1. Tembang Macapat adalah syair atau puisi tradisional Jawa yang memuat makna filosofis.
2. Tembang Macapat terdiri dari 11 bab yang menceritakan perjalanan hidup manusia dari lahir hingga menghadapi kematian.
3. Struktur Tembang Macapat terdiri dari guru gatra, guru lagu, dan guru wilangan.
2. Assalammualaikum Wr.Wb.
Nami kula Dinar Era Qonitatillah. Kula
lair wonten Pasuruan, rikala 22 Juni
2005. Umur kula sakniki sampun 17
tahun. Agami kula Islam. Griya kula
wonten ing Perum Keboncandi No. 25,
Gondangwetan Kab.Pasuruan.
Kula niku salah satunggaling murid
wonten SMAN 1 Pasuruan. Kula sakniki
sampun kelas 11. Kula gadah kasenengan
inggih menika masak. Kula gadah
gegayuhan inggih menika dados Pegawai
Pajak. Kangge mawujudaken menika,
kula kudu sregep sinau lan sregep solat.
Kula ugi gadah semboyan, inggih menika
pantang menyerah lan terus sinau dados
tiyang ingkang sae.
Cekap semanten tetepangan saking kula,
matur nuwun.
Wassalamualaikum Wr. Wb.
T
E
T
E
P
A
N
G
A
N Kenalan
Rumiyen
Nggeh...
BIODATA
BIODATA
3. DAFTAR ISI
DAFTAR ISI
Pengertiane
Tembang Macapat
Ancase
Tembang Macapat
Filosofi
Tembang Macapat
Pengertiane Guru
Gatra, Guru
Wilangan lan Guru
Lagu
Unsur Kebahasaan
Tembang Macapat
01
02
03
04
05
4. Syair utawa Geguritan tradisional Jawa sing
nduweni makna tartamtu.
Pengertian Tembang Macapat
Ancase Tembang Macapat
Tembang Macapat
Tembang Macapat
1.Minangka dadi sarana hiburan lan
pendhidhikan
2.Gawe pagelaran tradisional
3.Gawe gambarake utawa nyritakake
panguripane manungsa
01-02
5. FILOSOFI
Ing masa iki anak-anak wis
mulai agawe nyesuaiake
awake, lan wis mulai
berkembang upacara sing
nasane dikkakake misale
Tedak site.
SINOM
Kinanthi duweni arti
tuntunan agawe iso mlaku
menyang kehidupan sing
lawih apik Tuntunan kuwi
kaya hal sing duwe
kaitanne ambe sikap lan
perilaku sing sesuai karo
norma lan adat sing ana.
KINANTHI
Duweni kecocokan, sing
ditemukake antarane
lanang lan wedok sing wis
jalin asmara sing berakhir
pernikahan (kawinan)
GAMBUH
Babagan rodane urip
sing pastine bakal
ngrasakake kacukupan
nanging iso kwaliane iso
ngalami kekurangan. ing
Durma iki diajarake
supaya manungsa iso
saling ngei lan
nglengkapi siji ambe
lainne.
DURMA
MASKUMAM
BANG
DHANDANG
GULA
ing iki nggambarake wong sing
ngrasa seneng senenge urip
Tembung iki nggambarake
uripe pasangan anyar sing
bahagia amarga tercapaine
keinginane.
FILOSOFI
Macapat duweni isi ajaran lan terangkum ing 11 tembang (Bab).Awale Macapat duwe
pangerten Maca papat papat Macapat ing masyarakat jawa yaiku kawuroh utawoa puisi
filosofi jawa. Macapat yaiku penunjuke manungsa gawe ngatur 4 nafsune kuwi. Tembang
utawa lagu ing basa jawa disebut sekar amarga maca kudu ditembangake. Sekar macapat
iku tergolong sekar alit.ing tradisional ana 15 pakem ing macapat.nanging ing umum ans
11 polametrum lan 11 tembang macapat kuwi jelasno perjalanan Keramat manungsa ing
dunyo mula lahir sampe ngadep kematian
Dimulai saka sek ten alam
roh utowo kandungan ibu
Biasane wong kuno pada
fasene iki nglaksanakake
upacara jawa misale mitoni
Isp.
Proses lahiran manungsa
ing fase iki yo ana
upacara (adat) sing wis
biasa dilakoake misale
ngubur ari-ari, brokohan
lsp.
MIJIL
Dawan arti perasaan
asmara utowo cinta
Perasaan seneng marang
manungsa sing lawan jenis
sing wis kodrat ilahi.
ASMARADANA
03
6. PANGKUR
POCUNG
MEGATRUH
FILOSOFI
FILOSOFI
Duweni arti wis mundurake
kabeh Hawa nafsu
nggambarake masa sing wis
ninggalake kabe Hawa nafsu
ing dunyo lan luwih
nyedekake awak marang
Maha kuasa.
Pocung yaiku keadaan manungsa
sing wis ora ana umure sing kate
dikafani utawa dipocong
sakdurunge dikuburno tembang
pocung nunjukno ritual wayake
ngelepasno kepergiaane manungsa
Roh utawa nyawa sing
wis lepas saka jasade
utowo wis wayahe wis
balik menyang
panggonan sing wis
digarisake oleh Mala
kuasa Pocung.
Perlu Ngerti
1. Tembung macapat dhewe ora asale saka basa Jawa Kuna, Jawa
Tengahan utawa basa Kawi nanging asale saka basa Jawa Enggal.
2.Tembang dikenal minangka tembang tradhisional ing Bali lan
Jawa kang irama lan iramane nggunakake laras Pelog lan Slendro.
3. Tembang iki umume tinemu ing karya sastra Jawa klasik jaman
Mataram Anyar.
4. Dene karya prosa, tembang macapat iki diarani gancaran. Sanajan
mangkono, saiki isine karya sastra Jawa wis ora kaya mangkono
maneh.
03
7. STRUKTUR
STRUKTUR
Cacahe larik (banyaknya
baris) saben pada (tiap bait).
G U R U G A T R A
Tembang Macapat dilagukake sarta kaiket ing
struktur tartamtu yaiku guru gatra,guru lagu
lan guru wilangan.
G U R U W I L A N G A N
G U R U L A G U
Wuni pungkasane saben larik.
Wuni pungkasane saben gatra
(a, i, u, e, o) uga diarani dong
dinge swara.
Cacahe wanda (jumlah suku
kata) saben larik (tiap baris).
04
8. KAIDAH KEBAHASAAN
KAIDAH KEBAHASAAN
4.Sandi Asma
jenenge pangarang, pangripta, utawau
pujangga kang diwedharake kang
satemene kang dipilahpilah adhapur
wanda-wanda utawa aksara-aksara.
Perhatekno tuladha ing ngisor iki
1.Tembung Kawi
Tuladha : Diyu ateges Buta
Dirgantara = Awan
Dasa = Sepuluh
2. Tembung Dasanama (duweni ateges 10)
Tuladha : °Asri = Raras, rarasrum, sri,
lêngêng, lawen, amêr, rêsmi.
°Ati = Budi, ambêk, manah, galih,
driya, praya, budaya, nala, prana, drana,
tyas, wardaya, angên-angên, cita, sangka.
3. Tembung Garba
Tuladha : •Araneki = Arane + iki
•Dadyewuh = Dadi + ewuh
•Jiwangga = Jiwa + angga
05