Nghiên Cứu Một Số Bộ Phận Làm Việc Chính Trong Máy Liên Hợp Cắt Và Trồng Hom Sắn.doc

Nhận viết đề tài trọn gói – ZL: 0973.287.149 – Luanvanmaster.com
TẢI TÀI LIỆU KẾT BẠN ZALO 0973.287.149
HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM
NGUYỄN NGỌC BÌNH
NGHIÊN CỨU MỘT SỐ BỘ PHẬN LÀM VIỆC CHÍNH
TRONG MÁY LIÊN HỢP CẮT VÀ TRỒNG HOM SẮN
LU NăỄNăTI NăSƾ
NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP - 2016

HỌC VIỆN NÔNG NGHIỆP VIỆT NAM
NGUYỄN NGỌC BÌNH
NGHIÊN CỨU MỘT SỐ BỘ PHẬN LÀM VIỆC CHÍNH
TRONG MÁY LIÊN HỢP CẮT VÀ TRỒNG HOM SẮN
CHUYÊN NGÀNH: K THU T C KHÍ
MÃ S : 62.52.01.03
NG IH NGD NKHOAH C
. TS. HÀ ĐỨC THÁI
. PGS.TS. NÔNG VĂN VÌN
HẨăN I,ăNĔMă2016

L IăCAMăĐOAN
Tôi xin cam đoan đơy lƠ công trình nghiên cứu của tôi, các kết qu
nghiên cứu đ ợc trình bƠy trong lu n án lƠ trung thực, khách quan vƠ ch a
từng dùng để b o v lấy bất kỳ học vị nƠo.
Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho vi c thực hi n lu n án đƣ đ
ợc c m n, các thông tin trích d n trong lu n án nƠy đều đ ợc ch rõ ngu n gốc.
Hà Nội, ngày 20 tháng 11 năm 2015
Tácăgi ălu năán
Nguy năNg căBình
i

LIăCMăN
Trong suốt th i gian học t p, nghiên cứu vƠ hoƠn thƠnh lu n án, tôi
đƣ nh n đ ợc sự h ớng d n, ch b o của các thầy cô giáo, sự giúp đỡ, động viên
của bạn bè, đ ng nghi p vƠ gia đình.
ζhơn dịp hoƠn thƠnh lu n án, cho phép tôi đ ợc bƠy t lòng kính trọng
vƠ biết n sơu sắc tới t p thể thầy h ớng d n: 1.TS HƠ Đức Thái, 2.
GS.TS.ζGζD Đặng Thế Huy, 3.θGS.TS ζông Văn Vìn đƣ t n tình h ớng d n,
dƠnh nhiều công sức, th i gian vƠ tạo điều ki n cho tôi trong suốt quá trình
học t p vƠ thực hi n đề tƠi.
Tôi xin bƠy t lòng biết n chơn thƠnh tới Ban Giám đốc, Ban Qu n lý đƠo
tạo, Bộ môn εáy nông nghi p, Khoa C đi n - Học vi n ζông nghi p Vi t ζam đƣ t n
tình giúp đỡ tôi trong quá trình học t p, thực hi n đề tƠi vƠ hoƠn thƠnh lu n án.
Tôi xin chơn thƠnh c m n t p thể, cán bộ viên chức Vi n khoa học kỹ
thu t nông lơm nghi p miền núi phía Bắc đƣ giúp đỡ vƠ tạo điều ki n cho tôi
trong quá trình thực hi n đề tƠi.
Xin chơn thƠnh c m n gia đình, bạn bè, đ ng nghi p đƣ tạo mọi điều
ki n thu n lợi vƠ giúp đỡ tôi về mọi mặt, động viên khuyến khích tôi hoƠn
thƠnh lu n án./.
Hà Nội, ngày 20 tháng 11 năm 2015
Nghiênăc uăsinh
Nguy năNg căBình
ii

MCăLC
L i cam đoan ........................................................................................................... i
L i c m n ............................................................................................................. ii
Mục lục .................................................................................................................. iii
Danh mục viết tắt .................................................................................................. vi
Danh mục ký hi u ................................................................................................ vii
Danh mục b ng ...................................................................................................... x
Danh mục đ thị .................................................................................................... xi
Danh mục hình ..................................................................................................... xii
Trích yếu lu n văn ................................................................................................ xv
Thesis Abstract ................................................................................................... xvii
θH ζ1.ε Đ U ................................................................................................ 1
1.1. Tính cấp thiết của đề tƠi ............................................................................. 1
1.2. Mục tiêu của đề tƠi ..................................................................................... 2
1.3. Phạm vi nghiên cứu .................................................................................... 2
1.4. Những đóng góp mới của đề tƠi ................................................................. 2
1.5. Ý nghĩa khoa học vƠ thực ti n của đề tƠi ................................................... 3
θH ζ 2. T ζG QUAζ TÀI δI U ...................................................................... 4
2.1. Tình hình s n xuất, tiêu thụ sắn trên thế giới vƠ vi t nam .................... 4
2.1.1. S n xuất vƠ tiêu thụ sắn trên thế giới ......................................................... 4
2.1.2. S n xuất vƠ tiêu thụ sắn tại Vi t ζam ........................................................ 5
2.2. Ngu n gốc cơy sắn, giá trị dinh d ỡng vƠ kinh tế s n phẩm sắn, đặc
điểm c lý tính thơn cơy sắn, kỹ thu t tr ng sắn ........................................ 6
2.2.1. ζgu n gốc cơy sắn ..................................................................................... 6
2.2.2. Giá trị dinh d ỡng vƠ giá trị kinh tế của cơy sắn ....................................... 7
2.2.3. Đặc điểm c lý tính thơn cơy sắn ............................................................... 7
2.2.4. Yêu cầu kỹ thu t tr ng sắn ......................................................................... 9
2.3. Tình hình nghiên cứu máy cắt hom, máy tr ng sắn vƠ máy liên hợp cắt
hom tr ng sắn trên thế giới vƠ vi t nam ...................................................... 12
2.3.1. Tình hình nghiên cứu máy cắt hom sắn trên thế giới vƠ Vi t ζam ......... 13
2.3.2. Tình hình nghiên cứu máy tr ng hom sắn trên thế giới vƠ Vi t ζam ..... 16
2.3.3. Tình hình nghiên cứu máy liên hợp cắt vƠ tr ng hom sắn trên thế
giới vƠ Vi t ζam ...................................................................................... 19
iii

2.4. Tìm hiểu một số nguyên lý bộ ph n cắt, rạch hƠng, vun luống đang
ứng dụng trong s n xuất hi n nay............................................................................23
2.4.1. Tìm hiểu một số nguyên lý, cấu tạo bộ ph n cắt............................................23
2.4.2. Tìm hiểu một số nguyên lý, cấu tạo bộ ph n vun luống.............................30
2.4.3. Tìm hiểu một số nguyên lý, cấu tạo bộ ph n rạch hƠng...........................33
θH ζ 3. V T δI U VÀ θH ζG θHÁθ ζGHIÊζ C U...........................................37
3.1. Địa điểm vƠ th i gian nghiên cứu ..........................................................................37
3.2. V t li u nghiên cứu vƠ thiết bị nghiên cứu......................................................37
3.3. Nội dung nghiên cứu......................................................................................................37
3.4. Ph ng pháp nghiên cứu ............................................................................................38
3.4.1. θh ng pháp nghiên cứu lý thuyết........................................................................38
3.4.2. θh ng pháp nghiên cứu thực nghi m ................................................................38
3.4.3. θh ng pháp quy hoạch thực nghi m..................................................................52
3.4.4. θh ng pháp đo đạc vƠ xử lý số li u....................................................................57
θH ζ 4. K T QU VÀ TH η δU ζ....................................................................................58
4.1. Đặt vấn đề...........................................................................................................................58
4.2. Một số yêu cầu kỹ thu t đối với m u máy thiết kế.........................................58
4.3. Mô hình kết cấu t ng thể vƠ nguyên lý lƠm vi c của máy liên hợp
cắt vƠ tr ng hom sắn.....................................................................................................59
4.3.1. S đ kết cấu........................................................................................................................59
4.3.2. ζguyên lý lƠm vi c của máy liên hợp....................................................................60
4.4. Xác định các thông số c b n của bộ ph n cung cấp vƠ cắt hom.............61
4.4.1. S đ nguyên lý kết cấu..................................................................................................61
4.4.2. Xác định một số thông số c b n của bộ ph n cắt hom.................................63
4.4.3. θhơn tích các yếu tố nh h ng đến chất l ợng cắt hom sắn......................66
4.4.4. Xác định các thông số c b n của bánh xe máy tr ng ...................................77
4.4.5. u nh ợc điểm của bộ ph n cắt ...............................................................................82
4.5. Xác định các thông số c b n của bộ ph n tr ng hom sắn ............................83
4.5.1. δựa chọn mô hình nghiên cứu..................................................................................83
4.5.2. Xác định các thông số c b n của bộ ph n lấp nén đất.................................84
4.5.3. Xác định áp suất cho phép của đất tác dụng lên hom sắn .......................96
4.5.4. u nh ợc điểm của bộ ph n lấp nén đất .......................................................... 110
4.5.5. Kết qu nghiên cứu tính toán đĩa ch m cầu vun luống ............................ 111
4.6. Kết qu nghiên cứu quy hoạch thực nghi m................................................... 116
iv

4.6.1. δựa chọn các thông số nghiên cứu vƠ các hƠm mục tiêu .................... 116
4.6.2. Kết qu nghiên cứu đ n yếu tố............................................................................... 117
4.6.3. Kết qu nghiên cứu đa yếu tố ................................................................................ 121
4.6.4. ζh n xét............................................................................................................................... 130
4.7. Tính s bộ hi u qu kinh tế khi áp dụng máy liên hợp cắt tr ng hom sắn
130
4.7.1. Địa điểm vƠ điều ki n tại n i thí nghi m.......................................................... 131
4.7.2. ε t độ, kho ng cách cơy sắn..................................................................................... 131
4.7.3. Kết qu tính chi phí áp dụng công ngh truyền thống vƠ công ngh
áp dụng máy liên hợp cắt tr ng hom sắn........................................................ 131
4.7.4. Xác định các ch tiêu hi u qu kinh tế................................................................. 134
4.8. B ng tóm tắt thông số kỹ thu t máy liên hợp cắt tr ng hom sắn tr-2-1.2a
134
4.9. Kết lu n phần 4.............................................................................................................. 135
θH ζ 5. K T δU ζ VÀ KI ζ ζGH ......................................................................................... 136
5.1. Kết lu n .............................................................................................................................. 137
5.2. Kiến nghị.......................................................................................................................... 138
TÀI δI U THAε KH η.............................................................................................................. 140
v

DANHăM CăCH ăVI TăT T
Từ vi tăt t Nghƿaăti ngăVi t
%: θhần trăm
08SA06: Giống sắn 08SA06
CIAT: Trung tơm ζông nghi p ζhi t đới Quốc tế
CPDBT: Chi phí dầu bôi tr n
CPKH: Chi phí khấu hao
CPLV: Chi phí lƣi vay
CPNL: Chi phí nhiên li u
CPSC: Chi phí sửa chữa
FAO: T chức nông l ng thế giới
HSSD: H số sử dụng
IFPRI: Vi n ζghiên cứu Chính sách l ng thực thế giới
KHCN: Khoa học công ngh
KHKT: Khoa học kỹ thu t
KM111-1: Giống sắn Kε98-5
KM140: Giống sắn Kε140
LCNGT: δ ng công nhơn gián tiếp
LCNTT: δ ng công nhơn trực tiếp
NSKT: ζăng suất kỹ thu t
NSTT: ζăng suất thực tế
PTNT: θhát triển nông thôn
SM937-26: Giống sắn Sε937-26
TCTK: T ng cục thống kê
TRS: εáy tr ng sắn
TS: Tiến sĩ
USD: Đ ng đô la εỹ
vi

DANHăM CăKụăHI Uă
KỦăhi u Đ năv Gi iăthích
A Điểm dao bắt đầu cắt thơn cơy sắn
a cm Độ sơu của đĩa ch m cầu bám vƠo đất
a mm Chiều cao mấu bám
b cm Độ cắt sơu của đĩa vƠo đất
B cm Bề rộng bánh xe
b
lt cm Bề rộng mấu bám lý thuyết
C: N/cm3
H số c n tr ợt thể tích của đất tr ng sắn với đất t i
d: mm Đ ng kính hom sắn, thơn cơy sắn
Dd mm Đ ng kính đĩa xích bắt với trục trống bắt dao
Db mm Đ ng kính đĩa xích bắt trên trục bánh xe máy tr ng
D cm Đ ng kính đĩa ch m cầu
Da cm Đ ng kính đĩa mặt cắt BB có độ sơu a
Dr mm Đ ng kính đĩa rạch hƠng
Dv mm Đ ng kính đĩa ch m cầu vun luống
e mm Kho ng cách an toƠn cho thơn cơy sắn
h cm Độ dƠy lớp c rác
hr cm Chiều sơu đĩa rƣnh tr ng sắn
hn cm Chiều sơu nén bánh lấp vƠo đất
hl cm Độ dƠy lớp đất đ ợc nén xung quanh giữ nghiêng
hom sắn
i T số truyền giữa bánh xe máy tr ng với bánh răng
K: H số biến dạng thể tích
KC: LƠ h số bám
Kφ: H số ma sát trong của đất
l: cm Chiều dƠi hom sắn
L1, L2, L3 cm Kho ng cách giữa 2 hom t ng ứng 60, 70, 80
vii

L: mm Kho ng cách giữa 2 mấu bám
L0 cm Kho ng cách giữa trục đĩa rạch hƠng vƠ trục bánh lấp
l0 cm Kho ng cách giữa trục z đến trục bánh lấp nén đất
l1 cm Kho ng cách từ trục z đến trục đĩa rạch hƠng
l
tr cm Kho ng cách giữa 2 hom trên luống
n: Số mấu bám
nb Vg/ph Số vòng quay bánh xe máy tr ng
nd Vg/ph Số vòng quay của trống bắt dao
P: N Lực nén đọc trên lực kế
P
ttmax
:
N LƠ lực tiếp tuyến quy đ i lớn nhất cần thiết lên đĩa
dao để cắt đ ợc hom sắn.
R: mm Bán kính hom sắn.
r cm Bán kính bánh xe vun, nén đất
r
1 cm Bán kính đĩa xích chủ động
r
2 cm Bán kính đĩa xích bị động
R0 cm Bán kính trống gắn dao cắt
Rd cm Bán kính trống dao
R
k cm Bán kính bánh xe máy tr ng
s0: LƠ ứng suất giới hạn của đất khi nén đất bằng đầu đo
S cm2
Di n tích mấu bám
Vm m/s V n tốc tiến của đĩa.
Vq rad/s V n tốc quay của đĩa.
X mm Kho ng cách giữa mép bánh xe tới hom sắn
ń độ Góc tiến của đĩa ch m cầu
ωa độ Góc hình nón mƠi của đĩa độ sơu a
ζa độ Ggóc giữa mặt mƠi vƠ thƠnh luống độ sơu a
ζ độ Góc giữa mặt nón mƠi vƠ thƠnh luống độ sơu D/2
Ņ1 độ Góc ma sát giữa cục đất vƠ bánh xe
viii

Ņ2 độ Góc ma sát giữa cục đất vƠ mặt đ ng
γ độ Góc nghiêng của vƠnh bánh xe vun, nén đất
 độ Góc tiến của bộ ph n lấp nén đất (lƠ góc nghiêng của
mặt phẳng dọc của bánh xe so với ph ng chuyển
động của máy)
  rad/s V n tốc góc của đĩa dao cắt
k rad/s V n tốc góc bánh xe máy tr ng
 độ Góc nghiêng của máng d n hom so với mặt đ ng;
 độ Góc nghiêng của hom sắn sau khi tr ng;
nén đất
λ: cm Độ lún của mấu bám bánh xe vƠo đất
Ń: N/cm2
ng suất nén hom sắn
αp độ Góc cắt thái tại điểm θ
Ņ độ Góc ma sát giữa đĩa cắt vƠ c rác
ix

DANHăM CăB NG
TT Tên b ng Trang
2.1. Đ ng kính thơn một số giống sắn ph biến hi n nay.....................................9
2.2. Thông số kỹ thu t máy liên hợp tr ng sắn của Trung Quốc..................... 21
4.1. T số truyền của bộ truyền động xích .................................................................... 66
4.2. nh h ng đ ng kính hom đến chiều dƠi hom sắn ................................... 68
4.3. Kết qu thí nghi m ứng suất nén của đất khi hom sắn bị d p trên
giống sắn KM 94............................................................................................................... 97
4.4. nh h ng của v n tốc máy liên hợp đến góc nghiêng của hom sắn
sau khi tr ng......................................................................................................................118
4.5. nh h ng của góc nghiêng máng d n hom đến góc nghiêng của
hom sắn sau khi tr ng..................................................................................................119
4.6. nh h ng của góc tiến bánh xe lấp đất đến góc nghiêng của hom
sắn khi tr ng......................................................................................................................120
4.7. εức vƠ kho ng biến thiên các thông số...............................................................121
4.8. εa tr n thí nghi m vƠ kết qu thí nghi m ...........................................................122
4.9. Các h số của ph ng trình h i quy cho hƠm Y.............................................123
4.10. Kết qu kiểm tra tính t ng thích của mô hình h i quy...............................124
4.11. So sánh kết qu thực nghi m với kết qu tính toán.......................................125
4.12. Các h số h i quy của ph ng trình dạng thực...............................................125
4.13. B ng so sánh kết qu thực nghi m vƠ tính toán theo hƠm h i quy
dạng thực ...........................................................................................................................126
4.14. Chi phí tr ng sắn bằng công ngh truyền thống (bán c giới)/ha..........132
4.15. Chi phí cho máy liên hợp tr ng sắn/ha...............................................................133
x

DANHăM CăĐ TH
STT Tên biểu đ vƠ s đ Trang
2.1. Di n tích vƠ s n lợng sắn năm 2011 tại một số quốc gia................................5
2.2. Di n biến di n tích vƠ s n l
ợng sắn tại Vi t Nam giai đoạn 2001-2011...............................................................6
xi

DANHăM CăHỊNH
STT Tên hình Trang
2.1. B n đ di n tích, s n l ợng các n ớc tr ng sắn trên thế giới ............................4
2.2. εặt cắt thơn cơy sắn..........................................................................................................7
2.3. S đ nguyên lý máy cắt hom sắn εalaysia ......................................................... 13
2.4. S đ nguyên lý máy cắt hom sắn Thái δan....................................................... 14
2.5. S đ nguyên lý lƠm vi c máy cắt hom sắn Vi t ζam .................................... 16
2.6. S đ cấu tạo máy tr ng hom sắn Vi t ζam.......................................................... 18
2.7. εáy liên hợp cắt tr ng hom sắn Vi t ζam TR-2-1.2........................................ 22
2.8. S đ bộ ph n cắt chuyển động quay...................................................................... 23
2.9. S đ bộ truyền động cho bộ ph n cắt có dao chuyển động quay........... 24
2.10. Bộ ph n cắt theo nguyên lý chuyển động tịnh tiến ....................................... 25
2.11. S đ truyền cho bộ ph n cắt chuyển động tịnh tiến sử dụng c
cấu cam................................................................................................................................26
2.12. ζguyên lý lƠm vi c máy cắt hom sắn Vi t ζam................................................ 27
2.13. S đ nguyên lý bộ ph n cung cấp cơy sắn giống vƠ bộ ph n cắt
hom sắn lƠm vi c đ ng bộ .......................................................................................... 29
2.14. εáy vun luống theo nguyên tắc chủ động........................................................... 30
2.15. δ ỡi vun luống chuyển động tịnh tiến .................................................................. 31
2.16. Bộ ph n vun luống chuyển động quay kết hợp tịnh tiến bị động ......... 32
2.17. δ ỡi rạch có góc rạch α >900 vƠ α < 900............................................................ 33
2.18. Bộ ph n rạch hƠng chuyển động quay kết hợp tịnh tiến ......................... 34
3.1. εô hình thí nghi m lực ép lƠm d p mầm hom sắn......................................... 39
3.2. S đ truyền động cho bộ phơn cắt hom sắn..................................................... 41
3.3. Thiết bị thí nghi m xác định lực cắt hom sắn.................................................. 43
3.4. Thiết bị đo độ cứng của đất ...................................................................................... 45
3.5. Các yếu tố đầu vƠo vƠ ra của thiết bị................................................................ 53
4.1. S đ nguyên lý kết cấu của máy liên hợp cắt vƠ tr ng hom sắn ầầ
ầầ59
4.2. εô hình xác định các thông số c b n của bộ ph n cung cấp vƠ cắt
hom sắn................................................................................................................................ 62
4.3. εô hình phơn tích quá trình chuyển động của dao....................................... 63
4.4. S đ xác định chiều dƠi hom sắn........................................................................... 67
xii

4.5. nh h ng của đ ng kính hom sắn đến chiều dƠi hom vƠ khe h
an toƠn mầm.................................................................................................................... 69
4.6. Quá trình cắt đứt hom sắn ra kh i cơy ............................................................... 72
4.7. Hình dạng mặt cắt hom sắn...................................................................................... 73
4.8. S đ lựa chọn đặc tính đƠn h i của các mấu cao su .................................... 74
4.9. S đ phơn tích lực ép của mấy cao su lên hom sắn...................................... 75
4.10. S đ xác định kích th ớc mấu bám bánh xe ..................................................... 78
4.11. εô hình xác định các thông số c b n của bộ ph n tr ng hom sắn.......... 85
4.12. S đ nguyên lý lƠm vi c bộ ph n lấp nén đất khi mặt phẳng bánh
xe song song với ph ng chuyển động (=0) .................................................... 87
4.13. Xác định vị trí lắp đặt bánh xe lấp nén đất x0 khi xoay bánh xe nghiêng
một góc.............................................................................................................................88
4.14. Điều ch nh chiều cao lớp đất lấp bằng cách xoay bánh xe lấp nén đất
một góc.............................................................................................................................89
4.15. S đ xác định góc nghiêng của máng d n hom................................................ 90
4.16. Quan h giữa góc nghiêng của máng vƠ góc nghiêng hom sắn.... 92
4.17. Điều ch nh góc nghiêng hom sắn sau khi tr ng bằng cách thay đ i
vị trí t ng đối của bánh lấp đất x0....................................................................... 94
4.18. S đ quá trình tr ng hom sắn ................................................................................... 95
4.19. Đ thị quan h giữa góc nghiêng hom sắn vƠ kho ng điều ch nh D’C’96
4.20. S đ phơn tích quá trình lấp nén đất vƠo hom sắn..................................... 98
4.21. S đ xác định ứng suất nén trong đất.................................................................. 99
4.22. S đ xác định ứng suất trong đất d ới tác động của bánh xe................101
4.23. S đ xác định vị trí lắp đặt bánh xe lấp nén đất..........................................103
4.24. Đ thị xác định vị trí lắp bánh xe lấp nén đất dạng trụ ymin...............104
4.25. θh n lực pháp tuyến của đất tác dụng lên bánh xe lấp đất....................105
4.26. Xác định vị trí lắp đặt bánh xe lấp đất hình côn trên cs sử dụng
bánh xe trụ t ng đ ng..............................................................................................107
4.27. Đ thị xác định vị trí lắp bánh xe lấp nén đất dạng côn ymin ..............108
4.28. nh h ng của góc côn bánh xe đến kho ng cách tối thiểu lắp
đặt bánh xe ymin..........................................................................................................108
4.29. S đ xác định đ ng kính của bánh xe lấp nén đất ..................................109
4.30. S đ nguyên lý lƠm vi c của đĩa cắt....................................................................112
xiii

4.31. Xác định góc tiến ń của đĩa ch m cầu................................................................114
4.32. εáy tr ng sắn TR-2-1.2A............................................................................................116
4.33. nh h ng v n tốc đến góc nghiêng của hom sắn........................................118
4.34. nh h ng của góc nghiêng máng d n hom đến góc nghiêng của
hom sắn sau khi tr ng.................................................................................................119
4.35. nh h ng của góc tiến bánh xe lấp nén đất đến góc nghiêng của
hom sắn sau khi tr ng.................................................................................................120
4.36. Đ thị không gian của góc nghiêng hom sắn sau khi tr ng phụ thuộc
vƠo góc nghiêng của máng cấp hom vƠ v n tốc máy ..............................128
4.37. Đ thị xác định góc nghiêng hom sắn sau khi tr ng phụ thuộc vƠo
góc nghiêng của máng cấp hom vƠ v n tốc máy.........................................128
4.38. Đ thị không gian của góc nghiêng hom sắn sau khi tr ng phụ thuộc
vƠo v n tốc V vƠ góc tiến của bánh xe lấp đất........................................129
4.39. Đ thị xác định góc nghiêng hom sắn V theo v n tốc máy V vƠ góc
tiến của bánh xe lấp nén đất...................................................................................129
xiv

TRệCHăY UăLU NăỄN
Tênătácăgi : ζguy n ζgọc Bình
TênăLu năán: ζghiên cứu một số bộ ph n lƠm vi c chính trong máy liên hợp
cắt vƠ tr ng hom sắn.
ChuyênăngƠnh: Kỹ thu t C khí Mƣăs : 62.52.01.03
Tênăc ăs ăđƠoăt o: Học vi n ζông nghi p Vi t ζam
M căđíchănghiênăc u
Xơy dựng đ ợc mô hình nghiên cứu lý thuyết vƠ thực nghi m, xác
định các thông số c b n của máy liên hợp cắt vƠ tr ng hom sắn nghiêng, lƠm
c s cho vi c thiết kế, chế tạo máy liên hợp cắt vƠ tr ng hom sắn.
Ph ngăphápănghiênăc u
Trong lu n án đƣ áp dụng những ph ng pháp nghiên cứu chính sau
đơy:
- θh ng pháp xơy dựng mô hình hình học một số bộ ph n chính trong liên
hợp máy, từ đó thiết l p các công thức tính toán các bộ ph n chính của máy.
- Dựa vƠo lý thuyết tính toán máy nông nghi p: Tính toán, xác định
một số thông số các bộ ph n chính của máy.
- θh ng pháp xác định ứng suất ép lên hom sắn; xác định giá trị lực
cắt hom sắn: chúng tôi bố trí mô hình thí nghi m vƠ dựa vƠo công thức toán
để xác định.
- θh ng pháp nghiên cứu thực nghi m đ n vƠ đa yếu tố kh o nghi m
đánh giá m u máy đƣ nghiên cứu chế tạo.
K tăqu ăchínhăvƠăk tălu n
- Xơy dựng đ ợc mô hình lý thuyết tính toán các thông số c b n của bộ
ph n cắt vƠ cung cấp hom sắn: bán kính vòng tròn cs R0, bán kính đ nh dao
Rd, kho ng cách giữa hai trục của hai trống lắp dao D, t số truyền từ bánh xe
máy tr ng đến trống lắp dao, các thông số của bánh xe máy tr ng. Bộ ph n
cắt lƠm vi c theo nguyên lý cắt tấm kê di động, bố trí đối xứng nên quá trình
cắt rất n định, đ m b o an toƠn cho hom sắn vƠ mầm không bị d p.
- Xơy dựng đ ợc mô hình lý thuyết tính toán xác định các thông số c b n
của bộ phơn tr ng hom sắn nghiêng:
+ Xác định vị trí lắp bánh xe lấp nén đất so với gốc hom sắn x01 vƠ so với
xv

đáy luống z01;
+ Xác định góc nghiêng của máng d n hom theo góc nghiêng hom sắn
 cho tr ớc, th a mƣn theo yêu cầu nông học;
+ Đề xuất ph ng pháp điều ch nh góc nghiêng hom sắn sau khi tr ng, áp
suất nén vƠ độ dầy lớp đất lấp nhằm th a mƣn các yêu cầu nông học đối với
các vùng canh tác khác nhau.
+ Tính toán đ ợc các thông số c b n của đĩa rạch hƠng vƠ đĩa ch m cầu
vun luống.
- Đề xuất ph ng pháp vƠ thiết bị nghiên cứu thực nghi m xác định áp
suất nén tới hạn của lớp đất lƠm d p mầm hom, từ đó đƣ xơy dựng ph ng
pháp đ thị xác định kho ng cách tối thiểu từ mép bánh xe lấp nén đất đến
hom sắn đ m b o mầm hom không bị d p.
- Đề xuất đ ợc ph ng pháp thí nghi m lực cắt đứt thơn cơy sắn, từ đó
lƠm c s tính di n tích m u bám bánh xe máy tr ng.
- Bằng ph ng pháp nghiên cứu thực nghi m đ n vƠ đa yếu tố đƣ xơy dựng
đ ợc ph ng trình h i quy mô t sự phụ thuộc của góc nghiêng hom sắn vƠo
các yếu tố gơy nh h ng: v n tốc liên hợp máy V, góc nghiêng của máng d n
hom vƠ góc tiến của bánh xe lấp nén đất . εô hình có thể sử dụng để ph
ng đoán kh năng lƠm vi c của liên hợp máy.
- Đề xuất ph ng pháp đ thị xác định góc nghiêng hom sắn F (V , , ) .
θh ng pháp sử dụng đ n gi n, trực quan, d thực hi n có thể giúp cho ng i sử
dụng d điều ch nh máy trong điều ki n s n xuất
- Các mô hình lý thuyết vƠ kết qu tính toán đƣ đ ợc v n dụng vƠo chế
tạo một số bộ ph n chính trong máy liên hợp căt tr ng hom sắn TR-2-1.2A
thuộc dự án KC 03 DA.15/11-15. Đƣ tiến hƠnh kh o nghi m trên m u máy
trong điều ki n s n xuất. Chất l ợng lƠm vi c của máy đƣ đáp ứng tốt các ch
tiêu nông học, máy lƠm vi c n định.
xvi

DISSERTATION ABSTRACT
Author name: NGUYEN NGOC BINH
Dissertation name: Study of some key working components in conjugate
cassava cutting and planting machine
Major: Mechanical Engineering
Code: 62.52.01.03
Training institution: Vietnam National University of Agriculture
Study purpose
To develop a model of theoretical and experimental studies, to identify
basic parameters of the declining conjugate cassava cutting and planting machine
in order to create a basis for the design and manufacturing of the conjugate
cassava cutting and planting machine.
Study methods
In the dissertation, the key following study methods have been applied:
- Method of setting up the geometric models of some key component in
conjugate machine, thereby establishing the formulas to calculate the machine’s
main components. Basing on agricultural machine calculating theory: Calculate,
identify some parameters of key machine components.
- Method of identifying pressure on cassava cuttings; identifying cassava
cutting force: we arranged laboratory models and based on mathematic formulas
to identify.
- Method of single and multifactorial experimental study to test the
researched and manufactured machine.
Main findings and conclusions
- Having set up theoretical formulas to calculate key parameters of cassava
cutting and providing components: Base circle radius R0, knife top radius
Rd; distance between the two axles of knife drum D; transmission ratio from the
planting machine’s wheels to the knife drum; parameters of the planting machine
wheels. The cutting component works on the principle of mobile plates which are
xvii

designed to be symmetric to ensure stable cuttings and avoid damaged cassava
cuttings and knots.
- Having set up theoretical formulas to calculate key parameters of
declining cassava cuttings planting component:
+ Identifying the position of soil filling up and pressing wheel from the
cassava cuttings bottom x01 and from from the drain bottom z01;
+ Identifying the declination of the cuttings leading gutter basing on the
provided casava cuttings declination, sastisfying the agricultural requirements;
+ Proposing way to adjust the planted cassava cuttings declination; soil
pressing pressure and filling soil layer thickness sastisfying the agricultural
requirements for different farming areas.
+ Calculating key parameters of drain dividing disc and bed filling-up
disc.
- Prososing experimentary study method and spare part to identify critical
pressure of the soil to damage the knots, thus setting up graphical method to
identify minimum distance from the soil filling up and pressing wheel to the
casava cuttings to avoid damaged knots.
- With single and multifactorial experimental study, setting up regression
equation describing the dependence of casava cuttings declination on
influencing factors: machine conjugate velocity V, declination of cuttings leading
gutter and declination of soil filling up and pressing wheel . The model can
be used to anticipate the operation capacity of the conjugate machine.
- Proposing graphical method to evaluate the declination of cassava
cutting F (V , , ) . The method used is simple, visual and easy to
conduct,
which helps users to adjust the machine easily during production.
- Theoretical formulas and calculating results have been applied in
manufacturing a number of key components of the conjugate cassava cutting and
planting machine TR-2-1.2A in the project KC 03 DA.15/11-15. The machine
model has been tested in production. The machine operation was stable and
meets the agricultural requirements.

xviii

PH Nă1.ăM ăĐ U
1.1.ăTệNHăC PăTHI TăC AăĐ ăTẨI
Cơy sắn có ngu n gốc vùng nhi t đới của Chơu εỹ δa Tinh vƠ đ ợc tr
ng cách đơy kho ng 5000 năm. Kho ng giữa thế kỷ XVIII cơy sắn đ ợc du nh
p vƠo Vi t ζam, t n tại vƠ phát triển cho đến ngƠy nay. Hi n nay sắn lƠ cơy
công nghi p vƠ lƠ thức ăn cho gia súc, đ ợc đánh giá quan trọng sau lúa vƠ
ngô. Sắn còn lƠ s n phẩm đầu vƠo cực kỳ quan trọng của một số ngƠnh chế
biến l ng thực, thực phẩm: mỳ ăn liền, bánh kẹoầ(HoƠng Kim vƠ θhạm Văn
Biên, 1996; ζguy n Thế Đặng vƠ Đinh ζgọc δan, 1997).
ζăm 2014, di n tích tr ng sắn toƠn quốc đạt 551,3 ngƠn ha, năng suất
củ t i bình quơn 18,55 tấn/ha, s n l ợng 10,2 tri u tấn. So với năm 2000, s n
l ợng sắn Vi t ζam đƣ tăng h n 3,93 lần, năng suất sắn đƣ tăng lên gấp hai
lần. Tuy nhiên năng suất sắn của Vi t ζam còn thấp h n so với một số n ớc
Đông ζam Á nh δƠo (25,17 tấn/ha), Indonesia (22,86 tấn/ha), Thái δan
(21,82 tấn/ha). Xuất khẩu sắn Vi t ζam bắt đầu kh i sắc từ năm 2008, tốc độ
tăng kim ngạch xuất khẩu các mặt hƠng sắn của Vi t ζam trong giai đoạn
2008-2011 đạt 28%/năm. ζăm 2012, xuất khẩu sắn của Vi t ζam đạt 1,35 tỷ
USD, tăng 57,1% về l ợng vƠ 46,6% về giá trị so với năm 2011; dự báo trong
năm 2015 xuất khẩu đạt 2 tỷ USD (Công ty C phần θhơn tích vƠ Dự báo thị
tr ng Vi t ζam, 2015).
Tính đến 2014, c n ớc có 7 nhƠ máy s n xuất nhiêu li u sinh học sử dụng
nguyên li u lƠ sắn lát khô đi vƠo hoạt động, gần 100 nhƠ máy chế biến tinh bột
sắn vƠ hƠng ngƠn c s chế biến thủ công, v.v...Trong khi đó nguyên li u sắn để
cung cấp cho các nhƠ máy nói trên chủ yếu s n xuất bằng lao động thủ công,
năng suất lao động thấp, vi c cung cấp củ sắn cho nhƠ máy chế biến không theo
kế hoạch d n đến hi n t ợng tranh mua, tranh bán. ζhiều nhƠ máy không đủ
nguyên li u sắn để hoạt động d n đến lƣng phí công xuất của nhƠ máy vƠ công
nhơn của nhƠ máy ph i ngh vi c (Bộ ζông nghi p vƠ θhát triển nông thôn, 2013;
Công ty C phần θhơn tích vƠ Dự báo thị tr ng Vi t ζam, 2015).
Để s n xuất nguyên li u sắn cần thực hi n bốn khơu công vi c chính lƠ: δƠm
đất, tr ng, chăm sóc vƠ thu hoạch. Khơu tr ng bao g m vun luống, cắt hom, tr ng
vƠ b phơn thực hi n đ ng th i lƠ khơu tốn nhiều công sức, lại cần ph i
1

thực hi n khẩn tr ng khi th i vụ cho phép. ζếu tr ng hom sắn xuống khi đất khô
quá tỷ l hom n y mầm ít, cơy còi cọc, nếu đất ẩm quá khi tr ng lƠm bết đất, tốn
công vƠ năng xuất củ thấp, vì v y cần tr ng sắn kịp th i vụ để đ m b o năng suất
cơy sắn (ζguy n Thế Đặng vƠ Đinh ζgọc δan, 1997). Theo các nhƠ nông học thì
tr ng hom sắn không đúng kỹ thu t có thêt lƠm gi m năng xuất củ tới 30% (Vũ
Công H u vƠ Trịnh Th ng εại, 1990). Do đó c giới hóa khơu tr ng sắn đang lƠ
nhu cầu cấp thiết hi n nay (Bộ ζông nghi p vƠ θhát triển nông thôn, 2006). ζăm
2013, dự án s n xuất thử nghi m cấp ζhƠ n ớc mƣ số KC 03 DA.15/11-15 do tiến
sĩ HƠ Đức Thái lƠm chủ nhi m đƣ đ a ra h thống máy canh tác, thu hoạch sắn
trong đó có m u máy liên hợp cắt tr ng hom sắn TR-2-1.2, máy có thể cắt vƠ tr
ng hom sắn đ ng th i. Máy có nhiều u điểm: khá gọn nhẹ, qua nghiên cứu kh o
nghi m trên di n tích lớn cho thấy kh năng lƠm vi c tốt, cơy sắn sinh tr ng phát
triển tốt, đặc bi t máy có thể tr ng hom sắn nghiêng lƠ
ph ng pháp tr ng tiên tiến hi n nay. Tuy nhiên để máy có thể lƠm vi c vƠ
ứng dụng hi u qu cao trong s n xuất thì cần đ ợc nghiên cứu đầy đủ về lý
thuyết vƠ thực nghi m. Đ ợc sự đ ng ý vƠ h ớng d n trực tiếp của TS. HƠ
Đức Thái chủ nhi m dự án, d ới sự h ớng d n của cố GS.TS.ζGζD Đặng Thế
Huy, θGS.TS ζông Văn Vìn, chúng tôi đƣ thực hi n đề tƠi: "Nghiên c u một
số bộ phận làm việc chính trong máy liên hợp cắt và trồng hom sắn". εáy liên
hợp cắt vƠ tr ng hom sắn đ ợc nghiên cứu hoƠn thi n phù hợp với điều ki n
đất đai, chế tạo đ ợc tại Vi t ζam vƠ thực hi n đ ợc tr ng hom sắn nghiêng,
đáp ứng đ ợc yêu cầu kỹ thu t canh tác sắn tiên tiến.
1.2.ăM CăTIểUăC AăĐ ăTẨI
Xơy dựng đ ợc mô hình nghiên cứu lý thuyết vƠ thực nghi m, xác
định các thông số c b n của một số bộ ph n lƠm vi c chính trong máy liên
hợp cắt vƠ tr ng hom sắn nghiêng, lƠm c s cho vi c thiết kế, chế tạo máy liên
hợp cắt vƠ tr ng hom sắn.
1.3.ăPH MăVIăNGHIểNăC U
ζghiên cứu cấu trúc một số bộ ph n lƠm vi c chính lƠm c s cho thiết
kế, chế tạo máy liên hợp cắt vƠ tr ng hom sắn.
1.4.ăNH NGăĐịNGăGịPăM IăC AăĐ ăTẨI
- Đƣ thiết l p đ ợc mô hình vƠ công thức tính toán các thông số c b n
2

của: bộ ph n cắt; bộ ph n tr ng trên máy liên hợp cắt vƠ tr ng hom sắn nghiêng.
- Đƣ đề xuất ph ng pháp vƠ thiết bị nghiên cứu thực nghi m xác định áp
suất nén tới hạn của lớp đất lƠm d p mầm hom, từ đó đƣ xơy dựng ph ng pháp
đ thị xác định kho ng cách tối thiểu từ mép bánh xe lấp nén đất đến hom sắn
đ m b o mầm hom không bị d p.
- Đề xuất đ ợc ph ng pháp thí nghi m lực cắt đứt thơn cơy sắn, từ đó
lƠm c s tính di n tích m u bám bánh xe máy tr ng.
- Đƣ xác định đ ợc các yếu tố chính nh h ng tới góc nghiêng hom sắn
sau khi tr ng, phục vụ tính toán thiết kế, chế tạo.
- Đƣ thiết l p vƠ xơy dựng đ ợc ph ng pháp điều ch nh góc nghiêng
hom sắn sau khi tr ng vƠ điều ch nh độ nén chặt của đất lên hom sắn.
- Kết qu tính toán đƣ áp dụng chế tạo một số bộ ph n lƠm vi c trong
máy liên hợp cắt tr ng hom sắn. εáy đ ợc áp dụng vƠo thực ti n s n suất đ m b o
chất l ợng tr ng vƠ đạt hi u qu kinh tế cao, b ớc đầu đ ợc s n xuất chấp nh n.
1.5.ăụăNGHƾAăKHOAăH CăVẨăTH CăTI NăC AăĐ ăTẨI
- Ý nghĩa khoa học: Đƣ xơy dựng mô hình vƠ thiết l p công thức tính toán
một số bộ ph n chính phục vụ thiết kế, chế tạo máy liên hợp cắt vƠ tr ng hom sắn.
Kết qu nghiên cứu lƠ tƠi li u tham kh o cho các công trình nghiên cứu tiếp
theo vƠ phục vụ đƠo tạo sau đai học chuyên ngƠnh c khí nông nghi p.
- Ý nghĩa thực ti n: Kết qu nghiên cứu tính toán đ ợc áp dụng vƠo chế
tạo một số bộ ph n trong máy liên hợp cắt tr ng hom sắn TR-2-1.2A. ε u máy
đ ợc đ a ra s n xuất góp phần gi m chi phí s n xuất sắn, máy đ ợc chế tạo
trong n ớc giúp hạ giá thƠnh s n xuất, hạn chế nh p khẩu.
3

PH Nă2.ăT NGăQUANăTẨIăLI U
2.1.ă TỊNHă HỊNHă S Nă XU T,ă TIểUă TH ă S Nă TRểNă TH ă GI Iă VẨă
VI TăNAM
2.1.1.ăS năxu tăvƠătiêuăth ăs nătrênăth ăgi i
Hi n nay, sắn đ ợc tr ng tại trên d ới 100 quốc gia trên toƠn thế giới
với các quy mô canh tác rất khác nhau. S n l ợng sắn toƠn thế giới trong
nhiều năm tr lại đơy duy trì t ng đối n định mức s n l ợng 230 tri u tấn.
Hìnhă2.1.ăăB năđ ădi nătích,ăs nălngăcácăn cătr ngăs nătrênăth ăgi i
(ζgu n: http://orientbiofuels.com.vn/index.php/vi/cay-san/tong-quan-ve-cay-san)
ζăm 2011, t ng s n l ợng sắn thế giới đạt 250,2 tri u tấn củ t i, tăng 6% so
với năm tr ớc. Sự gia tăng s n l ợng mạnh m nƠy b i ngƠnh chế biến công nghi
p nhiên li u sinh học ethanol sử dụng sắn lƠm nguyên li u đầu vƠo tại các quốc
gia Đông ζam Á cùng với nhu cầu l ng thực tăng tại chơu θhi (Thủ t ớng Chính
phủ, 2007). Trong đó, ζigeria lƠ quốc gia s n xuất sắn hƠng đầu thế giới với s n
l ợng kho ng 37 tri u tấn; giai đoạn 2006-2008 liên tục đạt trên d ới 45 tri u tấn.
ζăm 2011 s n l ợng sắn của ζigeria cũng đƣ h i phục lên xấp x 40
tri u tấn, tăng 4% so với năm tr ớc. Quốc gia có s n l ợng sắn lớn thứ hai thế
giới lƠ Braxil với s n l ợng th ng niên trong giai đoạn 2009-2010 vƠo kho ng
24 tri u tấn sắn củ t i, gi m kho ng 8% so với giai đoạn 2 năm tr ớc đó. ζăm
2011, s n l ợng sắn của quốc gia nƠy cũng đƣ h i phục tr lại lên mức trên 26
4

tri u tấn, tăng 8% so với năm 2010. Indonesia, Cộng hòa Công gô vƠ Thái δan
lƠ ba quốc gia có s n l ợng sắn lớn tiếp theo trên thế giới, với s n l ợng hƠng
năm trong giai đoạn 2009-2011 vƠo kho ng 22 tri u tấn củ. Các n ớc còn lại
trong nhóm 10 quốc gia có s n l ợng sắn hƠng đầu thế giới bao g m Angola,
Ghana, Vi t ζam, n Độ, εozambic. Trong các quốc gia s n xuất sắn thì 10 quốc
gia s n xuất sắn hƠng đầu chiếm 75% t ng s n l ợng sắn toƠn thế giới. Tại Thái
δan, Vi t ζam vƠ Indonesia, sắn tr thƠnh một loại cơy công nghi p hƠng năm
quan trọng vƠ đ ợc thu mua để chế biến thƠnh các s n phẩm xuất khẩu. εức
tiêu thụ sắn bình quơn trên thế giới kho ng 18kg/ng i/năm, dự báo năm 2020 s n
l ợng sắn toƠn cầu ớc đạt 275,10 tri u tấn (Cao Văn Hùng, 2001; Công ty C
phần θhơn tích vƠ Dự báo thị tr ng Vi t ζam, 2015).
Di n tích, s n l ợng sắn năm 2011 của 5 n ớc tr ng sắn lớn thể hi n trên
đ thị 2.1.
Đ th 2.1. Di nătíchăvƠăs năl ng s nănĕmă2011ăt i m t s qu c gia
(ζgu n: http://iasvn.org/chuyen-muc/San-xuat-San-tren-the-gioi-&-Viet-Nam-4373.html)
Khối l ợng s n phẩm sắn toƠn cầu sử dụng lƠm l ng thực, thực phẩm dự báo
đến năm 2020 nhu cầu lƠ 176,3 tri u tấn vƠ thức ăn gia súc 53,4 tri u tấn. Tốc
độ tăng hƠng năm của nhu cầu sử dụng s n phẩm sắn lƠm l ng thực, thực
phẩm vƠ thức ăn gia súc đạt t ng ứng lƠ 1,98% vƠ 0,95% (Công ty C phần
θhơn tích vƠ Dự báo thị tr ng Vi t ζam, 2015).
2.1.2.ăS năxu tăvƠătiêuăth ăs năt iăVi tăNam
Vi t ζam, sắn lƠ cơy l ng thực quan trọng đứng hƠng thứ ba sau lúa
vƠ ngô. Cơy sắn hi n nay đƣ chuyển đ i vai trò từ cơy l ng, thực thực phẩm
5

thƠnh cơy công nghi p hƠng hóa có lợi thế cạnh tranh cao. S n xuất sắn lƠ
ngu n thu nh p quan trọng của các hộ nông dơn do sắn d tr ng, ít kén đất, ít
vốn đầu t , phù hợp sinh thái vƠ điều ki n kinh tế nông hộ (Công ty C phần
θhơn tích vƠ Dự báo thị tr ng Vi t ζam, 2015).
Giai đoạn từ năm 2001-2011, tốc độ tăng tr ng di n tích bình quơn hƠng
năm lƠ 6% vƠ tốc độ tăng tr ng s n l ợng bình quơn hƠng năm đạt 10%. ζăng
suất sắn của Vi t ζam hi n nay đứng kho ng thứ 10 trong số các quốc gia có
năng suất cao. Tuy nhiên, năng suất trung bình 17,6 tấn/ha ch t ng đ ng 50%
so với năng suất sắn tại n Độ, thấp h n năng suất sắn tại Campuchia kho ng
18%, thấp h n Indonesia 15% vƠ thấp h n Thái δan lƠ 9%. ζh v y, nếu nh di n
tích sắn của Vi t ζam khó có kh năng gia tăng trong những năm tới do sự cạnh
tranh của các loại cơy khác cũng nh do quy hoạch sử dụng đất thì chúng ta v n
còn triển vọng tăng tr ng s n l ợng nh gia tăng năng suất nếu đ ợc đầu t về công
tác chọn tạo giống vƠ kỹ thu t canh tác sắn bền vững theo h ớng c giới hóa
(Công ty C phần θhơn tích vƠ Dự báo thị tr ng Vi t ζam, 2015).
Di n tích, s n l ợng sắn của Vi t ζam từ năm 2001 -2011 thể hi n trên đ
thị 2.2.
Đ th 2.2. Di n bi n di nătíchăvƠăs năl ng s n t i Vi tăNamăgiaiăđo n 2001-2011
(ζgu n: http://iasvn.org/chuyen-muc/San-xuat-San-tren-the-gioi-&-Viet-Nam-4373.html)
2.2.ăNGU NăG CăCỂYăS N,ăGIỄăTR ăDINHăD NGăVẨăKINHăT ăS Nă
PH Mă S N,ă Đ Că ĐI Mă C ă Lụă TệNHă THỂNă CỂYă S N,ă K ă THU Tă
TR NGăS N
2.2.1.ăNgu năg căcơyăs n
Theo các nhƠ khoa học cơy sắn có ngu n gốc phát triển từ ζam εỹ, thuộc
6

khu vực sông Amazôn. Trung tơm phát triển của sắn lƠ vùng Đông Bắc
Braxin. Sắn đ ợc con ng i tr ng cách đơy kho ng 5000 năm. Trung tơm phơn
hóa phụ của cơy sắn lƠ εêxicô, Goatêmala vƠ Hondurat.
Cơy sắn đ ợc ng i B ĐƠo ζha đ a vƠo Chơu θhi lần đầu tiên Côngô
vƠo thế kỷ XVI. Sau đó cơy sắn đ ợc di thực sang các đ o n Độ D ng. Từ n
Độ, sắn đ ợc đ a sang Trung Quốc, εyanma, Inđônêsia, Thái δan, Vi t ζam
vƠo cuối thế kỷ XVIII đầu thế kỷ XIX. Đến nay vùng chơu Á lƠ n i phát
triển mạnh về tr ng sắn (HoƠng Kim vƠ θhạm Văn Biên, 1996; ζguy n Thế
Đặng vƠ Đinh ζgọc δan, 2000).
2.2.2.ăGiáătr ădinhădngăvƠăgiáătr ăkinhăt ăc aăcơyăs n
ThƠnh phần dinh d ỡng: Củ sắn t i có tỷ l chất khô 38 - 40%, tinh bột
16 - 32%, giƠu vitamin C, calcium, vitamin B vƠ các chất khoáng, nghèo
chất béo, muối khoáng, vitamin vƠ nghèo đạm. Trong củ sắn, hƠm l ợng
các acidamin không đ ợc cơn đối, thừa arginin nh ng lại thiếu các acidamin
chứa l u huỳnh.
Sắn lƠ cơy tr ng có nhiều công dụng trong chế biến công nghi p, thức
ăn gia súc vƠ l ng thực, thực phẩm. Củ sắn dùng chế biến tinh bột, sắn lát,
sắn s chế tạo thƠnh hƠng loạt các s n phẩm công nghi p nh bột ngọt, r ợu c
n, mỳ ăn liềnầHi n nay các s n phẩm sắn ngƠy cƠng thông dụng trong buôn
bán trao đ i th ng mại quốc tế (HoƠng Kim vƠ θhạm Văn Biên, 1996; ζguy n
Thế Đặng vƠ Đinh ζgọc δan, 2000).
2.2.3.ăĐ căđi măc ălỦătínhăthơnăcơyăs n
2.2.3.1. Đặc điểm cơ lý tính thân cây sắn
εặt cắt thơn cơy sắn đ ợc thể hi n nh hình 2.2.
Hìnhă2.2.ăM tăc tăthơnăcơyăs n
(ζgu n: Báo cáo đề tƠi trọng điểm cấp ζhƠ n ớc εƣ số KC 07.07/ 06 ậ 10 - HƠ Đức Thái, 2010)
7

δớp v ngoƠi lƠ một lớp biểu bì m ng, có mƠu sắc khác nhau.
Tầng nhu mô v g m những tế bƠo khá lớn. Đó lƠ mô mềm của v thơn
cơy sắn.
Tầng libe g m các tế bƠo nh vƠ m ng.
Tầng sinh gỗ
δõi rỗng phần giữa thơn.
- Thơn: Thuộc loại cơy gỗ cao từ 2 đến 3m, giữa thơn có lõi trắng vƠ
xốp nên rất yếu.
- R : εọc từ mắt vƠ mô sẹo của hom, lúc đầu mọc ngang sau đó cắm
sơu xuống đất. Theo th i gian chúng phình to ra vƠ tích luỹ bột thƠnh củ.
- Củ: Sắn hai đầu nhọn, chiều dƠi biến động từ 25-200cm, trung bình
kho ng 40-50cm. Đ ng kính củ thay đ i từ 2-25cm, trung bình 5-7cm. ζhìn
chung, kích th ớc cũng nh trọng l ợng củ thay đ i theo giống, điều ki n canh
tác vƠ độ mƠu của đất (HoƠng Kim vƠ θhạm Văn Biên, 1996; ζguy n Thế
Đặng vƠ Đinh ζgọc δan, 1997).
2.2.3.2. Đường kính thân c a một số giống sắn phổ biến hiện nay
ζhững giống sắn ph biến Vi t ζam lƠ: Kε94; Kε140; Kε98-5; KM95-3;
KM98-1; KM 98-7; KM111-1; CM 101; SM937-26; Kε419. (HoƠng Kim vƠ
cộng sự, 2006; HoƠng Kim, K.Z. Kawano, vƠ cộng sự, 2001; Trần Công
Khanh vƠ cộng sự, 2005; Trần Công Khanh vƠ cộng sự, 2006)
Giống sắn để tr ng trên di n rộng hoặc s n xuất đại trƠ ph i lấy từ những
ruộng s n xuất tốt hoặc các ruộng nhơn giống riêng (nếu có), tu i của cơy sắn trong
các ruộng nƠy đạt từ 8 tháng tr lên. Cơy sắn dùng lƠm giống ph i kh e mạnh,
không bị nhi m sơu- b nh, nhặt mắt, không buông lóng, khi chuẩn bị hom giống
nên loại b những cơy giống bị khô (không có nhựa mủ) vƠ bị trầy, x ớc trong quá
trình v n chuyển. Hom giống tốt lƠ rất quan trọng để giúp sắn n y mầm đều, sinh
tr ng khoẻ vƠ cho năng suất cao. δúc thu hoạch cần chọn những cơy
sắn đúng giống, t i, không xơy xát, không sơu b nh, nhặt mắt, đặc lõi, đ ng
kính thơn cơy hợp lý để lƠm giống cho vụ sau. Cơy giống đ ợc b o qu n tốt để
đ m b o chất l ợng hom vƠ tỷ l nƠy mầm cao. Thông th ng đoạn sắn đ ợc
chọn lƠm giống đ ợc chặt b đoạn gốc từ 20-30cm, loại b phần ngọn còn non,
lấy phần thơn giữa bánh tẻ. Đ ng kính cơy sắn đ ợc đo tại vị trí phần gốc sắn.
8

Đ ng kính thơn cơy sắn đ ợc thống kê nh b ng 2.1
B ng 2.1.ăĐ ngăkínhăthơnăm t s gi ng s n ph bi n hi n nay
TT Tên giống sắn Đ ng kính thơn (mm)
1 KM94 20-32
2 KM140 19-29
3 KM98-5 19-28
4 KM95-3 20-36
5 KM98-1 19-29
6 KM98-7 16-33
7 KM111-1 16-33
8 CM101 15-35
9 SM937-26 18-33
10 KM419 18-32
Trung bình 18-32
(Trần Công Khanh, HoƠng Kim vƠ cộng sự, 2006; Trần Công Khanh, HoƠng
Kim, Võ Văn Tuấn, ζguy n Hữu Hỷ, θhạm Văn Biên, ĐƠo Huy Chiên vƠ R.H.
Howeler, 2005).
2.2.3.3. ảình dạng, kích thước cây sắn giống
- Các giống khác nhau có đ ng kính cơy vƠ chiều dƠi cơy khác nhau.
- Tùy theo từng vùng, đất tốt xấu, chiều dƠi, đ ng kính cơy cũng khác
nhau.
- Trên cùng cơy sắn giống đoạn gốc vƠ ngọn có đ ng kính vƠ m t
độ mắt
khác nhau.
- Trên cùng cơy sắn giống, điều ki n sinh tr ng gặp m a, bƣo cơy có độ
cong thẳng khác nhau (ζguy n Thế Đặng vƠ Đinh ζgọc δan, 2000; HoƠng
Kim vƠ cộng sự, 2006).
2.2.4. Yêuăc uăk ăthu tătr ng s n
2.2.4.1. Chuẩn bị đất
Trong s n xuất, cơy sắn đ ợc tr ng trên nhiều loại đất khác nhau nh : đất
rừng mới đ ợc khai thác, đất luơn - xen canh với các loại cơy công nghi p, cơy
thực phẩm (cơy họ đ u, lúa n ớc) vƠ đất hoang hóa. Do nhu cầu để hình thƠnh
vƠ phát triển r củ, cơy sắn cần đất t i xốp thông thoáng vƠ không bị ng p úng.
Vì v y, đất tr ng sắn nhất thiết ph i đ ợc chuẩn bị kỹ tr ớc khi

9

tr ng, các công vi c bao g m: thu dọn r cơy vƠ tƠn d thực v t, cƠy - bừa (1-
2 lần) vƠ san lấp mặt bằng (Askohan P.K. and K. Sudhakara, 1985; Benardo
E.N. and N.M. Esquerra, 1981; ζguy n Thế Đặng vƠ Đinh ζgọc δan, 1997).
2.2.4.2. Chuẩn bị giống
- Giống sắn để tr ng trên di n rộng hoặc s n xuất đại trƠ lấy từ những
ruộng s n xuất tốt hoặc các ruộng nhơn giống riêng (nếu có), tu i của cơy sắn
trong các ruộng nƠy đạt từ 8 tháng tr lên. Cơy sắn dùng lƠm giống ph i kh e
mạnh, không bị nhi m sơu b nh, nhặt mắt (không buông lóng), khi chuẩn bị hom
giống nên loại b những cơy giống bị khô (không có nhựa mủ) vƠ bị trầy, x
ớc trong quá trình v n chuyển.
- Th i gian b o qu n cơy giống không quá 60 ngƠy (tính từ khi thu
hoạch), sau khi thu hoạch v n chuyển vƠ b o qu n ngay tại những n i khô ráo
vƠ có bóng mát.
- Hom sắn để tr ng lấy từ đoạn giữa thơn cơy sắn, chiều dƠi của hom sắn
tr ng s n xuất lƠ 15- 25cm, đạt tối thiểu lƠ 6 - 8 đốt, không nên chặt hom quá
ngắn hoặc quá dƠi, những hom sắn mầm ngủ thể hi n không rõ ph i đ ợc loại b
(Howeler R.H. and Thai Phien, 1999; ζguy n Thế Đặng vƠ Đinh ζgọc δan, 1997;
HoƠng Kim vƠ cộng sự, 2006).
2.2.4.3. Thời vụ trồng
Th i vụ tr ng sắn th ng đ ợc bắt đầu vƠo th i gian cuối mùa khô đầu
mùa m a, trong phạm vi từ tháng 2 đến tháng 5 hƠng năm.
ζên tranh thủ tr ng sớm khi đất đủ ẩm độ, không nên tr ng vƠo các th i
điểm có m a nhiều hoặc khô hạn lƠm gi m kh năng mọc mầm của hom sắn (do ẩm
độ đất cao hoặc thấp, nhi t độ thấp d n đến hom sắn n y mầm kém, r sắn hô hấp
kém, các tác nhơn nấm - b nh vƠ côn trùng d tấn công vƠ gơy hại cho hom sắn)
(CTCRI, 1985; HoƠng Kim vƠ cộng sự, 2006).
2.2.4.4. Phương pháp trồng
Hom sắn có thể tr ng nằm, tr ng nghiêng, tr ng đứng, nhiều tƠi li u vƠ
thực tế khuyến cáo nên tr ng hom sắn nghiêng có góc 30 ậ 600. Tr ng hom
sắn nghiêng kh năng chống hạn, úng s tốt h n, số mầm trên hom n y ít do v y
mầm kh e, đỡ tốn công t a mầm, t n th ng hom sau nƠy (HoƠng Kim vƠ
cộng sự, 2006; Trần ζgọc ζgoạn vƠ R.H. Howeler, 2003).
10

Tr ng sắn có lên luống để cơy sắn có nhiều đất phát triển, tạo rƣnh thoát
n ớc tránh úng vƠ ti n cho vi c ng i vƠo chăm sóc; dặm t a mầm cơy không
d m lên luống sắn lƠm dí đất (HoƠng Kim vƠ cộng sự, 2006).
2.2.4.5. Kho ng cách và mật độ trồng
Tùy theo đất tốt hay xấu m t độ tr ng trong kho ng 10.000 - 14.000
cơy/ha. Để c giới hóa tr ng, chăm sóc, thu hoạch bằng máy khuyến cáo tr ng
có vun luống, kho ng cách luống sắn 1,2 m, kho ng cách giữa 2 cơy trên
luống từ 0,6 - 0,8 m, t ng ứng với m t độ tr ng từ 10.400 - 13.900 cơy/ha
(HoƠng Kim vƠ cộng sự, 2006).
2.2.4.6. Bón phân
- Tùy theo đất có thể kết hợp tr ng với bón phơn với công thức khác nhau.
- θh ng pháp vƠ kỹ thu t bón phơn: bón lót phơn lơn vƠ phơn hữu c
khi cƠy bừa.
- Bón phơn vô c đ ng th i khi tr ng vƠ chăm sóc. Có thể bón phơn theo
hƠng hoặc theo hốc gần gốc sắn. δ ợng phơn bón tùy loại đất từ 600 -1500
kg/ha (Qui B.F. and G.L.Amora, 1987; HoƠng Kim vƠ θhạm Văn Biên, 1996;
HoƠng Kim vƠ cộng sự, 2006).
2.2.5.ăĐ căđi m c lỦ hóa tính đ t tr ng s n
Tại Vi t ζam, kho ng 66% sắn đ ợc tr ng trên Utisols, 17% trên
Inceptisols, 7 % trên ηxisols, 4 % trên Alfisols, 3 % trên Entisols vƠ 2 %
trên Vertisols. Di n tích lớn nhất thuộc nhóm đất phù sa đ ng bằng chơu th
(Inceptisols) đ ợc tìm thấy chủ yếu vùng đ ng bằng sông Cửu δong vƠ sông
H ng. Đất Entisols đ ợc tìm thấy chủ yếu dọc theo b sông vƠ đ ng bằng ven
biển, trên những vùng đất khác nhau có tính chất đất.
Điều ki n tốt để cơy sắn sinh tr ng vƠ phát triển lƠ ánh sáng cho đất trung
bình, thoát n ớc tốt, độ pH 4,5 - 7,5. Sắn lƠ cơy tr ng thích nghi với điều ki n bán
khô hạn, sắn cần độ ẩm của đất đầy đủ chủ yếu trong quá trình tr ng, sau khi
đƣ n y mầm có thể chịu đ ợc nhiều tháng khô hạn. Sắn có kh năng thích nghi
với đất rất chua với mức độ Al trao đ i cao, thích nghi với mức độ lơn t ng số
thấp nh ng đòi h i K khá cao, đặc bi t lƠ khi tr ng sắn trong nhiều năm hƠm l
ợng K trong đất bị cạn ki t. Sắn ph n ứng m n c m khi bị thiếu Zn vƠ th ng
xuất hi n tri u chứng thiếu Zn giai đoạn đầu của sự phát triển. Yêu cầu tốiu
cho sự phát triển của cơy sắn lƠ: Al trao đ i <80%, lơn d tiêu > 5 ppm; Ca trao
11

đ i > 0,25 me/100g đất khô; K trao đ i > 0.17 me/100g đất khô; ζa trao đ i <
2,5 % bƣo hòa, (Sittibusaya A.T, 1984; Howeler, 1981).
phía Bắc Vi t ζam kho ng 68% di n tích đất đ i có đá dùng cho tr ng
sắn, Kho ng 12% - 18% đất sét vƠ cát. Đất đ i núi ph biến tại các t nh Bắc
Giang, Hòa Bình, θhú Thọ, Yên Bái, δƠo Cai. Sắn đ ợc tr ng chủ yếu các khu
vực có địa hình trung du vƠ đ i núi. Kho ng 89% sắnphía Bắc Vi t ζam đ ợc
tr ng trên các loại đất nói trên (θhạm Văn Biên, 1996).
phía ζam Vi t ζam, hầu hết sắn đ ợc tr ng trên đất cát vùng duyên
h i miền Trung vƠ vùng Đông ζam Bộ, trong khi đó chiếm u thế Gia δai -
Kon Turn vƠ Đắc δắc. Các vùng tr ng sắn các t nh Tơy ζguyên có địa hình
t ng tự nhau. Vùng duyên h i miền Trung vƠ vùng Đông ζam Bộ, sắn đ ợc tr
ng chủ yếu trên đất xám bạc mƠu, một số ít đất đ bazan hoặc đất cát ven biển.
Các khu vực bằng phẳng, đất nghèo chất dinh d ỡng vƠ không thích hợp cho
canh tác lúa. Di n tích sắn tr ng trong loại đất nói trên chiếm h n 70% t ng di n
tích sắn của miền ζam. đ ng bằng sông Cửu δong, sắn không ph i
lƠ cơy tr ng chính. Tuy nhiên, cơy sắn phát triển tốt trên đất phèn đ ng
bằng sông Cửu δong trong điều ki n nit cao (ζ), kali (K) vƠ chất hữu c (ηε)
trung bình. Sắn không bị nh h ng nghiêm trọng b i độc tính nhôm (A1) khi
đ ợc tr ng đất nƠy. Với những khác bi t đáng kể của tính chất đất tr ng sắn,
các nghiên cứu miền Bắc nên t p trung vƠo vấn đề xói mòn vƠ nơng cao độ
phì của đất, trong khi nghiên cứu về phía ζam cần c i tạo đất tr ng sắn vƠ b
o t n bằng cách sử dụng các h thống xen canh lƠ u tiên cao nhất (θhạm Văn
Biên vƠ cộng sự, 1996).
2.3.ăTỊNHăHỊNHăNGHIểNăC UăMỄYăC TăHOM,ăMỄYăTR NGăS NăVẨă
MỄYăLIểNăH PăC TăHOMăTR NGăS NăTRểNăTH ăGI IăVẨăVI TăNAM
Khơu tr ng sắn đ ợc thực hi n sau khơu lƠm đất vƠ tr ớc khơu chăm
sóc, bao g m các công vi c sau:
- Cắt hom
- Rạch hƠng để đặt hom
- Tr ng hom
- Vun luống
- Kết hợp bón phơn
12

Trong các công vi c trên, tùy theo từng địa ph ng vƠ điều ki n khác
nhau mƠ ng i ta thực hi n các công đoạn riêng bi t. Hi n nay trong điều ki n
c giới phát triển nên xu h ớng thực hi n các công vi c trên đ ng th i trên một
máy liên hợp để tăng năng suất, gi m chi phí s n xuất, tiết ki m th i gian.
Tại các khu vực tr ng sắn nhiều nh : Chơu θhi, Đông ζam Á, ζam εỹ...di
n tích cơy sắn ngƠy cƠng tăng trong khi lao động thủ công ngƠy cƠng thiếu
hụt, do đó nhiều n ớc đƣ đầu t nghiên cứu c giới hóa khơu tr ng sắn. Do trình
độ nghiên cứu b ớc đầu còn hạn chế ng i ta đầu t nghiên cứu c giới hóa
từng khơu riêng r nh khơu cắt hom, khơu tr ng hom, mỗi khơu nƠy dùng
một loại máy khác nhau. Vi c nghiên cứu c giới hóa tr ng sắn đ ợc tiến hƠnh
mạnh tại các n ớc: εalaixia, Thái δan, Trung Quốc, Barasin...trong kho ng 10
năm tr lại đơy.
Tại Vi t ζam, tr ớc đơy cơy sắn tr ng chủ yếu lƠm l ng thực để chống đói,
khu vực tr ng sắn nằm phơn tán vùng núi vƠ trung du, giao thông không thu n
ti n. Hi n nay, nhu cầu tinh bột sắn lƠm nguyên li u cho công nghi p ngƠy cƠng
tăng, do v y vi c nghiên cứu c giới hóa canh tác cơy sắn tr nên cấp thiết. ζghiên
cứu về c giới hóa tr ng sắn tại Vi t ζam cũng ch đ ợc quan tơm đầu t nghiên cứu
kho ng gần 10 năm tr lại đơy. Các kết qu nghiên cứu đƣ đ a ra đ ợc các m u
máy cắt hom, máy tr ng sắn vƠ từng b ớc đ ợc ứng dụng vƠo s n
xuất, tuy nhiên v n còn hạn chế (Công ty C phần θhơn tích vƠ Dự báo thị tr
ng Vi t ζam, 2015).
2.3.1.ăTìnhăhìnhănghiênăc uămáyăc tăhomăs nătrênăth ăgi iăvƠăVi tăNam
2.3.1.1. Máy cắt hom sắn c a Malaysia
εáy cắt hom sắn của εalaysia (hình nh tại phụ lục 3).
Hìnhă2.3.ăS ăđ ănguyênălỦămáy c tăhomăs năMalaysia
(ζgu n: https://www.youtube.com/watch?v=jdhwcηpG42I)
13

- ζguyên lý lƠm vi c: Cơy sắn giống đ ợc ng i công nhơn đặt trên băng
chuyền cung cấp vƠo bộ ph n cắt, cuối băng truyền lƠ bộ ph n ép vƠ v cơy sắn
vƠo bộ ph n cắt; bộ ph n cắt dùng loại l ỡi c a gỗ dạng đĩa để cắt cơy sắn giống
thƠnh nhiều đoạn hom đều nhau; hom sắn cắt xong đ ợc r i vƠo thùng chứa hom.
- ζh n xét: εáy cắt hom sắn của εalaysia bộ ph n cắt dùng l ỡi c a dạng
đĩa, có răng c a to nên đầu hom bị s , vỡ nhiều; Do các hom sắn đ ợc cắt
đ ng th i, nếu gặp cơy sắn giống cong, vi c kẹp giữ vƠ cắt cơy sắn khó khăn;
hom sắn r i xuống thùng chứa không đ ợc xếp theo tr t đầu đuôi. Khi tr ng s
có hi n t ợng tr ng ng ợc ngọn xuống d ới, gốc lên trên. Theo các nhƠ nông
học nếu hom sắn bị tr ng ng ợc thì năng suất s gi m tới 30% (HƠ Đức Thái,
2010).
2.3.1.2. Máy cắt hom sắn Thái Lan
εáy cắt hom sắn của Thái δan (hình nh tại phụ lục 3).
S đ truyền lực (a) ε u máy cắt hom (b)
(ζgu n: https://www.youtube.com/watch?v=jdhwcOpG42I)
Hìnhă2.4.ăS ăđ ănguyênălỦămáyăc tăhomăs năTháiăLan
1- Motor cam 5- Đĩa cắt
2 - C cấu cam 6- Đĩa phía d ới
3 - Trục đĩa cắt 7- Động c đi n
4 - θh u cấp li u 8- Trục cam.
14

- ζguyên lý lƠm vi c: Động c đi n 7 quay truyền qua dơy đai lƠm trục đĩa
cắt 3 vƠ đĩa cắt 5 quay để cắt đứt cơy sắn giống thƠnh từng đoạn. εotor cam 1
quay truyền qua c cấu biên tay quay lƠm toƠn bộ cụm đĩa cắt lắc qua lại để đĩa
cắt vƠo ra ống d n hom 4. Khi lƠm vi c ng i ta đ a cơy sắn giống vƠo ph u cấp 4
theo trọng l ợng cơy sắn r i xuống chạm đĩa chặn d ới 6. Khi đó đĩa cắt 4 đi vƠo
cắt thơn cơy sắn giống; chiều dƠi đoạn hom sắn giống chính bằng đoạn từ đĩa
cắt 5 tới đĩa đỡ 6. Khi cắt hom sắn xong đĩa đỡ 6 dịch ra ngoƠi; hom sắn r i
xuống thùng chứa theo trọng l ợng; khi hom sắn thoát kh i đĩa đỡ 6 thì đĩa cắt 4
cũng đi ra ngoƠi ống d n hom; cùng th i gian đĩa cắt đi ra ngoƠi thì đĩa đỡ 6 đi
vƠo d ới ống d n đỡ cơy sắn giống đi xuống, chu trình cắt lặp lại nh trên.
- ζh n xét: Quá trình cắt thực chất lƠ quá trình c a với l ỡi c a quay tròn.
Vi c cắt bằng l ỡi c a s gơy ra sự trầy x ớc đầu hom cao do tác động của l ỡi c
a nhất lƠ dùng l ỡi c a gỗ có m mạch. Bộ ph n cắt không có bộ ph n kẹp giữ
cơy sắn nên lƠm mặt cắt hom không phẳng vƠ d vỡ đầu hom. εáy có cấu tạo
phức tạp, giá thƠnh máy cao trong khi vi c chuẩn bị hom ch chiếm một
phần nh trong toƠn bộ công vi c s n xuất sắn do đó máy ch a đ ợc ứng dụng
rộng (ζguy n ζgọc Bình, 2010).
2.3.1.3. Máy cắt hom sắn c a Đại học Nông nghiệp I ảà Nội
εáy cắt hom của Đại học ζông nghi p I HƠ ζội, tác gi HƠ Đức Thái,
máy đƣ đ ợc đăng ký độc quyền sáng chế tại Bộ khoa học vƠ Công ngh .
ζăm gửi đ n 2009, năm đ ợc cấp bằng sáng chế số 2014, số hi u sáng chế
13448, tên sáng chế "εáy cắt vƠ xếp hom sắn giống theo tr t tự đầu đuôi", s
đ nguyên lý lƠm vi c nh hình 2.5.
- ζguyên lý lƠm vi c: Cơy sắn giống đ ợc đ a vƠo ống nạp li u 2 sau đó
đi vƠo bộ ph n cắt có gắn các dao cắt 3, kho ng cách giữa 2 dao cắt đ ợc tính
toán vƠ điều ch nh để hom sắn có chiều dƠi theo yêu cầu. Hom sắn đ ợc cắt
xong r i xuống máng phơn phối 4 sau đó r i xuống thùng chứa 6.
- u điểm: εáy cắt hom của Vi t ζam đƣ thể hi n u vi t h n máy cắt hom
các n ớc chỗ bộ ph n cắt có trang bị loại dao băm trấu nên mặt cắt hom mịn h
n, sau bộ ph n cắt hom còn trang bị bộ ph n xếp hom vƠo thùng theo tr t tự đầu
đuôi, nếu mang hom sắn giống đi tr ng đứng hoặc nghiêng ng i sử dụng
không bị nhầm phần gốc vƠ ngọn d n đến không tr ng hom sắn ng ợc. Công
suất lƠm vi c của máy cao có thể đạt 3.600 hom/gi .
15

Hìnhă2.5. S ăđ ănguyênălỦălƠmăvi cămáyăc tăhomăs năVi tăNam
1- Khung máy; 4 - Báng phơn phối hom;
2 - Bộ ph n cấp cơy sắn giống; 5 - Thùng chứa hom;
3 - Dao cắt; 6 - C cấu dịch chuyển thùng chứa hom
- ζh ợc điểm: εáy lƠm vi c đ n lẻ, ch thực hi n công đoạn chuẩn bị
hom. ζếu máy đ ợc liên hợp với các máy khác thì hi u qu lƠm vi c s cao h n
rất nhiều (HƠ Đức Thái, 2010).
2.3.2. Tìnhăhìnhănghiênăc uămáyătr ngăhomăs nătrênăth ăgi iăvƠăVi tăNam
εáy tr ng hom sắn của các n ớc khá đ n gi n: hom sắn đ ợc cắt sẵn,
máy tr ng ch có nhi m vụ tr ng hom sắn đƣ cắt sẵn xuống ruộng, một số máy
có thêm bộ ph n vun luống, hoặc vun luống kết hợp bón phơn.
2.3.2.1. Máy trồng hom sắn c a Malaysia
εáy tr ng hom sắn của εalaysia g m có: máy tr ng hom sắn nằm không
vun luống, máy tr ng hom sắn nằm có vun luống vƠ máy tr ng hom sắn đứng.
a) Máy trồng hom nằm không vun luống
εáy tr ng hom sắn nằm không vun luống của εalaysia (hình nh tại phụ
lục 3).
- ζguyên lý lƠm vi c: δƠ loại máy tr ng hom nằm ngang, không vun
16

luống, hom sắn đ ợc cắt sẵn, ng i tr ng hom ch cần nhặt hom th vƠo đĩa phơn
phối, khi lƠm vi c đĩa quay lƠm hom sắn đ ợc th xuống rƣnh đƣ rạch sẵn vƠ lấp
đất phủ kín.
- ζh ợc điểm: máy ch tr ng một hƠng, tr ng nằm nên số mầm n y từ
hom sắn nhiều, sau nƠy tốn công t a mầm thừa; t n th ng hom; năng suất
máy thấp (HƠ Đức Thái, 2010).
b) Máy trồng hom sắn nằm có vun luống
δƠ loại máy tr ng hom sắn nằm, có vun luống nguyên lý lƠm vi c t ng
tự nh máy tr ng nằm không vun luống. εáy có thêm bộ ph n vun luống loại
đĩa ch m cầu (hình nh tại phụ lục 3).
- ζguyên lý lƠm vi c: εáy có cấu tạo g m nhiều ống chứa hom đáy h ,
đ ợc gắn trên trống quay, d ới các ống chứa hom lƠ đĩa phẳng cố định, có khoét 1
lỗ tròn thông với ống d n hom. Hom sắn đ ợc th vƠo các ống chứa hom, trống quay
lƠm ống chứa hom dịch chuyển cùng trống, tới vị trí đáy ống trùng với lỗ khoét
trên đĩa cố định, hom r i xuống rƣnh đƣ đ ợc rạch sẵn, sau đó các đĩa lấp hƠng s
nén đất giữ chặt hom sắn. Trống quay đ ợc truyền động nh trục trích
công suất từ máy kéo, đĩa lấp đất vƠo hom sắn đ ợc d n động nh bánh xe.
- u điểm: Có bộ ph n tạo luống dạng đĩa ch m cầu, tạo đ ợc rƣnh
luống sơu vƠ rộng. Tạo điều ki n tốt để chống úng cho cơy khi m a to vƠ thu
n ti n cho khơu chăm sóc vƠ thu hoạch sau nƠy.
- ζh ợc điểm: Bộ truyền động phức tạp, trống quay đ ợc d n động nh
trục trích công suất từ máy kéo. ζg i tr ng sắn ph i đều tay cho hom sắn vƠo
trong ống. Không kết hợp với bón phơn, ch tr ng đ ợc một hƠng nên năng
suất không cao (HƠ Đức Thái, 2010).
c) Máy trồng hom sắn đứng
Tr ng hom sắn đứng ch thích hợp với những vùng th nh ỡng nhất định
đ ng th i cấu tạo vƠ nguyên lý lƠm vi c của máy khá phức tạp nên máy còn đang
trong gia đoạn nghiên cứu, ch a hoƠn thi n, ch a đ ợc ứng dụng trong s n xuất.
2.3.2.2. Máy trồng hom sắn Braxin
εáy tr ng hom sắn của Braxin (hình nh tại phụ lục 3).
- u điểm: Đ m b o đ ợc yêu cầu nông học về kho ng cách hƠng vƠ
kho ng cách giữa các hom sắn trong cùng 1 hƠng. Hom sắn đ ợc tr ng thẳng
đứng nên chống đ ợc úng n ớc, năng suất khá cao.
17

- ζh ợc điểm: Kết cấu đ sộ, đầu hom sắn bị mƠi trong suốt quá trình lƠm vi
c nên lƠm đầu hom sắn bị trầy s ớc, đ ng th i hom sắn di chuyển quay vòng trong
suốt quá trình lƠm vi c nên lƠm t n th ng các mắt của hom sắn. εáy bị
rung động, lƠm vi c không n định, hom sắn d bị kẹt giữa ống vƠ bộ phơn
phơn phối. Không tr ng đ ợc hom sắn nghiêng mƠ ch tr ng đ ợc hom sắn
nằm ngang, không có bộ ph n vun tạo luống chống úng cho cơy khi m a to
(HƠ Đức Thái, 2010).
2.3.2.3. Máy trồng hom sắn c a ảọc viện Nông nghiệp Việt Nam
εáy tr ng hom sắn của Vi t ζam (hình nh tại phụ lục 3).
Cấu tạo vƠ nguyên tắc lƠm vi c của máy nh hình 2.6. Tác gi Tiến sĩ HƠ
Đức Thái - Học vi n ζông nghi p Vi t ζam. εáy đƣ đ ợc ứng dụng vƠo một số
vùng s n xuất sắn t p trung, máy lƠm vi c tốt, năng xuất cao, hi u qu cao.
Hìnhă2.6.ăS ăđ ăc uăt oămáyătr ngăhomăs năVi tăNamă
1- Cụm khung; 6 - Cụm bánh xe;
2- Cụm bánh xe lấp hƠng; 7 - Cụm bón phơn;
3- Cụm phơn phối hom; 8 - Cụm truyền động phơn phối hom;
4- Cụm chơn xới; 9 - Cụm l ỡi rạch luống.
5- Cụm chơn rạch; 10 - Cụm vun luống
18

- ζguyên tắc lƠm vi c: ζg i công nhơn th hom sắn vƠo lần l ợt 2 bên cánh
phơn phối của cụm phơn phối hom 3, hom sắn tr ợt trên máng chữ U vƠ r i
xuống rƣnh đƣ đ ợc l ỡi rạch 5 rạch sẵn. Cụm bánh xe hình côn 6 phía sau d n
đất vƠ lấp nén chặt đất vƠo hom sắn. δ ỡi rạch luống 10 vun tạo thƠnh luống.
ng d n hom của cụm phơn phối hom 3 có thể điều ch nh đ ợc độ nghiêng, khi
thay đ i độ nghiêng của máng d n hom thì góc nghiêng của hom sắn sau khi
tr ng cũng thay đ i theo.
- u điểm: εáy tr ng hom sắn của Vi t ζam tr ng đ ợc 2 hƠng, có vun
luống vƠ bón phơn đ ng th i.
- ζh ợc điểm: Không thực hi n đ ợc vi c cắt hom vƠ tr ng đ ng th i.
ζh n xét:
Qua các nghiên cứu về máy cắt hom vƠ máy tr ng hom sắn cho thấy: ứng
dụng máy cắt hom vƠ máy tr ng hom sắn riêng đƣ bộc lộ nhiều nh ợc điểm:
- ζếu dùng máy cắt hom sắn riêng, máy th ng dùng động c đi n hoặc
động c n nên cấu trúc vƠ kỹ thu t sử dụng phức tạp. εặt khác cơy sắn giống
các vùng tr ng sắn th ng để b o qu n ngay tại ruộng tr ng sắn. ζếu dùng động
c đi n thì ruộng sắn không có đi n nên không dùng đ ợc, khi đó chi phí thêm
khơu v n chuyển hom sắn đi về vƠ tốn nhiều th i gian. ζếu dùng động c n cấu
trúc máy s phức tạp h n, vƠ máy lại ph i thiết kế thêm bộ ph n di chuyển d n
tới chi phí khơu cắt hom cao khó ứng dụng vƠo s n xuất.
- ζếu dùng máy tr ng hom sắn riêng ng i sử dụng máy ph i tiếp hom
vƠo bộ ph n phơn phối hom liên tục, vì mỗi lần tiếp hom vƠo bộ ph n phơn
phối hom ch nh n đ ợc 1 hom. Từ những lý do trên nhiều n ớc đƣ đi tới
nghiên cứu máy liên hợp cắt tr ng hom sắn đ ng th i. εáy liên hợp cắt tr ng
hom sắn tức lƠ vi c cắt hom vƠ tr ng hom thực hi n đ ng th i trên cùng một
máy, ngoƠi ra có n ớc trang bị thêm bộ ph n vun luống, hoặc có thêm bộ ph
n bón phơn đ ng th i (HƠ Đức Thái, 2010).
2.3.3.ăTìnhăhìnhănghiênăc uămáyăliênăh păc tăvƠătr ngăhomăs nătrênăth
ăgi iă vƠăVi tăNam
2.3.3.1. Máy liên hợp cắt trồng hom sắn c a Braxin
εáy liên hợp cắt tr ng hom sắn Braxin (hình nh tại phụ lục 03).
- Cấu tạo: Bộ ph n cắt hom; đĩa rạch hƠng; cụm lấp hƠng; bộ ph n bón
19

phơn; thùng đựng thơn cơy sắn giống; bánh xe điều ch nh độ sơu tr ng hom sắn.
- ζguyên lý lƠm vi c: Cơy sắn giống đ ợc ng i công nhơn cho vƠo ống
nạp li u của bộ ph n cắt, cơy sắn đ ợc cắt tạo hom sắn. Hom sắn vƠ phơn
thoát xuống rƣnh của đĩa rạch hƠng đƣ tạo sẵn, sau đó đ ợc lấp đất b i 2
đĩa hình ch o. Bộ ph n bón phơn đ ợc d n động nh bánh xe, bộ ph n cắt đ ợc
d n động nh đĩa rạch hƠng.
- u điểm: εáy liên hợp cắt tr ng hom sắn có thể hoƠn tất cùng lúc 4 công
đoạn của quy trình tr ng sắn: cắt hom, bón phơn, tr ng hom vƠo rƣnh, lấp vƠ nén
đất. Điều ch nh đ ợc kho ng cách giữa hƠng vƠ kho ng cách giữa các hom trên 1
hƠng. Bộ truyền cho bộ ph n cắt hom vƠ bộ ph n bón phơn từ bánh xe
máy tr ng có cấu tạo đ n gi n, d sử dụng.
- ζh ợc điểm: Không tr ng đ ợc hom sắn tạo thƠnh góc nghiêng so với bề
mặt đáy rƣnh, mƠ ch tr ng đ ợc hom sắn nằm ngang. Vì v y hom sắn sau khi tr ng
n y nhiều mầm nên tốn công t a mầm vƠ lƠm t n th ng mầm sau nƠy.
Không có bộ ph n vun tạo luống chống úng cho cơy, khi m a to đất d bị rửa
trôi (ζguy n Thanh Tùng, 2012).
2.3.3.2. Máy liên hợp cắt trồng hom sắn c a Trung Quốc 2AMSU
εáy liên hợp cắt tr ng hom sắn của Trung Quốc (hình nh tại phụ lục 03)
εáy đƣ đ ợc đăng ký sáng chế tại Trung Quốc, hai sáng chế g m: Cζ
201928627 U vƠ Cζ 102090196 B, ngƠy thông báo chứng nh n 18 tháng 2
năm 2015, b n quyền sáng chế thuộc Vi n nghiên cứu thiết bị thủy lực khu tự
trị Zhuang, Qu ng Tơy, Trung Quốc, địa ch số 7 đ ng Ti n BƠn, thƠnh phố
δi u Chơu khu tự trị Zhuang, Qu ng Tơy, Trung Quốc. Tác gi Qu n ζghĩa
Chiêu, ζguy n Hiếu C ng, Tr ng Tiến Thanh.
- ζguyên lý lƠm vi c: εáy liên hợp cắt tr ng hom sắn của Trung Quốc
2AεSU có nguyên tắc lƠm vi c c b n cũng nh máy của Braxin: Cơy sắn giống
đ a vƠo ống nạp li u vƠ đ ợc cắt tạo thƠnh hom sắn. Hom sắn thoát xuống rƣnh
của đĩa rạch hƠng đƣ tạo sẵn, sau đó đ ợc lấp đất b i 2 đĩa hình ch o. Bộ ph n bón
phơn đ ợc d n động nh bánh xe, bộ ph n cắt đ ợc d n động nh đĩa rạch hƠng.
- u điểm: εáy tr ng sắn có thể thực hi n các vi c cắt hom sắn, rạch
hƠng vƠ lấp hom sắn, bón phơn. εáy có 2 loại: máy tr ng phẳng vƠ máy tr
ng tạo luống. εáy có thể tr ng hom sắn kết hợp với tr ng cơy xen canh nh : đ
u đỗ, d a hấu...εáy có thể điều ch nh độ dƠi đoạn hom cắt theo yêu cầu.
20

- ζh ợc điểm: Với những vùng đất ớt hay đọng n ớc, tr ớc khi tr ng sắn
bằng máy tr ng sắn 2AεSU cần tạo luống bằng máy lƠm luống εSU180-35,
máy lƠm vi c không thực sự n định. εáy ch tr ng đ ợc hom sắn nằm ngang,
không tr ng đ ợc hom sắn nghiêng (Guan Yizhao, Ruan Xiaogang vƠ Zhang
Yuanqing, 2015; Guan Yizhao, Ruan Xiaogang vƠ Zhang Yuanqing, 2011).
ζhìn chung máy có thông số kỹ thu t, nguyên lý lƠm vi c, cấu tạo cũng
nh u nh ợc điểm nh b ng 2.2.
B ng 2.2.ăThôngăs k thu tămáyăliênăh p tr ng s n c a Trung Qu c
TT Thông số kỹ thu t
εáy 2AεSU εáy 2AεSU
δoại không luống δoại có luống
1 Số hƠng tr ng 2 2
2 Kho ng các cơy (mm) 700-800 600
3 Cắt chiều dƠi hom (mm) 19±3/14±3 19±3/14±3
4 Chiều sơu (mm) 60-100 60-100
5 ζăng suất (ha / gi ) 0.5-0.8 0.5-0.8
6 Tỷ l phơn bón (kg / ha) 300-1200 300-1200
7 Kích th ớc (mm) 2000 × 2300 × 1950 2000 × 2300 × 1950
8 Trọng l ợng (kg) 600 700
(ζgu n:http://may3a.com/may-trong-san-2amsu/)
2.3.3.3. Máy liên hợp cắt trồng hom sắn TR -2-1.2 c a Việt Nam
εáy thuộc s n phẩm dự án "HoƠn thi n thiết kế công ngh vƠ chế tạo h
thống máy canh tác, thu hoạch cơy sắn", mƣ số KC 03 DA.15/11-15. Tác gi tiến sĩ
HƠ Đức Thái đƣ lựa chọn, đề xuất nguyên lý cấu trúc của máy liên hợp cắt tr ng
hom sắn. ζguyên lý cấu trúc mang nhiềuu điểm của các máy liên hợp cắt tr ng
hom sắn trên thế giới vƠ có nhiều đặc điểm riêng phù hợp với điều ki n s n xuất
Vi t ζam. εáy đƣ đ ợc ứng dụng tại một số vùng s n xuất sắn, máy lƠm vi c tốt,
năng suất cao, tr ng đ ợc hom sắn nghiêng, cơy sắn sinh tr ng phát triển tốt.
Cấu tạo vƠ nguyên lý lƠm vi c của m u máy liên hợp cắt tr ng hom sắn Vi t
ζam nh hình 2.7.
- ζguyên tắc lƠm vi c của máy: Khi máy lƠm vi c bộ ph n vun luống dạng
cặp đĩa ch m cầu vun thƠnh luống với bề rộng vƠ độ cao theo yêu cầu. Hai
ng i công nhơn sử dụng máy tr ng ng i trên ghế vƠ th cơy sắn giống vƠo ống tiếp
nh n. Cơy sắn giống đ ợc đ a vƠo bộ ph n cắt vƠ căt thƠnh từng hom với độ
21

dƠi theo yêu cầu, hom sắn r i xuống rƣnh do cụm rạch đƣ rạch sẵn. Bánh
xe lấp nén đất 2 đi sau lấp vƠ nén đất lên hom để hom đứng vững vƠ điều
ch nh độ nghiêng cần thiết.
7 5 6
4
1
2
3
Hìnhă2.7.ăMáyăliênăh păc tătr ngăhomăs năVi tăNamăTR-2-1.2
1 - Cụm rạch luống; 2 - Cụm bánh xe máy tr ng; 3 - Cụm bánh xe lấp
nén đất; 4 - Bộ ph n cắt hom; 3- Cụm rạch luống ; 5- Ông nạp cơy sắn
giống vƠo bộ ph n cắt hom; 6 ậ Ghế ng i nạp li u; 7 - Cụm lắp giƠn để
(ζgu n: Dự án s n xuất thử nghi m cấp ζhƠ n ớc mƣ số KC 03 DA.15/11-15)
- u điểm: εáy liên hợp cắt tr ng hom sắn của Vi t ζam có bộ ph n cung
cấp cơy sắn giống vƠ cắt hom sắn đ ng bộ do đó đạt năng suất cao, cấu trúc
máy gọn nhẹ. εáy lƠm vi c đ ợc tốt trên đất có độ ẩm cao, có thể điều ch nh vun
luống đạt bề rộng vƠ độ cao luống theo từng vùng sinh thái theo yêu cầu.
Đặc bi t máy liên hợp tr ng đ ợc hom nằm nghiêng lƠ ph ng pháp tr ng sắn
tiên tiến hi n nay.
- ζh ợc điểm: ε u máy lần đầu đ ợc chế tạo nên ch a đ ợc nghiên cứu
đầy đủ về lý thuyết vƠ thực nghi m. Để máy ứng dụng đạt hi u qu cao trong
s n xuất cần nghiên cứu hoƠn thi n h n (ζguy n Thanh Tùng, 2012).
2.3.3.4. Máy liên hợp cắt trồng hom sắn c a Công ty TNảả Tân An Phát
εáy tr ng đ ợc 2 hƠng, kho ng cách giữa 2 hƠng từ 900-1200mm, chiều
dƠi hom sắn 19±3cm, năng suất 0,5-0,8ha/h (Hình nh máy tại phụ lục 03).
εáy tr ng hom sắn nằm không tr ng đ ợc hom sắn nghiêng (Công Ty TζHH
Thiết Bị Tơn An θhát, 2013).
22

2.3.3.5. Máy liên hợp cắt trồng hom sắn c a tác gi Trần Quốc ả i và Trần
Quốc Thanh
εáy tr ng đ ợc 2 hƠng, kho ng cách giữa 2 hƠng từ 800mm, năng suất
0,8ha/h. εáy không có bộ ph n rạch hƠng, không tr ng đ ợc hom sắn nghiêng
vƠ không điều ch nh đ ợc kho ng cách hƠng (Hình nh máy tại phụ lục 03).
Nh năxét chung: Hi n nay thế giới ch a có máy liên hợp cắt tr ng hom sắn tự
động hoƠn toƠn. εáy liên hợp cắt, tr ng hom sắn bán tự động đƣ phát triển
một số n ớc với các dạng cấu trúc khác nhau nh : Braxin, εalaysia, Thái δan,
Trung Quốcầcác máy đƣ b ớc đầu đ ợc ứng dụng trong s n xuất, tuy v y cấu
trúc máy còn nhiều hạn chế vƠ ch a phù hợp với điều ki n đất đai, đ ng ruộng
Vi t ζam. εáy liên hợp cắt tr ng hom sắn của Vi t ζam có nhiều u điểm, hoạt
động tốt, công suất suất cao tuy nhiên cần nghiên cứu hoƠn thi n h n. Đặc bi t
kỹ thu t tr ng hom sắn nghiêng nhiều n ớc cũng đang đầu t nghiên cứu nh ng
cấu trúc cụm tr ng hom sắn nghiêng ch a phù hợp nên ch a đ a ra ứng dụng vƠo
s n xuất (Đức V ợng, 2014).
2.4.ă TỊMă HI Uă M Tă S ă NGUYểNă Lụă B ă PH Nă C T,ă R CHă
HẨNG,ă VUNăLU NGăĐANGă NGăD NGăTRONGăS NăXU TăHI NăNAY
2.4.1.ăTìmăhi uăm tăs ănguyênălỦ,ăc uăt oăb ăph năc t
2.4.1.1. Bộ phận cung cấp và cắt cây sắn giống theo nguyên lý dao bắt trên đĩa
Bộ ph n cung cấp vƠ cắt cơy sắn giống theo nguyên lý dao bắt trên
đĩa nh hình 2.8.
Hìnhă2.8.ăS ăđ ăb ăph năc tăchuy năđ ngăquay
23

1 - Khung bộ ph n cắt 5- Đĩa phơn phối
2 - Trục 6- Dao cắt
3 - ng nạp li u 7- ng phơn phối
4 - Đĩa lắp dao 8- ng thoát hom.
- ζguyên lý hoạt động: Cơy sắn giống đ ợc đ a vƠo ống nạp li u 3 vƠ
tự r i theo trọng l ợng vƠo bộ ph n cắt. Trục 2 mang đĩa lắp dao 4 vƠ đĩa
phơn phối 5 quay với 1 tốc độ phù hợp. Cơy sắn giống đ ợc r i xuống vƠ đỡ
b i đĩa 5; trục 2 quay lƠm dao 6 cắt đứt cơy sắn, ống d n cơy sắn giống 7 có
tác dụng nh tấm kê, chiều dƠi hom đ ợc cắt bằng chiều dƠi kho ng cách từ
đĩa lắp dao 4 tới đĩa phơn phối 5. Đĩa phơn phối 5 có rƣnh hình cung có tác
dụng tạo chu kỳ r i cho hom sắn.
- S đ truyền động nh hình 2.9:
Hìnhă2.9.ăS ăđ ăb ătruy năđ ngăchoă
b ăph năc tăcóădaoăchuy năđ ngăquay
1- Trục truyền động bánh xe lấp nén;
2 - Trục truyền động trung gian;
3 - Trục truyền động cặp bánh răng côn.
Bộ ph n cắt nh n truyền động từ bánh xe lấp nén đất, khi bánh xe lấp nén
đất quay lƠm cho trục 1 quay. Trục 1 qua cặp truyền xích thứ nhất tới trục 2, từ
24

trục 2 qua cặp truyền xích thứ 2 tới trục 3; từ trục 3 qua cặp bánh răng côn
tới trục bộ ph n cắt (HƠ Đức Thái, 2010).
2.4.1.2. Bộ phận cung cấp và cắt cây sắn giống theo nguyên lý dao cắt chuyển
động tịnh tiến
Bộ ph n cung cấp vƠ cắt cơy sắn giống theo nguyên lý dao cắt chuyển
động tịnh tiến nh hình 2.10.
Hìnhă2.10.ăB ăph năc tătheoănguyênălỦăchuy năđ ngăt nhăti n
1- Khung bộ ph n cắt; 6 - δò xo;
2- ng d n cơy sắn giống; 7 - C cấu cam;
3- Dao cắt; 8 - ng thoát hom;
4- ng nạp cơy sắn giống; 9 - Tấm đỡ;
5- B ng lắp ống d n cơy sắn; 10 - B ng lắp dao
- ζguyên lý hoạt động: Cơy sắn giống đ ợc đ a vƠo ống nạp li u 4, b ng 10
đ ợc gá lắp dao 3 vƠ đĩa đỡ 9. B ng 10 đ ợc lắp tr ợt trên hai rƣnh chữ V d n h
ớng vƠ b ng nƠy nh n chuyển động tịnh tiến qua bộ truyền từ bánh lấp hƠng
đến trục cam 7. Biên dạng cam 7 quy định tính chất chuyển động của b ng
10, con lăn chốt với b ng 10 vƠ cam 7 luôn tiếp xúc với nhau nh lò xo 6. Các
ống d n hom đ ợc đ ợc lắp với khung bộ ph n cắt 1. Trục cam 7 nh n chuyển
25

động quay từ bánh lấp hƠng, khi trục cam quay, biên dạng cam đẩy con lăn
truyền tới b ng 10 chuyển động tịnh tiến qua lại, dao vƠ tấm đỡ lắp trên b
ng 10 cũng tịnh tiến qua lại. δúc bắt đầu hƠnh trình đi thì tấm đỡ 9 đỡ thơn
cơy sắn giống, để giới hạn cơy sắn không r i tiếp, sau đó dao 3 chuyển động
đến cắt đứt hom sắn. Khi vừa cắt đứt xong thì tấm đỡ 9 chuyển động ra kh i
vị trí d ới ống phơn phối hom 2, hom sắn r i xuống rƣnh tr ng còn thơn cơy
sắn giống đ ợc dao đỡ không r i xuống d ới. HƠnh trình về dao 3 v n đỡ thơn
cơy sắn giống vƠ khi dao đi qua hết mặt d ới ống nạp li u 4 thì thơn cơy sắn
r i xuống trong ống phơn phối đúng lúc đó tấm đỡ 9 đi tới đỡ lấy thơn cơy
sắn giống. VƠ quá trình cứ lặp lại theo chu kì nh v y (HƠ Đức Thái, 2010).
Hìnhă2.11.ăS ăđ ătruy năchoăb ăph năc t
chuy năđ ngăt nhăti năs ăd ngăc ăc uăcam
1- Trục truyền động bánh xe lấp nén;
2 - Trục truyền động trung gian;
3 - Trục truyền động ccấu cam.
26

- ζh n xét: Bộ ph n cung cấp đ n gi n cơy sắn giống tự r i, cấu trúc bộ
ph n truyền động cho dao cắt đ n gi n h n so với nguyên lý cầu trúc mục
2.4.1.1, số trục trung gian cho bộ truyền ít h n nên không gian chiếm chỗ nh
h n, kích th ớc cũng nh gọn h n. Tuy v y bộ ph n cung cấp cơy sắn giống v n
tự r i theo trọng l ợng, bộ ph n dao cắt truyền động nh c cấu cam có hi u suất
truyền thấp, b n lắp dao chạy trên rƣnh tr ợt lƠm vi c trong điều ki n bụi
bẩn d bị kẹt (HƠ Đức Thái, 2010).
2.4.1.3. Bộ phận cung cấp và cắt cây sắn giống theo nguyên lý dao cắt chuyển
động tịnh tiến, bộ phận truyền động sử dụng cơ cấu biên, tay quay
Bộ ph n cung cấp vƠ cắt cơy sắn giống theo nguyên lý dao cắt chuyển
động tịnh tiến, bộ ph n truyền động sử dụng c cấu biên, tay quay nh hình 2.12.
4
8
1
5 9
2
6
7
3
Hìnhă2.12.ăNguyênălỦălƠmăvi cămáyăc tăhomăs năVi tăNam
1 - Khung bộ ph n cắt;
2 - ng d n cơy sắn;
3 - Dao cắt;
4 - ng nạp cơy sắn giống;
5 - B ng lắp ống d n hom
6 - Đĩa đỡ;
7 - ng thoát hom;
8 - B ng lắp dao, đĩa đỡ;
9 - C cấu biên tay quay.
27

ζguyên lý cấu trúc của bộ ph n cắt nƠy có kết cấu hoƠn toƠn nh nguyên
lý mục 2.4.1.2, ch có điểm khác lƠ vi c truyền động cho dao lƠ c cấu biên tay
quay.
- ζguyên lý lƠm vi c: Cơy sắn giống đ ợc đ a vƠo ống nạp li u 4, b ng
8 đ ợc gá lắp dao 3 vƠ đĩa đỡ 6. B ng 8 đ ợc lắp tr ợt trên 2 V d n h ớng vƠ
b ng nƠy nh n chuyển động tịnh tiến qua bộ truyền từ bánh lấp hƠng đến trục
biên tay quay 9. C cấu biên tay quay 9 có tác dụng biến chuyển động quay của
bánh lấp hƠng thƠnh chuyển động của b ng 8 vƠ dao, đĩa đỡ cũng tịnh tiến
qua lại. Các ống d n hom đ ợc gá lắp trên b ng 5 vƠ đ ợc lắp với khung bộ ph n
cắt 1. δúc bắt đầu hƠnh trình đi thì đĩa đỡ 6 đỡ thơn cơy sắn giống sau đó dao
3 chuyển động đến cắt đứt hom sắn. Khi vừa cắt đứt xong thì đĩa đỡ chuyển
động ra kh i mặt ống phơn phối hom 2, hom sắn r i xuống hố tr ng còn thơn cơy
sắn giống đ ợc dao đỡ. HƠnh trình về dao 3 v n đỡ thơn cơy sắn giống vƠ khi
đi qua hết mặt ống nạp li u 4 thì thơn cơy sắn r i xuống trong ống phơn phối
đúng lúc đó đĩa đỡ 6 đi tới đỡ lấy thơn cơy sắn giống. VƠ quá
trình cứ lặp lại theo chu kì nh v y (HƠ Đức Thái, 2010).
ζh n xét: Truyền động bằng c cấu biên tay quay có u điểm chắc chắn n
định h n c cấu cam nh ng v n dùng bộ ph n cung cấp cơy sắn tự r i theo
trọng l ợng nên vi c cung cấp cơy sắn giống vƠo cho bộ ph n cắt v n bị nh h
ng điều ki n bên ngoƠi khó kiểm soát nh nhựa cơy, độ sù xì của cơy sắnầ
2.4.1.4. Bộ phận cung cấp cây sắn giống theo nguyên lý cưỡng b c và đồng bộ
với bộ phận cắt hom
Bộ ph n cung cấp cơy sắn giống theo nguyên lý c ỡng bức vƠ đ ng bộ
với bộ ph n cắt hom nh hình 2.13.
Tác gi : Tiến sĩ HƠ Đức Thái - Học vi n ζông nghi p Vi t ζam. ζguyên
lý nƠy đƣ đ ợc ứng dụng vƠo thiết kế chế tạo máy liên hợp cắt tr ng hom
sắn thuộc dự án cấp ζhƠ n ớc KC 03 DA.15/11-15.
1- Bánh xe máy tr ng 6- Bánh răng bị động
2 - ζhông xích chủ động 7- ng d n cơy sắn
3 - ζhông xích bị động 8- Cơy sắn giống
4 - ζhông xích trung gian 9- Dao cắt
5 - Bánh răng chủ động
28

Nghiên Cứu Một Số Bộ Phận Làm Việc Chính Trong Máy Liên Hợp Cắt Và Trồng Hom Sắn.doc

Nghiên Cứu Một Số Bộ Phận Làm Việc Chính Trong Máy Liên Hợp Cắt Và Trồng Hom Sắn.doc

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Nghiên Cứu Một Số Bộ Phận Làm Việc Chính Trong Máy Liên Hợp Cắt Và Trồng Hom Sắn.doc

Similar to Nghiên Cứu Một Số Bộ Phận Làm Việc Chính Trong Máy Liên Hợp Cắt Và Trồng Hom Sắn.doc (8)

More from Dịch Vụ Viết Bài Trọn Gói ZALO 0917193864

More from Dịch Vụ Viết Bài Trọn Gói ZALO 0917193864 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Nghiên Cứu Một Số Bộ Phận Làm Việc Chính Trong Máy Liên Hợp Cắt Và Trồng Hom Sắn.doc