Лекц-4

1. Цус алдалтын эмгэг
эрт үе
Т. Саруултуяа

2. Эрт үе
 Зулбалт
 Умайн гаднах жирэмслэлт
 Цулцант хураа
Хожуу үе
 Ихэсийн буруу байрлал
 Ихэс ховхрох
Hemorrhagic Disorder
Цус алдалтын эмгэг

3. Зулбалт/Үр хөндөлтийн мод
Хэвлийдээ зулбах
Abortion Зулбалт/Үр хөндөлт
Үр хөврөл аяндаа зулбах Санаатай үр хөндөлт
Тулгарсан зулбалт
Завдсан
Дутуу Бүрэн
Зуршсан
Магадгүй хугацаандаа
Эмнэлгийн заалтаар Хууль бус
халдварласан ү.х

4.  Үр хөврөл аяндаа зулбана гэдэг нь ураг
амьдрах чадвартай болохоосоо өмнө
санаандгүй зулбахыг хэлнэ. 20 долоо
хоногтой, ургийн жин 500 гр орчим
байхад.
ҮР ХӨВРӨЛ АЯНДАА ЗУЛБАХ

5. 1.Өөрөөр тээлтгүй болох
2. Урьдчилан сэргийлэх боломжгүй
3. 20 долоо хоногтой болохоос өмнө
4. Бүр жирэмслэлтийн 20-25 орчим хувь
Үр хөврөл аяндаа зулбах

6.  Дийлэнх нь 8
долоо хоногоос
өмнө(90%
орчим)
 Хожуу зулбалт
нь 12 юмуу 20
долоо
хоногтойд
тохионо
Үр хөврөл аяндаа зулбах
 50% нь
хромсомын хэвийн
бус байдлаас
шалтгаалдаг
 Зулбалт нь хэд
хэдэн хүчин
зүйлээс
шалтгаалсан байж
болно

7. Үтрээний цус
алдалт

8. Spontaneous Abortion
Үр хөврөл аяндаа зулбах
Эндэгдэлийн төрлүүд
1. Incomplete Дутуу
2. Complete Бүрэн
3. Missed Хэвлийндээ зулбасан
4. Recurrent Давтагдсан
5. Septic Халдварласан

9. 1. Threatened Тулгарсан
Эмнэл зүйн илрэл
 Үтрээний цус алдалт spotting
 Өвдөлт, умай орчмоор хөндүүр болох, ууцаар өвдөх
 Умайн хүзүү хаалттай
Менежмент
 Хэвтрийн дэглэм(бүтэн)
 Хэрэглэлийг тоолох
2. Inevitable Завдсан
Эмнэл зүйн илрэл
 Илүү их хэмжээтэй цус алдах
 Умайн хүзүү нээгдсэн
 Өвдөлттэй умайн базлалт
 Үр хөврөлийг умайн хүзүүг нээн хусаж гардаг
Classification Clinical Manifestations
Management

10. 3. Incomplete Дутуу
Эмнэл зүйн илрэл
 Ихэвчлэн ургийг хүчээр гаргадаг
 Эхэс хальснууд үлддэг
Менежмент
 Үр хөврөлийг умайн хүзүүг нээн хусаж гардаг
4. Missed Хэвлийдээ эндсэн
Эмнэл зүйн илрэл
 Ураг умай дотор үхэн тэндээ байсаар байна
 Maceration
 Зулбалтын ямар ч шинж тэмдэггүй, гэвч жирэмсний шинж
тэмдэгүүд буурч эхэлнэ(умайн хэмжээ, хөхний өөрчлөлт)
Менежмент
 ЭХО ургийг хянах
 Оношлогооны дараа ураг гарахгүй бол окситоцин хэрэглэж болно
 Үхсэн ураг умайд байх нь халдвар болон судсан доторх түгмэл
бүлэнтэлд хүргэж болзошгүй
 Фибриногений Концентрацыг долоо хоног тутамд хэмжих

11. 3. Habitual Зуршсан
 Аяндаа зулбалт нь дараалалсан
жирэмслэлтийн үед тохионо (3 болон
түүнээс их)

12. 1. Одоогоор шалтгаан тодорхойгүй, гэхдээ 50% нь хромсомын
гажигаас болдог
2. Тератогенийн(төрөлхийн гажиг) хүчин зүйлстэй харьцах эсвэл
халдварлах
3. Эхийн хоол тэжээлийн дутмаг байдал
4. Эхийн нянгийн болон бичил биетний гаралтай өвчлөлүүд
5. Чихрийн шижин болон бамбай булчирхайн өвчтэл байсан
6. Тамхи болон эмийн зохисгүй хэрэглээ
7. Дархлааны хүчин зүйл
8. Сарын тэмдэгийн гажиг
9. Postmature sperm or ova
10. Эхийн бэлгийн эрхтэн систэмийн хөгжлийн гажиг (умайн
хүзүүн гажиг)
Эмгэг жам/шалтгаан

13.  Эмнэлгийн заалтаар үр хөндөх гэдэг нь эхийн
эрүүл мэндийн хамгаалах зорилгоор ургийг амь
орохоос нь өмнө жирэмслэлтийг зогсоохыг
хэлнэ.
 Сайн дураараа үр хөндөх гэдэг нь эхийн
хүсэлтээр /эмнэлгийн заалтаар бус/ ургийг амь
орохоос нь өмнө жирэмслэлтийг зогсохыг хэлнэ.
Санаатай үр хөндөлт

14. 1. Цус алдалт
2. Умайн халдвар
3. Цус үжих
4. Умайг цоолох
5. Ураг хэвлийдээ эндсэн үед судасны доторх
түгмэл бүлэгнэлт болдог.
Хүндрэлүүд

15. 1.Цусны өнгө болон хэмжээг үнэлэх
2.Жирэмсний үеийн насыг тогтоох, Сүүлийн сарын
тэмдэгийн мөчлөг LMP болон Төрөх хугацааг
тогтоосон огнооEDC
3 . Эхийн амин үзүүлэлтийг тогтмол хэмжиж цус
алдалт болон халдвар зэргийн шинж тэмдэг байгаа
эсэхийг ажиглах
4. Ургийн буюу үр хөврөлийн эхэс, хальсны хэсэг
байж болох цус эсвэл бүлэнг үнэлэх
Сувилахуйн үнэлгээ

16. A. Эхийн цус алдалттай холбоотой Шингэний Хэмжээ
Буурах эрсдэл
B . Зулбалт, ирээдүйд тээх хүүхэд болон зулбалттай
холбоотой Урьдчилсан Гашуудал
C . Умайн хүзүү томорсон болон умайн судаснуудын
нээлттэй холбоотой Халдварын эрсдэл
D. Умайн агшилт болон ямар нэгэн ажилбартай холбоотой
Өвдөлт
Сувилахуйн оношууд

17. A. Шингэний хэмжээг нэмэгдүүлэх
1. Цус алдалтыг заах шокын шинж тэмдгийг
мэдээллэх (зүрхний цохилт олшрох, даралт
багасах, хөлрөх, цайх)
2. Цусны бүлгийг хянах, цус сэлбэх(хэрэгтэй бол).
3. Том зүүтэй уян зүү тавьж сэлбэлтэнд бэлтгэх
4. Гарч бүй бүх эдийг харж ажиглан бүрэн бүтэн
байдлыг шалгах
Сувилахуйн хэрэгжүүлэлт

18. Гашуудлын үйл явц: Үгүйсгэх, Уурлах, Тохиролцох, Гуртах,
Хүлээн зөвшөөрөх
1. Үйлчлүүлэгчийн хариу үйлдлийг үнэлэх ба хэрэгтэй бол
одоогийн байгаа байдлын талаар мэдээллээр хангах
2. Хүүхдээ алдсанталаарх мэдрэмжүүдээ хуваалцахад нь
дэмжлэг үзүүлэх: нөхөр болон эмэгтэйн холбоотой
хүмүүстэй уулзуулах зэрэг дэмжлэг үзүүлэх
3. Ирээдүйн жирэмслэлтээр эхийн уй гашууг багасгах гэж
оролд: хүүхдээ алдсан явдлыг хүлээн зөвшөөрч гашуудахыг
нь зөвшөөр
4. Хосуудыг орхиж тэднийг мэдрэмжээ хуваалцах боломж олго
5. Хосуудтай ирээдүйн жирэмслэлтийн талаар хэлэлцэх
6. Хэрэв эцэг эх зөвшөөрөөд, үр хөврөл бүрэн бүтэн
хөндөгдсөн бол түүнийг харах боломж олгоно
B. Providing Support Through the Grieving
Process Гашуудалыг нь багасгаж дэмжих

19. 1. Биеийн дулаан хэвийн байвал 4 цаг тутам,
ихэссэн байвал 2 цаг тутамд үнэлэх
2. Үтрээний ялгадасны үнэр болон хэмжээ ихссэн
эсэхийг шалгах, халдварын шинжийг илтгэнэ
3. Шээж, хүндрэх бүрдээ бохирдлоос
сэргийлэхийн ба үүний тулд хярзангийн
арчилгааг зааварлаж, туслаж дэмжих
C. Preventing Infection
Халдвараас сэргийлэх

20. 1. Ядралыг багасгах
2. Тайвшруулах, амраах дасгал техникийг
зааварчилж, дэмжих
3. Хэрэгтэй тохиолдолд мөн эмч зааварласан
бол өвдөлт намдаах эм өгөх
D. Promoting Comfort
Тав тухтай байдлыг нь хангах

21.  1. Жирэмсний эрт үед хүүхдээ алдсан хосуудад тухайн
хэсгийн тусламжын багийхний нэрээр хангаж өгөх.
 2. Хосуудад жирэмслэлтээс сэргийлэх аргачлалуудыг
хэрэглэх талаар зөвлөлдөх
 3. Ахин жирэмсэн болохоос өмнө хамгийн багадаа
3аас 6 сар хүлээх хэрэгтэйг тайлбарлах
 4. Эмэгтэйд халдварын шинж тэмдэгийг ажиглаж
байхыг заах (халуурах, аарцагаар өвдөх, үтрээний
ялгадасны төрх болон үнэр өөрчлөгдөх), хэрэв илэрвэл
тэр дор нь ЭМ-н ажилтанд мэдэгдэх хэрэгтэйг хэлэх
Үйлчлүүлэгчийн боловсрол/ ЭМ-н дэмжлэг

22. A. Амин үзүүлэлт хэвийн болж тогтворжих, цус
алдалт үлэмж бага
B. Зулбасан талаараа сэтгэл хөдлөлөө
ирэлхийлэх
C. Халдварын шинж тэмдэггүй, биеийн дулаан
хэвийн, хярзангын арчилгаа хийх
D. Өвдөлт намдсан талаар амаараа өгүүлэх
Evaluation Дахин үнэлэх

23.  Савны гадуурхи
жирэмслэлт нь
умайн хөндийнөөс
гадна үр тогтох
явдал юм.
ECTOPIC PREGNANCY
Савны гадуурхи жирэмслэлт

24. 1. Үр тогтсон өндгөн эс умайгаас гадна суух
a. үрийн сувгийн өргөн хэсэгт.
b. Хэвлий болон өндгөвчнүүд.
2. Бүтцийн хүчин зүйлс; үрийн сувгийн наалдац, үрийн сувгийн
үрэвсэл,төрөлхийн болон хөгжлийн гажигууд
3. Үйл ажиллагааний хүчин зүйлс: сарын тэмдэг эргэн урсах мөн
үрийн сувгийн хөдөлгөөн буурах
4. Хавсрах хүчин зүйлс:
a. Аарцагний хөндийн үрэвсэлт өвчнөөр өвчилж байсан
b. Эндометриоз(умайн гаж ургал)
c. Өмнө нь үрийн сувгийн мэс засал хийлгэж байсан
Эмгэг жам/Шалтгаан

25. 1. Хэвлийн эсвэл аарцаг орчмын өвдөлт
2. Сарын тэмдэг үзэгдэхгүй болох—75% нь тохиолддог
3. Үтрээнээс цус алдах—бага хэмжээтэл мөн хар хүрэн
өнгөтэй
4. Умайн хэмжээ хэвийн тогтсон жирэмслэлт шиг ижил
хэмжээтэй байна
5. Хэвлийн тэмтрэлтээр хөндүүр
6. Дотор муухайрах, бөөлжих, муужрах
7. Аарцагний хөндийн үзлэгээр масс, биет
тодорхойлогдоно, умайн ар талд эсвэл хажуу талд,
мөн умайн хүзүүг хөдөлгөхөд өвдөнө
8. Хэрэв үрийн сувгийн задрал урагдал болвол
өвдөлт маш хурц болох ба шоконд орно
Эмнэлзүйн илрэл

26. 1. Serum β-human chorionic gonadotropin (β-hCG)—
умайн доторх жирэмслэлтийн өсөлтийн шинж үгүйг
илтгэнэ
2. ЭХО—үрийн сувагт байгаа масс-ыг илрүүлэх, умайд
үр тогтолт жирэмслэлт байхгүй байгааг илрүүлэх
3. Кулдоцентесис: Соруулсан шингэн цустай байвал
үрийн сувгийн задрал ургадалаас хэвлийн цус
алдалтыг илтгэнэ.
4. Хэвлийн хөндийн дуран—үрийн сувгийн
жирэмслэлтийг харах
5. Хэвлийн хөндийн мэс засал
Diagnostic Evaluation

27. Кулдоцентесис:
умайн ардах
хэвлийн
хөндийгөөс
хэвийн бус
шингэнг шинжлэх

28. 1. Савны гадуурх жирэмслэлтийг авахдаа үрийн
сувгийн соруулга, үрийн сувгийг тайрах
дурангийн мэс засал, үрийн сувгийг тайрах
нээлттэй мэс засал мөн үрийн суваг-
өндгөвчийг авах мэс засал хийх боломжтой.
2. Шок болон цус алдалтыг эмчлэх(урагдал)
Менежмент

29. Үрийн сувгийн урагдал нь эхэд ноцтой
хүндрэлүүдэд хүргэх боломжтой – бүр үхэл
хүртэл

30.  Жирэмслэлтийг тодорхойлох мөн өвчтөний төлөв
байдлын өөрчлөлтийг (урагдал, цус алдалт байгаа
эсэх) хянахын тулд доор дурдсан зүйлсийг үнэлнэ.
1. Эхийн амин үзүүлэлтүүд
2. Үтрээний цус алдалтын байдал болон хэмжээ
3. Өвдөлтийн хэмжээ болон төрөл
4. Хэвлийн тэмтрэлтийн хөндүүр байдлын шинж чанар
(хэвлийн доод хажуу талаар хөхрөх)
5. Сүүлчийн сарын тэмдэгийн мөчлөгийн хугацаа
6. Жирэмсний тестийн эерэг зэргийн байдал
Сувилахуйн үнэлгээ

31. A. Үрийн суваг урагдан цус алдсантай
холбоотойгоор Шингэний Хэмжээ Багасах
Эрсдэл
B. Савны гадуурх ширэмслэлт буюу үрийн
сувгийн урагдал мөн цус алдалттай холбоотой
Өвдөлт
C. Зулбалт болон хүүхэд тээх чадамжаа
алдсантай холбоотойгоор Урьдчилан таамаглаж
Гашуудах
Сувилахуйн онош

32. A. Шингэний хэмжээг нэмэгдүүлэх
1. Том зүүтэй уян зүү тавих ба заалтын дагуу
шингэн болон цус цусан бүтээгдэхүүн сэлбэх
2. Зааварчилгааны дагуу Цусны дэлгэрэнгүй
болон бүлэг тодорхойлох шинжилгээнд цус
авах
3. Амин үзүүлэлт болон шээсний гарцыг нөхцөл
байдлаас шалтгаайна ойр ойрхон хянах
Сувилахуйн хэрэгжүүлэлт

33. B. Тав тухтай байлгах
1. Хэрэгтэй бол мөн эмч зөвөлсөн бол өвчин намдаах
эм хэрэглэх.
2. Тайвшруулах дасгал, техник зааж, дэмжиж өгөх
Сувилахуйн хэрэгжүүлэлт

34. C. Гашуудалын үед нь дэмжлэг үзүүлэх
1. Үйлчлүүлэгчийн хажууд байж сэтгэл санааны
дэмжлэг үзүүлэх.
2. Үйлчлүүлэгчийн зовлонг болон бусад чухал зүйлсийг
нь сонсож өгөх.
3. Гэр бүл нь үгүйсгэх болон бусад уй гашуудлын үе
шатны сэтгэл хөдлөлөө илэрхийлэхэд нь бэлтгэлтэй
байх.
4. Туслалцаа үзүүлэх хүмүүсийг санал болгох:
нийгмийн ажилтан, сэтгэл зүйч болон санваартан
Сувилахуйн хэрэгжүүлэлт

35. 1. Мэс заслын дараах халдварын шинж тэмдэгийг
хэлж өгөх; халууралт, хэвлийн өвдөлт, мөн үтрээний
ялгадас ихсэх эсвэл муухай үнэртэй болох
2. Ахин савны гадуурх жирэмслэлт болох эрсдэл
нэмэгдсэн болохыг хэлэх
3. Жирэмснээс сэргийлэх аргын талаар хэлэлцэх.
4. Давтан савны гаруурх жирэмслэлтийн шинж
тэмдэгийг заах өгөх- хэвийн бус үтрээний цус алдалт,
хэвлийгээр өвдөх, сарын тэмдэг хэвийн бус болох.
Өвчтөнд олгох эрүүл мэндийн
боловсрол

36. A. Амин үзүүлэлт тогтворжсон
B. Өвдөлт намжсан талаар амаараа өгүүлсэн
C. Үйлчлүүлэгч болон сахиур гарч хохиролынхоо уй
гашууг илэрхийлсэн
Дүгнэлт

37.  Цулцант хураа гэдэг нь ихэсийн гажиг ургалтын
хэлбэрээс үүдэлтэй эмгэг жирэмслэлт юм.
 Цэлмэнт бүрхэвч тунгалаг хүүдийнцэрүүдийн хэлбэрт
хувирахыг хэлнэ.
 Цулцант хураа нь ураггүй эсвэл хөгжил нь зогссон
урагтай байдаг.
HYDATIDIFORM MOLE
ЦУЛЦАНТ ХУРАА

38.  Эмгэг үр хөврөл
нь умайд хэвийн
бус эсийн
өсөлтийг бий
болгодог.
 Цулцант
хураанууд нь
умайд хүүхдийн
оронд өсөж
томордог ба усан
үзмийн багц шиг
харагддаг.

39. • Тохиолдол
1. 1200 жирэмслэлт бүрт 1 тохиож
болно (АНУ-ын баримт)
2. Азийн бүс нутгуудад арай илүү
тохиох талтай

40. • Боломжит шалтгаанууд
1. Хоол тэжээлийн дутагдал
2. Нас: залүү эрт үе, 40өөс дээш
3. Өндгөн эсийн ялгарал
4. Зулбаж байсан

41. Хүний хорионы гонадотропины / hCG/ хэмжээ
их байснаар хорионы эдийн өсөлт хөгжилт
түргэсдэг. Энэ үед β-hCG хэмжээ нэмэгдсэн
байдаг.
Нөлөөлөх хүчин зүйлүүд нь хромсомын
эмгэгдүүд, шим тэжээл муу байх, гормоны
тэнцвэр алдагдах, 20-оос доош насныхан эсвэл
40 дээш насныхан болон санхүүгийн чадамд
муутай байх
Pathophysiology/Etiology
Эмгэг жам

42. Сонгомол цулцант хураа(бүрэн
хэмжээний)
• шинж тэмдэг
1. Жирэмсний шинж тэмдэгүүд
2. Хэвийн умайнаас том
3. Эмэгтэйчүүдийн 95% сүүлд нь цус алддаг
4. Ихээр дотор муухайрч бөөлжих
5. Цус багадалт
6. Хэвлийн базлалт

43. 1. Эхний 3 сард цус алдах
2 . ЭХО-д ургийн зүхний цохилт болон үр
хөврөлийн хөгжил байхгүй
3. Умай маш хурдацтай өсөх томрох; хоногоосоо
том
5. Цэврүүнүүд хөөх
6. Жирэмсний хордлого
7. Жирэмсний үеийн даралт ихсэх шинж тэмдэг
жирэмсний 20 долоо хоног хүртэл
Эмнэл зүйн илрэл

44. 1. β-hCG түвшин—өргөгдсөн
2. ЭХО—ихэнх тохиолдол цулцангийн зураг харагдана
Оношын Үнэлгээ

47. 1. D&C(умайн хүзүүг нээж хусах) эсвэл
D&E(умайн хүзүүг нээж вакум соруулах)
2. Хорт өөрчлөлтийг маш сайн илрүүлэх хэрэгтэй
учир нь хүндрэл бол умайн дотор хананы буюу
ихсийн өмөн болж өсдөг.
Менежмент

48. 1. Бүрэн Цулцант хураа нь хорт хавдарыг үүсгэж
болно. Ойролцоогоор 20% нь
choriocarcinoma(ихсийн өмөн) гэх хорт
хавдар болж хөгждөг
2. Эмэгтэйчүүдийн 15% нь эрт үеийн даралт
ихсэлт өвчнөөр хүндэрдэг (9 – 12 долоо
хоногтойдоо).
Хүндрэлүүд

49. 1. Эхийн амин үзүүлэлтийг хянах; даралт ихсэлтийн шинж
тэмдгийг бүртгэх.
2. Үтрээний цус алдалтын хэмжээ болон төрлийг үнэлэх;
үтрээний бусад ялгадасны шинж байгаа эсэхийг
тэмдэглэх.
3. Уураг болон β-hCG-г байдлыг шалгахын тулд шээсийг
үнэлэх.
4. Умайн өндрийг тэмтрэх; хэрэв хүйснээс дээш байвал,
умайн ёроолын өндрийг хэмжих.
5 . Сүүлийн биений юмны мөчлөгийн огноо болон
жирэмсний эерэг тестийн огноог тодорхойлох
Сувилахуйн үнэлгээ

50. A. Эхийн цус алдалттай холбоотойгоор Шингэний
Хэмжээ Хомсдох Боломлжтой
B. Зулбалт болон мэс засалтай холбоотой Сэтгэл
зовинол
Сувилахуйн онош

51. A. Шингэний хэмжээг нэмэгдүүлэх
1. Бүхэл цусны сэлбэлтэнд зориулж цусны
шинжилгээ авах
2. Судас систем тавьж арчлах
3. Эхийн амин үзүүлэлтийг хянаж цус алдалтыг
үнэлэх
4. Өвчтөний байдлыг дүгнэхийн тулд лабраторын
хариуг шалгах, хянах
Сувилахуйн хэрэгжүүлэлт

52. 1 . Үйлчлүүлэгчийг мэс ажилбарт бэлтгэх; мэс
заслын өмнөх болон дараах асаргаа мөн мэс
заслын турш хийгдэх үйл ажиллагааг
тайлбарлах.
2. Үйлчлүүлэгч болон гэр бүлийхнийг уг өвчний
явц, процессын талаар боловсрол олгох
3 . Гэр бүлд зулбалтаас болж гашуудахыг
зөвшөөрөх.
B. Айдас түгшүүрийг багасгах

53. 1 . Эмэгтэйд цааш үргэлжлүүлэн хяналтанд байх хэрэгтэйг
зөвлөх(ихсийн өмөнг хянах)
2. Хяналтын үйл ажиллагааны талаарх мэдээллэр хангах:
a. hCG хэмжээг 1 ээс 2 долоо хонг бүр хэвийн хэнмжээнд очтол
хэмжих—дараа нь 6 сарын турш сар бүр хэмжих, дараа нь
жилийн турш 2 сар бүр хэмжих
b. Хэрэв β-hCG –ийн хэмжээ ихсэх эсвэл өндөр түвшинд байсаар
байх эсвэл хавдар үсэрхийлсэн нотолгоо байвал хими эмчилгээ
эсвэл савыг тайрч авах мэс заслын талаар авч үзэх
3 . Эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээ үзүүлэгчийн одоогийн
асаргаа сувилгааны талаар хэлэлцэхийг дэмжих.
4. Хамгийн багадаа 1 жил жирэмслэхээс зайлсхийх
Өвчтөнд боловсрол олгох/эрүүл
мэндийг дэмжих

54. А. Амин үзүүлэлт тогтворжсон, шинжиилгээний
хариу хэвийн
B. Өөрийн болон өөрт нь хийсэн үйл ажиллагааны
талаарх үзэл бодлоо хуваалцсан ; хяналтанд
орох мөн үүний чухал байдлын талаар хүүрнэх
Дүгнэлт