerking met onze consulenten ervaren. Uit de
praktijkverhalen blijkt heel duidelijk dat mensen met een beperking aanpassingen nodig hebben in verschillende leefdomeinen. Deze domeinen zijn sterk aan verandering onderhevig door nieuwe wet- en regelgeving; de zogenoemde decentralisaties.
Mensen met een beperking geven steeds vaker aan zich zorgen te maken over het voorzieningenniveau vanaf 2015. Ook maken ze zich zorgen over hoe zij de benodigde ondersteuning om zelfstandig te leven en aan de samenleving mee te doen straks voor elkaar moeten krijgen. Uit de praktijkverhalen blijkt dat voor de cliëntondersteuning van mensen met een beperking specifieke expertise nodig is om goed in te schatten wat iemand kan en niet kan én wat iemand nodig heeft aan professionele ondersteuning.
Met de invoering van de Wmo 2015 (Wet maatschappelijke ondersteuning) en met de Wet langdurige zorg op komst wordt onafhankelijke cliëntondersteuning nog belangrijker. Cliënten hebben iemand nodig die naast hen staat, die meedenkt vanuit hun belang, die de weg kent in het oerwoud aan wet- en regelgeving en instellingen, die kan luisteren en doorvragen. Iemand die kortom beschikt over degelijke kennis van de impact die een beperking heeft op het dagelijks leven.
Daarom werkt MEE Gelderse Poort actief samen met gemeenten – onze nieuwe opdrachtgevers vanaf 2015 – om de functie van cliëntondersteuning in de nieuwe ordening van het sociaal domein vorm te geven. Onze expertise hoort thuis ‘aan de voorkant’ ofwel in de eerste lijn, bijvoorbeeld in de sociale wijkteams. Hoe dat werkt, hoe MEE Gelderse Poort zelf meebeweegt en verandert, leest u in dit jaarbeeld.
De stad Gent wil ook mensen die het financieel moeilijk hebben de kans geven om te genieten van het vrijetijdsaanbod dat de stad rijk is. Dit vertaalt zich in een sociaal beleid met extra aandacht voor toeleidingsinitieven.
UiTforum 2016
dinsdag 18 oktober 2016
www.UiTnetwerk.be
Werk participatiedrempels voor personen in armoede weg. Inge Van de Walle (demos) over de oprichting van een lokaal netwerk.
UiTforum 2016
dinsdag 18 oktober 2016
www.UiTnetwerk.be
In dit jaarverslag komen veel professionals aan het woord. Consulenten van MEE Gelderse Poort vertellen over hun werk als cliëntondersteuner van mensen met een beperking. Collega’s van andere organisaties vertellen hoe zij de samenwerking met onze consulenten ervaren. Uit de
praktijkverhalen blijkt heel duidelijk dat mensen met een beperking aanpassingen nodig hebben in verschillende leefdomeinen. Deze domeinen zijn sterk aan verandering onderhevig door nieuwe wet- en regelgeving; de zogenoemde decentralisaties.
Mensen met een beperking geven steeds vaker aan zich zorgen te maken over het voorzieningenniveau vanaf 2015. Ook maken ze zich zorgen over hoe zij de benodigde ondersteuning om zelfstandig te leven en aan de samenleving mee te doen straks voor elkaar moeten krijgen. Uit de praktijkverhalen blijkt dat voor de cliëntondersteuning van mensen met een beperking specifieke expertise nodig is om goed in te schatten wat iemand kan en niet kan én wat iemand nodig heeft aan professionele ondersteuning.
Met de invoering van de Wmo 2015 (Wet maatschappelijke ondersteuning) en met de Wet langdurige zorg op komst wordt onafhankelijke cliëntondersteuning nog belangrijker. Cliënten hebben iemand nodig die naast hen staat, die meedenkt vanuit hun belang, die de weg kent in het oerwoud aan wet- en regelgeving en instellingen, die kan luisteren en doorvragen. Iemand die kortom beschikt over degelijke kennis van de impact die een beperking heeft op het dagelijks leven.
Daarom werkt MEE Gelderse Poort actief samen met gemeenten – onze nieuwe opdrachtgevers vanaf 2015 – om de functie van cliëntondersteuning in de nieuwe ordening van het sociaal domein vorm te geven. Onze expertise hoort thuis ‘aan de voorkant’ ofwel in de eerste lijn, bijvoorbeeld in de sociale wijkteams. Hoe dat werkt, hoe MEE Gelderse Poort zelf meebeweegt en verandert, leest u in dit jaarbeeld.
VNG-projectleider Suzanne Konijnendijk vertelt over de landelijke ontwikkelingen met het project de Kanteling in relatie tot de de Wmo en decentralisatie van de Awbz.
Op de website www.wmowonen-nh.nl vindt u actuele informatie.
Project nieuwe huisvesting stichting de Noorderbrug in Groningen aan de Laan corpus den Hoorn voor 100 mensen met niet aangeboren hersenletsel.
Verbouw kantoor naar zorgappartementen en dagbestedingscentrum. Integraal zorgdomoticasysteem.
Online buurten workshop ict en ouderen antwerpenmediawijsbe
“Online buurten” wil online de offline contacten tussen ouderen en de buurt versterken. De workshop focust op de toegankelijke en buurtgebonden manier waarop kwetsbare ouderen samen de digitale wereld ontdekken. De proeftuin ‘Online Buurten’ creëert in 3 online buurten in de regio Brugge-Oostende. Elke buurt vormt een experimenteerruimte voor innovatie met het oog op langer kwalitatief thuis wonen van zorgbehoevende ouderen. De centrale plaats van de oudere (empowerment); het belang van de buurt (samenwerking tussen en complementariteit van informele en formele zorg) en de ondersteunende functie van technologie (zijn verbindende/sociale kracht van technologie) vormen de basisingrediënten van de experimenteerruimte. De proeftuin zet hiervoor een digitaal communicatie-en dienstenplatform (Cubigo) in. Minimaal 200 ouderen – ook de meest hulpbehoevende - worden ondersteund om deel uit te maken van de Online Buurt en leren werken met een tablet en met Cubigo: hiervoor wordt beroep gedaan op vrijwilligers, mantelzorgers, studenten en werknemers lokale diensteneconomie.
Alle gemeenten staan voor de opgave om een nieuwe (gekantelde) Wmo-verordening en een nieuw, meerjarig Wmo-beleidskader te ontwikkelen. Dit dwingt de lokale overheid na te denken over hun rol en de verwachtingen voor de maatschappelijke organisatie en burgers. Op 6 oktober kwamen wethouders en beleidsambtenaren van de gemeenten in de regio Noord-Kennemerland bij elkaar om inhoudelijke en strategische vraagstukken te verkennen.
Suzanne Konijnendijk vertelde over landelijke ervaringen.
VNG-projectleider Suzanne Konijnendijk vertelt over de landelijke ontwikkelingen met het project de Kanteling in relatie tot de de Wmo en decentralisatie van de Awbz.
Op de website www.wmowonen-nh.nl vindt u actuele informatie.
Project nieuwe huisvesting stichting de Noorderbrug in Groningen aan de Laan corpus den Hoorn voor 100 mensen met niet aangeboren hersenletsel.
Verbouw kantoor naar zorgappartementen en dagbestedingscentrum. Integraal zorgdomoticasysteem.
Online buurten workshop ict en ouderen antwerpenmediawijsbe
“Online buurten” wil online de offline contacten tussen ouderen en de buurt versterken. De workshop focust op de toegankelijke en buurtgebonden manier waarop kwetsbare ouderen samen de digitale wereld ontdekken. De proeftuin ‘Online Buurten’ creëert in 3 online buurten in de regio Brugge-Oostende. Elke buurt vormt een experimenteerruimte voor innovatie met het oog op langer kwalitatief thuis wonen van zorgbehoevende ouderen. De centrale plaats van de oudere (empowerment); het belang van de buurt (samenwerking tussen en complementariteit van informele en formele zorg) en de ondersteunende functie van technologie (zijn verbindende/sociale kracht van technologie) vormen de basisingrediënten van de experimenteerruimte. De proeftuin zet hiervoor een digitaal communicatie-en dienstenplatform (Cubigo) in. Minimaal 200 ouderen – ook de meest hulpbehoevende - worden ondersteund om deel uit te maken van de Online Buurt en leren werken met een tablet en met Cubigo: hiervoor wordt beroep gedaan op vrijwilligers, mantelzorgers, studenten en werknemers lokale diensteneconomie.
Alle gemeenten staan voor de opgave om een nieuwe (gekantelde) Wmo-verordening en een nieuw, meerjarig Wmo-beleidskader te ontwikkelen. Dit dwingt de lokale overheid na te denken over hun rol en de verwachtingen voor de maatschappelijke organisatie en burgers. Op 6 oktober kwamen wethouders en beleidsambtenaren van de gemeenten in de regio Noord-Kennemerland bij elkaar om inhoudelijke en strategische vraagstukken te verkennen.
Suzanne Konijnendijk vertelde over landelijke ervaringen.
De afgelopen tweeënhalf jaar hebben zes gemeenten in samenwerking met de rijksoverheid het experiment Achter de Voordeur uitgevoerd. Wij waren daar als ambassadeur nauw bij betrokken en hebben kunnen zien dat vergaande samenwerking tussen betrokken hulpverleners helpt om problemen bij gezinnen op te lossen en hen weer grip op het eigen leven te laten krijgen.
Het bekendmaken én stimuleren van het gebruik van deelinitiatieven in stadsdeel Segbroek. Voor bewoners die krap bij kas zitten of anderszins in een kwetsbare positie zitten (bijv. ouderen); om hun situatie te verlichten en zelf- en samenredzaamheid te bevorderen.
Toekomstvisie: vijf uitdagingen
Creëer nieuwe vormen thuisondersteuning
Stimuleer samenwerking tussen het sociaal domein en (curatieve) eerstelijnszorg
Ontwikkel perspectief voor werknemers en werkzoekenden
Verbeter de betaalbaarheid en de kansen voor reguliere banen
Versterk de organisatie
Naar nieuw evenwicht burgers, ambtenaren, politiekHein Albeda
Over burgerinitiatieven en de succes- en faalfactoren. Mijn presentatie van 14 oktober 2015 (uitgebreide versie, op de avond zelf houd ik een verkort verhaal)
15 jaar in sociale huisvesting 15 mensen, 15 woorden, 15 verhalenSAAMO Antwerpen vzw
Publicatie over bewonersparticipatie in sociale huisvesting door Samenlevingsopbouw Antwerpen stad vzw. Opbouwwerkers en 15 betrokkenen bij sociale huisvesting in Antwerpen blikken terug en kijken vooruit. Geschiedenis en toekomst van de stem van bewoners bij beslissingen rond hun woning passeren de revue.
Het meer bekendmaken én stimuleren van het gebruik van deelinitiatieven in stadsdeel Segbroek. Voor bewoners die krap bij kas zitten of anderszins in een kwetsbare positie zitten (bijv. ouderen); om hun situatie te verlichten en zelf- en samenredzaamheid te bevorderen.
Informele zorg en hulp organiseren in de wijk met online deelplatformen. Kansen voor online delen in het versterken van de zelfredzaamheid van bewoners en de veerkracht van wijken.
Met casestudies van Thuisafgehaald, NLvoorelkaar en Peerby.
Onderzoek door Minouche Besters en Sander van der Ham van Stipo. Mede mogelijk gemaakt door bijdrage van het VSB fonds en stichting DOEN.
Vrouwenpodium High Tea 8 september 2014
Prinsesjesdag stond dit jaar in het teken van de decentralisaties en de gevolgen voor vrouwen. In Nieuwspoort kwamen vrouwen uit de achterban van de in Vrouwenpodium samenwerkende organisaties bijeen om gezamenlijk de te verwachten gendereffecten te benoemen en tot aanbevelingen te komen aan overheid en politiek hoe deze te voorkomen. Belangrijk is daarbij in ieder geval dat er een monitor komt die de emancipatie implicaties van decentralisatie ontwikkelingen volgt.
De vele aanbevelingen voor gemeenten en 2e Kamer worden gebundeld en aangeboden aan alle fracties in de Tweede Kamer.
Aanbevelingen opgesteld tijdens de high tea bijeenkomst van Vrouwenpodium voor Tweede Kamer, gemeenten en vrouwenorganisaties over emancipatie implicaties van de decentralisatie van WMO, Jeugdwet en Participatiewet
Hoe kunnen we onze ecosystemen klimaatslim beheren met het oog op de toekomst? Dat is de vraag waarmee postdoctoraal onderzoeker aan de KULeuven Ellen Desie de Translab Kampus op 12 mei 2022 afsloot.
Jana Lefevere van Stuifzand over tradities en een dorpsgemeenschapAvansa Kempen
Janna Lefevere is erfgoedexperte bij Stuifzand. Ze biedt jullie een historische trip langsheen onze Kempense dorpen. Samen met jullie ontdekt ze graag of het typische Kempense dorp bestaat, wat een hechte dorpsgemeenschap maakt of kraakt en welke rol tradities daarin spelen. Ze praatte daarover op het netwerkevent van Avansa Kempen 'Het kloppend hart van het dorp'
beweging.net over de motor van het lokale middenveldAvansa Kempen
Bart is is provinciaal directeur bij beweging.net, Mieke is er maatschappelijk innovator voor de Kempen. Generaties lang gaf het christelijke middenveld stem aan zijn leden en plaatste het werknemers - of de lagere middenklasse zo je wil - tot diep in de 20ste eeuw in het centrum van de politieke besluitvorming. Op lokaal vlak speelden organisaties als kwb, KAJ, Femma, Okra, Samana en de plaatselijke groepen van CM of ACV een belangrijke rol in die dynamiek.
Vandaag bestaat dat verzuild systeem niet langer. Toch wil beweging.net samen met mensen en organisaties nog altijd het verschil maken, zeker op lokaal vlak. De concrete aanpak en projecten zullen geënt moeten zijn op nieuwe maatschappelijke spelregels. Bart & Mieke praatten daarover op het netwerkevent van Avansa Kempen 'Het kloppend hart van het dorp'
Blijkbaar delen we in de Kempen al heel lang heel veel. In de Middeleeuwen was de grote meerderheid van de gronden gemeenschappelijk bezit. Welke principes lagen aan de basis van dat collectieve model? En welke lessen kunnen we eruit trekken voor de samenleving vandaag en morgen?
Het Buurtbudget is een som geld voor een wijk of een buurt.
Twee Kempense buurten in Arendonk en Balen gebruikten dit geld om de samenhang en de leefbaarheid van hun buurt te verbeteren, in samenspraak met het lokaal bestuur.
Tot wat is een buurt in staat als je ze autonomie geeft? Wat als burgers en beleid gedeelde verantwoordelijkheid krijgen? We deelden onze ervaringen met buurtbudgetten tijdens een studievoormiddag op 21 januari 2020.
Michaël Opgenhaffen over online polarisatieAvansa Kempen
Op maandagavond 16 december 2019 hielden we in Kasterlee met Vormingplus Kempen voor de achtste maal een Kempens netwerkevenement, ditmaal rond het thema polarisatie.
Christophe Busch sprak er, en ook Michaël Opgenhaffen, professor en directeur van het masterprogramma journalistiek aan KU Leuven en onderzoeker aan het Instituut voor Mediastudies. Die had het over online polarisatie: de rol van sociale mediaplatformen, nieuwsmedia, politici en gebruikers.
sprak in oktober 2019 voor de Kempsense Cultuurwerkers. "De manier waarop mensen deelnemen aan de samenleving is zo hard veranderd. Veel mensen verenigen zich niet meer permanent. Die jongeren van onder de vijftig (knipoogt) vullen hun vrije tijd heel anders in dan wie geboren werd vóór de zapcultuur – de gemiddelde deelnemer van de cultuurraad dus eigenlijk.”
Op 9 mei 2019 was er de dertiende editie van de TransLab Kampus: dé Kempense bijeenkomst voor iedereen die met transitie en duurzaamheid bezig is.
Die draaide rond duurzame voeding.
Jef Van Eyck had het over het mondiale voedselprobleem (uitdagingen, problemen, oplossingen). TransLab K en Voedselteams stelden er ook de Duurzame Menukaart voor: een brochure met 10 tips om op het werk duurzame voedingskeuzes te maken.
Wouter Cyx van Kelvin Solutions op Translab Kampus (Turnhout, juni 2018) over huishoudelijke warmtevoorziening zonder aardgas, en wat daar voor een wijk voor nodig is tegen 2050
Een korte voorstelling door Jef Van Eyck van de plannen en doelstellingen van deze hernieuwbare energiecoöperatie. Hij praatte ook over het gerealiseerde windturbineparkproject en de geplande zonne-energieprojecten.
2. In een zorgzame buurt…
zijn de voorwaarden vervuld opdat mensen, ongeacht leeftijd en
grote of kleine ondersteuningsbehoeften op meerdere
levensdomeinen, comfortabel in hun woning of vertrouwde
buurt kunnen (blijven) wonen. Het is een buurt waar jong en oud
samenleven, waar mensen zich goed en geborgen voelen,
waar levenskwaliteit centraal staat, waar bewoners elkaar
kennen en helpen, waar personen en gezinnen met grote en
kleine ondersteuningsnoden ondersteuning krijgen en waar
diensten en voorzieningen toegankelijk en beschikbaar zijn
(Vlaamse Overheid, 2021).
Vlaams beleidskader
6. Ontmoeten versterkt kleine helpen
Kan vraag- en handelingsverlegenheid
doorbreken
Ervaren meerwaarde & kansen
7. Iets kunnen betekenen voor anderen geeft goed gevoel
Gevoelens van verbondenheid met anderen, kans voor
preventie van eenzaamheid
Ervaren meerwaarde & kansen
8. Zet in op nabijheid van (professionele) zorg & steun
Buurtbewoner centraal: met al zijn zorg- en
ondersteuningsnoden
Ervaren meerwaarde & kansen
9. Inclusieve aanpak: voor iedereen in de buurt, met
specifieke aandacht voor inwoners in kwetsbare positie
Kans om voorbij ‘ageism’ te denken
Kans voor ‘sociaal leren’
Ervaren meerwaarde & kansen
11. Frequente hulp, op structurele basis
Zwaardere (zorg) taken
Personen in structureel isolement
Personen met multiproblematiek
Grenzen aan informele hulp
12. Niet iedereen heeft een buur
Een kwart van de Vlaamse bevolking
woont in een lintbebouwing
28% van de Vlaamse bevolking woont in een plaats met
onvoldoende mix van basisvoorzieningen op fiets- of
wandelafstand
Hoe deze groep niet uit het oog verliezen in praktijkvertaling?
Valkuilen in praktijkvertaling
16. Voorbeeld uit de praktijk
Voorbeeld: het dorpsrestaurant
In het dorpsrestaurant kunnen buurtbewoners wekelijks terecht voor een gezonde
maaltijd aan een lage prijs. Het doel van het dorpsrestaurant is het bijeen brengen van
buren. Het zet dus in op sociale netwerken. Tegelijkertijd kiest men ervoor om
buurtbewoners een actieve rol in het restaurant te laten opnemen als vrijwilliger. De
functie sociaal gewaardeerde rollen komt hier naar voor. Het initiatief zet in op ‘Meer
net’, en wil inzetten op verbinding in de buurt.
Onderliggend biedt dit initiatief de kans om zorgnoden te detecteren en mensen toe te
leiden naar andere zorg of ondersteuning. Het initiatief zet dus ook in op ‘Minder mazen’.
Tot slot moet er aan enkele voorwaarden voldaan worden om het dorpsrestaurant te
doen slagen: ten eerste moet er werk gemaakt worden van communicatie in de buurt, de
interventie moet zichtbaar zijn in de buurt. Ten tweede moet er gebruik gemaakt worden
van partnerschappen tussen diensten om bv. aan toeleiding te kunnen doen.
17. Je doet vaak al meer dan dat je denkt.
• Vele kleine en grote praktijken al lopende die inzetten op
(één van de) 8 bouwstenen
Bouwen aan zorgzame buurten = verbindingen leggen
• In de buurt
• De buurt en professionals en organisaties
• Professionals en organisaties onderling, over diensten en
domeinen heen
• …
Tips voor de praktijk
18. Zet in op nabijheid en verbinding van professionele en
informele steun
Inclusieve kijk, persoon zelf centraal
Shift in manier van werken: vraagt tijd = proces
Belangrijk om grenzen van ‘zorgzame dorpen’ te erkennen
In wat het kan (niet) betekenen
In wie het (niet) kan bereiken
Zorgzame buurten en dorpen: wat kan het (niet)
betekenen?
19. Contact & meer weten: leen.heylen@thomasmore.be www.vonk3.be