Hoe kunnen we onze ecosystemen klimaatslim beheren met het oog op de toekomst? Dat is de vraag waarmee postdoctoraal onderzoeker aan de KULeuven Ellen Desie de Translab Kampus op 12 mei 2022 afsloot.
Jana Lefevere van Stuifzand over tradities en een dorpsgemeenschapAvansa Kempen
Janna Lefevere is erfgoedexperte bij Stuifzand. Ze biedt jullie een historische trip langsheen onze Kempense dorpen. Samen met jullie ontdekt ze graag of het typische Kempense dorp bestaat, wat een hechte dorpsgemeenschap maakt of kraakt en welke rol tradities daarin spelen. Ze praatte daarover op het netwerkevent van Avansa Kempen 'Het kloppend hart van het dorp'
Leen Heylen
is onderzoekster bij Vonk 3 (Thomas More). Vergrijzing, nieuwe gezinssamenstellingen, veranderingen in basisvoorzieningen en mobiliteitsgedrag zijn herkenbare tendensen die het dorpse leven stevig onder druk zetten. Vaak worden ‘zorgzame buurten en dorpen’ hierop als antwoord geformuleerd. Maar wat schuilt er achter deze beleidstaal? En hoe maken we onze dorpen zorgzaam? Leen gaf hierover enkele belangrijke inzichten mee op het netwerkevent van Avansa Kempen 'Het kloppend hart van het dorp'
beweging.net over de motor van het lokale middenveldAvansa Kempen
Bart is is provinciaal directeur bij beweging.net, Mieke is er maatschappelijk innovator voor de Kempen. Generaties lang gaf het christelijke middenveld stem aan zijn leden en plaatste het werknemers - of de lagere middenklasse zo je wil - tot diep in de 20ste eeuw in het centrum van de politieke besluitvorming. Op lokaal vlak speelden organisaties als kwb, KAJ, Femma, Okra, Samana en de plaatselijke groepen van CM of ACV een belangrijke rol in die dynamiek.
Vandaag bestaat dat verzuild systeem niet langer. Toch wil beweging.net samen met mensen en organisaties nog altijd het verschil maken, zeker op lokaal vlak. De concrete aanpak en projecten zullen geënt moeten zijn op nieuwe maatschappelijke spelregels. Bart & Mieke praatten daarover op het netwerkevent van Avansa Kempen 'Het kloppend hart van het dorp'
Blijkbaar delen we in de Kempen al heel lang heel veel. In de Middeleeuwen was de grote meerderheid van de gronden gemeenschappelijk bezit. Welke principes lagen aan de basis van dat collectieve model? En welke lessen kunnen we eruit trekken voor de samenleving vandaag en morgen?
Jana Lefevere van Stuifzand over tradities en een dorpsgemeenschapAvansa Kempen
Janna Lefevere is erfgoedexperte bij Stuifzand. Ze biedt jullie een historische trip langsheen onze Kempense dorpen. Samen met jullie ontdekt ze graag of het typische Kempense dorp bestaat, wat een hechte dorpsgemeenschap maakt of kraakt en welke rol tradities daarin spelen. Ze praatte daarover op het netwerkevent van Avansa Kempen 'Het kloppend hart van het dorp'
Leen Heylen
is onderzoekster bij Vonk 3 (Thomas More). Vergrijzing, nieuwe gezinssamenstellingen, veranderingen in basisvoorzieningen en mobiliteitsgedrag zijn herkenbare tendensen die het dorpse leven stevig onder druk zetten. Vaak worden ‘zorgzame buurten en dorpen’ hierop als antwoord geformuleerd. Maar wat schuilt er achter deze beleidstaal? En hoe maken we onze dorpen zorgzaam? Leen gaf hierover enkele belangrijke inzichten mee op het netwerkevent van Avansa Kempen 'Het kloppend hart van het dorp'
beweging.net over de motor van het lokale middenveldAvansa Kempen
Bart is is provinciaal directeur bij beweging.net, Mieke is er maatschappelijk innovator voor de Kempen. Generaties lang gaf het christelijke middenveld stem aan zijn leden en plaatste het werknemers - of de lagere middenklasse zo je wil - tot diep in de 20ste eeuw in het centrum van de politieke besluitvorming. Op lokaal vlak speelden organisaties als kwb, KAJ, Femma, Okra, Samana en de plaatselijke groepen van CM of ACV een belangrijke rol in die dynamiek.
Vandaag bestaat dat verzuild systeem niet langer. Toch wil beweging.net samen met mensen en organisaties nog altijd het verschil maken, zeker op lokaal vlak. De concrete aanpak en projecten zullen geënt moeten zijn op nieuwe maatschappelijke spelregels. Bart & Mieke praatten daarover op het netwerkevent van Avansa Kempen 'Het kloppend hart van het dorp'
Blijkbaar delen we in de Kempen al heel lang heel veel. In de Middeleeuwen was de grote meerderheid van de gronden gemeenschappelijk bezit. Welke principes lagen aan de basis van dat collectieve model? En welke lessen kunnen we eruit trekken voor de samenleving vandaag en morgen?
Het Buurtbudget is een som geld voor een wijk of een buurt.
Twee Kempense buurten in Arendonk en Balen gebruikten dit geld om de samenhang en de leefbaarheid van hun buurt te verbeteren, in samenspraak met het lokaal bestuur.
Tot wat is een buurt in staat als je ze autonomie geeft? Wat als burgers en beleid gedeelde verantwoordelijkheid krijgen? We deelden onze ervaringen met buurtbudgetten tijdens een studievoormiddag op 21 januari 2020.
Michaël Opgenhaffen over online polarisatieAvansa Kempen
Op maandagavond 16 december 2019 hielden we in Kasterlee met Vormingplus Kempen voor de achtste maal een Kempens netwerkevenement, ditmaal rond het thema polarisatie.
Christophe Busch sprak er, en ook Michaël Opgenhaffen, professor en directeur van het masterprogramma journalistiek aan KU Leuven en onderzoeker aan het Instituut voor Mediastudies. Die had het over online polarisatie: de rol van sociale mediaplatformen, nieuwsmedia, politici en gebruikers.
sprak in oktober 2019 voor de Kempsense Cultuurwerkers. "De manier waarop mensen deelnemen aan de samenleving is zo hard veranderd. Veel mensen verenigen zich niet meer permanent. Die jongeren van onder de vijftig (knipoogt) vullen hun vrije tijd heel anders in dan wie geboren werd vóór de zapcultuur – de gemiddelde deelnemer van de cultuurraad dus eigenlijk.”
Op 9 mei 2019 was er de dertiende editie van de TransLab Kampus: dé Kempense bijeenkomst voor iedereen die met transitie en duurzaamheid bezig is.
Die draaide rond duurzame voeding.
Jef Van Eyck had het over het mondiale voedselprobleem (uitdagingen, problemen, oplossingen). TransLab K en Voedselteams stelden er ook de Duurzame Menukaart voor: een brochure met 10 tips om op het werk duurzame voedingskeuzes te maken.
Wouter Cyx van Kelvin Solutions op Translab Kampus (Turnhout, juni 2018) over huishoudelijke warmtevoorziening zonder aardgas, en wat daar voor een wijk voor nodig is tegen 2050
Een korte voorstelling door Jef Van Eyck van de plannen en doelstellingen van deze hernieuwbare energiecoöperatie. Hij praatte ook over het gerealiseerde windturbineparkproject en de geplande zonne-energieprojecten.
Over de studie voor een Hoogstraats cultuurhuis Avansa Kempen
Daan Aerts verhaalt over de stappen die in Hoogstraten gezet werden om een onderbouwd advies te verkrijgen over de ontwikkeling van een gemeenschapscentrum.
De wereld verandert zienderogen. We zien meer en meer mensen lokaal bezig om meer greep te krijgen. Op hun leven, op hun voeding, op hun aankoopgedrag, op het samenleven. Dat doen ze door samen dingen te lenen, ruilen, delen, huren.
Ook in de Kempen zijn er zo veel plaatselijke initiatieven: samentuinen, repair cafés, voedselteams, buren die auto’s delen, cohousing, …
Dat heet transitie: het draait niet langer alleen om ‘hebben’, maar meer om ‘delen’.
Van 1 april tot 30 juni 2017 lieten we de Kempen kennis maken met die duurzame burgerinitiatieven.
Nieuws bij de vleet over o.a. het nieuwe stilteproject Atlas Stille Kempen, de bloeiende werking van Natuurpunt/CVN rond zorgtuinen en een inspiratiedag in voorjaar ’18 van Welzijnszorg Kempen over Kwaliteitsvolle aandacht in de zorg.
Het Kempens stilteplatform is voor de deelnemers nog steeds een plek voor ontmoeting en uitwisseling en een bron van inspiratie. Blijvend inzetten op sensibilisatie en stiltebeleving is belangrijk en samenwerkingen stimuleren over sectoren heen is nodig. Tenslotte hield men een pleidooi om op intergemeentelijk niveau verder samen te werken rond ruimtelijke ontwikkeling om zo gebieden die stilte, rust en ruimte kunnen bieden te vrijwaren.
Benieuwd naar de stiltewerking in vogelvlucht? Die vind je hier.
De uitdagingen van het lokaal cultuurbeleid in een veranderende samenlevingAvansa Kempen
Socius-medewerkers Gie van den Eeckhaut bracht zijn verhaal op de Kempense Cultuurwerkersdag over het hedendaagse lokaal cultuurbeleid. Hij schetste kort wat democratie inhoudt en vertelde over de verschillende bestuursmodellen doorheen de geschiedenis. Vervolgens ging hij in op de gevolgen daarvan op een lokaal bestuur en hoe je als ambtenaar kan inspelen op hedendaagse ontwikkelingen en veranderingen.
Liesbeth De Winter (FOV) over het nieuwe decreet op lokaal cultuurbeleidAvansa Kempen
Eind februari 2015 nodigde Vormingplus de Kempense cultuurwerkers uit. Liesbeth De Winter pleitte in haar inleidende presentatie voor een New Deal tussen middenveld en lokale besturen.
Het Buurtbudget is een som geld voor een wijk of een buurt.
Twee Kempense buurten in Arendonk en Balen gebruikten dit geld om de samenhang en de leefbaarheid van hun buurt te verbeteren, in samenspraak met het lokaal bestuur.
Tot wat is een buurt in staat als je ze autonomie geeft? Wat als burgers en beleid gedeelde verantwoordelijkheid krijgen? We deelden onze ervaringen met buurtbudgetten tijdens een studievoormiddag op 21 januari 2020.
Michaël Opgenhaffen over online polarisatieAvansa Kempen
Op maandagavond 16 december 2019 hielden we in Kasterlee met Vormingplus Kempen voor de achtste maal een Kempens netwerkevenement, ditmaal rond het thema polarisatie.
Christophe Busch sprak er, en ook Michaël Opgenhaffen, professor en directeur van het masterprogramma journalistiek aan KU Leuven en onderzoeker aan het Instituut voor Mediastudies. Die had het over online polarisatie: de rol van sociale mediaplatformen, nieuwsmedia, politici en gebruikers.
sprak in oktober 2019 voor de Kempsense Cultuurwerkers. "De manier waarop mensen deelnemen aan de samenleving is zo hard veranderd. Veel mensen verenigen zich niet meer permanent. Die jongeren van onder de vijftig (knipoogt) vullen hun vrije tijd heel anders in dan wie geboren werd vóór de zapcultuur – de gemiddelde deelnemer van de cultuurraad dus eigenlijk.”
Op 9 mei 2019 was er de dertiende editie van de TransLab Kampus: dé Kempense bijeenkomst voor iedereen die met transitie en duurzaamheid bezig is.
Die draaide rond duurzame voeding.
Jef Van Eyck had het over het mondiale voedselprobleem (uitdagingen, problemen, oplossingen). TransLab K en Voedselteams stelden er ook de Duurzame Menukaart voor: een brochure met 10 tips om op het werk duurzame voedingskeuzes te maken.
Wouter Cyx van Kelvin Solutions op Translab Kampus (Turnhout, juni 2018) over huishoudelijke warmtevoorziening zonder aardgas, en wat daar voor een wijk voor nodig is tegen 2050
Een korte voorstelling door Jef Van Eyck van de plannen en doelstellingen van deze hernieuwbare energiecoöperatie. Hij praatte ook over het gerealiseerde windturbineparkproject en de geplande zonne-energieprojecten.
Over de studie voor een Hoogstraats cultuurhuis Avansa Kempen
Daan Aerts verhaalt over de stappen die in Hoogstraten gezet werden om een onderbouwd advies te verkrijgen over de ontwikkeling van een gemeenschapscentrum.
De wereld verandert zienderogen. We zien meer en meer mensen lokaal bezig om meer greep te krijgen. Op hun leven, op hun voeding, op hun aankoopgedrag, op het samenleven. Dat doen ze door samen dingen te lenen, ruilen, delen, huren.
Ook in de Kempen zijn er zo veel plaatselijke initiatieven: samentuinen, repair cafés, voedselteams, buren die auto’s delen, cohousing, …
Dat heet transitie: het draait niet langer alleen om ‘hebben’, maar meer om ‘delen’.
Van 1 april tot 30 juni 2017 lieten we de Kempen kennis maken met die duurzame burgerinitiatieven.
Nieuws bij de vleet over o.a. het nieuwe stilteproject Atlas Stille Kempen, de bloeiende werking van Natuurpunt/CVN rond zorgtuinen en een inspiratiedag in voorjaar ’18 van Welzijnszorg Kempen over Kwaliteitsvolle aandacht in de zorg.
Het Kempens stilteplatform is voor de deelnemers nog steeds een plek voor ontmoeting en uitwisseling en een bron van inspiratie. Blijvend inzetten op sensibilisatie en stiltebeleving is belangrijk en samenwerkingen stimuleren over sectoren heen is nodig. Tenslotte hield men een pleidooi om op intergemeentelijk niveau verder samen te werken rond ruimtelijke ontwikkeling om zo gebieden die stilte, rust en ruimte kunnen bieden te vrijwaren.
Benieuwd naar de stiltewerking in vogelvlucht? Die vind je hier.
De uitdagingen van het lokaal cultuurbeleid in een veranderende samenlevingAvansa Kempen
Socius-medewerkers Gie van den Eeckhaut bracht zijn verhaal op de Kempense Cultuurwerkersdag over het hedendaagse lokaal cultuurbeleid. Hij schetste kort wat democratie inhoudt en vertelde over de verschillende bestuursmodellen doorheen de geschiedenis. Vervolgens ging hij in op de gevolgen daarvan op een lokaal bestuur en hoe je als ambtenaar kan inspelen op hedendaagse ontwikkelingen en veranderingen.
Liesbeth De Winter (FOV) over het nieuwe decreet op lokaal cultuurbeleidAvansa Kempen
Eind februari 2015 nodigde Vormingplus de Kempense cultuurwerkers uit. Liesbeth De Winter pleitte in haar inleidende presentatie voor een New Deal tussen middenveld en lokale besturen.
12. Wat is klimaat-slim beheer?
= Streven naar veerkrachtige ecosystemen en landschappen
13. Wat is klimaat-slim beheer?
= Streven naar veerkrachtige ecosystemen en landschappen
ADAPTATIE
Acties die de impact
van klimaatverandering
verlagen
MITIGATIE
Acties die helpen bij
het tegengaan van
emissies die
klimaatverandering
veroorzaken
14. + 3 – 5°C
Klimaatmitigatie
Acties die helpen bij het tegengaan van emissies die klimaatverandering veroorzaken
15. Klimaatadaptatie
Vlaams
klimaatrapport
2015 2100
Temperatuur
+2,4°
hoger aantal hittegolven
hoger aantal dagen met +30°
tot +7,2°
hoger aantal extreem warme dagen
meer dagen met hittestress
Neerslag
13% meer neerslag
6 dagen met zware neerslag (x2)
Meer droge periodes
Tot +38% winterneerslag
Daling van het aantal regendagen in de zomer
Intensere regenbuien
Acties die de impact van klimaatverandering verlagen
21. Zandstreek: laag waterhoudend vermogen, hoge hydraulische conductiviteit
Intacte valleibodems stuwen water op voor het hele bekken
Riviervalleien
ZAND
LEEM
28. Let’s diversify!
Messier et al., 2021. For the sake of resilience and multifunctionality, let’s diversify planted forests!
NEGATIEVE IMPACT KLIMAATVERANDERING GELEVERDE ECOSYSTEEMDIENSTEN
Zand zorgt voor uitdagingen
-> lage buffer voor water en voor nutrienten
Zoals Jan heeft verteld
Hele geschiedenis
Heel inventief geweest enorme degradatie van woeste gronden
Vervolgens bebost -> hout nodig voor in de mijnen -> snel en veel -> dennemonoculturen
Zoals Jan heeft verteld
Hele geschiedenis
Heel inventief geweest enorme degradatie van woeste gronden
Vervolgens bebost -> hout nodig voor in de mijnen -> snel en veel -> dennemonoculturen
Dennenmonocultuur
Tot voor kort = Beeld van kempen
+ extra uitdaging -> VERZURING
ZWAVEL = SO2
Jaren 70 – piek zure regen
Dode bossen in Europa (scandinavie)
Verzuring van toen vandaag nog steeds te zien in onze bodems
Meer recent -> N depositie (niets nieuw meer waar ik nu over praat)
Industrie, verkeer en landbouw (vnl veeteelt)
Via droge en natte depositie (via wind en regen) in onze natuurlijke systemem => waar het voor grote problemen zorgt
Korte samenvatting
ZAND = UITDAGING
+ landgebruiksgeschiedenis die op veel plaatsen te extreme degradatie heeft geleid
+ atmosferische depositie
= NUTRIENTENONBALANS (tekort aan basische kationen nodig voor groei – overschot aan stikstof)
Weinig buffer voor nutriënten + Verzuurde zure bodems
+ bijkomende uitdaging
Weinig buffer voor water + klimaatverandering,
Veel natuur in Vlaanderen net gelegen op deze bodems
Kaart zand
Kaart depositie in Vlaanderen
Kaart C hotspots
Kaart natuur/bos
-> samenkomst van uitdagingen -> super interessant
Veel natuur in Vlaanderen net gelegen op deze bodems
Kaart zand
Kaart depositie in Vlaanderen
Kaart C hotspots
Kaart natuur/bos
-> samenkomst van uitdagingen -> super interessant
Veel natuur in Vlaanderen net gelegen op deze bodems
Kaart zand
Kaart depositie in Vlaanderen
Kaart C hotspots
Kaart natuur/bos
-> samenkomst van uitdagingen -> super interessant
Veel natuur in Vlaanderen net gelegen op deze bodems
Kaart zand
Kaart depositie in Vlaanderen
Kaart C hotspots
Kaart natuur/bos
-> samenkomst van uitdagingen -> super interessant
Veel natuur in Vlaanderen net gelegen op deze bodems
Kaart zand
Kaart depositie in Vlaanderen
Kaart C hotspots
Kaart natuur/bos
-> samenkomst van uitdagingen -> super interessant
Meer als de helft van onze soorten zijn kwetsbaar / achteruitgaand
28% van onze soorten in Vlaanderen staat op de rode lijst
6% zijn verdwenen in de laatste 100 jaar
+ verschuivingen in soorten: toename van generalisten, afname specialisten = homogenisering van de natuur = verlies van biodiversiteit
VEEL UITDAGINGEN KOMEN SAMEN
Korte samenvatting
ZAND = UITDAGING
+ landgebruiksgeschiedenis die op veel plaatsen te extreme degradatie heeft geleid
+ atmosferische depositie
= NUTRIENTENONBALANS (tekort aan basische kationen nodig voor groei – overschot aan stikstof)
Weinig buffer voor nutriënten + Verzuurde zure bodems
+ bijkomende uitdaging
Weinig buffer voor water + klimaatverandering,
Sluiten elkaar niet uit
Maatregelen zowel mitigerend als adaptief
= Extra slim :D
Zoals Karen al vertelde:
Water zo lang mogelijk en zo hoog mogelijk in de vallei houden
Zand loopt snel leeg
Inrichting vallei -> zo lang mogeljik water vasthouden -> laten meanderen, laten overstromen -> minder overstromingsgevaar in urbaan gebied -> koeler -> klimaat slim
(1) een klimaatrobuuste landbouw creëren (evenwicht tussen landbouw en water) o.a. door agrarisch stuwpeilbeheer en (2) het aanbod aan verbindingen over de Aa tussen de dorpskernen en recreatieve netwerken vergroten en de aanwezige landschaps- en erfgoedwaarden beter ontsluiten en versterken
Natuur als deel van de oplossing
Er is voldoende wetenschappelijke evidentie dat robuuste natuurgebieden een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan een – kwantitatieve en kwalitatieve – duurzame waterhuishouding. Zonder natuur geen duurzaam waterbeheer en zonder duurzaam waterbeheer komt ook landbouw in het gedrang.
Een ruimte-efficiënte inplanting van natuurgebieden-voor-water houdt in:
- De rivier verbreden (in plaats van verdiepen) met natuurlijke oeverzones zowel langs de
hoofdrivier als langs de zijbeken en grachten. - Blauwgroene natuureilanden inrichten langs de rivier en aansluitende vallei. Dat kan op
plaatsen waar zijbeken uitmonden, rondom oude rivierarmen die terug aangeschakeld worden en in de omgeving van de vistrappen. Komen hiervoor onder meer in aanmerking:
o Het oorspronkelijk veengebied tussen Mazel en Gierle; o Het gebied van den Haert en de Hofberg tussen Aa en Slootbeek (met o.m. nog een
grote rivierarm om linker- en rechteroever); o Het moeras aan de monding van de Bosbeek (en de rivierarm op de linkeroever); o De samenloop van Aa, Tweede en Derde Beek en Kleine Nete in Vorselaar (ook hier
liggen nog oude rivierarmen te wachten om inschakeling). o ... - Groenblauwe natuurverbindingen tot stand brengen tussen de riviervallei en de hogere
gronden. Dat kan de vorm aannemen van natuurrijke laagten, ruigtestroken, houtkanten en elzensingels, stapsteenbossen en bomenrijen. Komen hiervoor onder meer in aanmerking:
o De Bleuken als verbinding tussen Grootenhoutbos en Tielenheide; o Hulsenbroek en de verbinding met de Heuvelrug in Herentals, Lille en Kasterlee; o Verbinding tussen Aa en Nete en uitlopers van de Heuvelrug in Vorselaar. o ...
Een goed begin zou zijn om nu alvast enkele no go-zones aan te duiden – langs de rivier en zijbeken - waar de waterdynamiek volop kan spelen en er geen ruimings- of andere ‘onderhouds’werken meer worden uitgevoerd (zowel gewest als provincie).
Met kennis van zaken
Zoals Karen al vertelde:
Water zo lang mogelijk en zo hoog mogelijk in de vallei houden
Zand loopt snel leeg
Zoals Karen al vertelde:
Water zo lang mogelijk en zo hoog mogelijk in de vallei houden
Zand loopt snel leeg
Zoals Karen al vertelde:
Water zo lang mogelijk en zo hoog mogelijk in de vallei houden
Zand loopt snel leeg
Inrichting vallei -> opstuwen water
= Natuur als deel van de oplossing
- De rivier verbreden (in plaats van verdiepen) met natuurlijke oeverzones zowel langs de hoofdrivier als langs de zijbeken en grachten.
Er is voldoende wetenschappelijke evidentie dat robuuste natuurgebieden een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan een – kwantitatieve en kwalitatieve – duurzame waterhuishouding. Zonder natuur geen duurzaam waterbeheer en zonder duurzaam waterbeheer komt ook landbouw in het gedrang.
Inrichting vallei -> opstuwen water -> minder overstromingsgevaar -> koeler -> klimaat slim
Herstel van natuur aan de oevers
Landbouw die mag overstromen
Stoppen met draineren
VEEN = heel klein oppervlak / deeltje van de natuur
Deel met hele grote impact!
Veel ecosysteemdiensten:
Recreatie -> grote biodiversiteit
Regulerende diensten:
Veen -> Veenbodems behoren tot de bodems met de hoogste organische koolstofstocks.
Gigantische C sinks
Veenbodem in natuurlijke staat => tot 1 TON CO2 per ha per jaar opslaan
Omvorming naar grasland -> uitstoot van tot 8 tot 14 TON CO2 per ha per jaar
Ecosysteemdienst oa voorziening van goederen -> bv zuiver water -> vroeger veen ontgonnen gebruikt voor verbranding -> in onze potgrond -> vervangen door afvalstromen -> tuinbouwsector -> -15 MILJOEN TON CO2 / jaar VOOR EUROPA
Veen -> buffer voor water -> soort van spons -> + zuivering van water + koeling van omgeving
Gigantische koolstof reservoirs
ALS WATERBALANS en NUTRIENTENBALANS goed zit.
-> verdroging -> gigantische uitstoot van CO2
Prioriteit 1: vrijwaren wat we hebben / zo goed mogelijk beheren en beschermen
Prioriteit 2: waar mogelijk herstellen: case per case bekijken. Nog veel onderzoek nodig. Oa UA is bezig met “RE-PEAT”
Meer bos, Beter bos
Bos in de toekomst alleen maar van meer belang
Producten (hout, pijnboompit, wcpapier)
Meer bos, Beter bos
Bos in de toekomst alleen maar van meer belang
Uitdagingen op zand -> door landgebruik + depositie + zure regen
Lage vitaliteit
NIEUWE ZIEKTES
KEMPENSE BOSSEN ONDER POTENTIEEL
MEER IS MOGELIJK!
KLIMAAT-SLIM BOSBEHEER
Keuze van de beheerder lange termijn
Verschillende keuzes
Diversiteit an sich moet omhoog
Keuze van de beheerder lange termijn
Verschillende keuzes
NIET GEWON MENGEN -> SLIM MENGEN
Niche verdeling -> optimaal benutten van ALLE resources (door op andere plaatsen water te halen of andere tijdstippen)
(geldt ook boven de grond met kroonarchitectuur -> zo goed mogelijk al het beschikbare licht gebruiken)
Facilitatie -> hydraulische redistributie van water
Zelfde principe bij nutrienten
Verzuring tegengaan
Bossen gezonder -> beter gebufferd -> adaptief
Maar ook mitigerende maatregel
Klimaat Slim Bosbeheer voor koolstofopslag in de bodem
Hoeveel?”Zo veel mogelijk”
Hoe diep?“Zo diep mogelijk”
Hoe stabiel? “Zo stabiel mogelijk”
Vroeger heel veel bossen ontwatert voor productie -> rabatten in veel bossen / Landbouw in regio -> ontwateren
Terwijl natte bossen -> veel natuurwaarde + veel koolstofopslag
-> veel risico => droogtestress nog groter
Verdroging -> veroorzaakt een vermesting
Herstel van vochtige natuur -> overeenkomstig met veen
OOK Vochtige bossen herstellen
Prioriteit 1 ontwatering tegengaan
WATERBEHEER!
Case per case beoordelen –> wegnemen van rabatten of drainage -> op sommige plekken ook bronnen van microklimaat en coldspot -> hotspots biodiversiteit
Groter geheel van de vallei
Vroeger heel veel bossen ontwatert voor productie -> rabatten in veel bossen
Landbouw in regio -> ontwateren
Terwijl natte bossen -> veel natuurwaarde + veel koolstofopslag
-> veel risico =>
Verdroging -> veroorzaakt een vermesting + verzuring
Extreme gevoeligheid van bomen op deze bodems -> geen investering in wortels
Herstel van vochtige natuur -> overeenkomstig met veen
OOK Vochtige bossen herstellen
Prioriteit 1 ontwatering tegengaan
WATERBEHEER!
Case per case beoordelen –> wegnemen van rabatten of drainage -> op sommige plekken ook bronnen van microklimaat en coldspot -> hotspots biodiversiteit
ONTWATEREN -> OPPASSEN
Microklimaat ->
Macroklimaat in open veld
Microklimaat onder kronendak -> kan tot 10 graden verschil zijn
MICROKLIMAAT BEWAREN
+ beheer van randen