More Related Content
Similar to лекц №1.2pptx (20)
More from oyunsuren84 (20)
лекц №1.2pptx
- 3. "Аудит" гэдэг нь сонсох гэсэн утгатай латин үг.
Мэдээлэл гаргагчдын тайланг "сонсох" авч
хэлэлцэх гэсэн утгаар энэ үгийг хэрэглэж ирсэн.
Аудит гэдэг нь:
Эдийн засгийн үзэгдэл, юмсын талаарх
мэдэгдлүүд болон тэдгээрт тогтоосон
шалгууруудын хоорондын нийцэлтийн зэргийг
тодорхойлохын тулд холбогдох нотолгоог нь
цуглуулж, батлах замаар дүгнэлт, санал гаргаж
үр дүнг нь хэсэглэгчдэд хүргэх үйл явц юм.
- 4. Он
МЭӨ 4000 он
МЭӨ 1800-МЭ 95 он
МЭ 1130
МЭ 1200
1500 оны дунд үед
1845-1900 он
1854 он
1887 он
1896 он
1899 он
1939 он
1948 он
Үйл явдлууд
Вавилонд татвар цуглуулалтын анхны хяналт хийгдсэн
Гэнэтийн ба дотоод хяналт хийх Библийн зөвлөмж гарсан
Англи болон Шотланд улсын төрийн сангийн орлого, зарлагад
хяналт хийсэн
Лондон хотын санхүүд хяналт хийсэн
Баталгаажуулах аудитын анхны хэв загварыг боловсруулж гаргасан
Английн компаний тухай хуулиар аудит хийх болон тайлан бичих
анхны стандартуудыг тогтоосон
Шотландын их сургууль анхны мэргэшсэн нягтлан бодогч
цолыг бий болгосон
Америкийн мэргэшсэн нягтлан бодогчдийн нийгэмлэг байгуулагдсан
Нью-Йорк анхны мэргэшсэн нягтлан бодогчдийн хууль гаргасан
Анхны эмэгтэй нягтлан бодогч
Аудитын горимын анхны мэдэгдлүүд гарсан
АНУ-ын мэргэшсэн нягтлан бодогчдын нийгэмлэгээс “Нийтээр
хүлээн зөвшөөрсөн аудитын 10 стандарт”-ыг батлан гаргасан.
- 5.
Монгол улсын Аудитын тухай хуульд аудитыг аудитор,
аудитын байгууллагаас хууль, гэрээний дагуу хуулийн
этгээд, хувиараа аж ахуй эрхэлж байгаа иргэний
санхүүгийн баримтыг шалгах, магадлан шинжилгээ
хийж дүгнэлт гаргах, санхүүгийн асуудлыг судалж
төлевлех талаар үйлчлүүлэгчдэд зөвлөх, туслах
хараат бус үйл ажиллагаа гэж тодорхойлсон.
Аудитыг санхүүгийн хяналт шалгалттай хутгаж ойлгох
явдал ажиглагддаг. Энэ нь санхүүгийн хяналт
шалгалтаас ихээхэн өргөн хүрээтэй ойлголт юм. Аудит
нь зөвхөн санхүүгийн мэдээллийн үнэн зөв гэдгийг
магадлаад зогсохгүй үйл ажиллагаагаа үр ашигтай
явуулахад нь бизнес эрхлэгчдэд туслах зорилготой .
- 6. Агуулга
Зорилго
Гүйцэтгэх байдал
Шийдвэр
байдал
гаргах
Өмчлөл
Баримтлах
стандарт
Санхүүгийн сахилга бат,
өмч
хөрөнгийн ашиглалт,
хамгаалалтанд
хяналт тавих
Төр, засгийн газрын байгууллагаас
үүрэг авч хэрэгжүүлнэ
Зөрчлийн талаар акт
бичиж
хариуцлага хүлээлгэнэ
Төрийн
эрхийн акт,
Аудит
Санхүүгийн хяналт
Төрийн хууль, дүрэм тогтоол
шийдвэр
Мэдээллийн үнэн зөв эсэхийг батлах
Бизнесийн үйлчилгээ
хэрэг
Аудиторын дүгнэлт
зөвлөмж бичнэ
Хувийн
Бүртгэлийн
бүртгэлийн
стандарт
ерөнхий
стандарт,
үзүүлж
буй
тайлан,
зарчмууд,
аудитын
- 7. Аудитын ангилал:
Нийгмийн
аудит
Дотоод
аудит
Гадаад
аудит
Дотоод аудит гэдэг нь төрийн ба бизнесийн байгууллагуудын удирдлага,
аж ахуйн үйл ажиллагааны хүрээнд хийгдэх тусгай алба байна.
Гадаад аудит гэдэг нь улсын секторын болон бизнесийн
байгууллагуудын АА үйл ажиллагааны технологи санхүүгийн бүртгэл
тайланд хөндлөнгөөс хийгдэх хараат бус шалгалт баталгаажуулалтын
үйлчилгээ
Нийгмийн аудит гэдэг нь төр, олон нийт, бизнесийн байгууллагуудын
нийгэм, байгаль орчин , түүх соѐл, уламжлал ѐс зүйн өргөн асуудалд
үзүүлж байгаа нөлөөг сонирхогч талуудын зүгээс авч үзэж дүн
шинжилгээ хийх үнэлгээ, дүгнэлт юм.
- 8. Дотоод болон гадаад аудитын үйл ажиллагаа нь
Эрх зүйн аудит : үндсэн зорилго нь байгууллагын үйл
ажиллагаа, хууль, дүрэм гэрээ хэлэлцээний заалттай
нийцэж байгаа эсэхийг тодорхойлох асуудал юм.энэ
нь ганц санхүү эдийн засгийн талд хамааралтай биш
юм. Тухайлбал: ариун цэвэр, эрүүл ахуйн, зохиогчын
эрх, боловсрол, сургалт ШУ, хүний эрх, эрх зүйн гэх
мэтээр ойлгож болно.
Үйл ажиллагааны аудит:
Санхүүгийн тайлангийн аудит
- 9. д/д
Шалгуур үзүүлэлт
Гадаад
объект
Үйлчлүүлэгч аудитор хоѐрын гэрээгээр
тодорхойлогдоно.
Байгууллагын мэдээллийн систем ба
Үйлчлүүлэгчийн бүртгэл, тайлангийн
удирдлагын шийдвэрийн тодорхой зорилго
2
Байгууллагын дотоод хэрэгцээгээр
тодорхойлогдоно.
1
Дэвшүүлэх асуудал
Дотоод
систем
3
Шалгуур
Бие дааж сонгож авна
Аудитын стандарт
4
Үйл ажиллагааны
Гүйцэтгэх үйл ажиллагаа
Бизнесийн үйл ажиллагаа
Ажлын зохион
Удирдлагаас өгсөн тодорхой үүрэг
Аудитын стандарт хууль, дүрэм журмын
байгуулалт
даалгаварыг стандартын дагуу гүйцэтгэнэ.
дагуу өөрөө тодорхойлно.
Удирдлагын холбоо
Байгууллагынхаа удирдлагад
Тэгш эрхтэй түншлэн, хараат бус байдалд
зохьцуулагдана.
үндэслэнэ.
Байгууллагын орон тооны ажилчидтай
Аудит хийх эрх бүхий аудитор
төрөл
5
6
7
субъект
байна
8
Зохьцуулалт
Байгууллагын удирдлагын үзэмжээр
Төрөөс зохьцуулагдана.
9
Ажлын хөлс
Орон тооны ажилчдын цалин
Гэрээгээр тохирсон цалин, ажлын хөлс
10
хариуцлага
Ажил үүргээ гүйцэтгэж биелүүлсэн талаар
Үйлчлүүлэгчийн өмнө хариуцлага хүлээнэ.
удирдлагын өмнө хариуцлага хүлээнэ
Үйл ажиллагаа
Адил зорилтуудыг хэрэгжүүлэхэд ижил
явуулах горим ба арга
11
Үйлчлүүлэгчийн өмнө хариуцлага хүлээнэ
аргуудыг хэрэглэнэ. Харин үнэн зөвийг
батлахад өөр өөр горимыг хэрэглэнэ.
12
тайлагнал
Удирдлагадаа тайлагнана.
Үйлчлүүлэгчдэд аудиторын дүгнэлт гаргаж
өгнө.
- 10. АУДИТЫН СТАНДАРТ:
Нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн аудитын стандартууд
Generally Accepted Auditing Standards-GAAS
Энэ стандартыг 1948 онд АНУ-ын мэргэшсэн нягтлан
бодогчдийн институт хэлэлцэж баталсан бөгөөд үүнд 10
стандарт багтдаг. Энэ 10 стандарт нь үндсэн 3 хэсэгт
хуваагддаг.
1. Ерөнхий стандартууд. Дээрх 10 стандартын эхний 3
стандартыг нь ерөнхий стандарт гэж үздэг. Энэ стандартад
аудитор нь ямар хүн байх ѐстойг тусгаж өгсөн байдаг. ӨХ
аудитор хүний хувийн шинж чанар ямар байх ѐстойг
харуулна.
2. Ажлын хүрээний стандартууд. Үүнд 4, 5, 6-р стандарт
багтна. Энэ стандартад аудитын ажлыг гүйцэтгэх, удирдах
хүрээг тодорхойлсон байдаг.
3. Тайлагналын стандартууд. Энэ стандартад аудитор дүгнэлт
гаргахдаа анхаарвал зохих гол асуудлуудыг тусгадаг бөгөөд
үүнд 7-10-р стандарт багтна.