Нэмэх хасах үйлдлийг таниулах нь

1. Нэмэх хасах үйлдлийг таниулах
нь
Лекц №2

2. Лекцийн агуулга
Нэмэх, хасах үйлдэл,
тэдгээрийн мөн чанар
10 доторх тооны нэмэх
хасах үйлдэл
100 доторх тооны нэмэх
хасах үйлдэл
1000 доторх тооны нэмэх
хасах үйлдэл
Олон оронтой тооны
нэмэх хасах үйлдэл
Дидактик
нэгжийг томсгох
зарчмын дагуу
нэмэх хасах
үйлдлийг хамтад
нь судална
Концентр
хэлбэрээр
авч үзлээ

3. Мөн чанарт хүрсэн мэдлэг ба
алхамчилсан мэдлэг
Мэдлэгийн төрөл, шинж чанар Жишээ
Мөн чанарт
хүрсэн мэдлэг
Тааруу Санаагаа нэг аргаар харуулж чадна.
Жишээлбэл, 25+36 –г 100-гийн хүснэгт ашиглан
нэмж харуулах
Хүчтэй Санаагаа олон аргаар харуулж чадна.
Жишээлбэл, 25+36 нийлбэрийг олохдоо 100-
гийн хүснэгт, тоон шулуун, 2х5 хүснэгт, шоо
зэрэг олон загвараар илэрхийлэх, эсвэл олон
стратегийг ашиглах.
Алхамчилсан
мэдлэг
Тааруу Оновчтой биш, уян хатан биш дүрэм, стратеги
хэрэглэдэг. Жишээлбэл, 43-27=24 гэж олох
Хүчтэй Уян хатан олон төрлийн дүрмүүдийг нөхцөл
байдалд тохируулан хэрэглэж чаддаг.
Тухайлбал, 29+25=25+25+4=54
29+25=30+25-1=55-1=54,
29+25=20+20+9+5=40+14=54 гэх мэт

4. Нэмэх хасах үйлдэл, тэдгээрийн мөн
чанар
Нэмэх үйлдэл
• Хоёр олонлогийн нэгдэл
Хасах үйлдэл
• Хоёр олонлогийн ялгавар,
гүйцээлт
А В

5. Сэдэлжүүлэлт
Нэмэх үйлдэл
• Бат 3 дэвтэртэй. Өвөө
түүнд 2 дэвтэр өгөв. Бат
хэдэн дэвтэртэй болсон
бэ?
Хасах үйлдэл
• Ээжид 5 алим байв. 2
алим дүүд өгөв. Ээжид
хэдэн алим үлдсэн бэ?
? ?

6. Нийлбэр, ялгавар
Илэрхийлэл
• 3+4
Тоон тэнцэл
• 3+4=7
Илэрхийллийн
утга
• 7
Илэрхийлэл
• 3-2
Тоон тэнцэл
• 3-2=1
Илэрхийллийн
утга
• 1

7. Үйлдлийн
гишүүд
3 + 4 = 7
3 - 2 = 1
Хасаг
дагч
Хасагч
Ялгавар
НэмэгдэхүүнНэмэгдэхүүн Нийлбэр

8. 10 доторх тооны
нэмэх, хасах
үйлдэл
• 3+1=
• 3+2= 3+1+1=
• 3+2=2+3
• 4+6=6+4=
• 10-9=
• 6+0= 0+6= 6-0=
1. Нэгээр нэмэгдүүлж
хорогдуулах
2. 2,3,4-өөр
нэмэгдүүлэх,
хорогдуулах
3. Нэмэх үйлдлийн
байр сэлгэх хууль
4. 5,6,7,8,9-өөр
нэмэгдүүлэх
5. 5,6,7,8,9-өөр
хорогдуулах
6. 0-г нэмэх, хасах
Натурал тооны
аксиоматик
байгуулалт
ёсоор
4+6 –г нэмэхийн
байр сэлгэх
хууль ашиглан
6+4 болгох
Өгүүлбэртэй бодлогоор
эдгээр үйлдэлд хүрэх
Тооны бүтэцтэй
танилцах, нэмэхийн
хүрд бүтээх

9. Загвар ашиглах
100 доторх тооны
нэмэх, хасах
үйлдэл
1. 13+7=
2. 13+5= 18-4=
3. 9+8=8+8+1=
4. 15+7=
5. 14-9=
6. 6аравт+2аравт= 60+20= 60-20=
7. 34+21= 58-34=
8. 42+31=
9. 56+37=
1. 20-ийн бүтцэд тулгуурлан
нэмэх, хасах
2. 20 дотор аравт үүсгэхгүйгээр
нэмэх, хасах
3. Чээж тоолол, хуулиуд ашиглах
4. 20 дотор аравт үүсгэн нэмэх
5. 20 дотор аравт задлан хасах
6. Бүтэн аравтуудыг нэмэх,хасах
7. 100 дотор аравт үүсгэхгүй
нэмэх, аравт задлахгүй хасах
8. Баганан бичлэг
9. 100 дотор аравт үүсгэн нэмэх,
аравт задлан хасах
Хэрхэн нэмсэн,
хассанаа
зураглан
харуулах
56+37=93
4 33
60
93

10. 1000 доторх
тооны нэмэх,
хасах үйлдэл
1. 3зуут+5зуут=
2.
3. 199+12= 199+1+11=200+11=211
4. 415+207= 276+258=
5. 214-109= 301-189=
1. Бүтэн зуутуудыг нэмэх,
хасах
2. Баганан бичлэг
ашиглан 100 дотор
нэмэх үйлдлийг 1000
дотор болгон өргөтгөх
3. Чээж тоолол, хуулиуд
ашиглах
4. Өмнөх орны нэгж
үүсгэн нэмэх
5. Өмнөх орны нэгж
задлан хасах
Загвар ашиглах
2 4 2
1 3 1
+

11. Олон оронтой
тооны нэмэх,
хасах үйлдэл
1. 3мянгат+5мянгат=
2.
3. 1999+12= 1999+1+11=2000+11=211
4. 2415+4207= 3276+1258=
5. 2104-109= 30001-10189=
1. Бүтэн мянгатуудыг
нэмэх, хасах
2. Баганан бичлэг
ашиглан 1009 дотор
нэмэх үйлдлийг олон
оронтой тооны нэмэх
үйлдэл болгон өргөтгөх
3. Чээж тоолол, хуулиуд
ашиглах
4. Өмнөх орны нэгж
үүсгэн нэмэх
5. Өмнөх орны нэгж
задлан хасах
2 4 2
1 3 1
+
3 2 4 2
1 1 3 1
+
1000
доторх
тооны
нэмэх хасах
үйлдлийг
аналогиор
өргөтгөнө
Орон ангийн тухай мэдлэг
шаардагдана.

12. Дасгалууд

13. 100-гийн хүснэгт ашиглан нэмэх,
хасах

14. Хятадын судлаач Липин Ма холбоотой ухагдахууны тухай
мэдлэг багшид зайлшгүй байх хэрэгтэй гэж үзсэн
Олон оронтой тооны хасах
(задлаж)
20-100 хооронд задлан хасах
20 дотор нэмэх хасах
10 дотор нэмэх
хасах
100 доторх
тооны бүтэц
Дээд орны бүтэц
Дээд орныг бүрдүүлэх,
бутаргах
Задлахгүйгээр
хасах
Орон хэтрүүлэхгүй-
гээр хасах
10 тооны бүтэц
Нэмэх ба хасах нь
урвуу үйлдэл

15. Дэлгэрүүлж уншихад...
• Редактор Б.Бүндэн, Ц.Шаравнямбуу. Бага ангид математик заах арга зүй. УБ. 1883.
• Балдулмаа нар. Бага боловсролын математикийн онол, дидактик. Уб. 2009.
• Магсар нар. Бага боловсролын математикийн онол. Уб. 2012.
• М.А.Бантова, Г.В.Бельтюкова. Методика преподавания математики в начальных
классах. Москва. 1984.
• Н.Б.Истомина. Методика обучения математике в начальных классах. Москва. 2001.
• А.В.Белошистая. Методика обучения математике в начальной школе. Москва. 2007.
• П.У.Байрамукова. А.У.Уртенова. Методика обучения математике в начальных классах.
Ростов-на-Дону. 2009.
• С.А.Зайцева. И.Б.Румянцева. И.И.Целищева. Методика обучения математике в
начальной школе. Москва. 2008.
• Chapin Johnson.,(2006). Math Matters. USA: Math Solutions.
• Damon L.Bahr, Lisa Ann de Garsia. (2010). Elementary mathematics is anything but
elementary. USA: Wadsworth.
• John A.Van de Walle, Karen S.Karp, LouAnn H.Lovin, Jennifer M.Bay-Williams.,(2014).
Teaching Student-centered mathematics. USA: Pearson.