2. SERAT WULANGREH
Serat Wulangreh kanggit dening Sri Susuhan
Pakubuwana IV utawi R.M Subagya minangka
panguwasa Kasunanan Surakarta kaping 3, kaserat ing
aksara Jawi ingkang gadhahi ancas paring piwulang
marang putra Sinuhun Pakubuwana saha para abdi
dalem
Serat Wulangreh minangka warisan leluhur ingkang
adiluhung lan dipun serat kinten-kinten 12 tahun sak
derengipun Sri Susuhan Pakubuwana tilar donya
4. SERAT WULANGREH
Serat Wulangreh awujud 13 tembang
geguritan inggih punika 11 tembang macapat
lan 2 tembang tengahan (wi rangrong lan girisa)
Tembang Macapat punika Dhandhanggula,
Kinanthi, Pangkur, Maskumambang, Megatruh,
Durma, {ocung, Mijil, Asmaradhana, Sinom
(cacah 11)
Basa Serat Wulangreh prasaja, pramila kathah
ingkang remen maos, midhangetaken saha
ngapresiasi isi serat wulangreh punika
5. PAUGERAN PANGKUR
Guru gatra yaiku cacahe gatra ing saben pada
(bait).
Tuladha: Tembang pangkur ana 7 gatra
Guru wilangan yaiku cacahing wanda ing saben
sagatra.
Tuladha: Se-kar-pang-kur-kang-wi-nar-na ( 8
guru wilangan)
Guru lagu yaiku tibaning swara ing saben
pungkasaning gatra.
6. SEKAR PANGKUR
Sekar Pangkur kang winarna
Lelabuhan kang kanggo wong aurip
Ala lan becik puniku
Prayoga kawruhana
Adat waton punika dipunkadulu
Miwa ingkang tatakrama
Den keesthi siyang ratri
7. NEGESI TEMBUNGSekar (tembang) pangkur (pangkur) kang (yang) winarna (diwar
nai, maksudnya dihias dengan warna-warni)
Lelabuhan (pengabdian) kang (yang) kanggo (berguna) wong (or
ang) ngaurip (berkehidupan). Tentang pengabdian yang
berguna bagi kehidupan.
Ala (buruk) lan (dan) becik (baik) puniku (itulah), prayoga (lebih
utama) kawruhana (kau ketahui). Tentang buruk dan baik, lebih
utama kau ketahui.
Adat (adat) waton (aturan) puniku (itu) dipun (harus) kadulu (dip
ahami). Adat dan aturan hendaknya dipahami.
Miwah (serta) ingkang (yang berkaitan) tata krama (tata
krama), den kaesthi (patuhilah) siyang (siang) ratri (malam). Sert
a dalam hal tata krama, patuhilah di siang dan malam.
8. PITUTUR LUHUR TEMBANG
PANGKUR
Pitutur sae punika kamomot wonten ing
salebeting tembang pangkur. Sejatinipun
panjenengan lan kula kedah pana kalian
hakikat pengabdian wonten ing salebeting
bebrayan. Babagan ingkang sae lan boten
sae. Pana kalian adat lan paugeran ing
salebeting gesang siyang kalawan dalu.
9. ISI TEMBANG PANGKUR
Kanggo mendharake pitutur lan minangka pepenget
Watake yaiku sereng, kejem, lan nantang
Serat wulangreh pupuh pangkur cacahipun wonten 17 pada (bait)