Presentasi dari Kelompok 1 membahas tentang Serat Wedhatama karya KGPAA Mangkunegara IV, yang berisi ajaran-ajaran spiritual untuk raja-raja dan orang awam. Serat ini mengajarkan tentang pencarian jati diri dan hubungan antara manusia dengan Tuhan melalui 14 pupuh yang diuraikan.
4. Pendahuluan
Serat Wedhatama inggih menika Sastra tembang utawi kidungan
jawa karya Mangkunegara IV. Wedhatama ( asalipun saking basa Jawa;
Wredhatama) artinipun inggih menika serat (tulisan/karya),wedha
(ajaran), tama (keutamaan/utama).
Wedhatama punika isinipun ajaran luhur kangge mbangun budi
pekerti lan olah spiritual kangge kalangan raja-raja Mataram, namung
uga diajaraken kangge sinten ingkang badhe menghayati punika.
Saged dipun nderekaken lan disinauni kangge sinten mawon,
diajaraken lan dituntun step by step ingkang rinci. Puncak saking
“laku” spiritual ingkang diajaraken serat Wedhatama inggih menika;
nemukaken panguripan ingkang sejati, lewih mahami saliranipun
piyambak manunggaling kawula-Gusti.
Bahasa Jawa
Kelompok 1 SMA
Negeri 1
Sokaraja Tahun
2014/2015
5. Pupuh 1
Mingkar-mingkuring angkara
Akarana karenan mardi siwi
Sinawung resmining kidung
Sinuba sinukarta
Mrih kretarta pakartining ilmu luhung
Kang tumrap ing tanah Jawa
Agama ageming aji.
Bahasa Jawa
Kelompok 1 SMA
Negeri 1
Sokaraja Tahun
2014/2015
6. Bahasa Jawa
Kelompok 1 SMA
Negeri 1
Sokaraja Tahun
2014/2015
Pupuh 2
Jinejer ing Wedhatama
Mrih tan kemba kembenganing pambudi
Mangka nadyan tuwa pikun
Yen tan mikani rasa
Yekti sepi sepa lir sepah asamun
Samasane pakumpulan
Gonyak-ganyuk nglelingsemi.
7. Bahasa Jawa
Kelompok 1 SMA
Negeri 1
Sokaraja Tahun
2014/2015
Pupuh 3
Nggugu karsane priyangga
Nora nganggo peparah lamun angling
Lumuh ingaran balilu
Uger guru aleman
Nanging janma ingkang wus waspadeng
semu
Sinamun samudana
Sesadoning adu manis.
8. Bahasa Jawa
Kelompok 1 SMA
Negeri 1
Sokaraja Tahun
2014/2015
Pupuh 4
Si pengung nora nglegewa
Sangsayarda denira cacariwis
Ngandhar-andhar angendukur
Kandhane nora kaprah
Saya elok alangka longkangipun
Si wasis waskitha ngalah
Ngalingi marang sipingging.
9. Bahasa Jawa
Kelompok 1 SMA
Negeri 1
Sokaraja Tahun
2014/2015
Pupuh 5
Mangkono ilmu kang nyata
Sanyatane mung we reseping ati
Bungah ingaran cubluk
Sukeng tyas yen den ina
Nora kaya si punggung anggung
gumunggung
Ugungan sadina dina
Aja mangkono wong urip.
10. Bahasa Jawa
Kelompok 1 SMA
Negeri 1
Sokaraja Tahun
2014/2015
Pupuh 6
Uripe sapisan rusak
Nora mulur nalare ting saluwir
Kadi ta guwa kang sirung
Sinerang ing maruta
Gumarenggeng anggereng anggung
umrunggung
Pindha padhane si mudha
Prandene paksa kumaki.
11. Bahasa Jawa
Kelompok 1 SMA
Negeri 1
Sokaraja Tahun
2014/2015
Pupuh 7
Kikisane mung sapala
Palayune ngendelken yayah wibi
Bangkit tur bangsaning luhur
Lah iya ingkang rama
Balik sira sarawungan bae durung
Mring atining tata krama
Nggon-anggon agama suci.
12. Bahasa Jawa
Kelompok 1 SMA
Negeri 1
Sokaraja Tahun
2014/2015
Pupuh 8
Socaning jiwangganira
Jer katara lamun pocapan pasthi
Lumuh asor kudu unggul
Sumengah sesongaran
Yen mangkono kena ingaran katungkul
Karem ing reh kaprawiran
Nora enak iku kaki.
13. Bahasa Jawa
Kelompok 1 SMA
Negeri 1
Sokaraja Tahun
2014/2015
Pupuh 9
Kekerane ngelmu karang
Kakarangan saking bangsaning gaib
Iku boreh paminipun
Tan rumasuk ing jasad
Amung aneng sajabaning daging kulup
Yen kapengkok pancabaya
Ubayane mbalenjani.
14. Bahasa Jawa
Kelompok 1 SMA
Negeri 1
Sokaraja Tahun
2014/2015
Pupuh 10
Marma ing sabisa-bisa
Babasane muriha tyas basuki
Puruitaa kang patut
Lan traping angganira
Ana uga angger ugering kaprabun
Abon aboning panembah
Kang kambah ing siang ratri.
15. Bahasa Jawa
Kelompok 1 SMA
Negeri 1
Sokaraja Tahun
2014/2015
Pupuh 11
Iku kaki takokena
Marang para sarjana kang martapi
Mring tapaking tepa tulus
Kawawa nahen hawa
Wruhanira mungguh sanyataning ngelmu
Tan mesthi neng janma wreda
Tuwin muda sudra kaki.
16. Bahasa Jawa
Kelompok 1 SMA
Negeri 1
Sokaraja Tahun
2014/2015
Pupuh 12
Sapantuk wahyuning Allah
Gya dumilah mangulah ngelmu bangkit
Bangkit mikat reh mangukut
Kukutaning Jiwangga
Yen mangkono kena sinebut wong sepuh
Liring sepuh sepi hawa
Awas roroning ngatunggil.
17. Bahasa Jawa
Kelompok 1 SMA
Negeri 1
Sokaraja Tahun
2014/2015
Pupuh 13
Tan samar pamoring Sukma
Sinukma ya winahya ing ngasepi
Sinimpen telenging kalbu
Pambukaning warana
Tarlen saking liyep layaping ngaluyup
Pindha pesating supena
Sumusuping rasa jati.
18. Bahasa Jawa
Kelompok 1 SMA
Negeri 1
Sokaraja Tahun
2014/2015
Pupuh 14
Sajatine kang mangkono
Wus kakenan nugrahaning Hyang Widi
Bali alaming ngasuwung
Tan karem karamean
Ingkang sipat wisesa winisesa wus
Mulih mula mulanira
Mulane wong anom sami.
19. Guru Lagu, Guru Gatra
lan Guru Wilangan
Guru lagu lan guru wilangan :
8a 11i 8u 7a 12u 8a 8i
Guru gatra :
7 gatra
Bahasa Jawa
Kelompok 1 SMA
Negeri 1
Sokaraja Tahun
2014/2015
20. Pupuh 1
Mingkar-mingkuring angkara
Akarana karenan mardi siwi
Sinawung resmining kidung
Sinuba sinukarta
Mrih kretarta pakartining ilmu luhung
Kang tumrap ing tanah Jawa
Agama ageming aji.
Bahasa Jawa
Kelompok 1 SMA
Negeri 1
Sokaraja Tahun
2014/2015
21. Pupuh 1
Indonesia :
“Meredam nafsu angkara dalam diri,Hendak berkenan mendidik
putra-putri .Tersirat dalam indahnya tembang, dihias penuh variasi,
agar menjiwai hakekat ilmu luhur,yang berlangsung di tanah Jawa
(nusantara),agama sebagai “pakaian” kehidupan.”
Banyumasan :
“ Ngindari awak kang nafsu srakah, sebabe arep ndidik putra-putri.
Kerangkum nang endahe nyanyian, dihias kebek warna, ben dihayati
intine ilmu luhur, sing diterapna nang tanah Jawa/Nusantara, agama
(kue) klambi panguripan.”
Bahasa Jawa
Kelompok 1 SMA
Negeri 1
Sokaraja Tahun
2014/2015
22. Bahasa Jawa
Kelompok 1 SMA
Negeri 1
Sokaraja Tahun
2014/2015
Pupuh 2
Jinejer ing Wedhatama
Mrih tan kemba kembenganing pambudi
Mangka nadyan tuwa pikun
Yen tan mikani rasa
Yekti sepi sepa lir sepah asamun
Samasane pakumpulan
Gonyak-ganyuk nglelingsemi.
23. Bahasa Jawa
Kelompok 1 SMA
Negeri 1
Sokaraja Tahun
2014/2015
Pupuh 2
Indonesia :
“Disajikan dalam serat Wedhatama, agar jangan miskin pengetahuan
walaupun sudah tua pikun. Jika tidak memahami rasa sejati (batin),
niscaya kosong tiada berguna bagai ampas, percuma sia-sia. Di dalam
setiap pertemuan sering bertindak ceroboh memalukan.”
Banyumasan :
“ Disusun nang njero Wedhatama, ben aja mlarat pengetahuan,
walaupun wis tua pikun/kelalenan. Angger ora mahami rasa sejati
(batin), temenan kosong langka gunane kaya ampas buangan (sia-
sia). Aben ana pertemuan sering salah lakon ngisin-ngisina.”