Nghiên Cứu Bệnh Thối Xám (Botrytis Cinerea Pers) Gây Hại Trên Một Số Cây Trồng Cạn Vụ Thu Đông Năm 2009 Và Vụ Xuân Hè Năm 2010 Tại Mộc Châu – Sơn La.docx

Viết đề tài giá sinh viên – ZALO:0973.287.149-TEAMLUANVAN.COM
Tải tài liệu tại kết bạn zalo : 0973.287.149
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI
------------  ----------
VŨ MINH TOÀN
NGHIÊN CỨU BỆNH THỐI XÁM (Botrytis cinerea Pers) GÂY HẠI
TRÊN MỘT SỐ CÂY TRỒNG CẠN VỤ THU ĐÔNG NĂM 2009 VÀ
VỤ XUÂN HÈ NĂM 2010 TẠI MỘC CHÂU – SƠN LA
LUẬN VĂN THẠC SĨ NÔNG NGHIỆP
Chuyên ngành: BẢO VỆ THỰC VẬT
Mã số : 60.62.10
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. ĐỖ TẤN DŨNG
HÀ NỘI - 2010

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Kết quả
nghiên cứu trong luận văn là kết quả lao động của chính tác giả. Các số liệu
và kết quả trình bày trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công
bố trong bất cứ công trình nào khác
Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này
đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã được chỉ rõ
nguồn gốc
Tác giả luận văn
Vũ Minh Toàn

LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành đề tài tốt nghiệp ngoài sự cố gắng của bản thân tôi đã
nhận được rất nhiều sự quan tâm giúp đỡ nhiệt tình của thầy cô, bạn bè và
người thân
Trước tiên, tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới thầy giáo
PGS.TS. Đỗ Tấn Dũng – Bộ môn Bệnh cây – Khoa Nông học – Trường Đại
học Nông nghiệp Hà Nội đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình
thực hiện đề tài và hoàn thành bản luận văn này
Tôi xin được gửi lời chân thành cảm ơn tới các thầy cô giáo trong Khoa
Nông học. Viện đào tạo Sau đại học
Tôi xin gửi lời cảm ơn tới tập thể công nhân viên Công ty hoa nhiệt
đới, bà con nông dân hợp tác xã Nông nghiệp 19-5, bà con nhân dân xã
Phiêng Luông, huyện Mộc Châu – Sơn La đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi
trong thời gian thực hiện đề tài
Bên cạnh đó tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới tất cả người thân, bạn
bè và những người luôn bên cạnh động viên giúp đỡ tôi trong quá trình học
tập và thực hiện bản luận văn này.
Hà Nội, ngày tháng năm 2010
Tác giả luận văn
Vũ Minh Toàn

MỤC LỤC
Lời cam đoan...................................................................................................................i
Lời cảm ơn......................................................................................................................ii
Mục lục...........................................................................................................................iii
Danh mục chữ viết tắt................................................................................................ viii
Danh mục các bảng.......................................................................................................ix
Danh mục các hình........................................................................................................xi
1. MỞ ĐẦU....................................................................................................................1
1.1. Đặt vấn đề................................................................................................................1
1.2. Mục đích, yêu cầu của đề tài..................................................................................3
1.2.1. Mục đích...............................................................................................................3
1.2.2. Yêu cầu.................................................................................................................3
2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU.........................................................................................4
2.1. Những nghiên cứu ngoài nước..............................................................................4
2.1.1. Lịch sử nghiên cứu nấm Botrytis cinerea..........................................................4
2.1.2. Phân bố của nấm Botrytis cinerea......................................................................5
2.1.3. Tác hại của nấm Botrytis cinerea.......................................................................6
2.1.4. Phạm vi ký chủ nấm Botrytis cinerea................................................................7
2.1.5. Triệu chứng bệnh thối xám Botrytis cenerea....................................................8
2.1.6. Nghiên cứu đặc điểm sinh học của nấm Botrytis cinerea Pers.....................11
2.1.7. Biện pháp phòng trừ bệnh thối xám Botrytis cinerea ...................................20
2.2. Những nghiên cứu trong nước.............................................................................27
3. ĐỐI TƯỢNG, VẬT LIỆU, NỘI DUNG..............................................................32
VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU......................................................................32
3.1. Đối tượng nghiên cứu...........................................................................................32
3.2. Địa điểm, thời gian tiến hành nghiên cứu...........................................................32

3.3. Vật liệu nghiên cứu...............................................................................................32
3.4. Nội dung nghiên cứu............................................................................................32
3.5. Phương pháp nghiên cứu .....................................................................................33
3.5.1. Phương pháp điều tra diễn biến bệnh thối xám gây hại trên một số cây trồng
cạn..................................................................................................................................33
3.5.1.1. Điều tra bệnh thối xám hại dâu tây tại một số vùng trồng thuộc Mộc Châu
– Sơn La........................................................................................................................34
3.5.1.2. Ảnh hưởng của giống dâu tây đến bệnh thối xám......................................34
3.5.1.3. Ảnh hưởng của các địa thế trồng dâu tây đến bệnh thối xám....................34
3.5.1.4. Ảnh hưởng của biện pháp che phủ đến bệnh thối xám hại trên dâu tây ...34
3.5.1.5. Ảnh hưởng của biện pháp tỉa lá, quả bệnh và lá già kết hợp làm cỏ đến
bệnh thối xám trên dâu tây..........................................................................................35
3.5.1.6. Diễn biến bệnh thối xám Botrytis cinerea gây hại trên cà chua T56 tại một
số khu vực trồng cà chua của vùng Mộc Châu – Sơn La........................................35
3.5.1.7. Diễn biến bệnh thối xám Botrytis cinerea gây hại trên cà chua trong trong
điều kiện nhà che nilon và điều kiện ngoài trời.........................................................35
3.5.1.8. Diễn biến bệnh thối xám Botrytis cinerea gây hại trên hoa hồng đỏ nhung
vụ xuân hè năm 2010 tại một số khu vực trồng của Mộc Châu Sơn La................35
3.5.2. Phương pháp điều chế môi trường...................................................................35
3.5.3. Phương pháp phân lập nấm Botrytis cinerea Pers..........................................36
3.5.4. Phương pháp giám định nấm gây bệnh...........................................................36
3.5.5. Nghiên cứu phạm vi ký chủ của nấm Botrytis cinerea..................................37
3.5.5.1. Các bước tiến hành lây bệnh .........................................................................37
3.5.5.2. Lây bệnh bệnh thối xám trên các cây ký chủ...............................................38
3.5.6. Khảo sát hiệu lực của một số thuốc trừ bệnh thối xám hại một số cây trồng
vụ xuân hè năm 2010 tại Mộc Châu – Sơn La..........................................................38

3.5.6.1. Khảo sát hiệu lực của một số loại thuốc trừ bệnh thối xám hại giống cà
chua T56 vụ xuân hè 2010..........................................................................................38
3.5.6.2. Khảo sát hiệu lực của một số loại thuốc trừ bệnh thối xám hại giống dâu
tây Taiwan vụ xuân hè 2010......................................................................................39
3.5.7. Chỉ tiêu theo dõi.................................................................................................39
4. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN..............................................................................42
4.1. Tình hình bệnh thối xám (Botrytis cinerea ) trên dâu tây và ảnh hưởng của
biện pháp kỹ thuật tác động đến bệnh thối xám gây hại trên dâu tây vụ thu đông và
xuân hè 2009-2010 tại huyện Mộc Châu – Sơn La ..................................................42
4.1.1. Diễn biến bệnh thối xám Botrytis cinerea trên giống dâu tây Taiwan vụ thu
đông 2009 tại huyện Mộc Châu – Sơn La.................................................................43
4.1.2. Ảnh hưởng của các biện pháp kỹ thuật đến sự phát triển của bệnh thối xám
(Botrytis cinerea) trên dâu tây.....................................................................................46
4.1.2.1. Ảnh hưởng của giống đến sự phát triển của nấm thối xám (Botrytis
cinerea) hại cây dâu tây...............................................................................................46
4.1.2.2. Ảnh hưởng của địa thế đất đến bệnh thối xám hại dâu tây ở huyện Mộc
Châu – Sơn La..............................................................................................................49
4.1.2.3. Ảnh hưởng của biện pháp trồng che phủ đến bệnh thối xám (Botrytis
cinerea) hại trên dâu tây vụ xuân hè năm 2010 tại hợp tác xã nông nghiệp 19-5
Mộc Châu – Sơn La.....................................................................................................52
4.1.2.4. Ảnh hưởng của biện pháp cắt tỉa cành lá bệnh, lá già, làm sạch cỏ đến
bệnh thối xám B.cinerea trên dâu tây.........................................................................55
4.2. Diễn biến bệnh thối xám (Botrytis cinerea ) trên cà chua vụ xuân hè năm
2010 tại huyện Mộc Châu – Sơn La..........................................................................56
4.2.1. Diễn biến bệnh thối xám B.cinerea trên cà chua vụ xuân hè năm 2010 ở các
địa điểm trồng khác nhau thuộc huyện Mộc Châu – Sơn La...................................58

4.2.2. Ảnh hưởng của địa điểm trồng đến sự phát triển bệnh thối xám (Botrytis
cinerea) trên cà chua T56............................................................................................60
4.3. Diễn biến bệnh thối xám trên hoa hồng vụ xuân hè 2010 và một số triệu
chứng gây hại trên cây trồng khác tại huyện Mộc Châu – Sơn La .........................61
4.3.1. Diễn biến bệnh thối xám B.cinerea trên hoa hồng vụ xuân hè 2010 tại huyện
Mộc Châu – Sơn La.....................................................................................................61
4.3.2. Triệu chứng bệnh thối xám hại trên một số cây trồng khác tại huyện Mộc
Châu – Sơn La..............................................................................................................64
4.4. Nghiên cứu đặc điểm hình thái sinh học của nấm B.cinerea gây bệnh thối
xám trên cây trồng........................................................................................................67
4.5. Nghiên cứu phạm vi ký chủ của nấm Botrytis cinerea Pers gây bệnh thối xám
trên một số cây trồng vùng cạn Mộc Châu – Sơn La ...............................................71
4.5.1.Nghiên cứu khả năng lây nhiễm của isolates nấm B.cinerea phân lập trên
dâu tây taiwan với các giống dâu tây khác nhau.......................................................71
4.5.1.1. Nghiên cứu khả năng lây nhiễm của isolates nấm phân lập trên dâu tây
taiwan với các giống dâu tây khác bằng phương pháp sát thương bộ phận .............71
4.5.1.2. Nghiên cứu khả năng lây nhiễm của isolates nấm phân lập trên dâu tây
taiwan với các giống dâu tây khác bằng phương pháp không sát thương.............74
4.5.2. Nghiên cứu khả năng lây nhiễm của isolates nấm phân lập trên giống cà
chua T56 với các giống cà chua khác.........................................................................75
4.5.2.1 Nghiên cứu khả năng lây nhiễm của isolates nấm phân lập trên giống cà
chua T56 với các giống cà chua khác bằng phương pháp sát thương.....................75
4.5.2.2. Nghiên cứu khả năng lây nhiễm của isolates nấm phân lập trên giống cà
chua T56 với các giống cà chua khác bằng phương pháp không sát thương.........77
4.5.3. Nghiên cứu khả năng lây nhiễm của isolates nấm B.cinerea phân lập trên
hoa hồng........................................................................................................................78

4.5.3.1. Nghiên cứu mức độ nhiễm bệnh của isolates nấm phân lập trên hoa hồng
đỏ nhung lây bệnh trên các bộ phận của hoa hồng đỏ nhung..................................78
4.5.3.2. Nghiên cứu mức độ nhiễm bệnh của Isolates nấm phân lập trên giống
phấn hồng, tỷ muội, đỏ nhung trên giống hồng vàng...............................................80
4.5.3.3. Nghiên cứu mức độ nhiễm bệnh của Isolates nấm phân lập trên giống hoa
hồng vàng, phấn hồng, tỷ muội trên hồng đỏ nhung................................................82
4.5.3.4. Nghiên cứu mức độ nhiễm bệnh của Isolates nấm phân lập giống hoa
hồng vàng, phấn hồng, đỏ nhung trên giống tỷ muội...............................................83
4.5.3.5. Nghiên cứu mức độ nhiễm bệnh của Isolates nấm phân lập trên giống hoa
hồng vàng, tỷ muội, đỏ nhung lây bệnh trên hoa phấn hồng...................................85
4.6. Hiệu lực phòng trừ bệnh thối xám Botrytis cinerea của một số loại thuốc hóa
học..................................................................................................................................86
4.6.1. Hiệu lực phòng trừ bệnh thối xám Botrytis cinerea cà chua T56 vụ xuân hè
năm 2010 tại Khu sản xuất rau xã Phiêng Luông, Mộc Châu, Sơn La...................86
4.6.2. Hiệu lực phòng trừ bệnh thối xám Botrytis cinerea hại dâu tây Taiwan vụ
đông xuân năm 2010 tại Hợp tác xã nông nghiệp 19-5, Mộc Châu - Sơn La........89
tại Hợp tác xã nông nghiệp 19-5 90
5. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ....................................................................................92
5.1. Kết luận..................................................................................................................92
5.2. Đề nghị...................................................................................................................93
TÀI LIỆU THAM KHẢO..........................................................................................94

DANH MỤC CÁC BẢNG
TT Tên bảng Trang
Bảng 2.1. Phân loại giai đoạn sinh sản vô tính và hữu tính của nấm Botrytis
cinerea Pers và Botryotinia fuckeliana (de Bary) Whetz.
(Pollastro F. S (1993)[68]) ............................................................................................5
Bảng 4.1. Diên biến bệnh thối xám (Botrytis cinerea ) trên dâu tây Taiwan vụ
thu đông năm 2009 tại Công ty hoa nhiệt đới và Hợp tác xã 19-5................. 44
Bảng 4.2. Mức độ bệnh thối xám (Botrytis cinerea) trên một số giống dâu tây
vụ thu đông 2009 tại Hợp tác xã Nông nghiệp 19-5....................................... 47
Bảng 4.3. Diễn biến bệnh thối xám hại trên dâu tây Taiwan trên địa thế trồng
khác nhau vụ thu đông 2009 tại Hợp tác xã nông nghiệp 19-5 ...................... 50
Bảng 4.4. Mức độ bệnh thối xám B.cinerea ở các biện pháp trồng che phủ
khác nhau trên giống dâu tây Taiwan vụ xuân hè năm 2010 tại hợp tác xã
nông nghiệp 19-5, huyện Mộc Châu – Sơn La ............................................... 53
Bảng 4.5. Ảnh hưởng của biện pháp cắt tỉa lá già, lá bệnh với làm sạch cỏ
đến sự phát triển của bệnh thối xám (Botrytis cinerea) hại trên dâu tây
Taiwan vụ xuân hè 2010 tại hợp tác xã nông nghiệp 19-5 ............................. 55
Bảng 4.6. Diễn biến bệnh thối xám B.cinerea trên cà chua T56 vụ xuân 2010
tại các địa điểm trồng thuộc huyện Mộc Châu – Sơn La................................ 58
Bảng 4.7. Diễn biến bệnh thối xám B.cinerea ở hai địa điểm trồng cà chua
T56 tại công ty hoa nhiệt đới, Mộc Châu - Sơn La......................................... 60
Bảng 4.8. Tình hình bệnh thối xám B.cinerea trên giống hồng đỏ nhung vụ
xuân 2010 tại một số địa điểm trồng vùng Mộc Châu – Sơn La .................... 62
Bảng 4.9. Một số đặc điểm hình thái sinh học của các isolates nấm Botrytis cinerea
Pers trên môi trường PGA.................................................................................. 68
Bảng 4.10. Kết quả lây bệnh nhân tạo bệnh thối xám phân lập trên dâu tây
Taiwan với giống dâu tây khác bằng phương pháp sát thương ...................... 72

Bảng 4.11. Kết quả lây bệnh nhân tạo nấm B.cinerea phân lập trên dâu tây
Taiwan với giống dâu tây khác bằng phương pháp không sát thương ........... 74
Bảng 4.12. Kết quả lây bệnh nhân tạo bệnh thối xám phân lập trên cà chua
T56 với giống cà chua khác bằng phương pháp sát thương ........................... 75
Bảng 4.13. Kết quả lây bệnh nhân tạo bệnh thối xám phân lập trên giống cà
chua T56 với giống cà chua khác bằng phương pháp không sát thương........ 77
Bảng 4.14. Kết quả lây bệnh nhân tạo isolates nấm B.cinerea phân lập trên
giống hồng đỏ nhung với các bộ phận của giống hồng đỏ nhung .................. 78
Bảng 4.15. Kết quả lây bệnh nhân tạo isolates nấm Botrytis cinerea phân lập
trên giống phấn hồng, tỷ muội, đỏ nhung trên giống hồng vàng................... 81
Bảng 4.16. Kết quả lây bệnh nhân tạo Isolates nấm Botrytis cinerea phân lập
trên giống hồng vàng, phấn hồng, tỷ muội trên giống đỏ nhung.................... 82
Bảng 4.17 Kết quả lây bệnh nhân tạo Isolates nấm Botrytis cinerea phân lập
trên giống hoa hồng vàng, phấn hồng, đỏ nhung trên giống tỷ muội ............. 83
Bảng 4.18. Kết quả lây bệnh nhân tạo Isolates nấm B.cinerea phân lập trên
giống hoa hồng vàng, phấn hồng, đỏ nhung trên giống phấn hồng................ 85
Bảng 4.19. Hiệu quả của một số loại thuốc hóa học phòng trừ bệnh thối xám
Botrytis cinerea hại cà chua T56 vụ xuân tại xã Phiêng luông....................... 87
Bảng 4.20. Hiệu quả của một số loại thuốc hóa học trừ nấm bệnh trong phòng
trừ bệnh thối xám hại dâu tây Taiwan vụ xuân năm 2010.............................. 90

DANH MỤC CÁC HÌNH
TT Tên hình Trang
Hình 2.1. Một số hình dạng tản nấm Botrytis cinerea Pers
(Mirzeai. S , E. Mohammadi Goltapehp* & M. Shams – akhsh(2007) [57])........12
Hình 2.2. Một số hình dạng bào tử nấm Botrytis cinerea Pers................................13
(S. Mirzeai, E. Mohammadi Goltapehp* & M. Shams – akhsh, 2007) [57]..........13
Hình 2.3. Qủa thể đĩa của nấm B.cinerea(Groves & Loveland, 1953) [41]...........13
Hình 2.4. Túi bào từ và bào tử túi của nấm B.cinerea(Groves & Loveland, 1953)
[41]........................................................................................................................... 13
Hình 2.5. Chu kỳ gây bệnh của nấm B.cinerea trên cây trồng
(George Agrios, Plant Pathology 4th Edition)..........................................................16
Hình 4.1. Triệu chứng bệnh thối xám hại trên cây dâu tây......................................43
Hình 4.2. Triệu chứng bệnh thối xám hại trên quả dâu tây......................................43
Hình 4.3. Triệu chứng khô quả dâu tây do nấm B.cinerea.......................................43
Hình 4.4. Diên biến bệnh thối xám (Botrytis cinerea ) trên dâu tây Taiwan vụ thu
đông năm 2009 tại Công ty hoa nhiệt đới và Hợp tác xã 19-5................................45
Hình 4.5. Mức độ bệnh thối xám (Botrytis cinerea) trên một số giống dâu tây vụ
thu đông 2009 tại Hợp tác xã Nông nghiệp 19-5......................................................48
Hình 4.6. Giống dâu tây Taiwan.................................................................................48
Hình 4.7. Giống Newzealand......................................................................................48
Hình 4.8. Giống Mỹ đá................................................................................................48
Hình 4.9. Giống Mỹ hương.........................................................................................48
Hình 4.10. Diễn biến bệnh thối xám hại trên dâu tây Taiwan.................................51
trên địa thế trồng khác nhau vụ thu đông 2009 tại Hợp tác xã nông nghiệp 19-551

Hình 4.11. Mức độ bệnh thối xám B.cinerea ở các biện pháp trồng che phủ khác
nhau trên giống dâu tây Taiwan vụ xuân hè năm 2010 tại hợp tác xã nông nghiệp
19-5, huyện Mộc Châu – Sơn La................................................................................54
Hình 4.12. Che phủ bề mặt luống bằng nilon............................................................54
Hình 4.13. Che phủ bề mặt luống bằng cùi ngô........................................................54
Hình 4.14. Không che phủ mặt luống........................................................................54
Hình 4.15. Ảnh hưởng của biện pháp cắt tỉa lá già, lá bệnh với làm sạch cỏ đến sự
phát triển của bệnh thối xám B.cinerea hại trên dâu tây Taiwan vụ xuân hè 2010
tại Hợp tác xã nông nghiệp 19-5.................................................................................56
Hình 4.16. Triệu chứng bệnh thối xám trên lá và cành cà chua ..............................57
Hình 4.17. Triệu chứng bệnh thối xám trên quả cà chua .........................................57
Hình 4.18. Diễn biến bệnh thối xám B.cinerea trên cà chua T56 vụ xuân 2010 tại
các địa điểm trồng thuộc huyện Mộc Châu – Sơn La ..............................................59
Hình 4.19. Diễn biến bệnh thối xám B.cinerea ở hai địa điểm trồng cà chua T56
tại công ty hoa nhiệt đới, Mộc Châu - Sơn La...........................................................61
Hình 4.20. Bệnh thối xám gây hại trên nụ hoa hồng tỷ muội..................................63
Hình 4.21. Bệnh thối xám gây hại trên bông hoa hồng đỏ nhung...........................63
Hình 4.22. Tình hình bệnh thối xám B.cinerea trên giống hồng đỏ nhung vụ xuân
2010 tại một số địa điểm trồng vùng Mộc Châu -SơnLa.........................................63
Hình 4.23. Bệnh thối xám trên cây dâu tằm..............................................................66
Hình 4.24. Bệnh thối xám hại trên lá dâu tằm...........................................................66
Hình 4.25. Bệnh thối xám hại trên lá hoa ly..............................................................66
Hình 4.26. Bệnh thối xám hại trên nụ hoa cúc..........................................................66
Hình 4.27. Bệnh thối xám hại trên đài hoa cúc.........................................................66
Hình 4.28. Bệnh thối xám hại trên bông hoa cúc......................................................66
Hình 4.29. Tản nấm và cành bào tử phân sinh B. cinerea phân lập trên dâu tây...70
Hình 4.30. Tản nấm và cành bào tử phân sinh B.cinerea phân lập trên cà chua ...70

Hình 4.31. Tản nấm B.cinerea phân lập trên hoa hồng đỏ nhung...........................70
Hình 4.32. Tán nấm B.cinerea phân lập trên dâu tằm..............................................70
Hình 4.33. Tản nấm và cành bào tử B.cinerea phân lập trên hoa ly .......................71
Hình 4.34. Tản nấm B.cinerea phân lập trên hoa cúc...............................................71
Hình 4.35 Kết quả lây bệnh nhân tạo isolates nấm B.cinerea phân lập trên giống
hồng đỏ nhung với các bộ phận của giống hồng đỏ nhung......................................79
Hình 4.36. Lây bệnh trên lá.........................................................................................79
Hình 4.37. lây bệnh trên hoa.......................................................................................79
Hình 4.38. lây bệnh trên cuống hoa............................................................................80
Hình 4.39. lây bệnh trên cánh hoa..............................................................................80
Hinh 4.40. Kết quả lây bệnh nhân tạo isolates nấm Botrytis cinerea phân lập trên
giống phấn hồng, tỷ muội, đỏ nhung trên giống hồng vàng...................................81
Hình 4.41. Isolates B.cinerea phân lập trên giống hồng tỷ muội trên giống hồng
vàng ...............................................................................................................................81
Hình 4.42. Kết quả lây bệnh nhân tạo Isolates nấm Botrytis cinerea phân lập trên
giống hoa hồng vàng, phấn hồng, đỏ nhung trên giống tỷ muội.............................84
Hình 4.43. Isolates phân lập trên hồng vàng trên giống tỷ muội............................84
Hình 4.44. Kết quả lây bệnh nhân tạo Isolates nấm B.cinerea phân lập trên giống
hoa hồng vàng, phấn hồng, đỏ nhung trên giống phấn hồng...................................86
Hình 4.45. Hiệu quả của một số loại thuốc hóa học phòng trừ bệnh thối xám
Botrytis cinerea hại cà chua T56 vụ xuân tại xã Phiêng luông................................88
Hình 4.46. Hiệu quả của một số loại thuốc hóa học trừ nấm bệnh trong phòng trừ
bệnh thối xám hại dâu tây Taiwan vụ xuân năm 2010.............................................91
tại Hợp tác xã nông nghiệp 19-5.................................................................................91

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
TT Chữ viết tắt Từ viết vắt
1 ACB Viện sinh hóa Mỹ
2 B.cinerea Botrytis cinerea Pers
3 BVTV Bảo vệ thực vật
4 CS Cộng sự
5 CSB Chỉ số bệnh
6 CT Công thức
7 CT1 Công thức 1
12 CTV Cộng tác viên
13 I Isolate
14 NXB Nhà xuất bản
15 TKTD Thời kỳ tiềm dục
16 TLB Tỷ lệ bệnh
17 Tr Trang
18 Volume Vol

1. MỞ ĐẦU
1.1. Đặt vấn đề
Dân số thế giới ngày càng tăng cộng với điều kiện khí hậu ngày một
khắc nhiệt làm cho nhiều khu vực trên thế giới bị hạn hán gây thiếu nước
nghiêm trọng và sự dâng nên của mực nước biển làm cho diện tích đất nông
nghiệp ngày một giảm tạo ra một sức ép cho ngành sản xuất nông nghiệp.
Trước tình hình đó để đáp ứng được nhu cầu lương thực và thực phẩm của
con người ngày càng tăng cao, ngoài việc áp dụng khoa học kỹ thuật vào
trong sản xuất như chọn tạo giống, cải thiện biện pháp canh tác,..thì bảo vệ
cây trồng khỏi sự tàn phá của dịch hại như cỏ dại, động vật hại, sâu bệnh hại
đóng một vai trò quan trọng trong bảo vệ năng suất cho cây trồng góp phần
đảm bảo an ninh lương thực. Theo Payman Salami et al, (2010) [66]ở Hoa
Kỳ, thiệt hại trước thu hoạch do dịch hại bao gồm: động vật chân đốt, cỏ dại,
dịch bệnh và tuyến trùng đã làm giảm 37% tiềm năng của năng suất của cây
trồng chung. Còn ở Ấn Độ dịch hại làm giảm từ 10% đến 30% năng suất của
các loại cây trồng
Dịch hại trên cây trồng thì bệnh hại cây trồng cũng là một trong những
dịch hại quan trọng ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của cây trồng
tính riêng bệnh hại do nấm gây ra chúng chiếm 80 % thành phần bệnh hại,
theo ước tính có tới hơn 13000 loài nấm gây bệnh và hơn 75 000 loại cây
trồng bị nấm gây hại. Theo ước tính thì mỗi năm chi phí cho phòng trừ bệnh
hại trên cây trồng khoảng 33 tỷ USD [81].
Các loài nấm đa thực là một trong những loài nấm gây hại mạnh trên
nhiều loại cây trồng khác nhau, điển hình là nấm Botrytis cinerea gây hại
mạnh nhất trong các loài nấm thuộc chi Botrytis. Theo tác giả Kim J.H et at
(2007) [47] cho biết nấm B.cinerea có khả năng phát tán trong không khí
bằng bào tử phân sinh và gây bệnh trên 200 loài cây ký chủ khác nhau như

cây ăn quả (dâu tây, cà chua, đào,..), cây hoa (hoa hồng, ly, cúc,...), cây lấy
dầu, cây lương thực, …ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới.
Thiệt hại kinh tế do nấm B.cinerea có thể trên 50% sản lượng của một
số cây trồng như nho, dâu tây,..một số loại hoa như hoa hồng, hoa cúc,... Ở
Châu Âu bệnh thối xám có thể gây hại 25-30% diện tích trồng nho (3.700.000
ha).Chi phí của các ứng dụng loại thuốc trong phòng trừ nấm được ước tính là
2-50 triệu ởrô. Ở Bangladesh và Tây Bắc Ấn Độ năng suất đậu giảm đến 80%
khi bị nấm gây hại, trong điều kiện thuận lợi cho nấm B.cinerea phát triển sản
lượng tổn thất lên đến 95% (Pande et al 2002) [65].
Bệnh thối xám gây ra bởi nấm B.cinerea xảy ra ở trong điều kiện nhiệt
độ thấp và thời tiết ẩm ướt. Các mức độ nghiêm trọng của mốc xám liên quan
chặt chẽ với điều kiện môi trường và đặc biệt phụ thuộc vào nhiệt độ và độ
ẩm tương đối (Jarvis, 1962) [48].
Ở Việt Nam với điều kiện khí hậu nhiệt đới gió mùa ẩm, tạo điều kiện
thuận lợi cho nấm Botrytis cinerea phát triển. Trong những năm qua theo một
số kết quả nghiên cứu bệnh thối xám do nấm Botrytis cinerea gây hại cho 30
loài cây trồng thuộc 16 họ. Ở vùng Đà Lạt bệnh thối xám gây hại quanh năm,
ở đồng bằng Sông Hồng bệnh gây hại từ tháng 1 đến tháng 4 trên nhiều loại
cây trồng trong đó có một số loại cây trồng có giá trị kinh tế như cà chua, hoa
hồng, hoa ly, dâu tây và một số loại cây ăn quả khác như đào,... (Đặng Vũ Thị
Thanh và CTV, 2010) [14].
Mộc Châu là một huyện miền núi nằm ở phía cực Nam của tỉnh Sơn La
thuộc khu vực Tây Bắc của Tổ Quốc Việt Nam. Có cao nguyên rộng lớn và
tương đối bằng phẳng. Là vùng có đặc điểm khí hậu nằm trong vùng khí hậu
nhiệt đới gió mùa núi cao mang tính chất khí hậu á nhiệt đới, mùa đông lạnh
khô, mùa hè mát ẩm mưa nhiều thuận lợi cho nhiều loại cây trồng có nguồn
gốc á nhiệt đới, ôn đới sinh trưởng phát triển kèm theo đó là điều kiện môi

trường thuận lợi cho các loại bệnh nấm hại cây trồng phát triển trong đó phải
kể đến nấm B.cinerea .
Tuy vậy, vấn đề nghiên cứu và tìm hiểu bệnh hại cây trồng vùng Mộc Châu
- Sơn La nói chung và bệnh thối xám trên cây trồng nói riêng chưa được nghiên
cứu nhiều
Xuất phát từ những vấn đề trên, được sự phân công của Bộ môn Bệnh
cây, Khoa Nông học, Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội, dưới sự hướng
dẫn của PGS.TS. Đỗ Tấn Dũng, chúng tôi tiến hành thực hiện đề tài
“ Nghiên cứu bệnh thối xám (Botrytis cinerea Pers) gây hại trên một
số cây trồng cạn vụ thu đông năm 2009 và vụ xuân hè năm 2010 tại Mộc
Châu – Sơn La”.
1.2. Mục đích, yêu cầu của đề tài
1.2.1. Mục đích
Đánh giá thực trạng bệnh thối xám gây hại trên một số cây trồng cạn vụ
thu đông năm 2009 và xuân hè năm 2010 huyện Mộc Châu - Sơn La. Xác
định nguyên nhân gây bệnh và nghiên cứu phạm vi ký chủ của nấm Botrytis
cinerea trên một số cây trồng. Khảo sát khả năng phòng trừ bệnh thối xám hại
mội số cây trồng bằng thuốc hóa học.
1.2.2. Yêu cầu
- Điều tra diễn biến và đánh giá mức độ thiệt hại của bệnh thối xám gây
hại trên một số giống cây trồng ngoài đồng ruộng vụ thu đông, xuân hè năm
2009-2010 và tìm hiểu ảnh hưởng của một số biện pháp kỹ thuật đến sự phát
triển của bệnh thối xám trên đồng ruộng.
- Nghiên cứu đặc điểm hình thái, sinh học và phạm vi ký chủ của nấm
Botrytis cinerea Pers.
- Khảo sát khả năng phòng trừ bệnh thối xám hại cà chua và dâu tây
bằng một số loại thuốc hóa học.

2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
2.1. Những nghiên cứu ngoài nước
2.1.1. Lịch sử nghiên cứu nấm Botrytis cinerea
Phân loại nấm chi Botrytis thuộc họ Moniliaceae, lớp Hyphomycetes
được Micheli xem xét năm 1729 và Persoon năm 1801 gồm 380 loài
(Hennebert, 1973) [44] . Tuy nhiên sau nhiều lần tranh luận giữa các nhà phân
loại, đến năm 1949 chi Botrytis xác định gồm có 22 loài (Buchard, 1949) [25].
Giai đoạn sinh sản hữu tính của nấm Botrytis cinerea (B.cinerea) thuộc
chi Botrytis đã được biết đến từ năm 1866 với tên Peziza fuckeliana De Bary
và sau đó là Sclerotinia fuckeliana Fuckel (Hansen & Smith, 1932) [42].
Mối quan hệ giữa phân loại Botrytis cinerea và Botryotinia fuckeliana
thuộc chi Botrytis vẫn không xác định rõ vì chưa hoàn thiện được các giai
đoạn phát triển của nấm B.cinerea trong ống nghiệm. Đến năm 1939, Groves
& Drayton [40] nghiên cứu kỹ thuật tạo ra quả thể đĩa của nấm B.cinerea
trong phòng thí nghiệm khi phân lập từ táo, khoai tây, cần tây và cây nho và
thu được hình thái qủa thể đĩa giống với quả thể đĩa của Botryotinia fuckeliana
(de Bary, 1869).
Tuy nhiên, họ chỉ ra rằng tất cả các chủng B.cinerea không phải là B.
fuckeliana. Năm 1989, các kỹ thuật tác động để hình thành quả thể đĩa trong
phòng thí nghiệm đã được cải thiện (Faretra et al, 1989) [36]. Và phân lập
nấm B.cinerea thu được từ cây ký chủ khác nhau ở các nước (Faretra et al.,
1988b [35], (Pollastro F. S, 1993) [68] chứng minh được rằng Botryotinia
fuckeliana là giai đoạn sinh sản hữu tính của nấm B.cinerea. Và họ đã phân
loại giai đoạn sinh sản vô tính và hữu tính của nấm B.cinerea dưới bảng sau

Bảng 2.1. Phân loại giai đoạn sinh sản vô tính và hữu tính của nấm
Botrytis cinerea Pers và Botryotinia fuckeliana (de Bary) Whetz.
Sinh sản vô tính Sinh sản hữu tính
Kingdom Fungi Fungi
Division Deuteromycota Ascomycota
Class Hyphomycetes Discomycetes
Order Moniliales Helotiales
Family Moniliaceae Sclerotiniaceae
Genus Botrytis Botryotinia
Species Botrytis cinerea Botryotinia fuckeliana
(Pollastro F. S (1993)[68])
2.1.2. Phân bố của nấm Botrytis cinerea
Nấm B.cinerea đã gây hại cây trồng tại các khu vực khác nhau, từ khu
vực ôn đới mát của Alaska (Anderson, 1924) [19], Canada và Greenland
(Conner IT, 1967) [27] đến các khu vực cận nhiệt đới như Ai Cập (El-Helaly
et al., 1962) [33], Cameroon (Bernaux, 1979) [22] và New Zealand (Dingley
JM, 1969) [29]. Nấm gây nên bệnh thối xám trên các cây trồng là một trong
những thành phần bệnh gây hại nghiêm trọng trên các cây trồng ở các nước
Bangladesh, Ấn Độ, Nepal và Pakistan, Argentina, Australia, Canada và
Chile.
Giai đoạn sinh sản vô tính của nấm B.cinerea phát hiện thấy trên toàn
thế giới ở trên đồng ruộng và trong nhà lưới, còn giai đoạn hữu tính của nấm
phân bố không phổ biến và thường xuyên. Tuy nhiên giai đoạn hữu tính chỉ
phát hiện ở một số nơi trên thế giới như năm 1975 thu thập quả thể đĩa của
nấm B. fuckeliania trên cây đậu ở miền trung và miền tây bang New York,
Mỹ (Polach & Abawi, 1975) [67], năm 1988 tìm thấy quả thể đĩa của nấm B.

fuckeliania trên lá nho đã phân rã một phần trên bề mặt đất ở Thụy Sĩ (Blank,
1988) [24] .
2.1.3. Tác hại của nấm Botrytis cinerea
Nấm B.cinerea gây bệnh thối xám là một trong những bệnh phổ biến
nhất và gây thiệt hại kinh tế trong lĩnh vực trồng hoa cây cảnh và cây rau.
Bệnh thối xám gây hại nghiêm trọng ở thời tiết mát, ẩm, nhiều mây. Ngoài ra,
nấm này cũng gây thiệt hại trong bảo quản kho lạnh ở 00
C và trong quá trình
vận chuyển (Baker, 1946) [20].
Mức độ gây thiệt hại kinh tế do nấm B.cinerea là tương đối lớn, theo
ước tính chúng có thể làm thiệt hại kinh tế trên 50% loại cây trồng có nguồn
gốc ắ nhiệt đới và ôn đới. Ở châu Âu bệnh thối xám có thể gây hại 25-30%
diện tích trồng nho tương đương 3.700.000 ha bị bệnh và chi phí cho việc sử
dụng thuốc phòng nấm được ước tính là 2-50 triệu ơ rô [81].
Khu vực Terai phía Đông của Nepal bệnh thối xám là bệnh quan trọng
nhất trên cây đậu, hàng năm năng suất giảm đến 15% (Chaurasia & Joshi,
2001) [26]. Ở Bangladesh và Tây Bắc Ấn Độ nấm cỏ thể làm giảm 80% năng
xuất đậu, đặc biệt khi gặp điều kiện thuận lợi cho nấm B.cinerea phát triển thì
thiệt hại làm giảm đến 95% sản lượng (Pande et al 2002) [65].
Kết quả điều tra đánh giá thiệt hại bệnh thối xám dâu tây do nấm
B.cinerea gây ra trước thu hoạch trong năm 2008-2009 tại tỉnh Kurdistan,
Iran cho thấy: năng suất trung bình dâu tây giảm 544,3 kg/ha, trong khi đó
năng suất trung bình của dâu tây là 9.071,6 kg/ha. Diện tích trồng dâu tây tại
tỉnh Kurdistan là 2500 ha do đó, tổng số dâu tây trước khi thu hoạch thiệt hại
là 1.360,75 tấn. Năng suất giảm này quy ra số tiền bị lỗ là 1,673 triệu USD
(Payman Salami et al, 2010) [66].
Bệnh thối quả do nấm B.cinerea là một trong những bệnh quan trọng nhất của
cây dâu tây trên toàn thế giới. Tại Florida, bệnh này gây thiệt hại nghiêm

trọng ở giai đoạn dâu tây trước thu hoạch chủ yếu ở giai đoạn ra hoa và quả,
đặc biệt là khi điều kiện ẩm ướt khi nhiệt độ ban ngày từ 18-240
C. B.cinerea
gây thối quả cũng là một bệnh quan trọng sau thu hoạch vì nấm có thể phát
triển ở nhiệt độ lạnh [30].
Trên cây trồng lâu năm, ước tính thiệt hại cho các vườn nho do nấm
Botrytis cinerea gây ra ở Pháp là 15-40% năng suất tùy thuộc vào điều kiện
khí hậu. Thiệt hại khác được ước tính 20-25% của các loại cây trồng dâu tây ở
Tây Ban Nha và 20% hoa ở Hà Lan [30].
2.1.4. Phạm vi ký chủ nấm Botrytis cinerea
Phạm vi ký chủ của nấm B.cinerea là rất rộng trên các cây họ hoà thảo
và cây lâu năm. Các loài nấm thuộc chi Botrytis cũng gây ra triệu trứng thối
xám nhưng trong đó phải kể đến loài nấm B.cinerea chúng có phạm vi ký
chủ rộng nhất. Ở Alaska, Anderson (1924) [19] phát hiện nấm B.cinerea trên
hơn 100 cây ký chủ. Cũng trong năm 1924 ở Washington các tác giả Heald
và Dana [43] đã phát hiện bệnh thối xám do nấm B.cinerea trên 20 cây trồng.
Nấm B.cinerea gây hại trên 36 loại cây trồng chủ yếu là cây cảnh ở California
(Baker, 1946) [20]. B.cinerea là một dịch hại cây trồng thuộc họ Liliaceae, họ
loa kèn đỏ và họ Iridaceae.
Theo tác giả Kim J.H et at (2007) [47] cho biết B.cinerea có khả năng
phát tán trong không khí bằng bào tử phân sinh và gây bệnh trên 200 loài cây
ký chủ khác nhau như cây lấy dầu, cây lương thực, cây ăn quả, cây hoa,…ở
vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới.
Nghiên cứu của Dingley J.M (1969) [29] cho biết, B.cinerea nguyên
nhân gây bệnh phổ biến trên nhiều loại cây cảnh như hoa hồng, cây cúc, hoa
ly, hoa giấy, cây dạ yến thảo... Trong các loại rau và trái cây, B.cinerea có thể
lây nhiễm trên cây dâu tây, cần tây, rau diếp xoăn, dưa chuột, nho, cà chua, củ
cải, tiêu... Bệnh gây hại trên nhiều loại cây trồng và cả ở trong kho bảo quản

sản phẩm sau thu hoạch, đây là một trong những nguyên nhân làm cản trở
việc mở rộng diện tích của những loại cây trồng ở Newzealand.
Trên dâu tây ở Anh bệnh thối xám do nấm B.cinerea là bệnh quan
trọng nhất. Bệnh này làm giảm năng suất và chất lượng quả và đòi hỏi các
ứng dụng thường xuyên của các thuốc diệt nấm kiểm soát (Hennebert &
Gilies, 1958) [45]. Cũng theo tác giả dâu tây được đánh giá là dễ bị nhiễm
bệnh thối xám nhất là do quả dâu tây rất mềm và mọng nước.
Nghiên cứu của tác giả Xiao, CL, (2006) [87] cho rằng, nấm B.cinerea
là loại dịch hại chủ yếu trên lê vụ đông của nước Mỹ làm giảm năng suất và
giá trị xuất khẩu lê của nước này. Nấm B.cinerea cũng là nguyên nhân chính
gây thiệt hại kinh tế trong sản xuất hoa cắt cành và chúng cũng gây bệnh trên
một số giống cây lâm nghiệp (Baker, 1946) [20].
Ngoài ra, theo Noble & Richardson (1968) [62], Ogilvie (1969) [63]
nấm B.cinerea đã được phát hiện trong các hạt giống của hơn 50 loài hoa và
loài cỏ hoa hồng, hoa đồng tiền.
2.1.5. Triệu chứng bệnh thối xám Botrytis cenerea
Nấm Botrytis cenerea gây bệnh thối xám là loại nấm có tính ký sinh yếu
gây hại trên nhiều loại cây trồng và chúng có phổ ký chủ rộng. Trên dâu tây,
chúng gây hại hầu như trên tất cả các bộ phận của cây: hoa, cánh hoa, thân, lá,
chồi, quả và rễ đặc biệt là trên quả ngoài ra gây hại trên các bộ phận của cây dâu
tây bị suy yếu hoặc các bộ phận bị thương (Jarvis, 1977) [49].
Nhiễm bệnh trên dâu tây bắt đầu ở giai đoạn hoa và triệu chứng có thể
quan sát thấy rõ khi cây hình thành quả xanh. Tổn thương quả dâu thường
được tìm thấy ở phần tiếp xúc với cuống của quả, trên hoa phần nhị hoa
thường hay bị nhiễm bệnh, ngoài ra cánh hoa đã chết hoặc bị mắc kẹt dưới đài
hoa cũng là phần dễ bị nhiễm nấm B.cinerea. Bệnh thối xám trên quả cũng có
thể xảy ra khi quả tiếp xúc với các bộ phận bị bệnh: bao gồm cả cánh hoa, lá

và trái cây khác hoặc là tiếp xúc với đất có chứa mầm bệnh. Vết bệnh trên quả
lúc đầu là vết đốm tròn mờ, sau vết bệnh lan rộng và nấm hình thành bào tử
và phát triển thành một lớp giống như lớp nỉ, có màu xám. Các triệu chứng
biểu hiện trên quả có thể không phát triển cho đến khi quả được lưu trữ, vận
chuyển hoặc bán trên thị trường (Mertely, et al. 2000) [57].
Theo tác giả Elad Y., Kirshner B. & Gotlib Y, (1993) [31], bệnh thối
xám gây hại trên nụ hoa hồng làm hoa gãy gục. Nụ chuyển sang màu nâu
hoặc màu xám. Các nụ chớm nở cũng bị tấn công, có thể cả cành hoa cũng bị
bao chùm bởi một lớp nấm màu xám. Trong điều kiện thuận lợi từ mỗi vết
bệnh có thể giải phóng hàng nghìn bào tử sự xâm nhiễm xẩy ra khi có nước
đọng trên lá hoặc nụ hoa.
Bệnh thối xám trên thân cây con cà chua có thể bị nhiễm thông qua lá
mầm hóa già hay mô bị hư hỏng. Trên cây cà chua trưởng thành, thân cây có
thể bị nhiễm qua vết sẹo lá, hay do vết thương cơ giới. Bệnh thối xám trên lá
nấm B.cinerea thường gây hại trên lá chét đặc biệt là lá già (phần lá nằm từ
giữa tán xuống hoặc vết thương trên gốc), ngoài ra chúng còn gây bệnh trên
cuống lá. Thân cây bị bệnh thối xám thường thắt một phần thân, nhưng vẫn có
thể làm cho toàn thân bị ảnh hưởng và toàn cây bị chết. Cuống quả cà chua bị
bệnh rất giống với triệu trứng trên cành nhưng mức độ nhiễm bệnh trên
cuống là không đáng kể. Bệnh thối xám lây lan từ hoa và quả trở lại thân cây,
làm cho thân cây chuyển màu be sang màu trắng và cuối cùng phát triển thối
mục. Phấn hoa và các bộ phận trên hoa có thể kích thích để các bào tử B.
cinerea nảy mầm mà chúng còn cũng làm tăng mức độ gây bệnh của nấm
(Zitter. T. A. , 1986) [79].
Quả cà chua non màu xanh bị bệnh chuyển màu nâu nhạt hoặc màu
trắng, bắt đầu từ điểm bào từ nấm xâm nhiễm ở các bộ phận của cây cà chua.
Thối mềm có thể phát triển với vỏ quả cà còn nguyên vẹn, nhưng các mô bên

trong quả trở nên mềm và chảy nước. Sau đó, một khuôn mờ xám phát triển
và hạch nấm có thể hình thành trên đó và quả cà chua bị rụng xuống khỏi cây
(Zitter. T. A, 1986) [79].
Quả cà chua còn xanh cũng có thể bị lây nhiễm trực tiếp bởi các bào tử
trong không khí thay vì tiếp xúc với bệnh nhiễm trùng khác. Điểm trắng tròn
xuất hiện trên quả và được gọi là "điểm mờ”. Những điểm này sẽ kéo dài và
có thể xuất hiện trên khi quả cà chua chín. Khi quả chín, màu sắc của các
điểm nhiễm bệnh thay đổi từ trắng tới vàng. Những "điểm mờ" đó là kết quả
của bào tử nấm xâm nhiễm và nảy mầm lên quả cà mà bào tử dễ tấn công khi
quả cà chua có kích thước như quả anh đào. Ngay sau khi bề mặt của quả là
sáng bóng, quả cà chua không còn nhạy cảm (Zitter. T. A, 1986) [79].
Triệu chứng của nấm B.cinerea gây hại trên nho nấm thường gây hại
phần lá non vào mùa xuân làm cho lá bị hoại tử và có màu nâu, trên quả làm
cho quả bị mục nát và thường xuất hiện vào cuối mùa hè và mùa thu, trên
những quả trưởng thành thường có những đốm nâu về sau sợi nấm phát triển
thành búi nấm mầu xám trên vết bệnh sau đó vết bệnh lan ra nhanh chóng và
có thể bao hết phần quả và lây lan sang quả khác tạo điều kiện cho các sinh
vật khác xâm nhập vào quả [81].
Trên trái táo nấm có thể gây ra xốp, thối mềm và làm trái táo có mùi
như rượu vang táo, nấm có thể gây hại trái trong thời gian lưu trữ, chúng phân
hủy trái táo, hình thành các hạch màu đen và là nguồn gây bệnh cho trái cây
bị nhiễm bệnh [80].
Như vậy, nấm B.cinerea thuộc nhóm nấm đa thực gây hại trên rất nhiều
cây trồng thuộc nhiều họ thực vật khác nhau ở khắp nơi trên thế giới, đặc biệt
gây hại nghiêm trọng ở những vùng khí hậu mát mẻ. Nấm B.cinerea ký sinh
yếu lên chúng có thể tồn tại trên các mô khỏe, mô suy yếu và nấm tấn công
trên tất cả các bộ phận của cây trồng: rễ, thân cây, hoa, lá, quả, cánh hoa, hạt.

Ngoài ra, nấm này còn gây hại ở các giai đoạn khác nhau: trước thu hoạch,
sau thu hoạch, trong quá trình vận chuyển, bảo quản trong kho lạnh.
2.1.6. Nghiên cứu đặc điểm sinh học của nấm Botrytis cinerea Pers
Bệnh thối xám do nấm Botrytis cinerea gây ra. Nấm B.cinerea giai
đoạn vô tính thuộc họ Moniliaceae, bộ Moniliales, lớp nấm bất toàn. Giai
đoạn hữu tính thuộc họ Sclerotiniaceae, bộ Helotiales, lớp nấm Ascomycota.
Nấm B.cinerea là nấm ký sinh yếu, chúng có thể tồn tại trên các mô thực vật
còn sống và trên các mô bị suy yếu.
Cành bào tử phân sinh thon, dài 2 mm, rộng 16-30 m , có vách ngăn,
trong suốt hoặc màu nâu xám, phía trên đầu cành phân nhánh không theo quy
luật, tế bào ở đỉnh cành hơi phình (Groves & Loveland, 1953) [41].
Bào tử phân sinh hình thành từ cành bào tử phân sinh có hình elip hoặc
hình trứng, không màu hoặc màu nâu hạt và có kích thước 6-18 x 4-11m
(chủ yếu 8-14 x 6-9 m) (Groves & Loveland, 1953) [41].
Hạch nấm có thể hình thành trên mô bệnh và trên môi trường nuôi cấy
nấm, hạch nấm dẹt, màu đen, kích thước 0,5 - 4 mm. Hạch hình thành trên
môi trường PDA nhưng sức sống kém. Hạch nấm có thể tồn tại qua đông và
là nguồn bệnh truyền cho vụ sau. Hạch nấm không còn sức sống trong 2 năm
(Coley & Smith, 1980) [28].
Tác giả Mirzaei.S.et al (2007) [56] đã phân lập 355 mẫu bênh thối xám
được thu thập từ khắp nơi trên đất nước Iran. Mẫu bệnh được phân lập từ táo,
cây lay ơn, nho, dâu tây, kiwi, trúc đào, hành tây, cam, lê, lựu, cây cao su, hoa
hồng, lily, cẩm chướng, dưa chuột, cà chua và lúa mì,...Đã xác định được hình
thái và kích thước của cành bào tử phân sinh, bào tử phân sinh và hạch nấm
như sau .
Cành bào tử phân sinh phát sinh trực tiếp từ sợi nấm hoặc từ hạch nấm.
Cành bào tử phân sinh thẳng nhiều hơn so với không thẳng, có vách ngăn,

phân nhánh hướng về đỉnh thường phân đôi hoặc phân ba. Cành bào tử có
màu nâu và màu nâu nhạt đi ở gần đỉnh và sự kết thúc của các nhánh thường
không màu. Một số trường hợp cành bào tử phân sinh hẹp hơn và không màu.
Chiều dài trung bình conidiophore là (527) 662 -2999 (4.334) μm.
Bào tử phân sinh khi mới hình thành có màu trắng về sau có màu nâu
nhạt. Bào tử phân sinh có dạng hình trứng, elip, qủa lê, hình cầu. Bào tử phân
sinh thường là đơn bào, nhưng thỉnh thoảng 1 hay 2 vách ngăn. Conidia kích
thước trong khoảng (4) 6-13 (20) x (3) 4-8 (12) μm.
Hạch nấm ban đầu có màu xanh đậm hoặc màu trắng về sau chuyển
thành màu đen. Hạch nấm đã biến trong hình dạng và kích cỡ. Hạch nấm có
các hình dạng như: hình ổ bánh, bán cầu, tròn, gần tròn, hình gối hoặc bất
thường trong hình dạng, với bề mặt nhẵn hoặc hoặc gồ ghề. hạch rời rạc hoặc
đôi khi nhập và tích tụ lại. Kích thước của hạch nấm là (0,36) 11/01 (20) x
(0,36) 1 - 8 (11) μm.
Hình 2.1. Một số hình dạng tản nấm Botrytis cinerea Pers
(Mirzeai. S , E. Mohammadi Goltapehp* & M. Shams – akhsh(2007) [57])

Hình 2.2. Một số hình dạng bào tử nấm Botrytis cinerea Pers
(S. Mirzeai, E. Mohammadi Goltapehp* & M. Shams – akhsh, 2007) [57]
Quả thể đĩa (Apothecia) được hình thành ở giai đoạn sinh sản hữu tính
của nấm B.cinerea (giai đoạn hữu tính hiếm gặp trong tự nhiên). Chúng hình
thành trên hạch nấm có màu nâu nhạt, kính thước dài 3-10 mm (lên đến 25
mm) và đường kính 1-6 mm. (Groves & Loveland, 1953) [41].
Hình 2.3. Qủa thể đĩa của nấm
B.cinerea(Groves & Loveland, 1953) [41]
Hình 2.4. Túi bào từ và bào tử túi của nấm
B.cinerea(Groves & Loveland, 1953) [41]
Bào tử hậu hình thành từ sợi nấm trong những điều kiện không thuận
lợi cho sự phát triển của nấm. Khi điều kiện thích hợp bào tử hậu nảy mầm

sinh ra bào tử phát tán trong tự nhiên. Bào tử hậu tìm thấy trên ngoài đồng
ruộng và trong nhà kính (Usbasch, 1983) [75].
Nhiệt độ tối ưu cho sự hình thành bào tử là 15°C, dưới 15°C tỷ lệ hình
thành bào tử giảm mạnh và ở 10°C tỷ lệ hình thành bào chỉ còn 10% hoặc
thậm chí ít hơn (Jarvis, 1962) [48]. Độ ẩm tối ưu cho hình thành bào tử là
khoảng 90%, và hầu hết các bào tử được hình thành vào ban đêm.
Theo Barash et al., (1964) [21], cho thấy 95% số bào tử nấm nảy mầm
trong vòng 2h trong nước ngưng tụ so với 0,5% nảy mầm sau 16h trong nước
cất. Như vậy, bào tử nảy mầm không tốt trong nước cất. Trong hơi nước
ngưng tụ và ở 20-25°C, tỷ lệ bào tử nấm B.cinerea nảy mầm thường đạt
khoảng 90% trong vòng 2-4 h. Tuy nhiên theo nghiên cứu của tác giả Thomas
A.C et al (1988) [72] cành bào tử hình thành nhiều nhất trên nho ở 21°C, ẩm
độ 94%.
Bào tử nấm nảy mầm tốt khi kích thích bởi nồng độ thấp của các loại
đường đơn giản, chẳng hạn như glucose và fructose, cũng như của các axit
amin. Một lượng lớn các axit hữu cơ và độ pH thấp không kích thích sự nảy
mầm của bào tử nấm B.cinerea. Nấm phát triển tốt trên các môi trường như:
môi trường MEA, PDA. MEA hỗ trợ tăng trưởng mạnh mẽ sợi nấm ở 20-
25°C và phù hợp cho gây được sự khác biệt của hạch nấm (ở 15°C, trong
bóng tối) (Blakeman J.P, 1980) [23].
Tác giả Hennebert và Guilles (1958) [45] chỉ ra rằng trên quả dâu tây
chín ở nhiệt độ tối ưu 20°C bào tử nấm B.cinerea nảy mầm trong vòng 90
phút và trong 2-3 h hầu hết các bào tử nảy mầm, mầm ống kéo dài có một
nhiệt độ tối ưu 30°C và có khả năng thâm nhập sau khoảng 20h.
Ủ các mô thực vật bị nhiễm bệnh thối xám trong một buồng ẩm (độ ẩm
tương đối cao) ở 20-25°C và tiếp xúc với một hỗn hợp của ánh sáng trắng và

tia cực tím gần (360 nm), thúc đẩy nhanh nấm hình thành cành bào tử phân
sinh và bào tử phân sinh. Ánh sáng NUV liên tục, kích thích sự hình thành
bào tử của nấm B. cinerea nhiều hơn so với bóng tối liên tục (Leach C.M,
1962) [52].
Nấm B.cinerea hại trái cây và rau có thể dẫn đến tổn thất nặng nề trong
thời gian bảo quản sau thu hoạch và vận chuyển vì bào tử của nấm có thể nảy
mầm và phát triển ở nhiệt độ thấp tới 0°C. B.cinerea có thể qua đông nhờ
hạch nấm trong đất hoặc mô thực vật bị nhiễm bệnh và sợi nấm trong nguyên
liệu thực vật chết, hoặc vượt qua mùa đông trên cây chủ khác nhau (Barash et
al., (1964) [21].
Giai đoạn sinh sản hữu tính của nấm hiếm trong tự nhiên, nhưng quả
thể đĩa (apothecia) đã được ghi nhận trong tự nhiên ở New York, Mỹ (Polach
P.J và Abawi, 1975) [67], ở Thụy Sĩ (Blank, 1988) [23] và Bulgaria (Vanev
S.G, 1988) [77]. Quả thể đĩa rất khó tìm thấy ở mặt đất lên quả thể đĩa thường
bị bỏ qua như là nguồn truyền chất độc cho nhiều loại cây trồng (Jarvis W.R,
1980a) [50].
Nấm B.cinerea không có cơ chế lan truyền bào tử chủ động. Các bào tử
nấm khô và dễ dàng phân tán trong các dòng không khí nhờ gió, mưa (Jarvis
W.R, 1962) [48]. Ngoài ra, B.cinerea có thể cũng được phân tán bởi côn
trùng, chẳng hạn như bọ trĩ obscuratus (Fermaud et al., 1994 [37]; Fermaud M
và Gaunt, 1995 [38]) và Drosophila melanogaster (Louis C. et al, 1996) [54].

Hình 2.5. Chu kỳ gây bệnh của nấm B.cinerea trên cây trồng
(George Agrios, Plant Pathology 4th Edition)
Trên đồng ruộng hạch nấm là dạng bảo tồn chủ yếu của nấm mặc dù
bào tử phân sinh có thể tồn tại qua vụ trên cánh đồng và có thể chịu đựng
nhiệt độ tử 39 – 131 oF (4- 54 0
C) giai đoạn qua đông hạch nấm có thể tồn tại
ở trên tàn dư cây bệnh, trên cây ký chủ. Trong một số trường hợp, hạch nấm
B.cenerea nảy mầm và sinh ra hậu bào tử và bào tử túi nhưng trong những
trường hợp này thì hiếm hơn và chỉ xảy ra đối với nấm Botrytis hại trên nho
(Barash et al., 1964) [21].
Nấm B.cinerea vẫn tồn tại trong nhà kính quanh năm như sợi nấm,
cành bào tử, hoặc hạch nấm. Ngoài trời, nấm trên cây mục nát qua đông hoặc
trong đất bị nhiễm khuẩn. Trong trường hợp, rất nhiều hạt giống có thể bị ô
nhiễm với hạch nấm kích thước tương tự như hạt giống hoặc với mảnh vụn

thực vật có thể mang hạch nấm hoặc sợi nấm. Hạch nấm là nguồn bảo tồn
chính để xâm nhiễm vụ sau, mặc dù có thể bào tử nấm này có thể tồn tại một
khoảng nhiệt độ từ 39 - 54 0
C. Khi điều kiện thời tiết thuận lợi hạch nấm nảy
nầm hình thành bào tử. Trong một số trường hợp, hạch nấm của B. cinerea
nảy mầm hình thành quả thể đĩa mặc dù loại hình này của nảy mầm là rất
hiếm (Blank P, 1988) [24].
Trên phần lớn các cây trồng dễ bị nhiễm bệnh mới có thể bắt đầu vào
mùa xuân ngay sau khi điều kiện thời tiết thuận lợi cho phát triển bệnh. Ướt
hoặc thời tiết rất ẩm ướt có thể được đánh giá cao thuận lợi cho sự lây lan của
bệnh. Hạch nấm phát triển trên mô cây trồng đã chết và qua đông. Sợi nấm
cũng có thể qua mùa đông trong mảnh vỡ của thân cây, thân gỗ. Sự nảy mầm
của bào tử và hạch nấm có thể hình thành sợi nấm trực tiếp từ đó sinh ra bào
tử phân sinh và trong trường hợp đặc biệt, xâm nhiễm bằng sợi nấm. Trong
một số trường hợp, hạch nấm B.cinerea nảy mầm và sinh ra hậu bào tử và bào
tử túi mặc dù kiểu này rất hiếm và chỉ xảy ra ở nấm Botrytis trên nho. Bào tử
có thể được phát tán nhờ gió hoặc nhờ mưa gây nhiễm trùng mới trên cây
trồng [30].
* Sự phát sinh phát triển của bệnh thối xám
Dịch bệnh thối xám gây ra bởi nấm B. cinerea xảy ra ở nhiệt độ thấp và
thời tiết ẩm ướt là điều kiện thuận lợi bào tử nảy mầm và xâm nhiễm. Các
mức độ nghiêm trọng của mốc xám liên quan chặt chẽ với điều kiện môi
trường và đặc biệt phụ thuộc vào nhiệt độ và độ ẩm tương đối (Jarvis W.R,
1962) [48].
Quan sát thực tế cho thấy nước thường không tồn tại trên bề mặt quả
dâu tây đủ dài cho quá trình nảy mầm bệnh sẽ được hoàn thành. Tuy nhiên,
nước có thể kéo dài lâu hơn khi bị mắc kẹt giữa các bộ phận của hoa hoặc quả
(Jarvis W.R, 1962) [48]. Thiệt hại do sương giá hoặc các chất ô nhiễm không

khí, như ôzôn và bất kỳ tác nhân gây bị thương, có thể làm cho cây dễ bị
nhiễm trùng. Việc sử dụng quá nhiều phân bón, đặc biệt là nitơ, và tăng mật
độ quá cao làm tăng tỷ lệ tán bị bệnh thối xám.
Nấm thối xám gây hại trên nho là một trong những bệnh quan trọng
nhất gây hại trên nho, với đặc điểm sinh sản bằng bào tử và chúng gây hại
mạnh vào vụ đông xuân và xuân hè, trong mùa đông chúng tồn tại dạng hạch
màu đen bám trên thân và mô bị bệnh hoạch trên những trái nho khô do bệnh
gây hại. Khi cây còn non phần cành mọng nước có thể bị nhiễm vào mùa
xuân, đặc biệt nếu bị thương do mưa đá. Phần hoa bị nhiễm có thể làm nguồn
nấm gây bệnh về sau này khi điều kiện thời tiết ẩm ướt, tán lá dày đặc, quả
tích lũy đường là điều kiện tốt nhất cho nấm B.cinerea phát triển lây lan từ
quả này sang quả khác trong chùm quả [81].
Một số yếu tố ảnh hưởng đến tỷ lệ mắc bệnh do nấm B.cinerea gây ra
trên hoa tulip đó là: Chất nền sử dụng trong khi trồng hoa có chứa (than bùn
và hơi nước- chất tiệt trùng) đã bị nhiễm thường xuyên hơn khi hoa trồng
trong cát và bổ sung thêm dinh dưỡng. Ngoài ra, còn do thời gian lưu trữ dài
ở nhiệt độ bảo quản ở điều kiện 20°C dẫn đến hoa tuylip bị nhiễm bệnh [81].
Khi nghiên cứu bệnh mức độ gây hại của bệnh thối xám do nấm
Botrytis cenerea Pers hại trên hoa hồng ở các giống khác nhau. Elad Y.,
Kirshner B. & Gotlib Y. (1993) [31], giữa các giống hoa hồng có sự mẫn cảm
khác nhau với bệnh thối xám, thí nghiệm được tiến hành lây bệnh nhân tạo
trong điều kiện phun nồng độ dịch bào tử nấm bệnh 1x104
bào tử/ml và sự
xâm nhiễm của nấm B.cenerea trên cánh hoa làm giảm thẩm mỹ của hoa.
Bệnh do nấm B.cenerea xâm nhiễm thuận lợi trong điều kiện thời tiết
mát mẻ có mưa vào mùa xuân và mùa hè, nhiệt độ khoảng 15 o
C. Bệnh phá
gây hại và phá huỷ mạnh khi có mưa và mưa phùn trong vài ngày liên tục.

Trong điều kiện thời tiết nhiều mây, ẩm ướt thì bộ phận bị hại bao trùm một
lớp bào tử nấm màu xám, hạch nấm mềm, màu đen có thể được hình thành [82].
Ở ngoài trời, nấm B.cenerea qua đông trong đất, tàn dư thực vật (sợi
nấm, hạch nấm), trong điều kiện độ ẩm bão hoà (ở bề mặt lá, hoa ẩm ướt) thì
rất thuận lợi cho quá trình nảy nầm của bào tử, thời tiết ẩm ướt và có gió nhẹ
là điều kiện tối ưu cho xâm nhiễm, phát triển hình thành bào tử và phát tán
bào tử. Nấm B.cenerea có thể hoạt động và gây hại trong điều kiện nhiệt độ
thấp cho nên chúng có thể gây hại sản phẩm nông nghiệp sau thu hoạch trong
điều kiện kho bảo quản ở nhiệt độ 1- 14 0
C. Sự hình thành bảo tử của nấm tốt
nhất ở bước sóng ánh sáng 355 nm [80].
Năm 1998, Alan J.silverside [87] cho biết nấm thường hình thành cơ
quan bảo tồn là hạch nấm. Hạch nấm phát triển thành sợi nấm mới và tiếp tục
sinh sản vô tính hình thành bào tử phân sinh rất ít khi sinh sản hữu tính hình
thành quả thể. Trong quá trình nấm tái sinh sản bằng phương pháp vô tính có
sự thay đổi đột biến nếu quá trình này thành công thì sẽ tồn tại như một nòi
mới. Điều này có nghĩa là qua một thời gian nấm B.cinerea biến đổi và thể
hiện rất khác nhau trong một số trường hợp có thể quan sát thấy chúng như
một loài khác biệt và chúng mang đặc tính ký sinh chuyên tính như
Botrytis lulipae gây bệnh thối lá tuy lip
Botrytis fabae gây bệnh đốm lá trên đậu
Botrytis narcissicola gây bệnh trên củ và lá thủy tiên
Nấm Botrytis cinerea có thể tấn công vào rau quả.
Trên quả, nấm không dễ dàng xâm nhập trên tế bào khỏe cũng như giai
đoạn quả còn xanh do lớp vỏ quả cứng có tầng cutin dày. Nó chỉ gây hại và
mẫn cảm khi quả đã chín vỏ quả chuyển từ cứng sang mềm. Ngoài ra chúng
còn gây hại các bộ phận khác của cây như các phần của hoa (cánh hoa, tràng

hoa, đài hoa), theo tính toán thì trên một cánh hoa có thể có đến 9600 triệu
bào tử. Botrytis có thể thấy ở trên tất cả các vùng trồng cây ăn quả ở New
Zealand và khả năng lây lan của chúng cũng rất nhanh theo chiều gió [85].
2.1.7. Biện pháp phòng trừ bệnh thối xám Botrytis cinerea
* Hệ thống cảnh báo sớm
Mặc dù nấm B.cinerea là một trong những bệnh gây hại trên nhiều loại
cây trồng nhưng dịch tễ học của nấm thối xám vẫn còn kém hiểu biết. Jarvis
W.R (1962) [48] thành lập một mối tương quan giữa điều kiện thời tiết xảy ra
trong quá trình ra hoa của dâu tây mức độ bị nhiễm bệnh thối xám vào vụ thu
hoạch.
Hervé J.J và Moysan J.P (1967) [46] đề xuất một phương pháp thực
nghiệm của dự báo mốc xám trong dâu tây bằng cách sử dụng các bài thuyết
trình đồ họa. Thời gian trong một ngày với độ ẩm > 90% và nhiệt độ trung
bình hàng ngày tại °C (T) được vẽ trên cùng một biểu đồ. Dịch bệnh có thể
xảy ra được dự kiến khi các đường cong giao nhau ít nhất ba lần ở nhiệt độ
14-16°C trong 48 h hoặc khi độ ẩm là > 90% và nhiệt độ trung bình hàng
ngày là 14°C hoặc cao hơn; dự báo là vô hiệu khi nhiệt độ trung bình hàng
ngày > 25°C.
Strizyk S (1980, 1985) [70], [71] đề xuất một mô hình toán học mô
phỏng bệnh thối xám trong cây nho. Mô hình này dựa trên khái niệm về tiềm
năng bệnh và nhấn mạnh những ảnh hưởng của thời tiết trên các cây chủ.
Nhiễm trùng bởi B. cinerea xảy ra trên nho khi cây nho vẫn ướt trong 15 h tại
15-20°C. Việc sử dụng hệ thống cảnh báo bệnh cung cấp một phương pháp
tiếp cận thay thế cho việc sử dụng thường xuyên của các thuốc diệt để kiểm
soát nấm Botrytis và hệ thống hệ thống này đang được phát triển ở châu Âu.
Các hệ thống cảnh báo Botrytis (BOTEM) phát triển ở Đông Malling dựa trên
máy PC cảnh báo nhiễm Botrytis trong hoa. Các dữ liệu thời tiết trong cây

trồng được ghi lại bằng một trạm thời tiết tự động (ví dụ METOS, Skye
Minimet) và tải về PC trực tiếp hoặc thông qua đầu máy tính. Sản lượng mô
hình được hiển thị đồ họa ước tính % số hoa và quả bị nấm B.cinerea bị nhễm
và khả năng truyền chất độc Botrytis. Hệ thống cảnh báo sớm mức độ nhiễm
thối xám ở cây dâu tây áp dụng lần đầu tiên vào năm 1999
* Vệ sinh đồng ruộng
Theo Jay W. Pscheidt [86] Việc loại bỏ bộ phận bị nhiễm bệnh nhiễm
bệnh, chẳng hạn như tỉa lá hóa già của cây nho và phủ rơm, che phủ linon trên
luống trồng dâu tây là phương pháp được sử dụng để giảm mức độ gây bệnh
thối xám do nấm nấm B.cinerea. để phòng trừ và hạn chế bệnh thối xám hại
nho lên tiến hành hủy bỏ những lá tiếp giáp với chùm quả tuy có thể làm giảm
năng xuất của quả nhưng có thể kiểm soát được bệnh, ngoài ra cắt tỉa bớt
lượng lá phần phía đông và phía bắc để tạo độ thông khí và nắng. Trong nhà
kính, cây trồng được sưởi ấm và thông gió có thể điều chỉnh để tăng giảm
nhiệt độ và độ ẩm tương đối, tạo môi trường không thuận lợi làm giảm sự lây
nhiễm và phát triển của nấm.
Tại vùng trồng dâu tây ở Florida - Mỹ thì khi tiến hành các biện pháp
cắt tỉa các bộ phận bị bệnh thối xám như lá, quả có thể làm giảm tỷ lệ nhiễm
bệnh và thối quả. Nhưng không làm tăng năng suất với thị trường và không
kinh tế do chi phí lao động cao khi phải mất thêm nhiều công chăm sóc. Tuy
nhiên trong thực tiễn thì biện pháp phòng trừ chủ yếu vẫn là sử dụng giống có
chất lượng tốt sạch bệnh, xử lý hạt trước khi trồng, xử lý đất trước khi trồng.
có chế độ canh tác hợp lý như tránh trồng trên đất chua, đất có độ ẩm cao, hạn
chế trồng dày, trồng quá sâu hay bón đạm quá nhiều và che phủ ẩm ướt, tưới
vào buổi sáng để lá sẽ khô giáo khi mặt trời lên. Đồng thời tránh vết thương
cơ giới, cắt bỏ cành lá, quả bị bệnh đem đi tiêu huỷ, sử dụng thuốc trừ nấm

phải tiến hành luân phiên các loại thuốc, tránh sử dụng một loại thuốc dễ gây
ra hiện tượng kháng thuốc (Mertely et al, 2000) [57].
* Biện pháp sinh học
Một số kết quả nghiên cứu về phòng trừ nấm bằng biện pháp sinh học,
để nhằm làm giảm tính kháng thuốc của nấm thối xám, đã có một số công
trình nghiên cứu sử dụng nấm đối kháng để phòng trừ bệnh. Khi chế phẩm
nấm đối kháng Trichoderma spp lên lá cà chua đã làm giảm bệnh thối xám.
Cũng theo tác giả khi tiến hành phun thuốc luân phiên sử dụng nấm đối kháng
Trichoderma hazianum và thuốc Đicarboximie + Thiram để phòng chống
bệnh thối xám và bước đầu cho kết quả tốt (Gullino, M. L.; Aloi, C.;
Garibaldi, A., 1991) [39]
Tác giả A.antonov, A.stewart & Walter (2005) [83] việc sử dụng các
Isolate của nấm men và vi khuẩn đối kháng có khả năng làm giảm số lượng
vết bệnh gây ra do nấm Botrytis cinerea trên cánh hoa thời kỳ nụ hoa và thời
kỳ chuẩn bị thu hoạch. Hoa trước khi thu hoạch mà được xử lý bằng chế
phẩm nấm đối kháng Trichoderma hazianum thì sẽ có tác dụng làm giảm triệu
chứng bệnh trên hoa hồng và làm cho mầu sắc của hoa thêm tươi và chất
lượng hoa bền hơn so với không xử lý chể phẩm ngoài ra cần cắt và tiêu hủy
những bông hoa bị bệnh ngay trước khi hoa gãy gục và chết để ngăn chặn số
lượng lớn của bào tử nấm phát tán gây hại và việc sử dụng thuốc trừ nấm là
cần thiết
Theo tác giả Redmon J.C et al (1987) [74] cho rằng 9 loại hợp chất từ
dịch chiết thực vật kìm hãm sự nảy mầm và phát triển của rất nhiều loài nấm
trong đó có B.cinerea. Một số hợp chất dễ bay hơi được lấy từ dịch chiết của
cây đào (benzal dehycle, methyl salicilate, ethylbenzoate) mà có thể kìm hãm
hoàn toàn sự phát triển của nấm B.cinerea và nấm Monilinia fructicola.

Theo những kết quả nghiên cứu của Viện sinh hoá Mỹ (ACB) đã phát hiện
thấy nấm B.cinerea huỷ hoại cây trồng bằng việc tạo ra 2 loại độc tố chính là
botrydinl và acid boticinic. Các loại thuốc diệt sâu bệnh hiện có không có khả
năng diệt trừ nấm này một cách triệt để vì vậy mà sau khi phun thuốc phòng
trừ bệnh thối xám phát triển tương đối nhanh. Với việc tìm ra 5 gene (trong đó
có gen BcBOT2) tham dự vào quá trình sản xuất các enzyme tạo độc tố sẽ mở
ra triển vọng mới trong việc khắc phục bệnh thối xám ở các loại cây trồng
nông nghiệp.
Nghiên cứu của các tác giả Vagelas A.P et al (2009) [76] cho biết hoạt
động của phenolics ở trong dư lượng dầu ô liu sau khi lọc khử trùng có tác
dụng diệt nấm B.cinerea chống lại sự nhiễm trên quả dâu tây sau thu hoạch .
Trong số 300 chủng nấm đối kháng sàng lọc từ lá, quả và hoa ở các loài
cây trồng khác nhau thuộc khu vực trồng trọt của La Plata, Argentina có 12
chủng ức chế sự tăng trưởng mạnh mẽ sợi nấm B.cinerea như Epicoccun
nigrum (126), 4 chủng nấm Trichoderma harzianum (110, 118, 248 và 252)
và 4 chủng của Fusarium spp. đã làm giảm sự nảy mầm bào tử của B.cinerea
từ 30% đến 70% (Monaco, C. et al, 2009) [58].
Trong các thử nghiệm trong phòng, các loại thuốc sinh học E.nigrum (27),
F. equiseti (22, 105) và T.harzianum (118, 252) giảm đường kính của tổn
thương trái cây 50-90% và đã được chọn để khảo nghiệm phòng trừ biện
pháp phòng trừ sinh học trên cây cà chua trong nhà kính thay thế cho việc sử
dụng phun thuốc diệt nấm để kiểm soát B.cinerea trên cà chua (Monaco, C. et
al, 2009) [58].
Vi khuẩn đối kháng Bacillus amyloliquefaciens (5PVB) có khả năng
kiểm soát bệnh thối xám cà chua sau thu hoạch trên thị trường ít nhất 7 ngày
ở nhiệt độ bảo quản ở 20°C. Sử dụng vi khuẩn đối kháng 5 PVB ức chế sự
tăng trưởng sợi nấm B.cinerea trong ống nghiệm thử nghiệm. Làm giảm đáng

kể tỷ lệ nhiễm bệnh xuống 5%, so với tỷ lệ nhiễm bệnh 70% khi không được
điều trị vi khuẩn này. Loài vi khuẩn đối kháng không tạo ra chất kháng sinh
ngoại bào nhưng vẫn có khả năng chống lại sự xâm nhiễm của nấm gây bệnh
thối xám cà chua ở trên giai đoạn cây trưởng thành và trên quả sau thu hoạch,
trên các loại trái cây ướp lạnh ở nhiệt độ 2°C, các chất do vi khuẩn đối kháng
tiết ra hoàn toàn ức chế sự phát triển của nấm (Nguyen Thi Hang, Soon-Ok
Oh el al, 2005) [61].
Vi khuẩn Bacillus licheniformis N1 là một tác nhân sinh học phòng trừ
bệnh mốc xám gây ra bởi B.cinerea. Pha loãng 100 lần bột N1E chứa 400 g
tinh bột ngô, 50 ml dầu ôliu, và 50g đường Sucroza và vi khuẩn Bacillus
licheniformis N1 phun phòng làm giảm các triệu chứng phát triển lá dâu tây
đến 81% trong điều kiện sản xuất, so với 61,5% phun thuốc hoá học (Kim J.H
et at, 2007) [47].
Bệnh mốc xám trên hoa hồng do nấm B.cinerea gây ra đòi hỏi nhiều
chiến lược quản lý để kiểm soát nó. Phun bạc thiosulfate (STS) lên nụ hoa
hồng cắt làm giảm giá mức độ nhiễm bệnh trên hoa là 55% và tăng tuổi thọ
của những bông hoa bằng 20% so với không phun STS. Còn khi phun
calcium sulfate làm giảm mức độ nhiễm bệnh là 88% và tăng tuổi thọ của
bông hoa trong bình hoa là 37%. Vì vậy, phun nụ hoa hồng với các giải pháp
STS và calcium sulfate có tiềm năng hữu ích trong việc giảm tổn thất do nấm
mốc màu xám sau khi thu hoạch và kéo dài tuổi thọ của hoa (Yigal Elad,
1988) [78].
Các loại men Candida guilliermondii (giống 101 và US7) và oleophila
Candida (dòng I-182) tiết ra các enzym thuỷ phân các loại carbon khác nhau
(glucose, laminarin, và thành tế bào của nấm B.cinerea), lên đã được sử dụng
phòng trừ bệnh thối xám trên cây cà chua để hạn chế sự hình thành bào tử và
phát triển ống mầm của nấm B.cinerea (Saligkarias I. D. et al, 2002) [69].

Hiệu lực của nấm đối kháng Trichoderma harzianum trong việc ngăn
chặn thối thân cà chua gây ra bởi nấm B.cinerea đã được kiểm tra trên mẩu
thân cây cà chua và trên toàn bộ cây. Sau 10 ngày, lây nhiễm đồng thời
B.cinerea and T. harzianum, tỷ lệ mắc bệnh trên mẩu thân cây cà chua được
giảm 62-84%, và sự hình thành bào bử nấm giảm 87%. Trên toàn bộ cây, sau 17
ngày sau khi tiêm phòng lên các vết thương trên toàn bộ cây, tỷ lệ mắc thối gốc
được giảm 50 và 33% tương ứng với nhiệt độ 15 và 26°C, tỷ lệ thối trên lá giảm
60% và trên thân cây chính đã giảm 50 % (ONeill T. M. , et al, 1996) [64].
* Biện pháp phòng trừ hoá học
Dùng thuốc hoá học hạn chế sự nhiễm bệnh thối xám do nấm B.cinerea
gây ra. Tuy nhiên tác giả khuyến cáo dùng thuốc vào mùa xuân mát mẻ, thời
tiết mưa liên tục và ẩm ướt hoặc nấm B.cinerea ở năm trước gây hại nặng. Có
rất nhiều thuốc diệt nấm có hiệu quả để sử dụng chống lại nấm B.cinerea.
Mỗi loại thuốc diệt nấm được đăng ký để sử dụng trên cây trồng hoặc các
nhóm thực vật khác nhau. Một số thuốc diệt nấm với hoạt chất chlorothalonil,
dầu neem, Bacillus subitlis hoặc kali bicarbonate bệnh thối xám trên cây cảnh
ở trong nhà hoặc vườn rau [30].
Kiểm soát thối quả dâu tây liên quan đến việc bảo vệ hoa và lá không
bị nhiễm trùng nấm hoặc kiểm soát sự hình thành bào tử của nấm. Tại Florida,
quản lý hiệu quả của nấm phụ thuộc vào các ứng dụng thường xuyên của các
loại thuốc diệt nấm vào đúng thời kỳ hoa nở cao điểm. Có 2 đỉnh thường kỳ
mỗi mùa hoa: đỉnh thứ nhất vào tháng 11 và tháng 12, đỉnh thứ hai vào tháng
1 và tháng 2. Các ứng dụng thường xuyên của các thuốc diệt nấm là cần thiết
để bảo vệ những bông hoa từ nhiễm trùng và phun thuốc nên bắt đầu ngay sau
khi độ ẩm cao trên cây và trong suốt mùa mưa ẩm. Phun thuốc lần đầu tiên
khi hoa nở 10% và lần tiếp theo 7 ngày sau đó. Một số loại thuốc thường hay
sử dụng để diệt nấm ở Florida như: protectant, captan, thiram. Thuốc

Protectant sử dụng phun vào thời tiết ẩm thấp và mưa kéo dài, thuốc captan,
thiram [30].
Theo Jay W. Pscheidt [86] để phòng trừ và hạn chế bệnh thối xám hại
nho tránh dùng quả nhiều thuốc tăng trưởng thông qua quản lý gốc ghép và sử
dụng nitơ rắn, điều chỉnh lượng quả trên chùm quả. Khi sử dụng thuốc hóa
học phòng trừ cần phải chú ý phun vào giai đoạn: cuối thời kỳ hoa nở, 3 tuần
trước khi thu hoạch. Chú trọng phun vào thời kỳ trước mưa bão hơn là phun
vào các giai đoạn sinh trưởng, các loại thuốc có thể dùng như Adament 50
WG, Botran 75 WSB, Captan 80 WDG, Dithane DF, Vangard 75 WG. Ngoài
ra có thể kiểm soát bệnh bằng biện pháp sinh học sử dụng chế phẩm Serenade
MAX có chứa nhóm vi khuẩn Bacillus subtilis bước đầu đã có hiệu quả cao
và được thử nghiệm ở ở miền tây Oregon với lợi thế có thể sử dụng chế phẩm
tới khi thu hoạch.
Kiểm soát nhiễm trùng nấm B.cinerea sau thu hoạch nho trong kho
lạnh lưu trữ bằng cách xông hơi khử trùng lặp đi lặp lại với lưu huỳnh điôxít
hoặc bằng việc sử dụng các miếng đệm tạo ra dioxide sulfur lót thùng chứa
nho được lưu giữ ở 0°C cho 10-16 tuần (Nelson K.E 1951a, 1951b [59], [60];
Lovino V.S et al., 1986 [55]; Faretra et al., 1988a [34]).
Chín thí nghiệm đánh giá hiệu quả của các loại thuốc phòng trừ bệnh
thối xám đã được tiến hành từ năm 1989 đến năm 1992 tại Israel và tại miền
Bắc Italy trên cà chua trồng trong nhà kính sản xuất bị nhiễm B.cinerea
Thuốc diệt nấm dicarboximide (iprodione hoặc procymidone) dập tắt dịch
bệnh thối xám cà chua là 40-88%, tuy nhiên hiệu quả cao phòng trừ bệnh thối
xám cao hơn (90-95%) khi hỗn hợp thuốc dicarboximide với thiram,
dichlofluanid hoặc tebuconazole. Dập tắt dịch bệnh thối xám trên cà chua
trong nhà kính tương tự khi ta trộn các loại thuốc dichlofluanid +
tebuconazole và carbendazim + diethofencarb. Mặt khác, thí nghiệm cho thấy

nấm B.cinerea kháng thuốc dicarboximide khi phun cho cà chua trong nhà
kính ở Italia và Israel. Vì vậy, để chậm lại sự gia tăng các chủng đề kháng và
tăng khả năng dập dịch của thuốc cần phải luân phiên sử dụng các loại thuốc
và hỗn hợp một số loại thuốc theo khuyến cáo (Elad. Y et al, 1995) [32].
2.2. Những nghiên cứu trong nước
Bệnh thối xám B.cinerea phổ biến ở nhiều nơi trong vùng sản xuất
nông nghiệp trồng cây hoa màu, hoa cây cảnh của nước ta, nhất là những nơi
có điều kiện thời tiết ẩm ướt và nhiệt độ trung bình 15 – 25o
C. Bệnh thối xám
do nấm B.cinerea gây ra, sợi nấm màu nâu sáng, rất lớn, kích thước không
đều (10 - 20 µm). Bào tử có hình dáng rất khác nhau, hầu như không màu,
nhưng khi tập trung thành từng khối, chúng có màu vàng. Kích thước cônidi
12.7 - 18,2 x 8.2 - 10,9 µ . Hạch nấm rất khác nhau, kích thước cũng rất thay
đổi, thường là 0.5 – 4 mm. Hạch nấm cở thể giữ được khả năng sinh sống đến
2- 3 năm. Bào tử nấm được lan truyền nhờ gió, nước, khi tiếp xúc với cây và
gặp điều kiện thích hợp, bào tử nẩy mầm và xâm nhập vào mô bào. Bệnh
thường bắt đầu từ lá già ở giai đoạn cây trưởng thành có tán lá dày đặc. Trong
điều kiện thời tiết mát, nhiệt độ 9 – 24 o C, độ ẩm >91 %. Ở miền bắc vào
khoảng tháng 2 – 3 khi trời mát, có mưa phùn là điều kiện thích hợp để bệnh
phát triển trên cà chua đông xuân ở giai đoạn cuối vụ hoặc trên cà chua xuân
hè ở giai đoạn cuối vụ (Vũ Triệu Mân, Lê Lương Tề, 2001) [11]
Nghiên cứu của tác giả Đặng Vũ Thị Thanh và CTV (2008) [13] . Nấm
thối xám gây hại trên nhiều loại cây trồng như: đào, hoa hồng, hoa lily, hoa
hướng dương, dâu tây, cà chua, … ở vùng đồng bằng Sông Hồng và vùng Sa
Pa, Bắc Hà, Lào Cai, Sơn La. Cũng theo nghiên cứu của tác giả năm 2010
[14] nấm Botrytis cinerea gây hại 30 loài cây trồng thuộc 16 họ. Ở vùng Đà
Lạt nấm này gây hại quanh năm còn ở đồng bằng Sông Hồng nấm này gây hại
từ tháng 1 đến tháng 4. Theo tác giả khi nghiên cứu ảnh hưởng của dinh

dưỡng đến phát triển của các nguồn nấm trên các môi trường PDA, Cà rốt,
Bột đậu, Chakrec. Cho thấy trên các môi trường dinh dưỡng khác nhau đã ảnh
hưởng khác nhau đến khả năng hình thành các cơ quan sinh sản của nấm cũng
như chất lượng cơ quan sinh sản. Trên môi trường PDA sau 5 ngày đường
kính của khuẩn lạc đạt 7.4 – 8.1 cm, bào tử nấm hình thành sau 6 ngày và sau
8 ngày hạch nấm hình thành. Trên môi trường Bột đậu đường kính khuẩn lạc
nhỏ hơn nhưng đường kính của bào tử lại lớn nhất, nguồn nấm phân lập trên
hoa hồng không hình thành bào tử mà chỉ hình thành những hạch nhỏ lity màu
đen nằm sâu trong môi trường có đường kính xấp xỉ 1 cm trên môi trường cà
rốt. Sự phát triển của 3 nguồn nấm trên môi trường Cà rốt chậm hơn, thời
gian hình thành bào tử và hạch nấm cũng dài hơn so với các môi trường PDA,
Bột đậu và Chapeck. Môi trường PDA là môi trường thích hợp nhất cho các
nguồn nấm B.cinerea phân lập từ đào, hoa hồng và hoa ly.
Tất cả các nguồn nấm B.cinerea trong môi trường axit mạnh và môi
trường kiềm yếu đều không thích hợp cho nấm B.cinerea phát sinh và phát
triển. Ở mức pH 4.0. Nguồn nấm phân lập từ hoa hồng không mọc ở mức pH
4,5. Nguồn nấm phân lập từ hoa lily, hoa đào phát triển rất chậm ở mức pH
này, sau 5 ngày cấy đường kính khuẩn lạc chỉ đạt tương ứng 2.6 và 4.6 cm,
thời gian hình thành bào tử là 9 đến 11 ngày. Các nguồn nấm đều phát triển
tốt trong khoảng pH từ 5.5 – 6.5, thời gian hình thành bào tử rút xuồng còn 5
đến 7 ngày. Ở mức pH 5,0 nguồn nấm phân lập từ hoa hồng sau nuôi cấy 8
ngày nấm hình thành các hạch nhỏ, ở mức pH 5,5 không hình thành hạch sự
phát triển ở tất cả các nguồn đều giảm dần ở pH 7. (Đặng Vũ Thị Thanh và
CTV, 2008) [13]
Theo Đặng Văn Đông và Đinh Thế Lộc (2004) [6], Nguyễn Xuân Linh
và CTV (2000) [7], bệnh gây hại trên nhiều loại hoa cây cảnh khác nhau như:
Hoa hồng, hoa đồng tiền, hoa cúc,…

Theo tác giả Nguyễn Văn Viên (1999) [18]. Bệnh thối xám cà chua
(Botrytis cinerea ) xuất hiện từ cuối tháng 2 đến cuối tháng 3 hoặc đầu tháng
4, gây hại trên cà chua đông xuân ở giai đoạn cuối vụ và các giống cà chua S-
901, Ba Lan, VL 2000 trồng trong vụ đông xuân đều bị nhiễm bệnh, trùng
bình tỷ lệ bệnh là 12.9 %, chỉ số bệnh là 3.3 %, tỷ lệ quả bị bệnh là 3.54 %.
Trên cà chua nấm Botrytis cinerea thường xuất hiện ở lá chét sau đó lan ra
gân chính của lá chúng phát triển rộng và làm cho mô bệnh bị chết khô và vết
bệnh có màu xám, ranh giới mô bệnh và mô khoẻ có màu nhạt. Khi gặp điều
kiện thời tiết ẩm bề mặt vết bệnh xuất hiện nhiều bào tử phân sinh. Bệnh gây
hại nặng trong điều kiện ruộng cà chua không được chăm sóc (cắt tỉa lá già, lá
bị bệnh và không làm giàn).
Triệu chứng bệnh thối xám gây hại trên thân, cành vết bệnh lúc đầu là
những chấm nhỏ, màu thâm đen sau đó lan rộng gây thắt thân, cành; vết bệnh
có màu xám, phần thân và cành phía trên vết bệnh bị héo dần và khô tóp. Trên
quả lúc đầu vết bệnh là đốm nhỏ, mờ sau đó vết bệnh lan rộng dần, đường
kính có thể rộng 1,5 – 3 cm, bệnh thường xuất hiện trên vai quả, gần núm quả
hoặc từ núm quả ở thời kỳ quả già. Biện pháp phòng trừ bệnh thối xám hại
trên cà chua vụ đông và đông xuân ở những vùng trồng cà chua phía Bắc: Bắc
giàn cho cà chua. Cắt tỉa bỏ lá già, cành nhỏ ở gốc, tạo cho luống cà chua
thông thoáng, trong phòng trừ bệnh thối xám hại trên cà chua bằng biện pháp
hóa học sử dụng thuốc: Roval 50 WP nồng độ 0.5 %, thuốc Zineb 80 WP
nồng độ 0.7 % phun 2 lần có tác dụng phòng chống bệnh, độ hữu hiệu đạt
69,3 % và 69,8 % (Nguyễn Văn Viên) (1999) [ 18].
Tác giả Đinh Thi Dinh (2005) [4] thành phần bệnh nấm hại hoa hồng
vụ xuân năm 2005 tại vùng Hà Nội và phụ cận cho biết thành phần bệnh hại
trên hoa hồng gồm 8 bệnh hại do 5 bộ nấm gây ra, trong đó nấm gây bệnh
thối xám Botrytis cinerea Pers gây hại nặng nhất. Kinh nghiệm của các nhà

trồng hoa hồng ở Mê Linh, Tây Tựu (Hà Nội), Đặng Hải (Hải Phòng), Sa Pa
(Lào Cai), Đà Lạt (Lâm Đồng)… cho thấy: nếu không có các biện pháp
phòng trị hữu hiệu và kịp thời nhiều khi nấm bệnh có thể làm thiệt hại, gây
thất thu rất lớn cho người trồng hoa, ngoài ra bệnh thối xám còn gây hại nhất
trong điều kiện trồng hoa hồng ở địa thế đất trũng địa thế đất trũng.
Theo tác giả Bùi Hữu Chung (2009) [2] thì khi trồng hoa đồng tiền thì
diễn biến bệnh thối xám do nấm B.cinerea ở địa thế đất vàn cao mức độ nấm
gây hại ở ngày điều tra cuối cùng 25/4/2010 (tỷ lệ bệnh là 24.56 % và chỉ số
bệnh là 18.31 %) nhẹ hơn so với địa thế vàn thấp (tỷ lệ bệnh 44.68 % và chỉ
số bệnh là 30.58 %).
Trong biện pháp hoá học có thể sử dụng phòng trừ bệnh thối xám do
nấm B.cinerea gây hại trên cây hướng dương thì khi bệnh xuất hiện có thể sử
dụng một trong các loại thuốc sau: Rovral, Benlate, Topsin, Carbenzim, để
phun trừ bệnh (Đường Hồng Dật, 1978) [3].
Theo Nguyễn Xuân Linh và CTV (2000) [7], Vũ Triệu Mân, Lê Lương
Tề (2001) [11], Đặng Văn Đông và Đinh Thế Lộc (2004) [6] nguồn bệnh qua
đông trong đất, nhiệt độ thích hợp nhất cho bệnh phát sinh là khoảng 15o
C-
25o
C, trên 35o
C và dưới 5o
C bệnh bị ức chế. Độ ẩm cao là điều kiện quan
trọng nhất cho bệnh phát sinh. Ngoài ra thông gió kém, nhiệt độ chênh lệch
ngày đêm lớn, trồng cây quá dày là những điều kiện thuận lợi cho bệnh phát
triển. Bệnh thối xám do nấm B.cinerea gây ra, gây hại chủ yếu trên lá non và
hoa. Bệnh xuất hiện từ tháng 4, gây hại nặng từ tháng 5 đến tháng 8. Thời kỳ
đầu trên chóp lá xuất hiện những đốm nhỏ như giọt nước, trơn nhẵn, hơi lõm
xuống rồi dần tạo thành mốc tro dày đặc. Nếu bị nặng, nụ hoa không nở được
biến thành màu tối, hoa nát và rụng. Khi độ ẩm không khí cao chỗ bị bệnh tạo
thành lớp tro dày đặc. Giống Sonina dễ mắc bệnh nhất.

Nghiên Cứu Bệnh Thối Xám (Botrytis Cinerea Pers) Gây Hại Trên Một Số Cây Trồng Cạn Vụ Thu Đông Năm 2009 Và Vụ Xuân Hè Năm 2010 Tại Mộc Châu – Sơn La.docx

Nghiên Cứu Bệnh Thối Xám (Botrytis Cinerea Pers) Gây Hại Trên Một Số Cây Trồng Cạn Vụ Thu Đông Năm 2009 Và Vụ Xuân Hè Năm 2010 Tại Mộc Châu – Sơn La.docx

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Nghiên Cứu Bệnh Thối Xám (Botrytis Cinerea Pers) Gây Hại Trên Một Số Cây Trồng Cạn Vụ Thu Đông Năm 2009 Và Vụ Xuân Hè Năm 2010 Tại Mộc Châu – Sơn La.docx

Similar to Nghiên Cứu Bệnh Thối Xám (Botrytis Cinerea Pers) Gây Hại Trên Một Số Cây Trồng Cạn Vụ Thu Đông Năm 2009 Và Vụ Xuân Hè Năm 2010 Tại Mộc Châu – Sơn La.docx (20)

More from DV Viết Luận văn luanvanmaster.com ZALO 0973287149

More from DV Viết Luận văn luanvanmaster.com ZALO 0973287149 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Nghiên Cứu Bệnh Thối Xám (Botrytis Cinerea Pers) Gây Hại Trên Một Số Cây Trồng Cạn Vụ Thu Đông Năm 2009 Và Vụ Xuân Hè Năm 2010 Tại Mộc Châu – Sơn La.docx