ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ & ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣΒιωματικών δράσεων για την Εκπαίδευση για το Περιβάλλον & την Αειφόρο Ανάπτυξη

ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ & ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ
Βιωματικών δράσεων για την
Εκπαίδευση για το Περιβάλλον
& την Αειφόρο Ανάπτυξη
Βαρβάρα Πετρίδου ,
Εκπαιδευτικός Τεχνολόγος Μηχανολόγος Μηχανικός,
Γεωλόγος-Ωκεανογράφος
Υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Δ.Δ.Ε. Β΄ Αθήνας
Ιωάννα Ντίνου ΠΕ05, M.sc., Υπεύθυνη Π.Ε. Γ΄Δ/νσης Αθήνας

.
UNESCO –Δεκαετία της Εκπαίδευσης για την
Αειφορία 2005-2014
Βασικός στόχος της Δεκαετίας ήταν να
ενσωματώσει τις αξίες της αειφορίας σε όλες τις
μορφές μάθησης, να ενθαρρύνει αλλαγές στη
συμπεριφορά, να διευκολύνει τις επαφές και τη
δικτύωση, τις ανταλλαγές και τις αλληλεπιδράσεις
ανάμεσα σε όσους εμπλέκονται στην ΠΕ/ΕΑΑ.
2ΔΕΥΤΕΡΑ 26-10-15 5ο ΓΕ.Λ. Αμαρουσίου

• 2006 : Νερό – Γαλάζιος Πλανήτης
• 2007 : Καταναλωτισμός & Περιβάλλον
• 2008 : Δάσος – Πράσινος Πλανήτης
• 2009 : Γεωργία, Διατροφή & Ποιότητα Ζωής
• 2010 : Ενέργεια- Ανανεώσιμες Πηγές & Τοπικές Κοινωνίες
• 2011 : Εκπαίδευση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα http://micro-
kosmos.uoa.gr/gr/magazine/ergasies_foititon/ettap/2010-
11/humanrights/index.htm
• 2012 : Υγεία & Παραγωγικές Διαδικασίες
• 2013 : Ανθρωπογενές Περιβάλλον & Αειφόρος Διαχείριση
• 2014 : Ενεργοί Πολίτες
2005–2014:Δεκαετία της Εκπαίδευσης για την
Αειφορία
http://www.unesco.org/new/en/education/themes/leading-the-international-
agenda/education-for-sustainable-development

Αναπτυξιακοί στόχοι της χιλιετίας
http://www.unric.org/html/greek/mdg/main.html
• Σχέδιο δράσης-συμφωνία χωρών & αναπτυξιακών
οργανισμών (ανάθεση O.H.E. 2002 – 2005)
• 1ος από τους 8 αναπτυξιακούς στόχους μέχρι το
2015 - Η εξαφάνιση της φτώχειας και της πείνας
• 3ος στόχος : ισότητα των φύλων, ενδυνάμωση των
γυναικών
• http://www.unric.org/html/greek/mdg/millennium
project1.html - Απλοί τρόποι για την υλοποίηση
των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας
(έως το 2015)

• Διαχείριση Φυσικών Πόρων
• Διαχείριση Φυσικού Περιβάλλοντος
Θ ε μ α τ ι κ ο ί ά ξ ο ν ε ς
Π ρ ο γ ρ α μ μ ά τ ω ν Π . Ε .

•Περιβαλλοντικοί Κίνδυνοι- Υποβάθμιση του
Περιβάλλοντος
•Διαχείριση Αστικού Περιβάλλοντος:
Χώροι, Οργάνωση και Χρήση Ανθρωπογενές
Περιβάλλον – Παράμετροι & Υποβάθμιση
Θ ε μ α τ ι κ ο ί ά ξ ο ν ε ς
Π ρ ο γ ρ α μ μ ά τ ω ν Π . Ε .

Χώρος για τους πεζούς και αισθητική αναβάθμιση με δενδροφυτεύσεις,
υπαίθριους ανεμιστήρες και πίδακες νερού
Διαχείριση Αστικού Περιβάλλοντος
Σέρρες: Το έργο των βιοκλιματικών αναβαθμίσεων δίνει πνοή στο αστικό περιβάλλον
http://www.serraikanea.gr/koinonia/item/20148-serres-to-ergo-ton-vioklimatikon-
anavathmiseon-dinei-pnoi-sto-astiko-perivallon-

• Τα θέματα πρέπει να συναποφασίζονται και
να συν –διαμορφώνονται από τους μαθητές
και τους καθηγητές με μεθόδους όπως:
• Θεματικός ιστός
• Καταιγισμός ιδεών
Α. Επιλογή θέματος :
ΡΥΠΑΝΣΗ
φυτοφάρμακα
Συγκοινωνίες
Υγεία
διατροφή
βιομηχανίες
ρύποι
απόβλητα

Β. Στόχοι
• Συγκεκριμένοι
• Μικροί
• Μετρήσιμοι
• Εφικτοί – ρεαλιστικοί στα συγκεκριμένα χρονικά όρια
• Σχετικοί με το θέμα
• Να ανταποκρίνονται στην ολιστική προσέγγιση του
θέματος
• Να ικανοποιούν όλους τους τομείς ανάπτυξης του
ατόμου (γνωστικό, συναισθηματικό, ψυχοκινητικό)

Β. Στόχοι
• Προϋπόθεση της αποτελεσματικότητας κάθε
εκπαιδευτικής διεργασίας, σαφής διατύπωση των στόχων
• Διατύπωση με χρήση κατάλληλων ρημάτων έτσι ώστε τα
αποτελέσματα να είναι, κατά το δυνατόν, μετρήσιμα:
• Στο γνωστικό επίπεδο: αναγνωρίζω, διακρίνω, ερμηνεύω,
περιγράφω, ορίζω, απαριθμώ, επιλέγω, κατατάσσω,
ταξινομώ, κατηγοριοποιώ, συντάσσω, συγκρίνω,
συσχετίζω, συνθέτω, αναλύω…
• Στο επίπεδο ικανοτήτων: επιδεικνύω, κατασκευάζω,
μετατρέπω, μετρώ, συντάσσω, οργανώνω, σχεδιάζω,
υπολογίζω, διορθώνω, ελέγχω, επαληθεύω, επιλύω,
εφαρμόζω, χρησιμοποιώ, επιλέγω…
• Στα επίπεδο στάσεων: αποδέχομαι, εκτιμώ, απορρίπτω,
αμφισβητώ, διερωτώμαι, προτιμώ, υποστηρίζω,
ενθαρρύνω, παροτρύνω, υιοθετώ, υποκινώ, εφαρμόζω,
αρνούμαι, προτίθεμαι

• Δα-Sos (περιαστικό πράσινο) ΚΠΕ Αργυρούπολης
• Αμμος-Blé & Aκρωτήρι τίνος κάνουν το χατήρι;
(θάλασσα-νερό) ΚΠΕ Αργυρούπολης
• For- rest
• Τα χρήσιμα …"άχρηστα" - Λύση στην κρίση;
• Εγώ το κινητό μου και…οι άλλοι ( Παιδική
εργασία, απόβλητα, θεσμικοί συνομιλητές )
Γ. Τίτλος προγράμματος, ή έμπνευση;

• Τα πεζοδρόμια της γειτονιάς μου ( Μελέτη
περίπτωσης ελεύθερου χώρου) ΚΠΕ
Δραπετσώνας
• Ο λαχανόκηπος του Σχολείου μου ( Αστική
γεωργία – διατροφική αυτάρκεια- ποιότητα της
τροφής μας- διατήρηση παραδοσιακών σπόρων)
• Η ιστορία ενός βαμβακερού T-shirt ( σπατάλη
νερού, ενέργειας, παιδική εργασία) WWF Hellas
• Όχι σκουπίδια αλλά στολίδια
• Τον κακό μας τον καιρό ( Κλιματική αλλαγή)
• Με ρόδα προς το αειφόρο Σχολείο ( οικολογική
μετακίνηση – διαμόρφωση σχολικού Κήπου)

• Η θάλασσα; …Ζωή
• Να μη με πούνε γάιδαρο, αδιάφορο ή όνο ,
προσέχω απ' τα σκουπίδια μου κι εγώ να
ανακυκλώνω
• Κληρονομιά...εν κινήσει
• Κάνω κλικ στην πόλη μου
• "Ωχ! Το μάτι μου!" - Οπτική ρύπανση
• Εθελοντισμός και περιβάλλον

Δ. Ομάδες εργασίας
http://www.kpe.gr/documents/kallisto/energy.pdf
• Ομάδες 4-6 ατόμων
• Μεικτές ομάδες ως προς το φύλο, ως προς τη
σχολική επίδοση
• Χρονοδιάγραμμα εργασιών
• Ορισμός χώρου έρευνας
• Παροχή υλικοτεχνικής υποδομής
• Κανόνες ασφαλείας

Πύλη Παιδαγωγικού Υλικού Περιβαλλοντικής
Εκπαίδευσης
http://www.env-edu.gr/ViewUnit.aspx?id=37
Ανάγκη :
εύρεση
παιδαγωγικού
υλικού,
εντοπισμός,
απόκτηση,
σχεδιασμός και
υλοποίηση
εκπαιδευτικών
προγραμμάτων
15
Τμήμα Δημοτικής
Εκπαίδευσης
Πανεπιστημίου Αιγαίου
ΔΕΥΤΕΡΑ 26-10-15 5ο ΓΕ.Λ. Αμαρουσίου

• blogs.sch.gr/grperekvath (Blog τμήματος Π.Ε. Δ.Δ.Ε. Β΄Αθήνας)
• http://perivallontikivathinas.pbworks.com/w/page/77535134/FrontPage
Συνεργατικός διαδικτυακός χώρος για τα προγράμματα Π.Ε. της Δ.Δ.Ε. Β΄
Αθήνας
• http://grperivgath.canalblog.com/ (Blog τμήματος Π.Ε. Δ.Δ.Ε. Γ΄ Αθήνας)
• http://sxolikoilaxanokipoi.blogspot.gr/ (Δίκτυο Π.Ε. Δ.Δ.Ε. Γ΄ Αθήνας)
• Αειφόρο Σχολείο ( Δείκτες αειφόρου σχολείου – Μ.Κ.Ο. Aeiforum)
• http://www.aeiforum.eu/index.php/el/
• Ελληνικό Αειφόρο Σχολείο (ΕΛΛ.ΕΤ.) :
• http://www.aeiforosxoleio.gr/
• Στοιχεία επικοινωνίας με την υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης :
• vpet2009@yahoo.gr
• 210 6399597, 6934097785
Ιστολόγια Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

ΜΙΑ ΑΛΛΗ ... ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Συστημική Προσέγγιση
• http://dinaschiza.wordpress.com/
• e.book Συστημική Σκέψη, από το Λύκειο ως το
Δημοτικό, Εισαγωγή (Τα θεωρητικά)
• e.book Συστημική Σκέψη,το Δάσος (Πρώτο
ενδεικτικό project)
• e.book, Συστημική Σκέψη, τα
Απορρίμματα (Δεύτερο ενδεικτικό project)
• e.book Συστημική Σκέψη, η Διατροφή (Τρίτο
ενδεικτικό project)

1ο παράδειγμα : Ενέργεια – θεματική ανάλυση
(http://www.kpe.gr/documents/kallisto/energy.pdf)

1ο παράδειγμα – Ενέργεια : ‘’ Πώς μπορούμε να
εξοικονομήσουμε ενέργεια στο Σχολείο μας;’’ –
παράμετροι μελέτης

2ο παράδειγμα : ΣΠΟΥΠΙΔΙΑ
Α. καταγράφονται όλες οι ιδέες –έννοιες και μετά
επιλέγονται αυτές με τις οποίες θέλουμε και
μπορούμε να ασχοληθούμε

Β. Το γενικό θέμα: ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ μπορεί να διαμορφωθεί ως
ερώτημα :
• «Πώς διαχειρίζεται τα σκουπίδια ο Δήμος μας; »
• Βήμα 1: Εντοπισμός και περιγραφή του
προβλήματος/προβλημάτων
• Βήμα 2: Εντοπισμός αιτίων του προβλήματος
• Βήμα 3: Ταξινόμηση των γεγονότων
• Βήμα 4: Διερεύνηση εναλλακτικών λύσεων
• Βήμα 5: Επιλογή και εφαρμογή της καλύτερης λύσης

• Πρέπει να ανταποκρίνονται στους σκοπούς του
μαθήματος και στους στόχους μας :
• Υποθέμα : Παραγωγή σκουπιδιών
Γ. Οι άξονες/υποθέματα –διατύπωση ερωτημάτων
22
Ποιός είναι ο όγκος και το
είδος των σκουπιδιών που
παράγονται καθημερινά
στο σπίτι σας;
Σε διαφορετικές
περιοχές της
Ελλάδας έχουμε τα
ίδια σκουπίδια & στις
ίδιες ποσότητες;
Με ποιές καταναλωτικές
συνήθειες συνδέεται η
παραγωγή σκουπιδιών;
Πώς γίνεται η
αποκομιδή
σκουπιδιών
στην Ελλάδα
& στην
Ευρώπη;

Γ. Οι άξονες/υποθέματα –διατύπωση ερωτημάτων
23
Τι ισχύει για την
ανακύκλωση στο
Δήμο σας;
Ποιά προβλήματα
εμφανίζονται κατά
την αποκομιδή
σκουπιδιών;
Ποιά προβλήματα
συνδέονται με τους
κάδους ανακύκλωσης;
Πού πάνε οι
μπαταρίες, το
χαρτί, το γυαλί,
οι ηλεκτρικές
συσκευές, μετά
την ανακύκλωσή
τους;
Επισκέψεις,
συνεντεύξεις -
Δήμαρχος
Πρέπει να ανταποκρίνονται στους σκοπούς του μαθήματος
και στους στόχους μας :
Υποθέμα : Ανακύκλωση

Δ. επιλογή δραστηριοτήτων και
δράσεων/παρεμβάσεων
Ε. Επιλογή παιγνιδιών

- Οι μαθητές παρατηρούν και καταγράφουν:
πολυκατοικίες, αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά, μονοκατοικίες,
υψηλοί συντελεστές δόμησης και κάλυψης, πυκνότητα
δόμησης, η καταγραφή τη συχνότητας κίνησης των
διερχόμενων αυτοκινήτων με έναν επιβάτη, με πολλούς
επιβάτες, των διερχόμενων ποδηλάτων, των διαβάσεων
για ΑΜΕΑ και αν είναι ελεύθερες ή κατειλημμένες από
παρκαρισμένα αυτοκίνητα, κλπ.
-Οι μαθητές φωτογραφίζουν
-Οι μαθητές σχεδιάζουν ερωτήματα συνέντευξης- παίρνουν
συνέντευξη και επεξεργάζονται τα δεδομένα (πχ. κλίμακα
likert – ψυχομετρική κλίμακα)
Δραστηριότητες σε κάποιο αστικό
περιβαλλοντικό μονοπάτι:

• Οι μαθητές σχεδιάζουν και κατασκευάζουν τον
δικό τους κήπο στο σχολείο
• Φυτεύουν τα λαχανικά τους , τα βότανα ,
αξιοποιούν τα εσπεριδοειδή του σχολικού
κήπου, με παρασκευή προϊόντων
• Συμμετέχουν στην «Ώρα της Γης» - WWF, σε μια
δενδροφύτευση, σ’ έναν καθαρισμό ακτής
• Μοιράζουν στους οδηγούς της γειτονιάς τους
έντυπα για την ημέρα χωρίς αυτοκίνητο
• Καλούν ειδικούς στο σχολείο
• Σχεδιάζουν έναν σχολικό περίπατο
ΔΡΑΣΕΙΣ

http://ecological--footprint.blogspot.gr/
• αναφέρεται στην έκταση παραγωγικής γης, πόσιμου νερού και
θάλασσας που είναι απαραίτητα για την κάλυψη των
καθημερινών αναγκών σε τροφή, ενέργεια, νερό και πρώτες ύλες
συνυπολογίζοντας τις εκπομπές ρύπων και την έκταση που
χρειάζεται για την απόθεση των απορριμμάτων.
• Με τον όρο οικολογικό αποτύπωμα εκφράζεται ο βαθμός στον
οποίο τα ανθρώπινα είδη καταναλώνουν τους πόρους της Γης.
• τα ανθρώπινα όντα χρησιμοποιούν 25% περισσότερο από την
ετήσια παραγωγή της γης. Με άλλα λόγια η Γη χρειάζεται ένα
χρόνο και τρεις μήνες για να παραγάγει ότι εμείς
χρησιμοποιήσαμε σε ένα και μόνο έτος.
Οικολογικό αποτύπωμα
Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Σερρών http://dipeserron.gr

Οικολογικό αποτύπωμα το παιχνίδι
28
Το παιχνίδι www.apotipoma.gr
Αναρωτηθήκατε ποτέ πόση έκταση γης χρειάζεται για να υποστηρίξει του
τρόπο ζωής σας; Το παιχνίδι του Οικολογικού Αποτυπώματος προσφέρει ένα
διαδραστικό και διασκεδαστικό τρόπο για να εξερευνήσετε και να μειώσετε το
αποτύπωμά σας. Ανακαλύψτε τις πιο καταναλωτικές σε πόρους
δραστηριότητές σας και μάθετε τι πρέπει να κάνετε για να αφήνετε όσο το
δυνατόν λιγότερο τα ίχνη σας πάνω στη γη.
Το παρόν περιβαλλοντικό πρόγραμμα/παιχνίδι βασίζεται τόσο σε πληροφορίες
για το οικολογικό αποτύπωμα της χώρας μας όσο και σε βάσεις δεδομένων
που αφορούν σε χώρες με παρόμοιο με τη χώρα μας οικολογικό αποτύπωμα
(π.χ. Ιταλία).
http://www.wwf.gr/footprint/

• από το Συμβούλιο της Ευρώπης (έγκριση από το
ΙΕΠ):
• COMPASS Ένα Εγχειρίδιο Εκπαίδευσης στα
Ανθρώπινα Δικαιώματα για νέους/νέες
http://www.minedu.gov.gr/publications/docs201
2/120517_compass_edition_gr.pdf
Επίσης ιστοσελίδες περιβαλλοντικών κέντρων
και Διευθύνσεων Δευτεροβάθμιας Εκπ/σης
http://blogs.sch.gr/grperekvath (ιστολόγιο
Τμήματος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Δ.Δ.Ε.
Β΄Αθήνας)
Κατηγορία : (ΚΠΕ-Επικοινωνία και ιστοσελίδες)
Ενδεικτικό υλικό

Θέματα διαχείρισης περιβάλλοντος
• Προστασία του εδάφους (απώλεια εδαφικού
όγκου, απώλεια οργανικής ύλης & βιολογικής
δραστηριότητας, χημική υποβάθμιση της
γονιμότητας) - βιοποικιλότητα
• Προβλήματα ρύπανσης & διαχείρισης υδάτων
• Θαλάσσια ρύπανση – απώλεια βιοποικιλότητας
• Ελληνικοί υγρότοποι (ορνιθοπανίδα &
προστασία της) - βιοποικιλότητα
• http://kpe-
kastor.kas.sch.gr/biodiversity_site/a/dear.htm
ΚΠΕ Καστοριάς
30
Επιλεγμένα θέματα διαχείρισης περιβάλλοντος,
Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, 1995

• Εκμετάλλευση των βυθών & προστασία της υδρόβιας
πανίδας & χλωρίδας – ποικιλότητα ειδών
• Ο ρόλος του δάσους στην προστασία του περιβάλλοντος
(κλιματικοί παράγοντες, ακραίες θερμοκρασίες,
υδρολογική επίδραση, αντιδιαβρωτική επίδραση,
αντιανεμική επίδραση, διατήρηση βιοποικιλότητας,
αισθητική, αναψυχή…)
• Διαχείριση απορριμμάτων – αειφόρος παραγωγή &
κατανάλωση
• http://www.solon.org.gr/index.php/2008-07-15-19-23-
57/62-2008-07-15-14-23-44/5937-iperkatanalotismos-
perivallontiki-ekpaideysi.html - βίντεο - υπερκατανάλωση
• Τουρισμός & περιβάλλον - ανάπτυξη αστικών, αγροτικών,
παράκτιων & νησιωτικών περιοχών -
http://www.kpearchanon.gr/index.php?option=com_conten
t&task=view&id=19&Itemid=35&lang=gr
31
Επιλεγμένα θέματα διαχείρισης περιβάλλοντος,
Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, 1995

• Βιοτεχνολογικές εφαρμογές & περιβάλλον
• https://biotechnologybioengineering.wordpress.com/προστ
ασια-του-περιβαλλοντος (2012)
• http://blogs.sch.gr/vasileiod/files/2012/06/11 (παράδειγμα
εργασίας μαθήτριας, Γυμνάσιο Κερατέας)
• http://www.chem.uoa.gr/courses/Undergraduate/Diatrofi_
demopoulos/39.pdf Εφαρμογή της βιοτεχνολογίας στα
γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα (ΕΚΠΑ – Δημόπουλος Κ.,
Καθηγητής)
• Κλιματικές αλλαγές
http://climatikesallages.blogspot.gr/ ΚΠΕ Στυλίδας
(κλιματικές αλλαγές, ακραία καιρικά φαινόμενα)

Προτεινόμενες εκπαιδευτικές επισκέψεις

ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ & ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣΒιωματικών δράσεων για την Εκπαίδευση για το Περιβάλλον & την Αειφόρο Ανάπτυξη

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (20)

Similar to ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ & ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣΒιωματικών δράσεων για την Εκπαίδευση για το Περιβάλλον & την Αειφόρο Ανάπτυξη

Similar to ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ & ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣΒιωματικών δράσεων για την Εκπαίδευση για το Περιβάλλον & την Αειφόρο Ανάπτυξη (20)

More from gper2014

More from gper2014 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)