SlideShare a Scribd company logo
1 of 16
Download to read offline
11. M. Khamdan Wahyu M
SMA N 1 PASURUAN
TEMBUNG
MACAPAT
01
02
DAFTAR ISI
Halaman Judul.................................................1
Daftar Isi..........................................................2
Pengerten Tembung Macapat.......................3
Filosofi Tembung Macapat...........................4
Ancase Tembung Macapat............................9
Paugerane Tembung Macapat.....................10
Tabel Guru Gatra, Guru Lagu lan Guru
Wilangan.........................................................11
Unsur Kebasaan Tembung Macapat............12
Tembung Kawi...............................................13
Dasanama.........................................…............13
Tembung Garba.............................................14
Sandi Asma.....................................................14
Penutup...........................................................15
Macapat nduweni isi ajaran sing dirangkum ana 11 bab.
Macapat di artikno "moco papat - papat (membaca empat -
empat), yaitu maksude metode moco kalimat sing terjalin
saben 4 suku kata.
Tapi wong jowo pahame Macapat yaiku kawuruh (ilmu filosofi
jowo) sing nduweni akeh makna sing njero. Macapat yo sering
di artekno gawe ndoleki jari dirie menungso sejati sing di
keliling 4 nafsu ing dunyo, koyok "sedulur papat kalimo
pancer"
Macapat yaiku kanggo petunjuk menungso kanggo ndoleki jati
diri karo ngatur ke 4 nafsu duniawi sing ngelilingi saben
keuripan menungso. Diarepno menungso iso ngendalikno dadi
menungso sejati.
Tembung utowo lagu ing basa jawa di arani "Sekar" amergo
pembacaane kudu karo ditembangno, amergo iku Macapat
sering di arani "Tembung Macapat" utowo ing basa jawa hindil
diarani "Sekar Macapat" . Sekar Macapat tergolong Sekar alit
sing ning kesastraan jawa ana ing urutan ke 3 sakwise Sekar
Tengahan, lan Sekar Ageng
03
Filosofi
Secoro tradisional, ana 15 pakem ning tembung macapat,
tapi secoro umum macapat mek nduweni 11 pola
mestrum. Lan 11 tembung macapat yaiku "Perjalanan
Keramat Menungso" tekan lahir sampek ngadep
Pengeran.
04
Maskumambang diarani manifesto
(tiruan/gambaran)bibit (telor/calon
anak)wong lanang sing ana (Tumbuh) ing
wadah awk sing ngambang ing kandungan.
Ing fase iki para waliyullah
ngadakaken/ngelakoni selamatan
(upacara) supaya bayi sing ana ning
kandungan waras lan dadi anak sing bagus.
1. Maskumambang
"Mijil" yaiku proses kelahiran sing ning
etimologi kata berarti lahire jabang bayi
sing diarani "manusia". Ing tangisan
pertama anak dilekatno 4 nafsu sing bakal
menjelmo dadi pengiring kekuatan kanggo
perkembangan manungso. Kekuatan teko
nafsu ikulah sing bakal ngewangi
menungso gawe ngerangkak, Melaku, lan
mahami keuripan dadi anak
2. Mijil
"Sinom"nduweni arti gambaran masa
muda (nom/cilik). Nom noman sing ayu
iku sing di arep - arep lan di impikno,
dolanan lan nongkrong karo kanca -
kancane.perkembangan fisik lan kekuatan
saka mung turu banjur nglebokake
weteng, ngadek nganti bisa melaku
minangka tahap sing nyenengake kanggo
bocah lan wong tuwo. Fase iki sing diarani
fase kanak - kanak.
3. Sinom
05
"Kinanthi" ing tembang iki nyritakake
bagian periode mbentuk karakter
menungso, lan mujudake tujuan. Melbu
sekolah lan ngerti urip ing jobo umah.
"Kinanthi" asale saka tembung "Kanthi"
Utawa tuntunan.Tegese, menungso butuh
tuntunan lan dalan sing bener ben tujuane
iso kewujud.Tahap iki dadi wigati banget
amergo butuh jasa guru kanggo nuntun
kedewasaan diri. Ing sekolah menungso
nampa tuntunan nilai urip sosial saka
guru, dene ing umah menungso kudu
nampa tuntunan nilai agama lan
peradaban saka wong tuwo.
4. Kinanthi
Fase iki diarani fase oleh roso (olah
asmara). arek lanang ngroso cinta marang
arek wedok lan sewalik e. Fase iki
mbentuk imajinasi, logika lan perasaan
sing tercermin ana ing bait - bait
"Asmaradana".
5. Asmaradana
"Gambuh" nduweni makna jumboh (bersama). Fase
iki nyeritakno tentang komitmen perkawinan
kanggo nyatukake cinta ing rumah tangga.
Perkawinan duduk tentang ngawino 2 menungso,
tapi uga ngawino 2 keluarga Sampe nduweni
(terbentuk) kerukunan, kelarasan lan saling
menghormati antara keloro pasangan. Fase iki ora
gampang amergo 2 menungso kudu saling ngerti
ego/nafsue siji lan loroe, ben iso terbentuk
kerukunan lan keselarasan
6. Gambuh
06
"Dhandanggula" nduweni makna pahit
manise keuripan. Fase kawen, 2 menungso
dadi wong anyar sing terlahir teko
pernikahan. Gambaran teko fase iki yaiku
keuripan sing wis untuk tahap ndolek i
kemampuan sosial, lan kesejahteraan
ndolek i nilai cukup sandang pangan lan
papan.
7. Dhandanggula
"Durma" berasal teko kata "Darma" sing
berarti saben menungso kudu ngelakoni
kebijakan tingkah laku marang wong liyo
ing sosialisasi. Nek iso sedekah ilmu yen
ora iso keloroe, menungso iso sedekah
senyum lan do'a kanggo wong liyo. iki
dilakoni ben menungso nduweni sifat
tolong menolong lan peduli marang
liyane. Ing fase iki di arepno supoyo
keuripan manungso iso nduweni manfaat
kanggo menungso liyo.
8. Durma
"Pangkur/Mangkir" nduweni arti nyingkirno hawa
nafsu lan angkara murka sing nyelimuti jiwa
menungso. Ing fase iki menungso jawa di ajarno
leluhure apa sing di arani prihatin lan lelaku.
Prihatin berarti ngeredem angkara nafsu karo
ngelakoni perintah - perintah agama lan ajaran
sing di warisno leluhur masyarakat Jawa. Ing fase
prihatin iki ati menungso di olah sampek nutuk
sing paling njero ati. Menungso sing di arani
tawakal yaiku berpasrah diri marang sang pencipta.
Sedangkan lelaku lebih dilakoni Karo ngelolah
raga karo ngadohi kesenengan - kesenengan dunyo
sing nduweni wujud.
9. Pangkur
07
Ing fase iki menungso bertemu Karo
penciptane yaitu "Megatruh" utawa
megatroh yaiku terpisahe nyawa
tekan jasad, terlepas e nyawa atau roh
menyang alam keabadian
10. Megatruh
Sakwise berpisah e roh karo jasad e,
menungso di keabadianno menyang
alam semesta. Roh mbalek menyang
pencipta lan raga di bungkus karo
kain putih 5 lembar utawa 7 lembar,
lan ditaleni ing saben ruas raga sing
diarani "Pocung" Pocung berarti
pocong atau jasad menungso sing di
bungkus kain. Fase iki di sebut
peristirahatan jasad menungso, lan
roh suci ngelanjutno keuripan ing
alam selanjute sesuai Karo amalane
sing dunyo
11. Pucung
08
Ancase Tembung Macapat
Mulai kelairane ing abad XIV Masehi sampek saiki,
macapat iseh tetep urip lan berkembang, baik secara
tertulis utawa lisan, lan dimanfaatno ing keuripan
saben dino marang sebagen gede masyarakat Jawa
kanggo sarana hiburan, estetika, pendidikan,
pementasan tradisional, surat-menyurat, senandung
teman bekerja, mantra penolak bala, upacara temu
temanten adat Jawa, upacara kegiatan Pangestu, lan
filosofi siklus keuripan menungso, yaiku perjalanan
urip manusia tekan lahir ing dunyo sampek nemui ajal
kematian mbalek nang istana Tuhan
09
Paugerane
Tembung
Macapat
Guru Gatra
yaiku akehe gatra (baris) saben
sapada (bait) tembang
1.
Guru Lagu
yaiku dhong-dhinge/tibane
swara ing saben pungkasane gatra
2.
Guru Wilangan
yaiku akehe wanda
(suku kata) ing saben gatra (baris)
tembang
3.
10
TABEL
Guru Gatra, Guru Lagu
lan Guru Wilangan
11
UNSUR
UNSUR
KEBASAAN
KEBASAAN
TEMBUNG
TEMBUNG
MACAPAT
MACAPAT
12
1. Tembung Kawi
•Tembung-tembung sing asale saka Basa Jawa
Tengahan/Jawa Kuna
•Tembung iki biasane digunakake kanggo omongan
sabendina, mula saiki wis arang keprungu
Tuladha :
Tembung sudra ateges: mlarat
Tembung lawan ateges: mungsuh, tandhing
Tembung langar ateges: angkuh, sangar, seneng
padu
•Asale saka tembung ‘dasan’ ateges sepuluh, ‘nama’ ateges
jeneng utawa aran.
•Dasanama : jenenge wonng utawa aran siji nduweni jeneng
utawa aran nganti sepuluh (utawa luwih) kang padha utawa
meh padha tegese.
Tuladha :
Sira padha tegese karo : kowe, sampeyan, panjenengan
Rina padha tegese karo : rinten, siyang, awan
Sudra padha tegese karo : papa, mlarat, sengsara, kere.
2. Dasanama
13
3. Tembung Garba
•Tembung kang kedadeyan saka gandhenge
tembung loro utawa luwih
Tuladha :
- Araneki = Arane + iki
- Dadyewuh = Dadi + ewuh
- Jiwangga = Jiwa + angga
•Sandi asma : jenenge pangarang, pangripta,
utawa
pujangga kang diwedharake kang satemene kang
dipilahpilah adhapur wanda-wanda utawa aksara-
aksara
Tuladha : Hamdan Wahyu
De(ha) kudu sergep Sinau
(M)ami yokudu sergep mbantu wongtuwo
Ba(dan)kan rohmu
Ku(wa)tkan rogomu
Sarwenda(h) bakal uripmu
(Yu)wana Donya lan ing akhirat
4. Sandi Asma
14
MATUR
SUWON
MATUR
SUWON
15
Get in touch
123 Anywhere Street,
Any City, ST 12345
+123-456-7890
hello@reallygreatsite.com
www.reallygreatsite.com

More Related Content

Similar to Macapat nduweni isi ajaran

Tembang Macapat_30-SAFITRI XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_30-SAFITRI XI IPS 1.pdfTembang Macapat_30-SAFITRI XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_30-SAFITRI XI IPS 1.pdfSafitri Safitri
 
Tembang Macapat_Beni Cahya Suro-07.pdf
Tembang Macapat_Beni Cahya Suro-07.pdfTembang Macapat_Beni Cahya Suro-07.pdf
Tembang Macapat_Beni Cahya Suro-07.pdfBeniCahyaSuro
 
Tembung Macapat-Roma Afrizal Taslim-XIMIPA2-30.pdf
Tembung Macapat-Roma Afrizal Taslim-XIMIPA2-30.pdfTembung Macapat-Roma Afrizal Taslim-XIMIPA2-30.pdf
Tembung Macapat-Roma Afrizal Taslim-XIMIPA2-30.pdf31RomaAfrizalTaslim
 
Tembang macapat kelas XI .pdf
Tembang macapat kelas XI .pdfTembang macapat kelas XI .pdf
Tembang macapat kelas XI .pdfMohAfifBahari
 
Tembang Macapat Materi kelas XI
Tembang Macapat Materi kelas XITembang Macapat Materi kelas XI
Tembang Macapat Materi kelas XI31RegitaAuliaI
 
Tembang Macapat by Aisyah Amelia.pdf
Tembang Macapat by Aisyah Amelia.pdfTembang Macapat by Aisyah Amelia.pdf
Tembang Macapat by Aisyah Amelia.pdfaisyah253517
 
04_Ameylin G.T_XI MIPA 5_Tembang Macapat.pdf
04_Ameylin G.T_XI MIPA 5_Tembang Macapat.pdf04_Ameylin G.T_XI MIPA 5_Tembang Macapat.pdf
04_Ameylin G.T_XI MIPA 5_Tembang Macapat.pdf06AmeylinGhaniaTsani
 
17 Nabila Rindi XI MIPA 5
17 Nabila Rindi XI MIPA 517 Nabila Rindi XI MIPA 5
17 Nabila Rindi XI MIPA 5Nabilarindi
 
26//Tasya Fortuna Aurora//XI MIPA 5
26//Tasya Fortuna Aurora//XI MIPA 526//Tasya Fortuna Aurora//XI MIPA 5
26//Tasya Fortuna Aurora//XI MIPA 5Tasyafa2
 
diksi dan kalimat efektif
diksi dan kalimat efektifdiksi dan kalimat efektif
diksi dan kalimat efektifDerlyAlways
 
SILABUS BAHASA INGGRIS KELAS 6 SEMESTER .docx
SILABUS BAHASA INGGRIS KELAS 6 SEMESTER .docxSILABUS BAHASA INGGRIS KELAS 6 SEMESTER .docx
SILABUS BAHASA INGGRIS KELAS 6 SEMESTER .docxnurmutia02
 
Tembang Macapat- Najla Anggilya Salsabila
Tembang Macapat- Najla Anggilya Salsabila Tembang Macapat- Najla Anggilya Salsabila
Tembang Macapat- Najla Anggilya Salsabila NazlaSalsabila3
 
REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...
REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...
REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...Benny103590
 
Tembang Macapat
Tembang Macapat Tembang Macapat
Tembang Macapat zahra206160
 
Tembang Macapat e-book
Tembang Macapat e-bookTembang Macapat e-book
Tembang Macapat e-bookAsyrifaSabrina
 

Similar to Macapat nduweni isi ajaran (20)

Tembang Macapat_30-SAFITRI XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_30-SAFITRI XI IPS 1.pdfTembang Macapat_30-SAFITRI XI IPS 1.pdf
Tembang Macapat_30-SAFITRI XI IPS 1.pdf
 
Tembang Macapat_Beni Cahya Suro-07.pdf
Tembang Macapat_Beni Cahya Suro-07.pdfTembang Macapat_Beni Cahya Suro-07.pdf
Tembang Macapat_Beni Cahya Suro-07.pdf
 
Tembung Macapat-Roma Afrizal Taslim-XIMIPA2-30.pdf
Tembung Macapat-Roma Afrizal Taslim-XIMIPA2-30.pdfTembung Macapat-Roma Afrizal Taslim-XIMIPA2-30.pdf
Tembung Macapat-Roma Afrizal Taslim-XIMIPA2-30.pdf
 
Tembang macapat kelas XI .pdf
Tembang macapat kelas XI .pdfTembang macapat kelas XI .pdf
Tembang macapat kelas XI .pdf
 
Tembang Macapat Materi kelas XI
Tembang Macapat Materi kelas XITembang Macapat Materi kelas XI
Tembang Macapat Materi kelas XI
 
Tembang Macapat by Aisyah Amelia.pdf
Tembang Macapat by Aisyah Amelia.pdfTembang Macapat by Aisyah Amelia.pdf
Tembang Macapat by Aisyah Amelia.pdf
 
04_Ameylin G.T_XI MIPA 5_Tembang Macapat.pdf
04_Ameylin G.T_XI MIPA 5_Tembang Macapat.pdf04_Ameylin G.T_XI MIPA 5_Tembang Macapat.pdf
04_Ameylin G.T_XI MIPA 5_Tembang Macapat.pdf
 
17 Nabila Rindi XI MIPA 5
17 Nabila Rindi XI MIPA 517 Nabila Rindi XI MIPA 5
17 Nabila Rindi XI MIPA 5
 
26//Tasya Fortuna Aurora//XI MIPA 5
26//Tasya Fortuna Aurora//XI MIPA 526//Tasya Fortuna Aurora//XI MIPA 5
26//Tasya Fortuna Aurora//XI MIPA 5
 
BAHASA DAERAH BALI KLS XI
 BAHASA DAERAH  BALI KLS XI  BAHASA DAERAH  BALI KLS XI
BAHASA DAERAH BALI KLS XI
 
BAHASA BALI KELAS XI
BAHASA BALI KELAS XIBAHASA BALI KELAS XI
BAHASA BALI KELAS XI
 
diksi dan kalimat efektif
diksi dan kalimat efektifdiksi dan kalimat efektif
diksi dan kalimat efektif
 
Mari belajar ips untuk kelas 1 - puji tyasari
Mari belajar ips untuk kelas 1  - puji tyasariMari belajar ips untuk kelas 1  - puji tyasari
Mari belajar ips untuk kelas 1 - puji tyasari
 
M. Syahrul Rhomadhon
M. Syahrul Rhomadhon M. Syahrul Rhomadhon
M. Syahrul Rhomadhon
 
SILABUS BAHASA INGGRIS KELAS 6 SEMESTER .docx
SILABUS BAHASA INGGRIS KELAS 6 SEMESTER .docxSILABUS BAHASA INGGRIS KELAS 6 SEMESTER .docx
SILABUS BAHASA INGGRIS KELAS 6 SEMESTER .docx
 
Tembang Macapat- Najla Anggilya Salsabila
Tembang Macapat- Najla Anggilya Salsabila Tembang Macapat- Najla Anggilya Salsabila
Tembang Macapat- Najla Anggilya Salsabila
 
Macapat
MacapatMacapat
Macapat
 
REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...
REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...
REPRESENTASI NILAI NILAI KARAKTER DAN MORALITAS PADA TEMBANG PANGKUR MELALUI ...
 
Tembang Macapat
Tembang Macapat Tembang Macapat
Tembang Macapat
 
Tembang Macapat e-book
Tembang Macapat e-bookTembang Macapat e-book
Tembang Macapat e-book
 

Recently uploaded

Tugas 1 pembaruan dlm pembelajaran jawaban tugas tuton 1.docx
Tugas 1 pembaruan dlm pembelajaran jawaban tugas tuton 1.docxTugas 1 pembaruan dlm pembelajaran jawaban tugas tuton 1.docx
Tugas 1 pembaruan dlm pembelajaran jawaban tugas tuton 1.docxmawan5982
 
Perumusan Visi dan Prakarsa Perubahan.pptx
Perumusan Visi dan Prakarsa Perubahan.pptxPerumusan Visi dan Prakarsa Perubahan.pptx
Perumusan Visi dan Prakarsa Perubahan.pptxadimulianta1
 
421783639-ppt-overdosis-dan-keracunan-pptx.pptx
421783639-ppt-overdosis-dan-keracunan-pptx.pptx421783639-ppt-overdosis-dan-keracunan-pptx.pptx
421783639-ppt-overdosis-dan-keracunan-pptx.pptxGiftaJewela
 
2 KISI-KISI Ujian Sekolah Dasar mata pelajaranPPKn 2024.pdf
2 KISI-KISI Ujian Sekolah Dasar  mata pelajaranPPKn 2024.pdf2 KISI-KISI Ujian Sekolah Dasar  mata pelajaranPPKn 2024.pdf
2 KISI-KISI Ujian Sekolah Dasar mata pelajaranPPKn 2024.pdfsdn3jatiblora
 
Modul Ajar Bahasa Indonesia Kelas 4 Fase B
Modul Ajar Bahasa Indonesia Kelas 4 Fase BModul Ajar Bahasa Indonesia Kelas 4 Fase B
Modul Ajar Bahasa Indonesia Kelas 4 Fase BAbdiera
 
tugas 1 tutorial online anak berkebutuhan khusus di SD
tugas 1 tutorial online anak berkebutuhan khusus di SDtugas 1 tutorial online anak berkebutuhan khusus di SD
tugas 1 tutorial online anak berkebutuhan khusus di SDmawan5982
 
PELAKSANAAN + Link2 Materi TRAINING "Effective SUPERVISORY & LEADERSHIP Sk...
PELAKSANAAN  + Link2 Materi TRAINING "Effective  SUPERVISORY &  LEADERSHIP Sk...PELAKSANAAN  + Link2 Materi TRAINING "Effective  SUPERVISORY &  LEADERSHIP Sk...
PELAKSANAAN + Link2 Materi TRAINING "Effective SUPERVISORY & LEADERSHIP Sk...Kanaidi ken
 
PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...
PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...
PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...Kanaidi ken
 
Kelompok 1_Karakteristik negara jepang.pdf
Kelompok 1_Karakteristik negara jepang.pdfKelompok 1_Karakteristik negara jepang.pdf
Kelompok 1_Karakteristik negara jepang.pdfCloverash1
 
Bab 6 Kreatif Mengungap Rasa dan Realitas.pdf
Bab 6 Kreatif Mengungap Rasa dan Realitas.pdfBab 6 Kreatif Mengungap Rasa dan Realitas.pdf
Bab 6 Kreatif Mengungap Rasa dan Realitas.pdfbibizaenab
 
Kelompok 2 Karakteristik Negara Nigeria.pdf
Kelompok 2 Karakteristik Negara Nigeria.pdfKelompok 2 Karakteristik Negara Nigeria.pdf
Kelompok 2 Karakteristik Negara Nigeria.pdftsaniasalftn18
 
Materi Pertemuan 6 Materi Pertemuan 6.pptx
Materi Pertemuan 6 Materi Pertemuan 6.pptxMateri Pertemuan 6 Materi Pertemuan 6.pptx
Materi Pertemuan 6 Materi Pertemuan 6.pptxRezaWahyuni6
 
442539315-ppt-modul-6-pend-seni-pptx.pptx
442539315-ppt-modul-6-pend-seni-pptx.pptx442539315-ppt-modul-6-pend-seni-pptx.pptx
442539315-ppt-modul-6-pend-seni-pptx.pptxHendryJulistiyanto
 
AKSI NYATA MODUL 1.2-1 untuk pendidikan guru penggerak.pptx
AKSI NYATA MODUL 1.2-1 untuk pendidikan guru penggerak.pptxAKSI NYATA MODUL 1.2-1 untuk pendidikan guru penggerak.pptx
AKSI NYATA MODUL 1.2-1 untuk pendidikan guru penggerak.pptxWirionSembiring2
 
Dinamika Hidrosfer geografi kelas X genap
Dinamika Hidrosfer geografi kelas X genapDinamika Hidrosfer geografi kelas X genap
Dinamika Hidrosfer geografi kelas X genapsefrida3
 
REFLEKSI MANDIRI_Prakarsa Perubahan BAGJA Modul 1.3.pdf
REFLEKSI MANDIRI_Prakarsa Perubahan BAGJA Modul 1.3.pdfREFLEKSI MANDIRI_Prakarsa Perubahan BAGJA Modul 1.3.pdf
REFLEKSI MANDIRI_Prakarsa Perubahan BAGJA Modul 1.3.pdfirwanabidin08
 
Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5
Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5
Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5KIKI TRISNA MUKTI
 
ppt-modul-6-pend-seni-di sd kelompok 2 ppt
ppt-modul-6-pend-seni-di sd kelompok 2 pptppt-modul-6-pend-seni-di sd kelompok 2 ppt
ppt-modul-6-pend-seni-di sd kelompok 2 pptArkhaRega1
 
Lembar Observasi Pembelajaran di Kelas.docx
Lembar Observasi Pembelajaran di  Kelas.docxLembar Observasi Pembelajaran di  Kelas.docx
Lembar Observasi Pembelajaran di Kelas.docxbkandrisaputra
 
AKSI NYATA NARKOBA ATAU OBAT TERLARANG..
AKSI NYATA NARKOBA ATAU OBAT TERLARANG..AKSI NYATA NARKOBA ATAU OBAT TERLARANG..
AKSI NYATA NARKOBA ATAU OBAT TERLARANG..ikayogakinasih12
 

Recently uploaded (20)

Tugas 1 pembaruan dlm pembelajaran jawaban tugas tuton 1.docx
Tugas 1 pembaruan dlm pembelajaran jawaban tugas tuton 1.docxTugas 1 pembaruan dlm pembelajaran jawaban tugas tuton 1.docx
Tugas 1 pembaruan dlm pembelajaran jawaban tugas tuton 1.docx
 
Perumusan Visi dan Prakarsa Perubahan.pptx
Perumusan Visi dan Prakarsa Perubahan.pptxPerumusan Visi dan Prakarsa Perubahan.pptx
Perumusan Visi dan Prakarsa Perubahan.pptx
 
421783639-ppt-overdosis-dan-keracunan-pptx.pptx
421783639-ppt-overdosis-dan-keracunan-pptx.pptx421783639-ppt-overdosis-dan-keracunan-pptx.pptx
421783639-ppt-overdosis-dan-keracunan-pptx.pptx
 
2 KISI-KISI Ujian Sekolah Dasar mata pelajaranPPKn 2024.pdf
2 KISI-KISI Ujian Sekolah Dasar  mata pelajaranPPKn 2024.pdf2 KISI-KISI Ujian Sekolah Dasar  mata pelajaranPPKn 2024.pdf
2 KISI-KISI Ujian Sekolah Dasar mata pelajaranPPKn 2024.pdf
 
Modul Ajar Bahasa Indonesia Kelas 4 Fase B
Modul Ajar Bahasa Indonesia Kelas 4 Fase BModul Ajar Bahasa Indonesia Kelas 4 Fase B
Modul Ajar Bahasa Indonesia Kelas 4 Fase B
 
tugas 1 tutorial online anak berkebutuhan khusus di SD
tugas 1 tutorial online anak berkebutuhan khusus di SDtugas 1 tutorial online anak berkebutuhan khusus di SD
tugas 1 tutorial online anak berkebutuhan khusus di SD
 
PELAKSANAAN + Link2 Materi TRAINING "Effective SUPERVISORY & LEADERSHIP Sk...
PELAKSANAAN  + Link2 Materi TRAINING "Effective  SUPERVISORY &  LEADERSHIP Sk...PELAKSANAAN  + Link2 Materi TRAINING "Effective  SUPERVISORY &  LEADERSHIP Sk...
PELAKSANAAN + Link2 Materi TRAINING "Effective SUPERVISORY & LEADERSHIP Sk...
 
PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...
PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...
PELAKSANAAN + Link2 Materi Pelatihan "Teknik Perhitungan & Verifikasi TKDN & ...
 
Kelompok 1_Karakteristik negara jepang.pdf
Kelompok 1_Karakteristik negara jepang.pdfKelompok 1_Karakteristik negara jepang.pdf
Kelompok 1_Karakteristik negara jepang.pdf
 
Bab 6 Kreatif Mengungap Rasa dan Realitas.pdf
Bab 6 Kreatif Mengungap Rasa dan Realitas.pdfBab 6 Kreatif Mengungap Rasa dan Realitas.pdf
Bab 6 Kreatif Mengungap Rasa dan Realitas.pdf
 
Kelompok 2 Karakteristik Negara Nigeria.pdf
Kelompok 2 Karakteristik Negara Nigeria.pdfKelompok 2 Karakteristik Negara Nigeria.pdf
Kelompok 2 Karakteristik Negara Nigeria.pdf
 
Materi Pertemuan 6 Materi Pertemuan 6.pptx
Materi Pertemuan 6 Materi Pertemuan 6.pptxMateri Pertemuan 6 Materi Pertemuan 6.pptx
Materi Pertemuan 6 Materi Pertemuan 6.pptx
 
442539315-ppt-modul-6-pend-seni-pptx.pptx
442539315-ppt-modul-6-pend-seni-pptx.pptx442539315-ppt-modul-6-pend-seni-pptx.pptx
442539315-ppt-modul-6-pend-seni-pptx.pptx
 
AKSI NYATA MODUL 1.2-1 untuk pendidikan guru penggerak.pptx
AKSI NYATA MODUL 1.2-1 untuk pendidikan guru penggerak.pptxAKSI NYATA MODUL 1.2-1 untuk pendidikan guru penggerak.pptx
AKSI NYATA MODUL 1.2-1 untuk pendidikan guru penggerak.pptx
 
Dinamika Hidrosfer geografi kelas X genap
Dinamika Hidrosfer geografi kelas X genapDinamika Hidrosfer geografi kelas X genap
Dinamika Hidrosfer geografi kelas X genap
 
REFLEKSI MANDIRI_Prakarsa Perubahan BAGJA Modul 1.3.pdf
REFLEKSI MANDIRI_Prakarsa Perubahan BAGJA Modul 1.3.pdfREFLEKSI MANDIRI_Prakarsa Perubahan BAGJA Modul 1.3.pdf
REFLEKSI MANDIRI_Prakarsa Perubahan BAGJA Modul 1.3.pdf
 
Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5
Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5
Materi Strategi Perubahan dibuat oleh kelompok 5
 
ppt-modul-6-pend-seni-di sd kelompok 2 ppt
ppt-modul-6-pend-seni-di sd kelompok 2 pptppt-modul-6-pend-seni-di sd kelompok 2 ppt
ppt-modul-6-pend-seni-di sd kelompok 2 ppt
 
Lembar Observasi Pembelajaran di Kelas.docx
Lembar Observasi Pembelajaran di  Kelas.docxLembar Observasi Pembelajaran di  Kelas.docx
Lembar Observasi Pembelajaran di Kelas.docx
 
AKSI NYATA NARKOBA ATAU OBAT TERLARANG..
AKSI NYATA NARKOBA ATAU OBAT TERLARANG..AKSI NYATA NARKOBA ATAU OBAT TERLARANG..
AKSI NYATA NARKOBA ATAU OBAT TERLARANG..
 

Macapat nduweni isi ajaran

  • 1. 11. M. Khamdan Wahyu M SMA N 1 PASURUAN TEMBUNG MACAPAT 01
  • 2. 02 DAFTAR ISI Halaman Judul.................................................1 Daftar Isi..........................................................2 Pengerten Tembung Macapat.......................3 Filosofi Tembung Macapat...........................4 Ancase Tembung Macapat............................9 Paugerane Tembung Macapat.....................10 Tabel Guru Gatra, Guru Lagu lan Guru Wilangan.........................................................11 Unsur Kebasaan Tembung Macapat............12 Tembung Kawi...............................................13 Dasanama.........................................…............13 Tembung Garba.............................................14 Sandi Asma.....................................................14 Penutup...........................................................15
  • 3. Macapat nduweni isi ajaran sing dirangkum ana 11 bab. Macapat di artikno "moco papat - papat (membaca empat - empat), yaitu maksude metode moco kalimat sing terjalin saben 4 suku kata. Tapi wong jowo pahame Macapat yaiku kawuruh (ilmu filosofi jowo) sing nduweni akeh makna sing njero. Macapat yo sering di artekno gawe ndoleki jari dirie menungso sejati sing di keliling 4 nafsu ing dunyo, koyok "sedulur papat kalimo pancer" Macapat yaiku kanggo petunjuk menungso kanggo ndoleki jati diri karo ngatur ke 4 nafsu duniawi sing ngelilingi saben keuripan menungso. Diarepno menungso iso ngendalikno dadi menungso sejati. Tembung utowo lagu ing basa jawa di arani "Sekar" amergo pembacaane kudu karo ditembangno, amergo iku Macapat sering di arani "Tembung Macapat" utowo ing basa jawa hindil diarani "Sekar Macapat" . Sekar Macapat tergolong Sekar alit sing ning kesastraan jawa ana ing urutan ke 3 sakwise Sekar Tengahan, lan Sekar Ageng 03
  • 4. Filosofi Secoro tradisional, ana 15 pakem ning tembung macapat, tapi secoro umum macapat mek nduweni 11 pola mestrum. Lan 11 tembung macapat yaiku "Perjalanan Keramat Menungso" tekan lahir sampek ngadep Pengeran. 04
  • 5. Maskumambang diarani manifesto (tiruan/gambaran)bibit (telor/calon anak)wong lanang sing ana (Tumbuh) ing wadah awk sing ngambang ing kandungan. Ing fase iki para waliyullah ngadakaken/ngelakoni selamatan (upacara) supaya bayi sing ana ning kandungan waras lan dadi anak sing bagus. 1. Maskumambang "Mijil" yaiku proses kelahiran sing ning etimologi kata berarti lahire jabang bayi sing diarani "manusia". Ing tangisan pertama anak dilekatno 4 nafsu sing bakal menjelmo dadi pengiring kekuatan kanggo perkembangan manungso. Kekuatan teko nafsu ikulah sing bakal ngewangi menungso gawe ngerangkak, Melaku, lan mahami keuripan dadi anak 2. Mijil "Sinom"nduweni arti gambaran masa muda (nom/cilik). Nom noman sing ayu iku sing di arep - arep lan di impikno, dolanan lan nongkrong karo kanca - kancane.perkembangan fisik lan kekuatan saka mung turu banjur nglebokake weteng, ngadek nganti bisa melaku minangka tahap sing nyenengake kanggo bocah lan wong tuwo. Fase iki sing diarani fase kanak - kanak. 3. Sinom 05
  • 6. "Kinanthi" ing tembang iki nyritakake bagian periode mbentuk karakter menungso, lan mujudake tujuan. Melbu sekolah lan ngerti urip ing jobo umah. "Kinanthi" asale saka tembung "Kanthi" Utawa tuntunan.Tegese, menungso butuh tuntunan lan dalan sing bener ben tujuane iso kewujud.Tahap iki dadi wigati banget amergo butuh jasa guru kanggo nuntun kedewasaan diri. Ing sekolah menungso nampa tuntunan nilai urip sosial saka guru, dene ing umah menungso kudu nampa tuntunan nilai agama lan peradaban saka wong tuwo. 4. Kinanthi Fase iki diarani fase oleh roso (olah asmara). arek lanang ngroso cinta marang arek wedok lan sewalik e. Fase iki mbentuk imajinasi, logika lan perasaan sing tercermin ana ing bait - bait "Asmaradana". 5. Asmaradana "Gambuh" nduweni makna jumboh (bersama). Fase iki nyeritakno tentang komitmen perkawinan kanggo nyatukake cinta ing rumah tangga. Perkawinan duduk tentang ngawino 2 menungso, tapi uga ngawino 2 keluarga Sampe nduweni (terbentuk) kerukunan, kelarasan lan saling menghormati antara keloro pasangan. Fase iki ora gampang amergo 2 menungso kudu saling ngerti ego/nafsue siji lan loroe, ben iso terbentuk kerukunan lan keselarasan 6. Gambuh 06
  • 7. "Dhandanggula" nduweni makna pahit manise keuripan. Fase kawen, 2 menungso dadi wong anyar sing terlahir teko pernikahan. Gambaran teko fase iki yaiku keuripan sing wis untuk tahap ndolek i kemampuan sosial, lan kesejahteraan ndolek i nilai cukup sandang pangan lan papan. 7. Dhandanggula "Durma" berasal teko kata "Darma" sing berarti saben menungso kudu ngelakoni kebijakan tingkah laku marang wong liyo ing sosialisasi. Nek iso sedekah ilmu yen ora iso keloroe, menungso iso sedekah senyum lan do'a kanggo wong liyo. iki dilakoni ben menungso nduweni sifat tolong menolong lan peduli marang liyane. Ing fase iki di arepno supoyo keuripan manungso iso nduweni manfaat kanggo menungso liyo. 8. Durma "Pangkur/Mangkir" nduweni arti nyingkirno hawa nafsu lan angkara murka sing nyelimuti jiwa menungso. Ing fase iki menungso jawa di ajarno leluhure apa sing di arani prihatin lan lelaku. Prihatin berarti ngeredem angkara nafsu karo ngelakoni perintah - perintah agama lan ajaran sing di warisno leluhur masyarakat Jawa. Ing fase prihatin iki ati menungso di olah sampek nutuk sing paling njero ati. Menungso sing di arani tawakal yaiku berpasrah diri marang sang pencipta. Sedangkan lelaku lebih dilakoni Karo ngelolah raga karo ngadohi kesenengan - kesenengan dunyo sing nduweni wujud. 9. Pangkur 07
  • 8. Ing fase iki menungso bertemu Karo penciptane yaitu "Megatruh" utawa megatroh yaiku terpisahe nyawa tekan jasad, terlepas e nyawa atau roh menyang alam keabadian 10. Megatruh Sakwise berpisah e roh karo jasad e, menungso di keabadianno menyang alam semesta. Roh mbalek menyang pencipta lan raga di bungkus karo kain putih 5 lembar utawa 7 lembar, lan ditaleni ing saben ruas raga sing diarani "Pocung" Pocung berarti pocong atau jasad menungso sing di bungkus kain. Fase iki di sebut peristirahatan jasad menungso, lan roh suci ngelanjutno keuripan ing alam selanjute sesuai Karo amalane sing dunyo 11. Pucung 08
  • 9. Ancase Tembung Macapat Mulai kelairane ing abad XIV Masehi sampek saiki, macapat iseh tetep urip lan berkembang, baik secara tertulis utawa lisan, lan dimanfaatno ing keuripan saben dino marang sebagen gede masyarakat Jawa kanggo sarana hiburan, estetika, pendidikan, pementasan tradisional, surat-menyurat, senandung teman bekerja, mantra penolak bala, upacara temu temanten adat Jawa, upacara kegiatan Pangestu, lan filosofi siklus keuripan menungso, yaiku perjalanan urip manusia tekan lahir ing dunyo sampek nemui ajal kematian mbalek nang istana Tuhan 09
  • 10. Paugerane Tembung Macapat Guru Gatra yaiku akehe gatra (baris) saben sapada (bait) tembang 1. Guru Lagu yaiku dhong-dhinge/tibane swara ing saben pungkasane gatra 2. Guru Wilangan yaiku akehe wanda (suku kata) ing saben gatra (baris) tembang 3. 10
  • 11. TABEL Guru Gatra, Guru Lagu lan Guru Wilangan 11
  • 13. 1. Tembung Kawi •Tembung-tembung sing asale saka Basa Jawa Tengahan/Jawa Kuna •Tembung iki biasane digunakake kanggo omongan sabendina, mula saiki wis arang keprungu Tuladha : Tembung sudra ateges: mlarat Tembung lawan ateges: mungsuh, tandhing Tembung langar ateges: angkuh, sangar, seneng padu •Asale saka tembung ‘dasan’ ateges sepuluh, ‘nama’ ateges jeneng utawa aran. •Dasanama : jenenge wonng utawa aran siji nduweni jeneng utawa aran nganti sepuluh (utawa luwih) kang padha utawa meh padha tegese. Tuladha : Sira padha tegese karo : kowe, sampeyan, panjenengan Rina padha tegese karo : rinten, siyang, awan Sudra padha tegese karo : papa, mlarat, sengsara, kere. 2. Dasanama 13
  • 14. 3. Tembung Garba •Tembung kang kedadeyan saka gandhenge tembung loro utawa luwih Tuladha : - Araneki = Arane + iki - Dadyewuh = Dadi + ewuh - Jiwangga = Jiwa + angga •Sandi asma : jenenge pangarang, pangripta, utawa pujangga kang diwedharake kang satemene kang dipilahpilah adhapur wanda-wanda utawa aksara- aksara Tuladha : Hamdan Wahyu De(ha) kudu sergep Sinau (M)ami yokudu sergep mbantu wongtuwo Ba(dan)kan rohmu Ku(wa)tkan rogomu Sarwenda(h) bakal uripmu (Yu)wana Donya lan ing akhirat 4. Sandi Asma 14
  • 16. Get in touch 123 Anywhere Street, Any City, ST 12345 +123-456-7890 hello@reallygreatsite.com www.reallygreatsite.com