Η εκπαιδευτική διάσταση του Σχολικού Κήπου

1. Η εκπαιδευτική διάσταση του
Σχολικού Κήπου
Δήμητρα Σωτηροπούλου
Δρ Γεωπονικών Επιστημών
Διευθύντρια ΕΠΑΛ Αναβρύτων
ΔΠΕ & ΔΔΕ Β΄ Αθήνας
Χαλάνδρι
15-10-2015

2. ?
 Ανασκόπηση στον τρόπο με τον
οποίο η μάθηση, η εκπαίδευση και
ολόκληρος ο σχολικός οργανισμός
συνδέθηκαν με το φυσικό
περιβάλλον και το σχολικό κήπο

3. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & ΦΥΣΗ
ΑΤΥΠΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

4. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & ΦΥΣΗ
«…ηγεμονικότατο aπάντων η
φύσις»

5. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & ΦΥΣΗ
«…οι παράγοντες που
παίζουν πρωτεύοντα ρόλο
στην αγωγή του ανθρώπου
είναι η φύσις, το έθος και ο
λόγος»
Αριστοτέλης (384-322 πX)

6. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & ΦΥΣΗ
Πηγή:http://www.apuritansmind.com/christianwalk
/McMahonComenius.htm
John Ames Comenius (1592-1670)
«Ο σχολικός κήπος θα πρέπει
να είναι συνδεδεμένος με κάθε
σχολείο, έτσι ώστε τα παιδιά
να έχουν τη δυνατότητα να
παρατηρούν τα δέντρα, τα
λουλούδια…».

7. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & ΦΥΣΗ
Πηγή:
http://andriotakis.wordpress.com/2008/10/1
4/liberalfascism/
Jean-Jacques Rousseau (1712- 1771)
«Η φύση είναι ο καλύτερος
δάσκαλος»

8. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & ΦΥΣΗ
Παιδιά -Φύση
“….δεν κατανοούν πλήρως
σε ποιο βαθμό οι
προσωπικές και κοινωνικές
τους δράσεις επηρεάζουν το
περιβάλλον και
19ος αι. Βιομηχανική Επανάσταση
πώς τα περιβαλλοντικά προβλήματα επιδρούν σε αυτά και
την κοινωνία που ζουν” (Boyle, 2013)

9. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ & ΦΥΣΗ
Σχολικός Κήπος

10. ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ - ΗΠΑ
Πηγή: http://www.greenhearted.org/school-gardens.html
•1890 Μασαχουσέτη
-Καλλιέργεια λουλουδιών,
λαχανικών
-παραγωγή τροφής
-αρχές ¨σκληρής εργασίας¨

11. ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ - ΗΠΑ
Πηγή: http://www.greenhearted.org/school-gardens.html
•1980
-περιβαλλοντικά
προβλήματα (Bundschu-Mooney
2003)
-διδασκαλία (Bundschu-Mooney
2003)

12. ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ - ΗΠΑ
Πηγή: http://www.greenhearted.org/school-gardens.html
•1980
βελτίωση της ακαδημαϊκής
και κοινωνικής
συμπεριφοράς μαθητών
(Hofferman, 1997)

13. ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ - ΗΠΑ
•20ος , 21ος αιώνας
-παιδική παχυσαρκία
-διαβήτης
o μη σωστή διατροφή
o μειωμένη δραστηριότητα
(Ozer, 2006)
Πηγή:
http://www.nationalgardenmonth.org/index.php?page=sto
ryline-schoolgarden

14. ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ - ΗΠΑ
Πηγή: http://epirus-tv-news.blogspot.gr/2012_04_08_archive.html
ασφάλεια (Ozer, 2006)

15. ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ - ΗΠΑ
Πηγή: http://www.iator.gr/wp-
content/uploads/2012/01/paidiki_paxysarkia2.jpg
-συνολική έλλειψη
συνειδητοποίησης και
εκτίμησης του φυσικού
κόσμου
-αύξηση κατάθλιψης
(Moore, 2013)
¨Αποσύνδεση¨ από τη φύση απασχόληση στο σπίτι

16. ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ - ΗΠΑ
http://www.lakoniki-fragi.gr/index.php?menu=252
ασφαλής χώρος παιχνιδιού

17. ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ -ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ
Πηγή:
http://www.chicagowildernessmag.org/issues/fall2003/schoolgardens.html
-Παιχνίδι
-Περιβαλλοντική
Εκπαίδευση (Malone & Tranter,
2003)

18. ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ –ΕΥΡΩΠΗ
Πηγή:
http://www.co.rowan.nc.us/GOVERNMENT/Departments/PublicLibr
ary/HistoryRoom/TheoBuerbaumsSalisbury/SalisburyGradedSchool/P
lantinginGraden/tabid/548/Default.aspx
Πρωσία
• 1811
Κηπουρική (στο
υποχρεωτικό σύστημα
εκπαίδευσης)

19. ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ –ΕΥΡΩΠΗ
Πηγή:
http://www.co.rowan.nc.us/GOVERNMENT/Departments/PublicLibr
ary/HistoryRoom/TheoBuerbaumsSalisbury/SalisburyGradedSchool/P
lantinginGraden/tabid/548/Default.aspx
Πρωσία
• 1869 (δια νόμου)
κατάλληλοι για τη διδασκαλία:
-φυσικών επιστημών
-γεωργίας
-επαγγελματικής εκπαίδευσης
(Sealy, 2001 αναφορά στο Desmond et al.,
2004)

20. •19ος αι
-εκπαιδευτικοί σκοποί
-συμπλήρωση του
εισοδήματος των
εκπαιδευτικών
•1960
περιβαλλοντικά προβλήματα (Akerblom, 2004).
http://www.opengreenmap.org/greenmap/princeton-green-
connections/littlebrook-school-garden-29548
Σουηδία
ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ –ΕΥΡΩΠΗ

21. ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ –ΕΥΡΩΠΗ
Πηγή: http://www.panoramio.com/photo/14440394
•19ος -20ος αι.
-μέρος της
εκπαιδευτικής
διαδικασίας
-προετοιμασία για τη
γεωργική
απασχόληση
Ελλάδα

22. Πηγή: http://culture-history.blogspot.gr/2013/04/1912.html
…παροχή εκτάσεων
έως 15στρ
«δια σχολείον και
κήπον αυτού…»
(νόμος 26/6/1835)
Ελλάδα
ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ –ΕΥΡΩΠΗ

23. Πηγή: http://8dim-
evosm.thess.sch.gr/%CF%83%CF%87%CE%BF%CE%
BB%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82-
%CE%BA%CE%AE%CF%80%CE%BF%CF%82/
•Σήμερα
«πρασίνισμα» πόλης
-ψυχική και σωματική υγεία
(Kaplan & Kaplan,1989)
ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ –ΕΥΡΩΠΗ
Ελλάδα

24. ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ
Πηγή:
http://www.fas.usda.gov/info/fasworldwide/2006/04-
2006/SchoolGardens.htm
Διαδίκτυο
(Ευρώπη, Η.Π.Α. Αυστραλία)
• δημιουργία ιστοσελίδων δικτύων
σχολικών κήπων
• δραστηριότητες και δράσεις
• συμβουλές για τη δημιουργία,
ανάπτυξη, συντήρηση

25. Εκπαιδευτική
Διάσταση
Σχολικός
κήπος
 παιδαγωγικό
 κοινωνικό / οργανωσιακό
 τεχνικό / οικονομικό
?
Πηγή:http://www.merchantcircle.com/business/Tender.Tales.Nursery.School.516-661-8451/picture/view/4137987

26. ΑΕΙΦΟΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ-ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ
παιδαγωγικό επίπεδο
σχολικό περιβάλλον - παιδαγωγική διαδικασία
ασφαλτοστρωμένη αυλή
δασκαλοκεντρικός τρόπος
διδασκαλίας
μάθηση στη σχολική αίθουσα
(http://grperek-v.thess.sch,gr )
Πηγή: http://aliartos-boiotias.blogspot.gr/2011/05/blog-post_5211.html

27. ΑΕΙΦΟΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ-ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ
παιδαγωγικό επίπεδο
«…με την κατάλληλη οργάνωση και τον εξοπλισμό της, η
σχολική αυλή μπορεί να στηρίξει διαδικασίες μάθησης
μέσα από την εξυπηρέτηση κατάλληλα σχεδιασμένων
εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων στα πλαίσια
διαθεματικής προσέγγισης της διδασκαλίας και μάθησης
περιβαλλοντικών προβλημάτων» ((Ματσαγγούρας, 2003) στη
Τσάντου…..)

28. παιδαγωγικό επίπεδο
Πηγή:
http://urbansprouts.blogspot.com/2008/03/keynote-on-
school-gardens.html
•διεπιστημονική μάθηση
(Sealy,2001 αναφορά στο Desmond et
al., 2004)
•προϋποθέσεις,
ώστε οι μικροί μαθητές να
εξελιχθούν σε ενήλικες
ευαίσθητους
περιβαλλοντικά (Chawla, 1998,
αναφορά σε Blair 2009).
ΑΕΙΦΟΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ-ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ

29. παιδαγωγικό επίπεδο
Πηγή: http://www.independent.co.uk/life-style/house-and-
home/gardening/digging-for-victory-schools-back-gardens-plan-
1674369.html?action=Popup
•Βιωματική-
Εμπειρική εκπαίδευση
•ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη
μάθηση (Blair, 2009)
•προήγαγε:
-ολοκλήρωση
-ψυχολογική ανάπτυξη
ΑΕΙΦΟΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ-ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ

30. παιδαγωγικό επίπεδο
Πηγή: http://www.independent.co.uk/life-style/house-and-
home/gardening/digging-for-victory-schools-back-gardens-
plan-1674369.html?action=Popup
•δημιούργησε την αίσθηση
της ικανοποίησης και της
περηφάνιας (Bundschu-Mooney,
2003)
•προκάλεσε δέσμευση για
καλή συμπεριφορά και
ισότιμη συνεργασία (Ozer, 2006)
ΑΕΙΦΟΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ-ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ

31. παιδαγωγικό επίπεδο
ΑΕΙΦΟΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ-ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ
http://dim-
thourias.mes.sch.gr/autosch/joomla15/index.php/activities/19-
2011-12-21-08-07-52/140-2012-12-08-15-56-54.html
ομαδοσυνεργατική
διδασκαλία
διευκολύνει τη μάθηση
αφού εξασφαλίζει πληρέστερη
και πιο ολοκληρωμένη
πραγμάτευση του έργου (Webb
1992, Slavin 1995)

32. παιδαγωγικό επίπεδο
ΑΕΙΦΟΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ-ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ
Η συλλογική εργασία στο πλαίσιο της συνεργαζόμενης μικρής ομάδας
εμπλέκει φυσικά και αβίαστα τα μέλη της ομάδας σε
συζητήσεις και αντιπαραθέσεις κατά τις οποίες παρέχονται
επιπρόσθετες πληροφορίες,
γίνονται αναλύσεις,
διατυπώνονται και υποστηρίζονται αμφιβολίες και
αντιπαραθέσεις και γενικότερα
αναδεικνύονται πλευρές τις οποίες τα μέλη ήταν αδύνατο
να προσεγγίσουν στην εξατομικευμένη μελέτη (Ματσαγγούρας,
2000).

33. •κοινωνικό/ οργανωσιακό επίπεδο
ΑΕΙΦΟΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ-ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ
http://www.eimaipaidi.gr/2013/03/outdoor-activities-for-
boys.html
•παρέχει τη δυνατότητα στα
παιδιά να ασχοληθούν με
ευχάριστα μη ανταγωνιστικά
και μεγάλης διάρκειας
παιχνίδια (Dyment & Bell, 2008)
• ικανοποίηση από τη συμμετοχή τους και την απόδοσή
τους (Κάμτσιος & Διγγελίδης, 2007).

34. •κοινωνικό/ οργανωσιακό επίπεδο
ΑΕΙΦΟΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ-ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ
http://sykees8.blogspot.gr/2013/05/greek-traditional-games-with-
our.html
Περισσότερη φαντασία
Πολιτική συμπεριφορά
Ενίσχυση δεσμού παιχνιδιού
με μάθηση (Dyment &Bell, 2008)

35. ΑΕΙΦΟΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ-ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ
•κοινωνικό/ οργανωσιακό επίπεδο
Πηγή:
http://www.gould.edu.au/html/MulticulturalSchoolGardens.asp
•συμμετοχή και
ενσωμάτωση παιδιών
διαφορετικής:
-καταγωγής
-γλώσσας
-κοινωνικής προέλευσης
(Πατσιαούρας, 2008)

36. ΑΕΙΦΟΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ-ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ
κοινωνικό/ οργανωσιακό επίπεδο
Πηγή:
http://www.cvcompost.com/index.php?p=communitygardendisc
ount
•βοήθεια «ειδικών» και
γονέων (Blair, 2009)
•γονείς μετανάστες ή
γονείς, που έχουν
γεωργικές και όχι
ακαδημαϊκές γνώσεις (Ozer,
2006)

37. ΑΕΙΦΟΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ-ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ
κοινωνικό/ οργανωσιακό επίπεδο
Πηγή: http://ngunaikokastroschool.blogspot.com/2010/01/blog-
post_7302.html
•βελτίωση μεθόδων
διδασκαλίας (Bundschu-Mooney,
2003).
•ρόλος διευθυντή
•αναπτύσσονται
συνεργασίες με ειδικούς
•(Emekauwa, 2004 αναφορά σε Blair, 2009)

38. http://www.google.gr/imgres?imgurl=http://pre.cloudfront.goodinc.com/posts/post_full_1272059829L1010589.jpg&imgrefurl=http://www.good.is/post/design-a-school-garden-with-lausd-and-we-ll-build-
it/&usg=__loE0iJC4AF0zqzHajHSMq3n0Aio=&h=434&w=578&sz=158&hl=el&start=189&zoom=1&tbnid=lxLYJRMnId98zM:&tbnh=122&tbnw=165&prev=/images%3Fq%3DSchool%2BGardens%26hl%3Del%26
sa%3DG%26rlz%3D1T4ADBF_enGR324GR327%26biw%3D1276%26bih%3D548%26gbv%3D2%26tbs%3Disch:10%2C4127&itbs=1&ei=mWHcTILFFaOAhAeF_-n-
Dw&biw=1276&bih=548&iact=rc&dur=187&oei=VWDcTIP3Bsj_4AbmjYGgCQ&esq=4&page=10&ndsp=21&ved=1t:429,r:15,s:189&tx=114&ty=51
Μέσα από αυτές τις συνεργασίες οι μαθητές νοιώθουν
• Ικανοποίηση
• Συμμετέχουν ενεργά
• Αναπτύσσουν πρωτοβουλίες
• Πολιτική συμπεριφορά

39. ΑΕΙΦΟΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ-ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ
τεχνικό /οικονομικό επίπεδο
•εξοικονόμηση φυσικών πόρων
•τρόποι καλλιέργειας
•μελέτη βιοποικιλότητας
•δημιουργία κομπόστ
•εξοικονόμηση ενέργειας
•διαχείριση απορριμμάτων
• ανακύκλωση κλπ.
Πηγή:
http://www.newsbeast.gr/greece/arthro/64052/eidiko-
vioklimatiko-sholeio-sto-irakleio/

40. Σχολικός
κήπος
προϋποθέσεις
•ανάπτυξη σχέσεων συνεργατικότητας
ανάμεσα σε όλους τους μετόχους της
σχολικής κοινότητας μάθησης , αλλά
και με πρόσωπα και φορείς εκτός
σχολείου
•(Μπαζίγου, 2009)
Πηγή: http://www.peacefulplaygrounds.com/schools-teaching-organic-gardening.htm
Εκπαιδευτική
Διάσταση

41. Σχολικός
κήπος
προβλήματα
•Έλλειψη:
χρόνου των εκπαιδευτικών,
κεφαλαίου ,
xώρου,
εμπειρία κηπουρικής
•βανδαλισμοί
•δυσκολία στη συντήρηση την εποχή
των διακοπών κά
Πηγή: http://www.good.is/post/design-a-school-garden-with-lausd-and-we-ll-build-it/
Εκπαιδευτική
Διάσταση

42. Σχολικός
κήπος
προβλήματα
•εμπεδωμένο παραδοσιακό μοντέλο
εφαρμογής της ΠΕ (Gough, 2005)
Πηγή: http://taratsokipos.blogspot.gr/2011/09/blog-post_342.html
Εκπαιδευτική
Διάσταση

43. Σχολικός
κήπος
συμπεράσματα
Παρά τα προβλήματα…
…η ύπαρξή του θεωρείται
αναγκαία…
…μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην
εκπαιδευτική διαδικασία.
Πηγή: http://www.nationalgardenmonth.org/index.php?page=storyline-schoolgarden
Εκπαιδευτική
Διάσταση

44. Ευχαριστώ
για την προσοχή σας