Presentatie Paul Dekker, Socius-Trefdag 'Burgers aan zet!' (19 november 2015)
Niet alleen in Vlaanderen, maar ook in Nederland lijken burgerinitiatieven in opmars te zijn. Wat zijn bij onze noorderburen de afgelopen decennia belangrijke ontwikkelingen geweest op het vlak van burgerparticipatie en -initiatieven. Rond welke maatschappelijke thema's slaan Nederlandse burgers de handen in elkaar? Hoe krijgen deze initiatieven vorm? Wat is de rol van overheden? Hoe werkt de door haar gepropageerde 'doe-democratie' uit? Dient de participatie vooral het opvullen van tekorten door de terugtredende overheid of voor politieke agendering?
Vragen die we graag voorleggen aan Paul Dekker. Paul Dekker is hoofd van de onderzoeksgroep Participatie & Bestuur bij het Nederlandse Sociaal en Cultureel Planbureau. Daarnaast is hij ook hoogleraar Civil society aan de Universiteit van Tilburg.
Presentatie Wouter Van Dooren, Socius-Trefdag 'Burgers aan zet!' (19 november 2015)
Wouter Van Dooren is universitair docent aan het departement politieke wetenschappen van de Universiteit Antwerpen, waar hij bestuurskundige vakken doceert.
In deze presentatie biedt hij een helikopterperspectief op burgerinitiatieven in Vlaanderen. Wat maakt initiatieven tot burgerinitiatieven? Wie draagt deze burgerinitiatieven? Waar schuilt hun kracht en achilleshiel? Wat kan hun rol zijn in het besluitvormingsproces? Hun verhouding tot de politiek, het middenveld enz.
Presentatie Tom Lemahieu, Socius-Trefdag 'Burgers aan zet!' (19 november 2015)
Zijn burgerinitiatieven en organisaties uit de sector van het sociaal-cultureel volwassenenwerk concurrenten van elkaar of net niet? Waar liggen dan de gemeenschappelijkheden en de verschillen? Wat kunnen zij voor elkaar betekenen en hoe kunnen zij samenwerken? Tom Lemahieu, lector sociaal-cultureel werk aan de HOWEST hogeschool, gaat in gesprek met het Lab van Troje, OpgewekTienen, het Spilvarken en De Koep over de verhouding tussen burgerinitiatieven en het sociaal-cultureel volwassenenwerk.
Op 18 februari 2014 organiseerde Senza Communicatie de Inspiratiesessie Overheid zoekt Netwerksamenleving voor ambtenaren van alle Drentse gemeenten.
De sessie richtte zich op drie heel verschillende verschijningsvormen van burgerparticipatie:
- Smederijen van Hoogeveen
- Coevorden Bezuinigt
- FlorijnAs
Burgerbetrokkenheid en alternatieve vormen democratieHein Albeda
Onze democratie, waarom we moeten denken en doen vanuit samenlevingskracht en zeggenschap, maatwerkdemocratie, oplossingsgericht, coöperatie en variatie
Stipo en Van Harte Resto presentatie Kapitaal Actief Burgerschap juni 2009Stipo
De presentatie behandelt burgerinitiatieven (3e Generatie Burgerparticipatie BZK) zoals Van Harte Resto, en HOE overheden (gemeenten) hiermee omgaan. Pleidooi voor de Tussenheid als opvolger van de Overheid.
Presentatie over de rol van communicatie en de communicatieadviseur in de doe-democratie. Wat is de doe-democratie? Hoe kan de gemeente initiatieven in de lokale samenleving stimuleren? Wat is de rol van de communicatieadviseur daarbij? En welke partijen spelen nog meer een rol?
Deze presentatie bevat het programma van de workshop die Onno de Vries op 26 maart 2014 heeft gegeven aan communicatieadviseurs van gemeenten in de regio's Rijnmond en Zuid-Holland-Zuid.
Voor U ligt het programma waarmee D66 Winsum de verkiezingen van 1998
ingaat.
Niet het
college klakkeloos volgend, niet per definitie in de oppositie, maar steeds bezien
welke keuze voor Winsum het beste is.
Presentatie Wouter Van Dooren, Socius-Trefdag 'Burgers aan zet!' (19 november 2015)
Wouter Van Dooren is universitair docent aan het departement politieke wetenschappen van de Universiteit Antwerpen, waar hij bestuurskundige vakken doceert.
In deze presentatie biedt hij een helikopterperspectief op burgerinitiatieven in Vlaanderen. Wat maakt initiatieven tot burgerinitiatieven? Wie draagt deze burgerinitiatieven? Waar schuilt hun kracht en achilleshiel? Wat kan hun rol zijn in het besluitvormingsproces? Hun verhouding tot de politiek, het middenveld enz.
Presentatie Tom Lemahieu, Socius-Trefdag 'Burgers aan zet!' (19 november 2015)
Zijn burgerinitiatieven en organisaties uit de sector van het sociaal-cultureel volwassenenwerk concurrenten van elkaar of net niet? Waar liggen dan de gemeenschappelijkheden en de verschillen? Wat kunnen zij voor elkaar betekenen en hoe kunnen zij samenwerken? Tom Lemahieu, lector sociaal-cultureel werk aan de HOWEST hogeschool, gaat in gesprek met het Lab van Troje, OpgewekTienen, het Spilvarken en De Koep over de verhouding tussen burgerinitiatieven en het sociaal-cultureel volwassenenwerk.
Op 18 februari 2014 organiseerde Senza Communicatie de Inspiratiesessie Overheid zoekt Netwerksamenleving voor ambtenaren van alle Drentse gemeenten.
De sessie richtte zich op drie heel verschillende verschijningsvormen van burgerparticipatie:
- Smederijen van Hoogeveen
- Coevorden Bezuinigt
- FlorijnAs
Burgerbetrokkenheid en alternatieve vormen democratieHein Albeda
Onze democratie, waarom we moeten denken en doen vanuit samenlevingskracht en zeggenschap, maatwerkdemocratie, oplossingsgericht, coöperatie en variatie
Stipo en Van Harte Resto presentatie Kapitaal Actief Burgerschap juni 2009Stipo
De presentatie behandelt burgerinitiatieven (3e Generatie Burgerparticipatie BZK) zoals Van Harte Resto, en HOE overheden (gemeenten) hiermee omgaan. Pleidooi voor de Tussenheid als opvolger van de Overheid.
Presentatie over de rol van communicatie en de communicatieadviseur in de doe-democratie. Wat is de doe-democratie? Hoe kan de gemeente initiatieven in de lokale samenleving stimuleren? Wat is de rol van de communicatieadviseur daarbij? En welke partijen spelen nog meer een rol?
Deze presentatie bevat het programma van de workshop die Onno de Vries op 26 maart 2014 heeft gegeven aan communicatieadviseurs van gemeenten in de regio's Rijnmond en Zuid-Holland-Zuid.
Voor U ligt het programma waarmee D66 Winsum de verkiezingen van 1998
ingaat.
Niet het
college klakkeloos volgend, niet per definitie in de oppositie, maar steeds bezien
welke keuze voor Winsum het beste is.
Welkom in de doe-democratie! (naar een communicatieve en co-producerende over...Onno de Vries
Bewoners ondernemen steeds vaker zelf initiatieven om hun leefomgeving te verbeteren. Overheden en ook woningcorporaties en andere professionals moeten aan deze ontwikkeling wennen, maar gaan er steeds meer de kans van inzien. Toch zijn we er nog niet. Overheden zoeken met maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven naar nieuwe verhoudingen. En herverdelen voortdurend taken en verantwoordelijkheden. Ondertussen gaan de bewoners door met bijvoorbeeld het oprichten van energiecoöperaties, het beheren en verbeteren van voorzieningen als zorgcentra en zwembaden en het onderhouden van het groen in de wijk.
Er is een proces gestart voor een dorpsvisie 'Plannen zonder Programma'. Wat staat er de komende jaren te doen? Dat is gevraagd aan alle betrokkenen: Plaatselijk Belang, de corporatie, de zorginstelling, de school, de gemeente. Er tekent zich een eerste succes af: het zwembad en het gemeenschapshuis De Spil kunnen worden verwarmd uit de biomassa van Oostermaet. Daar staat dan wel wat tegenover: dorpsbewoners verzorgen rondleidingen op het landgoed.
Tijdens de debatavond zal deze vraag centraal staan: Wat zijn de gevolgen van deze bottom up aanpak voor de gemeente, de betrokken organisaties en voor het dorp zelf? Wat is er te leren van deze cultuur van overleg en het creëren van vertrouwen?
Op zaterdag 28 maart 2014 kwamen de recent gekozen gemeenteraadsleden van de gemeente Uden twee dagen samen in zaal De Vrije Teugel in Vorstenbosch. Op de tweede dag liet ik deze presentatie aan verschillende deelnemers zien. De quote is afkomstig van econoom Henk van Tuinen, die evenals de bibliotheek wil dat burgers meerdere kanten van de werkelijkheid tot zich nemen voordat er een besluit genomen wordt.
Presentatie Jos van der Lans - Socius Trefdag 'Solidariteit?!' (20 november 2014)
In september 2013 las koning Willem Alexander voor het eerst de troonrede voor. In zijn rede sprak de Nederlandse vorst over een 'participatiesamenleving'. Het idee dat de klassieke verzorgingsstaat steeds meer onder druk komt te staan en dat er meer een beroep moet worden gedaan op het probleemoplossend vermogen van onze samenleving, zeg maar de burger. Het idee van de participatiesamenleving was niet nieuw en paste in een lange reeks van politieke pogingen om burgers te bewegen meer verantwoordelijkheid te nemen voor elkaar.
Ook in Vlaanderen wint dit discours terrein. We vroegen cultuurpsycholoog en journalist/publicist Jos van der Lans welke lessen we kunnen trekken uit de Nederlandse ervaringen.
Совершенствование документооборота в Министерстве транспорта Московской областиNatasha Khramtsovsky
Выступление Натальи Храмцовской о совершенствовании документооборота в Министерстве транспорта Московской области на семинаре «Создание электронного документооборота в Министерстве транспорта Московской области», март 2005 г.
Dr Natasha Khramtsovsky's presentation "Improvement of the records management in the Ministry of Transport of the Moscow Region" at the workshop "Implementing electronic records management in the Ministry of Transport of the Moscow Region", Moscow, March 2005.
Welkom in de doe-democratie! (naar een communicatieve en co-producerende over...Onno de Vries
Bewoners ondernemen steeds vaker zelf initiatieven om hun leefomgeving te verbeteren. Overheden en ook woningcorporaties en andere professionals moeten aan deze ontwikkeling wennen, maar gaan er steeds meer de kans van inzien. Toch zijn we er nog niet. Overheden zoeken met maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven naar nieuwe verhoudingen. En herverdelen voortdurend taken en verantwoordelijkheden. Ondertussen gaan de bewoners door met bijvoorbeeld het oprichten van energiecoöperaties, het beheren en verbeteren van voorzieningen als zorgcentra en zwembaden en het onderhouden van het groen in de wijk.
Er is een proces gestart voor een dorpsvisie 'Plannen zonder Programma'. Wat staat er de komende jaren te doen? Dat is gevraagd aan alle betrokkenen: Plaatselijk Belang, de corporatie, de zorginstelling, de school, de gemeente. Er tekent zich een eerste succes af: het zwembad en het gemeenschapshuis De Spil kunnen worden verwarmd uit de biomassa van Oostermaet. Daar staat dan wel wat tegenover: dorpsbewoners verzorgen rondleidingen op het landgoed.
Tijdens de debatavond zal deze vraag centraal staan: Wat zijn de gevolgen van deze bottom up aanpak voor de gemeente, de betrokken organisaties en voor het dorp zelf? Wat is er te leren van deze cultuur van overleg en het creëren van vertrouwen?
Op zaterdag 28 maart 2014 kwamen de recent gekozen gemeenteraadsleden van de gemeente Uden twee dagen samen in zaal De Vrije Teugel in Vorstenbosch. Op de tweede dag liet ik deze presentatie aan verschillende deelnemers zien. De quote is afkomstig van econoom Henk van Tuinen, die evenals de bibliotheek wil dat burgers meerdere kanten van de werkelijkheid tot zich nemen voordat er een besluit genomen wordt.
Presentatie Jos van der Lans - Socius Trefdag 'Solidariteit?!' (20 november 2014)
In september 2013 las koning Willem Alexander voor het eerst de troonrede voor. In zijn rede sprak de Nederlandse vorst over een 'participatiesamenleving'. Het idee dat de klassieke verzorgingsstaat steeds meer onder druk komt te staan en dat er meer een beroep moet worden gedaan op het probleemoplossend vermogen van onze samenleving, zeg maar de burger. Het idee van de participatiesamenleving was niet nieuw en paste in een lange reeks van politieke pogingen om burgers te bewegen meer verantwoordelijkheid te nemen voor elkaar.
Ook in Vlaanderen wint dit discours terrein. We vroegen cultuurpsycholoog en journalist/publicist Jos van der Lans welke lessen we kunnen trekken uit de Nederlandse ervaringen.
Совершенствование документооборота в Министерстве транспорта Московской областиNatasha Khramtsovsky
Выступление Натальи Храмцовской о совершенствовании документооборота в Министерстве транспорта Московской области на семинаре «Создание электронного документооборота в Министерстве транспорта Московской области», март 2005 г.
Dr Natasha Khramtsovsky's presentation "Improvement of the records management in the Ministry of Transport of the Moscow Region" at the workshop "Implementing electronic records management in the Ministry of Transport of the Moscow Region", Moscow, March 2005.
De startcursus 'IKZ in het sociaal-cultureel volwassenenwerk' richtte zich naar beroepskrachten in de sector en leverde de basis om integrale kwaliteitszorg systematisch in organisaties op te starten of verder te zetten.
Thinking about an approach to a zoomable menu of N number of levels.. the idea is you zoom in / out of the menu whilst at the same time having exit points to travel back up the hierarchy no matter what level your on...
Текущие проблемы в области законодательного регулирования управления документ...Natasha Khramtsovsky
Доклад Натальи Храмцовской о текущих проблемах в области законодательного регулирования управления документацией и информацией девятой конференции пользователей «Осенний документооборот-2011. ЭОС о главном: государственные услуги, портальные решения ECM-класса, мобильность, хранение», 20 октября 2011 г.
Dr Natasha Khramtsovsky's presentation “Current challenges in legal regulation of records and information management” at the “Autumn Records Management 2011” conference, Moscow, October 20, 2011.
Роль СЭД в обеспечении юридической значимости электронных документовNatasha Khramtsovsky
Доклад Натальи Храмцовской о роли СЭД в обеспечении юридической значимости электронных документов на конференции Documation 2006, сентябрь 2006
Dr Natasha Khramtsovsky's presentation "The role of EDRMS systems in assuring the legal value of electronic records" at the Documation 2006 conference, Moscow, September 2006.
Национальные Архивы США: Введение в типовые перечни документов с указанием ср...Natasha Khramtsovsky
Сообщение Национальных Архивов США № 22, опубликованное в апрель 2010 года, содержит общие сведения о системе типовых перечней документов с указанием сроков хранения. Перевод Н.А.Храмцовской.
Transmittal No. 22 Introduction to the General Records Schedules, National Archives and Records Administration, April 2010, http://www.archives.gov/records-mgmt/grs/intro.html . Translated into Russian by Dr Natasha Khramtsovsky.
Стандартизация в сфере управления документами и информацией: что нового в Ро...Natasha Khramtsovsky
Презентация доклада Н.А.Храмцовской «Стандартизация в сфере управления документами и информацией: что нового в России и за рубежом» на XII международной конференции по проблематике инфраструктуры открытых ключей и электронной подписи «PKI-Forum Россия 2014» 16 сентября 2014 г. в Санкт-Петербурге.
В докладе дана оценка текущего состояния работы по стандартизации в области управления документами в Международной организации по стандартизации и участия российских экспертов в этой деятельности; дан анализ деятельности двух российских комитетов по стандартизации в этой области и обзор разработанным этими комитетами стандартами в области управления документами.
Records and information management standardization in Russia and abroad: What’s new?
Dr Natasha Khramtsovsky's presentation “Records and information management standardization in Russia and abroad: What’s new?” was delivered at the conference “PKI-Forum Russia 2014” on September 16, 2014 in St. Petersburg.
The presentation outlines current ISO activities in the area of records and information management and the involvement of Russian experts. It also reviews the activities of two relevant Russian technical subcommittees and their standards.
Зарубежный опыт создания государственных электронных архивовNatasha Khramtsovsky
Выступление Натальи Храмцовской о зарубежном опыте создания государственных электронных архивов на XVII международной научно-практической конференции «Документация в информационном обществе: опыт управления документами», 25-26 ноября 2010 г.
Dr Natasha Khramtsovsky's presentation “International experience in creating government digital archives" at the VNIIDAD conference, Moscow, November 25-26, 2010.
Beleidsparticipatie zou leiden naar betere beslissingen, gedragen projecten, eigenaarschap... Maar is dat wel zo? We bouwen samen argumenten op om anderen ervan te overtuigen dat meer participatie een positieve impact heeft op gemeentelijk beleid.
Wanneer werkt participatie? Een ontwikkelmodel voor inspraak en interactieBart Litjens
Interactie met de samenleving scoort hoog bij gemeenten. Het bestuur wil inspraak, interactieve
beleidsvorming, overleg, samenwerking en zelfs ‘de stad teruggeven aan de burger’. De burger moet
kunnen bijdragen aan beslissingen die hem direct of indirect aangaan, vinden gemeenten. Toch
blijft de praktijk van participatie weerbarstig.
Gemeenten worstelen met de vraag hoe je de inbreng van burgers mee laat tellen bij beleid. ‘Draagvlak voor beleid’ klinkt vaak goed als doelstelling. Maar het blijft nogal een eenzijdige wens; niet de
bijdrage van de burger staat voorop, maar het beleid van de gemeente. De overheid kijkt toch vaak
over de burgers heen in plaats van recht in hun ogen.
Gemeenten willen participatie van de burger. Ze weten wel dat zichtbaar en open lokaal bestuur niet
gemaakt wordt met af en toe een meedenkavond. Participatie werkt pas vanuit een duurzame relatie. Het gaat over wederzijds vertrouwen. Maar hoe creëer je dat? Hoe schep je ruimte voor initiatief
en verantwoordelijkheden van burgers? Hoe betrek je burgers, bedrijven en instellingen constructief
en steeds weer bij beleidskeuzes? En waarom geven inspraakprocedures zo weinig energie en leiden
ze maar zelden tot nieuwe inzichten?
Kortom, wanneer werkt participatie?
De uitdagingen van het lokaal cultuurbeleid in een veranderende samenlevingAvansa Kempen
Socius-medewerkers Gie van den Eeckhaut bracht zijn verhaal op de Kempense Cultuurwerkersdag over het hedendaagse lokaal cultuurbeleid. Hij schetste kort wat democratie inhoudt en vertelde over de verschillende bestuursmodellen doorheen de geschiedenis. Vervolgens ging hij in op de gevolgen daarvan op een lokaal bestuur en hoe je als ambtenaar kan inspelen op hedendaagse ontwikkelingen en veranderingen.
Gemeentesecretarissen op avontuur. Ervaringen vanuit de VGS-leerkring ‘Meer B...KING
In april 2013 trof een aantal gemeentesecretarissen elkaar in Amersfoort rondom het thema ‘Meer Burger’. Het ministerie van BZK en KING waren erbij om te inventariseren of er interesse was voor een leergang of intervisiegroep. Het werd een ontdekkingsreis van anderhalf jaar.
Presentatie van Bart Van Bouchaut op de Socius Trefdag 2013 'Iedereen politiek!'.
Wat is de politiserende rol van het middenveld vandaag? Hoe krijgt die vorm in onze 'participatiesamenleving'? In deze lezing bespreekt Bart Van Bouchaute de (de)politisering van, in en door het middenveld. Als organisaties in het middenveld zich opstellen als betrokken ondersteuners van mensen die zich doorheen praktijken van burgerschap tot politieke subjecten ontwikkelen, dan ligt de weg open naar een politiserend middenveld in een vitale democratie.
Bart Van Bouchaute is sociaal werker en politicoloog. Hij doceert politicologie, sociale bewegingen en globalisering in de opleiding sociaal werk van de Arteveldehogeschool. Daarnaast is Van Bouchaute verbonden aan het Onderzoekscentrum Ongelijkheid, Armoede, Sociale Uitsluiting en de Stad (OASES) van de Universiteit Antwerpen.
Naar nieuw evenwicht burgers, ambtenaren, politiekHein Albeda
Over burgerinitiatieven en de succes- en faalfactoren. Mijn presentatie van 14 oktober 2015 (uitgebreide versie, op de avond zelf houd ik een verkort verhaal)
Presentatie 'Politiserend werken' van Nele Vanderhulst. Socius Trefdag 'Alle Politiek' 16 november 2023.
Als sociaal-cultureel werker word je dagelijks geconfronteerd met ongelijkheden en uitsluitingsmechanismen in de samenleving. Bepaalde kwesties wil je graag publiek maken, wil je graag aankaarten bij zowel beleidsmakers als de brede samenleving. Welke overwegingen maak je het best bij het ontwikkelen van een politiserende praktijk? Welke verschillende mogelijkheden heb je überhaupt als sociaal-cultureel werker?
Nele Vanderhulst werkt als stafmedewerker bij Socius, Steunpunt sociaal-cultureel werk vzw. Ze verdiept zich in politiserend werken en burgerinitiatieven. Ze startte haar loopbaan in het jeugdwerk bij Kazou vzw. Na een job als organisatieadviseur bij de Christelijke Mutualiteit koos ze in 2019 opnieuw voor het sociaal-cultureel werk.
Enquete doe-democratie voor KabinetsstandpuntBart Litjens
Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is een veldverkenning gestart over deze transitie. Het doel is achterhalen hoe ‘de vlag erbij hangt’ wat betreft de ‘doe-democratie’ en waar de grootste knelpunten zitten. De veldverkenning dient ook als input voor de kabinetsreactie op
rapporten van diverse adviesorganen en de motie Voortman (33400-VII nr 28) over dit onderwerp.
Eén van onderdelen van de veldverkenning is een online enquête onder Nederlandse gemeenten.
Met deze enquête wil het ministerie in kaart brengen wat gemeenten op dit moment doen om de
‘doe-democratie’ te ondersteunen, waar uitdagingen en knelpunten liggen en welke
ondersteuningsbehoefte gemeenten hebben.
Ook in 2024 organiseert Socius een leerreis voor internationale uitwisseling tussen sociaal-culturele praktijken. Van 14 tot en met 17 oktober trekken we naar Berlijn op zoek naar kruispuntpraktijken die diversiteit vanuit intersectionaliteit (of kruispuntdenken) benaderen.
Tijdens het infomoment van 6 mei 2024 namen we je mee in het thema en het opzet van deze leerreis.
Presentatie 'Politiek communicatie voor sociaal-culturele professionals' van Reinout Van Zandycke. Socius Trefdag 'Alles Politiek' 16 november 2023.
n een praktische keynote zal Reinout Van Zandycke enkele van de meest effectieve technieken uit de psychologie delen om je communicatie, marketing en sales snel efficiënter te maken. Het gaat om eenvoudige trucjes die een groot verschil kunnen betekenen in je communicatie. Als ondernemer, auteur en docent in nudging en neuromarketing verzamelde Reinout al meer dan 1000 wetenschappelijk onderbouwde cases. Verwacht je dus aan een luchtige presentatie met veel inspirerende voorbeelden om er onmiddellijk zelf mee aan de slag te gaan. Speciaal voor de Trefdag Sociaal-Cultureel werk zal Reinout ook eenmalig enkele exclusieve cases voor sociale professionals delen met o.a. ook de focus op de relatie tussen de politiek en het politieke.
Reinout Van Zandycke is zaakvoerder van Exposure, een communicatiebureau dat zich specialiseert in de psychologie van het overtuigen. Hij adviseert bedrijven, organisaties en politici in (online) overtuigen en hoe je aan de hand van gedragspsychologie meer rendement uit je communicatie kan halen. Hij is daarnaast ook nog docent nudging en auteur van drie boeken over beïnvloeding, waaronder het recent verschenen Nudging & overtuigen.
Dat laatste boek werd recent genomineerd voor Managementboek van het jaar, bij de top 50 van Nederland en België.
Presentatie 'Van droom naar werkelijkheid … als doen de kern wordt van je politiserende praktijk' van Bart Van Bouchaute. Socius Trefdag 'Alles Politiek' 16 november 2023.
Als sociaal-cultureel werker geef je dagelijks vorm aan een inclusieve, democratische, solidaire en duurzame samenleving. De ene brengt mensen samen, de andere bouwt stevige beleidsdossiers op. Nog anderen zoeken naar alternatieven en brengen ze in de paktijk. Op die manier voorafbeelden ze een nieuwe werkelijkheid. Met concrete praktijken in de bestaande samenleving tonen ze dat een andere samenleving wel degelijk mogelijk is.
Bart Van Bouchaute dompelt je bij de start van deze sessie onder in de kern van prefiguratieve praktijken. Ze zijn een krachtige manier om te politiseren.
Bart Van Bouchaute studeerde sociaal werk (IPSOC) en politieke wetenschappen (UGent). Hij is lector en onderzoeker aan de opleiding sociaal werk van de Arteveldehogeschool. In onderzoek, vorming en publicaties heeft hij een bijzondere interesse voor (de)politisering in het middenveld en voor praktijken van politisering in en van het sociaal werk. Hij schreef mee aan het inleidend hoofdstuk en het handelingskader in het boek Publiek gaan dat Socius in 2022 bij Garant uitgaf.
Presentatie 'Scannen van je verenigingsdemocratie' Zita De Pauw. Trefdag Socius 'Alles Politiek' 16 november 2023.
Vorm en richting geven aan je organisatie én daar vrijwilligers, leden, bestuur en professionals slim en evenwichtig in betrekken: dat is de uitdaging waar verenigingen elke dag weer voor staan.
Hoe nodig je iedereen uit om mee te praten, mee te doen, mee te kiezen en mee te beslissen? Hoe maak je inspraak en participatie ook mogelijk voor communityleden die zich los aan je organisatie willen binden? Of kort gezegd: hoe geef je verenigingsdemocratie in je organisatie vorm?
Om daarop een antwoord te voorzien, publiceerde Socius de publicatie Verenigingsdemocratie, samen doen. Tijdens deze workshop sta je stil bij de verenigingsdemocratie in je eigen organisatie aan de hand van de verenigingsscan die werd ontwikkeld. Je zoomt in op de verschillende pijlers van het model en gaat na waarop je als organisatie nog kan inzetten.
Zita De Pauw werkt als stafmedewerker verenigen en vrijwillige inzet bij Socius. Ze studeerde pedagogische wetenschappen met een master in de sociaal en culturele pedagogiek. Daarvoor was ze actief in het jeugdwerk rond het thema ‘hoe kinderen en jongeren een stem te geven bij het gemeentelijk beleid’.
Presentatie 'Bouwen op het cultureel gemeen' van Pascal Gielen. Socius Trefdag 'Alles Politiek' 16 november 2023.
Hoe doorbreken we een cultuur van wantrouwen? Onze argwaan tegenover medemensen, bedrijven en overheden groeit. Privatisering van overheidsdiensten, verantwoordelijkheden doorschuiven en gevoelens van machteloosheid worden als oorzaken genoemd. Remedies zoeken we in regels, contracten en procedures, verzekeringen, audits en consultancy. In goed bestuur en transparantie ook. Maar bieden ze wel echt vertrouwen? Is vertrouwen niet altijd een beetje blind?
Pascal Gielen wijst in zijn lezing op de rol die de culturele commons, of mooier in het Nederlands, het cultureel gemeen daarin speelt. Vertrouwen is een kwestie van cultuur, van gevoel en zelfs van esthetiek. Breed maatschappelijk vertrouwen begint bij het delen van kwetsbaarheden en het gemeen biedt daar de ruimte voor. Ademruimte en laboratoriumruimte. Hoe zouden een samenleving en een beleid daarop verder kunnen bouwen?
Pascal Gielen is cultuursocioloog en als hoogleraar verbonden aan ARIA/Universiteit van Antwerpen. Hij leidt het CCQO, Culture Commons Quest Office, ccqo.eu. In 2022 werd Gielen door de Vlaamse Gemeenschap aangesteld als curator van de ‘Culture Talks’ en schreef in opdracht het boek Vertrouwen – Bouwen op het cultureel gemeen.
Presentatie 'Het politiek in de politiek' van Arnaud Pinxteren. Socius Trefdag 'Alles Politiek' 16 november 2023.
Een zoektocht naar participatie en directe democratie is de drijfveer van veel politieke experimenten. Van lokale burgerlijsten over het Bürgerdialog in Ostbelgien of het federale We need to talk dat zich over partijfinanciering boog tot de Conferentie over de toekomst van Europa.
Burgerpanels moeten het politieke in de politiek brengen.
Zo eenvoudig als “de burger vertelt, de politiek voert uit” is het in de realiteit van burgerpanels echter niet. Technische experten, inhoudelijk adviseurs en procesbegeleiders staan zowel politici als burgers bij.
Arnaud Pinxteren (1977) deed als econoom onderzoek naar openbare en sociale economie. Hij was al betrokken bij Amnesty International en de hulp aan mensen zonder papieren. Sinds 2003 is hij politiek actief bij Ecolo. In 2018 legde hij de eed af als schepen van het Jonge kind, Burgerparticipatie en Stadsvernieuwing in de stad Brussel. Vanuit die functie is hij politiek verantwoordelijk voor het project FaireBXLSamen.
Presentatie 'Adolescenten en politieke participatie' van Ellen Claes. Socius Trefdag 'Alles Politiek' 16 november 2023.
Jongeren voelen zich steeds minder vertegenwoordigd in de politiek en hebben steeds minder vertrouwen in instituties. Daarom zoeken zij hun toevlucht tot andere manieren om stem te laten horen, hun plek te eisen en maatschappelijk onrecht aan de kaak te stellen. Die nieuwe vormen van maatschappelijk engagement ontstaan veelal op straat en het plein of op internet, buiten de institutionele politieke arena. Van nieuwe sociale bewegingen tot slam poetry en youtube videos.
Is formele participatie echt de enige wat als politiek engagement wordt gezien? Op welke andere manieren proberen jongeren de wereld van morgen vorm te geven? En worden ze genoeg gehoord?
Politicologe Ellen Claes vertelt ons alles over de politieke competenties van jongeren, hun ontwikkeling en vorming.
Ellen Claes is lid van het Centrum voor Politicologie en hoofddocent binnen de educatieve master Maatschappijwetenschappen aan de Faculteit Sociale Wetenschappen van de KU Leuven. Ze doceert onder andere het vak Burgerschapsvorming en is verantwoordelijk voor de stage, wat een zeer intensief contact impliceert met middelbare scholen en scholieren in Vlaanderen. Die sterke betrokkenheid op de Vlaamse context wordt gekoppeld aan een intensieve internationale samenwerking en oriëntatie op onderzoek gefocust op jongeren, scholen, leraren en politiek.
Presentatie 'Ieders stem telt' van Koen Trappeniers. Socius Trefdag 'Alles Politiek' van 16 november 2023.
In deze denksessie voor professionals die werken met lokale groepen en verenigingen, bekijk je hoe je in jouw praktijk aan de slag gaat met de lokale verkiezingen.
Ieders Stem Telt is een samenwerkingsverband van organisaties in het middenveld die streven naar een sociaal rechtvaardige samenleving waarin iedereen – en in het bijzonder mensen in een kwetsbare positie – medezeggenschap hebben. Dat gedeelde doel plaatsen ze in de context van het verkiezingsjaar 2024. Ze denken na over wat en hoe politieke betrokkenheid bij de komende verkiezingen kan betekenen. Vooral willen ze sociale professionals en kernvrijwilligers al het materiaal in handen geven om rond de verkiezingen aan de slag te gaan.
In een denksessie nemen begeleiders van Ieders Stem Telt je mee doorheen dat materiaal. Je denkt na over politieke betrokkenheid en verkiezingen en hoe je dat met je groepen in de praktijk gaat brengen. Na deze sessie heb je het materiaal in handen om te starten met een traject waarin je je groepen en verenigingen een politieke rol geeft.
Koen Trappeniers is directeur van Welzijnszorg. Hij studeerde sociaal werk en werkte bij Jeugdpastoraal en in het vormingswerk voor mensen met een beperking. Bij Welzijnszorg maakt hij werk van structurele armoedebestrijding in eigen land, onder andere met de campagnes Samen Tegen Armoede. Welzijnszorg trekt ook mee aan de Ieders Stem Telt dat sociale professionals en kernvrijwilligers ondersteunt om in hun praktijk aan de slag te gaan rond de lokale verkiezingen en het belang van politiserend werk.
Presentatie 'Theory of change' van Maarten Goethals. Socius Trefdag 'Alles politiek' van 16 november 2023.
Hoe kan je als sociaal-culturele organisatie Theory Of Change inzetten om politieke veranderingsprocessen in gang te zetten?
De klassieke strategie-aanpak bestaat uit het formuleren van een missie en visie, het definiëren van de producten en markt(en) en strategische acties om die te ontwikkelen. Maar dat werkt minder goed voor maatschappelijke organisaties en projecten die gericht zijn op maatschappelijke impact en waarde. In dat geval kan je Theory Of Change gebruiken om je strategie te ontwikkelen.
In 4 stappen neemt Maarten Goethals je mee en zal duidelijk worden wat het nut is van Theory Of Change.
1. Wat is een Theory of Change en wat is het niet: inleiding met voorbeelden uit de praktijk
2. In cocreatie een Theory Of Change opmaken
3. In cocreatie van Theory Of Change naar actie
4. Verdiepende Q&A
Maarten Goethals heeft 20 jaar ervaring met theory of change, evaluaties, procesbegeleiding van maatschappelijke verandering. Hij is zaakvoerder van Alter.Today (transitie begint nu). Alter is een onafhankelijke begeleider van participatie-processen. Het ontwikkelt nieuwe concepten, oplossingen of systemen samen met de klant en met stakeholders. En het voert onafhankelijke evaluaties uit bij organisaties en ondersteunt hen in het ontwikkelen of bijsturen van strategieën.
Maarten is ook mede-oprichter van EIGHT.world (onvoorwaardelijk geld geven). Eight.world organiseert gedurende 2 jaar onvoorwaardelijke maandelijkse geldtransfers naar dorpen in Oeganda en Congo.
Verder is hij bestuurder van Avansa Waas-en-Dender.
'Alternatieve praktijken en theorieën van de democratie' - presentatie van Marianne Maeckelbergh tijdens de Socius Trefdag 'Alles politiek' van 16 november 2023.
Wat kunnen sociale bewegingen ons leren over de aard van democratie? In deze lezing onderzoekt Marianne Maeckelbergh hoe een analyse van de praktijk van wereldwijde sociale bewegingen licht kan werpen op kernprincipes van de democratie zoals participatie, gelijkheid en vrijheid. Ze neemt historische bewegingen (jaren 1960, alter-globalisering, Occupy) als vertrekpunt voor een analyse van hoe bewegingspraktijken nieuwe manieren kunnen inspireren om na te denken over de rol van conflict en diversiteit in zowel organisatorische besluitvorming als in democratische processen in het algemeen.
Marianne Maeckelbergh is hoogleraar politieke antropologie aan de Universiteit Gent. Haar onderzoek gaat over hoe de alledaagse politieke praktijken van mensen de manier waarop we democratie begrijpen vormgeven en transformeren. Ze is de auteur van The Will of the Many: How the Alterglobalisation Movement is Changing the Face of Democracy en coproducent van de globaluprisings.org filmreeks. Ze is hoofdonderzoeker van het project Property and Democratic Citizenship dat wordt gefinancierd door de European Research en waarin wordt onderzocht hoe eigendomsregimes ervaringen van burgerschap structureren.
“Wat is de waarde en betekenis van sociaal-cultureel volwassenenorganisaties en burgerinitiatieven voor onze samenleving?”
Die vraag legde Socius voor aan sociale wetenschappers. Lode Vermeersch (KULeuven), Anke De Malsche (UA), Hanka Otte (UA), Pascal Gielen (UA) en Stijn Oosterlynck (UA) gingen er samen mee aan de slag.
De onderzoekers verzamelden heel wat informatie bij sociaal-cultureel volwassenenorganisaties, burgerinitiatieven, andere middenveldspelers, overheden en marktspelers. Ze brachten contacten van volwassenenorganisaties en burgerinitiatieven met andere middenveldspelers, overheden en marktspelers in kaart en onderzochten hoe via zo’n contacten waarde en betekenis aan het civiel sociaal-cultureel actorschap wordt toegeschreven.
Deze presentatie vat de belangrijkste resultaten van het onderzoek samen en maakte deel uit van de rapportvoorstelling op 31 augustus 2023.
LEADER (Liaison Entre Actions de Développement de l’Economie Rurale) is een subsidieregeling voor plattelandsontwikkeling. Naast een financieringsinstrument is LEADER in de eerste plaats een methodiek voor ‘community led local development’ of door de gemeenschap geleide lokale ontwikkeling.
De ondertitel van ‘Het klimaat zijn wij’ van de Amerikaanse schrijver Jonathan Safran Foer slaat de spijker op zijn kop: ‘De wereld redden begint bij het ontbijt’. Niet evident want de voedselproductie is grotendeels in handen van marktspelers. Voedsel opnieuw ontwikkelen als een common met gedeeld eigenaarschap en gebruik biedt tal van kansen. Commons versterken lokale gemeenschappen en netwerken. Ze dragen bij aan een meer duurzame voedselproductie op mondiaal vlak. En ze verlenen een grotere groep verbruikers toegang tot gezonde, lokaal geproduceerde duurzame voeding. Denk maar aan Bio land funds, Community Supporter Agriculture (CSA), stadstuinieren, coöperatieve kruidenierswinkels enz.
Hoe kan commoning bijdragen tot een duurzame en rechtvaardige voedseltransitie? Wat is er nodig om die transitie te verduurzamen? En hoe kan jij hier vanuit de civiel sociaal-culturele sector aan meewerken? In deze sessie verdiep je je in deze boeiende vragen.
Gert Engelen van Rikolto vertelt hoe hij de lokale voedselstrategie in Leuven mee helpt ontwikkelen als partner in Leuven2030.
More from Socius - steunpunt sociaal-cultureel werk (20)
De wereld redden begint bij ontbijt - Gert Engelen (Socius Trefdag - 18 novem...
Burgerinitiatieven in Nederland (Paul Dekker)
1. Burgerinitiatieven in Nederland
Actief burgerschap, eigen
verantwoordelijkheid en de ‘doe-democratie’
Iers College, Leuven, 19 november 2015
Paul Dekker (paul.dekker@uvt.nl)
2. 1. Achtergronden: positie en trends
2. Participatiesamenleving en EV
3. Schets van initiatieven en lokaal
onderzoek
4. ‘Doe-democratie’
5. Take home & Discussie
Outline
3. ! Nederland Europees
! Ontwikkelingen in participatie
! Ontwikkelingen in participatie-
idealen
1. Achtergronden
8. Trends in beleid
Combinatie van teleurstellingen over inspraak, behoefte
van burgers aan autonomie en behoefte van overheid /
belastingbetalers aan bezuinigingen
Van beleidsbeïnvloedende naar
zelfredzame participatie
Beleidsbeïnvloedende burgerparticipatie: door lobbyen,
stemmen, inspraak en medezeggenschap proberen
burgers richting te geven aan beleid, vooral van de
overheid, maar evt. ook van instellingen
Zelfredzame burgerparticipatie: burgers gaan zelf aan de
slag, vooral met de verbetering van hun eigen leefsituatie,
maar bv. ook in eigen initiatieven in ontwikkelingslanden
8
9. 2. Participatiesamenleving en EV
“De onderlinge betrokkenheid is in ons land van
oudsher sterk. Om ervoor te zorgen dat dit zo blijft,
moeten we onder ogen zien dat publieke regelingen
en voorzieningen aangepast moeten worden.
Het is onmiskenbaar dat mensen in onze huidige
netwerk- en informatiesamenleving mondiger en
zelfstandiger zijn dan vroeger. Gecombineerd met de
noodzaak om het tekort van de overheid terug te
dringen, leidt dit ertoe dat de klassieke
verzorgingsstaat langzaam maar zeker verandert in
een participatiesamenleving. Van iedereen die dat
kan, wordt gevraagd verantwoordelijkheid te nemen
voor zijn of haar eigen leven en omgeving.
Wanneer mensen zelf vorm geven aan hun toekomst,
voegen zij niet alleen waarde toe aan hun eigen
leven, maar ook aan de samenleving als geheel.
Troonrede 2013
10.
11. Eigen verantwoordelijkheid
! Idee dat mensen onnodig en tot hun
eigen ongeluk afhankelijk worden de
overheid
! Kostenbewustzijn & keuzevrijheid
! Onbetaalbaarheid van meer publieke
zorg (belastingdruk / druk op andere
uitgaven)
! Mensen moeten meer doen voor
zichzelf & menen moeten meer doen
voor elkaar 11
14. 3. Schets van initiatieven
14
! Burgerinitiatief 1 = Voorstel om iets op
de agenda van een parlement te
zetten. Lokaal: ½ van gemeenten
(neemt af); <½ komt op agenda)
! Burgerinitiatief 2 = groep burgers die
meer in eigen regie dan uitvoerend
een maatschappelijk probleem
aanpakt / collectieve dienst verleent
! Verwant: burgerkracht, lokaal of
maatschappelijk initiatief, civil society,
actief burgerschap
15. ! Traditioneel: actiegroepen rond buurt,
huisvesting, groen, milieu e.d. / incl.
belangen en politiek
! -> Energiecoöperaties, glasvezel-in.
! Nu veel op het terrein van zorg en
welzijn, vaak vervanging van
overheidszorg / publieke diensten:
! Zwembaden, bibliotheken, buurthuizen
! Ondersteuningsinitiatieven
! Zorgcoöperaties
16. ! Aantallen en ontwikkeling onzeker:
wat te tellen, hybriditeit, vluchtigheid
! Uiteenlopend onderzoek: Weinig
‘onbevlekte ontvangenis’ (Hurenkamp
et al.) en weinig continuïteit zonder
publieke financiering (subsidies,
opdrachten) en ondersteuning
! Wel toename van coöperaties:
Zorg: 1e in 2005, 30 in 2013, 101 in 2014
Energie: 15 windcoöperatie tot 2007, daarna
100+ met bredere doelstellinfgen
17. ! Succesfactoren: ondernemerschap,
begeestering, breed draagvlak, goede
communicatie, ondersteunende
instellingen, …..
! Nadruk op ondernemerschap:
ideologisch en juridisch
! Ambivalente rol zzp’ers
! Problemen van ongelijkheid en
verplichte deelname aan private
arrangementen
19. Lokale concepten / activeringslessen
Zeist: Bezuinigingsdialoog (participatory
budgeting) / Peel en Maas: Zelfsturing
(ruimte voor ‘maatschappelijke partners‘) /
Berkelland: 'shocktherapie‘
Succesfactoren:
1. Gevoel van eigenaarschap en autonomie
2. Kleinschaligheid (persoonlijke contacten,
sociale druk)
3. Concurrentie tussen woonkernen (m.n.
herindelingsgemeenten)
4. Een responsief en waarderend bestuur19
20.
21. 4. ‘Doe-democratie’
! ‘Doe-democratie’ = ‘een vorm van
meebeslissen van burgers door zelf
maatschappelijke vraagstukken op te
pakken’ (Kabinetsnota Doe-democratie
2013)
! ‘Participatiesamenleving’ en ‘doe-
democratie’ zijn politieke begrippen.
Framing: van passiviteit en praten naar
zelfredzaamheid
! Doe-democratie als ‘volgende stap’ in de
participatie rond de overheid: van inspraak
naar coproductie naar burgerinitiatieven
met ‘overheidsparticipatie’ 21
22. Kansen
! Door kleinschalig dingen samen doen
contacten en gemeenschapszin
! Ontwikkeling van collectieve
vaardigheden
! Ontwikkeling van burgerdeugden
(civic virtues): ‘dimmen’, wederzijds
begrip, zoeken naar algemeen belang
! Door participatie verbreding van
perspectief en politieke betrokkenheid
(Alexis de Tocqueville)
22
23. ! 'Samen' is ook een bron van spanning
en ergernis
! Niet alles is ‘te doen’: grotere geheel
verdwijnt uit zicht en veel onbehagen
blijft buiten schot
! Gevoelens van collectieve onmacht
worden niet verminderd door meer
participatie in de eigen straat
! Het wordt niet vanzelf politiek:
‘Avoiding politics’ (Eliasoph) is
makkelijker dan ‘civic talk’ (Klofstad)
Risico’s
24. ! Om samen ‘verschil te maken’ zijn
vrijwilligers geneigd politiek te mijden
! In ‘scrambled institutions’ is er vaak
meer burgerschap dan in pure
vrijwilligersinitiatieven
! ‘Civic talk’ is vaak niet prettig en
behoeft stimulans en vasthoudendheid
! Daarvoor en voor de continuïteit zijn
professionals nodig
! Fixatie op directe resultaten en gebrek
aan vaste middelen beperken hen
Bevindingen van Eliasoph (VS)
25. 5. Take home & Discussie
! Nederland heeft hoog en waarschijnlijk
stabiel niveau van burgerparticipatie
! Overheidsretoriek veronderstelt
passiviteit en effectiviteit van druk
! Burgerinitiatieven heel divers, maar
zelden pure initiatieven van burgers
! Coöperaties als vernieuwing
! Nadruk in beleid op zorg en vervanging
publieke voorzieningen
! Ambivalenties van de ‘Doe-democratie’
26. ! Maatschappelijke consensus:
spontane wederzijdse hulp en
kleinschaligheid zijn goed / anonieme
solidariteit, overheidsbemoeienis en
professionele steun zijn slecht
! Discussie nodig over democratisch
gehalte van initiatieven, ongelijkheid
en ‘lossestoeptegelburgerschap’
! Realiseren van democratische
potentie van burgerparticipatie is hard
en ook professioneel werk
Overwegingen voor professionals
27. ! Nina Eliasoph, The politics of volunteering. Cambridge (UK):
Polity, 2013.
! Marcel Ham en Jelle van der Meer, De ondernemende
burger. De woelige wereld van lokale initiatieven. Utrecht:
Uitgeverij Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken, 2015.
! Pepijn van Houwelingen, Anita Boele & Paul Dekker,
Burgermacht op eigen kracht? Den Haag: SCP, 2014.
! Menno Hurenkamp, Evelien Tonkens en Jan Willem
Duyvendak, Wat burgers bezielt. Amsterdam: UvA/Nicis,
2006.
! Thomas Kampen, Imrat Verhoeven & Loes Verplanke (red.),
De affectieve burger. Amsterdam: Van Gennep, 2013.
! Evelien Tonkens, Margo Trappenburg, Menno Hurenkamp &
Jante Schmidt, Montessoridemocratie. Spanningen tussen
burgerparticipatie en lokale politiek. Amsterdam: AUP, 2015.
! Alexander de Tocqueville, Over de democratie in Amerika.
Rotterdam: Lemniscaat, 2011 (1835/1840).
Literatuur