ChÝnh v× vËy, ®Ò tµi “Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý rõng céng ®ång ë ViÖt nam” nh»m ®ãng gãp vµo viÖc ph¸t triÓn LNC§- Mét h×nh thøc qu¶n lý rõng ®ang tån t¹i vµ ph¸t triÓn ë ViÖt nam. Ph¸t huy vai trß tham gia cña céng ®ång ng­êi d©n sèng kÒ rõng ®Ó qu¶n lý rõng cã hiÖu qu¶ h¬n

1. 1
Lêi nãi ®Çu
Trªn kh¾p thÕ giíi nh©n lo¹i ®ang ph¶i ®-¬ng ®Çu
víi sù suy tho¸i vÒ tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ m«i
tr-êng, trong ®ã cã n¹n ph¸ h¹i rõng, n¹n mÊt rõng
nhiÖt ®íi diÔn ra nghiªm träng, chÊt l-îng rõng vµ
tµi nguyªn ®a d¹ng sinh häc ë rõng bÞ suy gi¶m. HËu
qu¶ cña n¹n mÊt rõng vµ suy tho¸i rõng ®· lµm gia
t¨ng thiªn tai x¶y ra ë nhiÒu vïng lµm gi¶m kh¶ n¨ng
cung øng l©m s¶n tõ rõng, ¶nh h-ëng nhiÒu ®Õn sù
ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña c¸c quèc gia.
Trong thêi gian võa qua c¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn
nãi chung vµ ViÖt nam nãi riªng, tµi nguyªn rõng ®·
bÞ suy gi¶m nhiÒu c¶ vÒ sè l-îng còng nh- chÊt
l-îng. Nªn ®ang ph¶i ®-¬ng ®Çu víi c¸c vÊn ®Ò cã
tÝnh chÊt hai mÆt, ®ã lµ t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi vµ hËu
qu¶ cña n¹n suy tho¸i tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ m«i
tr-êng. ChÝnh v× vËy, c¸c chÝnh s¸ch vµ chiÕn l-îng
ph¸t triÓn cÇn ®-îc thiÕt kÕ vµ thùc thi nh»m c¶ hai
môc tiªu lµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo vµ c¶i thiÖn ®êi sèng
céng ®ång, vÖ sinh m«i tr-êng vµ sö dông c¸c tµi
nguyªn thiªn nhiªn. v× vËy, qu¶n lý b¶o vÖ vµ ph¸t
triÓn tµi nguyªn rõng ®ang lµ mét nhiÖm vô hÕt søc
cÊp b¸ch cña toµn d©n, còng nh- lµ cña c¸c c¬ quan
qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ n-íc tõ trung -¬ng ®Õn ®Þa
ph-¬ng. §Ó qu¶n lý b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng cã hiÖu
qu¶ cÇn ph¶i cã sù tham gia tÝch cùc cña nh©n d©n
®ang sinh sèng t¹i n¬i cã rõng.

2. 2
ViÖt nam cã 54 d©n téc kh¸c nhau, trong ®ã
kho¶ng 80% lµ ng-êi Kinh, cßn l¹i kho¶ng 14% lµ 53
d©n téc thiÓu sè. §a sè c¸c d©n téc thiÓu sè th-êng
sèng ë vïng rõng nói. Tõ l©u, cuéc sèng cña ng-êi
d©n ®Þa ph-¬ng nhÊt lµ cña ®ång bµo d©n téc Ýt ng-êi
®· g¾n bã víi rõng, c¶ vÒ mÆt vËt chÊt lÉn tinh
thÇn. Trong lÞch sö ph¸t triÓn cña m×nh nhiÒu céng
®ång d©n téc ®· nhËn thøc ®-îc lîi Ých cña rõng vµ
sù cÇn thiÕt ph¶i b¶o vÖ rõng, do ®ã ®· h×nh thµnh
nh÷ng lÖ tôc vÒ qu¶n lý rõng ®· h-íng dÉn, ®iÒu
chØnh c¸c quan hÖ cña con ng-êi vµ céng ®ång ®èi víi
rõng.
ChÝnh v× vËy, ®Ò tµi “Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng
cao hiÖu qu¶ qu¶n lý rõng céng ®ång ë ViÖt nam” nh»m
®ãng gãp vµo viÖc ph¸t triÓn LNC§- Mét h×nh thøc
qu¶n lý rõng ®ang tån t¹i vµ ph¸t triÓn ë ViÖt nam.
Ph¸t huy vai trß tham gia cña céng ®ång ng-êi d©n
sèng kÒ rõng ®Ó qu¶n lý rõng cã hiÖu qu¶ h¬n, bÒn
v÷ng h¬n, phï hîp víi nh÷ng xu h-íng qu¶n lý rõng
tiÕn bé cña ThÕ Giíi.
KÕt cÊu cña chuyªn ®Ò nh- sau: ngoµi phÇn môc lôc,
lêi nãi ®Çu, kÕt luËn vµ tµi liÖu tham kh¶o néi dung
nghiªn cøu cña ®Ò tµi gåm cã:
Ch-¬ng I: Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¶i n©ng cao
hiÖu qu¶ qu¶n lý rõng céng ®ång
Ch-¬ng II: thùc tr¹ng qu¶n lý rõng céng ®ång
Ch-¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao hiÖu
qu¶ qu¶n lý rõng céng ®ång

3. 3
§©y lµ ®Ò tµi réng, do tr×nh ®é, thêi gian,
kinh nghiÖm cña b¶n th©n cßn h¹n chÕ vµ nguån tµi
liÖu th«ng tin h¹n hÑp, chuyªn ®Ò nµy kh«ng tr¸nh
®-îc nh÷ng khiÕm khuyÕt. VËy kÝnh mong ®-îc sù gãp
ý, bæ sung cña thÇy c« gi¸o, b¹n bÌ vµ tÊt c¶ nh÷ng
ai quan t©m ®Õn ®Ò tµi nµy.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« gi¸o NguyÔn ThÞ Kim
Dung vµ chó Cao L©m Anh cïng c¸c thÇy c« gi¸o ®· tËn
t×nh h-íng dÉn em thùc tËp vµ hoµn thµnh ®Ò tµi nµy.
Ch-¬ng I
Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶
qu¶n lý rõng céng ®ång
I . Tµi nguyªn rõng vµ vai trß cña tµi nguyªn rõng trong s¶n
xuÊt vµ ®êi sèng
1. §Þnh nghÜa tµi nguyªn rõng
Tµi nguyªn rõng lµ nh÷ng yÕu tè cña tù nhiªn
thuéc vÒ rõng mµ con ng-êi cã thÓ khai th¸c, chÕ
biÕn vµ sö dông ®Ó t¹o ra c¸c s¶n phÈm vËt chÊt
2. Vai trß cña tµi nguyªn rõng trong s¶n xuÊt vµ ®êi
sèng
2.1. Rõng cã gi¸ trÞ vÒ mÆt kinh tÕ

4. 4
Rõng cho ta s¶n phÈm gç vµ vËt liÖu kiÕn tróc
quan träng ®Ó phôc vô trong s¶n xuÊt vµ ®êi sèng.
Ngoµi ra rõng cßn cã gi¸ trÞ s¶n phÈm ngoµi gçnh-
c¸c s¶n phÈm ®éng thùc vËt , thÞt thó rõng ,nh÷ng
c©y d-îc liÖu , nh÷ng lo¹i cá cã h-¬ng th¬m , dÇu
thùc vËt , vá c©y quý , hoa qu¶ cã gi¸ trÞ th-¬ng
m¹i. Nh÷ng s¶n phÈm nµy lµ nguån thu nhËp quan träng
cña nh÷ng ng-êi d©n n«ng th«n ë vïng rõng nói.
2.2. Rõng cã gi¸ trÞ b¶o vÖ m«i tr-êng
Rõng cã vai trß gi÷ n-íc , chèng xãi mßn , lôt
léi , ®iÒu hoµ khÝ hËu , chèng sù thiªu ®èt cña mÆt
trêi , t¹o ra m«i tr-êng sinh th¸i cho c¸c lo¹i ®«ng
thùc vËt kh¸c nhau.
Gi¸ trÞ cña viÖc b¶o vÖ m«i tr-êng rÊt quan träng
nh-ng khã ®Þnh l-îng h¬n gi¸ trÞ kinh tÕ . Hai mÆt
nµy th-êng cã m©u thuÉn víi nhau nh-ng ®Òu rÊt quan
träng trong s¶n xuÊt vµ ®êi sèng cña nh©n d©n.
Nguån tµi nguyªn rõng th-êng ®-îc ®¸nh gi¸ qua
c¸c chØ tiªu
- DiÖn tÝch cã rõng che phñ (triÖu ha).
- Tæng tr÷ l-îng gç rõng (triÖu m3).
- Tr÷ l-îng gç / ha cã rõng che phñ.
II. Sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý rõng céng
®ång.
1. Kh¸i niÖm vÒ qu¶n lý rõng céng ®ång
1.1. C¸c lo¹i h×nh céng ®ång
C¸c tæ chøc céng ®ång theo truyÒn thèng cña d©n
téc ViÖt Nam rÊt phong phó vµ ®a d¹ng. Chñ yÕu cã 2
lo¹i h×nh céng ®ång sau ®©y :

5. 5
* Céng ®ång d©n téc (s¾c téc ): HiÖn n-íc ta cã
54 s¾c téc . Víi mçi céng ®ång s¾c téc, ®Òu cã
nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng vÒ v¨n ho¸, tæ chøc x· héi,
tiÕng nãi, tËp qu¸n truyÒn thèng vµ hÖ thèng s¶n
xuÊt .
* Céng ®ång lµng, b¶n : HiÖn c¶ n-íc cã kho¶ng
50.000 lµng, b¶n tËp hîp l¹i trong kho¶ng gÇn 9.000
x· (®¬n vÞ hµnh chÝnh thÊp nhÊt ). Tõ xa x-a, mçi
lµng b¶n ®-îc coi lµ mét tæ chøc céng ®ång chÆt chÏ
vãi nh÷ng ®Æc ®iÓm rÊt riªng:
- Lµng, xãm ë miÒn xu«i lµ h×nh thøc céng ®ång
®-îc h×nh thµnh. trªn c¬ së cña ph-¬ng th-c canh t¸c
lóa n-íc, ®· cã nhiÒu thÓ chÕ tån t¹i l©u ®êi trong
x· héi n«nh th«n ViÖt Nam
- Th«n, b¶n ë miÒn nói lµ h×nh thøc céng ®ång
®-îc h×nh thµnh ë miÒn nói, trªn c¬ së quan hÖ s¾c
téc, vµ nÒn kinh tÕ tù nhiªn , tù cÊp tù tóc, cã
¶nh h-ëng s©u s¾c ®Õn viÖc qu¶n lý, b¶o vÖ, x©y dùng
vµ ph¸t triÓn rõng.
Ngoµi 2 h×nh thøc chñ yÕu kÓ trªn, cßn cã c¸c
lo¹i h×nh céng ®ång kh¸c nh-: céng ®ång t«n
gi¸o,céng ®ång hä téc, céng ®ång giíi tÝnh…Mét sè
lo¹i h×nh céng ®ång ®· ®-îc ph¸t triÓn thµnh nh÷ng
tæ chøc nh- c¸c ®oµn thÓ, cã môc tiªu vµ ®iÒu lÖ râ
rµng, ho¹t ®éng theo qui chÕ tæ chøc chÝnh trÞ x·
héi hay c¸c tæ chøc kinh tÕ. Mét sè ®oµn thÓ ®· tham
gia vµ cã nhiÒu ®ãng gãp cho viÖc ph¸t triÓn l©m
nghiÖp t¹i c¸c ®Þa ph-¬ng trong thêi gian qua nh-:
Héi n«ng d©n, ®oµn thanh niªn, häi phô n÷…

6. 6
1.2. Kh¸i niÖm vÒ qu¶n lý rõng céng ®ång
Qu¶n lý rõng céng ®ång lµ h×nh thøc qu¶n lý
truyÒn thèng ë c¸c khu vùc miÒn nói ViÖt Nam tõ
tr-íc ®©y. C¸c céng ®ång d©n téc ViÖt Nam víi c¸c
quy m« kh¸c nhau: Bé téc, dßng hä, th«n, b¶n…®· gi÷
mét vai trß quan träng võa lµ ng-êi qu¶n lý, b¶o vÖ
rõng, võa lµ ng-êi sö dông tµi nguyªn rõng mét c¸ch
hîp lý, theo qui -íc céng ®ång. §ång bµo d©n téc ®¨
sö dông nguån tµi nguyªn rõng ®Ó phôc vô cuéc sèng
cña hä: LÊy gç, tre, nøa lµm nhµ, lÊy cñi ®un, khai
th¸c song, m©y tre lµm ®å gia dông vµ s-u tÇm c¸c
lo¹i c©y thuèc ch÷a bÖnh theo kinh nghiÖm d©n gian
cæ truyÒn.
§Õn nay do nh÷ng thay ®æi vÒ mÆt thÓ chÕ vµ nhËn
thøc , cã 2 h×nh thøc qu¶n lý chÝnh, ®-îc nhµ n-íc
ViÖt Nam c«ng nhËn.
- Qu¶n lý rõng cña c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ chÝnh
trÞ x· héi ( l©m tr-êng , lùc l-îng vò trang, c«ng
ty l©m s¶n )
- Qu¶n lý rõng t- nh©n th«ng qua c¸c hé gia ®×nh
t- nh©n .
ThuËt ng÷ “qu¶n lý rõng céng ®ång” ®Çu tiªn ®·
®-îc FAO ®Þnh nghÜa mang néi dung bao trïm diÔn t¶
hµng lo¹t c¸c ho¹t ®éng g¾n ng-êi d©n víi rõng, c¸c
s¶n phÈm cña rõng vµ viÖc ph©n chia lîi Ých c¸c s¶n
phÈm nµy. Sau nµy cã nhiÒu n¬i, nhiÒu tæ chøc còng
®· cã nhiÒu ®Þnh nghÜa kh¸c nhau. Tõ néi dung cña
nh÷ng ®Þnh nghÜa dã th× qu¶n lý rõng céng ®ång ®-îc
thÓ hiÖn trªn 2 néi dung.

7. 7
* C¸c thµnh viªn cña céng ®ång cïng tham gia
qu¶n lý vµ kinh doanh nh÷ng khu rõng thuéc quyÒn sö
dông chung cña céng ®ång (®-îc nhµ n-íc giao hay
thuéc quyÒn së h÷u theo truyÒn thèng). Sù qu¶n lý
nµy mang ý nghÜa trùc tiÕp.
* Céng ®ång cïng tham gia qu¶n lý c¸c khu rõng
thuéc quyÒn së h÷u cña c¸c tæ chøc nhµ n-íc th«ng
qua c¸c hîp ®ång kho¸n. ViÖc tham gia qu¶n lý nú cã
quan hÖ trùc tiÕp ®Õn ®êi sèng céng ®ång nh- :t¹o
viÖc lµm,thu ho¹ch s¶n phÈm thu nhËp hoÆc h-ëng thô
nh÷ng lîi Ých kh«ng thÓ tÝnh to¸n cña rõng (nh- b¶o
vÖ nguån n­íc,tÝn ng­ìng,di tÝch…) Céng ®ång cã thÓ
tham gia qu¶n lý chung ®èi víi c¸c kho¶nh rõng ®-îc
giao riªng cho tõng hé gia ®×nh n»m trong céng ®ång
®Ó ®¹t ®-îc hiÖu qu¶ cao trong c«ng t¸c qu¶n lý. Sù
qu¶n lý nµy ®-îc coi lµ qu¶n lý gi¸n tiÕp
2. C¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn h×nh thøc qu¶n lý rõng
céng ®ång.
Cuéc sèng cña ng-êi d©n ë vïng rõng nói cã 5 nhu
cÇu c¬ b¶n cÇn ph¶i
gi¶i quyÕt lµ : L-¬ng thùc, chÊt ®èt, vËt liÖu x©y
dùng, b·i ch¨n th¶, tiÒn mÆt ®Ó mua s¾m mét sè hµng
tiªu dïng cÇn thiÕt. Tr-íc ®©y, trong ®iÒu kiÖn mËt
®é d©n sè cßn thÊp, nÒn kinh tÕ cßn dùa vµo tù
nhiªn, cã tÝnh chÊt tù cÊp tù tóc, quan hÖ céng ®ång
®· tån t¹i ë c¸c th«n b¶n miÒn nói cã tÝnh ®ång nhÊt
vµ ®¬n gi¶n, c¸c thµnh viªn cña céng ®ång ®Òu cã
quyÒn dùa vµo c¸c nguån tµi nguyªn trªn l·nh thæ cña
m×nh ®Ó tháa m·n c¸c nhu cÇu ®ã b»ng nh÷ng tôc lÖ vµ

8. 8
quy -íc cña céng ®ång , nªn kh«ng ph¸t sinh nhiÒu
m©u thuÉn gi÷a c¸c céng ®ång víi bªn ngoµi vÒ quyÒn
sö dông ®Êt l©m nghiÖp.
Theo thêi gian, quan hÖ céng ®ång ë miÒn nói ®·
cã nhiÒu thay ®æi trong nh÷ng bèi c¶nh lÞnh sö kh¸c
nhau nh-:
* Nhµ n-íc quy ®Þnh toµn bé rõng vµ ®Êt l©m
nghiÖp thuéc quyÒn së h÷u toµn d©n do Nhµ n-íc thèng
nhÊt qu¶n lý. Trong ph¸t triÓn l©m nghiÖp,Nhµ n-íc
®· bè trÝ nhiÒu tæ chøc ®Ó qu¶n lý c¸c khu rõng ®ã (
nh- KiÓm l©m, c¸c ban qu¶n lý rõng ®Æc dông, phßng
hé..). Theo quy ®Þnh cña c¸c chÝnh s¸ch vÒ quy
ho¹ch, quyÒn h¹n vµ lîi Ých cña céng ®ång ch-a ®-îc
®Ò cËp râ rµng, cßn chung chung trong khi ®ã th-êng
nhÊn m¹nh b¶o vÖ rõng lµ sù nghiÖp cña toµn d©n.
* Thµnh phÇn vµ c¬ cÊu cña c¸c céng ®ång d©n c-
ë miÒn nói ®· thay ®æi nhiÒu, nh- nhiÒu ®Çu d©n téc
c- tró trªn mét ®Þa bµn, tû lÖ d©n téc ®Þa bµn gi¶m
dÇn nªn vÒ mÆt t©m lý, ®· lµm cho c¸c céng ®ång d©n
c- b¶n ®Þa nhËn thÊy quyÒn h-ëng dông cña hä ®èi víi
rõng nh- bÞ t-íc ®o¹t. Nay giµ lµng chØ tr«ng coi vÒ
mÆt sinh ho¹tcd vµ lÔ héi cßn viÖc qu¶n lý mäi mÆt
®Òu do chÝnh quyÒn, c¸c ban phô tr¸ch. NhiÒu nhu cÇu
c¬ b¶n cña hä ®èi víi rõng trong ®iÒu kiÖn thu nhËp
cßn thÊp, kinh tÕ hµng ho¸ ch­a ph¸t triÓn… nÕu nh­
kh«ng cã nh÷ng khu rõng mµ mäi thµnh viªn trong céng
®ång ®Òu ®-îc h-ëng lîi, th× cã nhiÒu nhu cÇu trong
®êi sèng cña ng-êi d©n ë ®Þa ph-¬ng kh«ng ®¸p øng
®-îc.

9. 9
* Theo thãi quen truyÒn thèng,nh÷ng d©n téc sèng
gÇn rõng th-êng coi toµn bé c¬ së nguån tµi nguyªn
gåm : ®Êt, rõng, nguån n­íc, s«ng suèi… lµ cña hä,
nay giao kho¸n cho mçi hé mét diÖn tÝch ®Êt h¹n ®Þnh
th× viÖc sö dông ®Êt sai môc ®Ých lµ ®iÒu kh«ng thÓ
tr¸nh khái. Víi diÖn tÝch ®Êt h¹n hÑp(®Êt n«ng
nghiÖp trung b×nh ë Xu©n D-¬ng 0,65 ha/hé; ë HiÒn
L-¬ng 0,36 ha/hé) trong ®iÒu kiÖn ®Êt dèc vïng cao,
ph-¬ng th-c canh t¸c truyÒn thèng lµm cho ng-êi s©n
bì ngì, kh«ng biÕt lµm g× vµ lµm thÕ nµo ®Ó b¶o ®¶m
cuéc sèng, dÉn ssÕn t×nh tr¹ng cµng thiÕu ®ãi l-¬ng
thùc, buéc ph¶i sö dông ®¸t sai môc ®Ých.( dÊt l©m
nghiÖp ®Ó s¶n xuÊt n«ng nghiÖp..).
Trong t×nh h×nh lîi Ých cña céng ®ång ®èi víi
nh÷ng khu rõng ë xung quanh céng ®ång gÇn nh- kh«ng
cã g× hoÆc ch-a râ rµng th× thËt khã lßng vËn ®éng
hä tham gia b¶o vÖ rõng. Lµm râ quyÒn h-ëng dông cña
ng-êi céng ®ång d©n c- t¹i ®Þa ph-¬ng cã rõng lµ
tiÌn ®Ò c¬ b¶n ®Ó ph¸t triÓn l©m nghiÖp céng ®ång
trong thêi gian tíi.
Gi¶i ®¸p ®-îc lîi Ých tõ rõng ®em l¹i cho céng
®ång d©n c- t¹i ®Þa ph-¬ng trong qu¸ tr×nh ®¸p øng
c¸c nhu cÇu nãi trªn sÏ t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao ®êi
sèng cña ng-êi d©n ë c¸c vïng rõng nói, vµ sÏ gãp
phÇn tÝch cùc vµo viÖc b¶o vÖ rõng.
3. Sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý rõng
céng ®ång .
3.1. Sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý
rõng céng ®ång .

10. 10
Giao ®Êt l©m nghiÖp cho c¸c tæ chøc, hé gia ®×nh,
c¸ nh©n sö dông æn ®Þnh l©u dµi vµo môc ®Ých l©m
nghiÖp theo qui ho¹ch kÕ ho¹ch cña Nhµ n-íc lµ mét
chñ tr-¬ng, chÝnh s¸ch lín cña §¶ng vµ Nhµ n-íc,
nh»m g¾n lao ®éng víi ®èi t-îng lao ®éng t¹o thµnh
®éng lùc ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt N«ng - L©m - Ng-
nghiÖp æn ®Þnh t×nh h×nh kinh tÕ, x· héi an ninh
quèc phßng. ViÖc giao ®Êt giao rõng ®Õn hé gia ®×nh,
tæ chøc, c¸ nh©n víi mong muèn thiÕt lËp cho tÊt c¶
c¸c khu rõng cã chñ thùc sù võa lµ néi dung võa lµ
biÖn ph¸p hµng ®Çu ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt nh»m môc ®Ých
b¶o vÖ rõng hiÖn cã, ph¸t triÓn vèn rõng vµ thu hót
nh©n d©n tham gia qu¶n lý b¶o vÖ rõng. Giao ®Êt giao
rõng chÝnh lµ qu¸ tr×nh thiÕt lËp quyÒn sö dông vµ
quyÒn h-ëng dông ®Êt l©m nghiÖp. NÕu chØ chó ý ®Õn
quyÒn sö dông ®Êt l©m nghiÖp cña c¸c hé gia ®×nh mµ
kh«ng chó ý ®Õn quyÒn h-ëng dông rõng cña nh÷ng
ng-êi d©n ®Þa ph-¬ng th× chÝnh s¸ch giao ®Êt giao
rõng coi nh- kh«ng thµnh c«ng. Ng-êi d©n sÏ Ýt quan
t©m ®Õn b¶o vÖ rõng dÉn ®Õn rõng sÏ bÞ tµn ph¸.
Trong thùc tÕ cã khã kh¨n v× c¸c chÝnh s¸ch
khuyÕn khÝch vÒ quyÒn lîi vµ nghÜa vô ch-a ®Çy ®ñ vµ
cã tÝnh thuyÕt phôc ch-a cao-®Æc biÖt víi ®èi t-îng
nhËn lµ céng ®ång lµng b¶n, hé gia ®×nh c¸ nh©n, nªn
trªn thùc tÕ hÇu nh- kh«ng triÓn khai ®-îc..."
(TrÝch: B¸o c¸o kÕt qu¶ triÓn khai chÝnh s¸ch giao
®Êt l©m nghiÖp ngµy 19/7/1999 sè 217/BC-KL Chi côc
KiÓm l©m Phó Yªn) vµ nhiÒu c¸c b¸o c¸o kh¸c vÒ giao
®Êt giao rõng, thÊy thèng kª diÖn tÝch "rõng do kiÓm

11. 11
l©m qu¶n lý", thùc chÊt nh÷ng diÖn tÝch nµy phÇn lín
lµ kh«ng chia ®-îc cho c¸c hé gia ®×nh vµ ®-îc céng
®ång qu¶n lý vµ sö dông, nh-ng v× céng ®ång kh«ng
thuéc ®èi t-îng giao ®Êt giao rõng nªn kh«ng thÓ nãi
lµ giao cho céng ®ång ®-îc.
Nh-ng trong NghÞ ®Þnh sè 02/CP ngµy 15/1/1994 cña
ChÝnh phñ vÒ giao ®Êt l©m nghiÖp cho tæ chøc, hé gia
®×nh, c¸ nh©n sö dông æn ®Þnh, l©u dµi vµo môc ®Ých
l©m nghiÖp vµ c¸c th«ng t- h-íng dÉn thi hµnh nghÞ
®Þnh nµy cña c¸c Bé, liªn Bé th× rõng lµng, rõng b¶n
kh«ng cßn ®-îc ®Ò cËp râ rµng. Trong th«ng t- 06-
LN/KL ngµy 18/6/1994 cña Bé L©m nghiÖp h-íng dÉn thi
hµnh N§/02 ®iÒu 4 kho¶n 3 cã ®Ò cËp vÒ ®èi t-îng
®-îc giao ®Êt l©m nghiÖp: "Lµng, b¶n n¬i cßn cã tËp
tôc suy t«n giµ lµng, tr-ëng b¶n ®¹i diÖn cho c¸c
céng ®ång hoÆc c¸c dßng hä thuéc ®ång bµo c¸c d©n
téc thiÓu sè ë miÒn nói vïng cao." vµ ®iÒu 7 kho¶n 5
vÒ tæ chøc thùc hiÖn viÖc cÊp giÊy chøng nhËn QSD§"
®èi víi rõng lµng, rõng b¶n, rõng ®· cã chñ sö dông
tõ tr-íc ngµy ban hµnh LuËt B¶o vÖ vµ ph¸t triÓn
rõng nh-ng kh«ng ph¶i do c¬ quan Nhµ n-íc cã thÈm
quyÒn giao mµ kh«ng tr¸i víi c¸c luËt B¶o vÖ vµ ph¸t
triÓn rõng (1991) vµ LuËt ®Êt ®ai (1993) vµ kh«ng cã
c¸c tranh chÊp th× ®-îc xÐt c«ng nhËn lµ chñ rõng
hîp ph¸p vµ ®-îc cÊp giÊy chøng nhËn QSD§ l©m
nghiÖp..." thÕ nh-ng kh«ng ®-îc tæng côc ®Þa chÝnh
chÊp nhËn vµ tõ ®ã céng ®ång kh«ng ph¶i lµ ®èi t-îng
®-îc giao ®Êt giao rõng.

12. 12
Cho tíi nay c¸c céng ®ång hoÆc c¸c nhãm hé vÉn
ch-a ®-îc nhËn quyÒn sö dông dµi h¹n ®èi víi ®Êt
rõng. MÆc dï ë ViÖt Nam vÉn cã mét sè diÖn tÝch rõng
®ang ®-îc c¸c céng ®ång qu¶n lý nh- mét tµi s¶n
chung, thùc tiÔn nµy vÉn ch-a ®-îc Nhµ n-íc x¸c nhËn
vÒ mÆt ph¸p lý.
Nh÷ng m« h×nh nµy th-êng kh«ng tr¸i víi LuËt vµ
®Òu cã t¸c dông vµ ph¸t huy hiÖu qu¶ trong thùc tiÔn
nã phï hîp víi ®Æc ®iÓm d©n téc vµ nã lµ mét kiÓu
ng-êi d©n tham gia qu¶n lý rõng. Sù tån t¹i cña h×nh
thøc "tËp thÓ" qu¶n lý rõng kh«ng ph¶i do sù ¸p ®Æt
tõ trªn xuèng, mµ chÝnh lµ h×nh thµnh tõ nhu cÇu
thùc tiÔn ë c¸c c¬ së ®-îc ng-êi d©n chÊp nhËn. Nh-
vËy cã lÏ nã cã tÝnh hîp lý nµo ®ã cña h×nh thøc
qu¶n lý rõng céng ®ång, cã thÓ h×nh thøc nµy ®· kÕ
thõa, tËp qu¸n luËt tôc vÒ qu¶n lý tµi nguyªn thiªn
nhiªn cña ®ång bµo c¸c d©n téc sèng trªn vïng cao ®·
cã tõ l©u ®êi.
Trong lÞch sö x©y dùng vµ b¶o vÖ ®Êt n-íc, tÝnh
céng ®ång vµ nh÷ng quan hÖ céng ®ång cña d©n téc
ViÖt Nam lµ yÕu tè rÊt c¬ b¶n t¹o nªn c¬ së cña
nh÷ng thµnh qu¶ ®· ®¹t ®-îc trong c«ng cuéc b¶o vÖ
tµi nguyªn thiªn nhiªn, b¶o vÖ nÒn ®éc lËp, tù do vµ
sù toµn vÑn l·nh thæ cña ®Êt n-íc. N-íc ta bao gåm
54 céng ®ång d©n téc kh¸c nhau trong ®ã ng-êi kinh
chiÕm ®a sè (h¬n 85%). Cßn hÇu hÕt c¸c nhãm d©n téc
thiÓu sè víi kho¶ng 25 triÖu ng-êi lµ ®ang sinh sèng
ë c¸c vïng rõng vµ gÇn rõng. §êi sèng kinh tÕ x· héi
cña hä cã quan hÖ trùc tiÕp vµ g¾n chÆt víi rõng.

13. 13
ChÝnh v× vËy, vÊn ®Ò ph¸t huy vai trß tham gia cña
c¸c céng ®ång ng-ßi d©n sèng kÒ rõng ®Ó qu¶n lý
nguån tµi nguyªn nµy lµ vÊn ®Ò võa mang ý nghÜa ph¸t
huy truyÒn thèng d©n téc võa vã thÓ t¹o ra mét c¸ch
qu¶n lý rõng cã hiÖu qu¶ h¬n, bÒn v÷ng h¬n, phï hîp
víi nh÷ng xu h-íng qu¶n lý rõng tiÕn bé cña thÕ
giíi. Sù g¾n bã cña mét céng ®ång th-êng thÓ hiÖn
qua c¸c tôc lÖ, c¸c quy -íc thµnh v¨n b¶n hoÆc kh«ng
thµnh v¨n b¶n nhiÒu h¬n lµ thÓ hiÖn b»ng mét h×nh
thøc tæ chøc cña mét ph¸p nh©n kinh tÕ. Do ®ã, ®Ó
qu¶n lý tµi nguyªn rõng mét c¸ch hiÖu qu¶ vµ bÒn
v÷ng, kh«ng thÓ bá qua viÖc ph¸t huy vai trß cña
céng ®ång ng-êi d©n sèng gÇn rõng trong viÖc b¶o vÖ
vµ ph¸t triÓn rõng.
C¸c h×nh thøc qu¶n lý trùc tiÕp bëi céng ®ång
®· xuÊt hiÖn tõ l©u ®êi trong c¸c truyÒn thèng qu¶n
lý rõng cña c¸c nhãm d©n téc kh¸c nhau ë ViÖt Nam ,
thÓ hiÖn ë nh÷ng tôc lÖ gi÷ rõng, trång c©y, x©y
dùng h-¬ng -íc b¶o vÖ rõng, b¶o vÖ c©y cèi cña nhiÒu
lµng x·. Do cã nhiÒu thay ®æi vÒ mÆt thÓ chÕ x· héi
trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y( nh¸t lµ trong thêi kú c¶i
c¸ch ruéng ®Êt, tËp thÓ ho¸, hîp t¸c ho¸ n«ng nghiÖp
) nhµ n-íc ®· tiÕn hµnh c¬ chÕ qu¶n lý kÕ ho¹ch ho¸
tËp trung vµ ban hµnh chÝnh s¸ch chØ x¸c lËp 2 h×nh
thøc së h÷u chñ yÕu lµ: Nhµ n-íc vµ tËp thÓ. C¸c hîp
t¸c x· n«ng nghiÖp ®· ®-îc coi nh- lµ mét tæ chøc cã
nhiÖm vô qu¶n lý hµnh chÝnh ë cÊp lµng x· cña n«ng
th«n ViÖt Nam. ChÝnh trong c¸c thêi kú nµy, nhiÒu
h×nh thøc qu¶n lý rõng céng ®ång cã tÝnh chÊt truyÒn

14. 14
thèng cña c¸c nhãm d©n téc ®· bÞ lu mê vµ kh«ng ph¸t
triÓn ®-îc nh÷ng lîi thÕ cña nã trong viÖc qu¶n lý
nguån tµi nguyªn rõng t¹i n¬i sinh sèng cña hä.
MÆc dï ®· tr¶i qua thêi kú qu¶n lý theo m« h×nh
tËp thÓ ho¸, kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung trong mét thêi
kú rÊt dµi, nh-ng nh÷ng mÇm mèng vÒ qu¶n lý rõng
céng ®ång cã tÝnh chÊt truyÒn thèng vÉn tån
t¹i.Trong thêi kú “®æi míi”hiÖn nay, cïng víi sù
thay ®æi vÒ thÓ chÕ x· héi ë n«ng th«n ViÖt Nam, nhµ
n-íc ®· ®Ò ra ®-êng lèi x©y dùng nÒn kinh tÕ nhiÒu
thµnh phÇn vµ ban hµnh nhiÒu chÝnh s¸ch míi thu hót
sù tham gia cña nh©n d©nhiÖm vôµo sù nghiÖp qu¶n lý
rõng bÒn v÷ng vµ ph¸t triÓn l©m nghiÖp. ChÝnh trong
thêi kú ®æi míi nµy ë nhiÒu ®Þa ph-¬ng, quan hÖ céng
®ång trong x· héi ë n«ng th«n ®-îc kh«i phôc ph¸t
triÓn. NhiÒu ®Þa ph-¬ng c¸c céng ®ång ë n«ng th«n cã
nhiÒu kiÓu liªn kÕt kh¸c nhau ®Ó tham gia tù qu¶n
lý, kh«i phôc c¸c di tÝch lÞch sö, c¸c c«ng tr×nh cã
lîi Ých trùc tiÕp ®èi víi céng ®ång.
HiÖn nay, c¸c h×nh thøc l©m nghiÖp céng ®ång
truyÒn thèng vÉn cßn tån t¹i vµ qu¶n lý rõng céng
®ång lµ mét c¸ch tiÕp cËn míi nh-ng vÉn thõa h-ëng
®-îc nh÷ng nÐt tèt ®Ñp cña c¸c h×nh thøc qu¶n lý
rõng truyÒn thèng nµy. L©m nghiÖp céng ®ång ®ång
nghÜa víi l©m nghiÖp x· héi lµ thuËt ng÷ dïng ®Ó chØ
nh÷ng ho¹t ®éng cã liªn quan ®Õn mèi quan hÖ gi÷a
con ng-êi vµ c©y cèi, cßn qu¶n lý rõng céng ®ång ë
®©y ®-îc hiÓu lµ sù tham gia cña ng-êi d©n ®Þa
ph-¬ng, nhãm hé hay tõng hé gia ®×nh trong qu¶n lý

15. 15
b¶o vÖ vµ sö dông ®Êt rõng. (céng ®ång ë ®©y bao gåm
lµ phÇn lín toµn bé d©n b¶n). ë nhiÒu n-íc l©m
nghiÖp céng ®ång ®-îc nh×n nhËn nh- lµ mét ph-¬ng
ph¸p, hay mét ch-¬ng tr×nh trong ®ã chÝnh quyÒn ®Þa
ph-¬ng liªn kÕt víi ng-êi d©n ®Þa ph-¬ng tham gia
vµo b¶o vÖ rõng, th«ng th-êng tËp trung vµo viÖc
khuyÕn khÝch vµ gi¸o dôc. Nãi c¸ch kh¸c l©m nghiÖp
céng ®ång ®· ®-îc sö dông nh- lµ mét c«ng cô ®Ó ®¹t
®-îc môc tiªu b¶o tån. Trong nh÷ng tr-êng hîp nh-
vËy sù thµnh c«ng cña l©m nghiÖp céng ®ång th-êng bÞ
giíi h¹n bëi ch-¬ng tr×nh ph¶n ¸nh -u tiªn cña ChÝnh
phñ vµ c¬ quan l©m nghiÖp ®Þa ph-¬ng h¬n lµ sù -u
tiªn vµ sù quan t©m cña ng-êi d©n n«ng th«n.
Nghiªn cøu c¸c m« h×nh ®ã lµ cÇn thiÕt ®Ó tõ ®ã
t×m ra xu h-íng ph¸t triÓn vµ ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p
vµ chÝnh s¸ch nh»m thóc ®Èy ph¸t triÓn qu¶n lý rõng
céng ®ång ë ViÖt Nam trong giai ®o¹n míi.
3.2. ¦u ®iÓm cña qu¶n lý rõng céng ®ång
* C¸c céng ®ång cã thÓ b¶o vÖ rõng hiÖu qu¶ h¬n
c¸c hé gia ®×nh(t¹i c¸c ®iÓm nghiªn cøu cho thÊy
nh÷ng diÖn tÝch rõng do céng ®ång hiÖn ®ang qu¶n lý
®Òu kh«ng muèn chia cho hé gia ®×nh, v× ®a phÇn c¸c
khu rõng nµy ®Òu n»m ë nh÷ng n¬i xa th«n b¶n, khi
x¶y ra vô viÖc vi ph¹m vµo rõng th× hé gia ®×nh
kh«ng thÓ gi¶i quyÕt mµ gi¶i quyÕt ë cÊp th«n b¶ncã
hiÖu lùc h¬n, khi x¶y ra löa rõng th«n b¶n cã thÓ
huy ®éng toµn thÓ c¸c thµnh viªn trong céng ®ång).
Vµ ®©y lµ ph-¬ng ph¸p qu¶n lý rõng hiÖu qu¶ vÒ mÆt

16. 16
chi phÝ,( Ýt ®ßi hái ®Çu t- tõ ChÝnh phñ) ®-îc mäi
ng-êi chÊp nh¹n vµ mang tÝnh m«i tr-êng cao.
* Tæ chøc céng ®ång th«n b¶n ë ®Þa ph-¬ng rÊt
chÆt chÏ, tr-ëng th«n ®-îc bÇu ra mét c¸ch d©n chñ
vµ ®-îc nhËn tiÒn trî cÊp cña Nhµ n-íc. PhÇn lín c¸c
céng ®ång dÒu cã h-¬ng -íc néi bé ( viÕt thµnh v¨n
vµ kh«ng thµnh v¨n) vµ cã hiÖu lùc rÊt cao, thÓ hiÖn
mèi quan hÖ rµng buéc vÒ mÆt x· héi cña c¸c thµnh
viªn trong céng ®ång mét c¸ch chÆt chÏ. C¬ chÕ
th-ëng ph¹t theo h-¬ng -íc cña céng ®ång á ra rÊt
cã hiÖu lùc.
*Qu¶n lý rõng céng ®ång ®Êp øng nhu cÇu b¶o vÖ
nguån n-íc cho sinh ho¹t vµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp;
phßng hé m«i tr-êng vµ tÝn ng-ìng;cho gç sö dông vµo
viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng c«ng céng( tr-êng häc,
tr¹m x¸) còng nh- cung cÊp n«ng s¶n phô gãp phÇn
n©ng cao ®êi sèng cho ng-êi d©n trong céng ®ång.
Ng-êi d©n trong céng ®ång rÔ rµng ®æi c«ng cho nhau
trong qu¶n lý, ®ång thêi trao ®æi kinh nghiÖm trong
s¶n xuÊt.
III. T¸c ®éng cña c¸c chÝnh s¸ch nhµ n-íc ®Õn qu¶n lý rõng
céng ®ång.
1. ChÝnh s¸ch ®Êt ®ai
X¸c lËp mèi quan hÖ ph¸p lý gi÷a quyÒn së h÷u,
quyÒn sö dông vµ quyÒn qu¶n lý ®Êt ®ai.
- §iÒu1, LuËt ®Êt ®ai söa ®æi (02/12/1999) ghi
râ ;“Nhµ n­íc giao ®Êt cho c¸c tæ chøc, hé gia ®×nh
vµ c¸ nh©n sö dông æn ®Þnh l©u d¸i d-íi h×nh thøc

17. 17
giao ®Êt kh«ng thu tiÒn sö dông ®Êt vµ giao ®Êt cã
thu tiÒn sö dông ®Êt.”
- NghÞ ®Þnh 163/CP ngµy 16/11/1999 cña ChÝnh phñ
vÒ giao ®Êt, cho thuª ®Êt l©m nghiÖp quy ®Þnh râ:
Nhµ n-íc giao ®Êt, cho thuª ®Êt l©m nghiÖp cho c¸c
tæ chøc, hé gia ®×nh, c¸ nh©n. H¹n møc ®Êt l©m
nghiÖp dïng vµo môc ®Ých s¶n xuÊt giao cho hé gia
®×nh kh«ng qu¸ 30 ha víi thêi h¹n 50 n¨m:H¹n møc ®Êt
l©m nghiÖp giao cho tæ chøc theo dù ¸n ®-îc c¬ quan
nhµ n-íc cã thÈm quyÒn phª duyÖt. Thêi h¹n cho thuª
®Êt l©m nghiÖp kh«ng qu¸ 50 n¨m ( trõ tr-êng hîp ®Æc
biÖt ).
Nh- vËy, theo c¸c v¨n b¶n trªn, Nhµ n-íc thùc
hiÖn giao, cho thuª ®Êt l©m nghiÖp cho c¸c tæ chøc,
hé gia ®×nh, c¸ nh©n. Kh¸i niÖm “tæ chøc” ®­îc quy
®Þnh bëi LuËt d©n sù(1995). Theo ®ã, céng ®ång d©n
c- th«n b¶n ch-a ®-îc thõa nhËn lµ mét tæ chøc cã t-
c¸ch ph¸p nh©n, nªn kh«ng ®-îc coi lµ ®èi t-îng ®-îc
nhµ n-íc giao ®Êt, giao rõng.
Tuy nhiªn trong thùc tiÔn qu¶n lý tµi nguyªn
rõng ngµy nay, yªu cÇu cÇn nhËn thøc l¹i vÞ trÝ vµ
vai trß cña céng ®ång d©n c- th«n b¶n ®Ó xem xÐt l¹i
céng ®ång d©n c- cã ®¸p øng ®-îc nh÷ng nhu cÇu cña
mét ®èi t-îng ®-îc giao ®Êt, giao rõng hay kh«ng?.
Theo sè liÖu thèng kª cña Tæng côc §Þa ChÝnh, toµn
quèc cßn kho¶ng1,7 triÖu ha ®Êt cã rõng vµ kho¶ng 5
triÖu ha ®Êt trèng ch-a ®-îc giao cho c¸c chñ qu¶n
lý cô thÓ. Trong nh÷ng n¨m tíi, Nhµ n-íc sÏ giao
tiÕp ®Êt l©m nghiÖp ( ®Êt cã rõng vµ ®Êt kh«ng cã

18. 18
rõng ) cho c¸c tæ chøc, hé gia ®×nh, c¸ nh©n. Tuy
nhiªn cßn cã mét phÇn diÖn tÝch rõng ph©n bè xa khu
d©n c-, ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh phøc t¹p mµ c¸c tæ chøc
hay hé gia ®×nh kh«ng cã kh¶ n¨ng qu¶n lý.
Mét sè ®Þa ph-¬ng vïng miÒn nói céng ®ång d©n
c- hiÖn ®ang qu¶n lý nh÷ng diÖn tÝch rõng nhÊt ®Þnh
thuéc c¸c lo¹i rõng sau ®©y:
+ Rõng lµng, rõng b¶n tån t¹i cïng víi sù sinh
tån cña céng ®ång d©n téc miÒn nói, hiÖn nay vÉn
®-îc c¸c céng ®ång qu¶n lý. §ã lµ c¸c lo¹i rõng
cÊm, rõng ®Çu nguån, rõng thiªng,nghÜa ®Þa...trong
ph¹m vi ranh giíi cña th«n.
+Rõng tr-íc ®©y thuéc tµi s¶n cña c¸c hîp t¸c
x·. Nay c¸c hîp t¸c x· nµy ®· gi¶i thÓ nªn céng ®ång
d©n c- cña th«n b¶n ®ã ®· tù tæ chøc qu¶n lý b¶o vÖ
sö dông vµo c¸c môc ®Ých chung.
ViÖc quy ®Þnh céng ®ång d©n c- lµng, b¶n kh«ng
ph¶i lµ ®èi t-îng giao ®Êt, giao rõng ®· kh«ng ph¶n
¸nh ®óng thùc tr¹ng vµ yªu cÇu ®ßi háicña thùc tiÔn
qu¶n lý tµi nguyªn rõng hiÖn nay ë n-íc ta.
§Ó lµm s¸ng tá khÝa c¹nh ph¸p lý cña viÖc giao ®Êt
giao rõng cho céng ®ång d©n c- hiÖn nay, th× cÇn
ph¶i ph©n biÖt râ 2 kh¸i niÖm giao ®Êt cho céng ®ång
vµ giao rõng cho céng ®ång lµ 2 kh¸i niÖm hoµn toµn
kh¸c nhau. Theo LuËt b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng
(1991), ®Êt l©m nghiÖp bao gåm ®Êt cã rõng vµ ®Êt
kh«ng cã rõng ®-îc quy ho¹ch ®Ó trång rõng. Nh- vËy,
rõng ®-îc coi lµ tµi s¶n g¾n liÒn trªn ®Êt l©m
nghiÖp. QuyÒn qu¶n lý, sö dông rõng lµ 2 ph¹m trï

19. 19
kh¸c nhau . XÐt vÒ khÝa c¹nh ph¸p lý, giao rõng cho
céng ®ång d©n c- chÝnh lµ giao quyÒn qu¶n lý, sö
dông tµi s¶n g¾n liÒn trªn ®Êt l©m nghiÖp. Céng ®ång
d©n c- chØ cã quyÒn qu¶n lý, b¶o vÖ, ph¸t triÓn vµ
sö dông rõng phôc vô vµo lîi Ých chung cho céng
®ång. Cßn quyÒn sö dông ®Êt l©m nghiÖp mµ trªn ®ã cã
rõng vÉn thuéc vÒ nhµ n-íc (theo quyÕt ®Þnh
245/TTg(1998) cña Thñ t-íng ChÝnh phñ vÒ qu¶n lý nhµ
n-íc vÒ rõng vµ ®Êt l©m nghiÖp, quyÒn qu¶n lý ®Êt
l©m nghiÖp ®ã thuéc vÒ UBND x· së t¹i ). Nh- vËy,
viÖc giao rõng cho céng ®ång lµng b¶n qu¶n lý b¶o vÖ
vµ ph¸t triÓn hoµn toµn kh«ng tr¸i ng-îc víi quy
®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hµnh vÒ qu¶n lý ®Êt ®ai.
2.ChÝnh s¸ch ®Çu t-
QuyÕt ®Þnh 661/TTg ngµy 29/7/1998 cña Thñ t-íng
ChÝnh phñ vÒ môc tiªu, nhiÖm vô,chÝnh s¸ch vµ tæ
chøc thùc hiÖn dù ¸n trång míi 5 triÖu ha rõng quy
®Þnh râ vÒ chÝnh s¸ch ®Çu t- cña nhµ n-íc cho c«ng
t¸c b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng cña n-íc ta hiÖn nay
nh- sau:
2.1. §èi víi rõng phßng hé vµ rõng ®Æc dông.
Vèn ®Çu t- cña nhµ n-íc tiÕp tôc dµnh cho ho¹t
®éng kho¸n b¶o vÖ rõng ®Æc dông, rõng phßng hé rÊt
xung yÕu vµ xung yÕu. Ng-êi nhËn kho¸n ®-îc h-ëng
tiÒn c«ng b¶o vÖ lµ 50.000 ®/ha/n¨m. Thêi gian nhËn
kho¸n b¶o vÖ kh«ng qu¸ 5 n¨m. TiÒn c«ng nhËn kho¸n
khoanh nu«i t¸i sinh kÕt hîp trång bæ xung kh«ng qu¸
1 triÖu ®/ha víi thêi h¹n kh«ng qu¸ 6 n¨m. Nhµ
n-íc hç trî b×nh qu©n 2 triÖu ®/ha cho c¸c tæ

20. 20
chøc, hé gia ®×nh tù bá vèn trång rõng s¶n xuÊt lµ
c¸c lo¹i c©y gç ®Æc biÖt quý hiÕm cã chu kú trªn 30
n¨m. SuÊt ®Çu t- hç trî trång rõng phßng hé rÊt
xung yÕu vµ xung yÕu lµ 2,5 triÖu ®/ha.
2.2. §èi víi rõng s¶n xuÊt
LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t- trong n-íc söa ®æi
(29/5/1998) vµ c¸c v¨n b¶n d-íi luËt quy ®Þnh râ:
c¸c ho¹t ®éng ®Çu t- vµo c¸c lÜnh vùc sau ®©y ®-îc
xÕp vµo danh môc A(danh môc ®-îc h-ëng -u ®·i ®Çu
t-) gåm: trång rõng, khoanh nu«i t¸i sinh rõng;
trång c©y l©u n¨m trªn ®Êt hoang ho¸, ®åi nói träc,
ho¹t ®éng chÕ biÕn l©m s¶n, dÞch vô kü thuËt trùc
tiÕp phôc vô l©m nghiÖp, c¸c ngµnh nghÒ truyÒn thèng
(m©y, tre, tróc, mü nghÖ). Ho¹t ®éng trång rõng,
khoanh nu«i t¸i sinh rõng ®-îc thùc hiÖn t¹i c¸c ®Þa
bµn miÒn nói, h¶i ®¶o, vïng khã kh¨n thuéc c¸c danh
môc B,danh môc C còng ®-îc h-ëng chÕ ®é -u ®·i. Nh-
vËy, xÐt c¶ 2 tiªu chÝ th× hÇu hÕt c¸c ho¹t ®éng ®Çu
t- vµo lÜnh vùu trång, b¶o vÖ, khoanh nu«i t¸i sinh
rõng ®Òu ®-îc h-ëng c¸c ®iÒu kiÖn -u ®·i vÒ ngµnh
nghÒ vµ -u ®·i vÒ ®Þa bµn bµo gåm:
- §-îc gi¶m 50% tiÒn sö dông ®Êt trong tr-êng
hîp ®-îc giao ®Êt ph¶i tr¶ tiÒn sö dông ®Êt, hoÆc
®-îc miÔn tõ 3 n¨m ®Õn 6 n¨m tiÒn thuª ®Êt.
- §-îc h-ëng thuÕ suÊt thuÕ thu nhËp doanh
nghiÖp 25%
- C¸c dù ¸n trång rõng, khoanh nu«i t¸i sinh
rõng, trång c©y l©u n¨m tr©n ®Êt hoang ho¸, ®åi nói

21. 21
träc ®-îc miÔn thuÕ sö dông ®Êt trong suèt thêi h¹n
thùc hiÖn dù ¸n..
V¨n b¶n nµy quy ®Þnh réng r·i ®ãi tuîng ®-îc
h-ëng -u ®·i ®Çu t- nh-: hîp t¸c x·, doanh nghiÖp
cña c¸c tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi, héi nghÒ nghiÖp,
nhãm kinh doanh.. Tuy nhiªn céng ®ång d©n c- lµng
b¶n l¹i kh«ng thuéc ®èi t-îng ®iÒu chØnh cña v¨n b¶n
nµy. ChÝnh do sù quy ®Þnh nµy dÉn ®Õn gÇn 1 v¹n ha
rõng tù nhiªn, trong ®ã cã rõng lµng, rõng b¶n tån
t¹i l©u ®êi, rõng ®-îc h×nh thµnh tõ chÝnh s¸ch giao
®Êt giao rõng (huyÖn giao cho th«n b¶n) trong vµi
n¨m gÇn ®©y, rõng do hîp t¸c x· ®Ó l¹i nh-ng hÇu nh-
kh«ng cã sù hç trî ®Çu t- cña nhµ n-íc. Céng ®ång
ph¶i tù tæ chøc qu¶n lý rõng vµ khai th¸c lîi Ých tõ
rõng ®Ó chi phÝ cho viÖc qu¶n lý.
3. ChÝnh s¸ch tÝn dông liªn quan ®Õn l©m nghiÖp
3.1.TÝn dông -u ®·i ®Çu t- cña nhµ n-íc
- Cho vay ®Çu t- : C¸c dù ¸n x©y dùng c¬ së chÕ
biÕn l©m s¶n, trång rõng, khoanh nu«i t¸i sinh rõng,
trång rõngång c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy, c©y ¨n qu¶
®-îc vay vèn víi thêi h¹n tèi ®a lµ 10 n¨m . L·i
suÊt tiÒn vay n¨m 2000 lµ 7%/n¨m.
- QuyÕt ®Þnh sè 132/TTg cña ChÝnh phñ vÒ mét sè
chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn ngµnh nghÒ n«ng
th«n ®· quy ®Þnh c¸c ngµnh nghÒ n«ng th«n sau ®ay
®-îc h-ëng -u ®·i ®Çu t- theo luËt khuyÕn khÝch ®Çu
t- trong n-íc:
+ ChÕ biÕn, b¶o qu¶n l©m s¶n.

22. 22
+ S¶n xuÊt ®å gç, m©y tre ®an, s¶n xuÊt hµng thñ
c«nh mü nghÖ.
3.2. TÝn dông th-¬ng m¹i liªn quan ®Õn l©m nghiÖp
QuyÕt ®Þnh 67/TTg ngµy 30/3/1999 cña thñ t-íng
chÝnh phñ vÒ mét sè chÝnh s¸ch tÝn dông ng©n hµng
phôc vô ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n vµ quyÕt
®Þnh sè 148/TTg ngµy 7/7/1999 vÒ söa ®æi, bæ xung
quyÕt ®Þnh trªn ®· quy ®Þnh viÖc ¸p dông cho vay víi
l·i xuÊt th-¬ng m¹i ®èi víi c¸c ho¹t ®éng nh-: Tiªu
thô, chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu l©m s¶n vµ tiÓu thñ c«ng
nghiÖp, ngµnh nghÒ vµ dÞch vô ë n«ng th«n. §èi víi
hé gia ®×nh s¶n xuÊt n«ng, l©m nghiÖp, ng©n hµng cho
vay ®Õn 10 triÖu ®ång theo l·i su¸t th«ng th-êng,
ng-êi vay kh«ng ph¶i thÕ chÊp tµi s¶n chØ nép kÌm
theo ®¬n xin vay cã x¸c nhËn cña UBND x·, ph-êng,
thÞ trÊn vÒ diÖn tÝch ®Êt ®ang sö dông,kh«ng cã
tranh trÊp. §èi víi hé gia ®×nh lµm kinh tÕ trang
tr¹i, kinh tÕ hµng ho¸, ng©n hµng cho vay trªn 10
triÖu ®ång, ng-êi vay ph¶i thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh
b¶o ®¶m tiÒn vay ng©n hµng. §èi víi hîp t¸c x· s¶n
xuÊt, kinh doanh, tuú tõng tr-êng hîp cô thÓ c¸c tæ
chøc tÝn dông ¸p dông mét trong c¸c h×nh thøc sau.
- Thùc hiÖn b¶o ®¶m tiÒn vay theo quy ®Þnh cña
ng©n hµng.
- §-îc lÊy tµi s¶n cña c¸c thµnh viªn Ban qu¶n
lý lµm b¶o ®¶m tiÒn vay.

23. 23
- §-îc lÊy tµi s¶n h×nh thµnh tõ vèn vay lµm b¶o
®¶m tiÒn vay nh-ng møc cho vay tèi ®a b»ng vèn tù cã
cña hîp t¸c x·.
Nh- vËy theo c¸c v¨n b¶n nµy, c¸c ho¹t ®éng
trång rõng, b¶o vÖ, khoanh nu«i t¸i sinh rõng sÏ
®-îc h-ëng -u ®·i ®Çu t- vay vèn. Nh-ng do quy ®Þnh
®èi t-îng ®-îc vay ph¶i lµ c¸c tæ chøc hoÆc hé gia
®×nh cho nªn ®èi tuîng céng ®ång d©n c- th«n b¶n
tham gia trång rõng, khoanh nu«i t¸i sinh, b¶o vÖ
l¹i kh«ng ®-îc vay vèn víi l·i suÊt -u ®·i vµ l·i
suÊt th«ng th-êng.ChØ cã mét sè lo¹i h×nh tæ chøc
mang tÝnh céng ®ång cÊp lµng b¶n ®-îc vay vèn nh- :
tæ s¶n xuÊt, nhãm hîp t¸c, hîp t¸c x·, Héi cùu chiÕn
binh….
4. ChÝnh s¸ch khai th¸c sö dông rõng vµ h-ëng lîi tõ
rõng
* C¨n cø quyÕt ®Þnh 08/TTg ngµy 11/1/2001 cña
thñ t-íng chÝnh phñ vÒ quy chÕ qu¶n lý 3 lo¹i rõng
®· quy ®Þnh viÖc khai th¸c sö dông s¶n phÈm tõ rõng
cô thÓ nh- sau.
- §èi víi rõng ®Æc dông : chØ cÇn tËn thu gç
(gç ®· chÕt ®øng, chÕt ®æ..) ë c¸c khu rõng v¨n ho¸-
lÞch sö – m«i tr-êng. Ngoµi ra c¸c ban qu¶n lý khu
rõng ®Æc dông ®-îc tù tæ chøc hoÆc cho c¸c tæ chøc
kh¸c, c¸c hé gia ®×nh vµ c¸ nh©n thuª hay kho¸n ®Ó
kinh doanh dÞch vô, du lich sinh th¸i.
- §èi víi rõng phßng hé vµ rõng tù nhiªn: ®-îc
phÐp khai th¸c tËn dông c©y ®æ gÉy, c©y s©u bÖnh.

24. 24
N¬i cã mËt ®é c©y qu¸ dÇy ®-îc phÐp khai th¸c tØa
víi c-êng ®é kh«ng qu¸ 20%. Rõng tre nøa khi ®· ®¹t
yªu cÇu phßng hé (cã ®é che phñ trªn 80%) ®-îc phÐp
khai th¸c víi c-êng ®é tèi ®a 30% vµ ®-îc khai
th¸c m¨ng.
- §èi víi rõng phßng hé vµ rõng trång : Rõng
phßng hé do nhµ n-íc ®Çu t- g©y trång ®-îc phÐp khai
th¸c c¸c lo¹i c©y phï hîp vµ tØa th-a khi rõng trång
cã mËt ®é lín h¬n mËt ®é quy ®Þnh víi c-êng dé khai
th¸c kh«ng qu¸ 20% vµ ph¶i ®¶m b¶o rõng cã ®é che
phñ trªn 60% sau khi tØa th-a. Khi c©y trång chÝnh
®¹t tiªu chuÈn khai th¸c, ®-îc phÐp khai th¸c chän
víi c-êng ®é kh«ng qu¸ 20%.Rõng do ban qu¶n lý hay
chñ hé nhËn kho¸n tù ®Çu t- g©y trång, khi rõng ®¹t
tuæi khai th¸c, mçi n¨m ®-îc phÐp khai th¸c tèi ®a
1/10 diÖn tÝch do chñ rõng g©y trång thµnh rõng.
- §èi víi rõng s¶n xuÊt vµ rõng tù nhiªn: §-îc
khai th¸c tËn dông trong qu¸ tr×nh nu«i d-ìng lµm
giµu vµ tØa th-a rõng. §-îc khai th¸c tËn dông c©y
chÕt ®øng, tËn thu gç n»m ...§-îc khai th¸c s¶n phÈm
chÝnh lµ gç vµ c¸c l©m s¶n kh¸c theo ph-¬ng ¸n ®iÒu
chÕ rõng hoÆc kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh rõng ®-îc
cÊp thÈm quyÒn phª duyÖt.
* C¨n cø quyÕt ®Þnh 661/TTg cña Thñ t-íng CÝnh
phñ vÒ môc tiªu, nhiÖm vô, chÝnh s¸ch vµ tæ chøc
thùc hiÖn dù ¸n trång míi 5 triÖu ha rõng quy ®Þnh:
§èi víi hé nhËn kho¸n b¶o vÖ khoanh nu«i t¸i sinh
rõng ®Æc dông ®-îc h-ëng tiÒn c«ng kho¸n theo quy
®Þnh hiÖn hµnh. Ngoµi ra, hé nhËn kho¸n cßn ®-îc

25. 25
h--áng c¸c s¶n phÈm tØa th-a; khai th¸c cñi; l©m
s¶n phô d-íi t¸n rõng.
C¸c chÝnh s¸ch h-ëng lîi trªn ¸p dông cho tæ
chøc, hé gia ®×nh, c¸ nh©n ®-îc giao, kho¸n rõng vµ
®Êt l©m nghiÖp. Nh÷ng n¬i céng ®ång d©n c- lµng b¶n
kh«ng ®-îc giao kho¸n rõng vµ ®Êt l©m nghiÖp th×
kh«ng ®-îc coi lµ mét ®èi t-îng ®-îc h-ëng lîi theo
chÝnh s¸ch trªn. Tuy nhiªn trªn thùc tÕ, nh÷ng khu
rõng tù nhiªn do céng ®ång d©n c- tù qu¶n lý (mÆc
dï ch-a ®-îc ph¸p luËt thõa nhËn ) c¸c céng ®ång
th-êng x©y dùng h-¬ng -íc néi bé cã nh÷ng ®iÒu
kho¶n quy ®Þnh vÒ qu¶n lý b¶o vÖ rõng vµ c¸c quy
®Þnh quyÒn h-ëng lîi c¸c s¶n phÈm tõ rõng nh-: khai
th¸c gç phôc vô nhu cÇu céng ®ång, ng-êi d©n trong
lµng b¶n ®-îc khai th¸c c¸c lo¹i l©m s¶n ngoµi gç.
5.ChÝnh s¸ch l-u th«ng vµ tiªu thô l©m s¶n
QuyÕt ®Þnh 661/TTg ngµy 29/7/1998 cña thñ t-íng
chÝnh phñ quy ®Þnh :mäi s¶n phÈm khai th¸c tõ rõng
trång tre, nøa vµ l©m s¶n phô khai th¸c tõ rõng tù
nhiªn ®-îc tù do l-u th«ng trªn thÞ truêng. Gç vµ
l©m s¶n khai th¸c tõ rõng tù nhiªn t¸i sinh thuéc
rõng s¶n xuÊt cña c¸c chñ rõng lµ hé gia ®×nh vµ c¸
nh©n, ®-îc tù do l-u th«ng trªn thÞ tr-êng. Nh- vËy
chÝnh s¸ch nµy kh«ng quy ®Þnh gç vµ l©m s¶n khai
th¸c tõ rõng céng ®ång ®-îc l-u th«ng nh- thÕ nµo.
tuy nhiªn, ë mét sè n¬i, gç vµ l©m s¶n khai th¸c tõ
rõng céng ®ång ®-îc tù do l-u th«ng nh- gç vµ l©m
s¶n cña c¸c tæ chøc kh¸c.
6. ThuÕ tµi nguyªn

26. 26
- Ph¸p lÖnh ThuÕ tµi nguyªn söa ®æi 928/4/1998)
quy ®Þnh: c¸c tæ chøc c¸ nh©n thuéc mäi thµnh phÇn
kinh tÕ cã tiÕn hµnh khai th¸c tµi nguyªn thiªn
nhiªn ph¶i nép ThuÕ tµi nguyªn. Møc ThuÕ suÊt ®èi
víi c¸c lo¹i gç tõ 15%®Õn 40%;cñi 5%, nøa 10%…
- QuyÕt ®Þnh 661/TTg cña Thñ tuíng ChÝnh phñ quy
®Þnh:miÔn ThuÕ tµi nguyªn ®èi víi l©m s¶n khai th¸c
tõ rõng s¶n xuÊt lµ rõng tù nhiªn ®-îc phôc håi b»ng
biÖn ph¸p khoanh nu«i t¸i sinh. MiÔn ThuÕ bu«n
chuyÕn ®èi víi l©m s¶n thu gom hîp ph¸p tõ rõng
trång vµ l©m s¶n ngoµi gç khai th¸c tõ rõng tù nhiªn
.
Nh- vËy theo v¨n b¶n nµy, bÊt cø ai khi khai
th¸c gç vµ l©m s¶n kh¸c tõ rõng tù nhiªn ®Òu ph¶i
nép thuÕ tµi nguyªn.Trªn thùc tÕ, céng ®ång khai
th¸c gç vµ l©m s¶n kh¸c tõ rõng céng ®ång còng ph¶i
nép ThuÕ tµi nguyªn , vµ sè tiÒn nµy ®-îc bæ sung
vµo ng©n c¸ch x·.
Ch-¬ng II
thùc tr¹ng qu¶n lý rõng céng ®ång
I. Bèi c¶nh l©m nghiÖp ViÖt Nam
1. T×nh h×nh ph¸t triÓn l©m nghiÖp ViÖt Nam
vµ gia dông, gi÷ nguån n-íc ¨n cho c¸c hé gia
®×nh trong th«n.
Ma tai lieu : 600196

27. 27
Tai day du luan van theo
2 cach :
- Link tai duoi binh
luan .
- Nhan tin zalo
0932091562