Dinsdagavond 9 juni 2020 heb ik In het kader van de post-bachelor-opleiding over e-learning van Avans Plus weer een virtuele klas-sessie verzorgd over activerende didactiek en leertechnologie.

1. Activerende didactiek
en leertechnologie

3. Spelregels
• Koptelefoon en microfoon
• Sluit alle applicaties af, behalve Zoom en je browser (ev.
aantekeningen)
• Zet geluid uit als je niet spreekt
• Meedoen wordt op prijs gesteld
• Marcel en ik modereren
• Vragen stellen via microfoon of chat (ook voor antwoorden op vragen)
• Steek je hand op als je mondeling een vraag wil stellen
• We kunnen geen technische support geven en stil staan bij
technische problemen

5. Inhoud
Opdracht
Inzet ICT vaak niet effectief?
Drie redenen
Onderzoeksartikelen bouwstenen effectieve didactiek als kader
Hoe kun je deze bouwstenen faciliteren met leertechnologie?
Wisselwerking didactiek en technologie
Stellingen, opdrachten, quiz, vragen
Samenvatting

6. Opdracht
Bedenk één vraag waarmee je kunt
checken of een deelnemer aan dit webinar
na afloop weet hoe h/zij een onderdeel van
de inhoud van dit webinar kan toepassen

7. Dus niet….
Noem drie redenen waarom
de inzet van ICT vaak niet
effectief is

8. Maar wel….
Beschrijf hoe je ICT kunt gebruiken
voor het centraal stellen van
realistische problemen?

9. Maar wel….
Beschrijf hoe je ICT kunt gebruiken
voor het centraal stellen van
realistische problemen?
Deze vraag mag je dus
niet meer gebruiken……

10. We gaan beginnen

11. Is de inzet van ICT wel altijd
effectief (weinig leerzaam)?

12. Redenen volgens jullie?
menti.com, 69 10 30

13. Wat zegt
onderzoek?

14. Effectief…
• Mits zorgvuldige aandacht voor didactiek
• Context
• Mits zorgvuldig geïmplementeerd (o.a.
professionalisering)
• Leertechnologie maakt slecht onderwijs niet
beter

15. Voorbeeld onderzoek blended
learning en studieprestaties
• Blended learning meer effectief dan uitsluitend klassikaal
• Onduidelijkheid blended learning (heterogeen)
• Online leren net zo effectief
• Blended learning: cognitie ja, communicatie nee (beperkte interactiemogelijkheden)
• Positieve effecten nemen af na verloop van tijd
• Wijze waarop!
Schneider & Preckel (2017)

16. Reden 1: gebrekkige implementatie

17. Niet effectief omdat…
(andere redenen)

19. Bespreek in break out room
voorbeelden van een verkeerd gebruik
van technologie of van het
onvoldoende benutten van
didactische eigenschappen van
technologie
Wijs een verslaggever aan

20. Plenair

21. Foto: © viperagp, Depositphotos

22. Studie laptops/tablets

23. Studie laptops/tablets
Pedro de Bruyckere (2016)
als je technologie in een klassieke klasssetting gebruikt met een
klassieke evaluatievorm dan lijkt dit een slecht idee.

24. Activiteiten uitvoeren, interactie
Materiaal verstrekken Gebruik LMS
Managen leren

25. Eigenlijk is dat
vreemd…

26. 3. Goede didactische
inbedding

27. Dr. Thomas Dwight lecturing students. By Unknown (Life time: n.d.) [Public domain], via Wikimedia Commons. http://
commons.wikimedia.org/wiki/File%3ADr._Thomas_Dwight_lecturing_students.jpeg
Actief leren leidt tot betere leerresultaten,
zelfs als je denkt dat dat niet het geval is
(Deslauriers, 2019)

28. Dr. Thomas Dwight lecturing students. By Unknown (Life time: n.d.) [Public domain], via Wikimedia Commons. http://
commons.wikimedia.org/wiki/File%3ADr._Thomas_Dwight_lecturing_students.jpeg
Actief leren: hogere scores, vaker
slagen (Freeman, 2014)
Actief leren leidt tot betere leerresultaten,
zelfs als je denkt dat dat niet het geval is
(Deslauriers, 2019)

29. Dr. Thomas Dwight lecturing students. By Unknown (Life time: n.d.) [Public domain], via Wikimedia Commons. http://
commons.wikimedia.org/wiki/File%3ADr._Thomas_Dwight_lecturing_students.jpeg
Actief leren: hogere scores, vaker
slagen (Freeman, 2014)
The results raise questions about the continued
use of traditional lecturing as a control in
research studies, and support active learning as
the preferred, empirically validated teaching
practice in regular classrooms.
Actief leren leidt tot betere leerresultaten,
zelfs als je denkt dat dat niet het geval is
(Deslauriers, 2019)

30. Activerende werkvormen
• Productieve strategieën
verplichten om leerstof actief
te ‘herkneden'
(Surma cs, 2019).
• Creëren: je onthoudt leerstof
beter dan door meer passief
consumeren.

32. Wat zijn toepassingen/
kenmerken van een
activerende didactiek?
menti.com, 69 10 30

34. Hoe kun je bouwstenen effectieve
didactiek faciliteren met leertechnologie?
David Merrill (2002), First
Principles of Instruction

35. Hoe kun je dit via e-learning doen?
(chat)

37. Laat leerstof
actief verwerken!

38. Actief leren heeft vooral betrekking op het
bevorderen van interactie tussen lerenden
Mee eens Mee oneens
menti.com, 69 10 30

39. Vormen interactie
(Moore, 1989)
Lerende – lerende interactie
Lerende – docent interactie
Lerende – content interactie

40. Elaboreren (dieper
nadenken via wie-wat-
waarom-hoe vragen)
Lerenden vragen laten maken (PeerWise) en
beantwoorden
Opdrachten (overeenkomsten en verschillen
zoeken)
Zelfverklaren (lerenden
leggen uit)
Lerenden maken screencast of vlog
Mapping (leerinhoud visueel
weergeven)
Mindmap maken
Lerenden geven les Webinar, video laten maken

41. Hoe kun je een online video of
tekst activerend maken?
Gebruik de chat

42. Hoe kun je een online video of
tekst activerend maken?
• Vragen vooraf
(kijken sturen)
• Vragen tijdens
• Vragen na afloop
• Verwerkingsopdracht

43. Voorkennis activeren
Advance organizer
(gestructureerde
informatie bij de start van
een leerproces, onder
meer bedoeld om
voorkennis te activeren).

45. Duidelijke, gestructureerde, uitdagende
instructie
Voorbeelden gebruiken (Surma cs, 2019)
Foto: Jeroen Berkhout, OU

46. Hoe kun je instrueren/demonstreren met
leertechnologie doen?
Bedenk voorbeelden in break out session
(vijf minuten)
Wijs een verslaggever aan

47. Plenair

48. Toetsing als leer- en oefenstrategie
Effectiviteit
afhankelijk
van vaak
doen en
feedback
Quiz (als afsluiter of
overgang)
Exit-ticket (bijv. Online
formulier)
Free recall bijv. via Padlet/
Mentimeter (wat weet je
nog over)
Oefenen met flashcards
(o.a. Quizlet)

50. Tijd voor een quiz
menti.com, 69 10 30

52. Hoe kun je dit via e-learning doen?
(chat)

53. Toepassen binnen games en simulaties

54. Praktijkleren thuis

55. Hoe kun je dit via e-learning doen?
(microfoon)

56. Reflectievloggen

57. Performance support
Bron: https://www.askdelphi.com/

58. Lerenden leren effectief
te leren met
leertechnologie

61. Waar gaat het om?

62. Voor welke leeractiviteiten
leertechnologie gebruiken?
• Instructie
• Voorkennis activeren
• Verwerkingsopdrachten
• Samen werken
• Formatief evalueren
• Beoordelen
• …….

63. Wat kan ik met leertechnologieën?
• Bestaande online
video’s
• Toetsfunctionaliteit
• VR
• Weblog
• Zoekfunctionaliteit
• Online opdrachten
• Peer feedback
• Webinar
• Video-optie
smartphone
• Skype
• …….

64. Samenvattend

65. Reden 1

66. Onvoldoende rekening
houden met didactische
eigenschappen
leertechnologie, verkeerd
gebruik

67. 3. Besteed aandacht aan didactische
inbedding (principes van effectieve
didactiek; Surma cs, 2019 en Merrill, 2002)

68. Diverse
toepassingsmogelijkheden

69. Let op de wisselwerking
didactiek-technologie

71. Opdracht
Bedenk één vraag waarmee je kunt
checken of een deelnemer aan dit
webinar weet hoe h/zij een
onderdeel van de inhoud van dit
webinar kan toepassen
Denk even na en gebruik de chat

73. Dank!
@wrubens
wilfred@wilfredrubens.com