3

1. Жирэмслэлт гэж юу вэ?
“ Угтахуй ” ӨЭМТ-èéí èõ ýì÷
Á.Çîëæàðãàë

2. Тодорхойлолт
• Жирэмслэлт гэдэг нь өндгөн эс, эр
бэлгийн эстэй нийлж эвсэл үр үүссэнээр
умайн хөндиид бэхлэгдэж төрөх хүртэлх
үйл ажиллагааг хэлнэ.

3. Жирэмсэн болсноо хэрхэн мэдэх
вэ?
• Хэрвээ та жирэмслэхээс хамгаалах ямар нэгэн
арга хэрэглээгүй, биений юм өмнө нь тогтвортой
хэвийн ирдэг байсан бол биений юм хугацаандаа
ирэхгүй байх нь жирэмсэлсний шинж байж болно.
Харин зарим эмэгтэйд жирэмсэлсэн гэсэн ч
биений юм ирэх ёстой хугацаандаа үзэгдэх төдий
гарч болзошгүй. Мэдээж биений юм ирэхгүй
саатаж эхлэхэд та эргэлзэж эхэлнэ.
• Сарын тэмдэг ирэх хугацаанаасаа саатах, багаар
ирсэн тохиолдолд жирэмснийг илрүүлэх
зорилгоор жирэмсний тест хийж болно.
• Жирэмсэн үед илрэх эмнэл зүйн шинж тэмдгээр
мэдэж болно.

4. Жирэмсэн үед илрэх эмнэл зүйн
шинж тэмдэг
Өглөө бие эвгүйрхэж, цээж хорсох
• дотор эвгүй оргиулахгүй өөх багатай хоолыг
бага багаар ойр ойрхон идэх
• хоол идэж буй үедээ биш хоолны завсар
шингэн уух
• хоол идсэний дараа хэвтэхгүй байх
Арьсны нөсөөжилт
• Амьтны гаралтай өөх тостой хоол бага хэрэглэх
• Нарнаас хамгаалах тос түрхэх, нарны шил зүүх

5. Жирэмсэн үед илрэх эмнэл зүйн
шинж тэмдэг
Амт өөрчлөгдөх
• Дотор муухай оргих, эвгүйцэж болзошгүй хүнсний
зүйлээс хол байх
• Дуртай зүйлээ идэх
Ядарч сульдах
• Боломжтой бүх л үедээ амрахыг хичээх
• Аль болох эрт унтаж амарах, хоногт 8-10 цаг унтах
• Бага багаар ойр ойрхон хоол идэх
• Хоол идэхээс 30 хоромын өмнө ба хойно шингэн
уух
• Мөс хүлхэх

6. Жирэмсэн үед илрэх эмнэл зүйн
шинж тэмдэг
Зүрх дэлсэх
• Бага багаар ойр ойрхон хоол идэх
• Өөх тостой, халуун ногоотой хоолноос зайлсхийх
• Хоол идсэний дараа хэвтэхгүй байх
• Хооллох үедээ шингэн бага уух
• Харин хоолноос өмнө ба дараа шингэнийг уух
Шөрмөс татах
• Хөлөө аль болохоор дээш нь өргөсөн байршилд
байлган шөрмөс татсан хэсэгт иллэг хийнэ
• Кальци элбэг хүнс (сүү, сүүн бүтээгдэхүүн гэх мэт)
хэрэглэнэ

7. Үргэлжлэл
Шээс дусагнах
• Давсагийг ойр ойрхон суллаж байх
• Өтгөн хаталтаас сэргийлэх
Өтгөн хатах
• Хоол хүнсэндээ голчлон ногоо жимс, ислэг ихтэй
бүтээгдэхүүн хар талх хэрэглэх
• Өлөн элгэн дээрээ 2ш алим угааж хальстай нь
идвэл сайн
• Өдөрт 2-4 аяга шингэн уух
• Явганаар явах
• Баах үедээ дүлэхээс зайлсхийх
• Дасгал хийхийг зөвлөх

8. Сарын тэмдгийн мөчлөг өөрчлөгдөх
• Жирэмсний түгээмэл шинж тэмдгүүдийн
нэг бол сарын тэмдэг ирэхгүй байх бөгөөд
үүнийг Amenorrhea гэж нэрлэдэг. Энэ
ерөнхийдөө хэвийн сарын тэмдэгтэй
эмэгтэйд илэрдэг байна. Умайд
бэхлэгдсэн үр хөврөлийг тэжээж буй шар
бие нь дааврыг боловсруулдаг. Сарын
тэмдэггүйдэл болох нь хэд хэдэн
шалтгаантай байх боловч эмэгтэй хүний
хүүхэд төрүүлэх настай холбоотой байна.
Жирэмсэн үед биеийн юм ирэх тохиолдол
байж болох ч энэ нь маш ховор ажээ.

9. Үтрээний ялгадас
• Зарим эмэгтэйчүүдэд умайн хүзүүнд
даавар нөлөөлснөөс үтрээний
ялгадасанд өөрчлөлт ордог.
• Мөн дараах шинэ тэмдгүүдийн зарим нь
ховор тохиолдоно.
Аарцаг орчмын өвдөлт
Ходоодны хүчил ихсэх
Шүлсний ялгаруулалт нэмэгдэх
/ptalism/

10. Жирэмсний хяналтанд хэрхэн
орох вэ?
• Жирэмсний эрт хугацааа буюу эхний 3н
сар áóþó 12 долоо хоногийн дотор
өөрийн оршин суугаа хаягаар өрхийн
эрүүл мэндийн төв дээрээ очиж
жирэмсний хяналтанд орно. /Иргэний
үнэмлэхний хаяг хамаарахгүй /

11. Жирэмсэн үед илрэх аюултай шинжүүд
Дараах шинж тэмдгүүд илэрвэл яаралтай эмчид хандах хэрэгтэй.
Үүнд:
• Үтрээнээс цус гарах – Жирэмсний эхний хагаст буюу 4
сартайгаас өмнө үтрээнээс цус гарах нь үр хөврөл зулбаж
байгаа эсвэл умайн гадуурх жирэмсний шинж тэмдэг. Сүүлийн
хагаст эсвэл төрөлт эхлэхэд үтрээнээс цус гарвал умайн
хананаас ихэс цагаас өмнө ховхрох болон ихэс түрүүлэлт зэрэг
аюултай хүндрэлийн шинж байж болзошгүй.
• Толгой эргэх, ядарч сульдах – Амархан ядарч сульдах, толгой
эргэх, царай цонхийх, арьс цайрах, даарамхай болох, үс унах,
хумс хэврэг болох зэрэг шинжүүд цус багадалтын үед илэрнэ.
• Хэвлий, хэвлийн доод хэсгээр базалж өвдөх – Жирэмсний 37
дахь хоногоос өмнө хэвлий, хэвлийн доод хэсгээр базалж, ууц
нуруугаар хөшиж өвдөх нь дутуу төрөхөөр завдаж буйн шинж
тэмдэг байж болно.

12. Жирэмсэн үед илрэх аюултай шинжүүд
Толгой шилэн хүзүүгээр өвдөх, нүд бүрэлзэх, аюулхай орчим
өвдөх – Жирэмсний сүүлийн хагаст дээрх шинжүүд цусны
даралт ихэссэнтэй холбоотой илэрдэг бөгөөд жирэмсний хожуу
хордлогын шинж байж болно. Хэрвээ танд:
• - Нүүр, гар, хөлийн шилбэ хавагнах
• - Толгой өвдөх, эргэх
• - Аюулхай орчмоор өвдөх
• - Нүд бүрэлзэх
• - Шилэн хүзүүгээр хөшиж өвдөх
• - Цусны даралт 140/100мм.муб-аас ихсэх шинжүүд илэрвэл тэр
даруй эмчид үзүүлж яаралтай арга хэмжээ авах хэрэгтэй.
Гар, хөл, нүүр, хэвлийгээр хавагнах, шээсэнд уураг илрэх –
Хэрэв жирэмсний сүүлийн хагаст шилбэнээс гадна хөл, гар,
нүүр, хэвлийгээр хавагнавал жирэмсний хожуу хордлогын шинж
тэмдэг юм. Биеийн жин огцом буюу 1 долоо хоногт 1кг-аас илүү
нэмэгдэх нь далд хавагнаж буйн шинж байдаг. Шээсэнд уураг
илрэх нь мөн хожуу хордлогын шинж бөгөөд хөөсөрч гарах
байдлаар илэрч болно.

13. Жирэмсэн үед илрэх аюултай шинжүүд
• Үтрээнээс тунгалаг эсвэл хар ногоон шингэн зүйл гарах – Ураг
орчмын шингэн гарсантай холбоотой, энэ үед эмнэлгийн тусламж
авалгүй цаг алдвал ураг эх дотроо бүтэх, төрөх замаар халдвар авч
төрөлт удаашрах зэрэг хүндрэл гарч болзошгүй. Гэхдээ умайн хүзүүний
салиа, бэлгийн харьцааны дараа үрийн шингэн гарахтай андуурч
болно.
• Таталт - Жирэмсний хожуу хордлогын хамгийн хүнд хэлбэр бөгөөд
эхийн эндэгдлийн зонхилох шалтгааны нэг мөн. Цусны даралт ихсэлт,
хаван, шээсэнд уураг илрэх шинжүүд мөн илэрнэ. Таталт өгөх нь
жирэмсний 20 долоо хоногтойгоос хойш илрэх нь ноцтой хүндрэлийн
нэг юм. Хэрвээ ямар нэг арга хэмжээ авахгүй бол даралт огцом ихсэх,
толгой өвдөх, оюун ухаан сарних, нүдний хараа өөрчлөгдөх зэрэг
шинжүүд илэрнэ.
• Хүүхдийн хөдөлгөөн ихсэх эсвэл буурах / хөдлөхгүй болох/ -
Хүүхэд эхвийн үедээ өдөрт 10-20 удаа хөдөлдөг. Хүүхдийн хөдөлгөөн
огцом ихсэх эсвэл буурах нь ураг хэвлий дотроо амьгүй болон
аюултайн шинж юм.
Дээрх шинж тэмдэг илэрвэл та эмчлэх гэж бүү
ЦАГ АЛД!
ШУУД ЭМНЭЛЭГТ ХАНД!

14. ÒÀÍÛ Õ¯¯ÕÝÄ-ÁÈÄÍÈÉ
ÈÐÝÝįÉ