Нийгмийн судалгааны арга, анхан шатны ойлголт, танилцуулга, нийгмийн судлаачдын үүрэг

1. Судалгаа хэрхэн хийдэг вэ?
А.Долгион
Социологийн магистр
IRIM судалгааны хүрээлэнгийн зөвлөх

2. Өгүүлбэрийг
гүйцээнэ үү
•Монголчууд бол...
хүмүүс.
•Эмэгтэйчүүд бол ...
•Одоогийн залуучууд
бол ... Болсон
•Дээд боловсрол ...

3.  Та бүхний мэддэг гэж
боддог, ойлгомжтой гэж
боддог зүйлсийг
судлаачид судалдаг.
 Хувийн бодолтой байна
гэдэг нь социологич,
судлаач гэсэн үг биш.
 Хувийн бодол ба баримт-
нотолгоо ялгаатай
 Хүмүүс хувийн бодлоо
байнга илэрхийлж
байдаг.

4. Нийгмийн
судалгаа
Хүмүүс хоорондоо хэрхэн харилцдаг
Хүний “нийгмийн талыг” сонирхдог
Нийгмийн ертөнцөд ямар асуудлууд
тохиолдож буйг ойлгох.
Бидний өдөр тутмын ажиглалттай
зөрчилдөж болно.
Аливаа зүйлийг ойлгохдоо тогтсон
“арга” ашигладаг.

5. Нийгмийн
шинжлэх
ухаан
Социо-
логи
Эдийн
засгийн
ухаан
Түүх
судлал
Сэтгэл
судлал
Улс төр
судлал
Антро-
пологи

6. Нийгэм дэх
судлаачдын
үүрэг
• Нөхцөл байдлыг ойлгох
• Төрийн бодлогыг үнэлэх
• Шүүмжлэл өрнүүлэх
• Прогнозчилох –
төлөвлөх
Нийгмийн өмнө
тулгамдсан асуултуудад
хариулт олох
Шийдвэр гаргах үндэс –
суурь болох
Танин мэдэх, бусдад
таниулах
Худал зүйлсийг
илрүүлэх, бодит
үнэнийг олж мэдэх
Бичих, шинжлэх,
ойлгох, хуваалцах ур
чадвар
Сэтгэн бодоход
хэрэгтэй дадал олж
авах

7. Судалгааг хэрхэн хийдэг вэ?

8. ЯДУУРАЛД ӨРТСӨН
~907500 ХҮН

9. Нийгмийн судалгааны зорилго
(Тоон ба чанарын арга)
Чанарын аргууд
Тоон аргууд
Нээн
илрүүлэх
Тодорхойлох,
дүрслэх
Шинжлэх Тайлбарлах

10. Судалгааны арга
• Нийгмийн
талаар ажиглалт,
мэдээлэл олж
авах, шинжлэх,
системтэй үйл
ажиллагаа

11. Судалгааны
арга
Асуудал
тодорхойлох
Ном зохиол,
судалгаа,
материал унших
Таамаглал
дэвшүүлэх
Мэдээлэл
цуглуулах
Мэдээллээ
шинжлэх
Дүгнэлт гаргах

12. Судалгааны
асуулт
тодорхойлох
• Жишээ нь ядуурал
• Асуудал болгон судлагддаг зүйл
биш. Иймд нарийвчлан асуулт
болгон хувиргах хэрэгтэй.
• Уг асуулт дахь үндсэн ойлголтыг
тайлбарлах
• Тулгамдсан асуудлыг хөндсөн
• Мэдээлэл олдохуйц байх
• Харьцуулан үнэлэх, тайлбарлах,
үндэслэх боломжтой байх
• Нөөц боломждоо багтсан байх

13. Судалгааны
асуудлыг
асуулт
болгох
Сэдэв тодорхой, боломжтой гэж үзвэл сэдвээ
улам тодорхой, нарийвчилсан байдлаар
тодорхойлох
Ном зүй судлал (онол судалгааны тойм ч гэж
нэрлэдэг) ба түүнд хийсэн дүн шинжилгээг
ашиглах.
Бусад хүмүүстэй ярилцах.
Асуултууд: Юуг? Яагаад? Яаж? Хэн? Хэзээ?

14. Таамаглал
дэвшүүлэх
Хоёр үзэгдлийн хоорондох харилцаа, хамаарлыг
таамаглана
Ядуурлыг яаж тодорхойлох вэ? Юугаар хэмжих вэ?
Эдгээр хэмжүүрүүд тодорхой утгатай байх ёстой
Үзүүлэлт хоорондын учир шалтгааны буюу учир
шалтгаант үр дүнгийн харилцан холбоог илэрхийлэх
Онол, туршилтаар шалгагдаж үнэн, худлыг нь нотлох
боломжтой байх

15. Нөлөөлж буй үзүүлэлт
• Боловсролын түвшин
• Хичээл хийхэд зарцуулсан цаг
• Эцэг эхийн орлого
• Залхуурал
Хамаарч өөрчлөгдөж буй үзүүлэлт
• Орлогын түвшин
• Сурлагын амжилт
• Их сургуульд сурах магадлал
• Орлогын түвшин доогуур
байх
Шалтгаан-үр дагаврын холбоог
илрүүлэх

16. Ikon.mn

17. Мэдээлэл цуглуулах
Асуулга Туршилт
Баримт бичгийн
шинжилгээ
Ажиглалт
Жишээ судлал Зураглал
Ганцаарчилсан
ярилцлага,
бүлгийн
ярилцлага
+ өөр олон аргууд