Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Viewers also liked
Viewers also liked (20)
Similar to Fundamentals of accounting
Similar to Fundamentals of accounting (20)
Fundamentals of accounting
- 2. НЯГЛАН БОДОХ БҮРТГЭЛИЙН ҮНДЭС
- 3. ХХииччээээллииййнн ззооррииллггоо Бизнесийн үйл ажиллагааг амжилттай эрхлэх, хязгаарлагдмал нөөцийг үр ашигтай зарцуулахтай холбоотой шийдвэр гаргахад шаардлагатай мэдээллээр удирдлагыг хангах, эдийн засгийн үйл явцыг илэрхийлсэн олон тооны ажил гүйлгээг үнэлэн ангилж нэгтгэн дүгнэх, үр дүнг нь тодорхойлох, аж ахуйн нэгж байгууллагын талаарх эдийн засгийн мэдээллийг цуглуулж сонирхогч байгууллага хүмүүст хүргэхэд нягтлан бодох бүртгэл нь чиглэгддэг ба ийм чадварыг эзэмшсэн мэргэжилтэн бэлтгэхэд энэ хичээлийн зорилго оршино.
- 4. НЯГТЛАН БОДОХ БҮРТГЭЛИЙН ТУХАЙ БҮЛЭГ ҮНДСЭН ОЙЛГОЛТ 1 Судлах зүйл 1.0 Монгол улсын нягтлан бодох бүртгэлийн түүхэн хөгжил 1.1.Нягтлан бодох бүртгэлийн зорилго, төрөл 1.2.Бүртгэлийн үйл ажиллагааны удирдлага зохион байгуулалт 1.3.Санхүүгийн тайлагналын олон улсын стандарт 1.4.Нягтлан бодох бүртгэлийн нийтээр хүлээн зөвшөөрөгдсөн зарчмууд 1.5.Нягтлан бодох бүртгэлийн суурь
- 5. 1.0 Монгол улсын нягтлан бодох бүртгэлийн түүхэн хөгжил Хүний нийгэм бий болсон цагаасаа эхлээд өөрийн үйл ажиллагаандаа тооцооллыг модонд хэрчлээс зураас гаргах, чулуу түүх, элдэв дүрс тэмдэглэгээ хийх зэргээр хөгжиж ирсэн гэж үздэг. Нийгэм хөгжихийн хирээр тооцооллын агуулга, хэлбэр нь улам гүнзгийрч ирсэн ба нийгмийн хөдөлмөрийн хуваарь нарийсч худалдаа арилжаа болон төлбөрийн хэрэгсэл үүссэн зэрэг нь бүртгэл хөгжих үндсийг нээсэн гэж үздэг.
- 6. 11991111--11992211 оонн Монгол орны хувьд 1911 онд Богд хаант Монгол улсыг байгуулснаар НББ нь зохион байгууллалтай эхлэх суурь нь тавигдсан гэж үздэг. Монгол улсад ардын хувьсгалаас хойш улсын ба хоршооллын аж ахуй, үндэсний мөнгөн тэмдэгт бий болсон зэрэг өөрчлөлт гарснаар НББ-г зайлшгүй хөтлөх шаардлага гарсан байна.
- 7. 11992211--11999900 оонн Иймээс 1924 оноос Оросын бүртгэл нэвтэрч эхэлсэн ба хэрэгжүүлэх мэргэжилтэн боловсон хүчин шаардлагатай байсан учир 1924 онд Сангийн яамны дэргэд “НББ-н түр сургууль” байгуулагдсан. Үүнээс хойш Монгол улс нь 1926-1961 онд мемориаль ордерийн систем, 1961-1991 онд журнал ордерийн системийг хэрэглэж ирсэн байна.
- 8. 11999911-- ооддоооогг ххүүррттээллхх 1990 оноос Монгол улсын нийгэм эдийн засгийн бүтцэд өөрчлөлт гарсантай холбогдуулан НББ-н системийг олон улсын НББ-д шилжүүлсэн. Монгол улсад НББ-н хууль 1993 онд батлагдан гарсан ба Үүнд монгол улсын НББ нь олон улсын стандартад нийцсэн байхаар заасан.
- 9. 1.1 Нягтлан бодох бүртгэлийн зорилго, төрөл Нягтлан бодох бүртгэлийг бизнесийн хэл гэж тодорхойлсон байдаг. Учир нь нягтлан бодох бүртгэлээр дамжуулан бизнесийн үйл ажиллагааны талаарх байгууллагын мэдэлд буй
- 11. Нягтлан бодох бүртгэлийн үүрэг, ач холбогдол ТТааййллббааррллаахх ТТооддооррххооййллоохх Нягтлан бодох бүртгэл Нягтлан бодох бүртгэл УУяяллддааааттаайй ММээддээээллллээхх ННааййддввааррттаайй Харьцуулах боломжтой байх Харьцуулах боломжтой байх is a system that information that is Мэдээлэл хэрэглэгчдийг оновчтой шийдвэр гаргахад тусалдаг. Мэдээлэл хэрэглэгчдийг оновчтой шийдвэр гаргахад тусалдаг.
- 12. Нягтлан бодох бүртгэлийн Бизнесийн үйл ажиллагааг тайлбарлах Бизнесийн үйл ажиллагааг тодорхойлох Бизнесийн үйл ажиллагааг мэдээллэх үйл ажиллагаа
- 13. Нягтлан бодох бүртгэлийн мэдээлэл хэрэглэгч Гадаад хэрэглэгч External Users •Зээлдүүлэгч •Хувьцаа эзэмшигчид •Татварын алба •Бэлтгэн нийлүүлэгчид •Гадаад аудит •Худалдан авагчид Дотоод хэрэглэгч Internal Users •Удирдлага •Нарийн бичиг •Дотоод аудит •Борлуулалтын ажилтан •Хянагч г.м
- 14. ННяяггттллаанн ббооддоохх ббүүррттггээллииййнн ттөөррөөлл 1.Санхүүгийн бүртгэл- Financial accounting 2.Удирдлагын бүртгэл- Managerial accounting 3.Зардлын бүртгэл- Cost accounting Бусад төрөл: 4.Хөндлөнгийн хяналт- Auditing 5.Удирдлагад зөвлөгөө өгөх үйлчилгээ- Management advisory service 6.Бүртгэлийн мэдээллийн систем- Accounting information system.
- 15. Нягтлан бодох бүртгэлийн мэдээлэл хэрэглэгч Гадаад хэрэглэгч Санхүүгийн бүртгэл нь гадаад хэрэглэгчдийг санхүүгийн мэдээллээр хангах. Дотоод хэрэглэгч Удирдлагын бүртгэл нь удирдлага шийдвэр гаргахад шаардлагатай мэдээллээр хангах.
- 16. ННяяггттллаанн ббооддоохх ббүүррттггээллииййнн ттөөррөөлл FFininaanncciaial la accccoouunnttiningg Санхүүгийн бүртгэл нь бизнесийн байгууллагын талаарх эдийн засгийн мэдээллийг гадны хэрэглэгчдэд хүргэх арга хэрэгсэл юм. Санхүүгийн бүртгэл нь бизнесийн байгууллагын талаарх эдийн засгийн мэдээллийг гадны хэрэглэгчдэд хүргэх арга хэрэгсэл юм. MMaannaaggeerriaial la accccoouunnttiningg Удирдлагын бүртгэл нь удирдлага бизнесийн үйл ажиллагаагаа урьдчилан төлөвлөх хянах зохион байгуулахад шаардлагатай мэдээллийг хүргэх арга хэрэгсэл юм. Удирдлагын бүртгэл нь удирдлага бизнесийн үйл ажиллагаагаа урьдчилан төлөвлөх хянах зохион байгуулахад шаардлагатай мэдээллийг хүргэх арга хэрэгсэл юм. CCoosstt a accccoouunnttiningg Удирдлагад зориулагдсан бүртгэл бөгөөд түүний гол зорилго нь байгууллага дээр гарч буй өртөг зардлыг тооцох, төлөвлөх, гүйцэтгэлийг үнэлэх, хяналт тавихтай холбогдсон мэдээллээр хангах явдал юм. Удирдлагад зориулагдсан бүртгэл бөгөөд түүний гол зорилго нь байгууллага дээр гарч буй өртөг зардлыг тооцох, төлөвлөх, гүйцэтгэлийг үнэлэх, хяналт тавихтай холбогдсон мэдээллээр хангах явдал юм.
- 17. ББааййггууууллллааггаа ггээжж ююуу ввээ?? Байгууллагын үндсэн хэсэг нь барилга байшин биш, бодлого, дүрэм журам тогтоол ч биш хүнээс бүтэж байдаг. Байгууллага гэдэг нь наад зах нь хоёроос доошгүй хүн нэгдмэл зорилгын төлөө зохион байгуулалттайгаар хамтарч ажиллахыг хэлнэ.
- 18. ББииззннеессииййнн ббааййггууууллллааггыынн ххээллббээрр Proprietorship - Хувиараа аж ахуй эрхлэгч Proprietorship - Хувиараа аж ахуй эрхлэгч Partnership- Нөхөрлөл Partnership- Нөхөрлөл Corporation- корпораци, компани Corporation- корпораци, компани
- 19. Бизнесийн байгууллагын үйл ажиллагааны чиглэл
- 20. ААжж ааххууййнн ннээггжж ббааййггууууллллааггыынн ттоооо 2014 оны байдлаар Монгол улсын хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулж байгаа 107,008 аж ахуйн нэгж байгууллага байна.
- 21. 1.2. Бүртгэлийн удирдлага зохион байгуулалт НББ-н бодлого зарчмуудад шууд, шууд бусаар нөлөөлдөг олон байгууллага байдаг байна. Монгол улсад НББ-н хүрээнд хамаарагдах байгууллагууд нь - Сангийн яам /бүртгэл магадлагааны хэсэг/ - Сангийн яамны дэргэдэх Нягтлан бодох бүртгэлийн мэргэжлийн зөвлөл - Монгол улсын мэргэшсэн нягтлан бодогчдын институт зэрэг юм.
- 22. Бүртгэлийн удирдлага зохион байгуулалт Мэргэжлийн талаас Сангийн яамны бүртгэл магадлагааны хэлтэс нь улсын хэмжээгээр нягтлан бодох бүртгэлийн нэгдсэн бодлого болон удирдлагаар хангах төрийн үүргийг гүйцэтгэдэг. Сангийн яамны дэргэдэх нягтлан бодох бүртгэлийн мэргэжлийн зөвлөл нь нягтлан бодох бүртгэл болон аудитийн үйл ажиллагааг мэргэжлийн удирдлагаар хангахад сангийн яаманд тусалдаг.
- 23. Энэ байгууллага нь нягтлан бодох бүртгэл ба аудитын стандарт боловсруулах, түүний хэрэгжилтэнд хяналт тавих, мэргэшсэн нягтлан бодогчдын шалгалт авах, уг шалгалтыг өгөхийн өмнөх сургалт явуулах, шалгалтанд тэнцэж болзол хангасан нягтлан бодогчдод эрхийг нь олгох, аудитор болон аудитийн байгууллагын лиценз олгох болон хүчингүй болгох, үйл ажиллагааг нь хянах зэрэг олон ажлуудыг гүйцэтгэдэг байна. Монголын мэргэшсэн нягтлан бодогчдын институт нь мэргэшсэн нягтлан бодогчдын мэргэжлийн нийгэмлэг бөгөөд олон нийтийн ашгийн бус байгууллага юм.
- 24. 1.3 Санхүүгийн тайлагналын олон улсын стандарт- International financial reporting standards (IFRS) Эдийн засаг бизнесийн харилцаа жил бүр өргөжин тэлж олон улсыг хамарсан худалдаа, үйлдвэрлэлийн сүлжээ байгуулагдан үндэстэн дамнасан корпорациуд бий болохын зэрэгцээ дэлхийн улс орнууд НББ-н нэгдсэн тогтолцоотой болох шаардлага бий болсон юм.
- 25. Тиймээс олон улсын нягтлан бодогчдын холбоо НББ-н олон улсын стандартын хороо зэрэг олон улсын байгууллагууд бизнесийн салбарт мөрдөгдөх НББ-н олон улсын стандартуудыг боловсруулах ажлыг хийж байна.
- 26. ННББББООУУСС--ыынн ттууххаайй Олон улсын стандартын хороо (International Accounting Standards committee-IASC)1973 онд анх байгуулагдсан ба Англи улсын нийслэл Лондон хотод үйл ажиллагаагаа явуулж байна. 2010 оны байдлаар НББОУС нь дараах бүтэцтэй байсан. СТОУС (International Financial Reporting Standards-IFRS)-9, НББОУС (International Accounting Standards- IAS) 29, Стандартын тайлбарууд (International Financial Reporting Interpretations-IFRI) 27 байна.
- 27. 1.4 НЯГТЛАН БОДОХ БҮРТГЭЛИЙН НИЙТЭЭР ХҮЛЭЭН ЗӨВШӨӨРСӨН ЗАРЧИМ-Generally Generally Accepted Accepted Accounting Accounting Principles Principles НББНХЗЗ нь ямар нэгэн албан ёсоор гаргасан загварчилсан зүйл биш бөгөөд харин бүртгэлийн практикт хэвшин тогтсон нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн онолын чанартай дүрмүүд юм. (GAAP). НББНХЗЗ нь ямар нэгэн албан ёсоор гаргасан загварчилсан зүйл биш бөгөөд харин бүртгэлийн практикт хэвшин тогтсон нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн онолын чанартай дүрмүүд юм. (GAAP). Уялдаатай мэдээлэл Уялдаатай мэдээлэл Хэрэглэгчдийн Хэрэглэгчдийн шийдвэрт нөлөөлдөг шийдвэрт нөлөөлдөг Найдвартай мэдээлэл Найдвартай мэдээлэл Хэрэглэгчдийн Хэрэглэгчдийн итгэлээр бий болдог итгэлээр бий болдог Харьцуулагдах мэдээлэл Харьцуулагдах мэдээлэл Байгууллагуудыг Байгууллагуудыг харьцуулахад тусалдаг харьцуулахад тусалдаг
- 28. ННББББ--ииййнн ззааррччммууууддыыгг ттооддооррххооййллоохх ÍÁÁÍÕÇÇ ãýäýã íü Ñанхүүгийн Òайлагналын Îлон Óлсын Ñтандартаä øèëæèõýýñýý ºìíºõºí ñòàíäàðòàä àíõëàí øèëæèã÷ òàëûí õýðýãëýæ áàéñàí íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýëèéí ñóóðèéã õýëíý. ÍÁÁÍÕÇÇ ãýäýã íü Ñанхүүгийн Òайлагналын Îлон Óлсын Ñтандартаä øèëæèõýýñýý ºìíºõºí ñòàíäàðòàä àíõëàí øèëæèã÷ òàëûí õýðýãëýæ áàéñàí íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýëèéí ñóóðèéã õýëíý.
- 29. ННББББ--ииййнн ззааррччммуууудд Өртгийн зарчим-Cost Principle НББ-д хөрөнгийг худалдан авсан үнэ болон бэлтгэхтэй холбогдсон үнээр нь бүртгэдэг. Бодитой байх зарчим-Objectivity Principle НББ-д ямар нэгэн ор үндэсгүй зүйлийг тусгадаггүй. Мэдээлэл нь бодитойгоор бий болсон үйл явдалд үндэслэгддэг Now Future . Тасралтгүй байх зарчим-Going-Concern Principle Бизнесийн байгууллага нь татан буугдах, үйл ажиллагаагаа зогсоох төлөвлөгөөтэй биш л бол санхүүгийн тайланг тасралтгүй байх зарчмаар гаргадаг.
- 30. ННББББ--ииййнн ззааррччммуууудд Орлого хүлээн зөвшөөрөх зарчим- Revenue Recognition Principle Бизнесийн байгууллага бараа ажил үйлчилгээгээ хэрэглэгчдэд хүрсэн тохиолдолд орлогыг хүлээн зөвшөөрнө гэсэн зарчим. Орлогыг хүлээн зөвшөөрч бүртгэх үед тухайн орлого мөнгөөр орж ирсэн эсэхээс үл хамаарна. Мөнгөн нэгжээр илэрхийлэх зарчим-Monetary Unit Principle Энэ зарчмаар санхүүгийн тайланд тусгагдаж байгаа зүйлс нь мөнгөн нэгжээр илэрхийлэгдэх боломжтой байх Бизнесийн нэгжийн зарчим-Business Entity Principle Энэ зарчмаар байгууллагын санхүү нь байгууллагын эзэмшигчийн санхүү болон бусад байгууллага, хувь хүний санхүүгээс ангид хараат бус байх
- 31. ННББББ--ииййнн ззааррччммуууудд Хоёр талт зарчим- Dual aspect principle Хөрөнгийн дүн нь эх үүсвэрийнхээ дүнтэй ямагт тэнцүү байх ёстой юм. Өөрөөр хэлбэл хөрөнгө = өглөг+ эзний өмч. Бүтгэлийн цаг хугацааны зарчим-Time Period Principle Энэ зарчмаар санхүүгийн тайланг тогтсон тодорхой хугацаагаар бэлтгэн гаргах ёстой. Уялдаат зарчим-Matching Principle- Энэ зарчмаар тухайн байгууллага үйл ажиллагаанаас орлого олсон бол уг орлогыг олоход гарсан зардал нь тайлангийн хугацаанд гарсан байх ёстой гэж үздэг.
- 32. ННББББ--ииййнн ззааррччммуууудд Á¿ðýí òîäðóóëãûí çàð÷èì- Disclosure principle-Ñàíõ ¿¿ãèéí òàéëàí íü áàéãóóëëàãûí ¿éë àæèëëàãàà, ñàíõ¿¿ãèéí áàéäàëòàé õîëáîîòîé á¿õèé ë ìýäýýëëèéã íýìæ òîäðóóëñàí áàéõ ¸ñòîé ãýæ ¿çäýã. Òóõàéëáàë: Áîëçîøã¿é зүйлс, óðò õóãàöààò ãýðýý, àøèãëàñàí ÍÁÁ-èéí арга ãýõ ìýò. Тогтвортой байх зарчим- Consistency principle- Тогтвортой байх зарчим гэдэг нь нэгэнт сонгосон бүртгэлийн тодорхой нэг аргыг нэг үеэс нөгөөд өөрчлөхгүй байх гэсэн зарчим юм. Ìàòåðèàëëàã áàéõ çàð÷èì-Materiality principle- Íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýëä ¿ð ä¿í íü ÷óõàë íºëººã¿é ìàòåðèàëëàã áóñ ç¿éëèéã òóñãàäàãã¿é, ãîë ÷óõàë ìàòåðèàëëàã ¿éë ÿâöûã á¿ðòãýäýã.
- 33. 1.5 Нягтлан бодох бүртгэлийн суурь- Accounting Basis
- 34. МУ-ын Нягтлан бодох бүртгэлийн тухай хуулийн 5.1-д зааснаар аж ахуйн нэгж, байгууллага нягтлан бодох бүртгэлээ аккруэл сууриар хөтөлнө. Мөн энэ хуулийн 6.1-д зааснаар МУ-ын нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулж байгаа аж ахуйн нэгж, байгууллага нь ажил гүйлгээг нягтлан бодох бүртгэлд үндэсний мөнгөн тэмдэгт төгрөг, мөнгөөр хөтөлнө.
- 35. 11 CCHHAAPPTTEERR TTHHEE EENNDD
- 36. САНХҮҮГИЙН ТАЙЛАНГУУД БҮЛЭГ 2 Судлах зүйл 2.1 Ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàí, ò¿¿íèé төрөл 2.2 Òàéëàí òýíöýë áóþó áàëàíñ 2.3 Îðëîãî ¿ð ä¿íãèéí òàéëàí 2.4 Ýçäèéí ºì÷èéí ººð÷ëºëòèéí òàéëàí 2.5 ̺íãºí ã¿éëãýýíèé òàéëàí
- 37. 2.1 Ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàí, òò¿¿ííèèéé ттөөррөөлл Санхүүгийн тайлан - Financial statement гэдэг нь өнгөрсөн цаг хугацааны болон өнөөгийн бизнесийн байгууллагын санхүүгийн байдлыг илтгэн харуулдаг мэдээллийн тогтолцоо юм. Иж бүрэн санхүүгийн тайлан нь 4 тайлан нэмэлт тодотголоос бүрдэнэ.
- 38. 2.2 Òàéëàí òýíöýë áóþó áàëàíñ- BALANCE SHEET Компанийн тайлант үеийн эцэс дэх санхүүгийн байдлыг харуулдаг санхүүгийн тайлан юм. Баланс нь байгууллагын хөрөнгө, өр төлбөр, эзний өмчийн дүнг харуулдаг.
- 39. ББааллааннсс нньь ддаарраааахх ттөөррллүүүүддттээйй..
- 40. ББааллааннссыынн ббүүттээцц “А” Компани Баланс 20хх оны 12-р сарын 31 Хөрөнгө: Эх үүсвэр: А. Эргэлтийн хөрөнгө В.Өр төлбөр: Мөнгөн хөрөнгө хх Дансны өглөг хх Авлага хх Цалингийн өглөг хх Бараа материал хх Татварын өглөг хх Урьдчилж гарсан зардал хх Бондын өглөг хх Эргэлтийн хөрөнгийн дүн хх Урт хугацаат банкны зээл xx Б. Эргэлтийн бус хөрөнгө Өр төлбөрийн дүн xx Үндсэн хөрөнгө хх Г.Эзэмшигчийн өмч: Хуримтлагдсан элэгдэл (хx) Хувьцаа xx Биет бус хөрөнгө хх Нэмж төлөгдсөн капитал xx Хуримтлагдсан элэгдэл (хх) Хуримтлагдсан ашиг xx Эргэлтийн бус хөрөнгийн хх Эзэмшигчийн өмчийн дүн xx дүн Нийт хөрөнгийн дүн XX Нийт эх үүсвэрийн дүн XX
- 41. AAsssseettss--ххөөррөөннггөө Notes Receivable -Авлагын бичиг LLaanndd--ГГааззаарр Хөрөнгө гэдэг нь байгууллагад өгөөж бий болгохоор хүлээгдэж буй эдийн засгийн нөөц юм. Equipment- Equipment- Тоног төхөөрөмж Тоног төхөөрөмж Buildings- Барилга Buildings- Барилга CCaasshh--ММөөннггөө Accounts Receivable- Дансны авлага Prepaid Prepaid expense- expense- Урьдчилж Урьдчилж төлсөн төлсөн зардал зардал Inventories- Inventories- Бараа материал Бараа материал Notes Receivable -Авлагын бичиг Accounts Receivable- Дансны авлага Хөрөнгө гэдэг нь байгууллагад өгөөж бий болгохоор хүлээгдэж буй эдийн засгийн нөөц юм.
- 43. ЭЭррггээллттииййнн ххөөррөөннггөө-- ccuurrrreennttss aasssseettss
- 44. .
- 46. Бараа материалыг ддаарраааахх ббааййддллаааарр ааннггииллннаа
- 48. Эргэлтийн бус хөрөнгө-Noncurrent assets Биет ххөөррөөннггөө-- TTaannggiibbllee aasssseettss
- 49. Үндсэн хөрөнгийг дараах байдлаар ангилна
- 52. Биет бус хөрөнгө- Intangible assets- Үйлдвэрлэсэн бараа, үзүүлсэн үйлчилгээ эсвэл түрээслэх болон удирдлагын зорилгоор ашиглагдах биет шинж чанаргүй, тодорхойлж болохуйц мөнгөөр илэрхийлэгдсэн хөрөнгө юм. Биет бус хөрөнгийг дараах байдлаар ангилна.
- 54. LLiiaabbiilliittiieess--ӨӨрр ттөөллббөөрр Дансны өглөг- Accounts Payable Татварын өглөг-Taxes Payable Татварын өглөг-Taxes Payable Өрийн бичиг-Notes Payable Өрийн бичиг-Notes Payable Цалингийн өглөг-Wages Payable Цалингийн өглөг-Wages Payable Дансны өглөг- Accounts Payable Өр төлбөр гэдэг нь өíãºðñºí àæèë ã¿éëãýýíèé ä¿íä ¿¿ññýí èðýýä¿éä áóñäàä ÿìàð íýãýí õºðºí㺠øèëæ¿¿ëýõòýé õîëáîîòîé ¿¿ðýã õàðèóöëàãà þì. Өр төлбөр гэдэг нь өíãºðñºí àæèë ã¿éëãýýíèé ä¿íä ¿¿ññýí èðýýä¿éä áóñäàä ÿìàð íýãýí õºðºí㺠øèëæ¿¿ëýõòýé õîëáîîòîé ¿¿ðýã õàðèóöëàãà þì.
- 56. Богино хугацаат өр төлбөр- Балансын өдрөөс хойш 1 жилийн дотор төлбөр нь барагдах өр төлбөрийг БХӨТ гэнэ.
- 58. Урт хугацаат өр төлбөр- арван хоёр сараас дээш хугацаанд төлбөр нь барагдах өр төлбөрийг УХӨТ гэнэ
- 59. OOwwnneerr’’ss eeqquuiittyy--ээззээммшшииггччииййнн өөммчч + Эзний Х/О (Owner Investments) + Эзний Х/О (Owner Investments) - Эзний татан авалт (Owner Withdrawals) Эзэмшигчийн өмч гэдэг нь Эзэмшигчийн өмч гэдэг нь бизнесийн байгууллагын эздээс бизнесийн үйл ажиллагаандаа оруулсан хөрөнгийн хэмжээг бизнесийн байгууллагын эздээс бизнесийн үйл ажиллагаандаа оруулсан хөрөнгийн хэмжээг харуулна харуулна ++ ООррллооггоо ((RReevveennuueess)) - Эзний татан авалт (Owner Withdrawals) --ЗЗааррддаалл ((EExxppeennsseess))
- 61. 2.3 Орлого үр дүнгийн тайлан- INCOME STATEMENT Орлогын тайлан нь аж ахуйн нэгж, байгууллагын тодорхой хугацааны үйл ажиллагааны үр дүнг хэмждэг тайлан юм.
- 64. AASSSSEETT-- ХХөөррөөннггөө EEXXPPEENNSSEE EEXXPPEENNSSEE --ЗЗааррддаалл CCOOSSTT--ӨӨррттөөгг Payroll Check
- 65. ННээгг үүее шшааттаатт ооррллооггыынн ттааййллаанн Нэг үе шатат орлогын тайлан нь байгууллагын орлого ба зардал гэсэн хоёр элементийн тусламжтайгаар цэвэр орлогыг тооцож тодорхойлдог энгийн хэлбэр юм. Орлого (-) Зардал (=) Ашиг.
- 66. “А” Компани Орлогын тайлан 20хх оны 12-р сарын 31 Орлого хх Зардал хх Цэвэр ашиг хх
- 67. ООллоонн үүее шшааттаатт ооррллооггыынн ттааййллаанн Олон үе шатат орлогын тайлан нь бүх орлого болон зардлыг нарийвчлан авч үзэж удирдлагад шаардлагатай бүхий л мэдээллийг бүрэн харуулдгаараа онцлогтой байдаг.
- 68. “А” Компани Орлогын тайлан 20хх оны 12-р сарын 31 Борлуулалтын орлого хх Борлуулсан бүтээгдэхүүн өртөг хх Нийт ашиг хх Үйл ажиллагааны зардал хх Үйл ажиллагааны ашиг хх Үйл ажиллагааны бус орлого хх Үйл ажиллагааны бус зардал хх Татварын өмнөх ашиг хх Орлогын татварын зардал хх Татварын дараах цэвэр ашиг хх
- 69. 2.4 Өмчийн өөрчлөлтийн тайлан-statement of owner’s equity-Энэ тайлан нь бизнесийн багууллагын эзний зүгээс оруулсан хөрөнгийн өсөлт бууралтыг харуулдаг тайлан юм.
- 70. Өмчийн өөрчлөлтийн тайлангийн бүтэц “А” Компани Өмчийн өөрчлөлтийн тайлан 20хх оны 12-р сарын 31 Эздийн өмчийн эхний үлдэгдэл хх (+): тайлант үеийн ашиг xх (-)Хасах нь: тайлант үеийн алдагдал (xх) (+)Хүртсэн ногдол ашиг хх (+): нэмж оруулсан хөрөнгө оруулалт хх (-)Хуваарилсан ногдол ашиг (хx) Эздийн өмчийн эцсийн үлдэгдэл хх
- 71. 2.5 Мөнгөн гүйлгээний тайлан-Statement of cash flow мөнгөн хөрөнгийн орох гарах урсгалыг тодорхойлсны үндсэн дээр баланс дээр тусгагдах мөнгөн хөрөнгийн дүнг тодорхойлдог тайлан юм.
- 72. ММөөннггөөнн ггүүййллггээээнниийй ттааййллааннггииййнн ббүүттээцц “А” Компани Мөнгөн гүйлгээний тайлан 20хх оны 12-р сарын 31 Үндсэн үйл ажиллагааны мөнгөн гүйлгээ хх Х/О-ын үйл ажиллагааны мөнгөн гүйлгээ хх Санхүүжилтийн үйл ажиллагааны мөнгөн гүйлгээ хх Бүх цэвэр мөнгөн гүйлгээ хх Мөнгөн хөрөнгийн эхний үлдэгдэл хх Мөнгөн хөрөнгийн эцсийн үлдэгдэл хх
- 73. Нягтлан бодох бүртгэлийн тэнцвэр Accounting Equation Өр төлбөр Liabilities Өр төлбөр Liabilities Assets Эздийн өмч Эздийн өмч Liabilities & Equity Equity Equity Хөрөнгө Assets Хөрөнгө Assets = +
- 74. Нягтлан бодох бүртгэлийн тэнцвэр- Accounting Equation LLiiaabbiilliittiieess Owner’s Equity Owner’s Equity AAsssseettss = + Орлого Revenues Орлого Revenues Зардал Expenses Зардал Expenses Эзний өмч Owner Capital Эзний өмч Owner Capital Эзний татан Эзний татан авалт Owner авалт Owner Withdrawals Withdrawals _ + _
- 75. Ажил гүйлгээний тэнцвэрийг шинжлэх- Transaction Analysis Equation Ажил гүйлгээ гэдэг нь байгууллагын хөрөнгө, өр төлбөр, санхүүгийн нөөцөд тухай бүр өөрчлөлт оруулж байгаа үйлдэл бүрийг хэлэх бөгөөд бодит байдлаар хэмжигдэх боломжтой байх ёстой. LLiiaabbiilliittiieess Owner’s Equity Owner’s Equity AAsssseettss = +
- 76. Ажил гүйлгээг шинжлэх нь-Transaction Analysis J.Scott $20,000-оор бизнесээ эхлүүлсэн. J. Scott, the owner, contributed $20,000 cash to start the business. The accounts involved are: (1) Мөнгө-Cash (asset) (2) Ж.Скотын капитал-J. Scott, Capital (equity)
- 77. TTrraannssaaccttiioonn AAnnaallyyssiiss 1/ J. Scott, the owner, contributed $20,000 cash to start the business.
- 78. TTrraannssaaccttiioonn AAnnaallyyssiiss 2/ $ 1,000-ын хангамжийн зүйлсийг худалдан авч төлбөрийг төлсөн. Purchased supplies paying $1,000 cash. The accounts involved are: (1) Мөнгө-Cash (asset) (2) Хангамжийн зүйлс-Supplies (asset)
- 79. TTrraannssaaccttiioonn AAnnaallyyssiiss Purchased supplies paying $1,000 cash.
- 80. TTrraannssaaccttiioonn AAnnaallyyssiiss 3/ $15,000-ын тоног төхөөрөмжийг мөнгөөр худалдан авсан. Purchased equipment for $15,000 cash. The accounts involved are: (1) Мөнгө-Cash (asset) (2) Тоног төхөөрөмж-Equipment (asset)
- 81. TTrraannssaaccttiioonn AAnnaallyyssiiss Purchased equipment for $15,000 cash.
- 82. TTrraannssaaccttiioonn AAnnaallyyssiiss 4/ $200-ын хангамжийн зүйлс болон $1,000-ын тоног төхөөрөмжийг дараа тооцоогоор худалдан авсан. Purchased Supplies of $200 and Equipment of $1,000 on account. The accounts involved are: (1) Хангамжийн зүйлс-Supplies(asset) (2) Тоног төхөөрөмж-Equipment(asset) (3) Дансны өглөгAccounts Payable(liability)
- 83. TTrraannssaaccttiioonn AAnnaallyyssiiss Purchased Supplies of $200 and Equipment of $1,000 on account.
- 84. TTrraannssaaccttiioonn AAnnaallyyssiiss 5/ Американ банкнаас $4,000-ын зээл авсан. Borrowed $4,000 from 1st American Bank. The accounts involved are: (1) Мөнгө-Cash (asset) (2) Өрийн бичиг-Notes payable (liability)
- 85. TTrraannssaaccttiioonn AAnnaallyyssiiss Borrowed $4,000 from 1st American Bank.
- 86. TTrraannssaaccttiioonn AAnnaallyyssiiss The balances so far appear below. Note that the Balance Sheet Equation is still in balance. Now let’s look at transactions involving revenue, expenses and withdrawals.
- 87. TTrraannssaaccttiioonn AAnnaallyyssiiss Зөвлөгөө үзүүлсний хөлс болох 3000-ыг бэлнээр хүлээн авсан. Rendered consulting services receiving $3,000 cash. The accounts involved are: (1) Мөнгө-Cash (asset) (2) Орлого-Revenues (equity)
- 88. TTrraannssaaccttiioonn AAnnaallyyssiiss Rendered consulting services receiving $3,000 cash.
- 89. TTrraannssaaccttiioonn AAnnaallyyssiiss Ажилчдад $800-ын цалинг төлсөн. Paid salaries of $800 to employees. The accounts involved are: (1) Мөнгө-Cash (asset) (2) Цалингийн зардал-Salaries expense (equity) Remember that the balance in the salaries expense account actually increases. But, equity actually decreases because expenses reduce equity.
- 90. TTrraannssaaccttiioonn AAnnaallyyssiiss Paid salaries of $800 to employees. Remember that expenses decrease equity.
- 91. TTrraannssaaccttiioonn AAnnaallyyssiiss Ж.Скотт $500-ыг хувийн хэрэглээнд зориулан татан авсан. J. Scott withdrew $500 from the business for personal use. The accounts involved are: (1) Мөнгө-Cash (asset) (2) Ж.Скоттын татан авалт -J. Scott, Withdrawals (equity) Remember that the balance in the J. Scott, Withdrawals account actually increases. But, equity actually decreases because withdrawals reduce equity.
- 92. TTrraannssaaccttiioonn AAnnaallyyssiiss J. Scott withdrew $500 from the business for personal use. Remember that withdrawals decrease equity.
- 93. FFiinnaanncciiaall SSttaatteemmeennttss Дээрхи ажил гүйлгээг нэгтгэн санхүүгийн тайланг дараах дарааллаар бэлтгэнэ. 1. Income Statement 2. Statement of Owner’s Equity 3. Balance Sheet 4. Statement of Cash Flows
- 94. Net income is the difference between Revenues and Expenses. The income statement describes a company’s revenues and expenses along with the resulting net income or loss over a period of time due to earnings activities.
- 95. The net income of $2,200 increases Scott’s capital by $2,200. The Statement of Owner’s Equity explains changes in equity from net income (or net loss) and from owner investments and withdrawals for a period of time.
- 96. The Balance Sheet The Balance Sheet describes a company’s financial position at a point in time. describes a company’s financial position at a point in time.
- 97. The Statement of Cash Flows identifies cash inflows and cash outflows over a period of time.
- 98. End of Chapter