SlideShare a Scribd company logo
1 of 34
Oleh :
KH. M. SHIDDIQ AL JAWI, S.Si, MSI
KONSEP AKAD DALAM
MUAMALAH
STEI HAMFARA YOGYAKARTA
2018
POKOK BAHASAN
(1) Pengertian dan macam
Tasharruf (Perbuatan hukum)
(2) Muamalah Berakad dan
Tanpa Akad
(3) Pengertian Akad
(4) Rukun-Rukun Akad
(5) Syarat-Syarat dalam Akad
(6) Akad Sah dan Akad Tak Sah
(1) PENGERTIAN &
MACAM-MACAM
TASHARRUF
PENGERTIAN TASHARRUF
Pengertian Tasharruf (perbuatan
/tindakan hukum) :
‫التصرف‬:‫فقهي‬ ‫أثر‬ ‫له‬ ‫فعل‬ ‫أو‬ ‫قول‬ ‫كل‬
Tasharruf adalah setiap perkataan
atau perbuatan yang mempunyai
akibat hukum.
Rawwas Qal’ahjie, Mu’jam Lughah
Al Fuqoha`, hlm. 99
MACAM-MACAM TASHARRUF
Dua macam tasharufat :
(1) Tasharrufaat fi’liyah, yaitu
tasharruf yang berbentuk
perbuatan (fi’liyah), seperti wudhu,
sholat, makan, minum, dll
(2) Tasharrufaat qauliyah, yaitu
tsharruf yang berbentuk perkataan
(qauliyah), seperti akad, dll
(Yusuf Sabatin, Al Buyu’, hlm. 8).
MACAM-MACAM
TASHARRUFAT QAULIYAH
Dua macam tasharufat qauliyah :
(1) Akad, yaitu ucapan dari dua
pihak atau lebih, misal akad jual
beli.
(2) Bukan akad, yaitu ucapan dari
satu pihak saja, misalnya
menjatuhkan talak, pengakuan
(iqrar), misalnya pengakuan utang,
dll. Disebut tasharruf saja.
 (Yusuf Sabatin, Al Buyu’, hlm. 8).
(2) MUAMALAH
DENGAN AKAD &
TANPA AKAD
MUAMALAH BERAKAD DAN
TANPA AKAD
Dari dua macam tasharrufat qauliyah
tersebut, maka ada dua muamalah
ditinjau dari segi ada tidaknya akad :
(1) Muamalah dengan akad, seperti
jual beli, ijarah, syirkah, dll.
(2) Muamalah tanpa akad, seperti
hawalah, dhoman, kafalah, washiyat,
waris, dll.
(Taqiyuddin An Nabhani, As
Syakhshiyah Al Islamiyah, 2/350).
MUAMALAH BERAKAD DAN
TANPA AKAD
 Kedua macam muamalah tersebut
merupakan bentuk interaksi antara
dua pihak (bukan perbuatan hukum
dari satu pihak),
 Hanya saja, pada muamalah dengan
akad, diperlukan kesepakatan dari dua
pihak
Sedangkan pada muamalah tanpa
akad, tidak diperlukan kesepakatan
dua pihak
(3) PENGERTIAN
AKAD
PENGERTIAN AKAD
 Konsep akad di kalangan ulama
muncul berdasarkan firman Allah
SWT:
‫ا‬َ‫ي‬‫ا‬َ‫ه‬ُّ‫ي‬َ‫أ‬َ‫ين‬ِ‫ذ‬َّ‫ل‬‫ا‬‫وا‬ُ‫ن‬َ‫م‬‫آ‬‫ال‬‫وا‬ُ‫ل‬ُ‫ك‬ْ‫أ‬َ‫ت‬ْ‫م‬َ‫أ‬ْ‫م‬ُ‫ك‬َ‫ل‬‫ا‬َ‫و‬ْ‫م‬ُ‫ك‬َ‫ن‬ْ‫ي‬َ‫ب‬َ‫ب‬ْ‫ل‬‫ا‬ِ‫ب‬ِ‫ل‬ِ‫اط‬َّ‫ال‬ِ‫إ‬ْ‫ن‬َ‫أ‬
َ‫ُون‬‫ك‬َ‫ت‬‫ة‬َ‫ار‬َ‫ج‬ِ‫ت‬ْ‫َن‬‫ع‬‫اض‬َ‫ر‬َ‫ت‬ْ‫م‬ُ‫ك‬ْ‫ن‬ِ‫م‬
 “Wahai orang-orang yang beriman,
janganlah kamu memakan harta di
antara kamu dengan cara yang batil
kecuali melalui perdagangan secara
saling ridha di antara kamu.” (QS
An Nisaa` : 29).
PENGERTIAN AKAD
 Fungsi akad adalah untuk
mengekspresikan keridhoan
dalam hati.
 Karena keridhoan dalam hati
adalah masalah hati (perasaan)
yang hanya diketahui oleh yang
orang yang bersangkutan.
 Maka keridhoan itu perlu
diungkapkan dengan akad,
supaya orang lain tahu.
PENGERTIAN AKAD
 Akad menurut bahasa artinya
ikatan (ar-rabthu), pengukuhan
(al-ihkam), penguatan (at-
taqwiyah).
‫عقد‬‫الحبلين‬‫أي‬‫ربط‬‫الواحد‬‫باالخر‬
 Aqada al-hablaini (dia
“mengakadkan” dua tali), artinya
dia mengikat tali yang satu dengan
tali yg lain. (Yusuf As-Sabatin, Al-Buyu’,
hlm. 13).
PENGERTIAN AKAD
Akad menurut istilah syar’i :
‫اط‬َ‫ب‬‫ت‬ْ‫ِر‬‫ا‬‫ايجاب‬‫بقبول‬‫على‬‫وجه‬‫مشروع‬‫يظهر‬‫ا‬‫ثره‬‫في‬
‫محله‬)‫المعقود‬‫عليه‬(
Akad adalah ikatan ijab dengan
kabul yang sesuai hukum syara’
yang menimbulkan akibat
hukum pada objek akad.
(Yusuf As-Sabatin, Al-Buyu’,
hlm. 13)
PENGERTIAN AKAD
Cara ijab kabul (akad) dalam jual
beli :
(1) dengan ucapan
(2) dengan tulisan
(3) dengan isyarat (mis isyarat
orang bisu)
(4) dengan perbuatan yang
menunjukkan keridhoan
(5) dengan saling memberi (al
mu’aathaah / ‫)المعاطاة‬
(4) RUKUN-RUKUN
AKAD
RUKUN-RUKUN AKAD
 Rukun-rukun akad adalah pokok-
pokok akad yang wajib ada dalam
suatu akad.
 Jika salah satu rukun akad tak ada,
maka akad yang ada tidak sah.
 Kedudukannya sama seperti rukun-
rukun sholat.
 Jika salah satu rukun sholat tidak
ada, misalnya niat, berdiri, membaca
Al Fatihah, sholatnya tidak sah.
RUKUN-RUKUN AKAD
 Ada tiga rukun akad :
1. Al-aqidani (dua pihak yang
berakad)
2. Mahallul aqad / ma’quud
‘alaihi (objek akad / apa yang
diakadkan).
3. Shighat akad (ijab dan kabul)
(5) SYARAT-SYARAT
DALAM AKAD
SYARAT-SYARAT DLM AKAD
 Ada dua macam syarat :
(1) Syarat syar'i, yaitu syarat yang
ditetapkan oleh dalil syara',
contoh : syarat aqil (berakal) utk
orang yg berakad.
(2) syarat ja'li, yaitu syarat yang
ditetapkan sendiri oleh pihak2 yg
berakad. contoh : waktu dan
tempat serah terima barang, dll.
SYARAT-SYARAT DLM AKAD
Kaidah fiqih mengenai Syarat
ja'li:
ُ‫م‬ْ‫ل‬‫ا‬ ‫ي‬ِ‫ف‬ ِ‫ط‬ ْ‫و‬ُ‫ُّر‬‫ش‬‫ال‬ ‫ي‬ِ‫ف‬ ُ‫ل‬ْ‫ص‬‫أل‬َ‫ا‬َ‫ح‬‫ا‬َ‫ب‬‫ابإ‬ ِِ‫تا‬َ‫م‬‫ا‬َ‫ع‬
 "Hukum asal membuat syarat-
syarat [ja’li) dalam muamalah
adalah boleh."
SYARAT-SYARAT DLM AKAD
 Contoh SYARAT JA’LI :
 Waktu dan tempat serah terima
barang,
 syarat mengenai jam kerja,
 hari kerja,
 baju kerja,
 pembayaran upah,
 dll.
SYARAT-SYARAT DLM AKAD
 Syarat ja'li tidak boleh dibuat dan
dilaksanakan jika bertentangan
dengan syara'.
 Dalilnya :
ِ‫للا‬ ِ‫ب‬‫تا‬ِ‫ك‬ ْ‫ي‬ِ‫ف‬ َ‫س‬ْ‫ي‬َ‫ل‬ ‫ط‬ْ‫َر‬‫ش‬ ُّ‫ل‬ُ‫ك‬‫ل‬ِ‫اط‬َ‫ب‬ َ‫و‬ُ‫ه‬َ‫ف‬
 “Setiap syarat (ja'li) yang
bertentangan dgn Kitabullah maka
ia adalah batil." (HR Bukhari)
SYARAT-SYARAT DLM AKAD
Contoh syarat ja’li yang batil :
perusahaan menetapkan baju
kerja yang tidak menutup aurat,
atau perusahaan menetapkan jam
kerja yang menghalangi shalat
wajib/ shalat jum’at.
Perusahaan membuat ketentuan :
setiap brg yang sudah dibeli tidak
boleh dikembalikan.
SYARAT-SYARAT DLM AKAD
 Sabda Rasulullah SAW SAW :
‫إذا‬ِ‫بع‬‫فقل‬‫ال‬، ‫تاب‬ ِ‫خ‬‫ثم‬ِ‫أن‬‫في‬‫كل‬‫سلع‬‫تبتاعها‬‫بالخيار‬
‫ثتاث‬،‫ليال‬‫فإن‬ِ‫رضي‬‫فأمسك‬‫وإن‬ِ‫سخط‬‫فارددها‬‫على‬
‫صاحبها‬
 “Jika kamu berjual beli maka
katakanlah,”Jangan ada penipuan.”
kemudian Anda pada setiap barang yang
Anda beli memunyai khiyar (hak pilih) 3
malam, maka jika Anda rela maka
peganglah [barang itu] tapi kalau Anda
tidak rela, maka kembalikanlah barang itu
kepada penjualnya.” (HR Daraquthni)
(6) AKAD SAH DAN
AKAD TAK SAH
AKAD SAH DAN TIDAK SAH
 AKAD ADA DUA MACAM :
• (1) AKAD SAH (adalah akad yang
memenuhi perintah syara’ pada
rukun-rukun akad)
• (2) AKAD TIDAK SAH (adalah
akad yang tidak memenuhi
perintah syara’ pada rukun-rukun
akad)
AKAD SAH DAN TIDAK SAH
 DUA MACAM AKAD YANG TIDAK
SAH :
 (1) AKAD BATAL = Akad yg cacat
pada salah satu rukun akadnya,
atau cacat pada syarat yang wajib
ada pada rukun aqad.
 (2) AKAD FASAD = Akad yg cacat
pada sifat akad, yang bukan
rukun-rukun akad.
AKAD SAH DAN TIDAK SAH
AKAD TIDAK
SAH
RUKUN-
RUKUN AKAD
SIFAT-SIFAT DI
LUAR RUKUN
AKAD
BATAL TIDAK
TERPENUHI
TERPENUHI
FASAD TERPENUHI TIDAK
TERPENUHI
AKAD SAH DAN TIDAK SAH
 Dua macam hukum syara’ :
 (1) hukum taklifi = yaitu hukum utk
mengatur perbuatan manusia :
 Ada 5 hukum taklifi : wajib, mandub,
mubah, makruh, haram
 (2) hukum wadh’i = hukum utk mengatur
hukum taklifi :
 Ada 5 hukum wadh’i : sebab, syarat,
mani’, azimah-rukhsah, sah- batal-fasad
 (Batal & fasad = tidak sah)
 Dalam muamalah : sah, batal, fasad
 Dalam ibadah : sah dan batal (tak ada
fasad dlm ibadah).
CONTOH AKAD SAH DAN BATAL
AKAD HUKUM
1. JUAL BELI MEMENUHI RUKUN DAN
SYARATNYA
SAH
2. JUAL BELI OLEH ORANG GILA, ANAK
BLM MUMAYYIZ
BATAL
3. JUAL BELI BARANG YANG TIDAK ADA BATAL
4. JUAL BELI JANIN BINATANG YANG MASIH
DI PERUT (MALAQIH)
BATAL
CONTOH AKAD SAH DAN BATAL
AKAD HUKUM
1. AKAD NIKAH TANPA MENENTUKAN
MAHAR
BATAL
2. AKAD NIKAH TANPA IJAB KABUL BATAL
3. AKAD NIKAH BAGI YANG BELUM
MUMAYYIZ
BATAL
4. NIKAH DENGAN MAHRAM PADAHAL
TAHU KEHARAMANNYA
BATAL
CONTOH AKAD FASAD
AKAD HUKUM
1. JUAL BELI DENGAN HARGA TAK
DIKETAHUI
FASAD
2. AKAD NIKAH TANPA SAKSI FASAD
3. ORANG KOTA BERJUAL BELI DENGAN
ORANG DUSUN
FASAD
4. MEMBELI BARANG YANG SUDAH
DITAWAR ORANG LAIN
FASAD
5. NIKAHNYA MUHALLIL FASAD
6. NIKAH DENGAN PEREMPUAN SEBAGAI
ISTERI KELIMA
FASAD
7. PEREMPUAN DINIKAH SEBAGAI ISTERI
BARU, MENSYARATKAN SUAMI
MENCERAIKAN ISTERI LAMA
FASAD
TERIMA KASIH
WASSALAM

More Related Content

What's hot

09.1 HUKUM SAMSARAH (RUKUN & SYARAT)
09.1 HUKUM SAMSARAH (RUKUN & SYARAT)09.1 HUKUM SAMSARAH (RUKUN & SYARAT)
09.1 HUKUM SAMSARAH (RUKUN & SYARAT)fissilmikaffah1
 
06.2 HUKUM UTANG & PINJAMAN
06.2 HUKUM UTANG & PINJAMAN06.2 HUKUM UTANG & PINJAMAN
06.2 HUKUM UTANG & PINJAMANfissilmikaffah1
 
05.3 HUKUM JUAL BELI SALAM & ISTISHNA
05.3 HUKUM JUAL BELI SALAM & ISTISHNA05.3 HUKUM JUAL BELI SALAM & ISTISHNA
05.3 HUKUM JUAL BELI SALAM & ISTISHNAfissilmikaffah1
 
Materi khilafah dan dakwah
Materi khilafah dan dakwahMateri khilafah dan dakwah
Materi khilafah dan dakwahel-hafiy
 
09.3 HUKUM SAMSARAH (MLM)
09.3 HUKUM SAMSARAH (MLM)09.3 HUKUM SAMSARAH (MLM)
09.3 HUKUM SAMSARAH (MLM)fissilmikaffah1
 
wakalah kafalah hawalah
wakalah kafalah hawalahwakalah kafalah hawalah
wakalah kafalah hawalahMarhamah Saleh
 
03 KONSEP HARTA & KEPEMILIKAN DALAM ISLAM
03 KONSEP HARTA & KEPEMILIKAN DALAM ISLAM03 KONSEP HARTA & KEPEMILIKAN DALAM ISLAM
03 KONSEP HARTA & KEPEMILIKAN DALAM ISLAMfissilmikaffah1
 
Presentasi Ushul Fiqh (Hukum Taklifi & Wadh'i)
Presentasi Ushul Fiqh (Hukum Taklifi & Wadh'i)Presentasi Ushul Fiqh (Hukum Taklifi & Wadh'i)
Presentasi Ushul Fiqh (Hukum Taklifi & Wadh'i)Marhamah Saleh
 
Keunggulan Sistem Pidana Islam - KH. Shiddiq al-Jawi
Keunggulan Sistem Pidana Islam - KH. Shiddiq al-JawiKeunggulan Sistem Pidana Islam - KH. Shiddiq al-Jawi
Keunggulan Sistem Pidana Islam - KH. Shiddiq al-JawiAnas Wibowo
 
Presentasi Fiqh 13 (Hudud)
Presentasi Fiqh 13 (Hudud)Presentasi Fiqh 13 (Hudud)
Presentasi Fiqh 13 (Hudud)Marhamah Saleh
 
02.4 AQIDAH PENGUSAHA MUSLIM (TAWAKAL)
02.4 AQIDAH PENGUSAHA MUSLIM (TAWAKAL)02.4 AQIDAH PENGUSAHA MUSLIM (TAWAKAL)
02.4 AQIDAH PENGUSAHA MUSLIM (TAWAKAL)fissilmikaffah1
 
Qimatul Amal (nIlai suatu perbuatan)
Qimatul Amal (nIlai suatu perbuatan)Qimatul Amal (nIlai suatu perbuatan)
Qimatul Amal (nIlai suatu perbuatan)Nurlinda Ummu Ridho
 

What's hot (20)

09.1 HUKUM SAMSARAH (RUKUN & SYARAT)
09.1 HUKUM SAMSARAH (RUKUN & SYARAT)09.1 HUKUM SAMSARAH (RUKUN & SYARAT)
09.1 HUKUM SAMSARAH (RUKUN & SYARAT)
 
06.2 HUKUM UTANG & PINJAMAN
06.2 HUKUM UTANG & PINJAMAN06.2 HUKUM UTANG & PINJAMAN
06.2 HUKUM UTANG & PINJAMAN
 
Fiqih Riba
Fiqih RibaFiqih Riba
Fiqih Riba
 
05.3 HUKUM JUAL BELI SALAM & ISTISHNA
05.3 HUKUM JUAL BELI SALAM & ISTISHNA05.3 HUKUM JUAL BELI SALAM & ISTISHNA
05.3 HUKUM JUAL BELI SALAM & ISTISHNA
 
11 HUKUM WAKALAH
11 HUKUM WAKALAH11 HUKUM WAKALAH
11 HUKUM WAKALAH
 
Materi khilafah dan dakwah
Materi khilafah dan dakwahMateri khilafah dan dakwah
Materi khilafah dan dakwah
 
09.3 HUKUM SAMSARAH (MLM)
09.3 HUKUM SAMSARAH (MLM)09.3 HUKUM SAMSARAH (MLM)
09.3 HUKUM SAMSARAH (MLM)
 
Membentuk kader muntijah
Membentuk kader muntijahMembentuk kader muntijah
Membentuk kader muntijah
 
06 hukum riba 2015
06 hukum riba 201506 hukum riba 2015
06 hukum riba 2015
 
Hukum syara
Hukum syaraHukum syara
Hukum syara
 
wakalah kafalah hawalah
wakalah kafalah hawalahwakalah kafalah hawalah
wakalah kafalah hawalah
 
03 KONSEP HARTA & KEPEMILIKAN DALAM ISLAM
03 KONSEP HARTA & KEPEMILIKAN DALAM ISLAM03 KONSEP HARTA & KEPEMILIKAN DALAM ISLAM
03 KONSEP HARTA & KEPEMILIKAN DALAM ISLAM
 
Presentasi Ushul Fiqh (Hukum Taklifi & Wadh'i)
Presentasi Ushul Fiqh (Hukum Taklifi & Wadh'i)Presentasi Ushul Fiqh (Hukum Taklifi & Wadh'i)
Presentasi Ushul Fiqh (Hukum Taklifi & Wadh'i)
 
002 konsep akad
002 konsep akad002 konsep akad
002 konsep akad
 
Keunggulan Sistem Pidana Islam - KH. Shiddiq al-Jawi
Keunggulan Sistem Pidana Islam - KH. Shiddiq al-JawiKeunggulan Sistem Pidana Islam - KH. Shiddiq al-Jawi
Keunggulan Sistem Pidana Islam - KH. Shiddiq al-Jawi
 
Presentasi Fiqh 13 (Hudud)
Presentasi Fiqh 13 (Hudud)Presentasi Fiqh 13 (Hudud)
Presentasi Fiqh 13 (Hudud)
 
Rangkuman Fiqh Muamalah
Rangkuman Fiqh MuamalahRangkuman Fiqh Muamalah
Rangkuman Fiqh Muamalah
 
02.4 AQIDAH PENGUSAHA MUSLIM (TAWAKAL)
02.4 AQIDAH PENGUSAHA MUSLIM (TAWAKAL)02.4 AQIDAH PENGUSAHA MUSLIM (TAWAKAL)
02.4 AQIDAH PENGUSAHA MUSLIM (TAWAKAL)
 
Qimatul Amal (nIlai suatu perbuatan)
Qimatul Amal (nIlai suatu perbuatan)Qimatul Amal (nIlai suatu perbuatan)
Qimatul Amal (nIlai suatu perbuatan)
 
08 hukum ijarah
08 hukum ijarah08 hukum ijarah
08 hukum ijarah
 

Similar to AkadMuamalah

Fiqh AKAD - Rendra Fr-STIT Sirojul Falah Bogor
Fiqh AKAD - Rendra Fr-STIT Sirojul Falah BogorFiqh AKAD - Rendra Fr-STIT Sirojul Falah Bogor
Fiqh AKAD - Rendra Fr-STIT Sirojul Falah BogorRendra Fahrurrozie
 
10.4 KOPERASI VS KOPERASI SYARIAH
10.4 KOPERASI VS KOPERASI SYARIAH10.4 KOPERASI VS KOPERASI SYARIAH
10.4 KOPERASI VS KOPERASI SYARIAHfissilmikaffah1
 
Materi IBC 22 Hukum Syariat
Materi IBC 22 Hukum SyariatMateri IBC 22 Hukum Syariat
Materi IBC 22 Hukum SyariatUmi Sa'adah
 
Konsep Umum Aqad.ppt
Konsep Umum Aqad.pptKonsep Umum Aqad.ppt
Konsep Umum Aqad.pptBuleLoeGeliea
 
H u ku m s y i r k a h
H u ku m  s y i r k a hH u ku m  s y i r k a h
H u ku m s y i r k a hRendra Visual
 
Modul 5 kb 3 ijmak sebagai sumber hukum islam
Modul 5 kb 3   ijmak sebagai sumber hukum islamModul 5 kb 3   ijmak sebagai sumber hukum islam
Modul 5 kb 3 ijmak sebagai sumber hukum islammanispajaran
 
03 hukum syariat
03 hukum syariat03 hukum syariat
03 hukum syariatdodorokanda
 
Bab 2 Sumber Hukum Islam
Bab 2   Sumber Hukum IslamBab 2   Sumber Hukum Islam
Bab 2 Sumber Hukum IslamWanBK Leo
 
Multi Akad (Hiybrid Contract)
Multi Akad (Hiybrid Contract)Multi Akad (Hiybrid Contract)
Multi Akad (Hiybrid Contract)Andika Anindita
 
Presentasi Ushul Fiqh 4 (Hakim Mahkum)
Presentasi Ushul Fiqh 4 (Hakim Mahkum)Presentasi Ushul Fiqh 4 (Hakim Mahkum)
Presentasi Ushul Fiqh 4 (Hakim Mahkum)Marhamah Saleh
 

Similar to AkadMuamalah (20)

akad Muamalah.pptx
akad Muamalah.pptxakad Muamalah.pptx
akad Muamalah.pptx
 
03 konsep akad 2014
03 konsep akad 201403 konsep akad 2014
03 konsep akad 2014
 
Fiqh AKAD - Rendra Fr-STIT Sirojul Falah Bogor
Fiqh AKAD - Rendra Fr-STIT Sirojul Falah BogorFiqh AKAD - Rendra Fr-STIT Sirojul Falah Bogor
Fiqh AKAD - Rendra Fr-STIT Sirojul Falah Bogor
 
10.4 KOPERASI VS KOPERASI SYARIAH
10.4 KOPERASI VS KOPERASI SYARIAH10.4 KOPERASI VS KOPERASI SYARIAH
10.4 KOPERASI VS KOPERASI SYARIAH
 
Materi IBC 22 Hukum Syariat
Materi IBC 22 Hukum SyariatMateri IBC 22 Hukum Syariat
Materi IBC 22 Hukum Syariat
 
Pengertian Teori Akad
Pengertian Teori AkadPengertian Teori Akad
Pengertian Teori Akad
 
Materiibc8jakarta dasar bisnissyariah
Materiibc8jakarta dasar bisnissyariahMateriibc8jakarta dasar bisnissyariah
Materiibc8jakarta dasar bisnissyariah
 
Konsep Umum Aqad.ppt
Konsep Umum Aqad.pptKonsep Umum Aqad.ppt
Konsep Umum Aqad.ppt
 
H u ku m s y i r k a h
H u ku m  s y i r k a hH u ku m  s y i r k a h
H u ku m s y i r k a h
 
Konsep akad dalam kajian fiqh muamalah
Konsep akad dalam kajian fiqh muamalahKonsep akad dalam kajian fiqh muamalah
Konsep akad dalam kajian fiqh muamalah
 
Ijtihad
IjtihadIjtihad
Ijtihad
 
Modul 5 kb 3 ijmak sebagai sumber hukum islam
Modul 5 kb 3   ijmak sebagai sumber hukum islamModul 5 kb 3   ijmak sebagai sumber hukum islam
Modul 5 kb 3 ijmak sebagai sumber hukum islam
 
03 hukum syariat
03 hukum syariat03 hukum syariat
03 hukum syariat
 
Fikih syariah
Fikih syariahFikih syariah
Fikih syariah
 
Qawaid fiqhiyyah
Qawaid fiqhiyyahQawaid fiqhiyyah
Qawaid fiqhiyyah
 
04.2 PENULISAN AKAD
04.2 PENULISAN AKAD04.2 PENULISAN AKAD
04.2 PENULISAN AKAD
 
Bab 2 Sumber Hukum Islam
Bab 2   Sumber Hukum IslamBab 2   Sumber Hukum Islam
Bab 2 Sumber Hukum Islam
 
Muamalah 1.pptx
Muamalah 1.pptxMuamalah 1.pptx
Muamalah 1.pptx
 
Multi Akad (Hiybrid Contract)
Multi Akad (Hiybrid Contract)Multi Akad (Hiybrid Contract)
Multi Akad (Hiybrid Contract)
 
Presentasi Ushul Fiqh 4 (Hakim Mahkum)
Presentasi Ushul Fiqh 4 (Hakim Mahkum)Presentasi Ushul Fiqh 4 (Hakim Mahkum)
Presentasi Ushul Fiqh 4 (Hakim Mahkum)
 

More from fissilmikaffah1

01.6 HUKUM GADAI SYARIAH
01.6 HUKUM GADAI SYARIAH01.6 HUKUM GADAI SYARIAH
01.6 HUKUM GADAI SYARIAHfissilmikaffah1
 
01.5 HUKUM ASURANSI SYARIAH
01.5 HUKUM ASURANSI SYARIAH01.5 HUKUM ASURANSI SYARIAH
01.5 HUKUM ASURANSI SYARIAHfissilmikaffah1
 
01.2 METODE STUDI FIQIH KONTEMPORER
01.2 METODE STUDI FIQIH KONTEMPORER01.2 METODE STUDI FIQIH KONTEMPORER
01.2 METODE STUDI FIQIH KONTEMPORERfissilmikaffah1
 
01.1 METODE STUDI FIQIH KONTEMPORER
01.1 METODE STUDI FIQIH KONTEMPORER01.1 METODE STUDI FIQIH KONTEMPORER
01.1 METODE STUDI FIQIH KONTEMPORERfissilmikaffah1
 
12 HUKUM DHOMAN (JAMINAN)
12 HUKUM DHOMAN (JAMINAN)12 HUKUM DHOMAN (JAMINAN)
12 HUKUM DHOMAN (JAMINAN)fissilmikaffah1
 
10.3 PENYIMPANGAN HUKUM SYIRKAH
10.3 PENYIMPANGAN HUKUM SYIRKAH10.3 PENYIMPANGAN HUKUM SYIRKAH
10.3 PENYIMPANGAN HUKUM SYIRKAHfissilmikaffah1
 
10.2 HUKUM SYIRKAH KAPITALIS
10.2 HUKUM SYIRKAH KAPITALIS10.2 HUKUM SYIRKAH KAPITALIS
10.2 HUKUM SYIRKAH KAPITALISfissilmikaffah1
 
05.2 HUKUM JUAL BELI DENGAN UTANG & ANGSURAN
05.2 HUKUM JUAL BELI DENGAN UTANG & ANGSURAN05.2 HUKUM JUAL BELI DENGAN UTANG & ANGSURAN
05.2 HUKUM JUAL BELI DENGAN UTANG & ANGSURANfissilmikaffah1
 
05.6 PENGANTAR KAJIAN MUROBAHAH
05.6 PENGANTAR KAJIAN MUROBAHAH05.6 PENGANTAR KAJIAN MUROBAHAH
05.6 PENGANTAR KAJIAN MUROBAHAHfissilmikaffah1
 
05.5 HUKUM JUAL BELI (KONTEMPORER)
05.5 HUKUM JUAL BELI (KONTEMPORER)05.5 HUKUM JUAL BELI (KONTEMPORER)
05.5 HUKUM JUAL BELI (KONTEMPORER)fissilmikaffah1
 
05.4 HUKUM JUAL BELI (KLASIK)
05.4 HUKUM JUAL BELI (KLASIK)05.4 HUKUM JUAL BELI (KLASIK)
05.4 HUKUM JUAL BELI (KLASIK)fissilmikaffah1
 

More from fissilmikaffah1 (17)

01.6 HUKUM GADAI SYARIAH
01.6 HUKUM GADAI SYARIAH01.6 HUKUM GADAI SYARIAH
01.6 HUKUM GADAI SYARIAH
 
01.5 HUKUM ASURANSI SYARIAH
01.5 HUKUM ASURANSI SYARIAH01.5 HUKUM ASURANSI SYARIAH
01.5 HUKUM ASURANSI SYARIAH
 
01.3 MULTI AKAD
01.3 MULTI AKAD01.3 MULTI AKAD
01.3 MULTI AKAD
 
01.2 METODE STUDI FIQIH KONTEMPORER
01.2 METODE STUDI FIQIH KONTEMPORER01.2 METODE STUDI FIQIH KONTEMPORER
01.2 METODE STUDI FIQIH KONTEMPORER
 
01.1 METODE STUDI FIQIH KONTEMPORER
01.1 METODE STUDI FIQIH KONTEMPORER01.1 METODE STUDI FIQIH KONTEMPORER
01.1 METODE STUDI FIQIH KONTEMPORER
 
01.7 koperasi syariah
01.7 koperasi syariah01.7 koperasi syariah
01.7 koperasi syariah
 
15 HUKUM JU'ALAH
15 HUKUM JU'ALAH15 HUKUM JU'ALAH
15 HUKUM JU'ALAH
 
14 HUKUM WADI'AH
14 HUKUM WADI'AH14 HUKUM WADI'AH
14 HUKUM WADI'AH
 
13 HUKUM 'ARIYAH
13 HUKUM 'ARIYAH13 HUKUM 'ARIYAH
13 HUKUM 'ARIYAH
 
12 HUKUM DHOMAN (JAMINAN)
12 HUKUM DHOMAN (JAMINAN)12 HUKUM DHOMAN (JAMINAN)
12 HUKUM DHOMAN (JAMINAN)
 
10.3 PENYIMPANGAN HUKUM SYIRKAH
10.3 PENYIMPANGAN HUKUM SYIRKAH10.3 PENYIMPANGAN HUKUM SYIRKAH
10.3 PENYIMPANGAN HUKUM SYIRKAH
 
10.2 HUKUM SYIRKAH KAPITALIS
10.2 HUKUM SYIRKAH KAPITALIS10.2 HUKUM SYIRKAH KAPITALIS
10.2 HUKUM SYIRKAH KAPITALIS
 
07 HUKUM RAHN (GADAI)
07 HUKUM RAHN (GADAI)07 HUKUM RAHN (GADAI)
07 HUKUM RAHN (GADAI)
 
05.2 HUKUM JUAL BELI DENGAN UTANG & ANGSURAN
05.2 HUKUM JUAL BELI DENGAN UTANG & ANGSURAN05.2 HUKUM JUAL BELI DENGAN UTANG & ANGSURAN
05.2 HUKUM JUAL BELI DENGAN UTANG & ANGSURAN
 
05.6 PENGANTAR KAJIAN MUROBAHAH
05.6 PENGANTAR KAJIAN MUROBAHAH05.6 PENGANTAR KAJIAN MUROBAHAH
05.6 PENGANTAR KAJIAN MUROBAHAH
 
05.5 HUKUM JUAL BELI (KONTEMPORER)
05.5 HUKUM JUAL BELI (KONTEMPORER)05.5 HUKUM JUAL BELI (KONTEMPORER)
05.5 HUKUM JUAL BELI (KONTEMPORER)
 
05.4 HUKUM JUAL BELI (KLASIK)
05.4 HUKUM JUAL BELI (KLASIK)05.4 HUKUM JUAL BELI (KLASIK)
05.4 HUKUM JUAL BELI (KLASIK)
 

Recently uploaded

Lembar Catatan Percakapan Pasca observasidocx
Lembar Catatan Percakapan Pasca observasidocxLembar Catatan Percakapan Pasca observasidocx
Lembar Catatan Percakapan Pasca observasidocxbkandrisaputra
 
Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5
Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5
Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5KIKI TRISNA MUKTI
 
Aksi nyata disiplin positif Hj. Hasnani (1).pdf
Aksi nyata disiplin positif Hj. Hasnani (1).pdfAksi nyata disiplin positif Hj. Hasnani (1).pdf
Aksi nyata disiplin positif Hj. Hasnani (1).pdfDimanWr1
 
Contoh Laporan Observasi Pembelajaran Rekan Sejawat.pdf
Contoh Laporan Observasi Pembelajaran Rekan Sejawat.pdfContoh Laporan Observasi Pembelajaran Rekan Sejawat.pdf
Contoh Laporan Observasi Pembelajaran Rekan Sejawat.pdfCandraMegawati
 
DEMONSTRASI KONTEKSTUAL MODUL 1.3 PENDIDIKAN GURU PENGGERAK
DEMONSTRASI KONTEKSTUAL MODUL 1.3 PENDIDIKAN GURU PENGGERAKDEMONSTRASI KONTEKSTUAL MODUL 1.3 PENDIDIKAN GURU PENGGERAK
DEMONSTRASI KONTEKSTUAL MODUL 1.3 PENDIDIKAN GURU PENGGERAKirwan461475
 
Materi Pertemuan 6 Materi Pertemuan 6.pptx
Materi Pertemuan 6 Materi Pertemuan 6.pptxMateri Pertemuan 6 Materi Pertemuan 6.pptx
Materi Pertemuan 6 Materi Pertemuan 6.pptxRezaWahyuni6
 
Laporan Guru Piket untuk Pengisian RHK Guru Pengelolaan KInerja Guru di PMM
Laporan Guru Piket untuk Pengisian RHK Guru Pengelolaan KInerja Guru di PMMLaporan Guru Piket untuk Pengisian RHK Guru Pengelolaan KInerja Guru di PMM
Laporan Guru Piket untuk Pengisian RHK Guru Pengelolaan KInerja Guru di PMMmulyadia43
 
aku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPAS
aku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPASaku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPAS
aku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPASreskosatrio1
 
tugas 1 tutorial online anak berkebutuhan khusus di SD
tugas 1 tutorial online anak berkebutuhan khusus di SDtugas 1 tutorial online anak berkebutuhan khusus di SD
tugas 1 tutorial online anak berkebutuhan khusus di SDmawan5982
 
soal AKM Mata Pelajaran PPKN kelas .pptx
soal AKM Mata Pelajaran PPKN kelas .pptxsoal AKM Mata Pelajaran PPKN kelas .pptx
soal AKM Mata Pelajaran PPKN kelas .pptxazhari524
 
MATERI EKOSISTEM UNTUK SEKOLAH MENENGAH ATAS
MATERI EKOSISTEM UNTUK SEKOLAH MENENGAH ATASMATERI EKOSISTEM UNTUK SEKOLAH MENENGAH ATAS
MATERI EKOSISTEM UNTUK SEKOLAH MENENGAH ATASKurniawan Dirham
 
Kelompok 2 Karakteristik Negara Nigeria.pdf
Kelompok 2 Karakteristik Negara Nigeria.pdfKelompok 2 Karakteristik Negara Nigeria.pdf
Kelompok 2 Karakteristik Negara Nigeria.pdftsaniasalftn18
 
Modul Ajar Biologi Kelas 11 Fase F Kurikulum Merdeka [abdiera.com]
Modul Ajar Biologi Kelas 11 Fase F Kurikulum Merdeka [abdiera.com]Modul Ajar Biologi Kelas 11 Fase F Kurikulum Merdeka [abdiera.com]
Modul Ajar Biologi Kelas 11 Fase F Kurikulum Merdeka [abdiera.com]Abdiera
 
Tugas 1 pembaruan dlm pembelajaran jawaban tugas tuton 1.docx
Tugas 1 pembaruan dlm pembelajaran jawaban tugas tuton 1.docxTugas 1 pembaruan dlm pembelajaran jawaban tugas tuton 1.docx
Tugas 1 pembaruan dlm pembelajaran jawaban tugas tuton 1.docxmawan5982
 
Modul Ajar Pendidikan Pancasila Kelas 5 Fase C
Modul Ajar Pendidikan Pancasila Kelas 5 Fase CModul Ajar Pendidikan Pancasila Kelas 5 Fase C
Modul Ajar Pendidikan Pancasila Kelas 5 Fase CAbdiera
 
Bab 6 Kreatif Mengungap Rasa dan Realitas.pdf
Bab 6 Kreatif Mengungap Rasa dan Realitas.pdfBab 6 Kreatif Mengungap Rasa dan Realitas.pdf
Bab 6 Kreatif Mengungap Rasa dan Realitas.pdfbibizaenab
 
DESAIN MEDIA PEMBELAJARAN BAHASA INDONESIA BERBASIS DIGITAL.pptx
DESAIN MEDIA PEMBELAJARAN BAHASA INDONESIA BERBASIS DIGITAL.pptxDESAIN MEDIA PEMBELAJARAN BAHASA INDONESIA BERBASIS DIGITAL.pptx
DESAIN MEDIA PEMBELAJARAN BAHASA INDONESIA BERBASIS DIGITAL.pptxFuzaAnggriana
 
Tugas 1 ABK di SD prodi pendidikan guru sekolah dasar.docx
Tugas 1 ABK di SD prodi pendidikan guru sekolah dasar.docxTugas 1 ABK di SD prodi pendidikan guru sekolah dasar.docx
Tugas 1 ABK di SD prodi pendidikan guru sekolah dasar.docxmawan5982
 
AKSI NYATA MODUL 1.2-1 untuk pendidikan guru penggerak.pptx
AKSI NYATA MODUL 1.2-1 untuk pendidikan guru penggerak.pptxAKSI NYATA MODUL 1.2-1 untuk pendidikan guru penggerak.pptx
AKSI NYATA MODUL 1.2-1 untuk pendidikan guru penggerak.pptxWirionSembiring2
 
2 KISI-KISI Ujian Sekolah Dasar mata pelajaranPPKn 2024.pdf
2 KISI-KISI Ujian Sekolah Dasar  mata pelajaranPPKn 2024.pdf2 KISI-KISI Ujian Sekolah Dasar  mata pelajaranPPKn 2024.pdf
2 KISI-KISI Ujian Sekolah Dasar mata pelajaranPPKn 2024.pdfsdn3jatiblora
 

Recently uploaded (20)

Lembar Catatan Percakapan Pasca observasidocx
Lembar Catatan Percakapan Pasca observasidocxLembar Catatan Percakapan Pasca observasidocx
Lembar Catatan Percakapan Pasca observasidocx
 
Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5
Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5
Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5
 
Aksi nyata disiplin positif Hj. Hasnani (1).pdf
Aksi nyata disiplin positif Hj. Hasnani (1).pdfAksi nyata disiplin positif Hj. Hasnani (1).pdf
Aksi nyata disiplin positif Hj. Hasnani (1).pdf
 
Contoh Laporan Observasi Pembelajaran Rekan Sejawat.pdf
Contoh Laporan Observasi Pembelajaran Rekan Sejawat.pdfContoh Laporan Observasi Pembelajaran Rekan Sejawat.pdf
Contoh Laporan Observasi Pembelajaran Rekan Sejawat.pdf
 
DEMONSTRASI KONTEKSTUAL MODUL 1.3 PENDIDIKAN GURU PENGGERAK
DEMONSTRASI KONTEKSTUAL MODUL 1.3 PENDIDIKAN GURU PENGGERAKDEMONSTRASI KONTEKSTUAL MODUL 1.3 PENDIDIKAN GURU PENGGERAK
DEMONSTRASI KONTEKSTUAL MODUL 1.3 PENDIDIKAN GURU PENGGERAK
 
Materi Pertemuan 6 Materi Pertemuan 6.pptx
Materi Pertemuan 6 Materi Pertemuan 6.pptxMateri Pertemuan 6 Materi Pertemuan 6.pptx
Materi Pertemuan 6 Materi Pertemuan 6.pptx
 
Laporan Guru Piket untuk Pengisian RHK Guru Pengelolaan KInerja Guru di PMM
Laporan Guru Piket untuk Pengisian RHK Guru Pengelolaan KInerja Guru di PMMLaporan Guru Piket untuk Pengisian RHK Guru Pengelolaan KInerja Guru di PMM
Laporan Guru Piket untuk Pengisian RHK Guru Pengelolaan KInerja Guru di PMM
 
aku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPAS
aku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPASaku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPAS
aku-dan-kebutuhanku-Kelas 4 SD Mapel IPAS
 
tugas 1 tutorial online anak berkebutuhan khusus di SD
tugas 1 tutorial online anak berkebutuhan khusus di SDtugas 1 tutorial online anak berkebutuhan khusus di SD
tugas 1 tutorial online anak berkebutuhan khusus di SD
 
soal AKM Mata Pelajaran PPKN kelas .pptx
soal AKM Mata Pelajaran PPKN kelas .pptxsoal AKM Mata Pelajaran PPKN kelas .pptx
soal AKM Mata Pelajaran PPKN kelas .pptx
 
MATERI EKOSISTEM UNTUK SEKOLAH MENENGAH ATAS
MATERI EKOSISTEM UNTUK SEKOLAH MENENGAH ATASMATERI EKOSISTEM UNTUK SEKOLAH MENENGAH ATAS
MATERI EKOSISTEM UNTUK SEKOLAH MENENGAH ATAS
 
Kelompok 2 Karakteristik Negara Nigeria.pdf
Kelompok 2 Karakteristik Negara Nigeria.pdfKelompok 2 Karakteristik Negara Nigeria.pdf
Kelompok 2 Karakteristik Negara Nigeria.pdf
 
Modul Ajar Biologi Kelas 11 Fase F Kurikulum Merdeka [abdiera.com]
Modul Ajar Biologi Kelas 11 Fase F Kurikulum Merdeka [abdiera.com]Modul Ajar Biologi Kelas 11 Fase F Kurikulum Merdeka [abdiera.com]
Modul Ajar Biologi Kelas 11 Fase F Kurikulum Merdeka [abdiera.com]
 
Tugas 1 pembaruan dlm pembelajaran jawaban tugas tuton 1.docx
Tugas 1 pembaruan dlm pembelajaran jawaban tugas tuton 1.docxTugas 1 pembaruan dlm pembelajaran jawaban tugas tuton 1.docx
Tugas 1 pembaruan dlm pembelajaran jawaban tugas tuton 1.docx
 
Modul Ajar Pendidikan Pancasila Kelas 5 Fase C
Modul Ajar Pendidikan Pancasila Kelas 5 Fase CModul Ajar Pendidikan Pancasila Kelas 5 Fase C
Modul Ajar Pendidikan Pancasila Kelas 5 Fase C
 
Bab 6 Kreatif Mengungap Rasa dan Realitas.pdf
Bab 6 Kreatif Mengungap Rasa dan Realitas.pdfBab 6 Kreatif Mengungap Rasa dan Realitas.pdf
Bab 6 Kreatif Mengungap Rasa dan Realitas.pdf
 
DESAIN MEDIA PEMBELAJARAN BAHASA INDONESIA BERBASIS DIGITAL.pptx
DESAIN MEDIA PEMBELAJARAN BAHASA INDONESIA BERBASIS DIGITAL.pptxDESAIN MEDIA PEMBELAJARAN BAHASA INDONESIA BERBASIS DIGITAL.pptx
DESAIN MEDIA PEMBELAJARAN BAHASA INDONESIA BERBASIS DIGITAL.pptx
 
Tugas 1 ABK di SD prodi pendidikan guru sekolah dasar.docx
Tugas 1 ABK di SD prodi pendidikan guru sekolah dasar.docxTugas 1 ABK di SD prodi pendidikan guru sekolah dasar.docx
Tugas 1 ABK di SD prodi pendidikan guru sekolah dasar.docx
 
AKSI NYATA MODUL 1.2-1 untuk pendidikan guru penggerak.pptx
AKSI NYATA MODUL 1.2-1 untuk pendidikan guru penggerak.pptxAKSI NYATA MODUL 1.2-1 untuk pendidikan guru penggerak.pptx
AKSI NYATA MODUL 1.2-1 untuk pendidikan guru penggerak.pptx
 
2 KISI-KISI Ujian Sekolah Dasar mata pelajaranPPKn 2024.pdf
2 KISI-KISI Ujian Sekolah Dasar  mata pelajaranPPKn 2024.pdf2 KISI-KISI Ujian Sekolah Dasar  mata pelajaranPPKn 2024.pdf
2 KISI-KISI Ujian Sekolah Dasar mata pelajaranPPKn 2024.pdf
 

AkadMuamalah

  • 1. Oleh : KH. M. SHIDDIQ AL JAWI, S.Si, MSI KONSEP AKAD DALAM MUAMALAH STEI HAMFARA YOGYAKARTA 2018
  • 2. POKOK BAHASAN (1) Pengertian dan macam Tasharruf (Perbuatan hukum) (2) Muamalah Berakad dan Tanpa Akad (3) Pengertian Akad (4) Rukun-Rukun Akad (5) Syarat-Syarat dalam Akad (6) Akad Sah dan Akad Tak Sah
  • 4. PENGERTIAN TASHARRUF Pengertian Tasharruf (perbuatan /tindakan hukum) : ‫التصرف‬:‫فقهي‬ ‫أثر‬ ‫له‬ ‫فعل‬ ‫أو‬ ‫قول‬ ‫كل‬ Tasharruf adalah setiap perkataan atau perbuatan yang mempunyai akibat hukum. Rawwas Qal’ahjie, Mu’jam Lughah Al Fuqoha`, hlm. 99
  • 5. MACAM-MACAM TASHARRUF Dua macam tasharufat : (1) Tasharrufaat fi’liyah, yaitu tasharruf yang berbentuk perbuatan (fi’liyah), seperti wudhu, sholat, makan, minum, dll (2) Tasharrufaat qauliyah, yaitu tsharruf yang berbentuk perkataan (qauliyah), seperti akad, dll (Yusuf Sabatin, Al Buyu’, hlm. 8).
  • 6. MACAM-MACAM TASHARRUFAT QAULIYAH Dua macam tasharufat qauliyah : (1) Akad, yaitu ucapan dari dua pihak atau lebih, misal akad jual beli. (2) Bukan akad, yaitu ucapan dari satu pihak saja, misalnya menjatuhkan talak, pengakuan (iqrar), misalnya pengakuan utang, dll. Disebut tasharruf saja.  (Yusuf Sabatin, Al Buyu’, hlm. 8).
  • 8. MUAMALAH BERAKAD DAN TANPA AKAD Dari dua macam tasharrufat qauliyah tersebut, maka ada dua muamalah ditinjau dari segi ada tidaknya akad : (1) Muamalah dengan akad, seperti jual beli, ijarah, syirkah, dll. (2) Muamalah tanpa akad, seperti hawalah, dhoman, kafalah, washiyat, waris, dll. (Taqiyuddin An Nabhani, As Syakhshiyah Al Islamiyah, 2/350).
  • 9. MUAMALAH BERAKAD DAN TANPA AKAD  Kedua macam muamalah tersebut merupakan bentuk interaksi antara dua pihak (bukan perbuatan hukum dari satu pihak),  Hanya saja, pada muamalah dengan akad, diperlukan kesepakatan dari dua pihak Sedangkan pada muamalah tanpa akad, tidak diperlukan kesepakatan dua pihak
  • 11. PENGERTIAN AKAD  Konsep akad di kalangan ulama muncul berdasarkan firman Allah SWT: ‫ا‬َ‫ي‬‫ا‬َ‫ه‬ُّ‫ي‬َ‫أ‬َ‫ين‬ِ‫ذ‬َّ‫ل‬‫ا‬‫وا‬ُ‫ن‬َ‫م‬‫آ‬‫ال‬‫وا‬ُ‫ل‬ُ‫ك‬ْ‫أ‬َ‫ت‬ْ‫م‬َ‫أ‬ْ‫م‬ُ‫ك‬َ‫ل‬‫ا‬َ‫و‬ْ‫م‬ُ‫ك‬َ‫ن‬ْ‫ي‬َ‫ب‬َ‫ب‬ْ‫ل‬‫ا‬ِ‫ب‬ِ‫ل‬ِ‫اط‬َّ‫ال‬ِ‫إ‬ْ‫ن‬َ‫أ‬ َ‫ُون‬‫ك‬َ‫ت‬‫ة‬َ‫ار‬َ‫ج‬ِ‫ت‬ْ‫َن‬‫ع‬‫اض‬َ‫ر‬َ‫ت‬ْ‫م‬ُ‫ك‬ْ‫ن‬ِ‫م‬  “Wahai orang-orang yang beriman, janganlah kamu memakan harta di antara kamu dengan cara yang batil kecuali melalui perdagangan secara saling ridha di antara kamu.” (QS An Nisaa` : 29).
  • 12. PENGERTIAN AKAD  Fungsi akad adalah untuk mengekspresikan keridhoan dalam hati.  Karena keridhoan dalam hati adalah masalah hati (perasaan) yang hanya diketahui oleh yang orang yang bersangkutan.  Maka keridhoan itu perlu diungkapkan dengan akad, supaya orang lain tahu.
  • 13. PENGERTIAN AKAD  Akad menurut bahasa artinya ikatan (ar-rabthu), pengukuhan (al-ihkam), penguatan (at- taqwiyah). ‫عقد‬‫الحبلين‬‫أي‬‫ربط‬‫الواحد‬‫باالخر‬  Aqada al-hablaini (dia “mengakadkan” dua tali), artinya dia mengikat tali yang satu dengan tali yg lain. (Yusuf As-Sabatin, Al-Buyu’, hlm. 13).
  • 14. PENGERTIAN AKAD Akad menurut istilah syar’i : ‫اط‬َ‫ب‬‫ت‬ْ‫ِر‬‫ا‬‫ايجاب‬‫بقبول‬‫على‬‫وجه‬‫مشروع‬‫يظهر‬‫ا‬‫ثره‬‫في‬ ‫محله‬)‫المعقود‬‫عليه‬( Akad adalah ikatan ijab dengan kabul yang sesuai hukum syara’ yang menimbulkan akibat hukum pada objek akad. (Yusuf As-Sabatin, Al-Buyu’, hlm. 13)
  • 15. PENGERTIAN AKAD Cara ijab kabul (akad) dalam jual beli : (1) dengan ucapan (2) dengan tulisan (3) dengan isyarat (mis isyarat orang bisu) (4) dengan perbuatan yang menunjukkan keridhoan (5) dengan saling memberi (al mu’aathaah / ‫)المعاطاة‬
  • 17. RUKUN-RUKUN AKAD  Rukun-rukun akad adalah pokok- pokok akad yang wajib ada dalam suatu akad.  Jika salah satu rukun akad tak ada, maka akad yang ada tidak sah.  Kedudukannya sama seperti rukun- rukun sholat.  Jika salah satu rukun sholat tidak ada, misalnya niat, berdiri, membaca Al Fatihah, sholatnya tidak sah.
  • 18. RUKUN-RUKUN AKAD  Ada tiga rukun akad : 1. Al-aqidani (dua pihak yang berakad) 2. Mahallul aqad / ma’quud ‘alaihi (objek akad / apa yang diakadkan). 3. Shighat akad (ijab dan kabul)
  • 20. SYARAT-SYARAT DLM AKAD  Ada dua macam syarat : (1) Syarat syar'i, yaitu syarat yang ditetapkan oleh dalil syara', contoh : syarat aqil (berakal) utk orang yg berakad. (2) syarat ja'li, yaitu syarat yang ditetapkan sendiri oleh pihak2 yg berakad. contoh : waktu dan tempat serah terima barang, dll.
  • 21. SYARAT-SYARAT DLM AKAD Kaidah fiqih mengenai Syarat ja'li: ُ‫م‬ْ‫ل‬‫ا‬ ‫ي‬ِ‫ف‬ ِ‫ط‬ ْ‫و‬ُ‫ُّر‬‫ش‬‫ال‬ ‫ي‬ِ‫ف‬ ُ‫ل‬ْ‫ص‬‫أل‬َ‫ا‬َ‫ح‬‫ا‬َ‫ب‬‫ابإ‬ ِِ‫تا‬َ‫م‬‫ا‬َ‫ع‬  "Hukum asal membuat syarat- syarat [ja’li) dalam muamalah adalah boleh."
  • 22. SYARAT-SYARAT DLM AKAD  Contoh SYARAT JA’LI :  Waktu dan tempat serah terima barang,  syarat mengenai jam kerja,  hari kerja,  baju kerja,  pembayaran upah,  dll.
  • 23. SYARAT-SYARAT DLM AKAD  Syarat ja'li tidak boleh dibuat dan dilaksanakan jika bertentangan dengan syara'.  Dalilnya : ِ‫للا‬ ِ‫ب‬‫تا‬ِ‫ك‬ ْ‫ي‬ِ‫ف‬ َ‫س‬ْ‫ي‬َ‫ل‬ ‫ط‬ْ‫َر‬‫ش‬ ُّ‫ل‬ُ‫ك‬‫ل‬ِ‫اط‬َ‫ب‬ َ‫و‬ُ‫ه‬َ‫ف‬  “Setiap syarat (ja'li) yang bertentangan dgn Kitabullah maka ia adalah batil." (HR Bukhari)
  • 24. SYARAT-SYARAT DLM AKAD Contoh syarat ja’li yang batil : perusahaan menetapkan baju kerja yang tidak menutup aurat, atau perusahaan menetapkan jam kerja yang menghalangi shalat wajib/ shalat jum’at. Perusahaan membuat ketentuan : setiap brg yang sudah dibeli tidak boleh dikembalikan.
  • 25. SYARAT-SYARAT DLM AKAD  Sabda Rasulullah SAW SAW : ‫إذا‬ِ‫بع‬‫فقل‬‫ال‬، ‫تاب‬ ِ‫خ‬‫ثم‬ِ‫أن‬‫في‬‫كل‬‫سلع‬‫تبتاعها‬‫بالخيار‬ ‫ثتاث‬،‫ليال‬‫فإن‬ِ‫رضي‬‫فأمسك‬‫وإن‬ِ‫سخط‬‫فارددها‬‫على‬ ‫صاحبها‬  “Jika kamu berjual beli maka katakanlah,”Jangan ada penipuan.” kemudian Anda pada setiap barang yang Anda beli memunyai khiyar (hak pilih) 3 malam, maka jika Anda rela maka peganglah [barang itu] tapi kalau Anda tidak rela, maka kembalikanlah barang itu kepada penjualnya.” (HR Daraquthni)
  • 26. (6) AKAD SAH DAN AKAD TAK SAH
  • 27. AKAD SAH DAN TIDAK SAH  AKAD ADA DUA MACAM : • (1) AKAD SAH (adalah akad yang memenuhi perintah syara’ pada rukun-rukun akad) • (2) AKAD TIDAK SAH (adalah akad yang tidak memenuhi perintah syara’ pada rukun-rukun akad)
  • 28. AKAD SAH DAN TIDAK SAH  DUA MACAM AKAD YANG TIDAK SAH :  (1) AKAD BATAL = Akad yg cacat pada salah satu rukun akadnya, atau cacat pada syarat yang wajib ada pada rukun aqad.  (2) AKAD FASAD = Akad yg cacat pada sifat akad, yang bukan rukun-rukun akad.
  • 29. AKAD SAH DAN TIDAK SAH AKAD TIDAK SAH RUKUN- RUKUN AKAD SIFAT-SIFAT DI LUAR RUKUN AKAD BATAL TIDAK TERPENUHI TERPENUHI FASAD TERPENUHI TIDAK TERPENUHI
  • 30. AKAD SAH DAN TIDAK SAH  Dua macam hukum syara’ :  (1) hukum taklifi = yaitu hukum utk mengatur perbuatan manusia :  Ada 5 hukum taklifi : wajib, mandub, mubah, makruh, haram  (2) hukum wadh’i = hukum utk mengatur hukum taklifi :  Ada 5 hukum wadh’i : sebab, syarat, mani’, azimah-rukhsah, sah- batal-fasad  (Batal & fasad = tidak sah)  Dalam muamalah : sah, batal, fasad  Dalam ibadah : sah dan batal (tak ada fasad dlm ibadah).
  • 31. CONTOH AKAD SAH DAN BATAL AKAD HUKUM 1. JUAL BELI MEMENUHI RUKUN DAN SYARATNYA SAH 2. JUAL BELI OLEH ORANG GILA, ANAK BLM MUMAYYIZ BATAL 3. JUAL BELI BARANG YANG TIDAK ADA BATAL 4. JUAL BELI JANIN BINATANG YANG MASIH DI PERUT (MALAQIH) BATAL
  • 32. CONTOH AKAD SAH DAN BATAL AKAD HUKUM 1. AKAD NIKAH TANPA MENENTUKAN MAHAR BATAL 2. AKAD NIKAH TANPA IJAB KABUL BATAL 3. AKAD NIKAH BAGI YANG BELUM MUMAYYIZ BATAL 4. NIKAH DENGAN MAHRAM PADAHAL TAHU KEHARAMANNYA BATAL
  • 33. CONTOH AKAD FASAD AKAD HUKUM 1. JUAL BELI DENGAN HARGA TAK DIKETAHUI FASAD 2. AKAD NIKAH TANPA SAKSI FASAD 3. ORANG KOTA BERJUAL BELI DENGAN ORANG DUSUN FASAD 4. MEMBELI BARANG YANG SUDAH DITAWAR ORANG LAIN FASAD 5. NIKAHNYA MUHALLIL FASAD 6. NIKAH DENGAN PEREMPUAN SEBAGAI ISTERI KELIMA FASAD 7. PEREMPUAN DINIKAH SEBAGAI ISTERI BARU, MENSYARATKAN SUAMI MENCERAIKAN ISTERI LAMA FASAD