A comarca Terra de Celanova atópase ao oeste da provincia de Ourense, lindando con Portugal polo suroeste. O territorio é moi irregular e está formado polas serras Serras (Laboreiro, Outeiro de Augas, Montes de Bande, Monte Calvo e San Cibrao) e os vales dos ríos Arnoia e Deva e os seus afluentes. É unha área dun grande interesse natural e cultural.
Concellos: A Bola, A Merca, Cartelle, Celanova, Gomesende, Pontedeva, Quintela de Leirado, Ramirás e Verea.
CONCELLOS: Castro Caldelas, Montederramo, Parada do Sil e A Teixeira
A comarca de Terra de Caldelas está situada no centro-norte da provincia de Ourense, separada de Lugo polo profundo canón do río Sil.
É un territorio de grandes contrastes no relevo e no clima marcado polas grandes diferenzas de altitude entre o fondo do Val do Sil (300 m) e os cumes das serras (a máxima altura está no San Mamede, con 1.619 m), e pola diferente orientación á solaina ou avesía, o que da lugar a numerosos ambientes.
Nas áreas máis asolladas domina o cultivo da vide acollido, desde 1995 á D.O. Ribeira Sacra, dentro da subzona Ribas de Sil.
Concellos de Chandrexa de Queixa, Manzaneda, A Pobra de Trives e San Xoán de Río.
A comarca de Terra de Trives está situada no centro-norte da provincia de Ourense. Está asentada sobre un territorio cun releve moi accidentado e de grandes alturas no que se poden diferenciar dúas unidades de relevo en liña xerais: no leste, centro e sur un conxunto de serras que van elevándose ata acadar as máximas alturas na Cabeza Grande de Manzaneda (1.782 m), no Macizo Central; ao norte os restos dunha penichaira moi erosionada e dividida polos profundos vales dos ríos que desembocan no Bibei, en especial o Navea e o San Lázaro.
Acolle un importante patrimonio natural e cultural.
Concellos: A Gudiña, A Mezquita, Viana do Bolo e Vilariño de Conso
O territorio é, na súa maior parte, de alta montaña, situado entre dous importantes macizos, Pena Trevinca e Macizo Central Ourensan, e varias serras de menor altitude. É unha sucesión de cumes e vales profundos e encaixados polos que circulan ríos das cuncas do Sil (Bibei, Camba e Conso) e do Douro (Rabaçal, con numerosas cabeceiras). O sur da Gudiña e os concellos de A Mezquita e Riós, coñécese como Terra de Frieiras.
É unha comarca con importantes valores ambientais e culturais.
CONCELLOS: Bóveda, Monforte de Lemos, Pantón, A Pobra do Brollón, O Saviñao e Sober.
A comarca de Terra de Lemos está situada no sur da Provincia de Lugo, entre os vales dos ríos Miño e Sil e os contrafortes do Courel. É unha área dunha grande diversidade morfolóxica e climática o que da lugar a unha grande variedade de ecosistemas con especies atlánticas e mediterráneas e a paisaxes dun grande interese. Ademais acolle un valioso patrimonio cultural.
CONCELLOS: Amoeiro, Barbadás, Coles, Esgos, Nogueira de Ramuín, Ourense, O Pereiro de Aguiar, A Peroxa, San Cibrao das Viñas, Toén, Vilamarín e Taboadela.
Concellos: A Rúa, A Veiga, Carballeda de Valdeorras, Larouco, O Barco de Valdeorras, O Bolo, Petín, Rubiá e Vilamartín de Valdeorras.
Está situada no surleste de Galiza, ocupando o norleste da provincia de Ourense, nos lindes con Zamora e León das que a separan os montes do Macizo de Trevinca e Enciña da Lastra.
O territorio presenta grandes contrastes entre o valdo Sil, de fondo aplanado, onde se asenta a maior parte da poboación e dos recursos, e as serras do norte (Cereixido, Cabalos, Lastra) e do centro e sur (Mouzón, Macizo de Trevinca), onde se atopan as maiores alturas de Galiza.
Comprende os concellos de Allariz, Baños de Molgas, Maceda, Paderne de Allariz, Xunqueira de Ambía e Xunqueira de Espadañedo. Desde o punto de vista natural ten varias zonas claramente diferenciadas: as depresións de Maceda e unha pequena parte da Limia, o val do Arnoia e as serras que a limitan polo leste (Meda, San Mamede), onde se atopan as maiores alturas, en terreos dos concellos de Xunqueira de Espadañedo e Maceda. É unha comarca dunha gran riqueza natural, en especial na contorna dos ríos e serras; histórica, artística e etnográfica.
CONCELLOS: Carballedo, Chantada e Taboada.
A comarca de Chantada está situada no suroeste da provincia de Lugo, entre as serras da Dorsal (Martiñá, Faro, Farelo e Vacaloura), que lle serven de linde con Pontevedra e Ourense polo oeste, e o val do río Miño, ao leste, lindando coas Terras de Lemos. No territorio desta comarca distínguense claramente tres unidades: as serras, con altitudes superiores aos 1.000 m, a superficie de aplanamento de Chantada e o encaixado val do Miño, con paredes que nalgúns lugares acadan os 400 m de altura.
As serras e o río Miño son os grandes protagonistas da natureza da comarca e neles atópanse paisaxes e espazos naturais de gran beleza e valor ecolóxico.
CONCELLOS: Castro Caldelas, Montederramo, Parada do Sil e A Teixeira
A comarca de Terra de Caldelas está situada no centro-norte da provincia de Ourense, separada de Lugo polo profundo canón do río Sil.
É un territorio de grandes contrastes no relevo e no clima marcado polas grandes diferenzas de altitude entre o fondo do Val do Sil (300 m) e os cumes das serras (a máxima altura está no San Mamede, con 1.619 m), e pola diferente orientación á solaina ou avesía, o que da lugar a numerosos ambientes.
Nas áreas máis asolladas domina o cultivo da vide acollido, desde 1995 á D.O. Ribeira Sacra, dentro da subzona Ribas de Sil.
Concellos de Chandrexa de Queixa, Manzaneda, A Pobra de Trives e San Xoán de Río.
A comarca de Terra de Trives está situada no centro-norte da provincia de Ourense. Está asentada sobre un territorio cun releve moi accidentado e de grandes alturas no que se poden diferenciar dúas unidades de relevo en liña xerais: no leste, centro e sur un conxunto de serras que van elevándose ata acadar as máximas alturas na Cabeza Grande de Manzaneda (1.782 m), no Macizo Central; ao norte os restos dunha penichaira moi erosionada e dividida polos profundos vales dos ríos que desembocan no Bibei, en especial o Navea e o San Lázaro.
Acolle un importante patrimonio natural e cultural.
Concellos: A Gudiña, A Mezquita, Viana do Bolo e Vilariño de Conso
O territorio é, na súa maior parte, de alta montaña, situado entre dous importantes macizos, Pena Trevinca e Macizo Central Ourensan, e varias serras de menor altitude. É unha sucesión de cumes e vales profundos e encaixados polos que circulan ríos das cuncas do Sil (Bibei, Camba e Conso) e do Douro (Rabaçal, con numerosas cabeceiras). O sur da Gudiña e os concellos de A Mezquita e Riós, coñécese como Terra de Frieiras.
É unha comarca con importantes valores ambientais e culturais.
CONCELLOS: Bóveda, Monforte de Lemos, Pantón, A Pobra do Brollón, O Saviñao e Sober.
A comarca de Terra de Lemos está situada no sur da Provincia de Lugo, entre os vales dos ríos Miño e Sil e os contrafortes do Courel. É unha área dunha grande diversidade morfolóxica e climática o que da lugar a unha grande variedade de ecosistemas con especies atlánticas e mediterráneas e a paisaxes dun grande interese. Ademais acolle un valioso patrimonio cultural.
CONCELLOS: Amoeiro, Barbadás, Coles, Esgos, Nogueira de Ramuín, Ourense, O Pereiro de Aguiar, A Peroxa, San Cibrao das Viñas, Toén, Vilamarín e Taboadela.
Concellos: A Rúa, A Veiga, Carballeda de Valdeorras, Larouco, O Barco de Valdeorras, O Bolo, Petín, Rubiá e Vilamartín de Valdeorras.
Está situada no surleste de Galiza, ocupando o norleste da provincia de Ourense, nos lindes con Zamora e León das que a separan os montes do Macizo de Trevinca e Enciña da Lastra.
O territorio presenta grandes contrastes entre o valdo Sil, de fondo aplanado, onde se asenta a maior parte da poboación e dos recursos, e as serras do norte (Cereixido, Cabalos, Lastra) e do centro e sur (Mouzón, Macizo de Trevinca), onde se atopan as maiores alturas de Galiza.
Comprende os concellos de Allariz, Baños de Molgas, Maceda, Paderne de Allariz, Xunqueira de Ambía e Xunqueira de Espadañedo. Desde o punto de vista natural ten varias zonas claramente diferenciadas: as depresións de Maceda e unha pequena parte da Limia, o val do Arnoia e as serras que a limitan polo leste (Meda, San Mamede), onde se atopan as maiores alturas, en terreos dos concellos de Xunqueira de Espadañedo e Maceda. É unha comarca dunha gran riqueza natural, en especial na contorna dos ríos e serras; histórica, artística e etnográfica.
CONCELLOS: Carballedo, Chantada e Taboada.
A comarca de Chantada está situada no suroeste da provincia de Lugo, entre as serras da Dorsal (Martiñá, Faro, Farelo e Vacaloura), que lle serven de linde con Pontevedra e Ourense polo oeste, e o val do río Miño, ao leste, lindando coas Terras de Lemos. No territorio desta comarca distínguense claramente tres unidades: as serras, con altitudes superiores aos 1.000 m, a superficie de aplanamento de Chantada e o encaixado val do Miño, con paredes que nalgúns lugares acadan os 400 m de altura.
As serras e o río Miño son os grandes protagonistas da natureza da comarca e neles atópanse paisaxes e espazos naturais de gran beleza e valor ecolóxico.
CONCELLOS: Melide, Santiso, Sobrado e Toques.
A comarca de Melide está situada no surleste da provincia da Coruña, separada de Lugo polas serras da Dorsal e de Pontevedra polo río Ulla. O territorio é moi variado en formas de relevo e na composición das rochas o que da lugar a unha gran diversidade paisaxística e biolóxica. Sitúase entre unha superficie achairada, as serras da Dorsal Galega que fan de linde polo leste e o profundo val do Ulla. Outros ríos que recollen as augas da comarca son o Mandeo e o Tambre, nos seus cursos altos.
Acolle importantes valores naturais asociados ás serras e aos ríos.
CONCELLOS: Agolada, Dozón, Lalín, Rodeiro, Silleda e Vila de Cruces.
A comarca do Deza está situada no centro de Galiza, ao nordeste da provincia de Pontevedra.
O territorio é moi diverso en canto ao relevo e á paisaxe, desde as terras baixas nos arredores do Ulla ata os cumes do Faro. Está rodeada polo leste e sur polas serras da Dorsal Galega e forma parte por completo da cunca do Ulla e os seus dous afluentes principais na comarca, o Arnego e o Deza.
Ten áreas dun grande valor natural incluídas en diferentes espazos protexidos.
A comarca dos Ancares inclúe os concellos de Baralla, Becerreá, Cervantes, Navia de Suarna, As Nogais e Pedrafita do Cebreiro. Está situada en plenas serras orientais galegas, ao leste da provincia de Lugo, no linde con León. É un territorio eminentemente de montaña onde se atopan serras que acadan case os dous mil metros altura. O río Navia atravesa a comarca de sur a norte e recibe numerosos afluentes que baixan das serras. Conserva importantes valores xeolóxicos (vales glaciares, canóns, fervenzas), ecolóxicos (diversidade de ecosistemas e de especies), e culturais.
A Limia é unha comarca formada polos concellos de Baltar, Os Blancos, Calvos de Randín, A Porqueira, Rairiz de Veiga, Sandiás, Sarreaus, Trasmiras, Vilar de Barrio, Vilar de Santos e Xinzo de Limia. É unha área de marcado carácter rural que ten como núcleo fundamental a vila de Xinzo de Limia. Acolle unha gran diversidade de hábitats, desde as veigas húmidas da antiga lagoa da Antela, ata a alta montaña dos cumes que superan os mil metrose conserva importantes restos histórico-artísticos e etnográficos e festas de interese cultural como o Entroido.
Concellos: Arnoia, Avión, Beade, Carballeda de Avia, Castrelo de Miño, Cenlle, Cortegada, Leiro, Melón e Ribadavia.
O territorio da comarca sitúase ao abrigo das últimas serras da Dorsal Galega (O Suído e o Faro de Avión) e ocupa unha parte do val do Miño, o val do Avia e o curso baixo de Arnoia. As variacións de altitude e no releve determinan a existencia de áreas diferenciadas: os vales dos ríos e zonas próximas e as áreas de montaña, que chegan ata alturas superiores aos 1.000 m. Os principais valores naturais sitúanse nos cumes das serras e nos ríos, onde se conserva unha rica flora e fauna.
CONCELLOS: Antas de Ulla, Monterroso e Palas de Rei.
A comarca da Ulloa está situada na zona suroriental da provincia de Lugo a carón das serras da Dorsal Galega que lle fan de linde polo leste e sur. Ocupa un territorio chan resto dunha antiga superficie de erosión formada por bloques afundidos, con suaves ondulacións e moi incidido pola erosión dos ríos. Está rodeado en todo o seu contorno por serras de formas suaves e alturas que non sobrepasan os 800 m. O río principal é o Ulla que lle da nome á comarca e ten nela o seu curso alto e parte do medio. Acolle espazos de grande valor natural: a Serra do Careón, o canón do Ulla e en xeral todos os cursos dos ríos e as serras.
Concellos: Castrelo do Val, Cualedro, Laza, Monterrei, Oímbra, Riós, Verín e Vilardevós.
A comarca de Verín está situada no sur da provincia de Ourense, no linde con Portugal. O centro está ocupado pola depresión de Monterrei ou de Verín, unha foxa tectónica rodeada de montañas que segue unha inclinación lixeira de norte a sur, e atravesada polo río Támega e os seus afluentes. As maiores alturas atópanse ao norte, nas serras do Macizo Central.
Acolle zonas de gran interese natural.
CONCELLOS: Arzúa, Boimorto, O Pino e Touro.
A comarca de Arzúa está situada no sur da provincia da Coruña entre os ríos Tambre e Ulla.
O relevo está formado por unha sucesión de formas suaves que separan os vales do Tambre e Ulla e van gañando altura cara ao leste onde se atopan as estribacións dos montes do Bocelo.
Está atravesada por numerosos cursos de auga que fragmentan o territorio e circulan cara aos dous ríos principais.
Os espazos naturais de maior valor atópanse nos ríos Ulla e Tambre e nos seus afluentes.
A comarca de Quiroga, coñecida en grande parte tamén co nome do Courel, está situada ao sur de Lugo, lindando polo leste con León e O Barco (Ourense) e inclúe os concellos de Folgoso do Courel, Quiroga e Ribas de Sil. O territorio é, na súa maior parte, de alta montaña, agás o val do Sil, que a atravesa polo sur. Está percorrida por numerosos ríos, pertencentes á cunca do Sil, que escavan profundos vales.
É unha comarca dun grande interese natural que acolle pegadas glaciarias, monumentos xeolóxicos, paisaxes impresionantes en calquera época do ano, e unha grande biodiversidade.
Está situada ao surleste de Pontevedra, lindando con Ourense e Portugal dos que a separa o río Miño. O relevo, irregular, está condicionado pola serra do Suído, ao norte, a do Faro de Avión ao norleste, a Paradanta no centro, cruzando a comarca do norleste ao suroeste, entre as que se atopa o val e o curso alto do río Tea; e o río Miño ao leste e ao sur cara ao que se dirixen as pendentes e os afluentes Ribadil, Deva e Cea.
É unha comarca que acolle importantes valores naturais, ligados sobre todo aos rios e as serras.
CONCELLOS: Arbo, A Cañiza, Crecente e Covelo.
Unha comarca do sur de Ourense, no linde con Portugal, formada polos concellos de Bande, Entrimo, Lobeira, Lobios e Muíños. De grande interese natural e cultural.
CONCELLOS: Ames, Boqueixón, Brión, Santiago de Compostela, Teo, Val do Dubra e Vedra
A comarca de Santiago está situada no centro-sur da provincia de A Coruña. É unha área que inclúe outras comarcas con entidade propia como A Ulla, parte de Amaía ou o Val do Dubra.
O territorio preséntase cunha gran diversidade de formas debido á confluencia de factores téctónicos, como a gran falla que o rompe de norte a sur, e da erosión dos numerosos ríos que a atravesan que forman parte das concas do Tambre, ao norte, e do Ulla, ao sur.
Os espazos naturais están asociados aos ríos. Conta ademais cunha grande riqueza botánica en parques e xardíns, tanto públicos como privados.
A comarca de Sarria está situada no centro-sur da provincia de Lugo, entre o val do Miño e as serras orientais galegas. No territorio diferéncianse tres unidades claras. O centro está ocupado pola depresión de Sarria, o leste e sur polas serras de Albela, Oribio, Lóuzara e Trapa, e o oeste polos restos dunha penichaira moi erosionada na que o Miño escavou a súa canle e na que se ergue a serra do Páramo.
Os ríos forman parte da cunca do Miño (Neira-Sarria) e do Sil (Cabe-Mao, Lóuzara).
CONCELLOS: O Incio, Láncara, Paradela, O Páramo, Samos, Sarria e Triacastela.
CONCELLOS: A Estrada e Forcarei
A comarca de Tabeirós-Terra de Montes está situada ao norte da provincia de Pontevedra, separada da Coruña polo río Ulla e de Ourense e a comarca do Deza polas serras da Dorsal que a limitan polo leste. É unha comarca cun relevo moi variado na que se diferencian tres áreas con características específicas. Ao norte as terras máis, baixas, no Val do Ulla, no centro terras de media altura e no sur e leste serras que acadan ata máis de 1.000 m de altitude.
A rede fluvial é tamén diversa e está estruturada arredor do Ulla, o Umia e o Lérez que, xunto cos seus afluentes forman multitude de vales.
A riqueza paisaxística e de espazos naturais é un dos importantes atractivos desta comarca na que se atopan varios espazos protexidos.
Tradicionalmente Cerdedo e Forcarei formaron a comarca coñecida como Terra de Montes.
É un grupo de serras cos cumes aplanados situado na zona central da provincia de Ourense. No seu conxunto presenta unha forma redondeada de aspecto macizo escavada polas beiras polos profundos vales dos ríos que nacen nos cumes. Está rodeado polo val do Sil, polo norte, o val do Bibei polo leste, a depresións de Monterrei polo sur e as depresións da Limia e de Maceda polo oeste.
Construcciones en Madera MMO Toresani RobertoEduardo Soracco
El documento presenta información sobre proyectos de viviendas terminadas en diferentes localidades de la provincia de Misiones, Argentina. Se detallan datos como la localidad, cantidad de viviendas y constructor. También incluye secciones sobre control de calidad en fábricas y obras, con controles de dimensiones, impregnación y uniones de la madera. Por último, muestra ejemplos de construcciones de viviendas y edificios realizados con madera alrededor del mundo.
eLama.ru - это менеджер систем контекстной рекламы, который позволяет размещать контекстную рекламу одновременно в 3-х популярных системах (Яндекс.Директ, Бегун и Google). Использование сервиса для рекламодателей бесплатно. eLama.ru - это инновационный интерфейс создания рекламных кампаний и полезные инструменты для повышения эффективности рекламы.
Сайт проекта: http://eLama.ru
CONCELLOS: Melide, Santiso, Sobrado e Toques.
A comarca de Melide está situada no surleste da provincia da Coruña, separada de Lugo polas serras da Dorsal e de Pontevedra polo río Ulla. O territorio é moi variado en formas de relevo e na composición das rochas o que da lugar a unha gran diversidade paisaxística e biolóxica. Sitúase entre unha superficie achairada, as serras da Dorsal Galega que fan de linde polo leste e o profundo val do Ulla. Outros ríos que recollen as augas da comarca son o Mandeo e o Tambre, nos seus cursos altos.
Acolle importantes valores naturais asociados ás serras e aos ríos.
CONCELLOS: Agolada, Dozón, Lalín, Rodeiro, Silleda e Vila de Cruces.
A comarca do Deza está situada no centro de Galiza, ao nordeste da provincia de Pontevedra.
O territorio é moi diverso en canto ao relevo e á paisaxe, desde as terras baixas nos arredores do Ulla ata os cumes do Faro. Está rodeada polo leste e sur polas serras da Dorsal Galega e forma parte por completo da cunca do Ulla e os seus dous afluentes principais na comarca, o Arnego e o Deza.
Ten áreas dun grande valor natural incluídas en diferentes espazos protexidos.
A comarca dos Ancares inclúe os concellos de Baralla, Becerreá, Cervantes, Navia de Suarna, As Nogais e Pedrafita do Cebreiro. Está situada en plenas serras orientais galegas, ao leste da provincia de Lugo, no linde con León. É un territorio eminentemente de montaña onde se atopan serras que acadan case os dous mil metros altura. O río Navia atravesa a comarca de sur a norte e recibe numerosos afluentes que baixan das serras. Conserva importantes valores xeolóxicos (vales glaciares, canóns, fervenzas), ecolóxicos (diversidade de ecosistemas e de especies), e culturais.
A Limia é unha comarca formada polos concellos de Baltar, Os Blancos, Calvos de Randín, A Porqueira, Rairiz de Veiga, Sandiás, Sarreaus, Trasmiras, Vilar de Barrio, Vilar de Santos e Xinzo de Limia. É unha área de marcado carácter rural que ten como núcleo fundamental a vila de Xinzo de Limia. Acolle unha gran diversidade de hábitats, desde as veigas húmidas da antiga lagoa da Antela, ata a alta montaña dos cumes que superan os mil metrose conserva importantes restos histórico-artísticos e etnográficos e festas de interese cultural como o Entroido.
Concellos: Arnoia, Avión, Beade, Carballeda de Avia, Castrelo de Miño, Cenlle, Cortegada, Leiro, Melón e Ribadavia.
O territorio da comarca sitúase ao abrigo das últimas serras da Dorsal Galega (O Suído e o Faro de Avión) e ocupa unha parte do val do Miño, o val do Avia e o curso baixo de Arnoia. As variacións de altitude e no releve determinan a existencia de áreas diferenciadas: os vales dos ríos e zonas próximas e as áreas de montaña, que chegan ata alturas superiores aos 1.000 m. Os principais valores naturais sitúanse nos cumes das serras e nos ríos, onde se conserva unha rica flora e fauna.
CONCELLOS: Antas de Ulla, Monterroso e Palas de Rei.
A comarca da Ulloa está situada na zona suroriental da provincia de Lugo a carón das serras da Dorsal Galega que lle fan de linde polo leste e sur. Ocupa un territorio chan resto dunha antiga superficie de erosión formada por bloques afundidos, con suaves ondulacións e moi incidido pola erosión dos ríos. Está rodeado en todo o seu contorno por serras de formas suaves e alturas que non sobrepasan os 800 m. O río principal é o Ulla que lle da nome á comarca e ten nela o seu curso alto e parte do medio. Acolle espazos de grande valor natural: a Serra do Careón, o canón do Ulla e en xeral todos os cursos dos ríos e as serras.
Concellos: Castrelo do Val, Cualedro, Laza, Monterrei, Oímbra, Riós, Verín e Vilardevós.
A comarca de Verín está situada no sur da provincia de Ourense, no linde con Portugal. O centro está ocupado pola depresión de Monterrei ou de Verín, unha foxa tectónica rodeada de montañas que segue unha inclinación lixeira de norte a sur, e atravesada polo río Támega e os seus afluentes. As maiores alturas atópanse ao norte, nas serras do Macizo Central.
Acolle zonas de gran interese natural.
CONCELLOS: Arzúa, Boimorto, O Pino e Touro.
A comarca de Arzúa está situada no sur da provincia da Coruña entre os ríos Tambre e Ulla.
O relevo está formado por unha sucesión de formas suaves que separan os vales do Tambre e Ulla e van gañando altura cara ao leste onde se atopan as estribacións dos montes do Bocelo.
Está atravesada por numerosos cursos de auga que fragmentan o territorio e circulan cara aos dous ríos principais.
Os espazos naturais de maior valor atópanse nos ríos Ulla e Tambre e nos seus afluentes.
A comarca de Quiroga, coñecida en grande parte tamén co nome do Courel, está situada ao sur de Lugo, lindando polo leste con León e O Barco (Ourense) e inclúe os concellos de Folgoso do Courel, Quiroga e Ribas de Sil. O territorio é, na súa maior parte, de alta montaña, agás o val do Sil, que a atravesa polo sur. Está percorrida por numerosos ríos, pertencentes á cunca do Sil, que escavan profundos vales.
É unha comarca dun grande interese natural que acolle pegadas glaciarias, monumentos xeolóxicos, paisaxes impresionantes en calquera época do ano, e unha grande biodiversidade.
Está situada ao surleste de Pontevedra, lindando con Ourense e Portugal dos que a separa o río Miño. O relevo, irregular, está condicionado pola serra do Suído, ao norte, a do Faro de Avión ao norleste, a Paradanta no centro, cruzando a comarca do norleste ao suroeste, entre as que se atopa o val e o curso alto do río Tea; e o río Miño ao leste e ao sur cara ao que se dirixen as pendentes e os afluentes Ribadil, Deva e Cea.
É unha comarca que acolle importantes valores naturais, ligados sobre todo aos rios e as serras.
CONCELLOS: Arbo, A Cañiza, Crecente e Covelo.
Unha comarca do sur de Ourense, no linde con Portugal, formada polos concellos de Bande, Entrimo, Lobeira, Lobios e Muíños. De grande interese natural e cultural.
CONCELLOS: Ames, Boqueixón, Brión, Santiago de Compostela, Teo, Val do Dubra e Vedra
A comarca de Santiago está situada no centro-sur da provincia de A Coruña. É unha área que inclúe outras comarcas con entidade propia como A Ulla, parte de Amaía ou o Val do Dubra.
O territorio preséntase cunha gran diversidade de formas debido á confluencia de factores téctónicos, como a gran falla que o rompe de norte a sur, e da erosión dos numerosos ríos que a atravesan que forman parte das concas do Tambre, ao norte, e do Ulla, ao sur.
Os espazos naturais están asociados aos ríos. Conta ademais cunha grande riqueza botánica en parques e xardíns, tanto públicos como privados.
A comarca de Sarria está situada no centro-sur da provincia de Lugo, entre o val do Miño e as serras orientais galegas. No territorio diferéncianse tres unidades claras. O centro está ocupado pola depresión de Sarria, o leste e sur polas serras de Albela, Oribio, Lóuzara e Trapa, e o oeste polos restos dunha penichaira moi erosionada na que o Miño escavou a súa canle e na que se ergue a serra do Páramo.
Os ríos forman parte da cunca do Miño (Neira-Sarria) e do Sil (Cabe-Mao, Lóuzara).
CONCELLOS: O Incio, Láncara, Paradela, O Páramo, Samos, Sarria e Triacastela.
CONCELLOS: A Estrada e Forcarei
A comarca de Tabeirós-Terra de Montes está situada ao norte da provincia de Pontevedra, separada da Coruña polo río Ulla e de Ourense e a comarca do Deza polas serras da Dorsal que a limitan polo leste. É unha comarca cun relevo moi variado na que se diferencian tres áreas con características específicas. Ao norte as terras máis, baixas, no Val do Ulla, no centro terras de media altura e no sur e leste serras que acadan ata máis de 1.000 m de altitude.
A rede fluvial é tamén diversa e está estruturada arredor do Ulla, o Umia e o Lérez que, xunto cos seus afluentes forman multitude de vales.
A riqueza paisaxística e de espazos naturais é un dos importantes atractivos desta comarca na que se atopan varios espazos protexidos.
Tradicionalmente Cerdedo e Forcarei formaron a comarca coñecida como Terra de Montes.
É un grupo de serras cos cumes aplanados situado na zona central da provincia de Ourense. No seu conxunto presenta unha forma redondeada de aspecto macizo escavada polas beiras polos profundos vales dos ríos que nacen nos cumes. Está rodeado polo val do Sil, polo norte, o val do Bibei polo leste, a depresións de Monterrei polo sur e as depresións da Limia e de Maceda polo oeste.
Construcciones en Madera MMO Toresani RobertoEduardo Soracco
El documento presenta información sobre proyectos de viviendas terminadas en diferentes localidades de la provincia de Misiones, Argentina. Se detallan datos como la localidad, cantidad de viviendas y constructor. También incluye secciones sobre control de calidad en fábricas y obras, con controles de dimensiones, impregnación y uniones de la madera. Por último, muestra ejemplos de construcciones de viviendas y edificios realizados con madera alrededor del mundo.
eLama.ru - это менеджер систем контекстной рекламы, который позволяет размещать контекстную рекламу одновременно в 3-х популярных системах (Яндекс.Директ, Бегун и Google). Использование сервиса для рекламодателей бесплатно. eLama.ru - это инновационный интерфейс создания рекламных кампаний и полезные инструменты для повышения эффективности рекламы.
Сайт проекта: http://eLama.ru
The Ten Commandments of Egoless Programming is about advices to follow on how to be a professional programmer, how to work efficiently with your team, being postive vs negative and construcive vs aggressive.
Arc's Dick Slansky & Greg Gorbach's Virtual Commission Workshop @ 2009 ARC In...ARC Advisory Group
Virtual commissioning is the use of 3D simulations to validate production systems prior to physical implementation. It allows manufacturers to create virtual production facilities to optimize and validate real-world manufacturing processes. Key benefits include substantially reducing product launch timelines and costs. Effective virtual commissioning requires integrated mechanical, electrical, and control system simulations. While simulation technology enables virtual commissioning, organizations must invest in device libraries and determine the right cost-benefit tradeoffs for their individual capabilities and needs. Overall, virtual commissioning can save money and speed time to market.
Este documento presenta una firma de consultoría en seguridad, salud y prevención laboral. Explica que ofrecen servicios como asesoría, auditoría, capacitación y más, enfocados en ayudar a empresas a cumplir con las leyes de seguridad laboral. También describen su misión, visión, valores y equipo de profesionales.
Este documento presenta una microclase en inglés para estudiantes de sexto grado. La clase introduce pronombres personales en inglés y su uso, así como el verbo "to be". También incluye vocabulario relacionado con partes del cuerpo y la familia. Finalmente, proporciona ejercicios prácticos para que los estudiantes apliquen lo aprendido.
This document discusses the transition from a 2D to 3D world where information is abundant and people seek to develop their talents and passions. It argues that current schools and organizations are structured for a 2D world and do not foster passion, talent, and innovation (3D-smarts). The global spread of information online has increased access to knowledge but many feel disengaged without passion for learning. A new model is needed where people's competencies are discovered and developed based on their passions.
Presented at Mind the Product Conference in London, UK (Sep 27, 2013), I knew this was going to be a hard sell. Often marketers and product managers don't "get along". I wanted to present marketing as part of the product as well as a necessity even for great products.
Bei der Einrichtung ihres neuen Versandlagers mit Abholmöglichkeit für die Kunden wollten Sandra Hoffmann und Marcus Schmidt, Inhaber von blaufell.de, nichts dem Zufall überlassen.
How to Implement SLAs and Metrics in JIRA Service Desk - Lucas DussurgetAtlassian
In this session, we will share how to implement service level agreements (SLAs) and metrics within JIRA Service Desk. As one of Atlassian's Platinum Expert partners, he will also share feedback and best practices gained from multiple customer implementations.
Contabilidade e os Sistemas de InformaçãoSérgio Santos
O documento discute como a informática e a internet impactaram a contabilidade e os sistemas de informações gerenciais. A informática trouxe vantagens como aumento da produtividade e qualidade, além de facilitar o acesso e armazenamento de informações. Embora as máquinas automatizem tarefas, os profissionais de contabilidade precisam se atualizar continuamente para acompanhar as mudanças tecnológicas.
Este documento proporciona una lista de atajos de teclado comunes para varias aplicaciones como Windows Explorer, Word, Excel y Outlook. Algunos atajos populares incluyen ALT + TAB para cambiar entre programas abiertos, CTRL + C para copiar, CTRL + V para pegar y CTRL + Z para deshacer. Los atajos también permiten aplicar formatos como negrita, cursiva y subrayado a texto en Word y celdas en Excel.
El documento resume los objetivos e información clave de la Norma OHSAS 18001:2007 sobre gestión de seguridad y salud ocupacional. Explica que la norma establece los requisitos para un sistema de gestión de seguridad y salud ocupacional que permite a una organización controlar sus riesgos laborales y mejorar su desempeño en este ámbito. Asimismo, describe los principales elementos que debe contener dicho sistema de gestión.
Este documento trata sobre la profesionalización de la gestión en el surf. Presenta la importancia creciente de la industria deportiva y la necesidad de profesionalizar la gestión del surf en España. Discute conceptos como el valor económico, deportivo, mediático y social de las empresas deportivas de surf y cómo incrementar dicho valor. También analiza la estructura organizativa ideal y el marco legal para las organizaciones de surf. El objetivo general es ayudar a las entidades de surf a desarrollarse de manera sostenible.
Elaboracion IPER segun LEY 29783 Seguridad y Salud en el TrabajoDIANA GRANADOS
El documento presenta información sobre la gestión de riesgos en seguridad y salud ocupacional. Incluye normativa legal, identificación de peligros, evaluación y control de riesgos, y procedimientos para la gestión de riesgos. Además, proporciona contactos para obtener más información o formación sobre estos temas.
Este proyecto propone acercar a los estudiantes a textos clásicos a través de adaptaciones amenas. El objetivo es formar lectores autónomos que encuentren en la lectura una experiencia enriquecedora y placentera, pudiendo releer los textos varias veces.
The document summarizes a presentation on legal and data protection updates. It covered:
1. The Data Protection Act 1998 and Privacy and Electronic Communications Regulations 2003, including key principles like fair collection of data, processing for limited purposes, security measures, and rights of individuals.
2. Practical tips for marketers around obtaining consent, marketing permissions, sourcing data, and regaining lost permissions.
3. Determining roles as a data controller or processor and ensuring responsibilities are established in processing contracts.
4. An overview of the proposed new EU Data Protection Regulation which aims to update privacy laws for new technologies and networks.
This document provides an overview of the Indian chocolate industry and Cadbury India. It discusses the size and growth of the Indian chocolate market, the major players and their market shares, and details about Cadbury India's history, vision, objectives, brands, and leadership in the Indian market. Cadbury India has the largest market share at around 70% and offers various chocolate products like Dairy Milk, Gems, and Celebrations to suit different occasions and consumers in India. The document also reviews Nestle, Amul, and Campco as other key players in the growing Indian chocolate industry.
Presentation Smart Home With Home AutomationArifur Rahman
This document provides an overview of a presentation on smart home automation. It discusses how home automation can automate lighting, HVAC, appliances and other systems for improved convenience, comfort, energy efficiency and security. It describes how smart homes can be remotely controlled and monitored, including security, entertainment and information functions. It outlines the various wired and wireless devices used in home automation and popular software options like Linux, Mister House and Heyu. The presentation also includes diagrams of sample home automation architectures and a remote web interface.
While discussing details on agile project methods only a few people recognized, that IT changed the way projects are executed. But the goal conflict between IT, Marketing & business still exists.
The talk shows a way to define shared business objectives and how to form a successful project culture in your company.
A comarca do Condado constitue unha unidade xeográfica ben definida asentada no val do río Tea, que inclúe case toda a súa cunca, agás un pequeno tramo do seu curso alto, desde as estribacións cara ao suroeste do Suído, ao norte; ao río Miño, ao que vai o Tea, ao sur; flanqueada polo leste polos montes da Paradanta, e polo oeste pola serra do Galleiro e os montes de Budiño. Os principais valores naturais da zona ofrecennos os ríos e as amplas e ricas paisaxes que se poden gozar desde os seus montes coroados, nalgúns casos, por formidables penedos.
CONCELLOS: Mondariz, Mondariz Balneario, As Neves, Ponteareas e Salvaterra.
Vigo é unha comarca que se extende por territorios que se asentan entre a costa e a Dorsal Galega e inclúe outras comarcas menores como o Miñor e a Louriña. O relevo é irregular sen grandes elevacións pero con fortes pendentes e poucas zonas chans, agás a Depresión Meridiana que atravesa a comarca de norte a sur e os tramos finais dos vales dos ríos.
A rede fluvial é moi densa e diversificada: forma parte da as cuncas do Miño e Verdugo e hai numerosos ríos menores que van directamente ao mar.
A pesar da intensa presión humana conserva numerosos lugares de interese natural, varios deles protexidos e numerosos parques urbanos e forestais, nos que se poden realizar rutas de sendeirismo.
CONCELLOS: Baiona, Fornelos de Montes, Gondomar, Mos, Nigrán, Pazos de Borbén, O Porriño, Redondela, Salceda de Caselas, Soutomaior e Vigo.
CONCELLOS: Cerceda, Frades, Mesía, Ordes, Oroso, Tordoia e Trazo.
A comarca de Ordes está situada no centro da provincia da Coruña e articúlase arredor do río Tambre e os seus afluentes pola dereita, sobre todo o Samo e o Lengüelle que forman amplos vales. As maiores alturas atópanse no norte e sobrepasan pouco os 500 m.
Os principais valores naturais atópanse na contorna dos ríos, en especial do Tambre.
CONCELLOS: Cariño, Cerdido, Mañón e Ortigueira
A comarca de Ortegal atópase na costa nordeste da provincia da Coruña entre o Océano Atántico e o Mar Cantábrico. O territorio sitúase arredor da ría de Ortigueira, incluíndo as puntas de Estaca de Bares e Ortegal, cunha costa na que se combinan impresionantes cantís con rías, enseadas, esteiros e praias. No interior as terras baixas, formadas polos vales dos ríos Mera, Baleo e Maior e dous sistemas de serras: no oeste o Macizo da Capelada e no leste unha aliñación formada polas serras da Coriscada e Faladoira.
É unha comarca con grandes valores naturais nas serras, na costa e nos ríos.
Cabana de Bergantiños, Carballo, Coristanco, A Laracha, Laxe, Malpica de Bergantiños e Ponteceso
A comarca de Bergantiños está situada no oeste da provincia de A Coruña e forma parte do amplo espazo coñecido como Costa da Morte. É un territorio de relevo moi accidentado cunha grande diversidade morfolóxica e litolóxica atravesado de SE a NO polo río Anllóns, a arteria principal que drena a comarca. Ten unha costa moi recortada na que alternan cantís, enseadas, rías e areais que son a base de actividades pesqueiras e turísticas.
Concellos de Cervo, Ourol, O Vicedo, Viveiro e Xove.
A Mariña Occidental forma parte da Mariña de Lugo. Abrangue o territorio comprendido entre a serra dos Cabaleiros, polo leste, e o río Sor, que fai de linde coa provincia da Coruña, polo oeste.
Acolle un importante patrimonio natural (espazos naturais fluviais, costeiros e de montaña) e cultural.
Concellos de Cervo, Ourol, O Vicedo, Viveiro e Xove.
A Mariña Occidental forma parte da Mariña de Lugo. Abrangue o territorio comprendido entre a serra dos Cabaleiros, polo leste, e o río Sor, que fai de linde coa provincia da Coruña, polo oeste.
Acolle un importante patrimonio natural (espazos naturais fluviais, costeiros e de montaña) e cultural.
CONCELLOS: Ares, Cedeira, Fene, Ferrol, Moeche, Mugardos, Narón, Neda, San Sadurniño, As Somozas e Valdoviño
A comarca de Ferrol ten unha gran diversidade morfolóxica, litolóxica e paisaxística: unha grande área costeira con rías, praias e cantís; zonas de montaña, e amplos vales fluviais que se articular arredor do principal curso, o río Grande de Xuvia e os seus afluentes.
É unha comarca moi poboada, en especial na faixa costeira e na contorna da ría de Ferrol, onde se concentran ademais a maior parte dos servizos e das industrias.
Acolle importantes espazos naturais moi diversos.
A comarca coñecida como O Arenteiro ou O Carballiño está situada ao noroeste da provincia de Ourense, lindando coas de Pontevedra e Lugo. O territorio é moi irregular e está intensamente fracturado. Sitúase entre as serras da dorsal (Candán, Testeiro e Faro) coas súas estribacións cara ao sur e leste (Martiñá, Montes do Paraño) e os vales do Miño e os seus afluentes; Avia, do que colle a metade norte da cunca cos ríos Doade, Viñao e Arenteiro, e Barbantiño, do que colle a metade oeste. É unha comarca dunha grande riqueza natural, asociada aos vales dos ríos e á montaña.
CONCELLOS: Beariz, Boborás, O Carballiño, O Irixo, Maside, Piñor, Punxín, San Amaro e San Cristovo de Cea.
Inclúe parte do Macizo Central (Serras da Queixa, Montes do Invernadeiro, Altos do Samión e unha parte das de Fial das Corzas e San Mamede); parte do val do río Bibei, cos afluentes pola esquerda e parte do Xares, pola dereita; e o val do Navea entre os encoros de Chandrexa e Guistolas.
É unha área de elevado interese xeomorfolóxico e paisaxístico que acolle unha grande diversidade de hábitats e especies.
É unha cadea montañosa de 210 km de lonxitude que se estende de norte a sur, desde Estaca de Bares ao Miño, na raia con Portugal. Marca a linde entre as provincias de A Coruña e Pontevedra (ao oeste) coas de Lugo e Ourense (ao leste). É un bloque que se elevou a finais do Período Terciario sobre montañas anteriores moi erosionadas.
CONCELLOS: Dodro Padrón e Rois
A comarca do Sar está situada ao sur da provincia da Coruña ocupando parte do esteiro e do último tramo do Ulla e os vales de varios afluentes entre os que destaca o Sar. É un terreo de contrastes entre as terras baixas, as Veigas de Padrón e pequenos cumes, restos de antigas superficies de erosión que se sitúan polos lindes leste e oeste.
A comarca conta con interesantes espazos naturais, sobre todo a área protexida no río Ulla e o seu esteiro.
O concello de Vimianzo está situado, na súa maior parte, no núcleo do Val de Soneira -o val do río Grande-. Conta con dous pequenos tramos de litoral, na costa ao mar aberto e no interior da Ría de Camariñas. Está protexido no LIC/ZEC e ZEPA “Costa da Morte”.
A ría de Corme e Laxe está situada na Costa da Morte. Ábrese entre as puntas do Roncudo (ao norte) e Laxe (ao sur), na saída ao mar do río Anllóns. Nesta ría pódense distinguir dúas áreas diferenciadas: o interior, formado polo esteiro do Anllóns, protexido da forza do mar por unha barra de area de 2 km; e o resto do espazo, máis aberto, rochoso e recortado con algunhas zonas abrigadas nas que hai praias. As vilas máis importantes son Corme, Ponteceso e Laxe. Está protexida no LIC/ZEC “Río Anllóns” e “Costa da Morte” e na ZEPA “Costa da Morte”.
O concello de Ponteceso está situado na marxe dereita da ría de Corme e Laxe e na costa de mar aberto, entre as puntas do Roncudo e Queimada. Os principais núcleos de poboación son Ponteceso e Corme. Acolle áreas de grande valor paisaxístico e biolóxico asociados ás costas e ao río. Está protexida nos LICs/ZECs “Costa da Morte” e “Río Anllóns” e na ZEPA “Espazo Mariño da Costa da Morte”.
O concello de Laxe está situado no corazón da Costa da Morte, entre a ría de Corme e Laxe e o litoral de mar aberto. Ten unha costa moi diversa na que se alternan grandes areais e marismas, ría, enseadas, cabos, illotes, furnas... con tramos expostos e protexidos, zonas baixas e elevados cantís. É dun grande interese paisaxístico, xeolóxico e biolóxico. Está protexida no LIC/ZEC e ZEPA “Costa da Morte” e na Paisaxe Protexida “Penedos de Traba e Pasarela”.
O concello de Camariñas está situado no centro da Costa da Morte. Ten unha parte de costa moi exposta polo norte e o oeste e outra parte protexida, dentro da ría, polo sur. Acolle importantes áreas de interese paisaxístico, xeolóxico, ecolóxico e cultural. Está protexida no LIC/ZEC e ZEPA “Costa da Morte”,no Sitio Natural de Interese Nacional “Cabo Vilán” e no Lugar de Interese Xeolóxico “Praia do Trece”.
CABANA DE BERGANTIÑOS está situado no fondo e na banda sur da ría de Corme e Laxe, onde ten un amplo tramo de litoral, en parte protexido nos LICs/ZECs “Río Anllóns” e “Costa da Morte”.
O concello de Malpica de Bergantiños forma parte do tramo de litoral coñecido como Costa da Morte, unha sucesión de cantís abruptos entre os que se atopan algunhas praias e que inclúe as illas Sisargas.
Acolle importantes valores naturais e culturais. Parte do litoral está protexido no LIC/ZEC e ZEPA “Costa da Morte”.
O concello de Carballo forma da parte da Costa da Morte, unha costa exposta aberta ao océano e moi diversa, na que se alternan grandes areais e marismas, enseadas cabos, illas... con zonas baixas e elevados cantís. Parte do litoral está protexido no LIC/ZEC e ZEPA “Costa da Morte”.
O concello de Arteixo atópase na fachada atlántica, no comezo do tramo de costa coñecido como “A Costa da Morte”. Nos seus 19 km de costa atópanse cantís de distintas alturas, esteiros, coídos e extensos areais. É unha costa dun grande valor ecolóxico, paisaxístico e xeolóxico, cunha importante actividade industrial e turística. Unha parte está protexida no LIC/ZEC e ZEPA “Costa da Morte”.
O concello de A Laracha ten unha única parroquia que da ao mar, Caión. Está situada na Costa da Morte e ten un litoral que alterna cantís e areais de grande valor paisaxístico e biolóxico.
A costa comprendida entre a Punta de Mera e Torella é un espazo de mar aberto que separa as rías da Coruña e Betanzos-Ares. Un espazo de enormes valores paisaxísticos e ecolóxicos.
É unha ría curta e ampla, que se abre entre as puntas do Seixo Branco e Herminia, cunha separación de 4 km, e unha lonxitude total de 14 km, dos que case a metade corresponden á chamada ría do Burgo formada polo esteiro do Mero, que está separada da parte máis ancha pola frecha de Santa Cristina.
O concello de Oleiros ten unha liña litoral de case 40 km. Unha parte na ría do Burgo, outra na ría da Coruña, unha terceira mirando ao mar aberto e outra na boca da ría de Betanzos. Parte está protexida no LIC/ZEC e Monumento Natural “Costa de Dexo e Seixo Branco”
O concello da Coruña ten unha costa moi recortada e variada, parte na ría, onde se atopa o porto da cidade, e parte en mar aberto onde se suceden cantís e fermosas praias como as de Orzán e Riazor.
O Río Umia, a inspiración desde a paisaxeiesasorey
Descrición da paisaxe do río Umia, que foi fonte de inspiración de poetas e do que xurdiron lendas que quedaron fixas na tradición oral galega. Elaborada por Aldara Rey Blanco, de 3º ESO B
Sobre as revoltas sociais que rematan coa morte dos señores na Baixa Idade Media. Tradución ó galego e actualización da anterior versión "Violencia y muerte del señor en Galicia a finales de la Edad Media", Studia Histórica. Historia Medieval, Salamanca, vol. IX, 1991, pp. 125-157.
2. SUPERFICIE: 513,56 km2
POBOACIÓN: 18.534
habitantes (datos 2015).
CONCELLOS: A Bola, A
Merca, Cartelle, Celanova,
Gomesende, Pontedeva,
Quintela de Leirado,
Ramirás e Verea.
ESPAZOS PROTEXIDOS:
RESERVA DA BIOSFERA
“Terras de Allariz”
LIC: “Baixa Limia Serra do
Xurés”.
3. A comarca Terra de Celanova atópase ao oeste da provincia de Ourense, lindando
con Portugal polo suroeste.
O territorio é moi irregular e distínguense dúas áreas, as zonas altas, situadas nos
lindes polo sur e o leste: Serras do Leboreiro, Outeiro de Augas, Montes de Bande,
Monte Calvo e San Cibrao; e unha depresión marcada polos vales dos ríos Arnoia e
Deva e os seus afluentes.
4. A comarca ten unha grande taxa de emigración e tendencia ao abandono das áreas
rurais. A cabeceira é a vila de Celanova.
Os grandes contrastes no relevo e no clima fan que sexa unha área de gran interese
paisaxístico e e ecolóxico, onde se atopa tamén unha gran riqueza artística e
etnográfica.
Un día de feira de Celanova.
5. CLIMA
É unha área de clima moi variado, dada as diferenzas de altitude entre os cumes e os
vales. Caracterízase polas grandes oscilacións de temperatura entre o verán e o
inverno e a escaseza de chuvias.
6. CONCELLOS
A BOLA
Está situado nun terreo de media montaña coas máximas alturas no Monte Calvo e san
Cibrao, ao leste, no linde con Allariz e Rairiz de Veiga. Está regado por varios afluentes do río
Arnoia. As actividades máis destacadas son a agricultura, pequenas industrias e os servizos.
Os principais núcleos son A Veiga (onde está o concello), Podentes (onde están a maior parte
dos servizos) e Santa Baia. Forma parte da Reserva da Biosfera “Area de Allariz”.
SUPERFICIE: 39,9 km²
POBOACIÓN: 1.339 habitantes (datos 2015).
PARROQUIAS: Pardavedra, Podentes, San Miguel de Berredo, San Maritiño de Berredo, Santa
Baia de Berredo, Sorga, Soutomel e A Veiga
A Bola que da nome ao
concello.
Unha formación granítica
orixinada por alteración da
rocha que se fendeu por
diferentes fracturas e que a
erosión co paso do tempo
deixou ao descuberto.
9. A MERCA
A maior parte do territorio de A Merca ten unha altitude de 400 a 500 m e está situado na
zona de transición entre a depresión de Ourense e o val do Arnoia. O sur está atravesado
polo río Arnoia encaixado entre as abas do monte de San Cibrao e unha cadea de montes de
arredor de 600 m de altitude que separan as cuncas do Miño e o Arnoia, o centro ocúpao o val
no que se xuntan as augas que conforman o río Barbadás, que vai desaugar ao Miño, e volve a
erguerse cara ao noroeste no Monte Castro. As principais ocupacións son os servizos, a
agricultura e a industria. Máis do 60% dos terreos municipais son forestais e unha gran parte
deles arborada.
SUPERFICIE: 50,92 Km2
POBOACIÓN: 2.021 habitantes
(datos 2015).
PARROQUIAS: A Merca, A
Manchica, Corvillón,
Entrambosríos, Faramontaos,
A Mezquita, Froxás das Viñas,
Olás de Vilariño, Parderrubias,
Pereira de Montes, Proente e
Zarracós.
Conxunto de 34 canastros ou
hórreos na Merca. O máis
numeroso de Galiza.
10. A Merca É un concello con importantes mostras artísticas e etnográficas. O Entroido de A
Mezquita, é de gran interese etnográfico; durante dous días os "galos" bailan polas rúas
xuntándose cos "mecos" de Froxás das Viñas e perseguen ao público polas rúas.
Igrexa de San Pedro de A Mezquita, declarada Monumento Nacional no ano 1931, románica con
elementos de transición ao gótico. Nas súas proximidades, consérvanse sartegos antropomorfos
11. CARTELLE
Ten un releve moi accidentado que baixa desde o norte (Monte Castro, 635 m e Coto Novelle,
712 m) ata o río Arnoia ao que se xuntan os pequenos ríos e regatos que se forman nas súas
ladeiras (río Galo, río das Elas...). A capital municipal é Outomuro.
As actividades máis importantes son a agricultura a gandeiría, pequenas industrias e os
servizos. Ten unha importante superficie forestal de monte en man común.
SUPERFICIE: 93,94 km2
POBOACIÓN: 2.944 habitantes (datos 2014).
PARROQUIAS: Anfeoz, Cartelle, Couxil, Espioñoso, As Marabillas, O Mundil, Penela, Sabucedo
de Montes, San Tomé, Sande, As Seixadas e Vilar de Vacas.
Vista do val do Arnoia xa
case no límite coas terras
do Ribeiro.
12. Santuario da nosa Señora das Marabillas.
Ruínas do antigo castelo de Sande, que foi doado ao Mosteiro
de Celanova por Alfonso VII no século XII. Está emprazada nun
pequeno monte desde o que se divisa unha ampla panorámica
cos vales do Arnoia e do Miño.
13. CELANOVA
Ten unha extensión de e distribuídos en 18 parroquias: É unha zona de media montaña, coas
maiores alturas na metade sur, nos montes onde nace o do río Tuño. Polo norte ten o val o río
Arnoia e polo leste o val do río Ourille. As principais actividades son os servizos, as pequenas
industrias e a agricultura. Acolle un importante patrimonio histórico artístico: castro de
Castromao, Vilanova dos Infantes, vila de Celanova
SUPERFICIE: 67 km2
POBOACIÓN: 5.536 habitantes (datos 2015).
PARROQUIAS: Acebedo do Río, Alcázar de Milmanda, Amoroce, Ansemil, Barxa, Bobadela,
Cañón, Castromao, Celanova, Fechas, Freixo, Milmanda, Mourillós, Orga, Rabal, Veiga,
Vilanova dos Infantes e Viveiro.
A vila de Celanova, con arredor de 3.000 habitantes é a capital administrativa e económica do concello e da comarca.
Conserva un interesante casco antigo con casas con galerías e soportais organizado arredor do mosteiro.
14. Mosteiro benedictino de San Salvador, declarado
monumento histórico-artístico nacional en 1931.
15. Igrexa de San Miguel de Celanova, situada no patio do
mosteiro. É a única construcción da época fundacional
(ano 936), de estilo mozárabe, declarada Monumento
Histórico Nacional en 1923.
16. Torre de Vilanova dos Infantes, resto dun antigo castelo
medieval derribado polos Irmandiños. Na actualidade acolle
o Centro Comarcal. Desde a súa altura (20 m sobre o chan)
abránguense amplas panorámicas sobre a comarca.
Vista de Vilanova dos Infantes desde o alto da torre.
Esta antiga vila conserva un conxunto arquitectónico
e etnográfico de gran interese, recentemente
rehabilitado.
17. GOMESENDE
O territorio aséntase entre os vales dos ríos Arnoia, que fai de linde do concello polo norte, e
o Deva que ocupa os tres cuartos do territorio, polo que discorren varios regatos que baixan
da Serra da Moura e dos Montes do Val, e está, polo tanto, moi marcado pola erosión fluvial.
As maiores alturas atópanse na Serra da Moura (Marco das Cruces con 869 m) que serve de
límite con Quintela de Leirado. Foi un importante lugar de paso entre Portugal, o val do Miño
e Celanova. A capital do concello é Sobrado.
Santuario de Nosa Señora do Val de Poulo, levantado no lugar
ondo houbo unha antiga capela. É de estilo neoclásico-barroco e
quedou sen rematar (formaba parte do proxecto dun convento
dependente da igrexa de San Pedro de Poulo). Nas proximidades
atópanse as ruínas dun hospital para os peregrinos que facían a
ruta Porto-Celanova-Santiago.
Desde o Alto de Val, aprécianse unhas interesantes vistas
panorámicas do val de Gomesende.
SUPERFICIE: 28,2 km2
POBOACIÓN: 829 habitantes (datos 2015).
PARROQUIAS: A Guía, O Pao, Poulo, Fustáns e
O Val, e unha parte da de Penosiños, que ten a
súa cabeceira e unha gran parte do territorio
en Ramirás.
19. SUPERFICIE: 57 km2
POBOACIÓN: 1.912 habitantes
(datos 2015).
PARROQUIAS: O Condado,
Crespos, Desteriz,
Monterredondo, Padrenda e San
Pedro da Torre.
PADRENDA
Situada entre as abas orientais da serra do Laboreiro e o río Miño. O territorio é moi irregular,
coas máximas alturas na serra do Laboreiro (Pena Rubia, con 1.232 m). Está atravesado polo
río de Crespos que baixa da serra do Laboreiro para xuntarse co Deva no límite co concello de
Pontedeva. As principais actividades son a agricultura e a gandeiría. A capital do concello está
en San Roque de Crespos
O sur do territorio do concello, na serra do Laboreiro, forma parte do LIC “Baixa Limia”.
Val do río Troncoso ou das
Barxas desde Eira da Lapela,
na serra do Laboreiro.
20. Vista do encoro da Frieira (Miño) desde a Igrexa de San
Miguel, un expléndido mirador sobre o sur do concello.
21. SUPERFICIE:
10 km2
POBOACIÓN:
600 habitantes
(datos 2015)
PARROQUIAS:
Pontedeva e Trado.
PONTEDEVA
É un dos concellos máis pequenos da provincia de Ourense. O territorio comprende unha
pequena parte do val do Miño e o tramo final do río Deva e algúns pequenos afluentes, que
forman uns terreos fértiles onde se cultiva a terra en socalcos. As máximas alturas sitúanse
arredor dos 400 m na parte máis occidental do concello e nos lindes co municipio de
Padrenda, (o cume máis elevado é o Penedo do Monte).
As principais actividades son a agricultura tradicional (sobre todo vides) e os servizos. A
capital municipal está en Aldea de Deva.
23. QUINTELA DE LEIRADO
O territorio do concello é moi montañoso. Sitúase entre as abas da serra do Laboreiro (Pena
Gache e O Castelo) e a serra da Moura, no linde con Ramirás. O curso alto do río Deva forma
os vales onde se asenta a maior parte da poboación e se desenvolve a agricultura.
Unha parte do concello está incluída no LIC Baixa Limia.
SUPERFICIE: 31,6 km2
POBOACIÓN: 651 habitantes (datos 2014).
PARROQUIAS: Quintela de Leirado, Xacebáns, Redemuiños, Leirado e Mociños.
Vista desde Leirado cara á serra do Laboreiro.
Existe unha ruta de sendeirismo que chega ata a vila portuguesa de Castro Laboreiro.
25. RAMIRÁS
Está situado nun terreo en pendente entre a serra da Moura e o río Arnoia, ocupado en gran
parte polo val do río Tuño (afluente pola esquerda do Arnoia).
A principal actividade é a agricultura e a silvicultura. A capitalidade atópase no Picouto.
Ramirás.
Mosteiro de San Pedro de Ramirás, de estilo
románico e gótico. Hai documentos que sitúan a
súa existencia no século X. Foi mosteiro de monxas
benedictinas desde 1.137, e actualmente está
ocupado clarisas.
SUPERFICIE: 40 km2
POBOACIÓN: 1.643 habitantes (datos
2014).
PARROQUIAS: Casardeita, Escudeiros,
Freás de Eiras, Grixó, Mosteiro, Paizás,
Santo André de Penosiños, San Salvador
de Penosiños, Rubiás e Vilameá de
Ramirás.
26. Vista do val do Tuño coa serra da Moura ao fondo. Unha ruta de
senderismo parte de Mosteiro e percorre a serra.
27. SUPERFICIE: 94,19 km2
POBOACIÓN: 1.059 habitantes (datos 2014).
PARROQUIAS: Albos, Bangueses, Santo Adrao de
Cexo, Santa María de Cexo, Domés, Gontán,
Ourille, Pitelos, Portela, Sanguñedo e Verea.
VEREA
É un terreo encosta coas alturas máis grandes no sur, nas serras do Laboreiro, Pena da Edra e
Montes de Bande onde están as cabeceiras dos ríos Grande (Deva), Tuño e Ourille.
As principais actividades son a agricultura, a gandeiría e os servizos. A capital sitúase en
Carballo.
A súa situación, entre Portugal e Celanova, fai que fose desde sempre un lugar de paso polo
que discorría o trazado dunha vía romana e do camiño de Santiago que viña de Porto.
Unha parte do concello está incluída no LIC Baixa Limia.
Guitarrista no remate da igrexa
parroquial de San Pedro de Ourille.
29. RELEVO
A Terra de Celanova ten unha morfoloxía moi irregular e variada debido á acción tectónica
-que elevou unhas zonas e encaixou os vales dos ríos-, á variedade litolóxica e á acción
xeolóxica dos diferentes cursos de auga.
No norte dominan os xistos, as lousas e outras rochas metamórficas, mesturadas con algúns
granitos, e no sur dominan os granitos (granodioritas, granitos e granitoides).
A maioría das serras sitúanse nos contornos da comarca facendo de lindes naturais coas
demais comarcas ou con Portugal: Laboreiro no oeste e sur, Lombas de Pena da Hedra e
Montes de Bande (Fonte Santa), ao sur; Serras de Monte Calvo (O Furriolo) e San Cibrao, ao
leste, e O Castro e Coto Novelle ao norte. A variada morfoloxía complétase con outras
pequenas serras que atravesan a comarca como a Serra da Moura, Monte da Santa e a Serra
de San Marcos.
Vista xeral da serra do Laboreiro no inverno, desde A Cañiza.
30. Primavera no alto do Coto das Augas, na serra da Pena da Edra.
Nas partes máis altas das serras domina a vexetación herbácea e de matogueira formada por xesta,
uceira, toxo, carpaza, distintos tipos de breixos... Nas zonas máis asolladas atópanse arzaias, macelas... e
nas brañas e zonas húmidas brións, xuncos, rorelas... Arredor dos cursos de auga fórmanse bosques de
ribeira onde abondan os salgueiros, as amieiras e os freixos.
As zonas arboradas están dominadas por carballos e cerquiños mesturadas con bidueiros, castiñeiros,
pradairos, pereiras bravas... Nas zonas máis baixas hai bosques de repoboación de piñeiros.
31. Sucesión de vexetación na serra do Laboreiro. Abaixo as carballeiras e nas partes altas mato e prados.
32. Carballeira nas abas do Forriolo. Os bosques de frondosas desta
zona están formados por unha mestura de carballos (Quecus
robur) e cerquiños ou reboloes (Quercus pyrenaica) por entre os
que se atopan nas partes máis altas bidueiros.
33. Codeso (Adenocarpus complicatus).
Arbusto leñosos de follas compostas de
tres foliolos que florece nos beirais de
cultivos e carballeiras durante o verán.
Xolantha tuberaria.
É común en zonas
secas e florece
durante a
primavera e parte
do verán.
Breixos, carrascas, toxos e outras plantas
típicas da matogueira dos cumes.
34. Campaíñas (Campanula lusitanica).
Florece nas beiras dos cultivos e solos
areosos.
O cerquiño ou rebolo é o carballo típico do
sur de Galiza. Distínguese polas follas
veludas cos lóbulos máis pronunciados e as
landras sen rabo.
35. Phalacrocarpum oppositifolium, florece sobre as pedras
nos cumes das serras.
Plantago radicata, pequeno chantaxe
endémico das montañas da metade norte da
Península Ibérica.
36. Macela brava (Anthemis arvensis). Florece
desde a primavera ata o verán en beirais e
terrreos abertos. Pódese usar para facer
infusións.
Caravel enano
(Petrorhagia nantenilli).
Florece en terreos secos.
37. As arañas cangrexo (na imaxe Thomisus onustus)
son de cores craras para pasar desapercibidas nas
flores onde agarda ás súas presasa (nos constrúen
teas). Esta está debaixo dunha inflorescencia de
bolra azul (Jasione sp.), común nas zonas abertas
de media altura.
Bolboreta medio luto (Melanargia lachesis).
Voa polas pradeiras onde a eiruga se alimenta
de herbas.
38. A fauna silvestre refúxiase nas zonas máis illadas nela atópanse: mamíferos (lobo, marta, gato
algarío, doniña, raposo, xabarín, morcegos, leirón...), aves (miñato, moucho, falcón,
gatafornela e gran variedade de paxaros), réptiles (víbora fuciñuda, lagartixa rabuda, cobra de
escada, cobregón...) e numerosos invertebrados.
Azulenta (Prunella nodularis).
É un paxaro habitual das
matogueiras entre as que
captura os insectos e apaña as
froitas das que se alimenta.
39. Cumes do Leboreiro desde o alto de Ouroso.
SERRA DO LABOREIRO
Describe un arco con orientación NO-S ao longo da fronteira entre os concellos de Verea,
Quintela de Leirado e Padrendra con Portugal. De morfoloxía suave, formada por granitos de
dúas micas na zona central, granodioritas no occidental e xistos no oriental.
Os picos máis altos nesta comarca son Ouroso (1.251, na fronteira coa Baixa Limia e con
Portugal), Froufre (1.244 m), Pena Rubia (1.232 m) e Outeiro de Pena Gache (1.226 m).
Nas vertentes galegas nacen ríos e regatos que van ao Arnoia (Cexo, Ourille...) e ao Miño
(Deva e os seus afluentes, e Troncoso).
Accedese desde Bangueses, Outeiro das Augas (as Catro Cruces), Xacebáns, ou por Padrenda.
40. Pena Rubia, con 1.232 m, na serra do Leboreiro . Accedese pola estrada de Padrenda ou desde
Gorgua e Monterredondo. Desde a zona hai unhas vistas impresionantes sobre toda a comarca.
Cumes do Leboreiro desde o alto de Ouroso.
41. Outeiro da Pena Gache. Desde o cume hai excelentes vistas sobre os vales
do Miño, Arnoia e Deva. Serras do Faro e do Suído.
42. RUTAS POLO LABOREIRO
Existen varias rutas sinalizadas pola serra do Laboreiro e arredores.
P.R.G. 31 (11,5 km): Quintela de Leirado-Serra do Laboreiro. Desde os cumes pódese seguir unha ruta pola liña
fronteiriza e conectar co P.R.G 32 (no poste 27) ou co P.R.G 33 (no poste 29 1A).
P.R.G. 31 (21,8 km): Celanova-Serra do Laboreiro.
RUTA DO LEBOREIRO:
É unha gran ruta comarcal que percorre toda a comarca con punto de partida e remate en Celanova.
Parte desta ruta faise pola serra do Laboreiro: San Roque de Crespos-Penarrubia-Monte Redondo-miradoiro de Quinta-
Gorgua-Vilar, por estrada asfaltada.
Vista desde a
Pena Gache.
43. E véxome rubir, neno que eu era,
montado nun burriño, costa arriba,
camiño de Acebedo onde mouraba
toda a infancia miña.
No outo Penagache branquexaba a neve
e morría o outono.
A serán e a paisaxe, irmáns xemeas,
esvaíanse nos bosques de ouro.
Celso Emilio Ferreiro
44. Alto do Outeiro de Augas e cumes da Pena da Edra.
LOMBAS DA PENA DA EDRA
Prolongación cara ao nordeste da Serra do Laboreiro no concello de Verea. É unha serra de
cumes achairados e desprovistos de vexetación arbórea. O punto máis alto é Pena da Edra,
con 1.025 m e Coto da Atalaia con 1.018 m. Desde os cumes hai unhas vistas espectaculares
para toda a contorna: Serra do Xurés, O Laboreiro, terras de Bande e Celanova...
Accedese desde Verea pola estrada de Bangueses.
45. Serra da Moura vista desde Pena da Edra.
SERRA DA MOURA
Situada entre Celanova, Ramirás e Quintela de Leirado, con dirección NO-SE. A máxima altura
é a Moura, con 944 m. Accedese desde Quintela de Leirado ou desde Mosteiro.
Hai unha ruta circular de sendeirismo sinalizada (PRG 65) que parte de Mosteiro (Ramirás)
46. Coto da Fonte Santa
desde Verea.
MONTES DE BANDE
Pequeno macizo entre os concellos de Verea, Rairiz de Veiga e Bande que se prolonga cara ao
norte ata A Bola polo Forriolo (857 m) e o Monte Calvo. O punto máis alto é o Coto da Fonte
Santa, con 1.088 m. Accedese desde Bande ou Verea, polo Alto de Vieiros. Ao Forriolo
accedese pola estrada de Celanova a Vilar de Santos.
47. MONTE DE SAN CIBRAO
Pequeno macizo montañoso situado nos lindes de A Merca, A Bola Allariz e Rairiz de Veiga.
Acada no cume os 912 m. A maior parte está desprovisto de arborado. No seu cume hai unha
capela visigótica dedicada a San Cibrao e unha ampla área de lecer na que ten lugar unha
importante romería. Desde o cume divísanse amplas panorámicas sobre A Limia, O Xurés, O
Leboreiro, as terras de Celanova e Allariz.
Accedese desde un cruce sinalizado na estrada de Celanova a Allariz, entre Pardavedra (A
Bola) e Corvillón (A Merca).
Detalle dunha ventá da
capela de San Cibrao.
Dolme no cume de San Cibrao. Nesta zona abondan as
mámoas, e na actualidade hai dous dolmes escavados aos
48. Corvillón e o monte de San Cibrao.
Vista desde San Cibrao
sobre A Bola e A Merca.
49. Vista de Celanova cos Montes da Santa
e San Marcos ao fondo.
MONTES DA SANTA e
SAN MARCOS
Forman unha liña que
separa o concello de
Celanova do de Ramirás
con alturas de 600 a 700
m.
Castromao, nos montes da Santa. Este
castro foi escavado por López Cuevillas
e M. García Rollán, do equipo do
museo de Ourense. Está rodeado por
unha muralla que se aproxima aos 500
m de perímetro.
Nas proximidades, no monte do
Lameiriño hai unha reproducción dun
grupo de vivendas castrexas.
50. COTO NOVELLE
Monte de 714 m de altura no que
conflúen Cartelle, Arnoia e Castrelo de
Miño. Desde o cume hai unhas excelente
vistas sobre O Ribeiro e a comarca de
Celanova. Accedese desde a estrada de
Cartelle a Castrelo de Miño.
O CASTRO
O Monte do Castro (635 m) fai
fronteira entre Toén, Barbadás e
Cartelle.
Vista da Merca co monte do Castro ao fondo.
51. OS RÍOS
Os ríos que regan a comarca de Celanova son todos tributarios do MIÑO.
Os de maior protagonismo son o Arnoia, que a cruza de leste a oeste, e o Deva que baixa da
serrra do Laboreiro, separadas ambas cuncas pola serra da Pena da Hedra, Montes da Santa,
Serra da Moura e os montes de Gomesende e Cortegada.
Arredor destes ríos e dos seus afluentes consérvanse bosques de ribeira e carballeiras cunha
rica flora e fauna, e unha gran cantidade de vestixios históricos e etnográficos.
Vexetación de ribeira no Arnoia
(pé de boi, amieiras...).
Fento
53. Pradairo
(Acer pseudoplatanus).
Medra nos vales, á beira dos ríos.
Brións e saxífragas no toro dun salgueiro. A humidade e a
sombra que hai nalgúns bosques de ribeira permite que
algunhas Plantas sobrevivan (case como epífitas) sen
necesidade de dispor de terra.
Pé de boi (Oenanthe crocata), unha planta que
non falta á beira ou dentro de ríos e regatos
pouco fondos e de corrente suave.
54. Saramaganta rabilonga ou salamántiga galega
(Chioglosa lusitanica).
Especie endémica do noroeste da Península
Ibérica. Vive nas proximidades de regatos de
augas rápidas e ben osixenadas en microclimas
saturados de humidade. Considerada especie
vulnerable pola IUCN.
Merlo rieiro (Cinclus cinclus).
En Galiza é sedentario e
pouco común.
55. RÍO MIÑO
Percorre un pequeno tramo no oeste da comarca, facendo de linde entre Pontedeva e
Padrenda (Ourense) e Crecente (Pontevedra).
Está encorado en parte pola presa das Frieiras.
O Miño en Padrenda.
56. O Arnoia en Rubillós.
O Arnoia en Ponte Hermida.
RÍO ARNOIA
É o principal río da comarca que a percorre de leste a oeste ata case xuntarse ao Miño en
terras do Ribeiro (Quinteiro-Arnoia). O Arnoia nace na serra de San Mamede e, despois de
atravesar as terras de Allariz entra na comarca de Celanova, nos lindes entre A Merca e
Allariz, formando un profundo canón en rochas graníticas. Os principais afluentes son o
Ourille, o Tuño e o Gato. Está intensamente explotado con centrais eléctricas.
Unha grande parte do seu curso foi proposto como LIC e está pendiente de aprobación.
57. Canón do Arnoia no lugar de Muíño dos Mouros. Entre Rubillós, onde se atopa a central da Merca, e seguindo a canle
que alimenta a central (collendo un camiño de terra á esquerda da estrada, 100 m arriba da propia central), pódese
percorrer o canón ata a presa, e baixar ao río en diferentes lugares para ver de preto as fervenzas que forman os
atrancos de moitos muíños (todos abandoados), os rápidos e pozas do propio río, as pontellas e gozar dos frescos túneis
que forma o bosque de ribeira.
59. Ao longo río Arnoia están os máis antigos vestixios históricos da comarca, como os castros da Peneda da
Lebre, Outeiro de San Marcos (A Mezquita), Castro de Rodela (en Faramontaos, entre os concellos de A
Merca e Celanova) e o Monte do Castro de Olás. Tamén se atopan gran variedade de pontes (romanas,
medievais...) muíños e levadas.
Ponte romana do Freixo, na parroquia de Penela. Declarada monumento histórico-artístico. Por ela pasaba un dos
ramais secundarios da Vía romana XVIII do Itinerario Antonino.
60. Ponte na zona de Rubillós
Pontella en Ponte Hermida.
Muíño en Ponte Fechas.
61. RÍO TUÑO
É o principal tributario do Arnoia nesta comarca. Recolle as augas das serras da Moura e Pena da Edra e
xúntase a el pola esquerda en Freás, despois de pasar polas terras de Verea, Celanova e Ramirás. No curso
medio ten unha minicentral.
O río Tuño en Mosteiro (Ramirás).
62. RÍO OURILLE
Fórmase en Verea ao xuntarse os regos
Batín e Pitelos, e percorre tamén terreos de
Celanova e A Bola. Xúntase ao Arnoia no
lugar da Barxiña (Celanova) despois de
recibir durante o seu percorrido as augas de
numerosos regatos (Vilariños ou Sabucedo,
Mamoelas, Porto, Poulo Sandin, Viqueiras,
Currás e Sampil.
O río Ourille en Ourille, na
zona da minicentral.
Área recreativa no río
Ourille, no concello da
Bola, lindando con
Celanova.
63. Fervenzas no río Gato en Sande (Cartelle)
RÍO GATO
Recolle as augas dos montes que separan as
cuncas do Miño e o Arnoia no concello de
Cartelle. Antes de se xuntar co Arnoia baixa
por un profundo canón no que hai varias
fervenzas.
64. Pozo do Gordo, na confluencia do Río Gato
co Arnoia en Sande (Cartelle)
65. RÍO DEVA
Nace na Serra do Laboreiro ao pé da Serra de Penagache, en Arrotea, a 1.000 metros de
altitude, pasa por terras dos concellos de Verea, Quintela de Leirado, Padrenda e Pontedeva.
Xúntase co Miño facendo línde entre os concellos de Cortegada e Pontedeva. Forma un amplo
val onde se asenta a maioría da poboación desa zona. É un río con fortes pendentes no que
abondan os rápidos e as pozas. Ten numerosos afluentes de curso curto entre os que
destacan o río de Crespos (chamado tamén de Gorgua ou de Esmoriz), o Rabo do Gato, o
Valverde...
Río Deva en Xacebás, onde se coñece
tamén co nome de Río Grande.
Último tramo do Deva, xa encorado, antes de
xuntarse co Miño (Pontedeva).
66. Ponte medieval de Esmoriz, no río Gorgua, Esmoriz ou de Crespos, o principal afluente do Deva.
O RITO DA INMERSIÓN. No río Deva, en San Breixo de Deva, consérvase a tradición de facer rogativas e meter a San
Bartolomeu no río (ou simulalo) para pedir chuvia nas épocas de secura.
70. Fervenzas de Freáns no Río Esmoriz ou Gorgua en
Padrenda.
Unha ruta acondicionada permite visitalas.
71. RÍO BARXAS OU TRONCOSO
Nace na serra do Laboreiro e durante case todo o seu percorrido fai fronteira entre Ourense
(Padrenda) e Portugal ata botarse no Miño en Pontebarxas. No primeiro tramo do seu curso
salva un grande desnivel.
O Barxas na Azureira, no linde con Portugal.
O Barxas en Pontebarxas, na ponte fronteiriza.
72. AS ÁRBORES
Nesta comarca as árbores merecen un apartado especial, pola súa importante presenza,
formando bosques, plantacións ou como exemplares illados de especial interese patrimonial.
Os bosques autóctonos son relativamente abundantes nas abas das serras e nos canóns dos
ríos Arnoia, Deva, Troncoso e os seus afluentes. A maioría son carballeiras mixtas de carballo
do país (Quercus robur) e rebolo ou cerquiño (Quercus pyrenaica), xunto con bidueiros,
pradairos, pereiras bravas, érvedos, loureiros... e nas beiras dos ríos amieiras, salgueiros,
freixos, sabugueiros... Tamén son importantes os castiñeiros (Castanea sativa) que aparecen
en plantacións ou mesturados co bosque autóctono.
Bosque autóctono (carballeira mixta) no val o Arnoia (A Merca).
73. Plantación de piñeiros. As partes baixas e de releve
menos accidentadas das serras e montes están ocupadas
con explotación forestais de piñeiros.
Pereira brava en flor. As pereiras cóbrense de flores
a comezos da primavera, antes de que as árbores
que as acompañan nos bosques abran as follas.
74. Carballos do Santuario das Marabillas (Cartelle)
Atópanse no adro do santuario, nunha área ampla
que rodea a igrexa.
O máis grande mide 25 m de altura e 4,10 m de
perímetro, cunha copa moi ampla e ben formada
de 40 metros de perímetro. Carballo na capela de Bangueses de Arriba,
en Verea.
75. Carballo de Santa Águeda (Celanova)
Mide 5 m de perímetro.
Carballo de San Roque de Crespos.
Situado na praza de San Roque, nas
proximidades da igrexa.
76. Castiñeiros de Covas do Río. A Merca.
O máis grande mide 11,10 m de perímetro.
Castiñeiros de Abeleira. Padrenda. O máis grande ten
8,80 m de perímetro
77. Ramo de robinia en flor.
Acacacias falsas (Robinia psudoacacia) en
Celanova.
A máis grande mide 3,58 m de perímetro.
A robinia é unha árbore orixinaria de
América do Norte que se atopa plantada
en xardíns e beiras de estradas e camiños e
asilvestrada en moitos lugares
78. ESPAZOS PROTEXIDOS
RESERVA DA BIOSFERA
O Concello de A Bola forma parte da
Reserva da Biosfera “Área de Allariz”,
declarada polo Consello Internacional de
Coordinación do Programa Home-
Biosfera da UNESCO o 29 de xuño de
2005 por ser esta unha zona que
combina importantes valores culturais
co uso sostible da terra, atendendo á
conservación de flora e fauna.
Canastro na Merca.
Margaridas no Monte San Cibrao.
79. LIC BAIXA LIMIA
Parte da comarca de Celanova, na zona da Serra do Laboreiro nos concellos de Padrenda,
Quintela de Leirado e Verea, está incluída no espazo natural LIC “BAIXA LIMIA”, un espazo
dun grande interese xeolóxico, ecolóxico, etnográfico e histórico. Nos cumes das serras
consérvanse varios endemismos e nos vales importantes áreas arboradas con especies
autóctonas ou castiñeiros centenarios.
Cabras no Laboreiro, no val do río Troncoso.
Bangueses e Penagache.
80. Aquí vén o maio
de frores cuberto...
puxéronse á porta
cantándome os nenos;
os puchos furados
pra min estendendo,
pedíronme crocas
dos meus castiñeiros.
Pasai, rapaciños,
calados e quedos;
que o que é polo de hoxe
que darvos non teño.
Eu sónvo-lo probe
do pobo gallego:
pra min non hai maio,
¡pra min sempre é inverno!...
Cando eu me atopare
de donos liberto
o pan non me quiten
trabucos e préstemos,
e como os do abade
frorezan meus eidos,
chegado habrá entonces
o maio que eu quero.
Queredes castañas
dos meus castiñeiros?...
Cantádeme un maio
sin bruxas nin demos:
un maio sin segas,
usuras nin preitos,
sin quintas, nin portas,
nin foros, nin cregos.
Curros Enríquez, Manuel
Aires da miña terra
(1880)
Rematamos o traballo cun poema do poeta de
Celanova Manuel Curros Enríquez (1851-1908)