Τα προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης της Δ.Δ.Ε. Β΄Αθήνας μέσα από το πρίσμα της αυτονομίας

1. Τα προγράμματα Περιβαλλοντικής
Εκπαίδευσης της Δ.Δ.Ε. Β΄Αθήνας
μέσα από το πρίσμα της αυτονομίας
Πετρίδου Βαρβάρα
Υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης
Β΄Αθήνας
Πανελλήνιο Συνέδριο
ΠΑ.Π.Ε.Δ.Ε
Αυτονομία Σχολικής Μονάδας
1

2. Αυτονομία
• αναφέρεται στην εν δυνάμει ικανότητα ενός
λογικού ατόμου να παίρνει καθοριστικές
αποφάσεις κατόπιν ενημέρωσης και χωρίς
εξαναγκασμό
2

3. UNESCO-sponsored I.U.C.N. (ed.), International Working Meeting on Environmental
Education in the School Curriculum, Carson City – Nevada, U.S.A., June, July 1970
Περιβαλλοντική Εκπαίδευση
είναι η διαδικασία
αναγνώρισης αξιών και
διασαφήνισης εννοιών
που είναι απαραίτητες για την κατανόηση
και την εκτίμηση της αλληλοσυσχέτισης
ανθρώπινου πολιτισμού και βιοφυσικού
περιβάλλοντος
για την ανάπτυξη
των ικανοτήτων
και των στάσεων
Η Π.Ε. συνεπάγεται επίσης την άσκηση στη διαδικασία λήψης αποφάσεων
και τη διαμόρφωση ενός κώδικα συμπεριφοράς του κάθε ατόμου γύρω από
τα προβλήματα που αφορούν στην ποιότητα του περιβάλλοντος.
3

4. Περιβαλλοντική Εκπαίδευση -
εναλλακτική παιδαγωγική οπτική
Ανάπτυξη κριτικών δεξιοτήτων
Μετασχηματισμός μαθητών
σε ενεργούς πολίτες
Αυτονομία + Περιβαλλοντική
Εκπαίδευση 4

5. Τομείς αυτονομίας στα προγράμματα
Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
• Ανάληψη προγράμματος από εκπαιδευτικούς
όλων των ειδικοτήτων
• Αυτονομία ως προς την επιλογή των ίδιων
μαθητών για παρακολούθηση και ενεργή
συμμετοχή Σε ποιό ποσοστό παραμένουν οι μαθητές
ενεργοί και παρόντες έως το τέλος του
προγράμματος;
84%
5

6. Τομείς αυτονομίας στα προγράμματα
Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (στατιστική
επεξεργασία ερωτηματολογίων)
56%
35%
9%
Το θέμα με το οποίο ασχολείται η
περιβαλλοντική ομάδα, το επιλέγετε συνήθως
σε συνεργασία με την ομάδα;
ΝΑΙ
ΟΧΙ
Καταβάλλεται
προσπάθεια
6

7. Τομείς αυτονομίας στα προγράμματα
Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (στατιστική
επεξεργασία ερωτηματολογίων)
35%
29%
27%
9%
Στη περίπτωση που επιλέγετε εσείς το θέμα,
ανταποκρίνεται αυτό στα ενδιαφέροντα και στις
ανάγκες των μαθητών;
ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ
ΠΟΛΥ
ΑΡΚΕΤΑ
ΔΕΝ ΑΠΑΝΤΗΣΑΝ
7

8. Τομείς αυτονομίας στα προγράμματα
Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
Αυτονομία ως προς την εκμάθηση γνωστικών αντικειμένων, ανάλογα
με τα ενδιαφέροντα των μαθητών - υποθέματα 8

9. Τομείς αυτονομίας στα προγράμματα Περιβαλλοντικής
Εκπαίδευσης (στατιστική επεξεργασία
ερωτηματολογίων)
62%14%
6%
9%
9%
Οι μαθητές επιλέγουν μόνοι τους να
συμμετάσχουν στην ομάδα, ή επιλέγετε εσείς τις
τάξεις ή τα τμήματα που θα ασχοληθούν με το
πρόγραμμα Π.Ε.;
ΜΟΝΟΙ
ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΑΞΕΩΝ
ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΜΗΜΑΤΩΝ
ΤΕΛΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΠΟ
ΚΑΘΗΓΗΤΗ
Πότε το ένα, πότε το άλλο
9

10. Προσδοκίες και
Φόβοι
Τομείς αυτονομίας στα προγράμματα
Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
Αυτονομία ως προς τη διατύπωση των στόχων της
μαθησιακής διαδικασίας 10

11. Τομείς αυτονομίας στα προγράμματα
Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
(στατιστική επεξεργασία ερωτηματολογίων)
Οι στόχοι που επιλέγετε κατά το σχεδιασμό,
ανταποκρίνονται και στις 3 κατηγορίες ισόποσα;
(γνωστικοί, συναισθηματικοί, ψυχοκινητικοί)
ΝΑΙ
85,29%
ΟΧΙ
2,94%
2,94%
Υπερτερούν οι
συναισθηματικοί
& ψυχοκινητικοί
5,88%
Υπερτερούν οι
συναισθηματικοί
2,94%
Καταβάλλεται
προσπάθεια
2,94%
11

12. Τομείς αυτονομίας στα προγράμματα
Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
20 εβδομαδιαίες συναντήσεις
Αυτονομία ως προς τη διαχείριση του χρόνου
12

13. Τομείς αυτονομίας στα προγράμματα
Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
Ερωτηματολόγια, συνεντεύξεις προκειμένου
να ανιχνευτούν οι συνήθειες της μαθητικής
κοινότητας ή της τοπικής κοινωνίας σε ό,τι
αφορά συμπεριφορές και στάσεις
Επισκόπηση
απόψεων
Μελέτη πεδίου
Καταγραφή
στοιχείων για μελέτη
Επιστημονικές μέθοδοι
μετρήσεων
Αυτονομία ως προς τις χρησιμοποιούμενες μεθόδους13

14. Τομείς αυτονομίας στα προγράμματα
Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
11%
7%
16%
10%
5%6%
4%
5%
12%
3%
2%
6%
3% 6%
4%
Μελέτη πεδίου
Περιβαλλοντικό μονοπάτι
Συζήτηση σε ομάδες και στην τάξη
Επισκόπηση απόψεων
Μελέτη χαρακτηριστικής περίπτωσης
Χαρτογράφηση εννοιών
Συνεντεύξεις
Αντιπαράθεση ιδεών
Καταιγισμός ιδεών
Πειράματα
Κατασκευή μακετών
Οργάνωση εκδηλώσεων
Θεατρικά δρώμενα
Παιχνίδια
Άλλο
Αυτονομία ως προς τις χρησιμοποιούμενες μεθόδους14

15. Τομείς αυτονομίας στα προγράμματα
Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
Mediterranian
education initiative for
environment and
sustainability
ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΑΣΠΙΣΗΣ
ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ
(ΚΕΠΑΔ)
Αυτονομία ως προς την επιλογή φορέων για Συνεργασίες
Α.Ε.Ι., Τ.Ε.Ι., ΚΠΕ,
Δημόσιοι οργανισμοί,
Ο.Τ.Α, φυσικά πρόσωπα
15

16. Τομείς αυτονομίας στα προγράμματα
Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
Εκπαιδευτικό υλικό
Εκπαίδευση εκπαιδευτικών &
μαθητών
Δωρεά σπόρων, φυτών,
συνδρομή Δήμων &
ιδιωτικού τομέα
Εκπαιδευτικές
επισκέψεις σε ΚΠΕ
Σχολικές μονάδες με μεγαλύτερη αυτονομία στην κατανομή των πόρων –
καλύτερες επιδόσεις των μαθητών (PISA/ IN FOCUS-
http://www.oecd.org/pisa/pisaproducts/pisainfocus.htm 16

17. Τομείς αυτονομίας στα προγράμματα
Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
Αυτονομία ως προς τον τρόπο διάχυσης των
αποτελεσμάτων της εκπαιδευτικής διαδικασίας
Ανάρτηση ανακοινώσεων-αφισών σε
διάφορα σημεία της πόλης
Αντίτυπο της εργασίας των μαθητών στη
δημοτική βιβλιοθήκη, σε φορείς, σε άλλα
σχολεία
Επιστολές ενημέρωσης γονέων
17

18. Τομείς αυτονομίας στα προγράμματα
Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
Αυτονομία ως προς τον τρόπο διάχυσης των
αποτελεσμάτων της εκπαιδευτικής διαδικασίας
Αποστολή υλικού σε ΚΠΕ εφόσον
συμμετέχει το σχολείο σε δίκτυο
Παρουσίαση στο Δημαρχείο
Με δημοσιεύσεις στον τοπικό τύπο
18

19. Τομείς αυτονομίας στα προγράμματα
Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
Αυτονομία ως προς τον τρόπο διάχυσης των
αποτελεσμάτων της εκπαιδευτικής διαδικασίας
Ανάρτηση του υλικού στην ιστοσελίδα
του σχολείου, στο wiki του τμήματος
Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης– στο
Facebook
Ανάρτηση φωτογραφιών και
δημιουργιών των μαθητών στον πίνακα
ανακοινώσεων της περιβαλλοντικής
ομάδας & στις τάξεις 19

20. Τομείς αυτονομίας στα προγράμματα
Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
• Η αξιολόγηση αποτελεί τμήμα κάθε εκπαιδευτικού προγράμματος
• Είναι μια ανοιχτή διαδικασία
• διενεργείται με επιστημονικές ερευνητικές μεθόδους
• με συγκεκριμένους στόχους, ειδική μεθοδολογία επιλογές και
κατευθύνσεις που αναδεικνύουν το ρόλο όλων των συντελεστών του
εκπαιδευτικού προγράμματος
• http://www.peekpemagazine.gr (1ο τεύχος - Μαρία Καλαθάκη)
Αυτονομία ως προς τα κριτήρια επίτευξης των στόχων (αξιολόγηση
και όχι βαθμολόγηση)
20

21. Τομείς αυτονομίας στα προγράμματα
Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης &
αποτελέσματα
σε μεγάλο βαθμό αποτελούν προσωπικές
επιλογές των μαθητών, γεγονός που οφείλεται
στην αυτονομία με την οποία λειτουργούν τα
προγράμματα
Τα αποτελέσματα που έχουμε από την
εφαρμογή των προγραμμάτων
Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης,
μέσα από τη χαρά & την ικανοποίηση
μαθητών & εκπαιδευτικών,
21

22. • Συμμετοχή σε δράσεις όπως : Let’s do it Greece
Αποτελέσματα εκπαιδευτικής διαδικασίας
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ
ΙΣΟΤΗΤΑ
ΑΠΟΔΟΧΗ ΤΗΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ
ΕΝΕΡΓΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ ΚΡΙΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ
22

23. ΕΝΕΡΓΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ
Αποτελέσματα εκπαιδευτικής διαδικασίας
Το δέντρο των προσδοκιών
Ηλιακός φούρνος
23

24. Αποτελέσματα εκπαιδευτικής διαδικασίας
1ο Γενικό
Λύκειο
Νέας
Ιωνίας
2ο Γενικό
Λύκειο
Βριλησσίων
1ο Γυμνάσιο
Ν. Ιωνίας
ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
ΑΝΟΙΓΜΑ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Μ.Κ.Ο. Υδροναύτες
24

25. Αποτελέσματα εκπαιδευτικής διαδικασίας
(στατιστική επεξεργασία
ερωτηματολογίων)
• Υπάρχει βελτίωση στην κοινωνικοποίηση των
μαθητών και στην ένταξή τους στην ομάδα με τη
χρήση παιχνιδιών γνωριμίας και εμπιστοσύνης;
• Συγκράτηση και εφαρμογή των γνώσεων και μετά τη
λήξη του προγράμματος
ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ
32,35%
ΠΟΛΥ
2,94%
32,35%
ΑΡΚΕΤΑ
35,29%
ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ
23,53%
ΠΟΛΥ
2,94%
20,59%
ΑΡΚΕΤΑ
52,94%
ΛΙΓΟ
2,94%
25

26. Αποτελέσματα εκπαιδευτικής διαδικασίας
(στατιστική επεξεργασία
ερωτηματολογίων)
• Παρατηρείτε βελτίωση στην πρόσληψη της γνώσης
με τη χρήση των παιδαγωγικών μεθόδων της Π.Ε.;
• Η υλοποίηση των προγραμμάτων Π.Ε. συμβάλλει
στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων των μαθητών
ανάλογα με τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντά τους;
ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ
35,29%
ΠΟΛΥ
2,94%
17,65%
ΑΡΚΕΤΑ
47,06%
ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ
35,29%
ΠΟΛΥ
2,94%
41,18%
ΑΡΚΕΤΑ
23,53%
26

27. Αποτελέσματα εκπαιδευτικής διαδικασίας
(στατιστική επεξεργασία
ερωτηματολογίων)
ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ
41,18%
ΠΟΛΥ
2,94%
35,29%
ΑΡΚΕΤΑ
23,53%
Η συμμετοχή σε προγράμματα Π.Ε. Βελτιώνει την αυτοεκτίμηση των
μαθητών;
44%
32%
21%
3% Οι μέθοδοι και οι τεχνικές της Π.Ε. αυξάνουν την
ανάληψη πρωτοβουλιών και την υλοποίηση
δράσεων από τους μαθητές;
ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ
ΠΟΛΥ
ΑΡΚΕΤΑ
ΔΕΝ ΑΠΑΝΤΗΣΑΝ
27

28. Αποτελέσματα εκπαιδευτικής διαδικασίας
(στατιστική επεξεργασία
ερωτηματολογίων)
Η συμμετοχή σε προγράμματα Π.Ε. προωθεί την
αποδοχή του διαφορετικού ως απαραίτητου
στοιχείου ανάπτυξης του συνόλου της σχολικής
τάξης και του σχολείου;
ΠΑΡΑ
ΠΟΛΥ
35,29%
ΠΟΛΥ
35,29%
ΑΡΚΕΤΑ
29,41%
Η συμμετοχή σε προγράμματα Π.Ε. προωθεί την
ανάπτυξη σχέσεων εμπιστοσύνης και
συναδελφικότητας , καθώς και υπευθυνότητας
των μαθητών;
ΠΑΡΑ
ΠΟΛΥ
47,06%
ΠΟΛΥ
35,29%
ΑΡΚΕΤΑ
17,65%
28

29. Αποτελέσματα εκπαιδευτικής διαδικασίας
(στατιστική επεξεργασία ερωτηματολογίων)
ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ
47%
ΠΟΛΥ
38%
ΑΡΚΕΤΑ
15%
Η υλοποίηση των προγραμμάτων Π.Ε., με τον τρόπο
που υλοποιούνται δημιουργεί θετικά συναισθήματα
στους μαθητές;
29

30. • Πίνακας από
ανακυκλώσιμα υλικά
• Οργάνωση θεατρικού
δρώμενου
• Βόλτα με ποδήλατα και
μοίρασμα φυλλαδίων
Αποτελέσματα εκπαιδευτικής διαδικασίας
(στατιστική επεξεργασία ερωτηματολογίων)
Ποιά είναι η πιο πρωτότυπη δράση που ανέλαβαν οι μαθητές σας για
την ευαισθητοποίηση της κοινότητας ή την παρέμβαση σε θέματα που
τους αφορούν;
30

31. Αποτελέσματα εκπαιδευτικής διαδικασίας
(στατιστική επεξεργασία
ερωτηματολογίων)
• Ζωγραφική των σκουπιδοντενεκέδων
• Let's do it Greece
• Εξοικονόμηση νερού στο σχολείο
Ποιά είναι η πιο πρωτότυπη δράση που ανέλαβαν οι μαθητές σας για
την ευαισθητοποίηση της κοινότητας ή την παρέμβαση σε θέματα που
τους αφορούν;
31

32. Αποτελέσματα εκπαιδευτικής διαδικασίας
(στατιστική επεξεργασία
ερωτηματολογίων)
• Ζωγραφική στους τοίχους του σχολείου
• “επίπληξη” συμμαθητών στην περίπτωση που αυτοί
δεν ανακυκλώνουν, ή ρυπαίνουν, ή σπαταλούν το νερό
• Δράση καθαρισμού βυθού
Ποιά είναι η πιο πρωτότυπη δράση που ανέλαβαν οι μαθητές σας για
την ευαισθητοποίηση της κοινότητας ή την παρέμβαση σε θέματα που
τους αφορούν;
32

33. “Ένα σχολείο θα πρέπει να κρίνεται από τα
πρόσωπα των μαθητών του και όχι από τις
ακαδημαϊκές επιδόσεις τους”
A. S. Neill
33

34. • Herbert Spencer (1820-1903)
«Ο κυριότερος στόχος της εκπαίδευσης δεν
είναι η γνώση, αλλά η δράση»
• John Dewey (1859-1952)
« Η πρώτη προσέγγιση σε οποιοδήποτε
μάθημα στο σχολείο, αν πρόκειται να
ενεργοποιηθεί η σκέψη και όχι να
μαθευτούν απλώς λέξεις, πρέπει να είναι όσο
το δυνατόν «αντισχολική»
http://www.kpeparanestiou.gr/ diktyo/genika-gia-to-diktyo.html
34