ดาวน์โหลดไฟล์นี้ได้ที่ www.philosophychicchic.com แนวคิดเรื่องการพยากรณ์ในคัมภีร์พุทธศาสนา ความหมายของการพยากรณ์ คำว่า “พยากรณ์” หมายถึง ทำนาย, คาดการณ์, ชื่อคัมภีร์โหราศาสตร์ว่าด้วยการทำนาย, พยากรณ์โชคชะตา ทำนายความเป็นไปในชีวิต, คาดการณ์เรื่องดิน ฟ้า อากาศ ล่วงหน้า การพยากรณ์ทางพระพุทธศาสนา เป็นการพยากรณ์ด้วยพระญาณเฉพาะพระองค์ ล่วงรู้ทั้ง อดีต ปัจจุบัน และอนาคต ของกรรม และการให้ผลของกรรมชัดเจน ส่วนการพยากรณ์ในทางโหราศาสตร์ ใช้การโคจรของดาวพระเคราะห์และหลักการของวิชาโหราศาสตร์ เป็นการคาดคะเน อย่างมีเหตุผล เช่นเดียวกัน แต่ผลที่เกิดอาจจะไม่เท่าเทียมกันเพราะโหราศาสตร์ ไม่ได้นำกรรมมาเป็นปัจจัยในการพยากรณ์

1. แนวคิดเรื่องการพยากรณ์ในคัมภีร์พุทธศาสนา
นาเสนอโดย ชมรมโหราศาสตร์วัดไก่เตี้ย

2. ความหมายของการพยากรณ์
• คาว่า “พยากรณ์” หมายถึง ทานาย, คาดการณ์, ชื่อคัมภีร์
โหราศาสตร์ว่าด้วยการทานาย, พยากรณ์โชคชะตา ทานายความ
เป็นไปในชีวิต, คาดการณ์เรื่องดิน ฟ้ า อากาศ ล่วงหน้า

3. การทานายฝัน
• ในสมัยพุทธกาล มีเรื่องการทานายฝัน ซึ่งมีหลักฐานปรากฏใน
พระไตรปิฎกและอรรถกถาไว้หลายตอน เช่น
• การทานายพระสุบินและบุพนิมิตของพระนางมัทรีในพระ
เวสสันดรชาดก
• การทานายพระสุบินของพระจ้าสีหนุราชาในการที่พระธิดาสิริมหา
มายาจะได้เป็นพุทธมารดา
• หรือพระสุบินของพระพุทธเจ้าก่อนวันตรัสรู้

4. เรื่องของการฝัน
• ในคัมภีร์อรรถกถา กล่าวถึงเหตุของความฝัน ไว้ ๔ ประการ
• ๑. ฝันเพราะธาตุกาเริบ
• ๒. ฝันเพราะเคยทราบมาก่อน คือฝันถึงอารมณ์ที่ตนเคยเสวย
มาแล้วในกาลก่อน
• ๓. ฝันเพราะเทวดาสังหรณ์ คือ ผู้นั้นย่อมฝันเห็นอารมณ์เหล่านั้น
ด้วยอานุภาพของเทวดา
• ๔. ฝันเพราะบุพนิมิต ซึ่งเกิดขึ้นด้วยอานาจแห่งบุญและบาป

5. ก่อนที่พระนาง สิริมหามายาจะทรงครรภ์ราชโอรสผู้มีบุญญาธิการเป็น
พระศาสดาเอกของโลกนั้น ได้ทรงพระสุบินไปว่า ได้ประทับอยู่ในสวน
ป่าที่สวยงาม และมีช้างตัวหนึ่งเยื้องย่างนาดอกบัวมาให้ เมื่อพระนาง
รับดอกบัวไว้แล้วก็ตื่นขึ้น รู้สึกได้ว่าตั้งครรภ์

6. แนวคิดการคาดการณ์
• จะเห็นได้ว่า การทานายฝัน การคาดการณ์จากความฝัน หรือจาก
นิมิตในสมัยก่อนพุทธกาลนั้น มีอยู่ค่อนข้างมาก เพราะความฝันที่
เกิดขึ้นนี้ ไม่ได้เกิดขึ้นอย่างไร้ความหมาย แต่มีองค์ประกอบ ถึง ๔
ประการ ดังที่กล่าวมาแล้ว
• แสดงว่าในความฝันเอง ได้สะท้อนเหตุการณ์บุญกุศลที่เกี่ยวข้องกับ
ตัวผู้ฝัน ออกมาในรูปสัญลักษณ์ต่างๆ ให้ผู้พยากรณ์ (พราหมณ์)
คาดการณ์ หรือทานาย

7. การพยากรณ์ด้วยพระญาณ
• การพยากรณ์ ที่ปรากฏในคัมภีร์พระพุทธศาสนา ผู้ที่พยากรณ์ คือ
พระพุทธเจ้า ทรงพยากรณ์ด้วยพระญาณของพระองค์ ซึ่งญาณคือ
ความหยั่งรู้ ปรีชาหยั่งรู้ ซึ่งแบ่งออกเป็น
• ๑. อตีตังสญาณ คือ ญาณหยั่งรู้ส่วนอดีต
• ๒. อนาคตังสญาณ คือ ญาณหยั่งรู้ส่วนอนาคต
• ๓. ปัจจุบันนังสญาณ คือ ญาณรู้ส่วนปัจจุบัน

8. ความเชื่อในการพยากรณ์สมัยพุทธกาล
• พราหมณ์ ๘ คน ทานายมหาปุริสลักษณะของเจ้าชายสิทถัตถะ
• มหาปุริสลักณณะ หมายถึง ลักษณะของบุรุษผู้ยิ่งใหญ่ บุรุษผู้ถึง
พร้อมด้วยการได้มหาปุริสลักษณะนั้น จะต้องได้อานิสงส์ของการ
บาเพ็ญบารมีครบถ้วนทั้ง ๓๐ ทัศ คือ
• บารมี ๑๐ (บารมีธรรมดา)
• อุปบารมี ๑๐ (บารมีเกินกว่าธรรมดา)
• ปรมัตถบารมี ๑๐ (บารมีสูงสุด)

9. ในคัมภีร์ปฐมสมโพธิกถาได้กล่าวถึงการทานายเจ้าชายสิทธัตถะ
ภายหลังพระประสูติติกาล
มีพราหมณ์จานวน ๘ คนด้วยกัน เข้า
มาทานายพระลักษณะของพระราช
โอรส พราหมณ์ทั้ง ๗ คน ยกสองนิ้ว
มีแต่ เพียงพราหมณ์ หนุ่ มผมดา
เท่านั้นที่ยกขึ้นนิ้วเดียว จึงมีนัยยะว่า
พราหมณ์ที่ยกสองนิ้วทานายเป็นสอง
นัยว่า… ถ้าออกบวชก็จะเป็นศาสดา
เอกของโลก และถ้าไม่ได้ออกบวชอยู่
เป็นกษัตริย์จะได้เป็นจักรพรรดิราช
ส่วนพราหมณ์หนุ่มผมดาผู้นั้นซึ่งยกขึ้นนิ้วเดียว ทานายเป็นนัยเดียวว่า…พระราช
โอรสผู้นี้จะต้องออกบวชอย่างแน่นอน พราหมณ์หนุ่มผู้นี้ที่ทานายเป็นนัยเดียวนี้มีชื่อ
ว่าอัญญาโกณฑัญญะ หนึ่งในปัญจวัคคีย์ทั้ง ๕ ซึ่งต่อมาได้บรรลุดวงตาเห็นธรรมเป็น
พระอรหันต์รูปหนึ่งในพระพุทธศาสนา

10. พระพุทธองค์กับการพยากรณ์
• ก่อนที่พระพุทธองค์จะทรงตรัสรู้ ความฝันครั้งสาคัญได้ปรากฏแก่
พระพุทธองค์ถึง ๕ อย่าง
• ความฝัน (มหาสุบิน) ที่พระพุทธองค์ตรัสเล่า ประการแรกคือ
• "มหาปฐพีนี้เป็นที่นอนอันใหญ่ของตถาคต จอมเขาหิมวันต์เป็น
หมอน มือข้างซ้ายพาดลงที่สมุทรด้านตะวันออก มือข้างขวาพาดลง
ที่สมุทรด้านตะวันตก เท้าทั้งสองหย่อนลงที่สมุทรด้านทักษิณ
เพื่อให้รู้ข้อที่ตถาคตผู้อรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า ได้ตรัสรู้อนุตตสัมมา
สัมโพธิญาณ"

11. มหาสุบิน ข้อที่ ๑

12. • ความฝันประการที่สอง "หญ้าคางอกขึ้นจากสะดือ ขึ้นไปสูงจรดฟ้ า“
• ความฝันประการที่สาม "หนอนทั้งหลายมีสีขาวหัวดา คลานขึ้นมา
ตามเท้าจนถึงเข่า“
• ความฝันประการที่สี่ "นกทั้งหลาย ๔ จาพวก มีสีต่าง ๆ กัน มาแล้ว
จากทิศทั้ง ๔ หมอบลงที่ใกล้เท้าแล้วกลายเป็นสีขาวหมด“
• ความฝันประการที่ห้า "ตถาคตได้เดินไปบนอุจจาระกองใหญ่เหมือน
ภูเขา อุจจาระมิได้เปื้อนเลย"

13. มหาสุบิน ประการที่ ๒ - ๕

14. ทรงพยากรณ์พระสุบินของพระเจ้าปเสนทิโกศล
• ๑. พระเจ้าปเสนทิโกศลทรงสุบิน เห็นโค สีดอกอัญชัน ๔ ตัว
คารามลั่น วิ่งมาจาก ๔ ทิศเหมือนจะชนกัน พอเข้าใกล้โคทั้ง ๔ ตัว
ก็ถอยกลับหายไปในทิศที่วิ่งมา
• พระพุทธองค์ ทรงทานายว่า : ในอนาคตเมื่อมนุษย์ขาดศีลธรรม
และโลกเข้าสู่ยุคเสื่อม จะเกิดภัยธรรมชาติ

15. ทรงพยากรณ์พระสุบินของพระเจ้าปเสนทิโกศล
• ๒. สุบินเห็นตนไม้นานาชนิดยังไม่ทันโตเต็มที่ ก็มีดอกผลมากมาย
จนทาให้กิ่งก้านที่ยังไม่ทันเป็นไม้แก่แข็งแรงเต็มที่ ทนรับน้าหนัก
ไม่ไหวต้องโน้มกิ่งลงเรียดิน
• พระพุทธองค์ ทรงทานายว่า : เมื่อโลกเข้าสู่ยุคเสื่อม เยาวชนจะ
ไม่สนใจในประเพณีอันดีงาม แต่กลับหันไปมั่วสุมมีความกาเริบใน
กามคุณ

16. ทรงพยากรณ์พระสุบินของพระเจ้าปเสนทิโกศล
• ๓. สุบินเห็นฝูงแม่โคที่เพิ่งคลอดลูกออกมา กลับวิ่งตามลูกโค เพื่อ
ดูดนมลูกโคกิน
• พระพุทธองค์ ทรงทานายว่า : ลูกจะขาดความกตัญญูต่อ พ่อ แม่
ไม่เลี้ยงดู ฯลฯ.....

17. เปรียบเทียบการพยากรณ์ทางพระพุทธศาสนากับทางโหราศาสตร์
การพยากรณ์ทาง
พระพุทธศาสนา
การพยากรณ์ทาง
โหราศาสตร์
ผู้ที่พยากรณ์ พระพุทธเจ้า, พราหมณ์ บุคคล, โหราจารย์
เหตุแห่งการพยากรณ์
ความฝัน, นิมิต,
ลักษณะ, พระสุบิน
ความฝัน, ลักษณะ, การโคจร
ของดวงดาว
ผลของการพยากรณ์ เกิดขึ้นจริง
เป็นการคาดคะเน อาจเกิดขึ้น
หรือ คลาดเคลื่อนไปบ้าง
เครื่องมือที่ใช้
ในการพยากรณ์
เป็นพระญาณเฉพาะพระองค์,
คัมภีร์พราหมณ์ สาหรับพวก
พราหมณ์
หลักการและทฤษฎี
ทางโหราศาสตร์

18. สรุป
• การพยากรณ์ทางพระพุทธศาสนา เป็นการพยากรณ์ด้วย
พระญาณเฉพาะพระองค์ ล่วงรู้ทั้ง อดีต ปัจจุบัน และอนาคต
ของกรรม และการให้ผลของกรรมชัดเจน
• ส่วนการพยากรณ์ในทางโหราศาสตร์ ใช้การโคจรของดาว
พระเคราะห์และหลักการของวิชาโหราศาสตร์ เป็นการคาดคะเน
อย่างมีเหตุผล เช่นเดียวกัน แต่ผลที่เกิดอาจจะไม่เท่าเทียมกัน
เพราะโหราศาสตร์ ไม่ได้นากรรมมาเป็นปัจจัยในการพยากรณ์

19. “คนทากรรมใดไว้ ย่อมเห็นกรรมในตน
คนทากรรมดี ย่อมได้รับผลดี
คนทากรรมชั่ว ย่อมได้รับผลชั่ว
คนหว่านพืชเช่นใด ย่อมได้รับผลเช่นนั้น”
จบการนาเสนอ
ขอบคุณครับ

21. ดาวน์โหลดไฟล์นี้ได้ที่
www.philosophychicchic.com
สนุกกับการเรียนรู้ปรัชญาและศาสนาแบบชิคๆ เคียงคู่รอยยิ้ม