Tải bài mẫu khóa luận tốt nghiệp ngành kinh tế đối ngoại với đề tài: Phát triển thị trường bảo hiểm phi nhân thọ ở Việt Nam trong nền kinh tế mở. ZALO/TELEGRAM 0917 193 864

1. TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƯƠNG
KHOA KINH TẾ NGOẠI THƯƠNG
CHUYÊN NGÀNH KINH TẾ ĐỐI NGOẠI
KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP
Đề tài:
PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG BẢO HIỂM
PHI NHÂN THỌ Ở VIỆT NAM TRONG
NỀN KINH TẾ MỞ
TẢI MIỄN PHÍ KẾT BẠN ZALO:0917 193 864
DỊCH VỤ VIẾT KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
WEBSITE: VIETKHOALUAN.COM
ZALO/TELEGRAM: 0917 193 864
MAIL: BAOCAOTHUCTAPNET@GMAIL.COM
Sinhviên thực hiện
Lớp
:Tạ Thị Quỳnh
Nhung : Anh 5
Khóa : 41B
Giáo viên hướng dẫn: THS. Hoàng Xuân Bình

2. Lời mở đầu
Năm 86 đã trở thành một mốc quan trọng với nền kinh tế Việt nam khi
chuyển từ nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang nền kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa, “độ mở” của nền kinh tế đã dần được nới
rộng, nhiều thành phần tham gia vào nền kinh tế hơn. Nhưng với thị trường
bảo hiểm phi nhân thọ thị mãi đến 1993 với nghị định 100 CP của chính
phủ về kinh doanh bảo hiểm, thì thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam
mới có những biến đổi sâu sắc. Thị trường từ độc quyền chỉ có một công ty
nhà nước đến nay đã đa dạng hóa được thành phần sở hữu doanh nghiệp đặc
biệt là năm 1996 với sự ra đời của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước
ngoài, cơ cầu doanh nghiệp tham gia thị trường đã được hài hòa và sản
phẩm kinh doanh đa dạng hơn trước. Thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt
Nam đã phát triển nhanh và ổn định bắt kịp với tốc độ phát triển chung của
nền kinh tế, nâng cao dần vị thế của ngành trong cả ngành bảo hiểm nói
riêng và trong toàn nền kinh tế nói chung. Mặc dù đạt được những bước
phát triển quan trọng xong thị trường bảo hiểm phi nhân thọ lại đang phải
đối mặt với khó khăn không nhỏ trong một nền kinh tế ngày càng mở hơn.
Khóa luận “Phát triển thị trường bảo hiểm phi nhân thọ ở Việt Nam
trong nền kinh tế mở” tập trung vào nghiên cứu về thị trường bảo hiểm phi
nhân thọ Việt Nam, từ sự ra đời và phát triển cũng như thực trạng của thị
trường này trong một số năm gần đây, đến phân tích những thành tựu cũng
như những bất cập của thị trường trên cơ sở đó đề ra các biện pháp nhằm
phát triển thị trường một cách lành mạnh đáp ứng được nhu cầu của nền
kinh tế mở hiện nay.

3. Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục, danh mục viết tắt, danh mục
bảng biểu, và tài liệu tham khảo thì khóa luận này được chia ra làm 3
chương:
- Chương I: Tổng quan về bảo hiểm phi nhân thọ và thị trường bảo
hiểm phi nhân thọ
- Chương II: Thực trạng thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam
một số năm trở lại đây
- Chương III: Giải pháp phát triển thị trường bảo hiểm phi nhân thọ
Việt Nam
Trong quá trình thức hiện khóa luận tốt nghiệp “Phát triển thị trường
bảo hiểm phi nhân thọ ở Việt Nam trong nền kinh tế mở” em đã nhận được
sự động viên và giúp đỡ từ nhiều phía.
Trước hết em xin cảm ơn các thầy cô giáo trường ĐH Ngoại Thương
Hà Nội, những người đã dạy dỗ em trong xuốt những năm học ở giảng
đường, và đặc biệt em xin vô cùng cảm ơn THS Hoàng Xuân Bình, người
đã nhiệt tình hướng dẫn em hoàn thành khóa luận này.
Em cũng xin chân thành cảm ơn, PGS, TS Nguyễn Như Tiến, người
đã định hướng cho em qua các bài giảng rất hay và hấp dẫn của bộ môn Bảo
hiểm trong kinh doanh, Ông Đỗ Quốc Tuấn – Phòng Tổ chức tổng hợp
thuộc Tổng công ty Tái bảo hiểm Việt Nam đã tạo điều kiện để em hoàn
thành khóa luận này.
Do hạn chế về tài liệu, thời gian, kinh nghiệm và khả năng của bản
thân nên bài viết của em không tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy em rất
mong các thầy cô xem xét đánh giá để Khóa luận tốt nghiệp của em hoàn
thiện hơn.

4. Mục lục
Lời mở đầu .................................................................................................. i
Danh mục viết tắt ....................................................................................... ii
Danh mục bảng ......................................................................................... iii
Danh mục biểu ......................................................................................... iiii
Chương I: Tổng quan về bảo hiểm phi nhân thọ và thị trường bảo hiểm
phi nhân thọ .............................................................................................. 1
I. Bảo hiểm phi nhân thọ ......................................................................... 1
1. Khái niệm về bảo hiểm phi nhân thọ .................................................. 1
1.1 Khái niệm về bảo hiểm ................................................................... 1
1.2 Khái niệm bảo hiểm phi nhân thọ ................................................... 1
2. Các loại hình bảo hiểm phi nhân thọ .................................................. 2
2.1 Căn cứ vào phương thức triển khai ................................................ 2
2.2 Căn cứ vào đối tượng bảo hiểm ..................................................... 2
3. Các đặc trưng cơ bảo của bảo hiểm phi nhân thọ ............................. 3
II. Thị trường bảo hiểm phi nhân thọ ..................................................... 3
1. Các sảnphẩm trên thị trường BHPNT .............................................. 4
2. Các thành phần tham gia thi trường .................................................. 4
2.1 Người mua bảo hiểm hay còngọi là người được bảo hiểm ............. 4
2.2 Người bán bảo hiểm hay còngọi là người bảo hiểm ....................... 5
2.3 Tổ chức trung gian hay còngọi là nhà môi giới, đại lý bảo hiểm là
cầu nối giữa người mua vào người bán bảo hiểm .................................. 5
3. Các đặc trưng của thị trường bảo hiểm phi nhân thọ ....................... 5
3.1 Đặc trưng chung của thị trường bảo hiểm phi nhân thọ .................. 5
3.2 Đặc trưng riêng của thị trường bảo hiểm phi nhân thọ .................... 7

5. 4. Một số quy luật của thị trường bảo hiểm phi nhân thọ ..................... 8
4.1 Quy luật về cung cầu ...................................................................... 8
4.2 Quy luật giá cả ............................................................................... 8
4.3 Quy luật cạnh tranh và liên kết ....................................................... 9
4.4 Quy luật số đông bù số ít ................................................................ 9
III. Quá trình phát triển của thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt
Nam .........................................................................................................
10
1. Thị trường bảo hiểm Việt Nam trước nghị định 100/CP ................ 10
1.1 Giai đoạn từ năm 64 – 86 ............................................................. 10
1.1.1 Bảo hiểm thân tàu của nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa 11
1.1.2 Hàng hóa vận chuyển đường biển ....................................... 11
1.1.3 Bảo hiểm thăm dò và khai thác dầu khí ............................... 12
1.2 Giai đoạn từ năm 86 – 93 (nghị định 100/CP) .............................. 13
2. Thị trường bảo hiểm phi nhân thọ sau nghị định 100/CP ............... 15
Chương II: Thực trạng thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam 19
I. Bốicảnh nền kinh tế mở của Việt Nam ............................................ 19
II. Thực trạng thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam ............... 21
1. Thực trạng thị trường bảo hiểm phi nhân thọ từ phía người bán ... 22
1.1 Các doanh nghiệp kinh doanh BHPNT và thị phần của các doanh
nghiệp kinh doanh BHPNT ................................................................. 22
1.2 Sản phẩm trên thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam ......... 25
1.2.1 Bảo hiểm cháy ................................................................... 27
1.2.2 Bảo hiểm hàng hóa ............................................................ 30
1.2.3 Bảo hiểm kỹ thuật (bảo hiểm xây dựng và lắp đặt) ........... 34
1.2.4 Bảo hiểm dầu khí ............................................................... 36

6. 1.2.5 Bảo hiểm thân tàu và trách nhiệm dân sự của chủ tàu (P & I)
..................................................................................................... 38
1.2.5.1 Bảo hiểm thân tàu ................................................... 38
1.2.5.2 Bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ tầu (P & I) ... 42
1.2.6 Bảo hiểm hàng không ........................................................ 42
1.2.7 Bảo hiểm xe cơ giới ........................................................... 43
1.2.8 Các loại hình bảo hiểm khác ............................................... 44
1.2.9 Xu thế phát triển các sản phẩm bảo hiểm phi nhân thọ ....... 45
1.3. Tình hình cạnh tranh trên thị trường ............................................ 46
1.3.1 Tình hình cạnh tranh trên thị trường qua phí bảo hiểm ........ 46
1.3.2 Tình hình cạnh tranh trên thị trường qua chất lượng sản phẩm
..................................................................................................... 47
1.3.3 Tình hình cạnh tranh trên thị trường qua dịch vụ sau bán hàng
..................................................................................................... 47
2. Thực trạng thị trường bảo hiểm phi nhân thọ từ phía người mua 48
2.1 Nhận thức của người dân về bảo hiểm phi nhân thọ đang được cải
thiện .................................................................................................... 48
2.2 Dung lượng thị trường bảo hiểm phi nhân thọ ............................. 48
3. Môitrường pháp lý ........................................................................... 50
3.1 Luật với người mua ...................................................................... 51
3.2 Luật với người bán ....................................................................... 52
4. Một số phân tích rút ra từ thực trạng thị trường bảo hiểm phi nhân
thọ Việt Nam hiện nay............................................................................ 55
4.1. Những thành tựu đã đạt được....................................................... 55

7. 4.2. Những vấn đề bất cập ..........................................................................................................57
4.2.1 Các quy định pháp luật vẫn cònthiếu, chồng chéo, mâu
thuẫn, chưa theo kịp tốc phát triển của ngành bảo hiểm........................57
4.2.2 Các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ chưa có chiến lược
phát triển dài hạn, thiếu kinh nghiệm quản lý, kỹ thuật chuyên
ngành lẫn khả năng ứng dụng thông tin...............................................................57
4.2.3 Các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ trong nước chưa có
tiềm lực tài chính mạnh......................................................................................................59
4.2.4 Hiện tượng cạnh tranh dựa trên quan hệ, giảm phí còn phổ
biến......................................................................................................................................................59
III. Cơ hội và thách thức đối với thị trường bảo hiểm phi nhân thọ
Việt Nam............................................................................................................................................................60
1. Cơ hội đối với thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam.................60
1.1 Một nền kinh tế tiếp tục phát triển tích cực và đạt mức tăng trưởng
kinh tế cao, cơ sở pháp lý đang dần hoàn thiện, xã hội ổn định đời sống
nhân dân được cải thiện là cơ sở vững chắc cho sự phát triển của thị
trưởng bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam..........................................................................60
1.2 Hợp tác quốc tế phát triển, mở của thị trường, đã tạo điều kiện lớn,
cơ hội lớn cho sự phát triển của thị trưởng bảo hiểm phi nhân thọ Việt
Nam..................................................................................................................................................................62
1.3 Tự do hóa - động lực phát triển cho thị trường bảo hiểm phi nhân
thọ.....................................................................................................................................................................63
1.4 Sự hoàn thiện dần của thị trường tài chính mở ra cơ hội mới cho thị
trường bảo hiểm phi nhân thọ...................................................................................................64

8. 2 Thách thức đối với thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam....65
1.1 Nền kinh tế hoạt động chưa hiệu quả, hệ thống văn bản pháp lý
điều chỉnh hoạt động kinh doanh bảo hiểm chưa hoàn thiện..........................66
1.2 Cạnh tranh không lành mạnh ngày càng gia tăng........................................66
1.3 Thách thức từ phía người tiêu dùng.........................................................................68
1.4 Thách thức từ chính bản thân các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân
thọ Việt Nam............................................................................................................................................69
chương III: Giải pháp phát triển thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt
Nam.........................................................................................................................................................................71
I. Chiến lược phát triển thị trường bảo hiểm Việt Nam từ 2003 – 2010
trong đó có bảo hiểm phi nhân thọ..........................................................................................71
II. Cầu về bảo hiểm phi nhân thọ trong xã hội............................................................72
1. Khách hàng là người tiêu dùng cá nhân.......................................................................72
2. Khách hàng là các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh.................................73
III Giải pháp phát triển thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam
trong thời gian tới....................................................................................................................................76
1. Giải pháp từ phía nhà nước .....................................................................................................76
1.1 Hoàn thiện hệ thống pháp luật bảo hiểm.............................................................76
1.1.1 Điều chỉnh lại những quy định chưa hợp lý và chưa rõ ràng.
76
1.1.2 Bổ sung các quy định cònthiếu.....................................................................78
1.2 Tăng cường năng lực làm luật và trình độ quản lý của các cán bộ
nhà nước....................................................................................................................................................81
1.3 Tăng cường kiểm tra giám sát về hoạt động của thị trường.................82

9. 1.4 Tiếp tục hoàn thiện các quy định có liên quan đến thị trường tài
chính, đặc biệt là thị trường chứng khoán nhằm tạo điều kiện thuận lợi
cho toàn bộ nền kinh tế, bảo hiểm trong đó có bảo hiểm phi nhân thọ...
82
1.5 Đào tạo độingũ nhân sự chất lượng cao phục vụ ngành bảo hiểm ..
83
2. Giải pháp từ phía hiệp hội bảo hiểm Việt Nam....................................................84
2.1 Mạnh dạn cải tổ, giao chức quyền, đào tạo độingũ chuyền nghiệp
trong quản lý..........................................................................................................................................85
2.2 Nâng cao vai trò của Hiệp hội bảo hiểm..............................................................85
3. Giải pháp từ phía các doanh ngiệp kinh doanh bảo hiểm..........................86
3.1 Xây dựng chiến lược phát triển dài hạn...............................................................86
3.2 Xây dựng văn hóa phục vụ khách hàng...............................................................87
3.3 Nâng cao kỹ năng quản lý...............................................................................................88
3.4 Nâng cao kỹ năng bảo hiểm rủi ro phức tạp....................................................89
3.5 Xây dựng hệ thống thu thập, lưu trữ, xử lý số liệu thông kê.............89
3.6 Ứng dụng công nghệ thông tin....................................................................................90
3.7 Phát triển mạng lưới khách hàng...............................................................................90
3.8 Đa dạng hóa và nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ bảo hiểm
phi nhân thọ trên thị trường.......................................................................................................91
3.9 Mở rộng hoạt động đầu tư để tăng tỷ xuất lợi nhuận của công ty, và
làm cho vốn nhàn rỗi hoạt động hiệu quả hơn..........................................................92
3.10 Tăng cường khả năng tài chính...............................................................................93
Kết luận...............................................................................................................................................................95
Tài liệu tham khảo
Phụ lục

10. Danh mục viết tắt
BHPNT: Bảo hiểm phi nhân thọ
BHNT: Bảo hiểm nhân thọ
GDP: Tổng sản phẩm quốc nội
WTO:Tổ chức thương mại quốc tế
BTA: Hiệp định thương mại Việt Mỹ
ASEAN: Hiệp hội các nước Đông Nam Á

11. Danh mục bảng
Bảng 1: Số lượng các doanh nghiệp qua các năm............................................................22
Bảng 2: Một số vụ tổn thất lớn trên thị trường bảo hiểm cháy nổ Việt Nam
01 – 6/06............................................................................................................................................29
Bảng 3: Tỷ trọng hàng hóa xuất nhập khẩu tham gia bảo hiểm............................31
Bảng 4: Số vụ tổn thất và mức bồi thường trong nghiệp vụ bảo hiểm dầu
khí qua các năm...........................................................................................................................38
Bảng 5: Doanh thu và mức tăng trưởng của TTBHPNT qua các năm............49
Bảng 6: Xếp hạng về thị trường bảo hiểm phi nhân thọ của các nước...........49
Bảng 7: Vốn đăng ký của các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ trên thị
trường Việt Nam 2004..........................................................................................................59
Bảng 8: Sản phẩm BHPNT và tỷ lệ khai thác các sản phẩm này........................75

12. Danh mục biểu
Biểu 1: Thị phần của các doanh nghiệp trong các khối kinh tế – 2004, 2005
..................................................................................................... 23
Biểu 2: Thị phần của các công ty trên thị trường bảo hiểm phi nhân thọ
2005 .............................................................................................24
Biểu 3: Thị phần các sản phẩm trên thị trường bảo hiểm phi nhân thọ 2005
..................................................................................................... 26
Biểu 4: Doanh thu phí nghiệp vụ bảo hiểm cháy giai đoạn 1995 – 2005 ... 27
Biểu 5: Tỷ lệ tổn thất nghiệp vụ bảo hiểm cháy 01 – 05 ........................... 29
Biểu 6: Số tiền tham gia bảo hiểm hàng hóa 01 – 05 ................................ 32
Biểu 7: Biểu đồ phí bảo hiểm và tình hình bồi thường nghiệp vụ bảo hiểm
hàng hóa 00 – 05 .......................................................................... 32
Biểu 8: Doanh thu phí và tỷ lệ tăng doanh thu phí nghiệp vụ bảo hiểm kỹ
thuật 93 – 05 ................................................................................ 34
Biểu 9: Mức bồi thường và tỷ lệ tổn thất bảo hiểm kỹ thuật 93 – 05 ......... 35
Biểu 10: Doanh thu phí và tỷ lệ tổn thất trong nghiệp vụ bảo hiểm dầu khí
(96 - 05)........................................................................................ 36
Biểu 11: Số tiền và tỷ lệ phí bảo hiểm thân tàu 96 – 05 ............................ 40
Biểu 12: Tình hình kinh doanh bảo hiểm thân tàu 96 – 05 ........................ 41
Biểu 13: Mức độ đánh giá của người dân với BHPNT ............................. 73
Biểu 14: Vai trò của bảo hiểm với hoạt động kinh doanh ......................... 74

13. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp Anh 5
K41B
Chƣơng I: TỔNG QUAN VỀ BẢO HIỂM PHI NHÂN THỌ VÀ THỊ
TRƢỜNG BẢO HIỂM PHI NHÂN THỌ
I. Bảo hiểm phi nhân thọ
1. Khái niệm về bảo hiểm phi nhân thọ
1.1 Khái niệm về bảo hiểm
Bảo hiểm là một sự cam kết bồi thường của người bảo hiểm đối với
người được bảo hiểm về những thiệt hại mất mát, của đối tượng bảo hiểm
do một rủi ro đã thỏa thuận gây ra với những điều kiện người được bảo
hiểm đã mua bảo hiểm cho đối tượng bảo hiểm đó và nộp một khoản tiền
gọi là phí bảo hiểm(1)
.
1.2 Khái niệm bảo hiểm phi nhân thọ
Trong bảo hiểm nếu căn cứ vào tính chất thì bảo hiểm được chia ra làm
2 loại: bảo hiểm nhân thọ và bảo hiểm phi nhân thọ. Nếu như bảo hiểm
nhân thọ được định nghĩa là bảo hiểm liên quan đến tính mạng hoặc tuổi tác
nhằm bù đắp cho người được bảo hiểm một khoản tiền khi hết hạn bảo hiểm
hoặc khi người bảo hiểm chết hoặc bị thương tật vĩnh viễn, thì bảo hiểm phi
nhân thọ lại được đinh nghĩa ngược lại. Vì vậy ta có thể đưa ra một khái
niệm chung về bảo hiểm phi nhân thọ:
Bảo hiểm phi nhân thọ bao gồm tất cả các nghiệp vụ không liên quan
đến tính mạng hoặc tuổi tác của con người.
1

14. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp Anh 5
K41B
(1) GS. TS Hoàng Văn Châu (2002), Bảo hiểm trong kinh doanh, NXB Khoa học và Kỹ
thuật, Hà Nội
2. Các loại hình bảo hiểm phi nhân thọ
Căn cứ vào từng cách tiếp cận và từng góc nhìn mà bảo hiểm phi nhân
thọ được chia làm nhiều loại.
2.1 Căn cứ vào phương thức triển khai
Căn cứ vào phương thức triển khai thì ta phân các nghiệp vụ của
BHPNT ra làm 2 nhóm
- Hình thức bảo hiểm tự nguyện: bao gồm những nghiệp vụ bảo hiểm
mà hợp đồng bảo hiểm được ký kết theo ý nguyện của bên được bảo hiểm
và hoàn toàn dựa trên các nguyên tắc thoả thuận. Phần lớn các nghiệp vụ
BHPNT là bảo hiểm tự nguyện. Ví dụ: bảo hiểm vật chất thân xe, bảo hiểm
y tế …
- Hình thức bảo hiểm bắt buộc: bao gồm những nghiệp vụ triển khai
theo quy định của pháp luật và các bên buộc phải tham gia thực hiện những
nghĩa vụ nhất định liên quan đến hợp đồng bảo hiểm. Trong luật Kinh
doanh bảo hiểm 2000 có quy định rõ về các loại nghiệp vụ nào là bắt buộc.
Ví dụ: bảo hiểm trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới, bảo hiểm trách
nhiệm người vận chuyển hàng không…
2.2 Căn cứ vào đối tượng bảo hiểm
Căn cứ vào đối tượng bảo hiểm: bảo hiểm phi nhân thọ được chia làm 3
nhóm:
+ Bảo hiểm tài sản
2

15. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp Anh 5
K41B
+ Bảo hiểm trách nhiệm dân sự
+ Bảo hiểm conngười
- Bảo hiểm tài sản là loại hình bảo hiểm bao gồm những nghiệp vụ có
đối tượng là tài sản có thể tính được bằng tiền.
- Bảo hiểm trách nhiệm dân sự là bảo hiểm trách nhiệm dân sự phát
sinh do vi phạm trách nhiệm dân sự với một bên thứ 3 nào đó.
- Bảo hiểm con người là loại bảo hiểm có mục đích thanh toán những
khoản trợ cấp, hoặc số tiền nhất định cho người được bảo hiểm hoặc người
được hưởng quyền lợi trong trường hợp xảy ra rủi ro hoặc sự kiện tác động
tới chính bản thân người được bảo hiểm.
3. Các đặc trƣng cơ bảo của bảo hiểm phi nhân thọ:
Ngoài những đặc trưng chung của bảo hiểm trong bảo hiểm còn có
những đặc trưng cơ bản:
- Thứ nhất:Hợp đồng BHPNT là một hợp đồng ngắn hạn, thời gian
bảo hiểm ngắn thường là một năm hoặc ngắn hơn.
- Thứ hai: Hợp đồng BHPNT chỉ bồi thường và chi trả tiền bảo hiểm
khi có rủi ro được bảo hiểm phù hợp với nội dung hợp đồng đã ký kết xảy
ra.
- Thứ ba:Phí BHPNT được tính cho thời hạn bảo hiểm, thông thường
phí tính cho từng năm bảo hiểm hoặc từng chuyến.
II. Thị trƣờng bảo hiểm phi nhân thọ
Cũng giống như tất cả các ngành khác muốn cho bảo hiểm phi nhân thọ
phát triển thì chúng cũng cần có thị trường.
3

16. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp Anh 5
K41B
Thị trường bảo hiểm phi nhân thọ được hiểu là nơi diễn ra các hoạt
động mua bán các sản phẩm bảo hiểm phi nhân thọ.
1. Các sảnphẩm trên thị trƣờng BHPNT
- Bảo hiểm sức khỏe và bảo hiểm tai nạn con người
- Bảo hiểm tài sản và bảo hiểm các thiệt hại khác
- Bảo hiểm vận chuyển hàng hóa
- Bảo hiểm xe cơ giới
- Bảo hiểm cháy
- Bảo hiểm thân tàu và trách nhiệm dân sự của chủ tàu
- Bảo hiểm nông nghiệp
- Bảo hiểm kỹ thuật(1)
…
2. Các thành phần tham gia thi trƣờng
Tham gia vào thì trường BHPNT cũng gồm có người mua (khách hàng
- insured) người bán (các doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm – insurers) và
các tổ chức trung gian (người môi giới bảo hiểm – brokers).
2.1 Người mua bảo hiểm hay còn gọi là người được bảo hiểm
Người được bảo hiểm là người mua bảo hiểm của doanh nghiệp bảo
hiểm, là người có lợi ích bảo hiểm, là người bị thiệt hại khi rủi ro xảy ra và
được người bảo hiểm bồi thường. Người được bảo hiểm là người có tên
trong hợp đồng bảo hiểm và là người phải nộp phí bảo hiểm.
2.2 Người bán bảo hiểm hay còngọi là người bảo hiểm
4

17. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp Anh 5
K41B
Là các doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm, họ là người ký hợp đồng
bảo hiểm và cam kết bồi thường cho người mua bảo hiểm tất cả những tổn
thất, thiệt hại do rủi ro được bảo hiểm là nguyên nhân trực tiếp gây nên.
(1) Điều 7 – Luật kinh doanh Bảo Hiểm 2000
2.3 Tổ chức trung gian hay còn gọi là nhà môi giới, đại lý bảo hiểm là
cầu nối giữa người mua vào người bán bảo hiểm
+ Môi giới bảo hiểm: có thể là các công ty hoặc cá nhân đứng ra thu
xếp bảo hiểm với các công ty bảo hiểm . Họ có thể tư vấn về các vấn đề như
là nhu cầu bảo hiểm, hợp đồng bảo hiểm, thị trường bảo hiểm, loại hình bảo
hiểm, khiếu nại và kiện tụng… Môi giới có thể đại diện cho cả doanh
nghiệp bảo hiểm và người được bảo hiểm.
+ Đại lý bảo hiểm: có thể là một tổ chức hay cá nhân được doanh
nghiệp bảo hiểm ủy quyền trên cơ sở hợp đồng đại lý. Đại lý bảo hiểm thay
mặt doanh nghiệp bảo hiểm bán các sản phẩm bảo hiểm của doanh nghiệp
đó và được hưởng lương hoặc hoa hồng theo thỏa thuận. Như vậy đại lý
thường là đại lý cho doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm.
3. Các đặc trƣng của thị trƣờng bảo hiểm phi nhân thọ
3.1 Đặc trưng chung của thị trường bảo hiểm phi nhân thọ
Cũng giống như các thị trường khác, thị trường bảo hiểm phi nhân thọ
cũng có những đặc trưng chung của một thị trường
 Trên thị trường BHPNT cung cầu luôn biến động.
Cung trên thị trường BHPNT là các sản phẩm bảo hiểm phi nhân thọ
mà các doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm cung cấp để phục vụ khách
5

18. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp Anh 5
K41B
hàng. Tùy theo mức độ phát triển và mức cạnh tranh trên thị trường mà số
lượng các doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm là tăng hay giảm, kéo theo đó
là sự biến động của các sản phẩm bảo hiểm. Sản phẩm bảo hiểm phi nhân
thọ ngày ngày càng phong phú, đa dạng và được cải tiến để phù hợp với sự
phát triển của khoa, học kỹ thuật cũng như kinh tế, xã hội.
Cầu của thị trường BHPNT chính là nhu cầu về loại bảo hiểm này trong
dân cư, trong doanh nghiệp, tổ chức xã hội… ngày càng tăng. Khi kinh tế
xã hội phát triển, việc làm ăn buôn bán của các công ty thuận lợi, cuộc sống
người dân cũng không ngừng được nâng cao, do đó mà nhu cầu về dịch vụ
bảo hiểm mà đặc biệt là BHPNT thì càng tăng.(1)
.
Cho nên trên thị trường bảo hiểm phi nhân thọ cung và cầu là hai yếu tố
chủ chốt phát triển song hành gắn bó với nhau, cầu tăng thì cung tăng và
ngược lại.
 Giá cả của các sản phẩm BHPNT luôn luôn biến động và phụ thuộc
vào nhiều yếu tố.
Trên thị trường giá cả của các sản phẩm BHPNT chính là phí bảo hiểm.
Phí bảo hiểm (premium) là một khoản tiền nhỏ mà người được bảo hiểm
phải nộp cho người bảo hiểm để nhận được bồi thường. Mức phí bảo hiểm
thường do người bảo hiểm định ra trên cơ sở tính toán xác suất xảy ra rủi
ro, hoặc trên cơ sở thống kê tổn thất nhằm đảm bảo số phí thu về đủ để bồi
thường và bù đắp các chi phí khác, đồng thời có lãi. Doanh thu phí bảo
hiểm trong khi chưa bồi thường là một nguồn vốn quan trọng để công ty
bảo hiểm tái đầu tư sang lĩnh vực kinh doanh khác. Vì phí bảo hiểm hay giá
cả bảo hiểm phụ thuộc chủ yếu vào xác suất xảy ra rủi ro nên nếu xác xuất
xảy ra rủi ro càng lớn thì phí bảo hiểm càng cao. Ngoài ra mức phí bảo
6

19. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp Anh 5
K41B
hiểm còn luốn biến động phụ thuộc vào trình độ quản lý rủi ro, cung cầu
trên thị trường, và mức độ cạnh tranh trên thị trường.
(1) PGS, TS Nguyễn Như Tiến (2005), Thị trường bảo hiểm và phát triển thị trường bảo
hiểm Việt Nam
Phí bảo hiểm trên thị trường luôn thay đổi, nó phụ thuộc vào mức độ
rủi ro nhiều hay ít, mức độ nguy hiểm cao hay thấp, trình độ quản lý rủi ro,
mức độ thiệt hại khi xảy ra rủi ro, điều kiện bảo hiểm… Ngoài ra phí bảo
hiểm còn phụ thuộc vào quy luật cung cầu, thị trường, cạnh tranh… diễn ra
trên thị trường bảo hiểm.
Vậy nên giá cả bảo hiểm luôn luôn biến động và phụ thuộc vào nhiều
yếu tố khách quan cũng như chủ quan.
 Cạnh tranh trên thị trường BHPNT cũng diễn ra hết sức quyết liệt.
Cạnh tranh là một yếu tố cần thiết để thị trường phát triển, để các doanh
nghiệp đưa ra các sản phẩm tốt hơn, phù hợp với khách hàng hơn. Cũng
giống như các thị trường khác trên thị trường BHPNT thì sự cạnh tranh luôn
diễn ra với nhiều hình thức khác nhau.
 Thị phần của các doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm luốn thay đổi.
Vì các yếu tố thay đổi về cung cầu, về giá cả sản phẩm và tình hình
cạnh tranh trên thị trường mà đã làm cho thị phần của doanh nghiệp cũng
luôn thay đổi theo.
3.2 Đặc trưng riêng của thị trường bảo hiểm phi nhân thọ
7

20. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp Anh 5
K41B
Ngoài những đặc trưng chung của một thị trường thì thì trường bảo
hiểm phi nhân thọ cũng có những đặc trưng nổi bật của mình.
 Đối tượng bảo hiểm phi nhân thọ là rất rộng, bao gồm tài sản, trách
nhiệm dân sự, sức khỏe con người vì thế mà sản phẩm bảo hiểm phi nhân
thọ là rất phong phú đa dạng, thị trường có dung lượng lớn.

 Sự phát triển của thị trường BHPNT phụ thuộc trực tiếp vào mức độ
phát triển của nền kinh tế.
 Đối tượng kinh doanh là rủi ro nên sản phẩm BHPNT cũng là các
sản phẩm đặc biệt, vô hình người mua nó không muốn nó xảy ra.

 Chỉ có ở thị trường BHPNT thì mới có hình thức bắt buộc người
tiêu dùng phái tiêu dùng các sản phẩm của nó.

 Hơn nữa do là một thị trường đặc biệt với dung lượng thị trường
lớn, và đối tượng khách hàng rộng khắp, có tác động sâu sắc đến đời sống
kinh tế xã hội, vì thể mà thị trường bảo hiểm phi nhân thọ chịu sự tác động
sâu, quản lý chặt chẽ bởi nhà nước.
4. Một số quy luật của thị trƣờng bảo hiểm phi nhân thọ
Cũng như các thị trường khác thị trường bảo hiểm bảo hiểm phi nhân
thọ cũng bị chi phối bởi các quy luật chung của thị trường và quy luật đặc
trưng của BHPNT.
4.1 Quy luật về cung cầu
Trên thị trường cung và cầu là hai yếu tố song hành cấu thành thị
trường, cung phát triển trên cơ sở cầu, cầu dựa vào khả năng của cung để
8

21. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp Anh 5
K41B
thỏa mãn. Sự phát triển của yếu tố này kéo theo sự phát triển của yếu tố kia,
và cả hai đều dựa trên nền tảng là sự phát triển xã hội(1)
.
4.2 Quy luật giá cả
Cung, cầu trên thị trường luôn luôn biến đổi, ảnh hưởng trực tiếp tới giá
cả của sản phẩm trên thị trường. Trong lĩnh vực BHPNT giá cả của sản
phẩm lại là phí bảo hiểm, từ trên cho thấy, tùy vào sự biến đồng, thay đổi
của cung, cầu về BHPNT mà phí bảo hiểm cũng thay đổi theo. Nhưng khi
(1) PGS, TS Nguyễn Như Tiến (2005), Thị trường bảo hiểm và phát triển thị trường bảo
hiểm Việt Nam
thay đổi đến một mức nào đó thì phí bảo hiểm lại quay trở lại để tác động
lên cung cầu chi phối cung cầu về BHPNT.
4.3 Quy luật cạnh tranh và liên kết
Thị trường bảo hiểm phi nhân thọ với sự tham gia của nhiều doanh
nghiệp thuộc nhiều thành phần kinh tế thì sự cạnh tranh để thu hút khách
hàng, chiếm lĩnh thị trường, nâng cao thị phần … giữa các doanh nghiệp là
không thể tránh khỏi và đó là quy luật vốn có của thị trường. Khi cạnh tranh
diễn ra thì đồng hành với nó là sự sát nhập liên kết của các công ty trong và
ngoài nước, để tránh làm thiệt hại cho nhau và các bên cùng có lợi. Vì thế
cạnh tranh và liên kết là quy luật vốn có của thị trường.
4.4 Quy luật số đông bù số ít
Đây là quy luật đặc trưng của thị trường bảo hiểm đặc biệt là bảo hiểm
phi nhân thọ. Vì bảo hiểm chính là sự phân tán rủi ro, chia nhỏ tổn thất của
một hay một số người cho nhiều người cùng gánh chụi. Tức là lấy số đông
để bù đắp thiệt hại cho một số ít. Một người không thể gánh vác thiệt hại
9

22. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp Anh 5
K41B
khi tổn thất xảy ra những với nhiều người cùng san sẻ thì sẽ vượt qua được.
Từ quy luật này cho thấy trên lĩnh vực bảo hiểm nếu thu hút được nhiều
khách hàng tham gia thị trường thì doanh thu phí bảo hiểm thu được càng
lớn, tỷ lệ phí đóng sẽ càng giảm và khả năng bồi thường khi có sự cố xảy ra
càng cao. Quy luật này được các doanh nghiếp bảo hiểm sử dụng nó rất
hiệu quả và triệt để vì nó là cơ sở cho sự ra đời của bảo hiểm.
III Quá trình phát triển của thị trƣờng bảo hiểm phi nhân thọ Việt
Nam.
Theo quy luật, ở bất kỳ một quốc gia nào sự phát triển của bảo hiểm phi
nhân thọ mở đầu cho phát triển của toàn thị trường bảo hiểm của quốc gia
đó. Cũng như vậy, ở Việt Nam thì thị trường bảo hiểm phi nhân thọ cũng
chính là nhân tố mở đầu cho thị trường bảo hiểm hiện tại. Nhưng so với
hàng trăm năm phát triển của thị trường bảo hiểm phi nhân thọ thế giới, lịch
sử phát triển của thị trường bảo hiểm Việt Nam còn rất mới mẻ. Những hoạt
động đầu tiên ở thị trường BHPNT Việt Nam là của Pháp và Mỹ mang tới
và chủ yếu là bảo hiểm cho hoạt động khai thác thuộc địa. Sau khi kháng
chiến chống Pháp kết thúc, miền Bắc chỉ có một tổ chức duy nhất hoạt động
với tư cách là đại lý cho Công ty bảo hiểm nhân dân Trung Quốc – tiền thân
của tổng công ty bảo hiểm Việt Nam (Bảo Việt) ngày nay. Còn ở miền Nam
thời kỳ Mỹ – Ngụy cũng đã có tới hơn 50 doanh nghiệp kinh doanh bảo
hiểm khác nhau hoạt động. Tuy nhiên, năm 1964 vẫn được coi là cột mốc
đầu tiên đánh dấu sự ra đời chính thức của Ngành bảo hiểm Việt Nam với
quyết định thành lập ngành bảo hiểm Việt Nam số 179/CP ngày 17/12/1964
của Thủ tướng chính phủ. Cùng với mốc mở cửa nền kinh tế vào năm 86 thì
10

23. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp Anh 5
K41B
sự phát triển của thị trường bảo hiểm Việt Nam được chia làm các giai đoạn
sau.
1. Thị trƣờng bảo hiểm Việt Nam trƣớc nghị định 100/CP
Sự ra đời của bảo hiểm Việt nam chính là sự ra đời của bảo hiểm phi
nhân thọ, so với thế giới là khá muộn. Sau khi hòa bình lập lại ở miền Bắc,
ngày 17/12/1964 Công ty bảo hiểm Việt Nam mới được Thủ tướng thành
lập, kể từ đó đến năm 93 thì ở Việt nam chỉ có một công ty duy nhất hoạt
động trong lĩnh vực bảo hiểm phi nhân thọ. Vì thế sự phát triển của thị
trường BHPNT giai đoạn này là sự phát triển của toàn thị trường và cũng là
sự phát triển của Bảo Việt.
1.1 Giai đoạn từ năm 64 - 86
Sau khi ký quyết định thành lập thì ngày 15/1/1965, Bảo Việt chính
thức đi vào hoạt động. Với trụ sở chính ở Hà Nội và có một chi nhánh là
Bảo Việt Hải Phòng và số vốn ban đầu được cấp là 1 triệu đồng và chỉ với
20 nhân viên vì thế mà khởi đầu của thị trường bảo hiểm Việt Nam và
BHPNT Việt Nam là rất khiếm tốn. Tiến hành các nghiệp vụ bảo hiểm nhà
nước đối với tàu bè trong nước và hàng hóa xuất nhập khẩu và đến năm 79
là bảo hiểm thăm dò dầu khí cùng một số sản phẩm khác.
1.1.1 Bảo hiểm thân tàu của nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa
Trong giai đoạn mới thành lập, khi đất nước còn nằm trong thời kỳ kế
hoạch, tập trung và bao cấp, tất cả các nghiệp vụ mà Bảo Biệt triển khai chủ
yếu phục vụ cho sự phát triển trao đổi thương mại với các nước xã hội chủ
nghĩa. Năm 1965, khi mới ra đời do đội ngũ cán bộ với trình độ còn hạn chế
cho nên Bảo Việt chỉ nhận bảo hiểm thân tàu cho đội tàu Việt Nam và sau
11

24. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp Anh 5
K41B
đó là tái nhượng lại cho các nhà bảo hiểm nhân dân Trung Quốc. Sang năm
1966, Bảo Việt mới bước đầu độc lập trong bảo hiểm thân tàu và đến năm
1967, mới tiến hành bảo hiểm trách nhiệm dân sự cho chủ tầu. Năm 1979,
Bảo Việt hình thành văn bản toàn thuận về một số quy định trong việc thực
hiện hợp đồng bảo hiểm thân tàu, quy định cụ thể về vận dụng nội dung
điều khoản bảo hiểm ITC vào Việt Nam.
1.1.2 Hàng hóa vận chuyển đường biển
Đối với bảo hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu, ngoài việc giành quyền bảo
hiểm cho các hàng hóa xuất từ Việt Nam (số lượng này là rất hạn chế) thì
đến năm 75 tức là sau khi đất nước giành độc lập thì Bảo Việt mới giành
được quyền bảo hiểm hàng nhập từ Trung Quốc. Cũng từ đây trở đi, doanh
thu phí bảo hiểm của toàn thị trường - Bảo Việt được nâng cao và đến năm
1979 thì có 39 công ty nước ngoài có quan hệ với Bảo Việt.
Để phát triển thị trường, phục vụ đường lối phát triển kinh tế của Đảng
và Nhà nước, công ty bảo hiểm Việt Nam đã mở thêm các chi nhánh ở một
số tỉnh thành phố có cảng biển để phát triển bảo hiểm hàng hóa xuất nhập
khẩu và bảo hiểm thân tầu, như chi nhánh Quảng Ninh, Đà Nẵng, Bình
Định và Vũng Tàu. Việc mở chi nhánh Vũng Tàu còn có mục đích đón bắt
cơ hội bảo hiểm trong lĩnh vực thăm dò và khai thác dầu khí vào năm 79.
1.1.3 Bảo hiểm thăm dò và khai thác dầu khí.
Bảo hiểm dầu khí là một loại hình bảo hiểm phức tạp. Các điều kiện
bảo hiểm đều từ thị trường London, Bảo Việt đã chọn 2 môi giới bảo hiểm
nổi tiếng và Sedgwich và Willis Feber để thu xếp dịch vụ. Kết quả năm
1979 chỉ riêng trong lĩnh vực bảo hiểm thăm dò, khai thác dầu khí, phí bảo
12

25. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp Anh 5
K41B
hiểm mà Bảo Việt thu được là 2,1 triệu USD trên tổng mức trách nhiểm là
365,406,654 USD(1)
. Doanh thu phí bảo hiểm của Bảo Việt Vũng Tàu thời
điểm ấy được coi là bước nhảy vọt, và là con số nằm mơ của các doanh
nghiệp xuất nhập khẩu khác.
Ngoài ra còn có một số sản phẩm mới trong giai đoạn này: bảo hiểm
dàn khoan, bảo hiểm trách nhiệm nhà thầu khoán, bảo hiểm kiểm soát
giếng, bảo hiểm tài sản, trách nhiệm cho nhà thầu phụ, bảo hiểm xe ô tô,
bảo hiểm trách nhiệm cho người lao động, bảo hiểm trộm cắp, hỏa hoạn …
(1) PGS, TS Nguyễn Như Tiến (2005), Thị trường bảo hiểm và phát triển thị trường bảo
hiểm Việt Nam
Nói chung là trong gia đoạn này tuy phát triển rất chậm nhưng thị
trường BHPNT cũng đã có những bước tiến về sản phẩm dịch vụ và doanh
thu.
1.2 Giai đoạn từ năm 86 – 93 (nghị định 100/CP)
Năm 86 là năm mở của nền kinh tế và cũng là năm mà Bảo Việt được
phép tự hạch toán ngoại tệ, đây có thể coi như là một bước đột phá quan
trọng cần thiết và hợp lý trong nền kinh tế thị trường. Điều này đã tạo thêm
cơ hội cho Bảo Việt phát triển mạnh hơn nữa các dịch vụ bảo hiểm đối
ngoại. Từ chỗ Bảo Việt gặp khó khăn về tài chính, nợ nước ngoài là 2,5
triệu USD nhưng chỉ trong một thời gian ngắn đã trả hết nợ và có tích lũy
ngoại tệ.
Có thể khẳng định rằng sau 1986 Bảo Việt lại càng phát triển hơn có
các chi nhánh ở khắp các thành phố và tỉnh thành, doanh thu phí tăng cao so
với giai đoạn 20 năm trước ( 65-85), doanh thu đã tăng lên 1,1 tỷ VNĐ vào
13

26. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp Anh 5
K41B
năm 1987 và năm 89 là 94 tỷ(1)
. Đặc biệt tốc độ phát triển trong giai đoạn
này đạt tới 30 – 40%.
Số lượng người, tài sản và trách nhiệm dân sự được bảo hiểm không
tăng cao. Từ năm 1991 – 1993 thì mỗi năm Bảo Việt bảo hiểm trung bình
được 200 triệu luợt khách, trên 3,8 triệu người được bảo hiểm tai nạn, bảo
hiểm trách nhiệm dân sự cho hơn 140.000 ô tô, tổng giá trị tài sản tham gia
bảo hiểm hỏa hoạn là trên 17.000 tỷ đồng, tổng giá trị công trình được bảo
hiểm lắp đặt lên tới 1,9 tỷ USD, 337 tàu được bảo hiểm trách nhiệm dân sự
của chủ tàu, 15.000 chiếc tàu được bảo hiểm thân tàu, và 37 chiếc máy bay
của các đội bay Việt Nam(2)
…
(1), (2) PGS, TS Nguyễn Như Tiến (2005), Thị trường bảo hiểm và phát triển thị trường
bảo hiểm Việt Nam
Tóm lại, tuy nền kinh tế đã mở của từ năm 1986 nhưng trong lĩnh vực
bảo hiểm thì đây là “sân chơi chỉ có một người” bị coi là thị trường đóng
chứ không mở và là độc quyền hoàn toàn.
Giai đoạn này được coi là giai đoạn độc quyền của thị trường bảo hiểm
Việt Nam, không có cạnh tranh nên sản phẩm bảo hiểm trên thị trường
không được phát triển về số lượng cũng như chất lượng vì vậy thị trường
vốn đã hạn hẹp, không thu hút được khách nước ngoài mà còn phải nhượng
lại tái bảo hiểm cho các doanh nghiệp bảo hiểm nước ngoài. Nghĩa là đã
không thu thêm được ngoại tệ qua các nghiệp vụ bảo hiểm mà Bảo việt còn
phải chi ra những khoản ngoại tệ không nhỏ chi cho tái bảo hiểm. Thời kỳ
tỷ lệ tái bảo hiểm lên tới 30 – 40% tổng phí bảo hiểm thu được từ thị trường
trong nước ra nước ngoài.
14

27. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp Anh 5
K41B
Nguyên nhân chính tạo nên sự độc quyền trên thị trường là do cơ chế
bao cấp, nền kinh tế hành chính mệnh lệnh. Thực tế các doanh nghiệp
không có quyền làm chủ mà chỉ có nhiệm vụ thực hiện các chỉ tiêu kế
hoạch do cấp trên đưa xuống. Những chỉ tiêu kế hoạch định ra đôi khi mang
tính chủ quan chứ không dựa trên cơ sở cung, cầu của thị trường vì vậy đã
thủ tiêu tính chủ động linh hoạt trong sản xuất kinh doanh của doanh
nghiệp. Bảo hiểm cũng không nằm ngoài sự tất yếu đó. Mặt khác nền kinh
tế xã hội còn thấp trình độ phát triển còn lạc hậu, đời sống vật chất, tinh
thần của người dân còn khó khăn nên bảo hiểm chưa thể trở thành nhu cầu
tất yếu của cuộc sống. Vì vậy thị trường bảo hiểm cũng chưa được phát
triển đa dạng và phong phú.
Nhình chung đây là thị trường không đúng nghĩa của nó kể cả khi nhà
nước mở của nền kinh tế năm 86. Trong xuốt quá trình này trên thị trường
chỉ có một người bán là mất đi tính đa dạng của thị trường và kìm hãm thị
trường bảo hiểm phát triển. Vì vậy mà thị trường bảo hiểm trong gia đoạn
này không có đóng góp hay chi phối nền kinh tế quốc dân.
2. Thị trƣờng bảo hiểm phi nhân thọ sau nghị định 100/CP
Kể từ năm 94 trở đi Chính phủ đã cho phép nhiều công ty hơn được
tham gia thị trường BHPNT Việt Nam nhưng vẫn hạn chế ở loại hình các
công ty. Thế là như một sự tất yếu là sự ra đời của Bảo Minh, vốn trước kia
là một chi nhánh của Bảo Việt ở thành phố Hồ Chí Minh, rồi công ty bảo
hiểm cổ phần Petrolimex, công ty cổ phần bảo hiểm Nhà Rồng (Bảo Long),
và công ty bảo hiểm dầu khí (PVIC sau đổi là PVI).
Việc cấm cho phép các yếu tố nước ngoài tham gia vào lập công ty
trong lĩnh vực bảo hiểm phi nhân thọ vẫn được áp dụng mãi cho đến năm
15

28. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp Anh 5
K41B
1996 mới được nới lỏng nhưng chỉ trong lĩnh vực môi giới còn trên thị
trường bảo hiểm phi nhân thọ thì đến năm 1997 thì công ty liên doanh được
thành lập đầu tiên là công ty bảo hiểm Liên Hiêp với sự liên doanh giữa
Tổng công ty Bảo Minh (Việt Nam) công ty bảo hiểm Mitsui Sumitomo,
Sompo (Nhật Bản) và công ty bảo hiểm LG của Hàn Quốc. Thời điểm này
thì thị trường đã phần nào được cải thiện xong tỷ lệ tái bảo hiểm ra thị
trường quốc tế vẫn là rất cao, khoảng hơn 90% và lợi nhuận cho các công ty
bảo hiểm ở thị trường trong nước đến từ tỷ lệ hoa hồng về nghiệp vụ tái bảo
hiểm hơn là doanh thu phí. Vào vào đến năm 1999 – 2000 đã đánh dấu một
bước quan trọng cho thị trường BHPNT ở Việt Nam đó là sự cho phép
thành lập các doanh nghiệp 100% vốn đầu tư nước ngoài. Vì thế mà cạnh
tranh trên thị trường đã được cải thiện và diễn biến theo chiều hướng tốt khi
buộc các doanh nghiệp nhà nước phải thay đổicơ cấu để hoạt động hiệu quả
hơn và năng xuất hơn. Vào năm này cũng là năm thành lập của hiệp hội bảo
hiểm Việt Nam với mục đích là góp phần tạo ra được một thị trường phát
triển tốt, cạnh tranh lành mạnh, và nhằm thúc đẩy sự hợp tác giữa các doanh
nghiệp.
Năm 2000 cũng là năm được coi là bản lề với thị trường BHPNT khi
hiệp định thương mại song phương BTA giữa Mỹ và Việt Nam được ký.
Chính phủ Việt Nam mở cửa thị trường cho phép thành lập các công ty
100% vốn nước ngoài và nới lỏng các hạn chế đối với các doanh nghiêp
liên doanh. Trên thị trường BHPNT hiện nay có 16 doanh nghiệp trong đó
có 3 doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài và 4 công ty liên doanh (2005).
(xem phụ lục 2)
16

29. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp Anh 5
K41B
Sự tham gia của càng nhiều công ty trên thị trường BHPNT đã mang lại
nhiều lợi ích cho thị trường này: tăng doanh thu phí, cải thiện thị trường
vốn, nâng cao tính cạnh tranh trên thị trường cũng như kỹ năng nghiệp vụ.
Các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đang từng bước nâng cao thị
phần của mình trên thị trường khi mà hiện nay các doanh nghiệp trong nước
năm giữ tới hơn 93% thị phần BHPNT (2005). Sản phẩm trên thị trường
cũng đa dạng hơn khi vào năm 1993 chỉ có 22 sản phẩm và chủ yếu là bảo
hiểm hàng hóa xuất nhập khẩu, thân tàu thì đến nay đã có hơn 500 sản
phẩm BHPNT.(xem thêm phụ lục 3)
3. Tác động của thị trƣờng với nền kinh tế – xã hội và đời sống
dân cƣ
Sự phát triển của thị trường bảo hiểm phi nhân thọ những năm qua đã
tác động tích cự đến việc ổn định nền kinh tế và đời sống dân cư. Hàng
năm, các doanh nghiệp bảo hiểm đã giải quyết bồi thường và trả tiền bảo
hiểm hàng ngàn tỷ đồng cho các đơn vị sản xuất kinh doanh, người tham
gia bảo hiểm gắp sự cố được bảo hiểm. Giải quyết bồi thường đầy đủ và kịp
thời đã có tác dụng rất lớn giúp các doanh nghiệp và người dân ổn định sản
xuất kinh doanh và đời sống, đồng thời giảm bớt gánh nặng cho ngân sách
nhà nước. Sản phẩm bảo hiểm trên thị trường cũng phong phú đa dạng tới
hơn 500 sản phẩm và đang phục vụ tốt nhu cầu của xã hội trong lĩnh vực
bảo hiểm phi nhân thọ.
Các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ trong thời gian qua cũng lập
được nguồn vốn lớn và dài hạn cho đầu tư phát triển nền kinh tế. Tống số
tiền các doanh nghiệp bảo hiểm đã huy động để đầu tư trở lại nền kinh tế từ
46 tỷ đồng năm 93 lên đến 4,469(1)
tỷ đồng vào năm 2005.
17

30. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp Anh 5
K41B
Phát triển thị trường bảo hiểm phi nhân thọ góp phần tích cực trong
việc giải quyết các vấn đề xã hội. Cho đến nay số người lao động làm trong
ngành bảo hiểm phi nhân thọ đã tăng lên 6,714(2)
người với thu nhập tương
đối ổn định, và có hơn 36 nghìn đại lý. Ngành bảo hiểm cũng đã chi nhiều
tỷ đồng cho công tác đề phòng và hạn chế tổn thất được dư luận trong xã
hội đánh giá cao như xây dựng đường lánh nạn, các âu tránh bão cho tầu
thuyền, biển báo ngăn ngừa tai nạn, áp dụng các biện pháp phòng cháy chữa
cháy cho cộng đồng…
Tóm lại, Nghị định 100 CP của Chính Phủ ra đời là bước ngoặt trong
lịch sử phát triển ngành bảo hiểm phi nhân thọViệt Nam, đồng thời đánh
dấu bước chuyển biến mới trên thị trường bảo hiểm phi nhân thọ và trên cả
thị trường bảo hiểm Việt Nam. Nghị định 100 CP đã mở cửa cho thị trường
bảo hiểm phi nhân thọ, bước đầu hình thành một thị trường với đầy đủ các
yếu tố cảu nó. Các quy luật của thị trường, cũng như các quy luật riêng vốn
có của thị trường bảo hiểm phi nhân thọ hoạt động và phát huy tác động
trên
(1) Bộ tài chính 2006, Thị trường bảo hiểm Việt Nam 2005, NXB Tài chính, 2006
(2) Bản tin hoạt động quý 3, 2005, Hiệp hội bảo hiểm Việt Nam
thị trường đã làm thay đổi cơ bản sâu sắc bộ mặt của thị trường. Hoạt động
kinh doanh bảo hiểm trên thị trường đã chấm dứt sự độc quyền của nhà
nước thay vào đó là sự cạnh tranh quyết liệt gay go giữa các doanh nghiệp
kinh doanh bảo hiểm phi nhân thọ thuộc mọi thành phần kinh tế khác nhau
với các sản phẩm bảo hiểm đa dạng phong phú đáp ứng nhu cầu bảo hiểm
phục vụ đắc lực cho đường lối phát triển kinh tế xã hội của Đảng và Nhà
nước. Thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam bước vào giai đoạn mới
18

31. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp Anh 5
K41B
với nhiều thay đổi về quy mô, tốc độ tăng trưởng cũng như chất lượng thị
trường. Đây cũng chính là sự phát triển cần thiết khi nền kinh tế đang bước
vào thời kỳ mới thời kỳ mà nền kinh tế Việt Nam hội nhập hơn bao giờ hết
vào nền kinh tế thế giới, đó là trở thành viên của WTO.
19

32. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp
Anh 5 K41B
Chƣơng II: THỰC TRẠNG THỊ TRƢỜNG BẢO HIỂM PHI NHÂN
THỌ VIỆT NAM
I. Bốicảnh nền kinh tế mở của Việt Nam - Một thị trƣờng có tốc độ
phát triển nhanh trên tất cả các lĩnh vực.
Tổng sản phẩm trong nước năm 2004 đạt gần 400 tỷ đồng (theo giá so
sánh 1994), tăng 8,4% so với năm 2004, đây là mức tăng cao nhất kể từ
năm 1997 đến nay.
Về nông, lâm nghiệp và thuỷ sản: năm 2005 theo giá so sánh năm 1994
ước tính đạt 182,0 nghìn tỷ đồng, tăng 4,9% so với năm 2004, trong đó
nông nghiệp tăng 3,2%; lâm nghiệp tăng 1,2%; thuỷ sản tăng 12,1%.
Sản lượng lúa cả năm ước tính đạt 35,79 triệu tấn, giảm 35,8 vạn tấn so
với năm 2004, do diện tích giảm 119 nghìn ha và năng suất chỉ đạt xấp xỉ
năm 2004. Sản lượng lúa các địa phương phía Bắc giảm 67,9 vạn tấn, các
địa phương Nam phía tăng 32,1 vạn tấn, riêng đồng bằng sông Cửu Long
tăng 66,7 vạn tấn so với năm 2004. Nếu tính thêm 3,76 triệu tấn ngô và các
loại cây lương thực có hạt khác thì sản lượng lương thực có hạt cả năm đạt
39,55 triệu tấn, xấp xỉ sản lượng năm 2004.
Về công nghiệp: tiếp tục duy trì được tốc độ tăng trưởng cao so với kế
hoạch và tăng cao hơn so với tốc độ tăng của những năm gần đây. Giá trị sản
xuất công nghiệp năm 2005 theo giá cố định 1994 ước tính tăng 17,2% so với
năm 2004, trong đó khu vực Nhà nước tăng 8,7%; khu vực ngoài quốc doanh,
khu vực có vốn đầu tư nước ngoài tăng 20,9% (dầu mỏ, khí đốt giảm 4,6%, các
ngành khác tăng 28,1%). Khu vực doanh nghiệp Nhà nước tăng thấp, chủ yếu
do số doanh nghiệp giảm, giảm nhiều nhất là doanh nghiệp
20

33. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp
Anh 5 K41B
Nhà nước địa phương quản lý, do tiếp tục thực hiện chủ trương của Nhà
nước về đổi mới, sắp xếp lại doanh nghiệp Nhà nước chuyển sang các hình
thức sở hữu khác như cổ phần hoá.
Về xuất nhập khẩu: tổng trị giá xuất nhập khẩu hàng hoá năm 2005 đạt
69,11 tỷ USD, tăng 18,2% so với cùng kỳ năm trước, trong đó xuất khẩu
tăng 21,6% và nhập khẩu tăng 15,4%. Trong năm 2005 tốc độ tăng xuất
khẩu cao hơn tốc độ tăng nhập nhẩu (xuất khẩu tăng nhanh hơn 6,2 điểm
phần trăm), do vậy nhập siêu cả năm nay giảm cả về số tuyệt đối và tỷ lệ so
với trị giá xuất khẩu: nhập siêu cả năm chỉ còn 4,65 tỷ USD (năm 2004 là
5,45 tỷ), bằng 14,4% kim ngạch xuất khẩu, giảm 6,2 điểm phần trăm so với
tỷ lệ 20,6% trong năm 2004.
Về đầu tư: đạt 324 nghìn tỷ đồng, tăng 8% so với kế hoạch năm và tăng
hơn 20% so với năm 2004. Trong tổng số, vốn Nhà nước chiếm 53,1%, vốn
ngoài Nhà nước chiếm 32,4%, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài chiếm 14,5%.
Vốn đầu tư xây dựng cơ bản thuộc vốn ngân sách Nhà nước năm 2005
ước thực hiện 62,93 nghìn tỷ đồng, bằng 121,2% kế hoạch cả năm, trong đó
các đơn vị Trung ương 24,57 nghìn tỷ đồng bằng 123,5% kế hoạch năm;
các đơn vị địa phương 38,36 nghìn tỷ đồng bằng 119,8%.
Về đầu tư trực tiếp của nước ngoài, từ đầu năm đến ngày 15/12/2005,
trên phạm vi cả nước đã có 771 dự án mới được cấp phép đầu tư với tổng
vốn đầu tư đăng ký 3,9 tỷ USD, bình quân vốn 1 dự án mới được cấp phép
là 5,1 triệu USD. Các dự án mới được cấp phép trong năm nay chủ yếu vẫn
tập trung vào công nghiệp và xây dựng. Có 41 tỉnh, thành phố có dự án đầu
tư nước ngoài mới được cấp phép. Có 42 quốc gia và vùng lãnh thổ được
cấp phép dự án đầu tư mới tại Việt Nam. Có 509 lượt dự án được tăng vốn
21

34. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp
Anh 5 K41B
trong năm nay, với tổng số vốn tăng thêm là 1825,8 triệu USD (công nghiệp
tăng 1407,4 triệu USD; xây dựng tăng 92,1 triệu USD; nông, lâm nghiệp và
thuỷ sản tăng 204 triệu USD và dịch vụ tăng 214,4 triệu USD). Tính chung
trong năm nay, cả vốn cấp mới và vốn tăng thêm đạt 5,72 tỷ USD, là mức
thu hút đầu tư trực tiếp của nước ngoài khá cao so với những năm gần đây.
Tóm lại, là một nước đông dân đứng hàng 14 trên thế giới với một thị
trường đầy tiềm năng nhưng chưa được khai thác, cùng với một nền chính
trị ổn định và là một quốc gia được đánh giá là an toàn và thân thiện nhất
trong khu vực châu á - Thái Bình Dương..., Việt Nam được xem là một thị
trường khác biệt và có sức hấp dẫn cao so với các thị trường khác ở châu á.
Và, trong một thị trường đầy tiềm năng đó, thì động lực cho sự phát triển
của thị trường bảo hiểm là rất lớn.
II. Thực trạng thị trƣờng bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam
Những năm vừa qua, trước sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế xã
hội, mức tăng trưởng kinh tế cao trung bình là 7,5% trong giai đoạn 2001 –
2005 và đạt hầu hết các chỉ tiêu đặt ra. Thị trường bảo hiểm phi nhân thọ
Việt Nam cũng phát triển hết sức sôi động về phía người bán cũng như
người mua và sự hoàn thiện dần của khung pháp lý. Sự tăng trưởng của thị
trường BHPNT cũng phần nào đó phản ánh sự phát triển của toàn thị trường
bảo hiểm và nền kinh tế.
1. Thực trạng thị trƣờng bảo hiểm phi nhân thọ từ phía ngƣờibán
- các doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm phi nhân thọ
1.1 Các doanh nghiệp kinh doanh BHPNT và thị phần của các doanh
nghiệp kinh doanh BHPNT
22

35. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp
Anh 5 K41B
Sau hơn 10 năm đổi mới, mở cửa thị trường bảo hiểm phi nhân thọ, cơ
cấu thị trường có sự thay đổi cơ bản, đặc biệt là những năm vừa qua số
lượng các doanh nghiệp tham gia thị trường không ngừng tăng lên. Loại
hình của các doanh nghiệp cũng phát triển khá đa dạng tuy còn nhiều hạn
chế của nhà nước với việc phát triển doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài
trên thị trường này.
Bảng 1: Số lượng các doanh nghiệp qua các năm
Năm SL DN nhà SL DN cổ SL DN liên SL DN Tổng
nước phần doanh 100% nước
ngoài
2001 10
2003 12
2004 3 4 5 2 14
2005 2 6 5 3 16
2006(ư) 2 7 5 3 17
Nguồn: Hiệp hội bảo hiểm Việt Nam
Số lượng các công ty tăng lên khá nhanh từ 10 doanh nghiệp vào năm
2001 lên 17 doanh nghiệp vào năm 2006 . Trong đó số lượng các công ty
tăng lên đa số nằm ở các doanh nghiệp cổ phần và doanh nghiệp 100% vốn
đầu tư nước ngoài (xem thêm phụ lục 2). Nếu so sánh giữa độ “mở” của nền
kinh tế và của thị trường với số lượng các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước
ngoài tham gia nền kinh tế và số lượng các doanh nghiệp có vốn đầu tư
nước ngoài tham gia thị trường bảo hiểm phi nhân thọ đặc biệt là các doanh
nghiệp 100% vốn đầu tư nước ngoài thì có thể thấy rằng “độ mở” của thị
23

36. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp
Anh 5 K41B
trường đã không theo kịp với “độ mở” của nền kinh tế. Hơn thế nữa thị
phần trên thị trường bảo hiểm phi nhân thọ lại chủ yếu là do các doanh
nghiệp nhà nước nắm giữ.
Biểu 1: Thị phần của các doanh nghiệp trong các khối kinh tế – 2004, 2005
Công ty 2004
có vốn
Công ty
nước
cổ phần,
ngoài,
10.28%
7.00%
DNNN,
73.72%
Công ty 2005
có vốn
nước
ngoài,
4.98%
DNNN,
Công ty
cổ phần,
52.04% 42.98%
Nguồn: Thị trường Bảo hiểm Việt Nam 2004, 2005 – Bộ Tài Chính
Qua biểu 5 ta càng thấy rõ rằng, nắm quyền chi phối thị trường vẫn là
các doanh nghiệp trong nước mà cụ thể là các doanh nghiệp nhà nước với
52,03% thị phần(2005). Khi giảm từ 73,72% năm 2004 do tại thời điểm đó
Bảo Minh chưa cổ phần. Nếu như PVI được cổ phần vào năm 2007 và việc
đưa Bảo Việt lên thành tập đoàn tài chính thì thị phần của các công ty nhà
nước sẽ giảm mạnh.
Dẫn đầu thị trường vẫn là Bảo Việt với thị phần là 38,63% nhưng lại
giảm so với các năm trước 42% (2003) và 40,47% (2004) tiếp sau là Bảo
Minh: 21,76% là đối thủ mạnh nhất của Bảo Việt. Các doanh nghiệp có vốn
đầu tư nước ngoài chỉ chiếm có 5,37% thị phần (biểu 2). Mặc dù chiếm thị
phần lớn nhất nhưng tốc độ tăng trưởng của Bảo Việt chỉ đạt 10,83% năm
vừa rồi thấp hơn nhiều so với mức tăng trưởng bình quân của cả thị trường
24

37. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp
Anh 5 K41B
là 16,09% (xem phụ lục 2). Đối với công ty này thì đây là năm thứ 3 liên
tiếp thị phần cũng như tốc độ tăng trưởng bị sụp giảm, và cứ theo cái đà này
thì Bảo Việt sẽ sớm đánh mất vị trí của mình khi Chính phủ hoàn toàn xóa
bỏ những hạn chế đối với ngành bảo hiểm phi nhân thọ.
Biểu 2: Thị phần của các công ty trên thị trường bảo hiểm phi nhân thọ
2005
Bảo Long
1.91%
PIJCO
AIG, 0.00%
13.37% Bảo Minh UIC
PVI 21.76%
VIA
2.03%
12.49% Các DN có vốn
ĐTNN 5.37% 1.39%
Allianz (1)
PTI
0.70%
4.66% Bảo Việt
Viễn Đông
38.65%
IAI, 0.32%
1.72% BIVD-QBE(2)
AAA, 0.07%
Samsung-vina, Groupama 0.45%
0.46% 0.02%
Nguồn: Thị trường bảo hiểm Việt Nam – Bộ Tài Chính
Trong khi đó các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài có tốc độ tăng
trưởng là 24% đặc biệt là Incombank – Asia đã có mức tăng trưởng kỷ lục
là 100% tiếp sau đó là Samsung-vina.
Các công ty bảo hiểm trong nước có tỷ lệ tổn thất là 36,85% cao hơn
nhiều so với tỷ lệ tổn thất 28,62% của các công ty có vốn đầu tư nước
ngoài. Phần lớn khách hàng của các doanh nghiệp này là các công ty nước
ngoài, với khả năng và trình độ quản lý thì tỷ lệ tổn thất nhỏ hơn là điều dễ
hiểu. Theo luật hiện tại thì các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài
không được phép kinh doanh các sản phẩm bảo hiểm bắt buộc như , bảo
hiểm xe cơ giới… Trong đó Samsung-vina có tỷ lệ tổn thất cao nhất là 60%
25

38. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp
Anh 5 K41B
tiếp đến là Bảo Việt là 58,6%. Tỷ lệ tổn thất của năm 2005 cũng đã giảm so
với năm 2004 là 38%. Tình trạng trục lợi bảo hiểm vẫn diễn ra rất phổ biến.
Tình hình kinh doanh của các doanh nghiệp là thông tin mà không phải
ai cũng biết. Các dữ liệu của Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam và của Bộ Tài
Chính cũng không đề cập tới vấn đề này hoặc có thì rất chung chung và
(1)QBE mua lại( 2006)
(2) QBE bán cổ phần cho BIDV và Công ty có trên mới là BIC
không trùng khớp nhau. Tuy nhiên theo ý kiến chung thì các công ty bảo
hiểm phi nhân thọ hiện nay làm ăn không được tốt lắm vì tình trạng giảm
phí phi kỹ thuật, tăng hoa hồng, giảm tỷ lệ khấu trừ và thiên tai liên tục xảy
ra.
1.2 Sản phẩm trên thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam
Cùng theo sự phát triển của thị trường bảo hiểm phi nhân thọ thì các
doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm phi nhân thọ cũng đưa ra các sản phẩm
bảo hiểm đa dạng hơn và phù hợp hơn với mức độ phát triển của thị trường.
Sự phát triển của các sản phẩm BHPNT thể hiện được khá rõ thực trạng và
tình hình khai thác các sản phẩm bảo hiểm phi nhân thọ của các doanh
nghiệp kinh doanh bảo hiểm phi nhân thọ. Sản phẩm trên thị trường bảo
hiểm phi nhân thọ gồm có: bảo hiểm cháy, bảo hiểm kỹ thuật, bảo hiểm
hàng hóa vận chuyển, bảo hiểm dầu khí, bảo hiểm xe cơ giới, bảo hiểm sức
khỏe và tai nạn con người….
Qua biểu 3 ta có thể thấy rằng, bảo hiểm xe cơ giới vẫn chiếm tỷ trọng
cao nhất 29,14% có lẽ vì đây là loại hình bảo hiểm bắt buộc. Tiếp đến là
loại hình bảo hiểm tài sản với thị phần là 20,85%, trong khi đó mức thấp
26

39. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp
Anh 5 K41B
nhất là bảo hiểm rủi ro tài chính là 0% mặc dù sản phẩm bảo hiểm này được
triển khai từ năm 2003 nhưng do thị trường tài chính mà cụ thể là thị trường
chứng khoán chưa phát triển, thêm vào đó là mức độ rủi ro trên thị trường
này là rất cao và rất khó để kiểm soát vì thế mà thị phần của loại hình sản
phẩm này là 0%.
Cũng có mức thị phần 0% là bảo hiểm là sản phẩm bảo hiểm nông
nghiệp, nhưng khác với sản phẩm bảo hiểm rủi ro tài chính thì sản phẩm
này có từ lâu và các năm trước đã phát triển năm 2004 thị phần của loại
hình bảo hiểm này là 0,04% với doanh thu phí là 2 tỷ đồng. Sang đến năm
2005 thì thị phần còn là 0% đó là do tình hình thiên tai diễn ra nhiều hơn tỷ
lệ tổn thất xẩy ra cao, phí thu không đủ bồi thường.
Biểu 3 Thị phần của các sản phẩm trên thị trường
bảo hiểm phi nhân thọ 2005
0.00% 0.00%
Nông nghiệp 0%
0.34% 1.54%
Rủi ro tài chính 0%
9.00% Trách nhiệm chung 1.54%
15.28% Thân tàu và P&I 9%
9.52% Cháy nổ 9.52%
Xe cơ giới 29.14%
20.85%
29.14%
Hàng không 5.91%
Vận chuyển hàng hóa 8.09%
Tài sản 20.85%
8.09%
Sức khỏe và tai nạn 15.28%
5.91%
Gián đoạn kinh doanh 0.34%
Nguồn: Hiệp hội bảo hiểm Việt Nam
Bảo hiểm xe cơ giới, và bảo hiểm tài sản là hai sản phẩm có thị phần
lớn nhất đồng thời tốc độ tăng trường cũng cao nhất đạt 19,48% và 20,17%
đặc biệt là sản phẩm bảo hiểm trách nhiệm chung lại có cũng có mức tăng
27

40. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp
Anh 5 K41B
trưởng cao là 19,72% mặc dù thị phần của loại hình sản phẩn này chỉ là
1,54%. Tỷ lệ tái bảo hiểm của các sản phẩm bảo hiểm cũng cao là 32% trên
toàn bộ thị trường bảo hiểm phi nhân thọ. Ngược lại với tỷ lệ tái bảo hiểm
ra nước ngoài cao như vậy thì doanh thu phí giữ lại của các doanh nghiệp
kinh doanh bảo hiểm đã giảm đáng kể, doanh thu của toàn thị trường là
5.535 tỷ đồng thì doanh thu phí giữ lại là 3.990 tỷ đồng chỉ chiếm 72% thôi
(xem thêm phụ lục 3).
Qua đó ta cũng phần nào hiển được tổng quan được thị phần cũng như
tình hình phát triển của các sản phẩm trên thị trường. Nhưng để có cái nhìn
sâu sắc và chính sác hơn thị ta sẽ đi tìm hiển từng sản phẩm, nghiệp vụ.
1.2.1 Bảo hiểm cháy
- Doanh thu phí, tốc độ phát triển và thị phần của các công ty
Biểu 4: Doanh thu phí nghiệp vụ bảo hiểm cháy giai đoạn 1995 – 2005
35,000 90.00%
80.00%
30,000
70.00%
25,000 60.00%
USD
20,000
50.00%
40.00%
Nghìn
15,000
30.00%
10,000 20.00%
10.00%
5,000
0.00%
0
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
-10.00%
1995 2005
Doanh thu phi 5,872 10,500 11,719 14,266 13,850 18,345 18,275 20,000 22,000 26,000 32,000
Tỷ lệ tăng doanh thu phí 30.00% 78.81% 11.61% 21.73% -3.00% 32.45% -0.38% 9.44% 10.00% 18.18% 23.07%
Nguồn: T/c Thị trường bảo hiểm – Tái bảo hiểm, VinaRe: 1/2000;1/2005; 8/2005 1/2006
28

41. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp
Anh 5 K41B
Tèc ®é t¨ng tr-ëng trung b×nh cña nghiÖp vô trong mÊy n¨m gÇn
®©y vµo kho¶ng 10% víi tæng doanh thu vµo kho¶n h¬n 120 triÖu ®« la
Mü, (tõ n¨m 2001 ®Õn 2005) th× ®©y ®-îc xem lµ tèc ®é t¨ng tr-ëng kh¸
Ên t-îng so víi c¸c nghiÖp vô kh¸c trªn thÞ tr-êng. Riªng trong n¨m 2004 vµ
2005 tèc ®é t¨ng tr-ëng ®· ®¹t møc rÊt cao lµ 18% vµ 23%. Víi sù ph¸t
triÓn cña nÒn kinh tÕ nh- hiÖn nay vµ t×nh h×nh æn ®Þnh thÞ tr-êng
b¶o hiÓm ch¸y ®-îc høa hÑn lµ sÏ t¨ng tr-ëng cao trong thêi gian tíi.
ThÞ phÇn cña c¸c c«ng ty trªn thÞ tr-êng th× còng kh«ng cã g× thay ®æi
so víi mét thùc tÕ chung cho b¶o hiÓm phi nh©n thä ViÖt Nam lµ sù chiÕm -
u thÕ cña c¸c c«ng ty trong n-íc. B¶o ViÖt vµ B¶o Minh vÉn lµ hai c«ng ty
n¾m thÞ phÇn lín nhÊt chiÕm gÇn 60% doanh thu phÝ cña toµn thÞ tr-êng,
cßn c¸c c«ng ty kh¸c vÉn duy tr× ®-îc møc t¨ng tr-ëng æn ®Þnh.
HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp míi chØ khai th¸c ®-îc l-îng dÞch vô tõ kh¸ch
hµng t- nh©n vµ c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t- n-íc ngoµi. PhÇn lín c¸c
doanh nghiÖp thuéc khu vùc kinh tÕ quèc doanh còng nh- khu vùc d©n c-
hiÖn ch-a tham gia lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy. Theo c¸c sè liÖu thèng kª, hiÖn
nay c¸c doanh nghiÖp míi chØ khai th¸c ®-îc h¬n 20% l-îng dÞch vô trong n-
íc vµ 80% l-îng dÞch vô cã vèn ®Çu t- n-íc ngoµi”. Theo sè liÖu thèng kª cña
côc phßng ch¸y ch÷a ch¸y Bé C«ng An, c¶ n-íc hiÖn cã kho¶ng gÇn 60.000
doanh nghiÖp c¬ së, ®¬n vÞ s¶n xuÊt thuéc diÖn ph¶i mua b¶o hiÓm víi gi¸
trÞ b¶o hiÓm lªn ®ªn hµng tr¨m tû ®« la Mü.”(1)
Nh- vËy cã ®ñ c¬ së ®Ó
kh¼ng ®Þnh r»ng, tiÒm n¨ng ph¸t triÓn cña b¶o hiÓm ch¸y ViÖt Nam lµ rÊt
lín. Tuy nhiªn lµm thÕ nµo ®Ó khai th¸c ®-îc vµ ph¸t huy ®-îc hÕt tiÒm n¨ng
®ã sÏ lµ bµi to¸n khã cho c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm.
- T×nh tr¹ng tæn thÊt
29

42. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp
Anh 5 K41B
Trong t×nh h×nh c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng ®ang ngµy cµng
quyÕt liÖt th× t×nh h×nh tæn thÈt trong nh÷ng n¨m võa qua ®ang cã
xu h-íng diÔn biÕn theo chiÒu h-íng xÊu. Riªng tæng sè tiÒn båi th-
êng trong 5 n¨m qua ®· lªn tíi 30 triÖu ®«la Mü gÊp gÇn 2 lÇn so víi
giai ®o¹n tõ khi thÞ tr-êng b¶o hiÓm më cöa cho ®Õn 2000. §Æc
biÖt riªng tû lÖ båi th-êng tæn thÊt ch¸y trong n¨m 2004 lµ rÊt cao.
NÕu nh- tû lÖ tæn thÊt trong vßng 1993 – 2000 chØ ë møc trung
b×nh lµ 15%-20% th× giai ®o¹n sau ®ã lµ cao 37%trong ®ã næi bËt
lªn 2 n¨m lµ 2003/2004 tû lÖ tæn thÊt trung b×nh lµ gÇn 55%, ®©y
lµ tû lÖ cao nhÊt tõ tr-íc ®Õn nay.
(1) Đào Mạnh Dương (8/2005), Bảo hiểm cháy 2005 của VinaRe, số 3 tr 11
Biểu 5 Tỷ lệ tổn thất nghiệp vụ bảo hiểm cháy 01 - 05
70.00%
60.00% 61.36%
50.00% 48.04%
40.00%
30.00% 19.15%
20.05%
20.00% 28.12%
10.00%
0.00%
2001 2002 2003 2004 2005
Nguồn: T/ c Thị trường bảo hiểm – Tái bảo hiểm, VinaRe ( 8/2005; 1/2006)
Các vụ tổn thất trong thời gian cũng tập chung vào một số ngành có độ
rủi ro cao như da giầy (Pou Yuen, Famiro, Thượng Thăng…), may mặc
(Tâinn Spinning).
30

43. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp
Anh 5 K41B
Bảng 2: Một số vụ tổn thất lớn trên thị trường bảo hiểm cháy nổ Việt Nam 01
– 6/06
Tên dịch vụ Ngành nghề KD Ngày tổn thất Giá trị tổn thất
(USD)
Trung tâm Thương Trung tâm thương 29.10.2002 765,634
mại quốc tế (ITC) mại, văn phòng.
Interfood Processing Chếbiếnthực 01.04.2003 4,779,099
phẩm
Tainan Spinning Dệt may 26.11.2003 912,512
Pou Yen Vietnam Giầy 03.03.2004 3,400,000
Tuico Sản xuất nhựa 26.06.2004 931,606
Nhà máy giầy Thượng Giầy 16.102004 2,478,484
Thăng
FormosaVietnam Sản xuất nhựa 04.12.2004 3,000,000
Famiro Footwear Giầy 17.01.2005 1,700,000
Công ty Hòa Phát Đồ nội thất 06.06.2005 636,942
Công ty Anh Dung - --.03.2006 1,150,000
Nguồn: T/c Thị trường bảo hiểm và tái bảo hiểm VinaRe (8/2005; 8/2006)
Một phần nguyên nhân của các vụ tổn thất lớn xảy ra trong thời gian
vừa qua xuất phát từ việc các quy định về an toàn phòng cháy chữa cháy tại
các cơ sở này chưa được tuân thủ và kiểm tra nghiêm ngặt, vệ sinh công
nghiệp không đảm bảo, các trang thiết bị phòng cháy chữa cháy khá nghèo
nàn… Đứng trước thực tế này, các doanh nghiệp bảo hiểm sẽ cần phải quan
tâm hơn nữa đến việc tư vấn khách hàng trong công tác đề phòng hạn chế
tổn thất cũng như nâng cao chất lượng khai thác dịch vụ.
Có thể nói rằng tình hình tổn thất xấu và sự cạnh tranh gay gắt trên thị
trường trong thời gian qua sẽ tạo không ít khó khăn cho quá trình phát triển
của nghiệp vụ bảo hiểm cháy tại Việt Nam trong thời gian tới cho dù tiềm
năng thị trường là rất lớn.
31

44. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp
Anh 5 K41B
1.2.2 Bảo hiểm hàng hóa
- Tình hình xuất nhập khẩu và tỷ trọng hàng hóa tham gia bảo hiểm
Rõ ràng rằng tình hình XNK của Việt Nam là rất tốt nhưng số lượng
hàng hóa XNK tham gia vào bào hiểm là rất nhỏ. Tính cho đến năm 2005,
kim ngạch nhập khẩu là 36,88 tỷ USD, gấp 2,5 lần so với năm 2000. Giá trị
hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam đã đạt 32,23 tỷ USD gấp hơn 2 lần so với
năm 2000 (bảng 3). Nhưng tỷ lệ tham gia mua bảo hiểm ở Việt Nam thì lại
rất khiêm tốn. Do tư tưởng „ngại” đến mình vẫn còn bao trùm nhiều doanh
nghiệp, vì nhiều công ty kinh doanh hàng hóa xuất nhập khẩu đã chọn hình
thức nhập CIF hoặc xuất FOB hoặc CF như là một thói quen khó thay đổi.
Những năm trở lại đây, tỷ trọng kim ngạch hàng nhập khẩu tham gia bảo
hiểm với các công ty hoạt động trong thị trường bảo hiểm Việt Nam đã có
phần tiến triển tốt hơn nhưng còn rất hạn chế.
Bảng 3: Tỷ trọng hàng hóa xuất nhập khẩu tham gia bảo hiểm
Năm Giá trị Kim ngạch Tỷ trọng Giá trị Kim ngạch Tỷ trọng
nhập khẩu nhập khẩu xuất khẩu xuất khẩu
tham gia BH tham gia BH
2000 15.640 3.482 22,26% 14.450 678 4,79%
2001 16.000 3.959 24,74% 15.100 878 5,82%
2002 19.300 4.910 25,49% 16.350 889 5,38%
2003 24.995 6.173 24.70% 19.880 957 4,81%
2004 31.523 7.841 24.87% 26.003 988 3,80%
2005 36.880 9.589 26.00% 32.230 1.289 4,00%
Tổng 144.338 35.764 24.77% 124.193 5.679 4,57%
Ngồn VinaRe: tổng hợp từ số 8/2005 và 1/2006
32

45. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp
Anh 5 K41B
Với tỷ trọng trung bình trong vòng 6 năm qua là 24,77% giá trị hàng
nhập khẩu đã tham gia bảo hiểm trong nước so với 20,41% trước đây. Phần
còn lại là 75,33% được bảo hiểm bởi các công ty nước ngoài hoặc là một số
ít các công ty không thể tham gia bảo hiểm được.
Tỷ trọng hàng xuất khẩu tham gia bảo hiểm của các công ty bảo hiểm
trong nước còn thấp hơn nhiều đạt mức trung bình chỉ khoảng 4,57%. Thật
sự đây là một con số rất thấp trong khi xuất khẩu của chúng ta đạt mức cao.
Dựa vào các con số trên ta có thể kết luận rằng, thị trường bảo hiểm
hàng hóa vận chuyển vẫn là thị trường cho các công ty bảo hiểm nước
ngoài. Với thị phần là hơn 75% với hàng nhập và hơn 95% với hàng xuất.
Tính cạnh tranh của các công ty tham gia kinh doanh khai thác loại hình bảo
hiểm hàng hóa trên thị trường Việt Nam là thấp và chưa chiếm được lòng
tin của khách hàng nước ngoài vì thế mà thay vì chọn các nhà bảo hiểm Việt
Nam thì họ lại chọn các nhà bảo hiểm có uy tín hơn.
- Số tiền bảo hiểm, và doanh thu phí
Số tiền bảo hiểm hàng hóa tăng nhanh và đều trung bình là 17% một
năm. Nếu như trong năm 2000 số tiền bảo hiểm hàng hóa vận chuyển chỉ
đạt có 6,2 tỷ đô la Mỹ thị đến năm 2005 con số này đã là 15,49 tỷ đô la Mỹ
lần và tăng 27% so với năm 2004 là 12,2 tỷ đô la Mỹ.
33

46. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp
Anh 5 K41B
Biểu 6 Số tiền bảo hiểm hàng hóa 2000 - 2005
Triệu
USD
15,490
20,000
12,200
15,000
6,572
8,680 10,000
6,200
10,000
5,000
0
2000 2001 2002 2003 2004 2005
Nguồn VinaRe: Tổng hợp từ số 8/2005 và 1/2006
Về tốc độ tăng trưởng mấy năm gần đây cho thấy là tốc độ tăng giá trị
bảo hiểm hàng hóa càng ngày càng cao, phản ánh đúng sự phát triển của
nền kinh tế xã hội.
- Tình hình tổn thất
Biểu 7 Biểu đồ phí bảo hiểm và tình hình bồi thường nghiệp vụ bảo hiểm
hàng hóa 2000 - 2005
25,000 80.00%
70.00% 67% 70.00%
20,000
54.10% 60.00%
48.50% 49.50%
US
D
50.00%
15,000
41.90% 40.00%
Triệ
u
10,000 30.00%
5,000
20.00%
10.00%
0 0.00%
2000 2001 2002 2003 2004 2005
Phí BH Bồi thường Tỷ lệ bồi thường
Nguồn: T/ c Thị trường bảo hiểm – Tái bảo hiểm, VinaRe ( 8/2005; 1/2006)
Trong vµi n¨m qua t×nh h×nh tæn thÊt ë møc trung b×nh vµ ®-îc ®¸nh gi¸ lµ
tèt h¬n so víi c¸c n¨m ®Çu khi thÞ tr-êng b¶o hiÓm phi nh©n thä b¾t ®Çu më
cöa. NÕu nh- tØ lÖ tæn thÊt trong giai ®o¹n tõ 1995 – 1999 lµ 74,5% cßn
34

47. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp
Anh 5 K41B
trong thêi giai ®o¹n tõ 2000 – 2005 lµ 55%. Víi tû lÖ nµy nghiªp vô
båi th-êng ®¹t kÕt qu¶ kh¸ tèt. Tuy nhiªn, c¸c nhµ b¶o hiÓm kh«ng
thÓ chñ quan v× trong khi c¸c vô tæn thÊt lín cã chiÒu h-íng gi¶m
nh-ng c¸c tæn thÊt th-êng xuyªn l¹i ra t¨ng, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c
mÆt hµng n«ng s¶n, hãa chÊt, nguyªn liÖu th«…
Thêi gian gÇn ®©y, sè vô tæn thÊt ®Æc biÖt lín thuéc tr¸ch nhiÖm cña c¸c
c«ng ty b¶o hiÓm ViÖt Nam lµ rÊt Ýt. Trong 5 n¨m gÇn ®©y chØ cã 4 vô trªn 1
triÖu ®« la Mü ngo¹i trõ vô tµu “Zhe hai 308” cña Trung Quèc bÞ ch×m ngµy
20/02/2005 kÐo theo 2,3 triÖu ®« la Mü hµng s¾t thÐp do phÝa ViÖt Nam b¶o
hiÓm bÞ thiÖt h¹i. Sè vô båi th-êng tõ 100.000 ®« la Mü ®Õn 300.000 còng kh¸
nhiÒu ë nh÷ng mÆt hµng nh- lµ g¹o, bét c¸, b· ®Ëu nµnh…
C¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm trong thÞ tr-êng thÓ hiÖn kh¸ tèt trong
c¸c kh©u khai th¸c, ®Ò phßng h¹n chÕ tæn thÊt, xö lý båi th-êng, … tuy
nhiªn vÉn ch-a ®-îc liªn tôc vµ ®ång ®Òu. Trong thêi gian tíi, c¸c c«ng
ty b¶o hiÓm cÇn hîp t¸c víi nhau nhiÒu h¬n, chÆt h¬n nh»m gi¶m t×nh
tr¹ng c¹nh tranh b»ng gi¶m phÝ, më réng ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm… gi¸m
®Þnh chÆt chÏ, ®Ò phßng vµ h¹n chÕ tæn thÊt, ®Æc biÖt l-u ý tíi vÊn
®Ò trôc lîi b¶o hiÓm b»ng c¸c hå s¬ “ma” vµ c¸c con tµu “ma” … tiÕn tíi
æn ®Þnh thÞ tr-êng, kinh doanh ®¹t hiÖu qu¶.
Nh×n chung th× thÞ tr-êng b¶o hiÓm hµng hãa ph¸t triÓn ®Òu, nh-ng tû
träng hµng hãa b¶o hiÓm trong tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu lµ rÊt thÊp
ch-a xøng víi tiÒm n¨ng t¨ng tr-ëng. MÆt kh¸c viÖc vµo WTO lµ ®ang ®Õn
gÇn, c¬ héi cho viÖc më réng xuÊt nhËp khÈu ®Õn c¸c thÞ tr-êng khã tÝnh
nh- Mü, NhËt vµ EU lµ rÊt lín v× thÕ ®Ó t¨ng ®-îc tû träng hµng hãa XNK
35

48. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp
Anh 5 K41B
tham gia mua b¶o hiÓm trong n-íc th× c¸c c«ng ty b¶o hiÓm cña ViÖt Nam
ph¶i ®¸p øng nhu cÇu vµ c¸c tiªu chuÈn quèc tÕ vÒ b¶o hiÓm hµng hãa.
1.2.3 B¶o hiÓm kü thuËt (b¶o hiÓm x©y dùng vµ l¾p ®Æt)
- Doanh thu phÝ
Những yếu tố thuận lợi cả về phương diện kinh tế và xã hội cũng như
đầu tư trong nước và nước ngoài đã góp phần đáng kể thúc đẩy nghiệp vụ
bảo hiểm kỹ thuật tăng trưởng cao, thông qua cung cấp dịch vụ cho các dự
án từ lớn đến nhỏ phục vụ cho nhu cầu phát triển của nền kinh tế, điển hình
là nhiệt điện Hải Phòng (470 triệu USD), thủy điện Bản Vẽ, nhà máy xi
măng Thăng Long (197 triệu USD), xi măng Bỉm Sơn, xây dựng Trung
Tâm Hội Nghị Quốc Gia (200 triệu USD), cầu Phú Mỹ (62 triệu USD)(1)
…
Biểu 8
Doanh thu phí và tỷ lệ tăng doanh thu phí 1993 - 2005
30000 120.00%
25000 100.00%
20000 80.00%
U
S
D
15000 60.00%
N
g
h
ì
n
10000 40.00%
5000 20.00%
0
2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
0.00%
1 13
Phí BH 2429 2790 5531 8450 1102 1289 7003 1052 1602 1838 1983 2247 2475
Tỷ lệ tăng phí(%) 63.7914.8698.2552.7730.4716.9328.6315.5250.77 9.70 3.00 9.93 9.21
Nguồn: T/ c Thị trường bảo hiểm – Tái bảo hiểm, VinaRe ( 8/2005; 1/2006)
(1) Mai Xuân Dũng, 2006, Thị trường bảo hiểm – tái bảo hiểm Việt Nam số 1
36

49. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp
Anh 5 K41B
Tæng phÝ ®¹t ®-îc trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y lµ rÊt cao, víi møc
t¨ng trung b×nh lµ h¬n 20%.
Bªn c¹nh tèc ®é t¨ng tr-ëng, n¨ng lùc vµ chÊt l-îng cña ®éi ngò c¸n bé
lµm c«ng t¸c b¶o hiÎm kü thuËt ®· ®-îc n©ng cao ®¸ng kÓ, mÆc dï cßn cã
mét sè h¹n chÕ bÊt cËp, nh-ng ®ñ ®Ó cã thÓ ®¸p øng ®-îc nhu cÇu b¶o
hiÓm kü thuËt hiÖn t¹i cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam tõ c¸c c«ng tr×nh sö dông
vèn trong n-íc cho ®Õn c¸c c«ng tr×nh cã vèn ®Çu t- hoÆc vèn vay n-íc
ngoµi. Thùc tÕ cho thÊy trong nh÷ng n¨m qua nghiÖp vô b¶o hiÓm kü thuËt
®· trë thµnh ng-êi b¹n trung thµnh cña sù tiÕn bé khoa häc vµ c«ng nghÖ vµ
®· ph¸t triÓn thµnh mét nghiÖp vô ®éc lËp ë thÞ tr-êng BHPNT ViÖt Nam.
- T×nh h×nh tæn thÊt
Tr¸i víi viÖc t¨ng cao cña doanh thu phÝ b¶o hiÓm, th× t×nh h×nh tæn
thÊt còng gi¶m, lµm hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp trong
nghiÖp vô nµy cµng t¨ng cao. Riªng trong n¨m 1999 vµ 2001 th× tû lÖ tæn
thÊt t¨ng ®ét biÕn ë møc kû lôc lµ 76,31% vµ 63,06% kÐo theo ®ã lµ møc
båi th-êng còng t¨ng cao. Nh-ng tõ n¨m 2002 ®Õn nay th× tû lÖ nµy ®-îc
coi lµ tèt vµ cø theo xu h-íng nµy th× nghiÖp vô nµy sÏ ph¸t triÓn rÊt tèt.
37

50. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp
Anh 5 K41B
Biểu 9 Mức bồi thường và tỷ lệ tổn thất bảo hiểm kỹ thuật 1993 - 2005
12000 90.00%
10000
80.00%
70.00%
U
S
D
8000 60.00%
6000
50.00%
N
g
h
ì
n
40.00%
4000 30.00%
2000
20.00%
10.00%
0 0.00%
1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
Nguồn: T/ c Thị trường bảo hiểm – Tái bảo hiểm, VinaRe ( 8/2005; 1/2006)
Tõ doanh thu phÝ, cao tû lÖ tæn thÊt thÊp còng lµm cho båi th-
êng ë møc kh¸ thÊp nÕu so víi c¸c n¨m tr-íc, trung b×nh 5 n¨m qua tû
lÖ tæn thÊt trung b×nh chØ lµ 15% trong khi ®ã tû lÖ nµy ë gian
®o¹n 5 n¨m tr-íc ®ã lµ 28,83%.
1.2.4 B¶o hiÓm dÇu khÝ
§-îc ®¸nh gi¸ lµ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y b¶o hiÓm dÇu khÝ ViÖt Nam
kh«ng ph¸t triÓn nh- mong ®îi. §©y lµ xu thÕ chung cña toµn th× tr-êng b¶o
hiÓm dÇu khÝ thÕ giíi. Khi cã h¬n 1/3 sè ®¬n b¶o hiÓm cho c¸c ho¹t ®éng th¨m
dß vµ khai th¸c dÇu khÝ ë ngoµi kh¬i, thÒm lôc ®Þa ViÖt Nam lµ mét bé phËn
cña ch-¬ng tr×nh b¶o hiÓm toµn cÇu cña c¸c c«ng ty dÇu n-íc ngoµi.
Do ¶nh h-ëng trùc tiÕp cña thÞ tr-êng b¶o hiÓm dÇu khÝ thÕ giíi
vÒ c¸c ®iÒu kho¶n, ®iÒu kiÖn vµ tû lÖ phÝ b¶o hiÓm, thÞ tr-êng
b¶o hiÓm ViÖt Nam còng cã nh÷ng biÕn ®éng vÒ doanh thu. Nh-
biÓu ®å d-íi ®©y cho thÊy doanh thu phÝ b¶o hiÓm dÇu khÝ trong
n-íc ®· t¨ng lªn 18,5 triÖu USD n¨m 2001 vµ ®¹t møc cao nhÊt 32,8
triÖu USD vµo n¨m 2002 vµ sau ®ã gi¶m dÇn vµo c¸c n¨m tiÕp theo.
Doanh thu phÝ b¶o hiÓm dÇu khÝ n¨m 2005 lµ h¬n 20 triÖu USD.
38

51. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp
Anh 5 K41B
Phí bảo hiểm và tỷ lệ tổn thất của nghiệp vụ bảo hiểm dầu khí Việt Nam
35,000 200%
30,000
180%
160%
USD
25,000 140%
20,000 120%
Nghì
n
15,000
100%
80%
60%
10,000
5,000
40%
20%
0 0%
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
Biểu 10 Phí BH Tổn thất Tỷ lệ tổn thất
Nguồn: T/ c Thị trường bảo hiểm – Tái bảo hiểm, VinaRe (1/2006)
Mặt khác, khả năng tài chính của các doanh nghiệp bảo hiểm Biệt Nam
còn rất hạn chế nên mức giữ lại ở thị trường trong nước còn rất thấp và
không thể tự đưa ra các điều khoản, điều kiện áp dụng và tự định phí. Vì
vậy, đối với các dự án bảo hiểm có giá trị tài sản lớn, mức độ rủi ro cao như
trong bảo hiểm dầu khí thường là tỷ lệ tái bảo hiểm ra nước ngoài chiếm
hơn 95%.
Thực tế thời gian qua cho thấy việc phân tán rủi ro bảo hiểm dầu khí ở
thị trường Việt Nam gặp rất nhiều khó khăn trở ngại nhất là đối với dịch vụ
bảo hiểm thăm dò ngoài khơi, dịch vụ đấu thầu hoặc là một phần của đơn
bảo hiểm toàn cầu của các nhà điều hành mỏ hoặc kết hợp giữa phí bảo
hiểm toàn cầu và phí thị trường. Nguyên nhân là do khó có thể tìm kiếm
được hợp đồng tái bảo hiểm tự động chấp nhận mọi dịch vụ dầu khí trong
thời kỳ này mà chỉ có thể thu xếp được hợp đồng tái bảo hiểm dưới dạng
“Facility” (Hợp đồng từng phần) phụ thuộc vào sự chấp thuận của các nhà
tái bảo hiểm trên cơ sở từng dịch vụ. Vì vậy, các dịch vụ dầu khí là một bộ
phận của chương trình bảo hiểm toàn cầu của một số người điều hành mỏ
39

52. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp
Anh 5 K41B
nước ngoài và một số đơn bảo hiểm xây dựng ngoài khơi hầu như phải thu
xếp tái bảo hiểm tạm thời.
- Về tình hình tổn thất
Số vụ tổn thất đã giảm do việc áp dụng các điều kiện chặt chẽ hơn và
tăng mức khấu trừ nên đã có tác dụng làm sạch hoặc loại bỏ các tổn thất
nhỏ mang tính chất tiêu hao nguồn phí, nhưng số tiền bồi thường trung bình
của mỗi tổn thất lại có chiều hướng tăng lên. Dưới đây là bảng so sánh số
lượng và số tiền bồi thường tổn thất ước tính bao gồm cả tổn thất chưa giải
quyết trong 5 năm vừa qua.
Bảng 4: Số vụ tổn thất và mức bồi thường qua các năm (Đơn vị:
USD)
Năm nghiệp vụ Số vụ tổn thất Tổng số tiền bồi Số tiền bồi
thường ước tính thường / vụ
2001 12 11.653.000 971.083
2002 1 600.000 600.000
2003 5 9.200.000 1.840.000
2004 4 5.600.000 1.400.000
2005 3 7.970.000 2.656.000
Nguồn : VinaRe 8/2005 và 1/2006
Nhìn chung thì kết quả kinh doanh của loại hình bảo hiểm trong mấy
năm trở lại đây đạt kết quả tương đối tốt với tỷ lệ tổn thất trung bình là
25%. Công tác giám định tổn tất có nhiều chuyển biến tốt: ngay sau khi
nhận được thông báo tổn thất của người được bảo hiểm các công ty bảo
hiểm gốc đã có ý kiến tư vấn thích hợp cho khách hàng và chủ động đàm
40

53. KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP Tạ Thị Quỳnh Nhung – Lớp
Anh 5 K41B
phán với môi giới, các nhà đứng đầu nhận tái bảo hiểm đưa thêm quy định
về người giám định tính toán tổn thất vào đơn bảo hiểm và phối hợp chặt
chẽ với họ để chỉ định giám định viên tiến hành giám định tổn thất kịp thời
theo đúng thông lệ quốc tế. Thêm vào đó, các công ty bảo hiểm gốc còn tư
vấn cho khách hàng đưa thêm nhiều điều kiện, điều khoản giám định kỹ
thuật và tình trạng an toàn mọt rủi ro bảo hiểm để có được sự đánh giá thực
chất tình hình tài sản và giúp họ có những biện pháp quản lý rủi ro hữu hiệu
nhằm phòng tránh các nguy cơ xảy ra tổn thất đới với tài sản.
1.2.5 Bảo hiểm thân tàu và trách nhiệm dân sự của chủ tàu (P& I)
1.2.5.1 Bảo hiểm thân tàu
- Tình hình đội tàu
Thực hiện chính sách của Chính phủ, đội tàu biển Việt nam đã lớn mạnh
hơn nhiều so với những năm trước đây cả về số lượng và giá trị con tàu. Nếu
năm 96 chỉ có khoảng 185 tàu biển với trị giá 195 triệu USD giá trị tham gia
bảo hiểm là thì tới nay đã có 340 tàu(1)
với 751 triệu USD giá trị tham gia bảo
hiểm. Chỉ tính riêng trong tháng 6 tháng cuối năm 2004 đã có 11 con tàu có
giá trị > 2 triệu USD được đưa vào hoạt động với tổng giá trị lên tới 95 triệu
USD. Trong 3 tháng đầu năm 2005 thì cũng có tới 7 con tàu trị giá > 2 triệu
USD được tăng cường cho đội tàu Việt Nam với giá trị là 52 triệu USD. Từ đó
khẳng định rằng, đội tàu biển Việt Nam ngày càng được trẻ hóa bằng các tàu
chuyên dụng, hiện đại có tấn trọng tải và giá trị cao(2)
…
- Doanh thu phí của nghiệp vụ bảo hiểm thân tàu
Từ khi Bảo Việt không còn là công ty độc quyền nữa thì đến năm 1995
có 4 công ty bảo hiểm khai thác bảo hiểm thân tàu biển và trách nhiệm dân
41