социологийн эмпирик үе

1. Социологийн шинжлэх
ухааны хөгжил 1920-40 он
Хишигтөгс А.

2. • Аж үйлдвэр, хотжилт болон дэлхийн 1-р дайны дараах үйл явц
социологийн судлагдахуун болж байв
• Цуглуулсан мэдлэг хараахан онол болоогүй

3. Социологийн хоёр их уламжлал
• Конт, Спенсер, Дюркхейм нар байгалийн ухааны загвараар
• Тённис, Зиммел, Вебер нар хүмүүнлэгийн ухааны загвараар
• Социологийг бүтээсэн
• Сайэнс нэгэнт байгалийн нууцыг нээсэн юм чинь нийгмийн
ертөнцийн нууцуудыг нээж чадна

4. Эмпирик – Ф.Б
• Бодитыг судлах
• Туршилт, туршлага
• 5 мэдрэхүйгээр хүртэгдэхүйц
• Эмпиризм Контын Позитивизмтэй олон талаар нийтлэг
• Ж нь, Нийгмийг судлахад физикийн аргаар буюу ажиглах ёстой

5. Диалектик
Байгаль болон нийгмийн ертөнцийг обьектив эмпирик байдлаар
мэдэрч баримт цуглуулах бололцоотой төдийгүй тэр нь бүх
шинжлэх ухааны судалгааны суурь мөн гэж үздэг Англи, Францын
философийн хариу болгож И.Кант, Г.В.Ф.Хегел нараар
толгойлуулсан Германы философичид хүний оюун ухаан (рационал)
нийгмийн ертөнцийг таних боломжтой

6. • Обьективоос гадна субьектив
• Ажиглалт болон математик шинжилгээ нь хангалттай бус
• Үзэл санааны хам утгыг “ойлгох”-гүйгээр хүний үйлдлүүдийн
социологийн шинжилгээ бүрэн биш

7. Эмпирист үе нь
• Нийгмийн тухайд ХИЙСВЭРЭЭС салж байгалийн ухааны
онолуудын адилаар нотолдог байх
• Эпистемологийн хувьд: Бодит байдлыг ажиглалт, туршилт,
индукцээр судлах

8. Хоёр их уламжлалд бололцоо олдсонгүй
• Дэлхийн 1р дайн
• Итали, Герман, Испанид фашизм
• Орос улсад коммунист хувьсгал
• Дэлхийн 2р дайн
• Энэ бүх үйл явдлууд Европт судалгааны урам зоригийг дарж,
социологийн цаашдын хөгжилд саад болсон

9. • Туршлагыг сэрэл, мэдрэмж, хүсэл, эрмэлзэл зэрэг ухамсрын бүх
бүрдэлтэй холбон өргөн утгаар тайлбарласан боловч тэдгээр
элементээс гагцхүү “сэрэл”-ийг туршлагын найдвартай эх сурвалж
болж чадах юм гэсэн эмпирик дүгнэлт хийсэн байдаг.
• Сэрэл гэдгийг мэдрэхүй гэдгээр ойлгоно

10. Онол ба эмпиризм
• Îíîë ãýäýãíü ýìïèðèê åðòºíöèéã (õ¿íèé ìýäðýõ¿éä øóóä áîëîíøóóä áóñ áàéäëààðìýäýãäýæ áóé)
òàéëáàðëàõààð çîðüñîí (ÿàãààäãýñýí àñóóëòàä õàðèóëñàí õàðèóëò) õàðüöàíãóé õèéñâýð,
åðºíõèé ºã¿¿ëýìæèéíöîãö

11. Онол ба эмпиризм
• Эмпирик шинжлэх ухаан гэхээр онолгүй, дан ганц баримт сэлтийн
хуримтлал биш
• Нийгмийн хийгээд хувь хүний туршлагад баримжаалсан, зан үйл,
харилцан үйлдлийн бодит буюу сэтгэхүйн хэв шинжээс
хийсвэрлэж буй онолчлолын хэв маяг бүхий ухааныг бид эмпирик
хэмээн ойлгож байгаа юм
• Онолын болон эмпирик социологи нь харилцан нэг нэгнээ нөхөж
байдаг ухаанууд болно

12. • Эмпирик мэдлэг нь онол байгуулах угтвар нөхцлийг бүрдүүлдэг
боловч онолын суурь үндэслэл болж хараахан чадахгүй
• Онолын мэдлэгийн чанарын онцлогийг үл анхаарч, бүх мэдлэгийг
туршлагын баримтуудаас үүсгэн бүтээж болох мэтээр үзэж байсан
нь эмпирикмийн арга зүйн баримтлалын нэгэн дутагдал болно

13. • Ýìïèðèê ñóäàëãààíû àðãûí õóâüä ÷ ìºí ÿëãààã¿é
áàéãàëèéí øèíæëýõ óõààíû ïàðàäèãì íî¸ðõîæ
áàéëàà.
• Î.Êîíò ñîöèîëîãèéí ¿íäñýí 4 àðãûã
òîäîðõîéëîõäîî “Òóðøèëò àæèãëàëò, õàðüöóóëàëò”-
ûí àðãà íü íàäààñ ºìíº áàéãàëèéí óõààíä
àøèãëàãäàí ¿ð ä¿íòýé íü íîòëîãäñîí þì ãýæ
õ¿ëýýí çºâøººð÷ýý.
• Ô.Òåííèñ “Öýâýð ñîöèîëîãè”-èéíõîî ýìïèðèê
ò¿âøèí áîëîõ “Ñîöèîãðàôèê”-ûí ¿íäñýí àðãûã
àæèãëàëò, õàðüöóóëàëò ãýæ ¿çýæ áàéâ.

14. Эмпирик судалгааны аргууд
• Ажиглалт
• Харьцуулалт
• Хэмжилт
• Туршилт
• Индукц

15. • Эмпирик судалгаа нь тусгаар баримтуудаас ерөнхий дүгнэлт
хийхэд чиглэгддэг бол онолын судалгаанд ерөнхий
үндэслэлүүдээс тусгаар дүгнэлт гаргахыг гол зорилго болно
• 40 оноос хойш цуглуулсан мэдлэгүүдийг онол болгосон
• Нийгмийг бүтцэд авч үзэж социологийн шинжлэх ухаан улам
боловсронгуй болох шатандаа оржээ

16. Анхаарал хандуулсанд баярлалаа