อัคคิวัจฉโคตตสูตร บ่อเกิดแนวคิดมหายาน
•
0 likes•11,818 views
ดาวน์โหลดไฟล์นี้ได้ที่ www.philosophychicchic.com อัคคิวัจฉโคตตสูตร ในฐานะบริบทที่เป็นบ่อเกิดให้กับแนวคำสอนของมหายาน วิเคราะห์ที่ตั้งของนิพาน และดินแดนสุขาวดี
Recommended
Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (20)
Similar to อัคคิวัจฉโคตตสูตร บ่อเกิดแนวคิดมหายาน
Similar to อัคคิวัจฉโคตตสูตร บ่อเกิดแนวคิดมหายาน (20)
More from Padvee Academy
More from Padvee Academy (20)
Recently uploaded
Recently uploaded (9)
อัคคิวัจฉโคตตสูตร บ่อเกิดแนวคิดมหายาน
- 3. อัคคิวัจฉโคตตสูตร* พระสูตรที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงเรื่องไฟแก่ปริพาชกชื่อวัจฉโคตร ความเป็ นมา ที่วัดเชตะวัน เมืองสาวัตถี ปริพาชกวัจฉโคตรเข้าเฝ้ าพระศาสดาทูล ถามเรื่องความเห็นเกี่ยวกับเรื่องโลกและชีวิต รวมทั้งเรื่องหลักจากตายแล้ว ว่าเป็ นอย่างไร ๑๐ ข้อด้วยกัน รวมเรียกว่า อันตคาหกทิฏฐิ แปลว่า ความเห็นหรือทฤษฎีอันถือเอาที่สุด หรือความเห็นสุดโต่ง (The ten erroneous extremist views) *ม.ม. (ไทย) ๑๓/๑๘๗-๑๙๒/๒๑๙-๒๒๗
- 4. ความเห็นสุดโต่ง ๑๐ ประการมีดังนี้ ๑. โลกเที่ยง ๒. โลกไม่เที่ยง ๓. โลกมีที่สุด ๔. โลกไม่มีที่สุด ๕. ชีวะ (จิต) กับสรีระ (ร่างกาย) เป็ นอย่างเดียวกัน (แยกกันไม่ได้) ๖. ชีวะกับสรีระเป็ นคนละอย่าง (แยกกันได้) ๗. สัตว์ตายแล้วย่อมมีอีกเป็ นอีก ๘. สัตว์ตายแล้วย่อมไม่มีอีกไม่เป็ นอีก ๙. สัตว์ตายแล้วย่อมเป็ นอีกด้วย ไม่เป็ นอีกด้วย คือ เป็ นอีกก็ใช่ ไม่เป็ นอีกก็ใช่ ๑๐. สัตว์ตายแล้วย่อมเป็ นอีกก็ไม่ใช่ ไม่เป็ นอีกก็ไม่ใช่
- 5. อัคคิวัจฉโคตตสูตร (เนื้อหาโดยย่อ) พระพุทธองค์ตรัสว่า พระองค์ไม่ทรงเห็นอย่างนั้นเลยแม้สักอย่างเดียว ปริพาชกทูลถามว่า ทรงเห็นโทษอย่างไร จึงทรงปฏิเสธความเห็นอย่างนั้น ตรัสตอบว่า ความเห็นอย่างนั้นเป็ นสิ่งรกชัฏ กันดาร เป็ นเสี้ยนหนามกวัด แกว่ง เป็ นเครื่องผูกสัตว์ไว้ เป็ นไปเพื่อทุกข์ ไม่เป็ นไปเพื่อหน่าย เพื่อ นิพพาน
- 6. อัคคิวัจฉโคตตสูตร (เนื้อหาโดยย่อ) ปริพาชกทูลถามว่า ทรงเห็นอย่างไร หรือทรงมีความเห็นอะไรบ้าง พระองค์ตรัสตอบว่า “ความเห็น (ทิฏฐิคตํ)” พระองค์นําออกเสียแล้ว กําจัดเสียแล้ว พระองค์ทรงเห็นแล้วว่า “รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ เป็ นอย่างนี้ มีเหตุเกิดอย่างนี้ ดับไปอย่างนี้ เราจึงพ้นแล้ว โดยสิ้นเชิง ปล่อยวาง ไม่ถือมั่น ไม่สําคัญมั่นหมายว่าเรา ว่าของ เรา”
- 7. อัคคิวัจฉโคตตสูตร (เนื้อหาโดยย่อ) ปริพาชกทูลถามว่า ผู้พ้นแล้วเช่นนี้จะไปเกิดที่ไหน พระองค์ตรัสตอบว่า ไม่ควรใช้คําว่าเกิด หรือไม่เกิด เกิดด้วยไม่เกิดด้วย เกิดก็ไม่ใช่ ไม่เกิดก็ไม่ใช่ ไม่ควรใช้คําเหล่านี้ทั้งสิ้น ปริพาชกทูลว่า พูดอย่างนี้ฟังไม่รู้เรื่อง เคยเลื่อมใสอยู่ก่อน ตอนนี้หมด ความเลื่อมใสในพระโคดมเสียแล้ว
- 8. อัคคิวัจฉโคตตสูตร (เนื้อหาโดยย่อ) พระศาสดาตรัสว่า ก็ควรที่ปริพาชกจะไม่รู้ ควรที่จะหลง (ประเด็น) หรือ เข้าใจผิด เพราะธรรมนี้ (เรื่องนี้) สุขุมลุ่มลึกยากที่จะรู้เห็น เป็ นธรรมที่ สงบประณีต ไม่เป็ นวิสัยของตรรกะ (คือ หยั่งรู้ได้ด้วยการคิดหาเหตุผล) แต่บัณฑิตพอรู้ได้ ธรรมนี้รู้ได้ยากสําหรับผู้ที่มีความเห็นเป็ นอื่น พอใจ อย่างอื่น อยู่ในสํานักของอาจารย์อื่น (ไม่ใช่พุทธศาสนิกชน)
- 9. อัคคิวัจฉโคตตสูตร (เนื้อหาโดยย่อ) พระพุทธเจ้าทรงอุปมาให้ปริพาชกฟังว่า “ไฟที่ลุกอยู่ต่อหน้าท่าน อาศัยอะไรจึงลุก อยู่ ถ้ามีคนถามอย่างนี้ ท่านจะตอบอย่างไร” ปริพาชก : ตอบว่าอาศัยเชื้อ คือหญ้าหรือไม้จึงลุกอยู่ พระพุทธเจ้า : ถ้าไฟดับไป ท่านก็รู้ว่าไฟดับไป มีผู้ถามว่าไฟดับไปเพราะอะไร และ ไฟที่ดับแล้วไปทางทิศไหน ปริพาชก : ตอบว่าไฟอาศัยเชื้อเกิดขึ้น เมื่อสิ้นเชื้อก็ดับไป (รู้ไม่ได้ว่าไปทางทิศใด) พระพุทธเจ้า : บุคคลได้รับสมมติบัญญัติว่าเป็ นสัตว์ เพราะรูป เวทนา สัญญา สังขาร และวิญญาณอันใด สิ่งนั้นตถาคตละได้แล้ว ตัดให้ขาดแล้ว พ้นแล้วจาก สมมติบัญญัติใดๆ จึงไม่ควรกล่าวว่าเกิด หรือไม่เกิด ปริพาชกทูลสรรเสริญพระดํารัสของพระศาสดาว่า เป็ นแก่นสารดีแท้ แสดงตนเป็ น อุบาสก นับถือพระรัตนตรัยตลอดชีวิต
- 10. พระอรหันต์ตายแล้วเกิด หรือไม่เกิด ? พระอรหันต์ตายแล้วไปไหน ? อัคคิวัจฉโคตตสูตร ให้แนวคิดว่า พระพุทธศาสนาอยู่กึ่งกลางระหว่าง สัสสตทิฐิ กับอุจเฉททิฐิอย่างไร ถ้ามีคนถามว่า พระอรหันต์ตายแล้วเกิด หรือไม่เกิด พระองค์ ไม่ตอบตรงๆ เพราะถ้าตอบว่า "เกิด" คนฟังก็ จะคิดว่าอาตมันยั่งยืน นิรันดร ไม่ตาย ถ้าตอบ ว่า "ไม่เกิด" คนฟังก็จะคิดว่าอาตมันดับสูญ ไม่นิรันดร พระองค์จึงตรัสตอบด้วยอุปมาว่า" ถ้ามีเชื้อไฟอยู่ ไฟก็ลุกไหม้ เมื่อเชื้อหมดไป ไฟก็ดับ พระอรหันต์ท่าน "ดับสนิท" เหมือน ไฟดับ"
- 12. "ถ้ามีเชื้อไฟอยู่ ไฟก็ลุกไหม้ เมื่อเชื้อหมดไป ไฟก็ดับ พระอรหันต์ท่าน "ดับสนิท" เหมือนไฟดับ" จากอุปมานี้เอง พวกมหายานนําเอามาคิดในแง่อภิปรัชญา จนได้คําตอบ ว่า ไฟที่ดับไปแล้วยังคงอยู่ (Exist) ฉันใด พระอรหันต์ดับไปแล้วก็ตอบได้ เหมือนกันว่า คงอยู่ เพราะเหตุนี้ ฝ่ายมหายานจึงบัญญัติความคิดเรื่อง ตรีกาย เชื่อว่าพระพุทธเจ้านิรันดร ขึ้น เป็ นการพัฒนาการเลยเส้นเดิม ของเถรวาท
- 14. พระพุทธศาสนามหายานจะอธิบายเรื่องนิพพานอย่างชัดเจนโดยเฉพาะ ชีวิตหลังความตาย คือนิพพานของมหายานมาเกี่ยวพันกับสถานที่ที่เรา นั่งแห่งนี้ด้วย เขาเรียกว่า พุทธเกษตร แปลว่า ที่อยู่ของพระพุทธเจ้า หมายความว่า พระพุทธเจ้าและพระอรหันต์ทั้งหลายเมื่อเสด็จปรินิพพาน ก็จะไม่สูญ แต่จะมารวมตัวกันที่พุทธเกษตร สถิตอยู่ในบรมพิมานแดน นิพพานนั้นอย่างเป็ นสุขชั่วนิรันดร์ สุขาวดีพุทธเกษตร คือดินแดนหนึ่ง ที่มีความสําคัญมากต่อความเชื่อ มหายาน เป็ นดินแดนที่เกิดขึ้นด้วยอํานาจบารมีของพระอมิตาภพุทธเจ้า เป็ นดินแดนที่เอื้อต่อการบรรลุนิพพานมากที่สุด
- 15. ทาไมต้องให้พระพุทธเจ้าคงอยู่ ? ทาไมนิพพานต้องมีที่ตั้ง ? ก็เพื่อให้ปวงชนมีสิ่งที่สามารถยึดมั่นในศาสนาพุทธได้ หากใช้หลักธรรม เป็ นคําสั่งสอนแต่อย่างเดียว ก็จะทําให้ปวงชนปราศจากสิ่งยึดเหนี่ยวใน สิ่งที่มีตัวตน เพราะปวงชนทั่วๆ ไป ยังข้องอยู่ด้วยกิเสสตัณหา พระพุทธศาสนามหายานเห็นว่าความมีอยู่ของพระพุทธองค์ ไม่ควร สิ้นสุดหลังจากปรินิพพาน เพราะจะทําให้ชาวพุทธขาดที่พึ่ง จึงพยายาม ทําให้รู้สึกว่าพระพุทธเจ้ายังอยู่ โดยการใช้หลักปรัชญาที่ลึกซึ้งเข้ามา อภิปรายกับหลักศาสนา เพื่อต่อกรกับแนวความคิด อาตมันวาท ของ พวกพราหมณ์
- 16. สุขาวดีดินแดนที่เที่ยงต่อพระนิพพาน ท่านวสุพันธุแห่งนิกายโยคาจารได้กล่าวสรุปจริยาวัตรของผู้ประสงค์จะ ไปเกิดในดินแดนสุขาวดี ๕ ประการดังนี้ ๑. บูชาพระอมิตาภพุทธเจ้าเป็ นนิตย์ จัดเป็ นกายกรรม ๒. สรรเสริญพระอมิตาภพุทธคุณและเอ่ยนามของพระองค์ เช่นการสวด จัดเป็ นวจีกรรม ๓. ตั้งปณิธานไปเกิดในพุทธเกษตรนั้น ๔. จิตตรึกตรอง ภาวนาถึงพระอมิตาภพุทธเจ้าและคุณาลังการต่างๆ ของพระองค์พร้อมด้วยพระโพธิสัตว์ต่างๆ ในสุขาวดีจัดเป็ นมโนกรรม ๕. แผ่กรุณาจิตให้สรรพสัตว์และปรารถนาให้พ้นไปจากสังสารทุกข์
- 17. สรุป อัคคิวัจฉโคตตสูตร คือพระสูตรของเถรวาท ที่ทางฝ่ายมหายานตีความ คําสอนใหม่ด้วยหลักปรัชญา เพื่อต่อกรกับแนวความคิด อาตมันวาท ของพวกพราหมณ์ อัคคิวัจฉโคตตสูตร อยู่ในฐานะบริบทที่เป็ นบ่อเกิดให้กับแนวคําสอนของ มหายาน ในเรื่องของตรีกาย การสร้างหลักความจริงว่าการมีอยู่ของพระพุทธองค์ ไม่มีที่สิ้นสุด ทําให้ ชาวพุทธมีที่พึ่งทางจิตใจ และมุ่งกระทําความดีกันมากขึ้นได้
- 18. จบการนําเสนอ