1. ΑΡΘΡ0: ΠΟΣΑ ΔΕΝΤΡΑ ΕΧΕΙ Η ΑΥΛΗ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΣΑΣ;
Σεπτέμβρης, ο μήνας που ξυπνά μέσα μου τη γλυκιά ανάμνηση της πρώτης
μέρας στο σχολείο. Τη μέρα αυτή που ξεκινά η σχολική χρονιά με τον Αγιασμό και
τη μοσχοβολιά του λιβανιού και του βασιλικού να διαχέεται στις σχολικές αυλές.
Αχ αυτές οι σχολικές αυλές….
Οι περισσότερες είναι στρωμένες με τσιμέντο και άλλα οικοδομικά υλικά με
υψηλή θερμοχωρητικότητα (τούβλα, σοβάς), που σε συνδυασμό με την έλλειψη
ηλιοπροστασίας αυξάνουν επικίνδυνα τη θερμοκρασία κατά τους θερινούς μήνες.
Η έλλειψη πρασίνου στις αυλές των σχολικών κτιρίων δεν αποτελεί μόνο
θέμα αισθητικής παρέμβασης αλλά επηρεάζει αρνητικά την ψυχική και σωματική
υγεία των παιδιών. Σε έρευνες έχει διαπιστωθεί ότι η επαφή με τη φύση από τα
παιδικά χρόνια επιδρά πολύ θετικά στην υιοθέτηση μιας σωστής περιβαλλοντικής
συμπεριφοράς. Με άλλα λόγια τα παιδιά πρέπει να έρχονται σε επαφή με τη φύση
από πολύ μικρή ηλικία ώστε να υιοθετήσουν μια θετική συμπεριφορά απέναντι σε
αυτή και να μάθουν να ζουν με αυτή. Η βελτίωση της κοινωνικό-συναισθηματικής
ανάπτυξης των παιδιών, μέσω του περιβάλλοντος, τα βοηθά να γίνουν ισορροπημένοι
δημιουργικοί ενήλικες. Επιπλέον, με την έντονη παρουσία της φύσης μειώνεται η
ηχορύπανση και κατ΄ επέκταση η ατμοσφαιρική ρύπανση. Στις σχολικές αυλές η
παρουσία βλάστησης δημιουργεί ευκαιρίες για εναλλακτικές διδασκαλίες
ξεφεύγοντας από τη δασκαλοκεντρική και αυξάνοντας τις βιωματικές δραστηριότητες
και τις άμεσες εμπειρίες του περιεχομένου του αναλυτικού προγράμματος.
Δυστυχώς, τα σημερινά παιδιά που ζουν στα αστικά κέντρα έχουν λιγότερες
δυνατότητες να έρθουν σε επαφή με τη φύση σε αντίθεση με τα παιδιά που ζουν στην
ελληνική ύπαιθρο. Για το λόγο αυτό οι κατασκευαστές σχολικών κτιρίων θα πρέπει
να εκμεταλλεύονται χώρους για την εγκατάσταση πρασίνου, όπου τα παιδιά θα
περνούν αρκετό χρόνο μέσα στη μέρα.
ΒΟΣΝΟΥ ΜΑΡΙΑ ΙΩΑΝΝΑ ΡΕΘΥΜΝΟ e-mail – marianna.vosnou@gmail.com
2. Φωτογραφία 1 Φωτογραφία 2
Πολλά από τα παραπάνω προβλήματα επικρατούν και στη δικιά μας πόλη, την
Τρίπολη Αρκαδίας, σε αρκετές αυλές σχολείων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα
αποτελεί το σχολείο, που απεικονίζεται στις φωτογραφίες 1, 2 και 3. Σε αυτό το
σχολικό κτίριο παρατηρούμε ότι δεν έχει καθόλου πράσινο και δέντρα. Η αυλή του
είναι στρωμένη από άκρη σε άκρη με τσιμέντο, με αποτέλεσμα να αυξάνονται τα
ατυχήματα κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού και να δημιουργείται αποπνικτική
ατμόσφαιρα τους θερινούς μήνες λόγω της υπερθέρμανσης του τσιμέντου. Λίγο πιο
πέρα, σε τυχαίο σημείο, έχει κατασκευαστεί ένα γήπεδο του μπάσκετ που αποτρέπει
τις δραστηριότητες των παιδιών. Αξίζει να σημειωθεί ότι στο συγκεκριμένο σχολείο
κυριαρχεί μια μουντή ατμόσφαιρα αφού δεν υπάρχει λίγο χρώμα που θα έδινε μια
πινελιά ζωής και χαράς στο προαύλιο του σχολείου. Διασχίζοντας το προαύλιο
ανακαλύπτουμε μικρά κτίρια, όπως το γυμναστήριο και το κυλικείο με αποτέλεσμα
να μειώνεται ο ζωτικός χώρος του διαλείμματος και να δ ημιουργείται μια αυλή με
ακανόνιστο σχήμα. Το σχολείο είναι εγκλωβισμένο ανάμεσα σε πολυκατοικίες , που
κάνουν τα παιδιά να ασφυκτιούν και να χάνουν τη ζωντάνια τους. Επίσης, τους
θερινούς μήνες δεν υπάρχει ίχνος σκιάς, που θα φιλοξενήσει τα παιδιά κατά τη
διάρκεια του διαλείμματος. Η έλλειψη δέντρων και πρασίνου δημιουργεί
ηχορύπανση και αυξάνει την ατμοσφαιρική ρύπανση.
ΒΟΣΝΟΥ ΜΑΡΙΑ ΙΩΑΝΝΑ ΡΕΘΥΜΝΟ e-mail – marianna.vosnou@gmail.com
3. Φωτογραφία 3
Ωστόσο, στην πόλη μας , υπάρχουν και σχολεία που έχουν αρκετό πράσινο
και δέντρα. Ένα από αυτά είναι και το σχολείο, που απεικονίζεται στις φωτογραφίες
4, 5 και 6. Στο συγκεκριμένο σχολείο υπάρχουν παρτέρια, στα οποία είναι φυτεμένα
πολύχρωμα λουλούδια και χαμηλά δέντρα. Το σκηνικό συμπληρώνει το πάρκο
<<Φιλοδέντρων>>, το οποίο βρίσκεται δίπλα στο σχολείο και αποτελεί επέκταση της
ομορφότερης πλατείας της πόλης, της πλατείας <<Άρεως>>.
Φωτογραφία 4 Φωτογραφία 5
Το σχολείο αυτό, περιτριγυρισμένο από πράσινο, δημιουργεί μία ευχάριστη
ατμόσφαιρα και χαρίζει δροσιά στον αύλειο χώρο κατά τους θερινούς μήνες. Η σκιά
ΒΟΣΝΟΥ ΜΑΡΙΑ ΙΩΑΝΝΑ ΡΕΘΥΜΝΟ e-mail – marianna.vosnou@gmail.com
4. των δέντρων και η χρωματική πανδαισία των λουλουδιών βοηθά στη σωματική και
ψυχική ηρεμία των παιδιών. Τα παιδιά μπαίνουν στη διαδικασία να κλαδέψουν, να
φυτέψουν και να ποτίσουν τα φυτά του σχολείου τους στο πλαίσιο της εναλλακτικής
διδασκαλίας.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί πως η ύπαρξη των δέντρων μειώνει την
ατμοσφαιρική ρύπανση και βοηθά στην αναστολή των θορύβων από αυτοκίνητα κ.α.
Τα παιδιά έχουν ζωγραφίσει στους άχρωμους τοίχους του σχολείου θέματα
εμπνευσμένα από παλιά αναγνωστικά, τονισμένα με χαρούμενα χρώματα.
Φωτογραφία 6
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι Δημοτικά σχολεία, όπως αυτό που
απεικονίζεται στις φωτογραφίες 7 και 8 σπάνια υπάρχουν στο Δήμο Τρίπολης. Το
συγκεκριμένο σχολείο περιβάλλεται από καταπράσινα δέντρα και παρτέρια με
εποχιακά λουλούδια, που αναπτύσσονται στις άριστες συνθήκες, που δημιουργεί ο
ανατολικός προσανατολισμός του προαυλίου.
ΒΟΣΝΟΥ ΜΑΡΙΑ ΙΩΑΝΝΑ ΡΕΘΥΜΝΟ e-mail – marianna.vosnou@gmail.com
5. Φωτογραφία 7 Φωτογραφία 8
Το προαύλιο είναι ένας άνετος τετραγωνισμένος χώρος με δυνατότητα
εισόδου στο σχολείο από δύο σημεία έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η πρόσβαση
αυτοκινήτων μέσα στον αύλειο χώρο μέχρι την είσοδο του κτιρίου (μεταφορά
βιβλίων, ασθενοφόρο κλπ.).
Εδώ δε μεσολαβούν μικρά κτίρια (κυλικείο, γυμναστήριο κλπ.) παρά μόνο το
υπέροχο πέτρινο θεατράκι, που αποτελεί έναυσμα για καλλιτεχνικές δραστηριότητες
των παιδιών (θεατρικές παραστάσεις, χορευτικά κλπ.) μέσα από τις εκδηλώσεις που
διοργανώνουν οι δάσκαλοι και ο Σύλλογος Γονέων του σχολείου. Το γήπεδο του
μπάσκετ, που δεσπόζει στο χώρο είναι ιδανικό για τις αθλητικές δραστηριότητες των
παιδιών, χωρίς να είναι επικίνδυνο για τους μικρούς μαθητές.
Σε γενικές γραμμές τα σχολεία της Τρίπολης είναι Παλιά κτίρια που κατά
πλειοψηφία δεν πληρούν τις απαραίτητες προδιαγραφές, που αναφέρονται στον <<
Οδηγό Μελετών για Διδακτήρια όλων των βαθμίδων Εκπαίδευσης >> αλλά και στην
με αριθμ. 37237/ΣΤ1/2-4-2007 Υπουργικής Απόφασης.
Από τα παραπάνω έγγραφα προκύπτουν οι βασικές αρχές για τα διδακτήρια
όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης καθώς και το νομικό πλαίσιο, το οποίο αφορά <<
Στον καθορισμό κριτηρίων καταλληλότητας και επιλογής χώρων, για την ανέγερση
Δημοσίων Διδακτηρίων Α/βαθμιας και Β/βαθμιας Εκπαίδευσης καθώς και χώρων και
κτηρίων κατάλληλων για στέγαση Σχολικών Μονάδων>>, που δημοσιεύθηκε στο
ΦΕΚ 635/2-4-2007, τεύχος Β’
Με βάση τα παραπάνω είναι εμφανές ότι οφείλουμε να συμβάλουμε όλοι
ώστε το κάθε σχολείο να αποτελεί μία ευχάριστη εστία μέσα στην οποία τα παιδιά θα
ΒΟΣΝΟΥ ΜΑΡΙΑ ΙΩΑΝΝΑ ΡΕΘΥΜΝΟ e-mail – marianna.vosnou@gmail.com
6. αισθάνονται άνετα, ζωντανά και όχι φυλακισμένα. Αξίζει να δώσουμε μεγαλύτερη
προσοχή στο περιβάλλον που φιλοξενεί αγνές παιδικές ψυχούλες , που πλάθονται σαν
τον πυλό. Θα ήταν καλό να φυτευτούν κάποια δέντρα τα οποία θα σκιάζουν το χώρο
χωρίς να δημιουργούν αλλεργίες ή να προσελκύουν ανεπιθύμητα έντομα ( κάμπιες
κλπ. ). Επιπλέον θα μπορούσαν να κατασκευάσουν παρτέρια που θα ζωντανέψουν
με πολύχρωμα εποχιακά λουλούδια. Τα φυτά αυτά θα ήταν ωφέλιμο να τα φυτέψουν
τα ίδια τα παιδιά στο πλαίσιο της εναλλακτικής διδασκαλίας που τόσο απαραίτητη
είναι τόσο για τις βιωματικές εμπειρίες που θα αποκτήσουν όσο και για την ψυχική
και σωματική τους υγεία. Είναι βέβαια απαραίτητο ο Δήμος αλλά και τα παιδιά με
εθελοντική εργασία να κλαδεύουν τα επικίνδυνα κλαδιά των δέντρων για να
αποφεύγονται επικίνδυνοι τραυματισμοί. Το μουντό χρώμα των εξωτερικών τοίχων
του σχολείου θα μπορούσε να γίνει κίνητρο για καλλιτεχνικές δραστηριότητες των
παιδιών. Μπορούν να ζωγραφίσουν με χαρούμενα χρώματα θέματα που θα
εμπνευστούν τα ίδια και να απεικονίσουν την ψυχή του σε έναν άψυχο τοίχο. Έτσι το
προαύλιο του σχολείου θα αποκτήσει πνοή από τα ίδια τα παιδιά τα οποία θα
χαίρονται να απολαμβάνουν το παιχνίδι και τη γυμναστική τους σε ένα χώρο που τα
ίδια έχουν επιμεληθεί.
Το ελληνικό σχολείο, ως ενεργό τμήμα της κοινωνίας λογικό είναι να
επηρεάζεται από όλα όσα συμβαίνουν σε αυτή. Είναι αναμφισβήτητο γεγονός,
λοιπόν, πως το ελληνικό σχολείο σήμερα, που δεν αποτελείται μόνο από Έλληνες
μαθητές, αλλά και από παιδιά που έχουν φθάσει στη χώρας μας από κάθε σημείο της
οικουμένης, ακολουθώντας τους γονείς τους στην αναζήτηση ενός καλύτερου
μέλλοντος. Δεν είναι δυνατόν, επομένως, να αδιαφορήσουμε για την πρωτόγνωρη
αυτή κατάσταση, που έχει ήδη διαμορφωθεί σε όλη την ελληνική επικράτεια.
Παράλληλα, παρατηρούμε πως η όποια μέριμνα έχει ληφθεί πρόχειρα και βιαστικά,
κυρίως βασίζεται στην φιλοτιμία και τη προσαρμοστικότητα, που δείχνει ο Έλληνας
εκπαιδευτικός. Οι πολύχρωμες αυλές των σχολικών κτιρίων μπορούν να αποτελέσουν
τον καλύτερο χώρο φιλοξενίας, να γίνουν διαπολιτισμικές και να εμφυσήσουν στους
μαθητές τις αξίες της συλλογικότητας, της αλληλεγγύης και της αγάπης για τη φύση.
Μακάρι οι τοπικοί άρχοντες της περιοχής μας να ευαισθητοποιηθούν και να
ασχοληθούν εκτενέστερα με το σχολικό περιβάλλον, γιατί οι εποχές αλλάζουν με
ραγδαίους ρυθμούς και η κοινωνία τείνει να καταστεί ένα παγκόσμιο «χωριό».
Μπροστά σε αυτή τη νέα πραγματικότητα το ελληνικό σχολείο δε θα πρέπει να μείνει
ΒΟΣΝΟΥ ΜΑΡΙΑ ΙΩΑΝΝΑ ΡΕΘΥΜΝΟ e-mail – marianna.vosnou@gmail.com
7. αμήχανο και να παρακολουθεί τις εξελίξεις. Είναι καιρός, επομένως, να πάρει τις
απαραίτητες πρωτοβουλίες, να αναδείξει ένα νέο μοντέλο εκπαίδευσης, που θα το
καταστήσει φάρο πολιτισμού σε όλο τον κόσμο. Σίγουρα πρόκειται για ένα δύσκολο
εγχείρημα, μα όχι ακατόρθωτο. Εξάλλου, οι πρόγονοί μας το πέτυχαν, γιατί όχι εμείς.
Πηγές: 1. Οι φωτογραφίες 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8
2. Οδηγός μελετών για διδακτήρια
3. Η με αριθμ. 37237/ΣΤ1/2-4-2007
Υπουργική Απόφαση
Μαριάννα Δημ. Βόσνου
Τελειόφοιτη Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης Πανεπιστημίου Κρήτης
ΒΟΣΝΟΥ ΜΑΡΙΑ ΙΩΑΝΝΑ ΡΕΘΥΜΝΟ e-mail – marianna.vosnou@gmail.com
