Vấn đề giới trong lãnh vực cấp hước và vệ sinh nông thôn

1. Lêi C¶M ¥N
Chóng t«i xin tr©n träng c¸m ¬n c¸c c¸n bé tØnh, huyÖn, x·
vµ th«n, xãm tØnh Hµ TÜnh vµ Nam §Þnh, nh÷ng ng-êi ®· dµnh
thêi gian chia sÎ kinh nghiÖm, hiÓu biÕt cïng chóng t«i vÒ c¸c
vÊn ®Ò giíi trong lÜnh vùc cÊp n-íc vµ vÖ sinh. Xin c¸m ¬n bµ
NguyÔn HiÒn Minh, ng-êi ®· gióp chóng t«i lªn kÕ ho¹ch vµ
h-íng dÉn c¸c cuéc häp ë hai x· thuéc tØnh Hµ TÜnh, xin c¸m
¬n c¸n bé truyÒn th«ng Trung t©m N-íc sinh ho¹t vµ VÖ sinh
n«ng th«n vµ c¸n bé truyÒn th«ng huyÖn H-¬ng Khª tØnh Hµ
TÜnh ®· gióp ®ì chóng t«i lªn kÕ ho¹ch vµ s¾p xÕp c¸c cuéc häp
ë ®Þa ph-¬ng, C¶m ¬n trung t©m Trung t©m N-íc sinh ho¹t vµ
VÖ sinh n«ng th«n tØnh Hoµ B×nh ®· gióp ®ì chóng t«i trong
qu¸ tr×nh tæ chøc thu thËp tµi liÖu vµ h×nh ¶nh cho t¹p s¸ch nµy.
Xin ch©n thµnh c¸m ¬n Trung t©m N-íc sinh ho¹t vµ VÖ sinh
n«ng th«n tØnh Nam §Þnh vµ c¸n bé truyÒn th«ng Trung t©m ®·
gióp ®ì chóng t«i lªn kÕ ho¹ch vµ s¾p xÕp c¸c cuéc häp ë ®Þa
ph-¬ng. Xin c¸m ¬n Bµ Helle Stotlz ®· hiÖu ®Ýnh b¶n tiÕng
Anh, c¸m ¬n c¸n bé Trung t©m n-íc Trung -¬ng ®· ®ãng gãp
ý kiÕn b¶n tiÕng ViÖt ®Ó chóng t«i hoµn thµnh tµi liÖu nµy.
nam giíi, n÷ giíi trong lÜnh vùc CN & VSNT 1

2. Giíi thiÖu
Khi lËp kÕ ho¹ch, thùc hiÖn ChiÕn l-îc Quèc gia vÒ
CÊp n-íc vµ VÖ sinh N«ng th«n, chóng ta cÇn quan
t©m ®Õn nhiÒu khÝa c¹nh mµ giíi lµ mét trong nh÷ng
khÝa c¹nh ®ã.
GÇn ®©y, nhiÒu b¸o c¸o ®· chøng minh r»ng quan
t©m vÊn ®Ò giíi sÏ cã ¶nh h-ëng tÝch cùc ®Õn søc khoÎ
con ng-êi, ®Õn tÝnh bÒn v÷ng vµ hiÖu qu¶ cña chiÕn
l-îc. Vµ nh- vËy sÏ gãp phÇn vµo viÖc gi¶m nghÌo.
Tuy nhiªn, vÊn ®Ò giíi th-êng ®-îc xem lµ vÊn ®Ò khã
gi¶i quyÕt v× chóng th-êng g¾n liÒn víi quy t¾c x· héi,
t«n gi¸o, v¨n ho¸ truyÒn thèng. Do ®ã, rÊt khã ®-a ra
kh¸i niÖm chÝnh x¸c giíi lµ g×, ®Æc biÖt trong lÜnh vùc
cÊp n-íc vµ vÖ sinh n«ng th«n.
Tµi liÖu nµy nh»m ®-a ra c¸c ph-¬ng ph¸p thùc tiÔn
®Ó xem xÐt vÊn ®Ò giíi th«ng qua c¸c c©u hái vµ vÝ dô.
Hy väng sau khi ®äc, nhiÒu ng-êi sÏ nhËn thÊy
vÊn ®Ò giíi ®ang ®an xen vµo c¸c ho¹t ®éng cÊp n-íc
vµ vÖ sinh n«ng th«n kh«ng ®Õn nçi phøc t¹p. Tµi liÖu
nµy chØ ph¶n ¸nh c¸c quy t¾c vµ phong tôc tËp qu¸n
hiÖn t¹i - bao gåm c¸c vÊn ®Ò liªn quan nh»m gióp
cho nam giíi vµ n÷ giíi cã ®iÒu kiÖn h-ëng lîi b×nh nhãm ®· th¶o luËn víi c¸n bé cÊp tØnh, huyÖn, x· vµ
®¼ng vµ cïng tham gia quyÕt ®Þnh vÊn ®Ò n-íc s¹ch xãm, ®ång thêi kh¶o s¸t thùc tÕ t¹i c¸c x· Phóc §ång
vµ vÖ sinh n«ng th«n. V× vËy, cã vµ Gia Phè - tØnh Hµ
thÓ xem ®©y lµ tµi liÖu mang tÝnh TÜnh, x· Xu©n
(1) Th-îng vµ Thµnh
tham kh¶o ®Ó th¶o luËn vµ c©n
nh¾c xem b-íc ®¬n gi¶n nµo cã
§ÞNH NGHÜA Lîi - tØnh Nam
thÓ thùc hiÖn ®-îc ®Ó n©ng cao Giíi: Lµ tÊt c¶ nh÷ng ®Æc tÝnh vÒ x· héi vµ v¨n §Þnh. HiÖn t¹i, t×nh
tÝnh b×nh ®¼ng giíi trong lÜnh ho¸ liªn quan tíi nam giíi vµ n÷ giíi. Nh÷ng ®Æc h×nh cÊp n-íc ë
vùc cÊp n-íc vµ vÖ sinh n«ng tÝnh nµy kh¸c nhau ë nh÷ng x· héi kh¸c nhau vµ nh÷ng x· nµy rÊt
th«n. thay ®æi theo thêi gian. kh¸c nhau. GÇn
B×nh ®¼ng giíi: Lµ mang l¹i c¬ héi b×nh ®©y, hai x· nãi trªn
Th¸ng 4 n¨m 2002, nhãm c¸n cña tØnh Nam §Þnh
®¼ng cho nam vµ n÷ giíi trong viÖc häc hµnh,
bé Trung t©m N-íc sinh ho¹t vµ ®· c¶i t¹o nguån
quyÕt ®Þnh vµ chøng minh kh¶ n¨ng cña m×nh.
VÖ sinh M«i tr-êng n«ng th«n n-íc vµ ®ang sö
vµ Ch-¬ng tr×nh Hç trî ngµnh dông c¸c c«ng tr×nh
n-íc do Danida tµi trî ®· cã cÊp n-íc tËp trung. Trong khi ®ã, hai x· thuéc tØnh
chuyÕn c«ng t¸c t¹i hai tØnh Hµ TÜnh vµ Nam §Þnh. Hµ TÜnh ®ang ph¶i ®èi mÆt víi ®iÒu kiÖn khã kh¨n
Môc ®Ých cña chuyÕn th¨m thùc ®Þa nµy lµ ®Ó x¸c vÒ n-íc, hä ph¶i lÊy n-íc tõ c¸c giÕng ®µo hoÆc tõ
®Þnh vÊn ®Ò giíi th-êng gÆp nhÊt trong lÜnh vùc cÊp s«ng. Cho tíi nay, ch-a cã nç lùc nµo ®Ó c¶i thiÖn
n-íc vµ vÖ sinh n«ng th«n. Trong thêi gian c«ng t¸c, t×nh tr¹ng vÖ sinh cña bèn x· trªn.
(1)§Þnh nghÜa tõ : quot;Nh÷ng th¸ch thøc trong c«ng t¸c vÒ giíiquot; Danida 2002
quot;The challenge of Working with Genderquot; Danida 2002
2 nam giíi, n÷ giíi trong lÜnh vùc CN & VSNT

3. A i sÏ lµm g× - Khi nµo th× ®iÒu ®ã xuÊt hiÖn trong
lÜnh vùc cÊp n-íc vµ vÖ sinh?
Sù ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm c«ng viÖc trong gia
®×nh gi÷a nam giíi vµ n÷ giíi rÊt râ rµng ë bèn x·
nh- mét khu«n mÉu do phong tôc tËp qu¸n, thãi
quen ®· thµnh nÕp trong ®êi sèng x· héi. Phô n÷ cho
r»ng nhiÖm vô chÝnh cña hä chñ yÕu liªn quan ®Õn
c«ng viÖc gia ®×nh vµ néi trî nh- giÆt giò, t¾m cho
con c¸i, g¸nh n-íc vµ dän dÑp nhµ cöa. Trong khi
®ã, nam giíi cho r»ng nhiÖm vô chÝnh cña hä chñ
yÕu liªn quan ®Õn c¸c c«ng viÖc nÆng nhäc nh- cµy
bõa, x©y dùng hoÆc söa ch÷a nhµ cöa. Nh- vËy, râ
rµng c«ng viÖc cña n÷ giíi liªn quan ®Õn n-íc vµ vÖ
sinh nhiÒu h¬n nam giíi.
TÊt nhiªn, viÖc ph©n chia c«ng viÖc trong gia ®×nh gi÷a nam giíi vµ n÷ giíi trong bèn x· kh«ng
hoµn toµn gièng nhau, nh-ng sù ph©n c«ng nµy cã rÊt nhiÒu ®iÓm chung.
(VÝ dô tõ x· Phóc §ång tØnh Hµ TÜnh)
n÷ giíi cho r»ng: Nam giíi cho r»ng:
Nh÷ng c«ng viÖc c¶ nam vµ n÷ ®Òu ®¶m Nh÷ng c«ng viÖc ®-îc c¶ nam vµ n÷ ®¶m
nhiÖm chung: nhiÖm chung:
§i lÊy cñi Dän vÖ sinh
Cµy Cho con ¨n
LÊy ph©n T¾m cho con c¸i
Dän dÑp nhµ cöa
Nh÷ng c«ng viÖc do n÷ giíi ®¶m nhiÖm:
Chî bóa Nh÷ng c«ng viÖc do nam giíi ®¶m nhiÖm
Thu ho¹ch mïa mµng Cµy bõa
Gi÷ tiÒn LÊy ph©n
GiÆt giò
NÊu n-íng Nh÷ng c«ng viÖc do n÷ giíi ®¶m nhiÖm
T¾m cho con Chî bóa
G¸nh n-íc Thu ho¹ch mïa mµng
Dän vÖ sinh Gi÷ tiÒn
Cho con ¨n GiÆt giò quÇn ¸o
Dän dÑp nhµ cöa NÊu n-íng
G¸nh n-íc
nam giíi, n÷ giíi trong lÜnh vùc CN & VSNT 3

4. Khi x¸c ®Þnh ai lµm viÖc g×, nam giíi vµ n÷ giíi kh«ng cã cïng quan
®iÓm. Theo ý kiÕn cña nam giíi th× nhiÒu c«ng viÖc vÆt cña gia ®×nh ®-îc c¶
nam vµ n÷ cïng ®¶m nhiÖm, kh«ng nh- ý kiÕn chung cña phô n÷ ë bèn x·.
Tuy nhiªn, nam vµ n÷ ë tÊt c¶ c¸c cÊp ®Òu thõa nhËn r»ng n÷ giíi ®¶m
nhiÖm phÇn lín nh÷ng c«ng viÖc liªn quan ®Õn n-íc vµ vÖ sinh, v× nh÷ng
c«ng viÖc nµy ®-îc xem lµ viÖc vÆt trong gia ®×nh. H¬n n÷a, phô n÷ ph¶i lµm
nhiÒu thêi gian h¬n nam giíi do hä cã qu¸ nhiÒu viÖc. V× thÕ, hä kh«ng cã
thêi gian ®Ó tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng x· héi kh¸c. VÊn ®Ò nµy ®· ®-îc
nam giíi vµ n÷ giíi ®Ò cËp nhiÒu lÇn trong c¸c cuéc häp.
?
C©u hái
Cã cÇn thiÕt ph¶i thay ®æi vÒ sù ph©n chia c«ng viÖc
liªn quan ®Õn lÜnh vùc n-íc s¹ch vµ vÖ sinh gi÷a nam
vµ n÷ giíi?
NÕu cã: Nªn thay ®æi thÕ nµo?
Cã vÊn ®Ò g× trë ng¹i kh«ng?
4 nam giíi, n÷ giíi trong lÜnh vùc CN & VSNT

5. T ¹i sao phô n÷ vµ nam giíi ®Òu cÇn n-íc s¹ch -
theo hä th× lîi Ých tõ n-íc s¹ch lµ g×?
Qua kh¶o s¸t ë bèn x· thÊy r»ng thø tù -u tiªn lµm ®ång vÒ, nam giíi trong lµng cã thÓ ra s«ng t¾m
gi÷a cÊp n-íc vµ vÖ sinh rÊt kh¸c nhau. Nhu cÇu ®Çu ngay, nh-ng phô n÷ ph¶i ®îi ®Õn tèi mÞt míi cã thÓ
t- c¶i t¹o cÊp n-íc cao h¬n so víi nhu cÇu c¶i t¹o vÖ t¾m ®-îc v× lý do cÇn kÝn ®¸o.
sinh. ë Nam §Þnh, khi ch-a c¶i t¹o nguån n-íc th×
Nh- ®· nªu trªn, hai tØnh cã ®iÒu kiÖn cÊp n-íc
n-íc lµ -u tiªn sè mét, sau khi nguån n-íc ®· ®-îc
kh¸c nhau, nghÜa lµ ng-êi d©n ë Nam §Þnh cã thÓ nãi
c¶i t¹o, c¸c x· hy väng tiÕp tôc c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn vÖ
vÒ lîi Ých tõ n-íc s¹ch hä ®· ®-îc h-ëng nh- thÕ
sinh. ë Hµ TÜnh, n-íc th-êng ®-îc coi lµ -u tiªn thø
nµo. Trong khi ®ã, ng-êi d©n Hµ TÜnh ph¶i nãi lªn
nhÊt, hoÆc thø hai. Trong khi ®ã, vÊn ®Ò vÖ sinh
mong muèn cña hä vÒ lîi Ých ®ã. Tuy nhiªn, kinh
kh«ng ph¶i lóc nµo còng ®-îc
nghiÖm vµ mong muèn cña
xem lµ -u tiªn sè mét. ¦u tiªn
hä ®Òu gièng nhau. Ch¼ng
nµy ë Hµ TÜnh cÇn ®-îc xem
h¹n, nhãm n÷ Nam §Þnh
lµ cã liªn quan tíi nh÷ng thiÕu quot;Mäi ng-êi cÇn n-íc s¹ch cho nhÊn m¹nh vÒ mét trong
thèn c¸c nguån lùc vÒ kinh tÕ nhu cÇu cuéc sèng hµng ngµy, nh÷ng lîi Ých cña n-íc s¹ch
cña x·. Khi pháng vÊn nh÷ng nh-ng nhu cÇu vÒ n-íc s¹ch cña lµ b©y giê hä cã ®iÒu kiÖn
ng-êi d©n trong th«n x·, phÇn phô n÷ cÊp thiÕt h¬nquot; t¾m giÆt tèt h¬n. Do cã c¸c
lín hä chØ th¶o luËn vÒ lÝ do vµ
c«ng tr×nh cÊp n-íc, phô n÷
lîi Ých tõ viÖc c¶i thiÖn viÖc cÊp (Nhãm tuyªn truyÒn viªn nam
ë th«n ®· c¶i thiÖn ®-îc vÖ
n-íc, nªn néi dung d-íi ®©y x· Gia Phè- Hµ TÜnh)
sinh c¸ nh©n. H¬n n÷a, do
chØ ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò n-íc.
®iÒu kiÖn t¾m giÆt cña hä
TÊt c¶ mäi ng-êi ®Òu nhÊt còng ®-îc c¶i thiÖn nªn hä
trÝ r»ng phô n÷ vµ nam giíi cÇn lu«n lu«n mÆc quÇn ¸o s¹ch
n-íc s¹ch v× nh÷ng môc ®Ých vµ ®Ñp. Nam giíi Nam §Þnh
nh- nhau, ch¼ng h¹n nh- v× b×nh luËn vÒ sù ®æi thay nµy
môc ®Ých søc khoÎ vµ c¶i thiÖn vµ nãi mét c¸ch tù hµo r»ng
vÖ sinh c¸ nh©n. Nh-ng nhu phô n÷ ë lµng trë nªn xinh
cÇu c¶i t¹o c«ng tr×nh cÊp n-íc ®Ñp h¬n.
vµ vÖ sinh cña phô n÷ cÊp thiÕt
Phô n÷ Nam §Þnh còng
h¬n nam giíi v× hä muèn gi¶m
thõa nhËn tõ khi cã n-íc
bít g¸nh nÆng c«ng viÖc hµng
s¹ch, cuéc sèng dÔ dµng h¬n
ngµy.
rÊt nhiÒu; tÊt c¶ mäi ng-êi
ë Hµ TÜnh, n¬i nguån n-íc bçng d-ng cã thªm thêi gian
ch-a ®-îc c¶i t¹o, phô n÷ ®Òu ®Ó ®äc s¸ch, xem ti vi, nhê
®Ò cËp ®Õn lý do t¹i sao hä sÏ ®ã hä cã thÓ n©ng cao kiÕn
®-îc h-ëng lîi tõ c¸c c«ng thøc cña m×nh. Ngoµi ra,
tr×nh n-íc s¹ch nhiÒu h¬n nam n-íc s¹ch kh«ng chØ gióp hä
giíi. V× nÕu kh«ng cã c¸c c«ng cã thªm thêi gian dµnh cho
tr×nh cÊp n-íc vµ vÖ sinh sÏ b¶n th©n, mµ cßn gióp hä cã
¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn c¸c nhiÒu thêi gian h¬n ®Ó ch¨m
ho¹t ®éng, vÖ sinh c¸ nh©n sãc con c¸i, nghØ ng¬i, vµ
hµng ngµy cña hä nh- t¾m, röa tham gia c¸c ho¹t ®éng x·
v.v... Cô thÓ nh-, sau khi ®i héi kh¸c.
nam giíi, n÷ giíi trong lÜnh vùc CN & VSNT 5

6. n am giíi vµ n÷ giíi lµm c«ng t¸c tuyªn truyÒn
viªn trong lÜnh vùc cÊp n-íc vµ vÖ sinh gÆp
ThuËn lîi vµ khã kh¨n g×?
Tuyªn truyÒn viªn ®-îc lùa chän ë bèn x· víi môc
®Ých ®Ó n©ng cao nhËn thøc cho nh÷ng ng-êi d©n trong
lµng vÒ lîi Ých cña viÖc ®Çu t- c¶i thiÖn c«ng tr×nh cÊp §iÒu khã kh¨n cña n÷ giíi lµ
n-íc vµ vÖ sinh. Ngoµi ra, c«ng viÖc cña hä cßn ®ãng gãp thuËn lîi cña nam giíi
mét phÇn quan träng trong viÖc huy ®éng ng-êi d©n
n«ng th«n. Tuyªn truyÒn viªn cã c¶ nam vµ n÷ lµ ®iÒu (Nhãm tuyªn truyÒn viªn nam
thÝch hîp ®Ó c©n nh¾c liÖu thuËn lîi vµ khã kh¨n khi lµm cña x· thµnh Lîi - Nam §Þnh)
c«ng t¸c nµy cã phô thuéc vµo giíi hay kh«ng. VÒ thuËn
lîi vµ khã kh¨n c¶ bèn x· ®Òu cã ý kiÕn nh- nhau.
Nam giíi
ThuËn lîi
C¶ nam giíi vµ n÷ giíi ®Òu cho r»ng nam giíi
cã nhiÒu thêi gian r¶nh rçi h¬n; v× thÕ hä linh
ho¹t h¬n ®Ó tiÕp cËn víi d©n trong bÊt kú thêi
gian nµo trong ngµy, nÕu cÇn thiÕt.
C¶ nam vµ n÷ ®Òu nãi r»ng nam giíi cã kiÕn
thøc h¬n phô n÷. §ã chÝnh lµ nh÷ng thuËn lîi
chÝnh.
Hä cho r»ng nam giíi cã tÝnh qu¶ quyÕt vµ cã
tÝnh thuyÕt phôc h¬n phô n÷ khi th¶o luËn vÒ
lîi Ých cña viÖc ®Çu t- c¸c c«ng tr×nh cÊp n-íc
vµ vÖ sinh.
C¶ nam giíi vµ n÷ giíi ®Òu thõa nhËn nam
giíi hiÓu biÕt vÒ vÊn ®Ò kü thuËt h¬n, v× thÕ hä
lµ ng-êi chÞu tr¸ch nhiÖm x©y dùng c¸c c«ng
tr×nh n-íc s¹ch vµ vÖ sinh.
Khã kh¨n
Trë ng¹i chÝnh cña nam giíi lµ thiÕu kiªn
nhÉn do ®ã nam tuyªn truyÒn viªn th-êng
kh«ng quay l¹i nh÷ng gia ®×nh kh«ng tù
nguyÖn nhiÒu lÇn nh- phô n÷ ®Ó thuyÕt phôc
hä c¶i t¹o c«ng tr×nh n-íc vµ vÖ sinh.
6 nam giíi, n÷ giíi trong lÜnh vùc CN & VSNT

7. phô n÷
ThuËn lîi Khã kh¨n
Mét trong nh÷ng thuËn lîi chÝnh cña phô n÷: Do c«ng viÖc qu¸ t¶i dÉn ®Õn phô n÷ kh«ng cã
Hä lµ ng-êi dïng n-íc chñ yÕu v× thÕ hä thêi gian. §©y chÝnh lµ khã kh¨n lín nhÊt cña
hiÓu rÊt râ vÒ nguyªn nh©n, lîi Ých vµ nhu phô n÷ khi lµm c«ng t¸c th«ng tin vµ vËn
cÇu ®Ó c¶i t¹o nguån n-íc. Do ®ã phô n÷ cã ®éng...
thÓ phæ biÕn vÒ kinh nghiÖm cña m×nh mét ViÖc thiÕu tù tin còng lµm cho hä gÆp khã
c¸ch dÔ dµng h¬n. kh¨n trong c«ng t¸c nµy.
Mét -u ®iÓm lín nhÊt cña phô n÷ lµ kh¶ n¨ng ViÖc thiÕu hiÓu biÕt cña phô n÷ lµ vÊn ®Ò mµ
truyÒn ®¹t tíi tÊt c¶ ®èi t-îng trong lµng tèt c¶ nam vµ n÷ giíi ®Ò cËp rÊt nhiÒu lÇn trong
h¬n th«ng qua c«ng viÖc cña hä nh- chî bóa, c¸c buæi th¶o luËn nhãm ë c¸c x·. C¶ nam giíi
®ång ¸ng vµ tiÕp cËn víi nhiÒu ®èi t-îng vµ n÷ giíi ®Òu kh«ng tin vµo sù hiÓu biÕt cña
kh¸c nhau v.v... phô n÷. VÒ phÝa phô n÷, hä còng nhËn thÊy
C¶ nam vµ n÷ giíi còng thõa nhËn r»ng nguyªn nh©n cña vÊn ®Ò lµ do hä cã qu¸
phô n÷ truyÒn ®¹t víi phô n÷ dÔ dµng h¬n nhiÒu c«ng viÖc vµ kh«ng cã thêi gian. V× thÕ
nam giíi. hä kh«ng cã c¬ héi n©ng cao hiÓu biÕt cña
Phô n÷ kiªn nhÉn h¬n m×nh b»ng c¸ch tham gia c¸c cuéc häp, ®äc
Ngoµi nh÷ng thuËn lîi trªn phô n÷ nãi hä b¸o, xem ti vi vµ cã thêi gian ®Ó trao ®æi
ch¨m chØ vµ nhiÖt t×nh h¬n nam giíi. nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan gièng nh- nam giíi.
?
C©u hái
Lµm thÕ nµo ®Ó phô n÷ tù tin vµo kh¶ n¨ng cña m×nh?
Lµm thÕ nµo ®Ó t¨ng niÒm tin cña nam giíi vµo kh¶ n¨ng cña phô n÷?
nam giíi, n÷ giíi trong lÜnh vùc CN & VSNT 7

8. A i lµ ng-êi ®-a ra quyÕt ®Þnh x©y dùng c¸c c«ng
tr×nh cÊp n-íc vµ vÖ sinh?
ViÖc lµm thÕ nµo ®Ó c¶i t¹o c¸c c«ng tr×nh cÊp chÞu tr¸ch nhiÖm gi÷ tiÒn. Tuy nhiªn, viÖc chi tiªu
n-íc vµ vÖ sinh ®-îc th¶o luËn ë nhiÒu cÊp kh¸c cña c¶ nam giíi vµ n÷ giíi ë Hµ TÜnh vµ Nam ®Þnh
nhau. Tuy nhiªn, hé gia ®×nh vµ ph¹m vi lµng x· vÉn ®Òu tu©n theo phong tôc. NghÜa lµ ®èi víi chi tiªu
lµ cÊp ®-a ra quyÕt ®Þnh chÝnh trong viÖc ®Çu t- x©y nhá, phô n÷ cã thÓ tù quyÕt ®Þnh, nh-ng ®Ó ®Çu t-
dùng c«ng tr×nh n-íc vµ vÖ sinh. mét kho¶n tiÒn ®¸ng kÓ th× ®µn «ng lµ ng-êi quyÕt
®Þnh. C¸ch ph©n chia nh- thÕ nµy cã thÓ dÉn ®Õn
Hé gia ®×nh
phô n÷ cã rÊt Ýt quyÒn lùc trong viÖc th¶o luËn vÊn
Phô n÷ Hµ TÜnh vµ Nam §Þnh nãi: Trong gia ®Ò ®Çu t- cÊp n-íc vµ vÖ sinh. Mét phô n÷ ë Gia
®×nh, ®µn «ng th-êng lµ ng-êi quyÕt ®Þnh vÒ vÊn ®Ò Phè nãi: quot;NÕu nh- phô n÷ kh«ng ®ång ý víi c¸ch
cÊp n-íc vµ vÖ sinh. quyÕt ®Þnh cña chång m×nh, hä
Tuy nhiªn, tr-íc khi chØ cã mét c¸ch ph¶n øng duy
®-a ra quyÕt ®Þnh cuèi
quot;Qu¸ tr×nh ®-a ra quyÕt ®Þnh cã
nhÊt lµ kh«ng nÊu c¬m cho
cïng th× ng-êi chång
thÓ so s¸nh víi mét cuéc häp ban
chång ¨nquot;. Cho dï quyÕt ®Þnh
th¶o luËn víi vî ®Ó ®i
chØ ®¹o: Mäi ng-êi th¶o luËn vÒ ý
®-îc ®-a ra sau khi ®· cã sù
®Õn thèng nhÊt. C¶
kiÕn cña m×nh nh-ng chñ tÞch lµ ®-a
thèng nhÊt cña hai bªn, nh-ng
nam vµ n÷ nãi r»ng,
ra quyÕt ®Þnh cuèi cïngquot;
s¾p xÕp theo kiÓu nµy kÕt hîp
thùc tÕ hä cïng ®-a ra (Thµnh viªn trong ban chØ ®¹o víi nh÷ng khã kh¨n cña phô n÷
quyÕt ®Þnh vÒ cÊp n-íc x· Phóc §ång-Hµ TÜnh) trong viÖc tham gia c¸c ho¹t
vµ vÖ sinh. Tuy nhiªn, ®éng x· héi dÉn ®Õn phô n÷
do phong tôc tËp qu¸n, kh«ng cã ¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn
®µn «ng lµ ng-êi cã quyÒn h¬n vµ phô n÷ sÏ h·nh c¸c quyÕt ®Þnh vÒ cÊp n-íc vµ vÖ sinh. Trong khi ®ã,
diÖn vÒ chång m×nh h¬n khi c¶ hai cïng nãi víi mäi phô n÷ l¹i cã ®éng c¬ thóc ®Èy c¶i thiÖn cÊp n-íc vµ
ng-êi r»ng chÝnh chång lµ ng-êi ®-a ra quyÕt ®Þnh vÖ sinh h¬n nam giíi. Râ rµng, sù s¾p ®Æt theo kiÓu
cuèi cïng. Song song víi viÖc ®-a ra quyÕt ®Þnh cuèi nµy lµm cho nhu cÇu vµ nguyÖn väng cña hä khã cã
cïng nµy, ®µn «ng lµ ng-êi chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ thÓ ®-îc thùc hiÖn.
quyÕt ®Þnh ®ã.
Phô n÷ tá ra hµi lßng víi c¸ch quyÕt ®Þnh theo Qu¸ tr×nh ®-a ra quyÕt ®Þnh ë x·
kiÓu nµy. §èi víi hä, nÕu ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm ®-a Xu©n Th-îng th× h¬i kh¸c. §µn «ng ë
ra quyÕt ®Þnh cuèi cïng th× chÝnh lµ thªm cho hä mét ®©y th-êng ph¶i ®i lµm xa nªn ph¶i
g¸nh nÆng. Phô n÷ ë x· Gia Phè tá ra rÊt hµi lßng vÒ
giao l¹i cho phô n÷ mét sè tr¸ch nhiÖm.
sù s¾p ®Æt viÖc ra quyÕt ®Þnh nh- hiÖn nay.
V× vËy, trong tr-êng hîp nµy, phô n÷ lµ
quot;Sau khi cã quyÕt ®Þnh th× ng-êi vî chØ viÖc ®-a ng-êi ®-a ra quyÕt ®Þnh mäi vÊn ®Ò
tiÒn cho chång m×nh råi ®i ngñ. Ng-êi chång ph¶i nãi chung vµ quyÕt ®Þnh vÒ ®Çu t- x©y
lo l¾ng vÒ tr¸ch nhiÖm quyÕt ®Þnh, nhiÒu khi ph¶i
dùng c«ng tr×nh n-íc s¹ch vµ vÖ sinh
thøc th©u ®ªm v× quyÕt ®Þnh ®ãquot;.
nãi riªng.
Nh- ®· nªu trªn tr-íc ®©y, th«ng th-êng phô n÷
? C©u hái
Lµm thÕ nµo ®Ó n©ng cao n¨ng lùc th-¬ng thuyÕt cho phô n÷ ?
8 nam giíi, n÷ giíi trong lÜnh vùc CN & VSNT

9. CÊp lµng
MÆc dï, cÊp n-íc vµ vÖ sinh chñ yÕu lµ do hé gia
®×nh quyÕt ®Þnh, nh-ng còng cã mét sè tr-êng hîp,
cÊp n-íc vµ vÖ sinh ®-îc cÊp lµng vµ xãm ®-a ra th¶o
luËn råi quyÕt ®Þnh. VÊn ®Ò c¶i t¹o cÊp n-íc vµ vÖ
sinh ®-îc bµn ë nhiÒu cuéc häp kh¸c nhau. Tuy
nhiªn, ë nh÷ng x· chóng t«i th¨m th× cuéc häp xãm
gi÷ vai trß ®Æc biÖt quan träng h¬n c¶. C¸c cuéc häp
xãm ë bèn x· nµy ®Òu cã nam lÉn n÷ tham gia, nh-ng
nãi chung sè l-îng n÷ tham gia vÉn cßn rÊt thÊp. Hai
x· cña tØnh Hµ TÜnh, tû lÖ n÷ tham gia c¸c cuéc häp
Mét phô n÷ ë x· Phóc §ång gi¶i thÝch t¹i sao
nh- thÕ nµy -íc tÝnh chØ cã kho¶ng 20-30%. X· Thµnh
l¹i cã sù kh¸c nhau vÒ sè l-îng gi÷a phô n÷ vµ
Lîi kh«ng cã con sè chÝnh x¸c, nh-ng phô n÷ nãi hä nam giíi tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng x· héi, vµ t¹i
rÊt Ýt tham gia c¸c cuéc häp xãm. Riªng x· Xu©n sao c¸c ho¹t ®éng x· héi l¹i lµ g¸nh nÆng ®èi víi
Th-îng, th× tû lÖ phÇn tr¨m phô n÷ tham gia c¸c cuéc phô n÷ nh- sau:
häp xãm lµ kho¶ng 60% mµ nguyªn nh©n lµ nam giíi
®i lµm xa. Hä kh«ng thÓ tham gia c¸c cuéc häp xãm, quot;§µn «ng kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c«ng
do vËy phô n÷ ph¶i ®i häp thay. viÖc néi trî - Hä kh«ng ph¶i lo l¾ng ®Õn viÖc
nhµ cöa cã s¹ch hay kh«ng, v× thÕ hä cã thÓ
Tuy nhiªn, ë mét sè x· cã tØ lÖ phô n÷ tham gia c¸c tham gia c¸c cuéc häp ®Õn ®ªm míi vÒ còng
cuéc häp thÊp, nam giíi nhÊn m¹nh r»ng nÕu hä tham kh«ng sao. §ã lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó cho
gia th× hä ph¸t biÓu rÊt m¹nh d¹n vµ ®ãng gãp nhiÒu hä tham gia c¸c ho¹t ®éng x· héiquot;.
ý kiÕn bæ Ých cho lÜnh vùc cÊp n-íc vµ vÖ sinh. C¸c n÷
tuyªn truyÒn viªn mµ chóng t«i gÆp trong chuyÕn tr×nh ®-a ra c¸c quyÕt ®Þnh vÒ cÊp n-íc vµ vÖ sinh l¹i
c«ng t¸c nµy ®Òu th-êng xuyªn tham gia c¸c cuéc häp quan träng ®Õn nh- vËy. Do ®ã, muèn ®éng viªn phô
vµ hä kh¼ng ®Þnh r»ng t¹i ®ã hä ph¸t biÓu rÊt tÝch cùc. n÷, th× còng cÇn ph¶i khuyÕn khÝch nam giíi gióp ®ì
Tuy nhiªn, chÝnh hä còng nhËn thÊy do qu¸ bËn nªn hä trong c«ng viÖc vÆt gia ®×nh ®Ó hä cã thÓ tham gia
khã cã kh¶ n¨ng tham gia c¸c cuéc häp. §Ó cã thÓ c¸c cuéc häp. Cã lÏ, tr-ëng th«n, xãm ®ãng mét vai trß
tham gia c¸c cuéc häp, hä ph¶i lªn kÕ ho¹ch, s¾p xÕp rÊt quan träng trong viÖc khuyÕn khÝch phô n÷ tham
c«ng viÖc gia ®×nh mét c¸ch chu ®¸o. Phô n÷ còng gia vµo c¸c cuéc häp v× hä lµ nh÷ng ng-êi ®-îc mäi
thõa nhËn nam giíi hiÓu biÕt vÒ mét sè vÊn ®Ò th¶o ng-êi kÝnh nÓ, cho nªn nh÷ng ng-êi ®µn «ng kh¸c
luËn h¬n n÷ giíi, do ®ã nam giíi cã kh¶ n¨ng nªu ra
còng sÏ nghe theo lêi khuyªn cña hä. NÕu tr-ëng th«n
ý kiÕn cña m×nh trong c¸c cuéc häp. ý kiÕn nµy d-êng
hoÆc xãm tr-ëng ®Õn c¸c hé gia ®×nh, ®Æc biÖt lµ mêi
nh- ®-îc nam giíi cïng ®ång t×nh.
ng-êi vî tham gia c¸c cuéc häp, th× ng-êi chång kh«ng
Chóng ta cã thÓ sö dông phÇn tr×nh bµy trªn ®Ó th¶o muèn tõ chèi lêi mêi cña tr-ëng th«n vµ hä sÏ ®ång ý
luËn xem lµm thÕ nµo ®Ó khuyÕn khÝch phô n÷ tham ®Ó cho vî m×nh ®i häp. Ngoµi ra, trong c¸c cuéc häp
gia c¸c cuéc häp vµ tham gia th¶o luËn khi hä cã mÆt. nam giíi nªn t¹o c¬ héi vµ dµnh thêi gian cho phô n÷
ViÖc thu hót nhiÒu phô n÷ tham gia vµo c¸c cuéc häp ®Ó hä ®-a ra ý kiÕn vµ quan ®iÓm cña m×nh. Trong mét
kh«ng chØ ®ßi hái sù cè g¾ng cña phô n÷, mµ cßn ®ßi sè tr-êng hîp cô thÓ nªn nh-êng cho phô n÷ ph¸t biÓu
hái sù nç lùc cña c¶ nam giíi. ë c¸c th«n, xãm, nam ®Ó b¶o ®¶m r»ng hä ®-îc tham gia quyÕt ®Þnh nh÷ng
giíi cÇn ph¶i hiÓu t¹i sao viÖc phô n÷ tham gia vµo qu¸ vÊn ®Ò liªn quan ®Õn c«ng tr×nh cÊp n-íc vµ vÖ sinh.
?
C©u hái
Lµm thÕ nµo cã thÓ t¨ng sè l-îng phô n÷ tham gia vµo c«ng t¸c x· héi?
LiÖu tr-ëng th«n, xãm tr-ëng cã thÓ ®Õn c¸c hé gia ®×nh ®Ó mêi phô n÷ tham gia vµo c¸c cuéc
häp ®-îc kh«ng?
LiÖu c¸c cuéc häp xãm cã thÓ bè trÝ vµo mét thêi gian ®Æc biÖt ®Ó phô n÷ cã thÓ cïng tham gia th¶o luËn?
nam giíi, n÷ giíi trong lÜnh vùc CN & VSNT 9

10. Cã ph¶i Nam giíi vµ n÷ giíi gãp phÇn t¹o nªn
Sù THAY §æI?
ë cÊp tØnh, huyÖn, x·, th«n ®Òu ë c¸c cÊp, nh-ng ë Nam §Þnh vµ Hµ
cã c¸c nhãm lµm viÖc vµ c¸c ban TÜnh phô n÷ gi÷ vÞ trÝ l·nh ®¹o t¹i
ngµnh tham gia vµo viÖc khuyÕn ®Þa ph-¬ng (x·) th× rÊt Ýt. V× thÕ, nÕu
khÝch vµ gióp ®ì c¸c hé gia ®×nh vÒ theo tiªu chÝ lùa chän nµy th× khã cã
quyÕt ®Þnh c¶i t¹o c¸c c«ng tr×nh thÓ c©n b»ng giíi trong ban chØ ®¹o.
n-íc vµ vÖ sinh cña hä. §Ó ®¶m b¶o
®-îc sù khuyÕn khÝch vµ gióp ®ì lµ VÊn ®Ò tiªu chÝ lùa chän còng chØ
quyÒn lîi cña c¶ nam vµ n÷ giíi th× ra r»ng khi bµn vÒ sù tham gia cña c¶
viÖc c©n b»ng ®¹i diÖn c¶ hai giíi hai giíi, mäi viÖc ®Òu cã mèi t-¬ng
trong nh÷ng nhãm nµy vµ trong ban quan víi nhau. Ch¼ng h¹n, do cã
chØ ®¹o lµ rÊt quan träng. qu¸ nhiÒu viÖc nªn phô n÷ kh«ng cã
nhiÒu thêi gian ®Ó n©ng cao kiÕn
CÊp tØnh, huyÖn vµ x· thøc vµ ®¶m nhiÖm chøc vô ë ®Þa
Nhãm c¸n bé truyÒn th«ng cÊp ph-¬ng. Do ®ã, hä khã cã thÓ trë
tØnh, cÊp huyÖn, x· vµ ban chØ ®¹o x· thµnh thµnh viªn cña ban chØ ®¹o.
ë hai tØnh chóng t«i th¨m phÇn lín lµ Ng-êi ta cã thÓ hái r»ng t¹i sao
nam, chØ cã mét hoÆc ®Õn hai ®¹i viÖc c©n b»ng giíi trong c¸c nhãm vµ
diÖn lµ n÷. HÇu hÕt sè phô n÷ trong
ban chØ ®¹o l¹i quan träng ®Õn nh-
nhãm truyÒn th«ng nµy lµ thµnh viªn cña Héi Liªn
vËy? ChØ v× c©n b»ng sè n÷ th× kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò
hiÖp Phô n÷.
quan träng; mµ vÊn ®Ò quan träng ë ®©y lµ nÕu chØ
Khi ®-a ra c©u hái lý do t¹i sao nam giíi n¾m gi÷ cã Ýt phô n÷ tham gia th× c¸c ban ngµnh vµ ban chØ
hÇu hÕt c¸c vÞ trÝ l·nh ®¹o? Lý do râ rµng lµ phô ®¹o sÏ thiÕu ý kiÕn ®ãng gãp cña nh÷ng ng-êi cã
thuéc vµo tiªu chÝ lùa chän. Tiªu chÝ ®Çu tiªn ®Ó trë kinh nghiÖm thùc tÕ trong cuéc sèng sinh ho¹t hµng
thµnh thµnh viªn ban chØ ®¹o lµ, ng-êi ®ã ph¶i lµ ngµy vµ thiÕu ý kiÕn cña nh÷ng ng-êi cã ®éng c¬
ng-êi ®øng ®Çu c¸c tæ chøc trong x·. HÇu hÕt thµnh thiÕt thùc nhÊt ®Ó c¶i thiÖn c«ng tr×nh cÊp n-íc vµ vÖ
viªn ban chØ ®¹o ®-îc pháng vÊn ®Òu lµ l·nh ®¹o cña sinh. C¸c ban ngµnh, ban chØ ®¹o muèn tËn dông tÊt
c¸c tæ chøc kh¸c nhau, vÝ dô nh- c¸c tæ chøc quÇn c¶ kinh nghiÖm, kiÕn thøc vÒ vÊn ®Ò n-íc vµ vÖ sinh
chóng. Phô n÷ lµ l·nh ®¹o cña Héi liªn hiÖp phô n÷ cña phô n÷ th× ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n n÷a
cho hä trong tiªu chÝ lùa chän. Cã mét ph-¬ng ¸n, ®ã
lµ nªn cã thªm mét tiªu chÝ tuyÓn chän phô. Cã thÓ
cã mét sè c¸ch kh¸c ®Ó ®¶m b¶o viÖc- khuyÕn khÝch
phô n÷ tham gia vµo qu¸ tr×nh quyÕt ®Þnh ë cÊp tØnh,
huyÖn, x· vµ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn cÊp n-íc
vµ vÖ sinh. Chóng ta còng cÇn c©n nh¾c xem nªn t¹o
®iÒu kiÖn thuËn lîi nh- thÕ nµo khi hä tham gia. Nçi
b¨n kho¨n ®Çu tiªn cña phô n÷ lµ kh«ng cã thêi gian,
do ®ã c¸c ban ngµnh vµ c¸c tæ chøc cã thÓ xem xÐt bè
trÝ cuéc häp ng¾n vµ tËp trung vµo c¸c ®iÓm chÝnh.
NÕu lµm ®-îc nh- vËy, phô n÷ sÏ tham gia rÊt hiÖu
qu¶ vµo qu¸ tr×nh quyÕt ®Þnh.
10 nam giíi, n÷ giíi trong lÜnh vùc CN & VSNT

11. CÊp lµng
ë lµng, phô n÷ vµ nam giíi cã tr¸ch nhiÖm tham gia vµo viÖc
khuyÕn khÝch c¸c hé gia ®×nh ®Ó ®Çu t- x©y dùng c¸c c«ng tr×nh
cÊp n-íc vµ vÖ sinh. ThÝ dô, hä cã thÓ lµm c«ng t¸c tuyªn truyÒn
viªn ë lµng. Mét trong nh÷ng tiªu chÝ lùa chän chÝnh ®èi víi
tuyªn truyÒn viªn th«n b¶n ë Hµ TÜnh vµ Nam §Þnh lµ tham gia
c¸c c«ng t¸c x· héi ë ®Þa ph-¬ng nh- mét thµnh viªn tæ chøc
quÇn chóng, ®ång thêi ®ßi hái ph¶i linh ho¹t, cã kh¶ n¨ng, kiÕn
thøc, nhiÖt t×nh vµ cã uy tÝn, tÊt c¶ nh÷ng yªu cÇu nµy nµy rÊt
quan träng. Tuy nhiªn, v× phô n÷ kh«ng cã nhiÒu thêi gian ®Ó
tham gia c¸c ho¹t ®éng x· héi, do ®ã hä khã cã thÓ ®¸p øng
®-îc tiªu chÝ ®Çu tiªn. Phô n÷ nãi chung kh«ng linh ho¹t b»ng
nam giíi do bËn c«ng viÖc vÆt nh- nÊu n-íng, ch¨m sãc con
c¸i. H¬n n÷a, hä còng kh«ng cã hiÓu biÕt vµ tù tin nh- nam giíi.
TÊt nhiªn, d©n lµng muèn chän nh÷ng c¸n bé truyÒn th«ng
cã n¨ng lùc nhÊt, nh-ng nÕu chän theo tiªu chÝ ®Ò cËp trªn th×
phô n÷ vµ nam giíi khã cã thÓ cã cïng c¬ héi ®Ó tham gia. V×
vËy, ë cÊp lµng cÇn c©n nh¾c liÖu cã thÓ ®-a ra c¸c tiªu chÝ phô
®Ó khuyÕn khÝch phô n÷ lµm c«ng t¸c truyÒn th«ng ®-îc
kh«ng. Tr-ëng th«n, xãm còng ®ãng vai trß quan träng trong
viÖc nµy. Nh- ®· ®Ò cËp ë trªn, tr-ëng th«n cã thÓ ®Õn c¸c gia
®×nh vµ mêi phô n÷ tham gia c¸c cuéc häp. B»ng c¸ch ®ã, phô
n÷ míi cã thÓ tham gia vµo qu¸ tr×nh ®-a ra quyÕt ®Þnh.Ngoµi
nh÷ng thµnh viªn cña Héi liªn hiÖp phô n÷, Tr-ëng th«n cã
thÓ mêi thªm phô n÷ c¸c tæ chøc quÇn chóng kh¸c nh- §oµn
thanh niªn, Héi n«ng d©n vµ c¸c ®oµn thÓ kh¸c tham gia vµo
c¸c ho¹t ®éng cÊp n-íc vµ vÖ sinh n«ng th«n.
?
C©u hái
C¬ cÊu cuéc häp vµ tiªu chÝ lùa chän cña cÊp tØnh ®Õn cÊp xãm ®-îc thay ®æi nh- thÕ nµo
®Ó t¹o thuËn lîi cho phô n÷?
Tr-ëng lµng cã thÓ ®Õn c¸c hé gia ®×nh ®Ó mêi phô n÷ tham gia vµo c¸c tæ chøc quÇn chóng
vµ lÜnh vùc cÊp n-íc vµ vÖ sinh ®-îc kh«ng?
nam giíi, n÷ giíi trong lÜnh vùc CN & VSNT 11

12. ChÞu tr¸ch nhiÖm xuÊt b¶n:
TS. lª v¨n c¨n
Trung t©m N-íc sinh ho¹t vµ VÖ sinh M«i tr-êng N«ng th«n
Biªn tËp néi dung:
Charlotte Berghof - §inh ThÞ H¶i An
¶nh b×a 1: B¹ch Thµnh §ång
PhÇn ¶nh minh häa: Charlotte Berghof, Ngäc Thµnh, NguyÔn Xu©n Lôc
§Þa chØ: 73 §-êng Nguyªn Hång, Hµ Néi - §iÖn tho¹i: 04.7761321 - Fax: 04.7761321
Sè l-îng in: 3000 b¶n, khæ 21,5 x 28,0 cm - In t¹i C«ng ty in Mü thuËt Trung -¬ng