Để xem full tài liệu Xin vui long liên hệ page để được hỗ trợ : https://www.facebook.com/thuvienluanvan01 https://www.facebook.com/thuvienluanvan01 https://www.facebook.com/thuvienluanvan01 tai lieu tong hop, thu vien luan van, luan van tong hop, do an chuyen nganh

1. ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
KHOA KẾ TOÁN - TÀI CHÍNH
......  ......
KHOÏA LUÁÛN TÄÚT NGHIÃÛP
TÇM HIÃØU QUY TRÇNH KIÃØM TOAÏN KHOAÍN
MUÛC VAY TRONG KIÃØM TOAÏN BAÏO CAÏO
TAÌI CHÊNH CUÍA
CÄNG TY TNHH KIÃØM TOAÏN VAÌ KÃÚ TOAÏN
AAC
LÊ PHƯƠNG THẢO TIÊN
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

2. Khóa học: 2016 - 2020
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

3. ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
KHOA KẾ TOÁN - TÀI CHÍNH
......  ......
KHOÏA LUÁÛN TÄÚT NGHIÃÛP
TÇM HIÃØU QUY TRÇNH KIÃØM TOAÏN KHOAÍN
MUÛC VAY TRONG KIÃØM TOAÏN BAÏO CAÏO
TAÌI CHÊNH CUÍA
CÄNG TY TNHH KIÃØM TOAÏN VAÌ KÃÚ TOAÏN
AAC
Sinh viên thực hiện: Giáo viên hướng dẫn:
Lê Phương Thảo Tiên TS Nguyễn Đình Chiến
Khóa: 2016 – 2020
Lớp: K50B – Kiểm Toán
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

4. Huế, tháng 05 năm 2020
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

5. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên i
LỜI CẢM ƠN
Thời gian hơn 3 tháng của kỳ thực tập tại Công ty TNHH Kiểm toán và Kế toán
AAC là khoảng thời gian vô cùng hữu ích dành cho một sinh viên chuyên ngành kiểm
toán như tôi. Và để hoàn thành khoảng thời gian này, bên cạnh sự cố gắng nỗ lực của
chính bản thân mình trong việc tìm tòi học hỏi những kiến thức mới, tôi còn nhận được
sự giúp đỡ tận tình, những lời khuyên chân thành từ phía Nhà trường, các Thầy – Cô
trong khoa Kế toán – Tài chính, cũng như các anh chị Kiểm toán viên trong Công ty
TNHH Kiểm toán và Kế toán AAC.
Trước hết, tôi muốn gửi lời cảm ơn sâu sắc tới quý thầy cô trường Đại học Kinh
tế Huế, đặc biệt là các thầy cô Khoa Kế toán – Tài Chính đã tận tình giảng dạy, truyền
đạt những kiến thức, kĩ năng hổ trợ cho công việc tương lai của tôi trong suốt thời
gian bốn năm ngồi trong mái ghế trường đại học. Cảm ơn Ban Giám hiệu nhà trường
cùng các thầy cô trong khoa đã tạo điều kiện cho tôi có cơ hội thực tập tại Công ty
TNHH Kiểm toán và Kế toán AAC.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn Thầy Nguyễn Đình Chiến khoa Kế toán – Tài chính,
đã luôn tạo điều kiện tốt nhất, hỗ trợ cho tôi một cách tận tình và vô cùng kịp thời để
tôi hoàn thành đề tài của mình trong những ngày qua.
Bên cạnh đó, tôi cũng xin trân trọng cảm ơn ban lãnh đạo Công ty TNHH Kiểm
toán và Kế toán AAC, và các anh chị phòng Báo cáo tài chính 4 đã giúp tôi có cơ hội
tiếp cận thực tế công việc kiểm toán, hướng dẫn tỉ mỉ quy trình, nghiệp vụ và tạo điều
kiện thuận lợi nhất cho tôi thu thập số liệu, thông tin một cách dễ dàng, giúp cho việc
nghiên cứu của tôi trở nên hiệu quả và chính xác hơn. Bên cạnh đó, anh chị kiểm toán
viên đã tạo môi trường làm việc tốt nhất, thoải mái nhất cho tôi cũng như 9 bạn còn lại
trong nhóm thực tập trong Công ty. Sự hướng dẫn tận tình, phong cách làm việc của các
anh chị tại đây sẽ là động lực, tấm gương để tôi học tập khi bước vào môi trường làm
việc mới sau này của mình.Trong khoảng thời gian thực tập tại đơn vị, và trong quá
trình thực hiện đề tài, khó để không xảy ra sai sót, tôi rất mong muốn nhận được những
ý kiến đóng góp từ quý thầy cô giáo.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Huế, tháng 5 năm 2020
Sinh viên thực hiện:
Lê Phương Thảo Tiên
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

6. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên ii
DANH MỤC BẢNG, BIỂU
Bảng 1. 1 Bảng thể hiện mối quan hệ giữa bằng chứng kiểm toán và việc đánh giá rủi
ro....................................................................................................................................23
Bảng 1.2. Bảng tổng hợp các thủ tục kiểm tra chi tiết đối với từng mục tiêu kiểm toán
.......................................................................................................................................26
Bảng 2.1. Chương trình kiểm toán mẫu cho khoản mục vay........................................44
Bảng 2.3. Bảng phân tích các chỉ tiêu trên BCTC ........................................................60
Bảng 2.4. Bảng câu hỏi phỏng vấn BGĐ và cá nhân về gian lận..................................68
Bảng 2.5. Bảng xác định mức trọng yếu .......................................................................71
Bảng 2.6. Bảng tổng hợp mức trọng yếu.......................................................................73
Bảng 2.7. Tổng hợp các rủi ro và thủ tục kiểm toán khoản mục vay và nợ ngắn hạn/dài
hạn trong lập kế hoạch...................................................................................................74
Bảng 2.8. Bảng xác định rủi ro và cơ sở dẫn liệu liên quan đến sai sót trọng yếu........75
Bảng 2.9. Bảng tổng hợp các GLV liên quan đến khoản mục Vay và nợ ngắn hạn/dài
hạn .................................................................................................................................77
Bảng 2.10. Bảng đối chiếu số dư phân tích biến động Vay ngắn hạn...........................79
Bảng 2.11. Bảng hệ số thanh toán của Công ty ABC ...................................................80
Bảng 2.12. Bảng tổng hợp đối chiếu số dư các khoản vay ngắn hạn/dài hạn...............83
Bảng 2.13. Bảng các tài khoản liên quan ......................................................................83
Bảng 2.14. Bảng kiểm tra thông tin của các khoản vay ngắn hạn/dài hạn....................85
Bảng 2.15. Bảng ước tính chi phí lãi vay......................................................................87
Bảng 2.16. Bảng so sánh chi phí vay ước tính và chi phí lãi vay được hạch toán........88
Bảng 2.17. Bảng kiểm tra tính hợp lý của lãi suất đối với vay cá nhân........................89
Bảng 2.18. Bảng đối chiếu chi phí lãi vay từ hoạt động vay cá nhân ...........................89
Bảng 2.19. Bảng đối chiếu thư xác nhận.......................................................................92
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

7. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên iii
DANH MỤC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1. Khái quát quá trình kiểm toán BCTC ............................................................9
Sơ đồ 1.2. Các bước lập kế hoạch kiểm toán cụ thể......................................................17
Sơ đồ 2.1. Cơ cấu tổ chức bộ máy tại Công ty AAC ....................................................38
Sơ đồ 2.2. Cơ cấu tổ chức Phòng Kiểm toán BCTC 4..................................................38
Sơ đồ 2.3. Khái quát quy trình kiểm toán BCTC tại Công ty AAC..............................41
Sơ đồ 2.4. Quy trình lập kế hoạch kiểm toán tại công ty ..............................................42
Sơ đồ 2.5. Các bước trong giai đoạn kết thúc kiểm toán tại Công ty AAC ..................52
Sơ đồ 2.6. Các bước thực hiện công việc lập BC kiểm toán và BCTC dự thảo trình ban
soát xét và ban giám đốc ...............................................................................................54
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

8. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên iv
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
BCĐKT Bảng Cân đôi kế toán
BCKQKD Báo cáo Kết quá kinh doanh
BCTC Báo cáo tài chính
BGĐ Ban Giám đốc
CĐPS Cân đối phát sinh
DN Doanh nghiệp
DT Doanh thu
GLV Giấy làm việc
HĐ Hợp đồng
HTKSNB Hệ thống kiểm soát nội bộ
KSNB Kiểm soát nội bộ
KTV Kiểm toán viên
LNTT Lợi nhuận trước thuế
TK Tài khoản
TNCN Thu nhập cá nhân
TSCĐ Tài sản cố định
TXN Thư xác nhận
VCSH Vốn chủ sở hữu
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

9. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên v
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN .................................................................................................................i
DANH MỤC BẢNG, BIỂU ......................................................................................... ii
DANH MỤC SƠ ĐỒ ................................................................................................... iii
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT....................................................................................iv
MỤC LỤC ......................................................................................................................v
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ .....................................................................................................1
1. Sự cần thiết của việc nghiên cứu:.....................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu:........................................................................................................2
3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu:.......................................................................................3
4. Phương pháp nghiên cứu..................................................................................................3
5. Kết cấu đề tài:...................................................................................................................5
PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU...................................................6
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUY TRÌNH KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC
VAY TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH...................................................6
1.1 Tổng quan về kiểm toán Báo cáo tài chính: ...................................................................6
1.1.1 Khái niệm kiểm toán BCTC........................................................................................6
1.1.2 Mục tiêu kiểm toán BCTC: .........................................................................................7
1.1.3 Vai trò của kiểm toán ..................................................................................................8
1.1.4 Khái quát quá trình kiểm toán BCTC..........................................................................9
1.2 Cơ sở lý luận về kiểm toán khoản mục vay trong kiểm toán Báo cáo tài chính:........10
1.2.1 Khái quát chung về các khoản vay:...........................................................................10
1.2.2 Mục tiêu kiểm toán khoản mục vay: .........................................................................11
1.2.3 Những rủi ro sai sót thường gặp trong kiểm toán khoản mục vay:...........................13
1.2.4 Quy trình kiểm toán các khoản vay tài chính trong kiểm toán báo cáo tài chính:....14
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

10. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên vi
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUY TRÌNH KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC VAY
TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA CÔNG TY TNHH KIỂM
TOÁN VÀ KẾ TOÁN AAC THỰC HIỆN TẠI CÔNG TY ABC. ..............................32
2.1 Khái quát quy trình kiểm toán báo cáo tài chính tại công ty AAC: .............................32
2.1.1 Khái quát chung về Công ty Trách nhiệm hữu hạn kiểm toán và kế toán AAC.......32
2.1.2 Quy trình kiểm toán báo cáo tài chính tại công ty TNHH Kiểm toán và kế toán
AAC:...................................................................................................................................41
2.2 Thực trạng quy trình kiểm toán khoản mục vay trong kiểm toán báo cáo tài chính
do Công ty TNHH Kiểm toán và kế toán AAC thực hiện tại Công ty ABC .....................55
2.2.1 Lập kế hoạch kiểm toán.............................................................................................55
2.2.2 Thực hiện kiểm toán khoản mục vay .......................................................................76
2.2.3 Tổng hợp, kết luận và lập báo cáo kiểm toán:...........................................................93
CHƯƠNG 3 – MỘT SỐ GIẢI PHÁP GÓP PHẦN HOÀN THIỆN QUY TRÌNH
KIỂM TOÁN KHOẢN MỤC VAY TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI
CHÍNH TẠI CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VÀ KẾ TOÁN AAC .........................96
3.1 Đánh giá quy trình kiểm toán khoản mục vay trong kiểm toán Báo cáo tài chính tại
Công ty TNHH Kiểm toán và kế toán AAC: .....................................................................96
3.1.1 Ưu điểm.....................................................................................................................96
3.1.2 Hạn chế:.....................................................................................................................98
3.2. Giái pháp hoàn thiện quy trình kiểm toán khoản mục vay trong kiểm toán báo cáo
tài chính do Công ty TNHH Kiểm toán và Kế toán AAC thực hiện tại:..........................100
PHẦN III KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ......................................................................103
1. Kết luận: .......................................................................................................................103
2. Kiến nghị ......................................................................................................................104
TÀI LIỆU THAM KHẢO..............................................................................................105
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

11. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 1
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Sự cần thiết của việc nghiên cứu:
Trong xu hướng toàn cầu hóa đang diễn ra trên khắp thế giới hiện nay, Việt
Nam đã và đang có những bước đi để hòa mình vào nền kinh tế trong khối liên minh
ASEAN cũng như khắp thế giời. Với những chủ trương đa dạng hóa, đa phương hóa
trong đường lối đối ngoại và hợp tác quốc tế, nền kinh tế Việt Nam đã dần cởi mở hơn.
Chính điều này đã làm cho nền kinh tế của đất nước chúng ta trở nên sôi động hơn,
náo nhiệt hơn nhưng cũng đầy rủi ro, cạnh tranh hơn.
Cùng với xu hướng đó, ngành kiểm toán cũng có từng bước tiến quan trọng
trong quá trình phát triển của mình, ngày càng được coi là một công cụ quản lý kinh
tế, khắc phục rủi ro thông tin sai lệch trong BCTC, cung cấp sự tin cậy cho những bên
có quan tâm. Kiểm toán BCTC cung cấp thông tin chính xác, trung thực một cách hợp
lý nhất để các nhà đầu tư có những hướng đầu tư đúng đắn, hỗ trợ người quản trị trong
việc nâng cao hiệu quả hoạt động trong doanh nghiệp. Do đó, các công ty kiểm toán
hiện nay không ngừng nâng cao chất lượng để đáp ứng nhu cầu của thị trường một
cách tốt nhất.
Kiểm toán Báo cáo tài chính là sự tổng hợp kết quả của các phần hành, chu trình khác
nhau, từ giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán đến giai đoạn kết thúc kiểm toán và phát
hành báo cáo. Mỗi phần hành, mỗi chu trình là một quá trình kiểm toán riêng biệt,
song chúng lại có mối quan hệ mật thiết với nhau, bổ sung cho nhau trong suốt quá
trình của cuộc kiểm toán. Trong các phần hành của kiểm toán Báo cáo tài chính thì
kiểm toán Vay và nợ tài chính là một nội dung quan trọng vì nó có liên quan trực tiếp
tới khả năng thanh toán và do đó cũng ảnh hưởng tới sự tồn tại của đơn vị. Bên cạnh
đó, với sức ảnh hưởng của dịch Covid – 19, hầu hết các doanh nghiệp vừa và nhỏ đều
phải tạm ngừng hoạt động. Điều này đã ảnh hưởng đến quá trình hoạt động liên tục
của công ty. Việc một doanh nghiệp thực hiện các chính sách vay và nợ tài chính để
cung cấp thêm nguồn vốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh, là điều tất yếu. Do vậy,
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

12. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 2
kiểm toán phân hành Vay và nợ tài chính được xem là một phần việc quan trọng đối
với các công ty kiểm toán, nhằm đảm bảo chất lượng của cuộc kiểm toán đối với công
ty khách hàng trong thời điểm hiện nay.
Trong quá trình thực tập tại Công ty Kiểm toán và Kế toán AAC, tôi đã có điều
kiện tìm hiểu về quy trình kiểm toán khoản mục vay trong kiểm toán Báo cáo tài chính
tại công ty sản xuất, xây dựng, thương mại, dịch vụ,… Và bên cạnh những ưu điểm
của những cuộc kiểm toán, cũng như của quy trình kiểm toán khoản mục vay, tôi nhận
thấy vẫn còn những vấn đề cần được chú ý khắc phục như: KTV chưa thực hiện thử
nghiệm kiểm soát nhằm hạn chế thử nghiệm cơ bản, giúp tiết kiệm thời gian và nhân
lực cho cuộc kiểm toán, bởi vì KTV không tin tưởng vào hệ thống kiểm soát nội bộ
của công ty khách hàng.
Với sự quan trọng của khoản mục vay và nợ tài chính, cùng với việc cấp thiết
khắc phục hạn chế trên và đưa ra một số giải pháp nâng cao chất lượng của kiểm toán,
tôi quyết đinh chọn đề tài “Tìm hiểu quy trình kiểm toán khoản mục vay trong
kiểm toán báo cáo tài chính của Công ty TNHH Kiểm toán và Kế toán AAC” làm
đề tài khóa luận đại học của mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu:
- Mục tiêu chung : Tìm hiểu quy trình kiểm toán báo cáo tài chính và quy trình
kiểm toán khoản mục vay trong kiểm toán báo cáo tài chính do Công ty TNHH Kiểm
toán và Kế toán AAC thực hiện.
- Mục tiêu cụ thể:
Tìm hiểu quy trình kiểm toán khoản mục vay trong kiểm toán báo cáo tài chính
của Công ty TNHH Kiếm toán và Kế toán AAC thực hiện tại công ty ABC.
Đánh giá, nhận xét và đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện quy trình kiểm toán
khoản mục vay của Công ty TNHH Kiểm toán và Kế toán AAC.
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

13. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 3
3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu:
- Đối tượng: Quy trình kiểm toán khoản mục vay trong kiểm toán báo cáo tài
chính của công ty TNHH Kiểm toán và Kế toán AAC bao gồm:
 Các khoản vay ngắn hạn / dài hạn
 Đối tượng cho vay: Ngân hàng, tổ chức, cá nhân
- Thời gian: Đề tài nghiên cứu các tài liệu kiểm toán của công ty AAC cho công
ty khách hàng tại năm tài chính 31/12/2018
4. Phương pháp nghiên cứu
Để hoàn thành đề tài này, trong quá trình nghiên cứu, tôi đã sử dụng những
phương pháp nghiên cứu như dưới đây:
Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Tham khảo tài liệu về chuẩn mực kế toán Việt
Nam, chế độ kế toán hiện hành, chuẩn mực kiếm toán Việt Nam, các tài liệu, hồ sơ
kiểm toán tại công ty AAC để thu thập những thông tin cần thiết cho đề tài này.
Phương pháp điều tra, quan sát và phỏng vấn, điều tra bảng hỏi: Qua quá trình
thực hiện kiểm toán thực tế tại những công ty khách hàng của AAC, tôi được trưởng
đoàn phân công kiểm toán khoản mục vay (GLV E140 Vay và Nợ ngắn hạn, dài hạn)
của một số khách hàng. Bên cạnh đó, trong quá trình thực tập, tôi có điều kiện quan sát
trực tiếp quá trình kiểm toán công ty khách hàng của công ty AAC và trực tiếp phỏng
vấn, điều tra bằng bảng hỏi các anh chị kiểm toán viên để tìm hiểu những tài liệu, hồ
sơ có liên quan đến đề tài. [Phụ lục 1]
Phương pháp tổng hợp tài liệu, thống kê phân tích số liệu: Tổng hợp những tài
liệu có liên quan ở hai phương pháp trên nhằm phân tích, đánh giá số liệu cần thiết. Từ
đó, đưa ra những nhận định khách quan về ưu và nhược điểm của quá trình, tìm ra
nguyên nhân và phương hướng khắc phục.
Phương pháp định tính: Trong qua trình tham gia công việc thực tế tại công ty
khách hàng, tôi đã dựa vào những kiến thức của bản thân và những thông tin thu thập
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

14. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 4
được từ thị trường kinh tế chung, để thực hiện công tác và hoàn thành nhiệm vụ được
đề ra.
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

15. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 5
5. Kết cấu đề tài:
Đề tài gồm các nội dung như sau:
- Phần I: Đặt vấn đề
- Phần II: Nội dung và kết quả nghiên cứu:
- Chương 1: Cơ sở lý luận về kiểm toán khoản mục vay trong kiểm toán báo cáo
tài chính.
- Chương 2: Thực trạng quy trình kiểm toán khoản mục vay trong kiểm toán báo
cáo tài chính của công ty TNHH Kiếm toán và Kế toán AAC thực hiện tại công ty
ABC
- Chương 3: Một số giải pháp góp phần hoàn thiện quy trình kiểm toán khoản
mục vay trong kiểm toán báo cáo tài chính của công ty TNHH Kiếm toán và Kế toán
AAC thực hiện tại công ty ABC
Phần III: Kết luận và kiến nghị
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

16. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 6
PHẦN II. NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUY TRÌNH KIỂM TOÁN
KHOẢN MỤC VAY TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH
1.1 Tổng quan về kiểm toán Báo cáo tài chính:
1.1.1 Khái niệm kiểm toán Báo cáo tài chính
Có nhiều cách định nghĩa về kiểm toán khác nhau, nhưng theo cách hiểu chung
và bản chất của kiểm toán được định nghĩa như sau: “Kiểm toán là một quá trình mà
qua đó một người độc lập, có thẩm quyền thu thập và đánh giá các bằng chứng về các
thông tin số lượng có liên quan đến một tổ chức kinh tế cụ thể nhằm mục đích xác định
và báo cáo mức độ phù hợp giữa thông tin số lượng đó với các chuẩn mực đã được
xác định”. Nếu kế toán có nhiệm vụ tổ chức hệ thống thông tin cho các quyết định
kinh tế của tổ chức liên quan thì kiểm toán có trách nhiệm kiểm tra, đánh giá và đảm
bảo nâng cao độ tin cậy của các thông tin kế toán.
Hoạt động kiểm toán có thể được phân loại theo nhiều tiêu thức khác nhau, mà
căn cứ theo đối tượng cụ thể có thể phân thành kiểm toán báo cáo tài chính (BCTC),
kiểm toán hoạt động và kiểm toán tuân thủ. Trong đó, kiểm toán BCTC là hoạt động
chủ yếu và phổ biến và đặc trưng nhất của kiểm toán ngay từ khi ra đời cũng như trong
quá trình phát triển. Đối tượng trực tiếp của kiểm toán BCTC là bản khai tài chính. Bộ
phận quan trọng của những bản khai này là các BCTC. Theo chế độ kế toán nước ta,
các báo cáo tài chính của đơn vị bao gồm: Bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt
động kinh doanh, báo cáo lưu chuyển tiền tệ và thuyết minh báo cáo tài chính. Ngoài
ra, bảng khai tài chính còn bao gồm những bảng kê khai có tính chất pháp lý khác như
các bảng dự toán và quyết toán ngân sách nhà nước, các bảng dự toán và quyết toán
các công trình xây dựng cơ bản, các bảng kê khai tài sản cá nhân…
Kiểm toán báo cáo tài chính là việc thu thập và đánh giá các bằng chứng kiểm
toán của các KTV nhằm xác minh tính trung thực và hợp lý trên các khía cạnh trọng
yếu của báo cáo tài chính.
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

17. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 7
Mức độ trung thực, hợp lý, hợp pháp của các bản khai tài chính được xác minh
dựa trên chuẩn mực kế toán.
Kiểm toán tài chính được thực hiện dựa trên hệ thống chuẩn mực kiểm toán.
Kết quả xác minh các bản khai tài chính được trình bày trên báo cáo kiểm toán.
1.1.2 Mục tiêu kiểm toán BCTC:
Theo chuẩn mực Kiểm toán Việt Nam số 200, mục tiêu của kiểm toán BCTC là:
 Giúp cho KTV đưa ra ý kiến xác nhận rằng BCTC có được lập trên cơ sở
chuẩn mực và chế độ kế toán hiện hành, tuân thủ pháp luật liên quan và có phản ánh
trung thực và hợp lý trên các khía cạnh trọng yếu hay không.
 Giúp cho đơn vị được kiểm toán thấy rõ những tồn tại, sai sót để khắc phục
nhằm nâng cao chất lượng thông tin tài chính của đơn vị.
Các mục tiêu kiểm toán chung:
Sự tồn tại và phát sinh: xác minh tính có thật của tài sản và nợ phải trả trên
Bảng Cân đối kế toán, doanh thu và chi phí trên Báo cáo Kết quả kinh doanh.
Sự đầy đủ: xác minh tài sản, nguồn vốn và các nghiệp vụ được ghi chép đầy đủ
vào sổ kế toán và được phản ánh đầy đủ trên BCTC.
Quyền kiểm soát và nghĩa vụ: xác minh quyền kiểm soát đối với tài sản và
nghĩa vụ pháp lý đối với nguồn vốn của đơn vị trên BCĐKT.
Sự ghi chép chính xác: xác minh các nghiệp vụ kinh tế được ghi nhận đúng tài
khoản, đúng số tiền và đúng kỳ kế toán; sự đúng đắn của việc chuyển sổ, cộng số phát
sinh, tính số dư và lên BCTC.
Sự đánh giá: xác minh các đối tượng kế toán được đánh giá phù hợp với nguyên
tắc kế toán.
Sự trình bày và khai báo: xác minh tài sản, nợ phải trả, vốn chủ sở hữu, doanh
thu, chi phí được trình bày và thuyết minh phù hợp với chuẩn mực kế toán.
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

18. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 8
Mục tiêu kiểm toán cụ thể: là các mục tiêu kiểm toán riêng cho từng khoản mục
hoặc chu trình, được xác định trên cơ sở:
 Mục tiêu kiểm toán chung
 Đặc điểm của khoản mục hay chương trình
 Đặc điểm hệ thống kế toán và hệ thống kiểm soát nội bộ liên quan đến khoản
mục hay chu trình đó.
1.1.3 Vai trò của kiểm toán
Hoạt động kiểm toán xuất phát từ yêu cầu quản lý và phục vụ cho yêu cầu quản
lý. Có thể khái quát vai trò của kiểm toán BCTC qua các mặt chủ yếu sau:
 Tạo niềm tin cho những người quan tâm đến tình hình tài chính và sự phản ánh
của nó trong các tài liệu kế toán.
Các đối tượng quan tâm đến BCTC bao gồm các cơ quan Nhà nước, các nhà đầu
tư, nhà quản trị doanh nghiệp và các nhà quản lý khác, người lao động, khách hàng,
nhà cung cấp…Các đối tượng này không cần hoặc không thể biết tất cả các nghiệp vụ
tài chính kế toán nhưng cũng cần biết thực trạng của hoạt động này. Chỉ có kiểm toán
BCTC mới mang lại cho họ niềm tin vào những xác minh độc lập và khách quan, từ đó
có thể đưa ra các quyết định kinh tế đúng đắn
 Góp phần hướng dẫn nghiệp vụ, củng cố nền họat động tài chính kế toán nói
riêng và quản lý nói chung
Bởi lẽ các hoạt động liên quan đến tài chính kế toán bao gồm rất nhiều mối quan
hệ đa dạng, luôn luôn biến đổi và cấu thành bởi hàng loạt nghiệp vụ cụ thể. Để hướng
các nghiệp vụ này vào mục tiêu hoạt động của doanh nghiệp ngoài việc có định hướng
và thực hiện tốt các định hướng mà cần phải thực hiện thường xuyên các soát xét việc
thực hiện để hướng các nghiệp vụ vào quỹ đạo mong muốn.
 Góp phần nâng cao hiệu quả và năng lực quản lý
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

19. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 9
1.1.4 Khái quát quá trình kiểm toán BCTC
Sơ đồ 1.1. Khái quát quá trình kiểm toán BCTC
 Chuẩn bị kiểm toán
Chuẩn bị kế hoạch kiểm toán
Thu thập thông tin cơ sở
Thu thập thông tin về nghĩa vụ pháp lý của khách hàng
Thực hiện thủ tục phân tích
Đánh giá tính trọng yếu và rủi ro
Tìm hiểu hệ thống kiểm soát nội bộ của khách hàng và đánh giá rùi ro kiểm soát
Lập kế hoạch kiểm toán tổng quát
Thiết kế chương trình kiểm toán
 Thực hiện kiểm toán
Thực hiện thử nghiệm kiểm soát (nếu có): nhằm thu thập bằng chứng nhằm đánh
giá tính hữu hiệu của Hệ thống kiểm soát nội bộ.
Thực hiện thử nghiệm cơ bản: nhằm thu thập bằng chứng nhằm phát hiện các sai
sót trọng yếu trong BCTC.
+ Thực hiện thủ tục phân tích: là việc so sánh các thông tin, nghiên cứu xu hướng
nhằm phát hiện biến động bất thường.
+ Thực hiện các thử nghiệm chi tiết: là việc kiểm tra số dư và nghiệp vụ bằng các
phương pháp thích hợp.
Lập kế
hoạch
Thực hiện
kiểm toán
Kết thúc
kiểm toán
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

20. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 10
 Kết thúc kiểm toán: là quá trình tổng hợp và rà soát lại những bằng chứng thu
thập được để KTV hình thành nên ý kiến nhận xét trên báo cáo kiểm toán.
Xem xét các sự kiện xảy ra sau ngày kết thúc niên độ
Xem xét giả thiết hoạt động liên tục của khách hàng
Đánh giá tổng quát kết quả kiểm toán
Lập báo cáo kiểm toán
1.2 Cơ sở lý luận về kiểm toán khoản mục vay trong kiểm toán Báo cáo tài
chính:
1.2.1 Khái quát chung về các khoản vay:
Các khoản vay cũng như trái phiếu sẽ là phần bổ sung cho vốn chủ sở hữu đảm
bảo cho doanh nghiệp có đủ điều kiện hoạt động bình thường. Tuy nhiên, khác với
việc các doanh nghiệp huy động bằng cách phát hành trái phiếu thì khoản vay là quan
hệ bình đẳng giữa các doanh nghiệp kèm theo các điều kiện thế chấp tài sản và việc sử
dụng đúng mục đích vay. Mặt khác, các khoản vay lại có nhiều loại với những điều
kiện vay và lãi suất khác nhau tùy theo mục đích vay của doanh nghiệp. Vì vậy, ngoài
những mục tiêu kiểm toán tài chính, kiểm toán các khoản vay còn hướng đến việc tuân
thủ quy định chung về vay và sử dụng vốn.
Các khoản vay đều có sự giám sát kiểm tra của ngân hàng cho vay trước khi vay
và trong quá trình sử dụng tiền vay theo quy định chặt chẽ. Nhưng, trách nhiệm cuối
cùng về khoản tiền vay vẫn thuộc về doanh nghiệp kể cả tiền vay gốc, lãi vay và hoàn
trả cả gốc và lãi cũng như việc sử dụng vốn vay đúng mục đích đã cam kết. Do đó, hệ
thống kiểm soát nội bộ của đơn vị cần được quan tâm.
Khi đơn vị vay vốn từ ngân hàng mà phải đảm bảo bằng tài sản, đơn vị có thể
đảm bảo bằng các cách sau:
- Cầm cố, thế chấp bằng tài sản của mình.
- Thế chấp, cầm cố bằng tài sản của bên thứ ba.
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

21. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 11
- Hoặc có thể từ chính tài sản hình thành từ vốn vay.
Các khoản vay ngắn hạn thường gắn với mua hàng và thanh toán tiền hàng cho
từng khách hàng. Do đó, kiểm toán vốn vay ngắn hạn thường gắn với nghiệp vụ mua
hành và thanh toán tiền hàng. Thông thường, doanh nghiệp phải mở sổ phụ cho từng
khách hàng để theo dõi các khoản phải trả. Doanh nghiệp chỉ thanh toán tiền hàng khi
nhập đủ hàng hóa. Do vậy. doanh nghiệp phải lập bảng theo dõi nhận hàng trên cơ sở
hóa đơn và đơn đặt hàng. Việc thanh toán phải được thực hiện trên cơ sở hóa đơn của
hàng bán, không căn cứ vào bảng sao kê tránh thanh toán trùng lặp.
Các khoản vay dài hạn thường liên quan đến đầu tư phát triển, có quy mô lớn
hơn. Do sẽ có nhiều khoản vay với thời hạn và lãi suất khác nhau nên trước khi kiểm
toán có thể yêu cầu doanh nghiệp lập “bảng kê vốn vay và lãi tính dồn”.
Vốn vay là một bộ phận cấu thành nên vốn doanh nghiệp, một doanh nghiệp sẽ
hoạt động hiệu quả hơn khi doanh nghiệp đó biết tận dụng vốn vay một cách có hiệu
quả và biết cân đối cơ cấu vốn vay để mang lại lợi ích lớn nhất cho doanh nghiệp.
Có nhiều cách phân loại và quản lý nguồn vốn vay, tuy nhiên có hai cách phân
loại phổ biến đối với các khoản vay là: vay ngắn hạn và vay dài hạn. Căn cứ vào thời
hạn cho vay mà đơn vị cho vay hay đơn vị đi vay phân loại các khoản vay.
Vay ngắn hạn là khoản vay có thời gian đáo hạn hay gọi là thời hạn thanh toán cả
gốc lẫn lãi vay trong thời hạn một năm hay một chu kỳ kinh doanh.
Vay dài hạn là khoản vay có thời hạn trả gốc trên một năm hay ngoài một chu kỳ
kinh doanh mà doanh nghiệp phải hoàn trả.
Hình thức trả lãi có thể trả theo từng tháng, trả đầy kỳ hay trả cuối kỳ vay tùy
theo hợp đồng vay.
1.2.2 Mục tiêu kiểm toán khoản mục vay:
Mục đích là xác minh và bày tỏ ý kiến về độ tin cậy của cá thông tin về tính tuân
thủ nguyên tắc. Đối với mỗi khoản mục, mỗi chu trình đều có mục tiêu chung và mục
tiêu riêng. Còn đối với các khoản vay mục đích chung chính là đánh giá sự thay đổi số
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

22. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 12
dư tài khoản liên quan, sự trung thực à phù hợp với các nguyên tăcs kế toán được thừa
nhận. Từ mục đích chung của kiếm toán có thể phát triển thành mục tiêu chung và mục
tiêu đặc thù.
Mục tiêu kiểm toán chung đối với các khoản vay là đánh giá hệ thống kiểm soát
nội bộ (KSNB) đối với khoản vay, mức độ trung thực và hợp lý của các nghiệp vụ về
khoản vay cùng với mức độ phù hợp của việc trình bày các thông tin tài chính trọng
yếu có liên quan tới các khoản vay.
Các mục tiêu đặc thù đối với khoản vay gồm các mục tiêu sau:
Mục tiêu hiện hữu: Các khoản vay được hạch toán tương ứng với thực tế các hoạt
động đầu tư. Nghiệp vụ đã được ghi chép liên quan đến tài khoản vay đều thực sự xảy
ra và số dư các tài khoản vay thực sự tồn tại. Thực tế tại một số doanh nghiệp, tình
trạng khai khống các khoản vay và chi phí lãi vay.
Mục tiêu đầy đủ (trọn vẹn): tất cả các nghiệp vụ vay, nợ xảy ra thì đều được ghi
chép đầy đủ trong sổ sách, báo cáo kế toán. Nếu trong trường hợp một doanh nghiệp
vô tình hoặc cố ý không ghi chép môt hợp dồng vay bao gồm cả số tiền gốc, lãi vay,
thời hạn trả lãi, trả nợ gốc khoản mục đó đã vi phạm mục tiêu này.
Mục tiêu tính giá: các nghiệp vụ có gốc ngoại tế được quy đổi ra đồng Việt Nam
theo đúng tỷ giá bán ngoại tệ của ngân hàng nơi doanh nghiệp có giao dịch tại thời
điểm ghi nhận khoản vay còn đối với doanh nghiệp sử dụng tỷ giá hạch toán, thì việc
ghi nhận các nghiệp vụ liên quan đến tài khoản vay sử dụng tỷ giá hạch toán nhưng
cuối kỳ phải tiến hành điều chỉnh theo tỷ giá ngày 31/12.
Mục tiêu quyền và nghĩa vụ: Đơn vị phải có nghĩa vụ thanh toán mọi khoản vay
được ghi nhận trên bảng cân đối kế toán theo đúng chế độ tài chính kế toán hiện hành.
Xem xét các khoản vay này có thực sự là nghĩa vụ của doanh nghiệp hay không?
Mục tiêu phân loại và trình bày: Các nguyên tắc kế toán sử dụng tương ứng với
các chuẩn mực áp dụng trong khuôn khổ kiếm toán. Đối với các nghiệp vụ liên quan
đến vay, nợ có nghĩa rằng các nghiệp vụ phát sinh liên quan đến tài khoản vay được
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

23. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 13
trình bày vào tài khoản thích hợp. Đôi khi,các nghiệp vụ vay được ghi nhận cho Ngân
hàng A thì lại hạch toán sang Ngân hàng B, hay ghi nhận các khoản vay ngắn hạn
thành khoản vay dài hạn đã vi phạm mục tiêu này.
Mục tiêu đúng kỳ: Các nghiệp vụ phát sinh trong kỳ kế toán phải được ghi chép
vào sổ sách. Bao hàm việc xem xét ghi chép các nghiệp vụ liên quan đến tài khoản vay
có được ghi chép trong kỳ kế toán do doanh nghiệp quy định hay không? Nếu việc ghi
chép không đúng kỳ gây ảnh hưởng đến số dư trong kỳ cũng như các kỳ liên quan.
1.2.3 Những rủi ro sai sót thường gặp trong kiểm toán khoản mục vay:
- Không theo dõi chi tiết số tiền đã vay, lãi vay, số tiền vay đã trà (gốc lẫn lãi), số
tiền còn lại phải trả theo từng đối tượng cho vay, theo từng khế ước vay, từng mục đich
vay.
- Chính sách và phương pháp kế toán áp dụng cho khoản mục vay không hợp lý
và nhất quán. Không tính tiền lãi vay mà hạch toán trên cơ sở thông báo của ngân
hàng.
- Chứng từ gốc vay và chứng từ thanh toán không đầy đủ và hợp lệ. Khi vay vốn
không có đầy đủ phiếu thu, giấy báo có của ngân hàng hay đối với chứng từ thanh
toán, không có phiếu chi hoặc giấy báo nợ của ngân hàng hoặc một trong những chứng
từ đó thiếu chữ ký của những người có liên quan. Khế ước vay không ghi rõ thời hạn
trả nợ.
- Chênh lệch khế ước nhận nợ với chứng từ thu tiền, nhận hàng hóa, tài sản hay
các nghiệp vụ trả lãi, trả nợ gốc với những chứng từ thanh toán, chi tiền.
- Hạch toán không đầy đủ và không chính xác lãi vay phải trả trong năm theo
hợp đồng vay vốn và khế ước nhận nợ.
- Hạch toán vào chi phí vượt quá số tiền lãi vay phải trả thực tế trong năm.
- Hạch toán tiền lãi vay vào các đối tượng không đúng mục đích vay
- Phân loại sai các khoản vay ngắn hạn, dài hạn
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

24. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 14
- Ghi chép số liệu vay ngắn hạn, dài hạn chưa đầy đủ so với số thực tế phát sinh.
Chưa hạch toán giảm tiền vay được xóa.
- Khả năng thanh toán các khoản vay của đơn vị thấp. đơn vị thường xuyên phải
đáo nợ để thanh toán nợ vay đến hạn.
- Chưa đối chiếu số dư các khoản vay tại thời điểm 31/12. Số đối chiếu và số sổ
sách có chênh lệch do chưa hạch toán lãi vay chưa trả được vào gốc vay.
- Không theo dõi chi tiết các khoản vay VNĐ và các khoản vay ngoại tệ.
- Chưa đánh giá lại số dư nợ vay ngắn hạn và dài hạn bằng ngoại tệ theo tỷ giá
bán ngoại tệ tại ngân hàng mà trực tiếp thực hiện vay vốn ở thời điểm lập BCTC.
1.2.4 Quy trình kiểm toán các khoản vay tài chính trong kiểm toán báo cáo tài chính:
Nhắm thu thập đầy đủ bằng chứng kiểm toán có giá trị cao làm căn cứ cho kết
luận của KTV về tính trung thực và hợp lý của số liệu trong BCTC, mỗi cuộc kiểm
toán thường được tiến hành theo quy trình gồm 3 bước sau và đây cũng là quy trình
kiểm toán áp dụng cho kiểm toán khoản mục vay cũng như các khoản mục khác trong
BCTC.
1.2.4.1 Giai đoạn 1:
Lập kế hoạch và thiết kế phương pháp kiểm toán đối với các khoản vay
Chuẩn bị kế hoạch kiểm toán
Lập kế hoạch kiểm toán không chỉ xuất pháp từ yêu cầu chính của cuộc kiểm
toán nhằm chuẩn bị những điều kiện cơ bản trong công tác kiểm toán các khoản vay.
Mà còn là nguyên tắc cơ bản trong công tác kiểm toán đã được quy định thành chuẩn
mực và đòi hỏi các kiểm toán viên phải tuân theo đầy đủ nhằm đảm bảo tiến hành
công tác kiểm toán các khoản vay có hiệu quả và chất lượng.
KTV phải lập kế hoạch kiểm toán cho mọi cuộc kiểm toán. Kế hoạch kiểm toán
phải được lập một cách thích hợp nhằm đảm bảo bao quát hết các khía cạnh trọng yếu
của công tác kiểm toán; phát hiện gian lận, rủi ro và những vấn đề tiềm ẩn; và đảm bảo
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

25. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 15
công tác kiểm toán được hoàn thành đúng thời hạn đã phân bổ cho khoản mục. Kế
hoạch kiểm toán trợ giúp KTV phân công công việc cho trợ lý kiểm toán và phối hợp
với KTV và chuyên gia khác về công việc kiểm toán khoản mục này.
Mục đích của việc lập kế hoạch kiểm toán cho các khoản mục vay:
- Thu thập được các bằng chứng đầy đủ và có giá trị làm cơ sở để đưa các ý kiến
đúng đắn về kết luận đối với các khoản mục vay. Từ đó giảm thiểu các sai sót với
khoản mục này.
- Phối hợp hiệu quả với các khoản mục khác giúp KTV có thể tiến hành cuộc
kiểm toán theo đúng chương trình đã lập với các chi phí ở mức hợp lý đã được phân
bổ cho khoản mục này.
- Qua kế hoạch kiểm toán, KTV có thể kiểm soát và đánh giá chất lượng công việc
kiểm toán khoản mục vay đang được thực hiện, nâng cao chất lượng và hiệu quả kiểm
toán.
Kế hoạch kiểm toán khoản vay sẽ gồm ba bộ phận sau:
Để giúp cho việc lập kế hoạch kiểm toán và thiết kế phương pháp kiểm toán
được thực hiện có hiệu quả, Giám đốc kiểm toán và các KTV cao cấp thường lập chiến
lược kiểm toán. Theo Chuẩn mực Kiểm toán Việt Nam số 300: Kế hoạch chiến lược:
Là định hướng cơ bản, nội dung trọng tâm và phương pháp tiếp cận chung của cuộc
kiểm toán do cấp chỉ đạo vạch ra dựa trên hiểu biết về tình hình hoạt động và môi
trường kinh doanh của công ty được kiểm toán.
Kế hoạch kiểm toán tổng thể: Là việc cụ thể hóa kế hoạch chiến lược và phương
pháp tiếp cận chi tiết về nội dung, lịch trình và phạm vi dự kiến của các thủ tục kiểm
toán. Mục tiêu của việc tập kế hoạch tổng thể để có thể thực hiện công việc một cách
có hiệu quả và đúng thời gian dự kiến.
Chương trình kiểm toán các khoản vay: Là toàn bộ những chỉ dẫn cho KTV và
trợ lý kiểm toán tham gia công việc, và là phương tiện ghi chép, theo dõi, kiểm tra tình
hình thực hiện kiểm toán. Chương trình kiểm toán chỉ dẫn mục tiêu kiểm toán từng
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

26. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 16
khoản mục, nội dung, lịch trình và phạm vi của các thủ tục kiểm toán cụ thể và thơi
fgian ước tính cần thiết cho khoản mục vay.
Lập kế hoạch kiểm toán bao gồm kế hoạch kiểm toán tổng quát và kế hoạch kiểm
toán cụ thể gồm 6 bước công việc như sau:
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

27. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 17
Sơ đồ 1.2. Các bước lập kế hoạch kiểm toán cụ thể
Thu thập thông tin về các khoản vay:
Các thông tin về các khoản vay có thể thu thập từ nhiều nguồn khác nhau. Tuy
nhiên, đối với từng nguồn thông tin thu thập cần có sự đánh giá về mức độ tin cậy của
chúng:
Thông tin xác nhận từ bên ngoài:
Xác nhận từ bên ngoài được sử dụng để thu thập đầy đủ bằng chứng kiểm toán
thích hợp cho khoản mục vay nhằm hỗ trợ cho cơ sở dẫn liệu của báo cáo kiểm toán về
khoản mục này. Để quyết định có sử dụng việc xác nhận từ bên ngoài hay không thì ta
Chuẩn bị kế hoạch kiểm
toán cho khoản mục vay
Thu thập thông tin cơ sở
Thực hiện thủ tục phân tích
Đánh giá rủi ro trọng yếu
kiểm toán khoản mục vay
Tìm hiểu hệ thống kiểm soát
nội bộ và đánh giá rủi ro
Lập kế hoạch kiểm toán và
chương trình kiểm toán cho
khoản mục vay
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

28. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 18
cần xem xét: Mức độ trọng yếu, mức độ rủi ro tiềm tàng, rủi ro kiểm soát và các khả
năng có thể làm giảm rủi ro kiểm toán khoản mục xuống mức thấp nhất.
Khi mà mức độ rủi ro tiềm tàng, rủi ro kiểm soát được đánh giá là cao thì việc sử
dụng các thủ tục xác nhận từ bên ngoài sẽ đạt hiệu quả cao trong việc cung cấp bằng
chứng kiểm toán thích hợp với mục tiêu kiểm toán. Dù vậy, nếu mức độ rủi ro tiềm
tàng và rủi ro kiểm soát được đánh giá thấp, ta cũng có thể sử dụng xác nhận từ bên
ngoài trong việc thu thập bằng chứng thích hợp.
Sự tin cậy của bằng chứng kiểm toán được xác nhận từ bên ngoài sẽ do nhiều yếu
tố khác nhau ảnh hưởng. Vì vậy KTV cần gửi thư yêu cầu xác nhận trực tiếp tới cá
nhân, tổ chức cho vay và cần lưu ý khi xác lập các nội dung sau:
- Số dư nợ vay (gốc vay) còn phải trả
- Các khoản thế chấp cho các khoản vay
- Lãi suất các khoản vay
- Kế hoạch thu hồi các khoản nợ vay gốc (thời gian, số nợ vay gốc)
- Tiền lãi vay còn phải trả tại ngày 31/12/2018
- Thời hạn thanh toán cuối cùng của khỏa vay
Phải kiểm soát thủ tục lựa chọn đối tượng yêu cầu xác nhận và tùy theo từng đối
tượng để xác định hình thức gửi thư xác nhận.
Nếu không nhận được sự phản hồi từ cá nhân, tổ chức cho vay, thì KTV cần thực
hiện các thủ tục kiểm toán khác bổ sung như:
- Sử dụng tư liệu của KTV khác
- Tìm hiểu và sử dụng tư liệu của hệ thống kiểm soát nội bộ
- Hoặc có thể sử dụng tư liệu từ các chuyên gia
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

29. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 19
KTV cần phải xem xét tính chính xác và tin cậy của những thông tin phản hồi và
sẽ có lúc phải thực hiện các thủ tục khác như gọi điện, đề nghị gửi bản gốc, fax,.. để
xác nhận lại.
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

30. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 20
Thực hiện thủ tục phân tích cho các khoản vay:
Việc thực hiện thủ tục phân tích sẽ được KTV thực hiện ngay từ giai đoạn lập kế
hoạch kiểm toán và giai đoạn soát xét tổng thể về công tác kiểm toán.
Quy trình phân tích là việc phân tích số liệu, thông tin, tỷ suất quan trọng, từ đó
tìm ra xu hướng, biến động, các mối quan hệ có mâu thuẫn với nhau với các thông tin
khác hoặc những chênh lệch quá lớn so với dự kiến.
Là việc so sánh các thông tin về các khoản vay theo từng kỳ kế toán, từng đối
tượng cho vay, giữa thực tế các khoản chi phí lãi vay phải trả với chi phí lãi vay phải
trả dự tính; so sánh giữa các khoản vay ngắn hạn, dài hạn với nhau; so sánh thông tin
về các khoản vay trong cơ cấu vốn với các nguồn vốn khác.
Mục đích của việc phân tích các khoản vay tài chính (việc phân tích này được sử
dụng ở cả 3 giai đoạn của cuộc kiểm toán) nhằm: giúp KTV xác định nội dung, lịch
trình và phạm vi các thủ tục kiểm toán đối với khoản mục này và để kiểm tra toàn bộ
GLV của khoản mục này trong khâu soát xét cuối cùng của cuộc kiểm toán.
Mức độ tin cậy của quy trình phân tích các khoản vay: kết quả phân tích phụ
thuộc vào các yếu tố: tính trọng yếu của khoản mục vay, các thủ tục kiểm toán khác có
cùng mục tiêu kiểm toán; độ chính xác dự kiến của quy trình phân tích; đánh giá rủi ro
tiềm tàng và rủi ro kiểm soát của khoản mục này.
Kiểm tra các yếu tố bất thường đối với khoản mục vay: Nếu có chênh lệch trọng
yếu, phải thực hiện các thủ tục kiểm tra khác nhằm thu thập đủ bằng chứng kiểm toán
thích hợp.
Đánh giá mức độ trọng yếu, rủi ro kiểm toán của khoản mục vay:
Đánh giá mức độ trọng yếu được coi là bước cơ bản và quan trọng, KTV cần ước
tính mức độ sai sót có thể chấp nhận được trên BCTC, xác định phạm vi cuộc kiểm toán
và đánh giá sai sót lên BCTC để từ đó xác định tính chất, thời gian và phạm vi khảo sát
cho cuộc kiểm toán. Từ việc ước lượng mức độ trọng yếu, KTV phân bổ mức độ trọng
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

31. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 21
yếu cho từng khoản mục. Ngoài ra, việc ước lượng ban đầu về tính trọng yếu còn giúp cho
KTV lập kế hoạch để thu thập bằng chứng kiểm toán một cách hiệu quả, phù hợp hơn.
Đánh giá rủi ro là việc dựa trên cơ sở mức trọng yếu tổng thể và phân bổ cho
từng khoản mục, KTV cần đánh giá khả năng xảy ra sai sót trọng yếu ở mức độ toàn
bộ BCTC cũng như trên từng khoản mục, từ đó đề ra những thủ tục kiểm toán và xây
dựng chương trình phù hợp cho từng khoản mục. Đây được gọi là đánh giá rủi ro kiểm
toán.
Mức độ rủi ro được xác định theo mô hình sau:
DAR = IR x CR x DR
=> IR =
Trong đó: DAR: rủi ro kiểm toán
IR: rủi ro cố hữu (tiềm tàng)
CR: rủi ro kiểm soát
DR: rủi ro phát hiện
Mức rủi ro kiểm toán mong muốn được xác định cho khoản mục vay ngay từ
trong giai đoạn lập kế hoạch. Rủi ro kiểm toán sẽ phụ thuộc vào các yếu tố như: mức
độ tin tưởng của người sử dụng bên ngoài vào số liệu trên BCTC, khả năng khách
hàng sẽ gặp khó khăn về tài chính sau khi phát hành báo cáo tài chính (các chỉ tiêu này
ảnh hưởng đến khả năng thanh toán của doanh nghiệp, số dư cao trong khi các yếu tố
khác không đổi, thì khả năng thanh toán được đánh giá tốt và ngược lại).
Sau khi đã đánh giá rủi ro kiểm toán, KTV tiến hành đánh giá rủi ro cố hữu. Rủi
ro cố hữu ( IR: Inherent Risk) là sự nghi ngờ số dư tài khoản vay trong một nghiệp vụ
vay nào đó mà ở đó sai sót có thể xảy ra. Rủi ro này liên quan đến ngành nghề hoạt
động kinh doanh của khách hàng. Việc đánh giá rủi ro cố hữu phụ thuộc vào:
o Đầu tiên là bản chất kinh doanh của khách hàng. Rủi ro cố hữu có thể tăng lên
tùy thuộc đặc thù của ngành nghề kinh doanh, nó có thể tạo ra một số khó khăn nhất
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

32. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 22
định cho việc kiểm toán từ đó dẫn tới việc làm tăng khả năng gian lận hoặc những sai
sót trên BCTC.
o Thứ hai là tính trung thực của Ban Giám đốc: Họ có thể không được xem là
hoàn toàn trung thực trong mọi trường hợp. Khi trong Ban Giám đốc có một số ít cá
nhân thiếu trung thực nắm quyền kiểm soát thì khả năng các số liệu trên BTCT bị báo
cáo sai sót một cách nghiêm trọng sẽ tăng lên cao.
o Thứ ba kết quả các lần kiểm toán trước: Với tài khoản được phát hiện sai sót ở
những lần kiểm toán trước, rủi ro cố hữu được xác định ở mức cao.
o Thứ tư: là hợp đồng kiểm toán lần đầu và hợp đồng kiểm toán dài hạn: Với
hợp đồng kiểm toán đầu tiên, hiểu biết của KTV về đơn vị vẫn chưa đầy đủ nên họ
thường đánh giá rủi ro cố hữu cao hơn so với hợp đồng kiểm toán được gia hạn.
o Thứ năm: các nghiệp vụ kinh tế không xảy ra thường xuyên. Các nghiệp vụ
này sẽ có khả năng bị ghi nhận sai nhiều hơn so với các nghiệp vụ xảy ra thường ngày
vì khách hàng ít kinh nghiệm trong việc hạch toán. Ví dụ: đối với một doanh nghiệp
thường xuyên xảy ra hợp tác với các tổ chức cho vay trong nước, thì việc hợp tác với
tổ chức cho vay nước ngoài sẽ gặp nhiều khó khăn hơn vì chưa nắm rõ được quy định
trong việc hạch toán.
o Thứ sáu là, các ước tính kế toán.
o Cuối cùng là số dư của các tài khoản vay: Số tiền vay càng lớn thì rủi ro càng
được đánh giá cao hơn so với tài khoản có số dư nhỏ hơn.
Bằng chứng kiểm toán cần thu thập được xác định dựa trên kết quả đánh giá những rủi
ro kiểm toán, rủi ro cố hữu,… Dưới đây là bảng thể hiện mối quan hệ giữa bằng chứng
kiểm toán và việc đánh giá rủi ro:
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

33. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 23
Bảng 1. 1 Bảng thể hiện mối quan hệ giữa bằng chứng kiểm toán và việc đánh giá
rủi ro
Trường
hợp
Rủi ro kiểm
toán (DAR)
Rủi ro cố
hữu (IR)
Rủi ro
kiểm soát
(CR)
Rủi ro
phát hiện
(DR)
Số lượng
bằng chứng
cần thu
thập
1 Cao Thấp Thấp Cao Thấp
2 Thấp Thấp Thấp Trung bình Trung bình
3 Thấp Cao Cao Thấp Cao
4 Trung bình Trung bình Trung bình Trung bình Trung bình
5 Cao Thấp Trung bình Trung bình Trung bình
Tìm hiểu hệ thống kiểm soát nội bộ và kiểm soát đối với khoản vay tài chính:
Lập kế hoạch kiểm toán toàn diện và soạn thảo chương trình kiểm toán:
Chương trình kiểm toán là những công việc kiểm toán dự kiến cần thực hiện, thời
gian cần hoàn thành và sự phân công giữa các KTV, cũng như dự kiến về những bằng
chứng kiểm toán cần thu thập và sử dụng.
Việc thiết kế chương trình kiểm toán phù hợp sẽ mang lại nhiều lợi ích như: Một
là, Công việc sẽ được sắp xếp phù hợp với nhân lực hiện có, đảm bảo sự phối hợp giữa
các KTV có thể hỗ trợ cho các KTV chưa đủ kinh nghiệm. Hai là, chương trình kiểm
toán sẽ là phương tiện để chủ nhiệm kiểm toán quản lý, giám sát cuộc kiểm toán thông
qua các bước công việc còn phải thực hiện. Cuối cùng, đây là bằng chứng để chứng
minh các thủ tục kiểm toán đã được thực hiện trong cuộc kiểm toán
1.2.4.2 Giai đoạn 2:
Thực hiện kế hoạch kiểm toán đối với các khoản vay:
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

34. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 24
Thực hiện kiểm toán là quá trình thu thập bằng chứng kiểm toán cho khoản mục
vay để làm cơ sở cho việc đưa ra ý kiến kiểm toán. Giai đoạn này chủ yếu gồm việc
tìm hiểu, đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ đối với khoản vay tài chính và thực hiện
các thủ tục kiểm soát hay thử nghiệm cơ bản đối với việc vay vốn hay khoản mục vay
trên BCTC. Việc thực hiện kiếm toán khoản mục vay được tiến hành theo các bước đã
được phân trong giai đoạn kế hoach kiểm toán theo đúng thời gian và trình tự. Thực
hiện kiểm toán các khoản vay sẽ được tiến hành theo 3 bước:
Bước 1: Thực hiện thủ tục kiểm soát
KTV sẽ có sự hiểu biết cụ thể và đầy đủ về hệ thống kiểm soát nội bộ để lập kế
hoạch kiểm toán cũng như để xác định tính chất, thời gian và phạm vi của cuộc kiểm
toán. Nếu hệ thống KSNB của khách hàng được đánh giá là tốt thì việc thu thập bằng
chứng kiếm toán của KTV sẽ ít hơn do rủi ro kiểm soát (CR) thấp và ngược lại.
Việc thực hiện các thử nghiệm kiểm soát được thiết lập cho toàn bộ tổng thể
BCTC không chỉ để xác minh tính hữu hiệu của hệ thống KSNB mà còn làm cơ sở cho
việc xác định phạm vi thực hiện các thử nghiệm cơ bản trên số dư và trên các nghiệp
vụ của đơn vị.
Việc đánh giá hệ thống KSNB đối với các khoản vay được thực hiện theo bốn bước:
- Thu thập tìm hiểu về hệ thống KSNB và trình bày lên giấy làm việc (GLV)
Những yếu tố chính trong việc tìm hiểu về hệ thống KSNB: Môi trường kiểm
soát, hệ thống thông tin về các khoản vay, các thủ tục kiểm soát đối với các khoản vay.
- Đánh giá ban đầu về rủi ro kiểm soát các khoản vay
- Thực hiện thử nghiệm kiểm soát:
Mục đích của thử nghiệm này là thu thập bằng chứng về sự hiện hữu của các quy
chế và thủ tục kiểm soát để xem xét việc giảm bớt các thử nghiệm cơ bản trên số dư và
trên nghiệp vụ xảy ra đối với khoản mục vay. Có thể sử dụng phương pháp kiểm tra lại
tài liệu có liên quan hoặc quan sát phỏng vấn các thủ tục liên quan đến khoản mục vay.
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

35. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 25
- Lập bảng đánh giá hệ thống KSNB
Bước 2: Thực hiện thủ tục phân tích
Thủ tục phân tích thực hiện theo quy trình đã được thiết kế trước đối với từng
khoản mục, tùy từng công ty kiểm toán sẽ áp dụng chương trình kiểm toán khác nhau
cũng như thủ tục phân tích khác nhau, nhưng hầu hết vẫn là phân tích ngang, phân tích
dọc.
Thủ tục phân tích mọi khoản mục đều thực hiện qua năm bước cơ bản, đối với
việc phân tích khoản mục vốn vay cũng như vậy:
- Phát triển mô hình;
- Xem xét tính độc lập và tin cậy của dữ liệu tài chính và các nghiệp vụ kinh tế;
- Ước tính giá trị và so sánh với giá trên được ghi nhận trên sổ sách;
- Phân tích nguyên nhân dẫn đến chênh lệch;
- Xem xét những phát hiện được qua cuộc kiểm toán.
Đối với khoản mục vay và nợ tài chính thì các thủ tục phân tích như sau sẽ thường
được áp dụng:
- Một là, so sánh số dư tài khoản vay ngắn hạn/dài hạn năm nay so với năm
trước. Việc so sánh này thường được sắp xếp theo từng đối tượng khác nhau cho cả hai
năm.
- Hai là: so sánh tỷ lệ các khoản vay với tổng nguồn vốn để xem xét cơ cấu vốn
trong doanh nghiệp, từ đó xem xét tính hợp lý đối với biến động chung của toàn
ngành.
- Ba là: Tính toán lại số dư khoản mục vay và nợ dài/ ngắn hạn và so sánh với
số liệu do công ty đã ghi chép.
- Bốn là: Ước tính lại chi phí lãi vay trên cơ sở lãi suất ngân hàng theo quy định
và các khoản phải trả vào mỗi kỳ.
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

36. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 26
Khi có sự thay đổi, chênh lệch lớn hay xuất hiện nghiệp vụ bất thường, KTV xem
lại cách tính toán của mình xem có sai sót ở đâu không? Nếu thấy không có thì có thể
phỏng vấn kế toán phụ trách phân hành đó để tìm ra nguyên nhân.
Bước 3: Thực hiện thủ tục chi tiết
Việc kiểm tra chi tiết là áp dụng các biện pháp kỹ thuật cụ thể để kiểm tra việc
ghi chép, hạch toán từng nghiệp vụ kinh tế từ chứng từ vào sổ sách kế toán có liên
quan; kiểm tra việc tính toán, tổng hợp số dư của từng tài khoản. Các biện pháp này
bao gồm: so sánh, tính toán, xác nhận, kiểm tra trực tiếp và quan sát, soát xét lại chứng
từ, sổ sách.
Đối với các khoản mục cụ thể, tùy thuộc vào từng mục tiêu mà KTV thiết kế các
thủ tục kiểm tra chi tiết phù hợp. Dưới đây là một số thủ tục kiểm tra chi tiết cho
khoản mục vay.
Thủ tục kiểm tra chi tiết số dư
- Lập bảng tổng hợp các khoản vay theo số dư đầu kỳ, số biến động phát sinh
tăng, số biến động phát sinh có và số dư cuối kỳ (theo hợp đồng vay, mục đích vay).
Đối chiếu số dư đầu năm, cuối năm giữa báo cáo tài chính, sổ nhật ký chung và sổ chi
tiết, và báo cáo kiểm toán năm trước (nếu có).
Bảng 1.2. Bảng tổng hợp các thủ tục kiểm tra chi tiết đối với từng mục tiêu kiểm toán
Mục tiêu kiểm toán Thủ tục kiểm tra chi tiết phổ biến
Tính hợp lý chung
Các khoản vay vốn, lãi tính dồn gốc phải
trả và các chi phí khác liên quan đều hợp
lý
- So sánh các khoản vay riêng biệt còn
thời hạn vay với niên độ trước
- So sánh tổng số dư các khoản vay, lãi
tính dồn gốc phải trả và các chi phí khác
để thấy được tính hợp lý của chúng
Các mục tiêu đặc thù - Kiểm tra các khoản tiền vay đã thanh
toán và chưa thanh toán tính đến ngày lập
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

37. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 27
Mục tiêu kiểm toán Thủ tục kiểm tra chi tiết phổ biến
Các khoản vốn vay phải trả hiện có đều
được phản ánh đầy đủ trên bảng kê tiền
vay ( mục tiêu đầy đủ)
BCTC, để xác định có chứng từ nào chưa
được hạch toán trên sổ kế toán hay không,
hoặc ghi không đúng để phát hiện các
trường hợp bị bỏ sót hoặc ghi trùng.
- Thu thập các bảng xác nhận từ ngân
hàng và các chủ vốn vay thông qua việc
gửi thư xác nhận, từ đó đối chiếu cụ thể
từng khoan vay với bảng xác nhận đó để
xác minh sự tồn tại trong thực tế của các
khoản vay đó.
- Thu thập các bảng xác nhận của ngân
hàng hay của các chủ vốn vay đối với các
khoản vay trước đây đã thanh toán hoặc
chưa được liệt kê vào bảng kê. Đây là
việc xác minh số dư bằng 0 cho những tài
khoản vay.
- Phân tích các chi phí có liên quan đến
các khoản vay để phát hiện ra những
khoản vay hoặc lãi vay không có thực.
- Kiểm tra việc hủy bỏ các chứng từ vay
đã thanh toán để đảm bảo chúng không
còn được lưu hành, và doanh nghiệp vẫn
phải lưu giữ hồ sơ các khoản vay đó.
- Xem xét lại các biên bản họp Giám độc,
Hội đồng quản trị về các khoản vay đã
được phê chuẩn nhưng vẫn chưa được
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

38. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 28
Mục tiêu kiểm toán Thủ tục kiểm tra chi tiết phổ biến
hạch toán trong sổ kế toán.
Tính hiện hữu của số liệu đã hạch toán
trên khoản mục vay
- Tổng cộng các khoản vay, lãi tính dồn
gốc phải trả trên sổ kế toán tiền vay, đối
chiếu số lượng tương ứng trên bảng liệt kê
tiền vay và lãi vay.
- Đối chiếu các số tổng cộng trên các sổ
chi tiết tiền vay với sổ tổng hợp khoản
vay, từ đó đối chiếu số liệu trên sổ tổng
hợp với khoản mục tiền vay trên BCTC
(Bảng Cân đối kế toán).
- Đối chiếu chứng từ của các khoản vay
phải trả với các sổ chi tiết tiền vay của
từng đối tượng cho vay.
Đánh giá tính đúng đắn các khoản vay
vốn, lãi vay
- Kiểm tra khoản vay gốc và tỷ lệ lãi vay
trên các khế ước vay và bảng kê tiền vay.
- Xác nhận các khoản vay, thời hạn trả và
các khoản vay đã thanh toán xong.
- Kiểm tra việc quy đổi các khoản vay
bằng ngoại tệ và chi phí lãi vay phải trả
bằng ngoại tệ theo tỷ giá ngoại tệ tại ngân
hàng nơi doanh nghiệp thực hiện giao
dịch.
- Tính lại tiền lãi phải trả và so sánh với
tiền lãi đã hạch toán và ghi trên bảng liệt
kê các khoản vay.
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

39. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 29
Mục tiêu kiểm toán Thủ tục kiểm tra chi tiết phổ biến
Các khoản vay được hạch toán đúng kỳ và
kịp thời
- Kiểm tra, đối chiếu ngày phát sinh
nghiệp vụ vay trên chứng từ và ngày ghi
sổ
Các khoản vay trên bảng kê được phân
loại đúng
- Kiểm tra ngày đến hạn trả của từng
khoản vay để xác định xem các khoản vay
đã được hạch toán đúng vào các tài khoản
“Vay ngắn hạn”, “Vay dài hạn đến hạn
trả”, “Vay dài hạn” hay chưa?
- Kiểm tra việc sử dụng tiền vay đã đúng
mục đích cam kết hay chưa bằng cách
xem xét thực tế sử dụng khoản vay đó với
cam kết được ghi trên hợp đồng tín dụng
hay kế ước vay.
Các khoản vay, lãi vay đều được công
khai đúng đắn
- Kiểm tra các giấy xác nhận về việc vay
vốn của các cá nhân cho vay về các thông
tin chi tiết liên quan.
- Kiểm tra các hợp đồng tín dụng, khế ước
vay và các thủ tục khác.
- Kiểm tra sự kê khai đúng đắn các tài sản
cầm cố như vậy thế chấp cho các khoản
vay từ chứng từ nợ phải trả
- Thu thập các hợp đồng vay có hiệu lực trong giai đoạn thực hiện kiểm toán (nếu
là năm thứ hai kiểm toán trở về sau, chỉ cần thu thập các hợp đồng mới phát sinh, có
hiệu lực sau ngày kết thúc kiểm toán năm trước) và lập bảng tổng hợp với những
thông tin cụ thể sau:
+ Tên cá nhân, đơn vị cho vay
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

40. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 30
+ Số ngày hợp đồng, cam kết nợ
+ Ngày bắt đầu có hiệu lực vay, ngày đáo hạn trả
+ Tỷ lệ lãi suất (%) và mức cố định lãi phải trả (nếu có)
+ Số tiền vay (VNĐ, quy đổi sang VNĐ nếu là ngoại tệ)
+ Số tiền phải trả từng kỳ
+ Các bảo đảm cho khoản vay
+ Các vấn đề có liên quan khác
- Kiểm tra các khoản chi phí liên quan
+ Đối chiếu các khoản lãi vay đã ghi nhận với bảng tính lãi của người cho vay
(Ngân hàng, quỹ tín dụng,…)
+ Ước tính chi phí lãi vay theo các thông tin có trên hợp đồng vay và so sánh với
chi phí lãi vay đã được ghi nhận để đảm bảo các chi phí lãi vay được ghi nhận đầy đủ
và đúng quy định.
+ Kiểm tra việc phân bổ lãi vay trong kỳ và phân bổ các đối tượng nào, có phù
hợp với mục đích vay hay không?
- Kiểm tra phân loại vay dài hạn sang vay dài hạn đến hạn trả vào thời điểm kết
thúc kỳ kế toán. Tính toán lại các khoản vay đó dựa trên hợp đồng vay, kế hoạch trả và
tình hình thanh toán trong năm.
- Đối với các khoản vay tài chính bằng ngoại tệ: Kiểm tra việc áp dụng tỷ giá,
cách tính và hạch toán chênh lệch tỷ giá cuối kỳ, đánh giá lại số dư cuối kỳ theo quy
định.
1.2.4.3 Giai đoạn 3: Hoàn thành kiểm toán và đưa ra ý kiến của KTV đối với các
khoản vay
Căn cứ kết quả kiểm toán khi kết thúc chương trình kiểm toán, KTV đưa ra một
trong số các loại ý kiến như sau:
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

41. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 31
- Ý kiến chấp nhận toàn phần;
- Ý kiến kiểm toán ngoại trừ
- Ý kiến kiểm toán trái ngược
- Ý kiến kiểm toán từ chối
Ý kiến chấp nhận toàn phần được trình bày trong trường hợp KTV và doanh
nghiệp cho rằng tất cả các khoản mục trên BCTC đều được phản ánh trung thực và
hợp lý trên khía cạnh trọng yếu tình hình tài chính của đơn vị kiểm toán và phù hợp
với chuẩn mực và chế độ kế toán Việt Nam hiện hành. Việc đưa ra ý kiến chấp nhận
toàn phần không có nghĩa là tất cả các khoản mục nói chung, hay đối với khoản mục
vay nói riêng được kiểm toán là hoàn toàn chính xác, nó còn được đưa ra trong trường
hợp khoản mục có sai sót nhưng là sai sót không trọng yếu.
Ý kiến kiểm toán ngoại trừ sẽ được trình bày trong trường hợp KTV và doanh
nghiệp cho rằng các khoản mục trên BCTC đã được trình bày trung thực và hợp lý trên
khía cạnh trong yếu tình hình tài chính cửa đơn vị, nếu không bị ảnh hưởng bởi những
yếu tố (hoặc ngoại trừ các yếu tố) đã được KTV nêu ra trong báo cáo kiểm toán.
Ý kiến kiểm toán từ chối: Khi KTV không thể thu thập đầy đủ bằng chứng kiểm
toán thích hợp để làm cơ sở đưa ra ý kiến kiểm toán và KTV kết luận rằng những ảnh
hưởng của sai sót có thể có là trọng yếu và lan tỏa.
Ý kiến trái ngược được đưa ra trong trường hợp các vấn đề không thống nhất
được với Ban Giám độc là trọng yếu và lan tỏa đến mực độ mà KTV cho rắng ý kiến
kiểm toán ngoại trừ là chưa đủ để thể hiện tính chất và mức độ trọng yếu của sai sót
xảy ra trên các khoản mục được trình bày trên BCTC cũng như khoản mục vay nói
riêng.
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

42. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 32
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUY TRÌNH KIỂM TOÁN KHOẢN
MỤC VAY TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA
CÔNG TY TNHH KIỂM TOÁN VÀ KẾ TOÁN AAC THỰC HIỆN
TẠI CÔNG TY ABC.
2.1 Khái quát quy trình kiểm toán báo cáo tài chính tại công ty AAC:
2.1.1 Khái quát chung về Công ty Trách nhiệm hữu hạn kiểm toán và kế toán AAC
Tên đầy đủ: Công ty Trách nhiệm hữu hạn Kiểm toán và Kế toán AAC
Tên viết tắt: AAC
Tên giao dịch bằng tiếng Anh: Auditing and Accounting Co., Ltd.
Trụ sở chính:
Địa chỉ: Lô 78-89 Đường 30 tháng 4, Thành phố Đà Nẵng
Điện thoại: (84) 2363 655 886
Fax : (84) 2363 655 887
E-mail : aac@dng.vnn.vn
Website: http://www.aac.com.vn
Logo
Chi nhánh tại TP Hồ Chí Minh:
Địa chỉ: Tầng 4 Tòa nhà Hoàng Đan, 47-49 Hoàng Sa, TP Hồ Chí Minh
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

43. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 33
Chi nhánh tại TP Hà Nội:
Địa chỉ: Tầng 6 Tòa nhà Việt Á, số 9 Duy Tân, Quận Cầu Giấy, TP Hà Nội.
Lịch sử hình thành và phát triển
Công ty Kiểm toán và Kế toán AAC là công ty kiểm toán độc lập, tiền thân là
công ty kiểm toán trực thuộc Bộ Tài chính, được thành lập trên cơ sở sát nhập hai chi
nhánh công ty kiểm toán đóng tại Đà Nẵng. AAC là một trong những công ty kiểm
toán hàng đầu tại Việt Nam, được thành lập trên cơ sở quyết định số 194/TC/TCCB
ngày 01 tháng 04 năm 1993 và Quyết định số 106/TC-BTC ngày 13 tháng 02 năm
1995 của Bộ trưởng Bộ Tài chính. Ngày 07/05/2007, AAC đã chuyển đổi từ doanh
nghiệp nhà nước thành công ty trách nhiệm hữu hạn. Hiện nay AAC đã trở thành thành
viên của Tổ chức kiểm toán Quốc tế PrimeGlobal có trụ sở chính tại Hoa Kỳ và hơn
300 thành viên hoạt động tại hơn 90 quốc gia trên toàn thế giới.
Hiện tại, AAC có đội ngũ gồm trên 150 nhân viên chuyên nghiệp, 100% đã tốt
nghiệp đại học, 15% được công nhận là chuyên gia kế toán, thạc sỹ kinh tế từ các
trường đại học trong và ngoài nước ( như: Úc, Nhật Bản, Ai Len, Bỉ… ) và có nhiều
năm kinh nghiệm thực tiễn về kiểm toán và tư vấn tài chính, kế toán, thuế ở Việt Nam
và quốc tế. Nhờ có đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp, được lựa chọn kĩ càng, đạo đức
nghề nghiệp tốt, AAC được nhiều khách hàng tín nhiệm và lựa chọn làm công ty cung
cấp dịch vụ kiểm toán và kế toán. Do đó, từ khi thành lập đến nay, công ty đã vinh dự
đạt được nhiều giải thưởng cao quý, trong đó hai năm 2008 và 2009, AAC được bình
chọn là một trong 05 công ty kiểm toán hoạt động tốt nhất tại Việt nam và được trao
giải “Thương mại Dịch vụ - Top Trade Services”. Năm 2009, AAC được Đài Tiếng
nói Việt Nam, Bộ Công Thương, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Văn hóa, Thể
thao và Du lịch,... bình chọn và trao cúp vàng “Doanh nghiệp Việt Nam tiêu biểu”;
được Hiệp hội Kinh doanh Chứng khoán Việt Nam (VASB), Tạp chí Chứng khoán
Việt Nam (Ủy ban Chứng khoán Nhà nước), Trung tâm Thông tin Tín dụng Ngân
hàng Nhà nước Việt Nam (CIC)...trao tặng danh hiệu “Tổ chức kiểm toán niêm yết uy
tín”.
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

44. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 34
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

45. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 35
Các loại hình dịch vụ chuyên ngành
 Dịch vụ kiểm toán:
Cung cấp các dịch vụ kiểm toán luôn luôn là thế mạnh của AAC. Các dịch vụ
kiểm toán do AAC cung cấp đều được lập kế hoạch và tiến hành theo các Quy trình
kiểm toán chuẩn do AAC xây dựng dựa trên cơ sở tuân thủ các Chuẩn mực kiểm toán,
Quy chế kiểm toán độc lập và các quy định hiện hành, đồng thời có sự so sánh, đối
chiếu và vận dụng các Chuẩn mực kiểm toán quốc tế và Thông lệ được chấp nhận
chung của Quốc tế. Từ các kết quả kiểm toán , AAC đảm bảo cung cấp những góp ý
xây dựng hiệu quả cho các khách hàng của mình. Trải qua một thời gian dài nỗ lực xây
dựng và không ngừng phát triển, AAC đã tạo dựng được niềm tin của các khách hàng
trong từng dịch vụ kiểm toán.
Trong lĩnh vực kiểm toán, công ty cung cấp dịch vụ về hầu hết các mảng kiểm
toán như:
- Kiểm toán báo cáo tài chính.
- Kiểm toán báo cáo quyết toán vốn đầu tư hoàn thành (kiểm toán xây dựng cơ
bản).
- Kiểm toán báo cáo quyết toán dự toán.
- Kiểm toán báo cáo tài chính vì mục đích thuế.
- Kiểm toán hoạt động.
- Kiểm toán tuân thủ.
- Kiểm toán nội bộ.
- Kiểm toán thông tin tài chính trên cơ sở thủ tục thoả thuận trước.
 Dịch vụ kế toán:
Ngoài ra, AAC còn cung cấp các dịch vụ kế toán như:
- Dịch vụ ghi sổ và giữ sổ kế toán.
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

46. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 36
- Hướng dẫn nghiệp vụ kế toán cho các nhân viên kế toán của các đơn vị.
- Lập báo cáo tài chính định kỳ.
- Chuyển đổi các báo cáo tài chính được lập theo VAS, IAS.
- Thiết kế và hoàn thiện mô hình tổ chức bộ máy kế toán cho các đơn vị
 Dịch vụ tư vấn thuế: Đối với các công ty, thuế ngày càng đóng vai trò quan
trọng do các quy định về thuế càng ngày càng trở nên phức tạp. Với một đội ngũ các
chuyên gia am hiểu về các sắc thuế và tận tâm, AAC sẵn sàng hỗ trợ các khách hàng
hoàn thành đúng nghĩa vụ thuế với nhà nước đồng thời tận dụng triệt để các lợi thế về
thuế trong hoạt động kinh doanh để gia tăng lợi ích của các chủ sở hữu công ty. Đối
với nhiều cá nhân, thuế thu hút được sự quan tâm ngày càng nhiều hơn. Với khả năng
của mình, AAC giúp các khách hàng của mình có đầy đủ tự tin hoàn thành nghĩa vụ
thuế với nhà nước cũng như đảm bảo được giá trị tài sản của mình.
Các dịch vụ thuế do AAC cung cấp bao gồm:
- Tư vấn việc áp dụng chính sách thuế
- Tư vấn công tác kê khai và quyết toán thuế.
- Tư vấn về các thủ tục hoàn thuế và khiếu nại về thuế.
- Hỗ trợ việc cập nhật thông tin về thuế và thuế quan.
 Dịch vụ tư vấn tài chính đầu tư:
AAC cung cấp các dịch vụ tư vấn tài chính đầu tư như sau:
- Tư vấn thành lập và quản lý doanh nghiệp.
- Tư vấn thiết lập cơ chế tài chính nội bộ.
- Tư vấn việc sửa đổi, bổ sung chế độ kế toán -tài chính phù hợp với yêu cầu quản lý.
- Soát xét BCTC.
- Xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hoá hoặc phá sản doanh nghiệp.
- Thẩm định tình hình tài chính và giá trị tài sản tranh chấp, kiện tụng
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

47. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 37
 Dịch vụ đào tạo, tuyển dụng:
Thế giới hiện nay đang thay đổi từng phút, từng giây, để có được thành công mỗi
người phải biết nắm bắt lấy từng cơ hội đồng thời phải biết kiểm soát các rủi ro. Thông
qua việc cung cấp các dịch vụ tư vấn có hiệu quả và các khóa học cập nhật các kiến
thức mới nhất, AAC đã tham gia thành công vào việc giúp các khách hàng của mình
thích ứng với môi trường mới.
AAC cung cấp các dịch vụ tư vấn đào tạo và tuyển dụng sau:
- Đào tạo, bồi dưỡng kế toán và KTV nội bộ.
- Cập nhật kiến thức tài chính, kế toán, kiểm toán.
- Hỗ trợ tuyển dụng nhân viên kế toán và KTV nội bộ.
Phương châm hoạt động
 Giúp khách hàng và những người quan tâm bảo vệ quyền lợi hợp pháp của
mình.
 Cung cấp cho họ những thông tin đích thực và cần thiết để tổ chức điều hành
hoạt động của doanh nghiệp và đưa ra các quyết định quản lý phù hợp với thực tiễn.
 Góp phần phát hiện và ngăn ngừa những rủi ro cho doanh nghiệp.
 Trợ giúp cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp được thuận lợi và đạt
hiệu quả kinh tế cao nhất.
AAC thực hiện kiểm toán theo đúng các nguyên tắc, chuẩn mực kiểm toán Việt
Nam và thông lệ kiểm toán Quốc Tế, phù hợp với những quy định hiện hành về hoạt
động kiểm toán của nhà nước Việt Nam
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

48. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 38
Cơ cấu tổ chức
Sơ đồ 2.1. Cơ cấu tổ chức bộ máy tại Công ty AAC
Cơ cấu tổ chức Phòng Kiểm toán BCTC 4
Sơ đồ 2.2. Cơ cấu tổ chức Phòng Kiểm toán BCTC 4
Trưởng phòng kiểm toán
Kiểm toán viên chính
Trợ lý kiểm toán viên
Tổng Giám Đốc
Phó Tổng Giám Đốc
Báo Cáo Tài Chính
Phó Tổng Giám Đốc
Xây Dựng Cơ Bản
Khối
Kiểm Toán
XDCB
Phòng
Tư Vấn và
Đào Tạo
Chi Nhánh
TP Hồ
Chí Minh
Phòng
Kế Toán
Tài Chính
Khối
Kiểm Toán
BCTC
Ban
Kiểm
Soát
Chất
Lượng
Phòng
Kiểm
Toán
BCTC
2
Phòng
Kiểm
Toán
XDC
B 1
Phòng
Kiểm
Toán
XDC
B2
Phòng
Kiểm
Toán
BCTC
1
Phòng
Kiểm
Toán
BCTC
3
Chi
Nhánh TP
Hà Nội
Phòng
Kiểm
Toán
BCTC
4
Ban
Kiểm
Soát
Chất
Lượng
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

49. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 39
Trách nhiệm và quyền hạn của các cá nhân trong cơ cấu tổ chức:
 Tổng Giám đốc: là người có quyền cao nhất, chức năng của tổng giám đốc là:
- Đánh giá rủi ro của hợp đồng kiểm toán liên quan đến hoạt động công ty.
- Duy trì các mối quan hệ với các cán bộ cấp cao của công ty.
- Chịu trách nhiệm giải đáp thắc mắc về các vấn đề kế toán và kiểm toán có tầm
quan trọng.
- Chịu trách nhiệm đánh giá các công việc kiểm toán đã được thực hiện.
- Chịu trách nhiệm ký Báo cáo kiểm toán và Thư quản lý.
- Chịu trách nhiệm tham gia buổi họp với khách hàng sau khi kết thúc cuộc kiểm
toán hoặc uỷ quyền lại cho giám đốc hoặc phó giám đốc các khối.
 Phó Tổng Giám đốc:
- Giúp việc cho tổng giám đốc, được tổng giám đốc phân công uỷ quyền giải
quyết những công việc cụ thể về các vấn đề liên quan đến nhân lực, hành chính, khách
hàng và các vấn đề về nghiệp vụ.
- Chịu trách nhiệm trước tổng giám đốc và pháp luật nhà nước về các vấn đề
được phân công và uỷ quyền.
- Phụ trách trực tiếp một trong hai mảng công việc: báo cáo tài chính và xây
dựng cơ bản.
 Giám đốc các khối: gồm giám đốc của hai khối Báo cáo tài chính và Xây
dựng cơ bản, phụ trách các vấn đề:
- Về nghiệp vụ chuyên môn
- Về nhân sự
- Cộng tác, hỗ trợ
- Hành chính
 Trưởng phòng:
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

50. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 40
- Trưởng Phòng chịu trách nhiệm trước Tổng giám đốc và đóng vai trò quan
trọng trong lĩnh vực hoạt động của công ty. Trưởng Phòng giữ vai trò lãnh đạo trong
ban quản lý của công ty, có chức năng như một cầu nối giữa Tổng giám đốc, ban quản
lý và các nhân viên trong công ty, chịu trách nhiệm về các vấn đề liên quan đến nhân
sự, phối hợp hoạt động và đảm nhận các vấn đề về công việc hành chính.
 Kiểm toán viên chính:
- Giám sát trực tiếp công việc của các trợ lý, nhân viên thử việc.
- Báo cáo trực tiếp với người quản lý phụ trách một vụ việc kiểm toán. Trong quá
trình kiểm toán nếu có phát sinh các sự kiện bất thường, có thể báo cáo và hỏi ý kiến
của các cấp cao hơn.
- Xem xét các giấy tờ làm việc sơ bộ, hỗ trợ đào tạo các nhân viên, sắp xếp nhân
sự cho các cuộc kiểm toán, như phân công công việc cho các trợ lý, soát xét lại giấy tờ
làm việc của các trợ lý.
- Ký vào các báo cáo kiểm toán theo sự phân công của trưởng phòng.
 Trợ lý kiểm toán viên:
Chịu trách nhiệm trước Kiểm toán viên hoặc người quản lý công việc về tất cả
những vấn đề liên quan đến việc thực hiện một công việc.
Tuỳ vào năng lực thâm niên công tác mà trợ lý kiểm toán viên chia làm 3 loại:
- Trợ lý kiểm toán viên cấp 1.
- Trợ lý kiểm toán viên cấp 2.
- Trợ lý kiểm toán viên cấp 3.
 Phòng tư vấn đào tạo:
Chịu trách nhiệm trực tiếp trong việc giảng dạy, đào tạo các lớp học thực hành
kế toán và kiểm toán do công ty tổ chức. Đào tạo, giảng dạy cho sinh viên thực tập tại
công ty. Chịu trách nhiệm cập nhật và cung cấp những thông tin mới về chính sách,
chuẩn mực, pháp luật liên quan đến kiểm toán cho nhân viên công ty.
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

51. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 41
2.1.2 Quy trình kiểm toán báo cáo tài chính tại công ty TNHH Kiểm toán và kế toán AAC:
Sơ đồ 2.3. Khái quát quy trình kiểm toán BCTC tại Công ty AAC
2.1.2.1 Lập kế hoạch kiểm toán
Lập kế hoạch kiểm toán là giai đoạn đầu tiên của mỗi quy trình kiểm toán, do đó
đây là tiền đề cho những công việc kiểm toán của một cuộc kiểm toán.Trong chuẩn
mực kiểm toán quốc tế IAS 300 nêu rõ KTV cần lập kế hoạch cho công tác kiểm toán
để có thể đảm bảo rằng cuộc kiểm toán được tiến hành một cách có hiệu quả.
Hiện nay, lĩnh vực kiểm toán có sự cạnh tranh rất cao, việc có thêm hay giữ một
khách hàng tuy có khó khăn hơn nhưng KTV vẫn phải cận trọng trong việc quyết định
có tiếp nhận thêm một khách hàng mới hay không bởi trách nhiệm và pháp lý của
KTV rất lớn. Để quyết định xem có nên chấp nhận hay duy trì một khách hàng, công
ty kiểm toán phải cân nhắc tính độc lập, năng lực để phục vụ khách hàng một cách tốt
nhất và cần lưu ý đến tính chính trực của nhà quản lý đơn vị.
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

52. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 42
Theo khoản c điều 30 Luật Kiểm toán độc lập nêu rõ “Thành viên tham gia cuộc
kiểm toán, người quản lý, điều hành của doanh nghiệp kiểm toán là thành viên, cổ
đông sáng lập hoặc mua cổ phần, góp vốn vào đơn vị được kiểm toán hoặc có quan hệ
kinh tế, tài chính khác với đơn vị được kiểm toán theo quy định của chuẩn mực đạo
đức nghề nghiệp kế toán, kiểm toán” nên AAC luôn cân nhắc tìm hiểu về khách hàng
của mình đồng thời luôn xem xét một cách thận trọng những khách hàng hiện có để
đưa ra những quyết định hợp lý nhất nhằm hạn chế rủi ro có thể xảy ra.
Sơ đồ 2.4. Quy trình lập kế hoạch kiểm toán tại công ty
Trong giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán, khoản mục vay cũng tuân thủ các bước
trên, cụ thể như sau:
Khách hàng
Hệ thống kế
toán
Hệ thống
KSNB
Tìm hiểu thông
tin hay cập nhật
thông tin
Ký kết hợp đồng
kiểm toán
Phân tích báo cáo
tài chính
Tham chiếu cuộc
kiểm toán năm
trước
Lập kế hoạch
kiểm toán
Tài liệu và
thông tin
yêu cầu
khách
Lãnh đạo phòng
kiểm tra kế hoạch
kiểm toán
Thảo luận về kế hoạch kiểm toán
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

53. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 43
Tìm hiểu thông tin về khách hàng
Trong Chuẩn mực Kiểm toán Việt Nam số 310 có viết “ Để thực hiện kiểm toán
BCTC , KTV phải có hiểu biết cần thiết, đầy đủ về tình hình kinh doanh nhằm đánh giá
và phân tích được các sự kiện, nghiệp vụ và thực tiễn hoạt động của đơn vị được kiểm
toán mà theo KTV thì có ảnh hưởng trọng yếu đến báo cáo tài chính, đến việc kiểm tra
của KTV hoặc đến báo cáo kiểm toán”.
Do vậy trong quá trình thực hiện kiểm toán tại các khách hàng, KTV ở AAC đã
thu thập hiểu biết về ngành nghề kinh doanh của đơn vị, các hoạt động và tình hình
kinh doanh chủ yếu, loại hình sở hữu và bộ máy quản trị, các hoạt động đầu tư và tài
chính của DN. KTV sẽ yêu cầu công ty cung cấp Bảng kê chi tiết các tài khoản vay,
các hợp đồng vay ngân hàng, vay của tổ chức hay vay của cá nhân, tờ khai quyết toán
thuế Thu nhập cá nhân từ đầu tư vốn (đối với vay của cá nhân), đối chiếu công nợ.
KTV thực hiện các thủ tục phân tích đối với những thông tin đã được thu thập để hỗ
trợ cho việc lập kế hoạch về tính chất, thời gian và nội dung của các thủ tục kiểm toán
sẽ được áp dụng để thu thập bằng chứng kiểm toán thích hợp. Ngoài ra, qua quá trình
thu thập thông tin về khách hàng để biết thêm được tình hình vay và thanh toán các
khoản vay năm trước công ty như thế nào nhằm có cái nhìn khách quan hơn về tình
hình năm nay. Ngoài ra, AAC sẽ thu thập thêm giấy tờ xác nhận từ ngân hàng để đối
chiếu với số liệu mà công ty đã thu thập được ở công ty được kiểm toán. Từ đó KTV
có hướng thực hiện cuộc kiểm toán một cách có hiệu quả hơn.
Tìm hiểu hệ thống kiểm soát nội bộ
Theo Chuẩn mực Kiểm toán Việt Nam số 315 có ghi “Thu thập những hiểu biết
về đơn vị được kiểm toán và môi trường của đơn vị, trong đó có kiểm soát nội bộ là
một quy trình liên tục và linh hoạt trong việc thu thập, cập nhật và phân tích thông tin
trong suốt quá trình kiểm toán. Hiểu biết về đơn vị cung cấp cho kiểm toán viên cơ sở
để lập kế hoạch kiểm toán và thực hiện các xét đoán chuyên môn trong suốt quá trình
kiểm toán”. KTV ở AAC sẽ tìm hiểu về môi trường kiểm soát, hệ thống kế toán và các
hoạt động kiểm soát, hoạt động giám sát tại khách hàng. Ngoài ra KTV nghiên cứu
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́

54. Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS. Nguyễn Đình Chiến
SVTH: Lê Phương Thảo Tiên 44
công việc của các kiểm toán viên nội bộ ( nếu có) vì những KTV nội bộ này đã có
những đóng góp đáng kể vào việc tăng cường tính hữu hiệu của hệ thống kiểm soát nội
bộ.
Xây dựng mức độ trọng yếu và đánh giá rủi ro kiểm toán
- Đánh giá rủi ro đối với các sai phạm trọng yếu bao gồm cả gian lận và sai sót.
Theo đó, kiểm toán viên sẽ xác định tài khoản có số dư lớn để thực hiện kiểm toán,
đồng thời xác định rủi ro tiềm tàng.
- Đánh giá tính trọng yếu của khoản mục dựa trên tính trong yếu của toàn bộ báo
cáo tài chính qua các chỉ tiêu về tính trọng yếu.
Thiết kế chương trình kiểm toán
- Bước tiếp theo của quá trình xây dựng kế hoạch kiểm toán đó là thiết lập
chương trình kiểm toán. Chương trình kiểm toán tại AAC bao gồm các nội dung và
các thủ tục kiểm toán cần thiết cho từng khoản mục trên Bảng cân đối kế toán
- Chương trình kiểm toán mẫu của AAC về kiểm toán khoản mục vay như sau:
Bảng 2.1. Chương trình kiểm toán mẫu cho khoản mục vay
STT Thủ tục
Người
thực
hiện
Tham
chiếu
GLV
Ghi chú
1 Thu thập bảng tổng hợp tình hình tăng
giảm các khoản vay/nợ trong năm. Đối
chiếu số liệu với các tài liệu có liên quan
(sổ Cái, sổ chi tiết từng tài khoản, Bảng
Cân đối phát sinh, BCTC)
2 Lập và gửi thư xác nhận về các khoản
vay đến các bên cho vay/ nợ. Tổng hợp
kết quả nhận được, đối chiếu với số dư
T
r
ư
ơ
̀
n
g
Đ
a
̣
i
h
o
̣
c
K
i
n
h
t
ê
́
H
u
ê
́